Tom, Rozdzial

 501  I,7  |                   waćpannie. Kiedy tak, to nie mam po co dłużej śpiewać
 502  I,7  |                    oddaję.~Terka tym razem nie odepchnęła instrumentu,
 503  I,7  |                 ciupo", poczęła śpiewać:~ ~Nie kodź do lasu czypać bzu~
 504  I,7  |                  kodź do lasu czypać bzu~I nie wierz kłopcu jako psu!~ ~
 505  I,7  |                    jeszcze gorsze psy!~ ~- Nie uważaj, wasza mość, na Terkę,
 506  I,7  |                      rzekła Marysia.~- Jak nie mam uważać - rzecze pan
 507  I,7  |                   przymówiła, że ze wstydu nie wiem, gdzie oczy podziać.~-
 508  I,7  |            odpowiedziała nadąsana Terka.~- Nie napadam ja na śpiewanie,
 509  I,7  |             Warszawie tak wybornych gorgów nie słyszał. Waćpannę tylko
 510  I,7  |                    tam w chórze białogłowy nie śpiewają, jeno mężczyźni
 511  I,7  |             grubymi głosami, jak żaden tur nie zaryczy; inni cienko, że
 512  I,7  |                    i na skrzypcach cieniej nie można. Słyszałem ich wielekroć,
 513  I,7  |                musi go pokochać.~- My go i nie widziawszy kochamy!... A
 514  I,7  |                 cały murowany, że drzewa i nie upatrzysz. Naokoło są dwa
 515  I,7  |             Władysława; napatrzyć się temu nie można, bo wszystko jakoby
 516  I,7  |                  jakoby żywe; dziw, że się nie rusza i że ci, co się biją,
 517  I,7  |                    ci, co się biją, krzyku nie czynią. Ale już tego nikt
 518  I,7  |                     Ale już tego nikt udać nie potrafi, choćby najlepszy
 519  I,7  |                  tego by na wołowej skórze nie spisać. Dopieroż król z
 520  I,7  |                    Jeno bym piekła widzieć nie chciała I -zakrzyknęła Zonia -
 521  I,7  |               ludzie na taki okropny widok nie pouciekają.~- Nie tylko
 522  I,7  |                    widok nie pouciekają.~- Nie tylko nie uciekają, ale
 523  I,7  |                    pouciekają.~- Nie tylko nie uciekają, ale jeszcze przyklepują
 524  I,7  |                      bo to wszystko udane, nie prawdziwe, i przeżegnawszy,
 525  I,7  |                prawdziwe, i przeżegnawszy, nie znika. Nie masz w tym sprawy
 526  I,7  |                  przeżegnawszy, nie znika. Nie masz w tym sprawy złego
 527  I,7  |                 tam taka komnata, w której nie masz podłogi, jeno cynowy
 528  I,7  |                   w jeziorze... Żaden król nie ma takiego zamku jak nasz
 529  I,7  |                 też nad tak zacnym narodem nie panuje, bo choć są różne
 530  I,7  |                 byłby on szczęśliwy, gdyby nie sprawy publiczne, gdyby
 531  I,7  |                    sprawy publiczne, gdyby nie wojny niefortunne, które
 532  I,7  |                   on winien, że go słuchać nie chcą?... Ciężkie czasy nadeszły
 533  I,7  |                    ciężkie, jakich jeszcze nie bywało. Najlichszy nieprzyjaciel
 534  I,7  |                    Jeno waćpan o wyjeździe nie wspominaj.~- Trudno ma być
 535  I,7  |              najlepiej takich nagrodzi, co nie dla promocji, ale z afektu
 536  I,7  |                 straszą jak wilkołakiem.~- Nie wróci on już, a choćby i
 537  I,7  |                    już, a choćby i wrócił, nie będzie miał ze sobą tych
 538  I,7  |                 pan Wołodyjowski - przecie nie po Kmicicu płacze?~- Kto
 539  I,7  |                 gorzej dla niej, bo on już nie wróci; pan hetman odesłał
 540  I,7  |              laudańscy wrócili, i ani nosa nie pokaże.~- Mają podobno nasi
 541  I,7  |                     bo pieniędzy w skarbie nie masz. Desperacja prawdziwa!
 542  I,7  |                  Kmicic z mieczem ognistym nie przyśni...~To rzekłszy pan
 543  I,7  |                    szablę do alkierza, ale nie zdołał jeszcze z nią wrócić,
 544  I,7  |                jasna, lubo księżyc jeszcze nie zeszedł. Ci ze szlachty,
 545  I,7  |                     by przez Wołmontowicze nie przechodzić.~- Do Lubicza? -
 546  I,7  |               myśli bronić? Przecie Lubicz nie forteca?~- W siłę, widać,
 547  I,7  |                  koni luźnych kupę. Musiał nie wiedzieć o powrocie naszym
 548  I,7  |                 Wołodyjowski. - To nam się nie wymknie.~Strzelby ile u
 549  I,7  |                   szlachty.~- Gościewiczów nie widać? - pytał pan Wołodyjowski.~-
 550  I,7  |              zajedzie.~Rzeczywiście Kmicic nie obliczył jednego niebezpieczeństwa
 551  I,7  |                swej zuchwałej wyprawy; oto nie wiedział, że znaczne siły
 552  I,7  |       Gościewiczami, bez Stakjanów, którzy nie mogli przybyć na czas, pan
 553  I,7  |                    można, że to żołnierze, nie zwyczajna niesforna szlachta.
 554  I,7  |                  na drugim paść, już on im nie ujdzie stąd żywy. Oni na
 555  I,7  |                  chcą zapakować na wozy.~- Nie wywiozą - odparł pan Wołodyjowski -
 556  I,7  |                  odparł pan Wołodyjowski - nie tylko Lubicza, ale i skóry
 557  I,7  |              Lubicza, ale i skóry własnej. Nie poznaję jednak Kmicica,
 558  I,7  |               ludzi. Żebyśmy byli z wojska nie wrócili, mógłby w biały
 559  I,7  |                komendy! - rzekł z cicha. - Nie strzelać przed rozkazem!~
 560  I,7  |                    i przechyliło się przez nie, pilnie wpatrując się w
 561  I,7  |                naraz; ale jeszcze echo ich nie odbiło się o zabudowania,
 562  I,7  |              odpowiedzieli strzałami, lecz nie mieli już czasu nabić powtórnie.
 563  I,7  |                  ścianami strzały szkodzić nie mogły ani z okien, ani z
