Tom, Rozdzial
1 I,1 | Oficyjerowie - wszystko szlachta z naszych stron, familianci,
2 I,1 | przymawiać, że to może orszańska szlachta munsztułuki bierze, ale
3 I,1 | jakim sposobem?~- Mała to szlachta, ale starożytna i sławna.
4 I,1 | kto chłop, to chłop, a szlachta wszystko familianci, którzy
5 I,3 | Co tęższe chłopy między szlachtą to do Rosień poszli, a sikorkom
6 I,3 | bez hałasów, a z tutejszą szlachtą chcę zgodnie żyć, bo ich
7 I,4 | przede wszystkim winnych.~Szlachta zaś rada była, widząc swoją
8 I,4 | saniami z Mitrunów, z odpustu. Szlachta poglądała ciekawie na nieznanych
9 I,4 | ciemnej. Zastali tu moc ludzi. Szlachta, siedząc na ławach lub stojąc
10 I,4 | Kawalerowie śmieli się, szlachta poczęła się zbliżać, rozweselona,
11 I,4 | były bardzo od tego. Może i szlachta rozochociłaby się z kolei,
12 I,5 | aby tam przyjść do sprawy. Szlachta smoleńska, witebska, połocka,
13 I,5 | śmielszego ducha między szlachtą zbierali się do Grodna,
14 I,5 | strzelaniu mówił?~- Wszystka szlachta z okolicy o tym mówi.~-
15 I,5 | muszę im dać przytułek. Szlachta to przecie wszystko i familianci
16 I,5 | Wołmontowicze! - krzyknęła chórem szlachta. - Pomordował mężów, niewiasty,
17 I,5 | Amen! - krzyknęła szlachta. - Do zabudowań i w las!
18 I,5 | stąpanie rozległy się na nowo. Szlachta wypadła przed ganek i siadała
19 I,6 | klęski dla całej Laudy. Rojna szlachta odniosła wprawdzie zwycięstwo
20 I,6 | zbrojnymi ludźmi, między szlachtą, między gromadami niewiast
21 I,6 | lżej oddychać. Możniejsza szlachta odwołała zbrojną czeladź,
22 I,6 | przygodą zabezpieczyć? Ale szlachta usłuchała jej, bo przywykła
23 I,6 | i przyjaźni ze wszystką szlachtą laudańską zamyślał, chcąc
24 I,6 | ale sławę. Niechże ci ta szlachta, którąś popalił i pomordował,
25 I,6 | obrót weźmie. Pokrzepiona szlachta poczęła wychodzić z pługami
26 I,7 | rozmiłowana w panu Wołodyjowskim szlachta po rozum do głowy i uczyniła
27 I,7 | na tak stanowczą odmowę i szlachta wróciła do domów wielce
28 I,7 | szczekanie psów. Na koniec szlachta wysypała się na drogę, po
29 I,7 | nie zwyczajna niesforna szlachta. Pan Wołodyjowski ucieszył
30 I,7 | w szablach błyszczących. Szlachta gwarzyła z cicha o nadzwyczajnym
31 I,7 | Cicho tam, waszmościowie!~Szlachta umilkła, bo Lubicz już było
32 I,7 | waszmościowie!~Posłuszna rozkazowi szlachta wnet zeskoczyła z kulbak,
33 I,7 | wszystkich rusznic, jakie miała szlachta, huknęły naraz; ale jeszcze
34 I,7 | rozległy się krzyki o litość. Szlachta triumfowała.~Ale gdy została
35 I,7 | szukał na próżno odpowiedzi. Szlachta poczęła spoglądać po sobie
36 I,7 | usunął się w tył, a za nim szlachta, by miejsce uczynić. Wnet
37 I,7 | przeszkadzałbym ja ci układać się z tą szlachtą, ale wezwać nieprzyjaciela
38 I,7 | w tym orszańskim tańcu.~Szlachta, której żartobliwy ton młodego
39 I,7 | smok z waści!...~Tymczasem szlachta zatoczyła w milczeniu krąg
40 I,7 | ocierać szablę. Zawrzasła szlachta jednym głosem, w tych zaś
41 I,7 | jatek!... Waszmościowie szlachtą będąc powinniście rozumieć
42 I,7 | porąbane drzwi do domu. Szlachta poczęła łowić i wiązać rapciami
43 I,7 | Stakjanów. Jednocześnie szlachta wzięła się do rabunku wozów,
44 I,7 | dwóch Domaszewiczów, złożyła szlachta na wozy, aby ich po chrześcijańsku