 564  I,7  |         Wołodyjowski drzwi rąbać.~Ale i to nie szło łatwo, były to bowiem
 565  I,7  |                    szczerbiły się siekiery nie mogąc drzewa zachwycić.
 566  I,7  |                   za drzwiami:~- Stój tam! nie rąb! słuchaj... Stój, do
 567  I,7  |                ozwał się głos zza drzwi.~- Nie czas na powitania... Czego
 568  I,7  |                zapytać: czego waść chcesz? Nie znasz mnie, ja ciebie...
 569  I,7  |                Nastała chwila milczenia.~- Nie nazwałbyś mnie drugi raz
 570  I,7  |                  rzekł znów Kmicic - gdyby nie te drzwi, które nas dzielą.~-
 571  I,7  |                    To je otwórz... tego ci nie bronię!~- Pierwej jeszcze
 572  I,7  |              laudański nogami się nakryje. Nie weźmiecie mnie żywym!~-
 573  I,7  |            zakonotuj, co powiem. Jeśli nas nie poniechacie, mam tu baryłkę
 574  I,7  |                    wolno!~Przez jakiś czas nie było odpowiedzi. Serca laudańskich
 575  I,7  |                    to być!~- Jeślić tchórz nie oblatuje, to i będzie!~-
 576  I,7  |                 odjadę wolno?~- Parol...~- Nie może być! - krzyknęło kilka
 577  I,7  |                huknął pan Wołodyjowski - a nie, to niech siebie i was prochem
 578  I,7  |                    położy, odjedzie wolno, nie doznając w tym od waszmościów
 579  I,7  |                 jasyr do szlachty pójdą.~- Nie może być!~- To się prochami
 580  I,7  |                  rzekł po chwili Kmicic. - Nie dziś ją porwę, to za miesiąc.
 581  I,7  |                   ją porwę, to za miesiąc. Nie skryjecie jej ni pod ziemią!
 582  I,7  |                  Jam jest - odrzekł.~- Ho! nie na wielkoluda waszmość wyglądasz -
 583  I,7  |               widać żołnierz doświadczony.~Nie mogę tego waści przyznać,
 584  I,7  |                szabli jak do komendy, to i nie będę miał roboty.~- Gdzie
 585  I,7  |                   Widać, żeś w Orszańskiem nie bywał, skoro o tym wątpisz...
 586  I,7  |                     skoro o tym wątpisz... Nie tylkom pewien, ale i żal
 587  I,7  |                 raz mówię: zaniechaj mnie! Nie znamy się... po co mamy
 588  I,7  |                  byli moi oficyjerowie czy nie swawolnicy, mniejsza z tym,
 589  I,7  |                 tym, dość że tu nikomu zła nie uczynili, a wybito ich do
 590  I,7  |                  Skąd wziąłem, to wziąłem. Nie przeciw ojczyźnie ich zaciągnąłem,
 591  I,7  |                    usługę zapłacisz, jeśli nie zdradą?... Nie, bratku,
 592  I,7  |            zapłacisz, jeśli nie zdradą?... Nie, bratku, nie przeszkadzałbym
 593  I,7  |                    zdradą?... Nie, bratku, nie przeszkadzałbym ja ci układać
 594  I,7  |         nieprzyjaciela w pomoc inna rzecz. Nie wykręcisz się sianem. Stawaj
 595  I,7  |              pozycji.~Ale pan Wołodyjowski nie spieszył się i nie wydobywając
 596  I,7  |            Wołodyjowski nie spieszył się i nie wydobywając jeszcze szabli,
 597  I,7  |                      Pogawędzimy - rzekł - nie będzie nam się czas dłużył...
 598  I,7  |                 waćpan na koniec szabli... Nie wyginaj tak dłoni, bo patrz,
 599  I,7  |                    chwiejący się, zdumiony nie mniej od szlachty laudańskiej;
 600  I,7  |                       rzekł Wołodyjowski - nie padł na wznak! ~I zagiąwszy
 601  I,7  |                     wara!... Teraz on mój, nie wasz!... Precz!...~Umilkli
 602  I,7  |               gniewu męża, on zaś rzekł:~- Nie potrzeba mi tu jatek!...
 603  I,7  |            kawalerski obyczaj, aby rannego nie dobijać. Nieprzyjacielowi
 604  I,7  |            Nieprzyjacielowi nawet tego się nie czyni, a cóż dopiero przeciwnikowi
 605  I,7  |                   wam rzekł: mój on teraz, nie wasz. Jeśli wyżyje, to wam
 606  I,7  |              zasłoniętą włosami, i całkiem nie podniosła jej słysząc wchodzącego
 607  I,7  |                   drugi, a widząc, iż i to nie pomaga, ozwał się:~- Mościa
 608  I,7  |                    stało?...~- Z Kmicicem? Nie bój się waćpanna: leży bez
 609  I,7  |                   na podwórzu... i jam to, nie chwaląc się, sprawił.~Wołodyjowski
 610  I,7  |                  się srodze. Billewiczówna nie odrzekła ani słowa, natomiast
 611  I,7  |                  od takiego ciosu na dwoje nie pękła. Może i będzie zdrów,
 612  I,7  |                 serce, żeś dla tego człeka nie bała się pokrwawić.~Tak
 613  I,7  |                   jej ramię; ale ona nawet nie spojrzała na niego, natomiast
 614  I,7  |              zamyślony i milczący. Z myśli nie schodziły mu te oczy patrzące
 615  I,7  |                    życie, bo choćby prochy nie wysadziły skarbczyka, byłaby
 616  I,7  |                  na mnie jak na pacholika, nie wiem, czy z dumy jakowejś,
 617  I,8  |                ROZDZIAŁ 8~Te myśli spać mu nie dały następnej nocy. Przez
 618  I,8  |               fortecę... Czyjaż ona, jeśli nie jego? Możeli mu czegokolwiek
 619  I,8  |                oddaje! Gdyby zresztą nawet nie czuła do niego zrazu afektu,
 620  I,8  |               jeszcze pamięta i miłuje?"~- Nie może być! - powtórzył sobie
 621  I,8  |                    Wołodyjowski - gdyby go nie odpaliła, to by jej gwałtem
 622  I,8  |                odpaliła, to by jej gwałtem nie brał.~Okazała wprawdzie
 623  I,8  |                     Do klasztoru widocznie nie ma wokacji, bo już by poszła.
 624  I,8  |                 prędko biegną. Fortuny się nie dosłużysz, chyba więcej
 625  I,8  |                    krwi idące, ale milszej nie było i zacniejszej, i godniejszej.