45 I,7 | Wołodyjowski za nimi. Na podwórzu szlachta poczęła krzykać na jej widok
46 I,8 | serce zapadła. Przecie to szlachta laudańska chciała go z nią
47 I,8 | tacy synowie! Darowała was szlachta życiem w Lubiczu, by mieć
48 I,8 | gatunek co i zaściankowa szlachta. Jak swoje czerwońce wygrzebie,
49 I,8 | kim są, może często i nie szlachtą.~Pan Wołodyjowski umyślnie
50 I,8 | bo i tu na Litwie jest szlachta tego samego imienia.~- Ale
51 I,8 | zaścianku. Przyszła zaraz szlachta pytać, czy prawda, a gdy
52 I,9 | rozpoczął. Sypała się do niego szlachta chętnie, większa i mniejsza,
53 I,9 | kompanami, ale czy to ich szlachta pobiła? Nie! Pobiła ich
54 I,9 | wprawdzie życie, gdy mnie szlachta ścigała, ale potem kazała
55 I,9 | się ojczyźnie, to ci i ta szlachta odpuści, bo to ludzie na
56 I,10 | szlacheckie no, i zanim szlachta ruszyła własnymi osobami
57 I,10 | Spodziewał się, że wnet otoczy go szlachta kaliska, gdy jednak nikt
58 I,10 | się oprzeć?~- Jeśli się szlachta nie stawi, to i nie ma o
59 I,10 | ruszenie zawsze marudzi. Ale ze szlachtą damy sobie radę?~- Nie damy -
60 I,10 | przelanej spadnie.~- Po to i ma szlachta krew, aby ją przelewała.~-
61 I,10 | nowych zastępów. I jechała szlachta szumnie, konno i koleśno,
62 I,10 | Przed szopami roiła się szlachta, zbrojna nie tylko w miecze,
63 I,10 | zadawał zagadki, nad którymi szlachta tym bardziej brała się za
64 I,10 | wojewoda - jużci nie my, bracia szlachta, którzy ją piersiami naszymi
65 I,10 | Wojewoda nic nie odrzekł, a szlachta poczęła spoglądać po sobie
66 I,10 | króla Olbrachta wyginęła szlachta!" Zdrada, panowie bracia!~-
67 I,10 | misternie ułożył! - wołała szlachta.~Wojewoda śmiał się z innymi;
68 I,10 | równinach tak mocno, iż szlachta chroniła się po lasach,
69 I,10 | Upały były coraz większe. Szlachta nie chciała wychodzić na
70 I,10 | Deest-Grudziński! - krzyczała szlachta.~- A nie płacz za stryjcem! -
71 I,10 | obrony, oblężenia, ta sama szlachta w sprawie własnego gardła
72 I,10 | podejrzenia rozbiegły się między szlachtą, natychmiast kilkanaście
73 I,10 | łono rodzicielki! - wołała szlachta.~- Dawajcie ich sam!~- W
74 I,10 | wojewody poznańskiego, a szlachta z pospolitego ruszenia gapiła
75 I,10 | od dworzan odebrała go szlachta, i podziwiając go ciągle
76 I,10 | opierać. Stropiła się tym też szlachta niemało i różne przesadzone
77 I,10 | Ostrożka! Ostrożka! - zawołała szlachta.~- Taki dobry szlachcic
78 I,10 | teraz poczęła się sypać szlachta ze wszystkich powiatów -
79 I,10 | przeprawili się przez Noteć.~Szlachta przypatrywała im się z rękoma
80 I,10 | ten widok nie wytrzymała szlachta i puściła się naprzeciw
81 I,10 | jak w ulu wilią wyroju.~Szlachta siadała na koń, wojewodowie
82 I,10 | w sztuce robienia szablą szlachta nie lękała się wcale. Wyszli
83 I,10 | coraz szerszą przestrzeń.~Szlachta spodziewała się, że lada
84 I,10 | przeleciało ze świstem między szlachtą, potem huk wstrząsnął powietrzem,
85 I,10 | świstowi zawtórowały jęki.~Szlachta nie usłuchała komendy naczelnika,
86 I,10 | luki między nimi widziała szlachta pułki szwedzkie, piechoty
87 I,10 | niczym wiedzieć.~Wodzowie i szlachta mieli na ustach jedno słowo: "
88 I,10 | łzami przyduszony. Słuchała szlachta w zdumieniu, gdzieniegdzie