 626  I,8  |                patrzyła taka uczciwość, że nie daj Panie Boże nikomu gorszej
 627  I,8  |                    jaka się drugi raz może nie trafić, a to tym bardziej,
 628  I,8  |            ojczyźnie winien, i o spoczynku nie myślał.~Ale właśnie dlatego,
 629  I,8  |                    Ale właśnie dlatego, że nie dla zysków, zasług, chlebów,
 630  I,8  |                    Poznał jednak, że skoro nie było czasu na zaloty, trzeba
 631  I,8  |                postanowieniu, która mu się nie podobała. Oto zadawał sobie
 632  I,8  |                 zaraz po uratowaniu panny, nie będzie podobny do natrętnego
 633  I,8  |                 dług spłacono?~- Może to i nie będzie po kawalersku?~Ba!
 634  I,8  |                  żądać wdzięczności, jeśli nie za usługę? A jeśli ów pośpiech
 635  I,8  |                usługę? A jeśli ów pośpiech nie pójdzie po sercu pannie,
 636  I,8  |                    ja człowiekowi, którego nie znam, duszy i ciała od razu
 637  I,8  |                znam, duszy i ciała od razu nie oddam."~Wtedy wszystko przepadnie.~
 638  I,8  |                 ten czas inny wziąść może, nie był pan Wołodyjowski pewny
 639  I,8  |                   na cztery strony świata, nie wiedząc, gdzie głowę poza
 640  I,8  |               Ostatecznie pan Wołodyjowski nie wiedział, co czynić.~Ciasno
 641  I,8  |                spod Zwiahla.~- Czemużeś to nie umknął jako reszta twoich
 642  I,8  |                    z was łyka zdjęto.~- Ja nie ucieknę. Tu zdechnę jak
 643  I,8  |                Takiej ja krasawicy na oczy nie widział... Na co mnie odchodzić?~-
 644  I,8  |                   zdechnę, to i wyniosą, a nie, to ostanę.~- Zali myślisz
 645  I,8  |         nieprzyjacielowi służyć?~- Ja mu i nie służył.~- A skądże was pan
 646  I,8  |                 chorągiew rozlazła się, bo nie było co jeść. Do domu nie
 647  I,8  |                  nie było co jeść. Do domu nie miałem po co wracać, bo
 648  I,8  |            nieprzyjaciela.~- To pan Kmicic nie od Trubeckiego was dostał?~-
 649  I,8  |                Dlatego my poszli. No, Bóg, nie poszczęścił!~Pan Wołodyjowski
 650  I,8  |                  człowiek. Ten sobie głowy nie łamał: pokochał i zostaje.
 651  I,8  |                  odda. A czemu? Bo w palce nie stukał, jeno się zawziął,
 652  I,8  |               sobie z nich wróżyć: jechać, nie jechać?... Wypadło mu, żeby
 653  I,8  |                     żeby jechać.~- Pojadę, nie może inaczej być!~To rzekłszy
 654  I,8  |             warkocze na karku.~- Jechać... nie jechać... jechać!..~Wróżba
 655  I,8  |                    Już by chyba panna oczu nie miała, żeby się zaraz nie
 656  I,8  |                  nie miała, żeby się zaraz nie zakochała...~Wtem nadbiegły
 657  I,8  |               wryte ze zdziwienia.~- Król, nie król - rzekła Zonia.~- Wasza
 658  I,8  |                 Pakosz - ot, koza!~Marysia nie odrzekła nic, podniosła
 659  I,8  |                      Całe szczęście, że to nie pierwszyzna.~Ta myśl dodawała
 660  I,8  |                 Wodoktów, panna Aleksandra nie poznała go w pierwszej chwili,
 661  I,8  |             przedstawił, bo choć żołnierz, nie dworak, długo jednak na
 662  I,8  |                    strachu jakiego szwanku nie poniosło, co powinien bym
 663  I,8  |                   drugi dzień uczynić, ale nie chciałem się naprzykrzać.~-
 664  I,8  |                  waćpannie zapomniał, tedy nie byłbym godny tej łaski,
 665  I,8  |                godną personę sekundować.~- Nie! Jam to winna Bogu dziękować
 666  I,8  |               oboje, bo ja o nic więcej Go nie proszę, jeno żebym i nadal
 667  I,8  |                    na ostatnią wyprawę iść nie mógł, ale okrutnie był rad
 668  I,8  |            niegodzien, żeby mnie wynoszono nie tylko pod niebiosa, ale
 669  I,8  |                   niezupełnie obcy, bo już nie pomyślisz, że ci nie znany
 670  I,8  |                   już nie pomyślisz, że ci nie znany i niepewny gość razem
 671  I,8  |                 wie, kim są, może często i nie szlachtą.~Pan Wołodyjowski
 672  I,8  |             odrzekła :~- Waćpana o to nikt nie posądzi, bo i tu na Litwie
 673  I,8  |                 herbie nosimy.~- To waćpan nie z tych stron rodem?~- Nie,
 674  I,8  |                  nie z tych stron rodem?~- Nie, mościa panno. Ja z Ukrainy,
 675  I,8  |                  świadek, mościa panno, że nie przyjechałem się tu chwalić,
 676  I,8  |                    waćpanna wiedziała, żem nie łuszczybochenek żaden, któren
 677  I,8  |              uszczknęło, a sumienia niczym nie zbrudziło. Tak mi Panie
 678  I,8  |          Aleksandra wbiła oczy w podłogę i nie odrzekła ani słowa.~- Ma
 679  I,8  |              będzie, to jednak od kary się nie wywinie. Wszyscy zacni ludzie
 680  I,8  |             którymi waćpannę napadł, wcale nie od nieprzyjaciela pochodzą,
 681  I,8  |                    pojedynkiem zadał, tedy nie zaprzeczył, chociaż niesłusznie
 682  I,8  |                    to mówisz wszędy, że on nie zdrajca?~- Nie mówiłem,
 683  I,8  |               wszędy, że on nie zdrajca?~- Nie mówiłem, bom sam nie wiedział,
 684  I,8  |                       Nie mówiłem, bom sam nie wiedział, ale teraz będę
 685  I,8  |                  ale teraz będę mówił. Toć nie godzi się choćby na największego
 686  I,8  |                    pana Kmicica ganię, ale nie dziwię mu się, że się dobija
 687  I,8  |                niesłusznie. I u mnie serce nie ze skały, i obojętne na
 688  I,8  |                  wybornych wdzięków zostać nie mogło...~Tu pan Wołodyjowski
 689  I,8  |                sumieniu najmniejszej plamy nie znajdziesz. Grzeszę może
 690  I,8  |                    której dla ciebie nawet nie odstąpię... Nie pocieszysz
 691  I,8  |               ciebie nawet nie odstąpię... Nie pocieszysz że mnie? nie
 692  I,8  |                    Nie pocieszysz że mnie? nie dodasz otuchy? nie rzekniesz
 693  I,8  |                   mnie? nie dodasz otuchy? nie rzekniesz dobrego słowa?~-
 694  I,8  |                niepodobieństwa... Na Boga! Nie może to być! - odpowiedziała
 695  I,8  |                  wręcz waćpanu odpowiadam: nie!~Tu panna zmarszczyła brwi.~-
 696  I,8  |                    panie! winnam ci wiele, nie zapieram. Żądaj, czego chcesz,
 697  I,8  |        Wołodyjowski wstał.~- Waćpanna mnie nie chcesz? hę?~- Nie mogę!~-
 698  I,8  |            Waćpanna mnie nie chcesz? hę?~- Nie mogę!~- I to ostatnie słowo
 699  I,8  |                jeno pośpiech się waćpannie nie podoba? Dajże mnie nadzieję!~-
 700  I,8  |                     Dajże mnie nadzieję!~- Nie mogę, nie mogę...~- Nie
 701  I,8  |                 mnie nadzieję!~- Nie mogę, nie mogę...~- Nie masz tedy
 702  I,8  |                    Nie mogę, nie mogę...~- Nie masz tedy tu dla mnie szczęścia,
 703  I,8  |                    jako go i gdzie indziej nie było!~Moja mościa panno,
 704  I,8  |                   było!~Moja mościa panno, nie ofiarujże mi zapłaty za
 705  I,8  |                  mi zapłaty za usługę, bom nie po nią przyjechał, a żem
 706  I,8  |          przyjechał, a żem ręki prosił, to nie za zapłatę, jeno po dobrej
 707  I,8  |                    bo musisz, to także bym nie przyjął. Jak nie ma woli,
 708  I,8  |                 także bym nie przyjął. Jak nie ma woli, to nie ma i doli.
 709  I,8  |               przyjął. Jak nie ma woli, to nie ma i doli. Wzgardziłaś mną...
 710  I,8  |                   bodaj ci się nikt gorszy nie trafił. Wychodzę z tego
 711  I,8  |                  jak i wszedłem... jeno że nie wrócę więcej. Za nic mnie
 712  I,8  |                    lepszy, toś ty istotnie nie dla mnie.~Oleńka chwyciła
 713  I,8  |                    Boże!~Ale ta jej boleść nie przejednała pana Wołodyjowskiego,
 714  I,8  |                       Noga moja więcej tam nie postoi - rzekł głośno. Pachołek
 715  I,8  |                      Co rusz, to rekuza... Nie masz sprawiedliwości na
 716  I,8  |                  tamtego jeszcze miłuje... nie może inaczej być.~Ale ta
 717  I,8  |                  inaczej być.~Ale ta uwaga nie rozjaśniła mu twarzy.~"Tym
 718  I,8  |             wszystkim jeszcze miłuje, to i nie przestanie go miłować. Co
 719  I,8  |                     reputację poprawi... I nie przystoi mu w tym przeszkadzać...
 720  I,8  |                    do niczego z białogłową nie dojdziesz! Dobrze powiadał
 721  I,8  |               Niech jej tam Bóg sekunduje! Nie mam do niej urazy! Nie pierwsza
 722  I,8  |                     Nie mam do niej urazy! Nie pierwsza to dla mnie rekuza,
 723  I,8  |                   do reszty żółcią napoił. Nie godziło mi się tego czynić
 724  I,8  |                    pana, jak sam mówił, że nie spodziewał się po wojewodzie
 725  I,8  |                wezmę... Ludzi wojennych tu nie brak, byle było za co ich
 726  I,8  |          zapowiedni, abyś zaciąg czynił, i nie tak, jako się zwyczajnie
 727  I,8  |                 staremu nam nieprzyjaznym, nie mogliśmy wydębić. Połowę
 728  I,8  |            gravamina, hańbę czyniące, tedy nie oddawaj! obawiamy się bowiem,
 729  I,8  |                 wojewoda witebski, krzyków nie podnieśli, że podobne funkcje
 730  I,8  |             uznawszy, że tam nic wielkiego nie ma, list oddał, niechże
 731  I,8  |                  na żadne terminy w sądach nie staje, bo on do naszej,
 732  I,8  |                    mierzyny żmudzkie mają, nie bardzo do służby zdatne.
 733  I,8  |                   ile ma włosów na głowie. Nie masz tygodnia, jak się z
 734  I,8  |               niezgodni, to i sprawy ładem nie idą. Przecie trochęśmy się
 735  I,8  |            ruszenia, z królem jegomością - nie przyszło! Powiadają, że
 736  I,8  |                    gadali, czego Brochwicz nie mógł ułowić, ale gdy wychodzili,
 737  I,8  |                  Ze Szwedem rozejm jeszcze nie wyszedł i do sześciu lat
 738  I,8  |                   wyszedł i do sześciu lat nie wyjdzie, a Tatarowie nam
 739  I,8  |                 czego by bez woli Turczyna nie czynili.~- Nie mogliśmy
 740  I,8  |                    Turczyna nie czynili.~- Nie mogliśmy też i my niczego
 741  I,8  |                 niczego dociec!~- Bo i nic nie było. Ale ja chwalę Boga,
 742  I,8  |              nowych wiktoryj nieprzyjaciel nie otrzymał, więc mu i do Birż,
 743  I,8  |                    przecie o wojnie z nami nie myślą. Dobrzy to żołnierze,
 744  I,8  |          instrukcję, iżbym jeśli co znajdę nie w porządku, zaraz księciu
 745  I,8  |                 tylko na jaką wojnę domową nie zanosiło. Niechże nas Bóg
 746  I,8  |                   będzie z tego uciecha.~- Nie mów na niego nic. To mężny
 747  I,8  |                 niego nic. To mężny pan!~- Nie neguję ja mu męstwa, ale
 748  I,8  |                   I o Rzeczpospolitą zgoła nie dba, jeno o dom radziwiłłowski,
 749  I,8  |             podnieca, której mu i bez tego nie brak, i owe kłótnie z Sapiehami
 750  I,8  |                    ożenić, żeby taki rozum nie przepadł.~Wołodyjowski spojrzał
 751  I,8  |                 arbuzy zjada, a ty o cudze nie pytaj, boś też niejednego
 752  I,8  |             dojechali do Pacunelów, prawie nie myślał już o konfuzji, jaka
 753  I,8  |               milczeli, ale im tego za złe nie brano, bo wiadomo było,
 754  I,8  |            zaściankach jak w ulach. Ludzie nie gadali już o panu Kmicicu
 755  I,9  |                    że był obrotny i trudów nie żałował, szło mu dość sporo.
 756  I,9  |                    i chociaż złoża jeszcze nie wstawał, wiadomo już było,
 757  I,9  |                     czy waść urazy do mnie nie chowasz? - spytał pan Michał.~-
 758  I,9  |                 spytał pan Michał.~- Urazy nie chowam, bo mnie nie lada
 759  I,9  |                  Urazy nie chowam, bo mnie nie lada kto zwyciężył, ale
 760  I,9  |                    kiedy zechcesz!~- Wcale nie w tym zamiarze tu przyjechałem...~-
 761  I,9  |             waćpana zawsze myślał: jeżelim nie pierwszy w Rzeczypospolitej
 762  I,9  |                   ja bym pierwszego cięcia nie odbił, gdybyś waćpan chciał.
 763  I,9  |                   postać, jeśli się ludzie nie będą ciebie bali, to się
 764  I,9  |                    się przedarł. Kto o nim nie słyszał!... To waść z takiej
 765  I,9  |              patrona.~- Pewnie, że Jerzemu nie równać się z Michałem. Toś
 766  I,9  |                 Jam jest.~- No, od takiego nie żal po łbie dostać. Dałby
 767  I,9  |             odrzekł pan Wołodyjowski - ale nie od waćpana o tym dopiero
 768  I,9  |                 waszmość o tym, że inaczej nie byłbym tu przyjeżdżał.~-
 769  I,9  |                 Choremu przyjść do zdrowia nie dadzą. Spaliłem Wołmontowicze,
 770  I,9  |       szlachciankami chcieli... Kto by się nie mścił?~- Mój mości panie! -
 771  I,9  |                    to ich szlachta pobiła? Nie! Pobiła ich dawniejsza reputacja,
 772  I,9  |            potańcować, pewnie by ich za to nie sieczono.~- Niebożęta! -
 773  I,9  |                Kmicic - waćpanu o tym nikt nie mógł powiedzieć, że ona
 774  I,9  |                   potem kazała iść precz i nie pokazywać się na oczy. Co
 775  I,9  |                 był sposób.~- Chyba waćpan nie wiesz, co jest afekt i do
 776  I,9  |           najwięcej umiłował, utraci.~- Ja nie wiem, co jest afekt? - zakrzyknął
 777  I,9  |                   bo nigdy mi wzajemnością nie wypłacono. Gdyby nie to,
 778  I,9  |          wzajemnością nie wypłacono. Gdyby nie to, nie byłoby wierniejszego
 779  I,9  |                   wypłacono. Gdyby nie to, nie byłoby wierniejszego nade
 780  I,9  |                  triumfował, więc on wcale nie poszedł dziewki szukać.
 781  I,9  |               spłodzili, chociaż on służyć nie przestał. A waszmość zamieszki
 782  I,9  |            nieprzyjacielowi i małoś żywota nie utracił, nie mówiąc o tym,
 783  I,9  |                  małoś żywota nie utracił, nie mówiąc o tym, że przed paru
 784  I,9  |                    działo?~- Nic się z nią nie działo, jeno znalazł się
 785  I,9  |                       Tak jest.~- Zdrajco! nie ujdzie ci to!... I ona?...
 786  I,9  |                    to krwią zapieczętował. Nie szablą, to z rusznicy bym
 787  I,9  |                  zastrzelił, bo gdyby mnie nie była odpaliła, to bym i
 788  I,9  |                   bym i pojedynku drugiego nie przyjął. Po co miałbym się
 789  I,9  |                     Jeśli te racje waćpanu nie wystarczają, to chyba dlatego,
 790  I,9  |                    rany przykładają... ale nie byłoby lepszego balsamu
 791  I,9  |              głowie mi się takie szczęście nie mieści, żeby ona mnie jeszcze
 792  I,9  |           Powiedziałem, że waćpana miłuje, nie powiedziałem, że cię zechce...
 793  I,9  |                    co innego.~- Jeśli mnie nie zechce, to sobie ten łeb
 794  I,9  |                  ten łeb o ścianę rozbiję. Nie może inaczej być.~- Mogłoby
 795  I,9  |                   to jest bez grzechu? Kto nie ma win na sumieniu? Każdy
 796  I,9  |                  mój szczery przyjaciel.~- Nie jestem waćpanu przyjacielem,
 797  I,9  |              przyjacielem, ale po prawdzie nie jestem i nieprzyjacielem,
 798  I,9  |                   odjezdnym. Od rekuzy się nie powieszę, nie pierwszyzna
 799  I,9  |                   rekuzy się nie powieszę, nie pierwszyzna mi, a uraz nie
 800  I,9  |                 nie pierwszyzna mi, a uraz nie zwykłem chować. Jeśli więc
 801  I,9  |              Chybabym stąd uciekał, a tego nie chcę. Tyle terminów! A co
 802  I,9  |                    mając funkcję wojskową, nie potrzebujesz do żadnych
 803  I,9  |              Wołodyjowski~Kmicic nic zrazu nie odrzekł, głowę opuścił na
 804  I,9  |                 grobu mnie wyciągasz!~- Bo nie chcę dla prywaty ojczyzny
 805  I,9  |                Całe to szczęście, żeś tego nie uczynił!~- Przykład, przykład
 806  I,9  |                     uszy waszmość do góry! Nie potrzeba ci do żadnych sądów
 807  I,9  |            silniejszy, bo ciało jeszcze ci nie dopisze.~To rzekłszy począł
 808  I,9  |                począł żegnać się, a Kmicic nie puszczał, dziękował i winem
 809  I,9  |                  gdy jej powiem, że Kmicic nie tylko złoża, ale i z niesławy
 810  I,9  |                   i z niesławy powstaje... Nie do szczętu to jeszcze zepsuty
 811  I,9  |                  wybiegł do kołowrotu, ale nie spieszył się otwierać, jeno
 812  I,9  |                  jeno rzekł:~- Dziedziczki nie masz w domu.~- To wyjechała?~-
 813  I,9  |                  wie!~- Gadajże po ludzku! Nie mówiła, kiedy wróci?~- Bogdaj
 814  I,9  |                kiedy wróci?~- Bogdaj wcale nie wróci, bo z wozami wyjechała
 815  I,10 |              ludzkie. Ale wiosna 1655 roku nie przyniosła zwykłej pociechy
 816  I,10 |                   ognistą i wiosenne ulewy nie mogły pogasić pożaru, owszem,
 817  I,10 |                    nawałnica. Na pozór nic nie zdawało się potwierdzać
 818  I,10 |                  Radziwiłł.~- Gdyby nawała nie groziła z tamtej strony,
 819  I,10 |                 ale widać to jasno, że nic nie sprawił, skoro zaraz po
 820  I,10 |               Wszelako rozsądniejsi ludzie nie wierzyli jeszcze w możliwość
 821  I,10 |                twierdzili - Rzeczpospolita nie dała przyczyny, a rozejm
 822  I,10 |               Adolf, który w całej Europie nie znalazł przeciwnika, uległ
 823  I,10 |            kilkakroć panu Koniecpolskiemu. Nie będą Szwedzi tak wielkiej
 824  I,10 |                któremu nigdy w polu dostać nie mogli. Prawda, że i wojną
 825  I,10 |                    wojnach ostatnich wcale nie ucierpiała, wystarczy ten
 826  I,10 |                 bezpłodnych skał odeprzeć. Nie będzie wojny!~Na to odpowiadali
 827  I,10 |                żołnierza, czego by przecie nie czyniono, gdyby niebezpieczeństwo
 828  I,10 |                    gdyby niebezpieczeństwo nie było bliskie.~I tak chwiały
 829  I,10 |                  Rzeczypospolitej.~Była to nie tylko wojna, ale nowa wojna.
 830  I,10 |                kusić załogę. A oprócz tego nie brakło ni niechęci, ni zawiści;
 831  I,10 |                   ni niechęci, ni zawiści; nie brakło magnatów między sobą
 832  I,10 |                prywaty poświęcić gotowych; nie brakło dysydentów pragnących
 833  I,10 |             Jednakże zasobna i wojną dotąd nie poterana kraina wielkopolska
 834  I,10 |               poterana kraina wielkopolska nie żałowała przynajmniej pieniędzy
 835  I,10 |                   w doświadczeniu wojennym nie mógł wyrównać panu Władysławowi
 836  I,10 |               siebie, czy pożądana konnica nie nadciąga.~Tymczasem nadjechał
 837  I,10 |               kaliska, gdy jednak nikt się nie zjawiał, posłał po rotmistrza,
 838  I,10 |                owiec, a za źle umytą wełnę nie chcą w Gdańsku płacić. Każdy
 839  I,10 |             słusznie mniemając, że Szwedzi nie uciekną.~- Jakże to? - odparł
 840  I,10 |              odparł zafrasowany wojewoda - nie masz jeszcze nikogo?~- Żywego
 841  I,10 |                     Dobry gospodarz z domu nie wyjeżdża w takim czasie!~-
 842  I,10 |                waćpan prawisz?~- A Szwedzi nie uciekną, jeno jeszcze bliżej
 843  I,10 |                     a wstyd potem. Zresztą nie będzie go, bo nie tylko
 844  I,10 |                  Zresztą nie będzie go, bo nie tylko kaliskiej, ale i żadnej
 845  I,10 |              żadnej innej szlachty jeszcze nie ma.~- Powariowali! - rzekł
 846  I,10 |                    rzekł pan Grudziński.~- Nie, jeno tego pewni, że jeśli
 847  I,10 |                   tego pewni, że jeśli oni nie zechcą do Szwedów, to Szwedzi
 848  I,10 |              zechcą do Szwedów, to Szwedzi nie omieszkają do nich.~- Czekaj
 849  I,10 |                więcej.~- Hm! to nas i tyle nie będzie. Jak waść sądzisz,
 850  I,10 |               oprzeć?~- Jeśli się szlachta nie stawi, to i nie ma o czym
 851  I,10 |                   szlachta nie stawi, to i nie ma o czym mówić...~- Stawi
 852  I,10 |               mówić...~- Stawi się, co się nie ma stawić! Wiadoma to rzecz,
 853  I,10 |                szlachtą damy sobie radę?~- Nie damy - rzekł chłodno Skrzetuski. -
 854  I,10 |                     toż my wcale żołnierzy nie mamy.~- Jak to: nie mamy
 855  I,10 |              żołnierzy nie mamy.~- Jak to: nie mamy żołnierzy?~- Wasza
 856  I,10 |                   to wszystko na Ukrainie. Nie przysłano nam tu ani dwóch
 857  I,10 |                 nich dobrzy żołnierze, ale nie teraz. A co do pospolitego
 858  I,10 |             Szwedów nad swoich wynosisz?~- Nie wynoszę ja ich nad swoich,
 859  I,10 |                   i jazdy, tedybym się ich nie bał, ale z naszymi, daj
 860  I,10 |                    tu przyszli? Czy waćpan nie myślisz, że lepiej się poddać?
 861  I,10 |                  odpowiadam jako żołnierz: nie wierzę! - ale po cośmy tu
 862  I,10 |                 póty, póki jeden na drugim nie padniem!~- Chwalebna to
 863  I,10 |          Opatrzność naczelnikami uczyniła, nie samej tylko chwały szukać,
 864  I,10 |                 niźli orężem.~- To do mnie nie należy! - odrzekł sucho
 865  I,10 |                    Tatarzy, Turcy i Kozacy nie deptali nigdy tych okolic,
 866  I,10 |                zdawało im się, że na wojnę nie można się zanadto bronią
 867  I,10 |                 wołał, a wszyscy w szeregu nie poczytywali za rzecz drożną
 868  I,10 |                    oficerów nikt dosłyszeć nie mógł I trudno było dyscyplinę
 869  I,10 |                 artykuły", ale ich słuchać nie chciano.~Kulą żelazną u
 870  I,10 |            wydawało się, że i sami Szwedzi nie będą chyba śmieli wznieść
 871  I,10 |                prócz dworzan i sług. Potem nie mijał dzień, by ktoś z dygnitarzy
 872  I,10 |                dzień, by ktoś z dygnitarzy nie zjechał: jako pan Sędziwój
 873  I,10 |             Nadjechali i bazarnicy, którzy nie mogąc się w rynku pomieścić
 874  I,10 |                roiła się szlachta, zbrojna nie tylko w miecze, ale i w
 875  I,10 |            nieprzyjacielu, którego jeszcze nie było widać, to o nadjeżdżających
 876  I,10 |       nadjeżdżających dygnitarzach, którym nie żałowano przymówek.~Między
 877  I,10 |                    bardziej były zjadliwe.~Nie szczędzono w nich nikogo.~
 878  I,10 |            zbliżającego się nieprzyjaciela nie przysłał ani jednej chorągwi
 879  I,10 |              jednej chorągwi kwarcianej.~- Nie myślą o nas, mości panowie -
 880  I,10 |                wojska za mało i że hetmani nie mogą sobie dać rady z Chmielnickim.
 881  I,10 |                    odparł wojewoda - jużci nie my, bracia szlachta, którzy
 882  I,10 |                   pewnie by tu nas na rzeź nie wydano... Aleć tam podobno
 883  I,10 |              niewoli jęczały?~Wojewoda nic nie odrzekł, a szlachta poczęła
 884  I,10 |                    nóż wysłano? A wierzym! Nie od dziś to o absolutum dominium
 885  I,10 |             trefnisiów trzymają, kiedy sam nie tylko mnie trzymasz, ale
 886  I,10 |                chciał spuścizny, a gdy jej nie dostał,~Wnet totam Rempublicam
 887  I,10 |               biedy,~Bo się satyr na pewno nie ulękną Szwedy.~On zaś, ledwie
 888  I,10 |                       Niktże z waszmościów nie odgaduje, kto to taki?~A
 889  I,10 |                    ty, Krzychu, zali także nie wiesz, o jakim to hultaju
 890  I,10 |                   to hultaju była mowa?... Nie wiesz? to płać dukata!~-
 891  I,10 |                    Powiedz no mi, Krzychu: nie starałżeś się ty przypadkiem
 892  I,10 |         podkanclerstwo po Radziejowskim?~- Nie pora na krotofile! - odparł
 893  I,10 |           dygnitarze, którzy się na wojnie nie znali. Bo magnaci wielkopolscy
 894  I,10 |                    Bo magnaci wielkopolscy nie szli i nie mogli iść za
 895  I,10 |                    wielkopolscy nie szli i nie mogli iść za przykładem
 896  I,10 |                   wygniatał na ciele nigdy nie schodzące czerwone pręgi,
 897  I,10 |                   ruszenie, jednakże nigdy nie zajmowali naczelnych w czasie
 898  I,10 |                   żelazne hufce krzyżackie nie mogły dotrzymać pola, zmienił
 899  I,10 |             poznański.~"Agamemnon" zaś sam nie znał się po prostu na niczym
 900  I,10 |                   cierpi? - mówił - jeżeli nie w synach swoich... a my
 901  I,10 |                   protekcji szukać musiał? Nie!... Czy my nastajemy, aby
 902  I,10 |                 Jana Kazimierza zachowany? Nie!... Dwie wojny palą się
 903  I,10 |             przyszło do właściwej materii, nie umiał rady pożądanej udzielić.~
 904  I,10 |                Skoraszewskiego, któren był nie tylko rycerz sławny i niezrównany,
 905  I,10 |                  drugi Jeremi Wiśniowiecki nie zmieniłby Ujścia w drugi
 906  I,10 |                    Ujścia w drugi Zbaraż i nie zapisał w tych okopach nowej
 907  I,10 |            nieszczęście, mógł tylko pisać, nie walczyć.~Wittenberg, człowiek
 908  I,10 |              walczyć.~Wittenberg, człowiek nie tylko wojnę znający, ale
 909  I,10 |                   ludzi, może umyślnie się nie spieszył. Doświadczenie
 910  I,10 |              chwili zapału i że częstokroć nie męstwa mu brak, ale żołnierskiej
 911  I,10 |                    coraz większe. Szlachta nie chciała wychodzić na musztry
 912  I,10 |                   konie, cięte przez bąki, nie chcą ustać na miejscu, a
 913  I,10 |               okolicy od komarów wytrzymać nie można..."~Czeladź wszczynała
 914  I,10 |            wyjeżdżał chyłkiem z obozu, aby nie wrócić więcej.~Nie brakło
 915  I,10 |                     aby nie wrócić więcej.~Nie brakło i z góry złego przykładu.
 916  I,10 |               odziedziczy, by zasługa moja nie przepadła.~Tu począł roztkliwiać
 917  I,10 |                    krzyczała szlachta.~- A nie płacz za stryjcem! - wołał
 918  I,10 |               twarzy, ale udawał, że obelg nie słyszy, jeno konia bódł
 919  I,10 |                  kilkuset szlachty, którzy nie chcieli być gorszymi od
 920  I,10 |                gardła musi u wałów służyć, nie w obozie się warcholić.
 921  I,10 |                   Z czym się bronić? Armat nie mamy, jeno nasze wiwatówki,
 922  I,10 |            granatników.~- Ale miał wojsko, nie pospolitaków; swoje chorągwie,
 923  I,10 |               chorągwie, w świecie sławne, nie ichmościów od strzyży owiec.
 924  I,10 |               innych postanowień na radzie nie powzięto, natomiast mówiono
 925  I,10 |                opuszczenie.~Ranek następny nie przyniósł ni pociechy, ni
 926  I,10 |       nieprzyjaciół. Co więcej, wieści tej nie zaprzeczyli ani pan Szlichtyng,
 927  I,10 |               scudzoziemczony i prócz mowy nie miał w sobie nic polskiego.
 928  I,10 |                   całym tym ludzkim tłumie nie myślał o zwycięstwie, jakby
 929  I,10 |                     a jednak nieprzyjaciel nie miał sił przewyższających:
 930  I,10 |              ramiona przed wojskami, jakby nie najezdników witała, ale
 931  I,10 |               trzydziestoletniej wojny, że nie przyjdzie im to łatwo, boć
 932  I,10 |                 walk za Gustawa Adolfa, bo nie wymarli ludzie, którzy brali
 933  I,10 |           szwedzkich i pewna obawa, której nie był próżen sam wódz naczelny,
 934  I,10 |                    tedybym pierwszy radził nie kwapić się i poczekać, aż
 935  I,10 |                    aż nadto wystarczą.~- A nie przyśląże im jakowych posiłków?~-
 936  I,10 |              jakowych posiłków?~- Posiłków nie przyślą z dwóch powodów:
 937  I,10 |           kanclerze, ani senat do tej pory nie chcą wierzyć, aby jego królewska
 938  I,10 |                   innemu wielkorządztwa tu nie powierzy.~Otyły człowiek
 939  I,10 |                  znów kapelusz.~- I ja też nie chcę innego mieć pana -
 940  I,10 |                    i pogodne, żaden piorun nie spadł i nie skruszył na
 941  I,10 |                   żaden piorun nie spadł i nie skruszył na proch zdrajcy,
 942  I,10 |                 Wittenberga.~- Oxenstierny nie widać - rzekł Wittenberg -
 943  I,10 |                  się, czy go jaka przygoda nie spotkała. Nie wiem, jeżeli
 944  I,10 |                jaka przygoda nie spotkała. Nie wiem, jeżeli to dobra była
 945  I,10 |                myślą, a tego by lada ciura nie uczynił.~- A jeśli go poznają?~-
 946  I,10 |                Zresztą, choćby go poznali, nie uczynią mu nic złego, jeszcze
 947  I,10 |               spokojny, bo włos mu z głowy nie spadnie. Nie widać go, bo
 948  I,10 |                    mu z głowy nie spadnie. Nie widać go, bo i czas był
 949  I,10 |                  się także.~- Wasza miłość nie sądzisz, aby on był gotów
 950  I,10 |                   poczynać... A że niczego nie omieszkam, ręczy za to krzywda,
 951  I,10 |            królewskiej mości usługi, które nie mogą być bez równie znamienitej
 952  I,10 |            wszystko jedno, i aresztować go nie pozwolił.~- Choćby to był
 953  I,10 |                     a zwłaszcza o działach nie znanej dotąd doskonałości,
 954  I,10 |                 dotąd doskonałości, którym nie masz sposobu się opierać.
 955  I,10 |               obozie.~Tej nocy prawie nikt nie spał w całym Ujściu, bo
 956  I,10 |                 wszelkim szczegółom, które nie były tego rodzaju, aby mogły
 957  I,10 |                   łąkach, więc posyłano po nie na gwałt. Powiaty siadały
 958  I,10 |                  przerażające zamieszanie.~Nie słychać było ni komendy,
 959  I,10 |                  bez skutku, bo z szeregów nie wysuwał się nikt. Jeden
 960  I,10 |                     którzy mieli ochotę, i nie strach przed Szwedami, ale
 961  I,10 |                   ubrany wyskoczył na kucu nie z szeregu, ale zza szeregu
 962  I,10 |                    się tu nikt nad drugich nie wynosi.~I jak poprzednio
 963  I,10 |              wynosi.~I jak poprzednio nikt nie stawał, tak teraz poczęła
 964  I,10 |               Dosyć, mości panowie, dosyć! Nie możemy iść wszyscy!~Po czym
 965  I,10 |        Porozstawiano jednak liczne straże; nie pozwolono wyganiać koni
 966  I,10 |                    wracają szczęśliwie!... Nie zjedli ich Szwedzi!- powtarzano
 967  I,10 |                  który oczom swoim wierzyć nie chciał.~- Jeńców prowadzą!
 968  I,10 |               jeńcy szwedzcy.~Na ten widok nie wytrzymała szlachta i puściła
 969  I,10 |                  szabel?!~- Mości panowie, nie krzyczcie jak wyrostki,
 970  I,10 |                  się znacznie, ale przecie nie z żelaza. Szabla się ich
 971  I,10 |                Szabla się ich ima.~- Tak i nie mogli wam się oprzeć, co?~-
 972  I,10 |                   się oprzeć, co?~- Impetu nie mogli wytrzymać.~- Mości
 973  I,10 |                słyszycie, co mówią: impetu nie mogli wytrzymać!... A co?...
 974  I,10 |                 nieprzyjaciela, niechybnie nie zabrakłoby jej impetu, ale
 975  I,10 |                   tymczasem nieprzyjaciela nie było widać - natomiast dobrze
 976  I,10 |               Grudziński czytając to pismo nie mógł wstrzymać oburzenia
 977  I,10 |             dłuższej naradzie postanowiono nie odpowiadać i czekać, co
 978  I,10 |                   i czekać, co się stanie.~Nie czekano już długo. W sobotę,
 979  I,10 |                   robienia szablą szlachta nie lękała się wcale. Wyszli
 980  I,10 |                    rajtarzy, ale tymczasem nie było ich widać. Natomiast
 981  I,10 |                  Lewo - w tył!~Ale jeszcze nie przebrzmiał głos komendy,
 982  I,10 |                 zawtórowały jęki.~Szlachta nie usłuchała komendy naczelnika,
 983  I,10 |                    Skoraszewski klął - nic nie pomogło.~Zegnawszy tak łatwo
 984  I,10 |                    tejże chwili, ale zrazu nie odpowiadano na owe salwy
 985  I,10 |                 nieprzyjaciel szykował się nie zwracając najmniejszej uwagi
 986  I,10 |          najmniejszej uwagi na kule, które nie dolatując do niego obsypywały
 987  I,10 |              atakiem zmieszać Szwedów, ale nie poszli ochotnie; oddział
 988  I,10 |         spostrzegłszy to, poczęli grozić i nie puszczać. Brano się do szabel.
 989  I,10 |               również i na Wittenberga, że nie szanując zwyczajów wojennych,
 990  I,10 |             wojennych, przeciw harcownikom nie harcowników wysyła, ale
 991  I,10 |                    obyczaj czołem do czoła nie stanąć." Inni rozpaczali
 992  I,10 |                każdą chwilą; rozkazów nikt nie słuchał. Wojewodowie potracili
 993  I,10 |              Wojewodowie potracili głowy i nie próbowali nawet przywrócić
 994  I,10 |                  obóz polski.~Z tej strony nie było prawie wcale szańców
 995  I,10 |                było prawie wcale szańców i nie było zza czego się bronić.~
 996  I,10 |                    uczyniono, ale nikt już nie chciał o niczym wiedzieć.~
 997  I,10 |                  panowie, bracia najmilsi! Nie trwóżcie się! Nie jako wrogowie
 998  I,10 |                najmilsi! Nie trwóżcie się! Nie jako wrogowie tu przybywamy.
 999  I,10 |              zależy, by kropla krwi więcej nie była wytoczona. Jeśli chcecie
1000  I,10 |                nieszczęsną, jeśli nad sobą nie macie litości...~Tu głos