89 I,10 | domu wojewody poznańskiego.~Szlachta stłoczyła się przed domem
90 I,10 | nagle, począł biegać między szlachtą i wołać głosem najwyższej
91 I,10 | poczęli się ściskać ze sobą. Szlachta poszła za przykładem dygnitarzy
92 I,11 | bardziej wielkopolskie, gdzie szlachta znacznie od wojny odwykła.
93 I,11 | mogli, aby ducha między szlachtą do oporu pobudzić. Pan Władysław
94 I,12 | Wołodyjowski - że skoro się tu szlachta ruszy, to się kupa ludzi
95 I,12 | znajomych zajeżdżają, a szlachta do zamku, w którym są oficyny
96 I,12 | dragonów.~- Sama to drobna szlachta i bojarzynkowie butni w
97 I,12 | powtórzyła stojąca przy bramie szlachta.~- Defensor patriae! Obrońca
98 I,12 | ogon, a z której głowa.~Szlachta wybuchnęła ogromnym śmiechem,
99 I,13 | olbrzymich dolnych salach oficyn szlachta o niczym nie rozprawiała,
100 I,13 | te tłumy żołnierzy i owa szlachta, którą tak niedawno jeszcze
101 I,13 | utracę, zanim z tamtą waszą szlachtą do zgody przyjdę. Pamiętasz?
102 I,13 | wystrzały zgłuszyły jego mowę. Szlachta poczęła je liczyć:~- Dziesięć,
103 I,13 | milczenie. Pułkownicy i szlachta spoglądali na siebie przerażonym
104 I,14 | cały kraj, wszystka zbrojna szlachta - i Sapieha, wojewoda witebski,
105 I,14 | Gosiewski, czy wojsko, czy szlachta oporna. Chcę ratować ojczyznę,
106 I,15 | przy Węgrach. Sama dobra szlachta w tym regimencie służy.
107 I,16 | Mirskiego wszystko znaczna szlachta służy.~- Weźmiesz ze sobą
108 I,16 | Żmudzi, bo prawie ze wszystką szlachtą spokrewnieni. Gdy jednego,
109 I,17 | Radziwiłła odwróci. To uczciwa szlachta, a już tam pan Zagłoba niczego
110 I,19 | Czynili to chłopi i pojedyncza szlachta na własną rękę, ale Szwedzi
111 I,19 | miecznika rosieńskiego, szlachta się zbiera i przeciw nam
112 I,19 | Laudańską okolicę, w której szlachta przeciw nam za przewodem
113 I,19 | jeszcze nadziei, zwłaszcza że szlachta i chłopstwo nawet ostrzegało
114 I,19 | pochwycą.~- Jacy wszyscy?~- Szlachta i chłopstwo. A zarazem,
115 I,19 | przekonał, że nie wszystka szlachta mnie opuściła.~- Człowiek
116 I,20 | zabijaką, co się między szlachtą zwykle trafia i ostatniej
117 I,21 | się do niego zbiegowie, szlachta osiadła, patrioci, nieprzyjaciele
118 I,21 | jakoś tu koło nas kuso. Szlachta okrutnie się od naszego
119 I,22 | pierwsze wrażenie minęło, szlachta poczęła rozprawiać nad wiadomościami
120 I,23 | dziesięć lat przypomną, a już szlachta laudańska przypilnuje, by
121 I,23 | Kazimierzowi pobuntowały, a szlachta oświadczyła, że będzie stać
122 I,23 | Ale mów, że tu wszystka szlachta na Żmudzi i na Litwie o
123 I,24 | kraj świata. Sama to była szlachta i bojarowie butni, ostatnie
124 I,25 | spędzał wszelki dobytek, szlachta zaś uciekała do sąsiednich
125 I,25 | mianowicie chłopów, gdyż szlachta, która nie zdołała dotąd
126 I,25 | napotykali ciągle całe gromady, a szlachta, która nie mogła oręża dźwigać,
127 I,25 | podróżników.~Gromiła ich szlachta na własną rękę ze swymi
128 I,25 | odstępuje pana, gdy wszystka szlachta łączy się ze Szwedem, gdy
129 I,25 | sobą bożego prawa, jeno go szlachta kreuje, gdzie wszystko in
130 I,25 | spieszy do nowego: magnates, szlachta, wojsko, zamki, miasta,
131 I,26 | inaczej, na pal pójdą.~- To szlachta, nie chamy! - odrzekł Kmicic -
132 II,1 | dwóch czeladzi.~- Jakże to, szlachta?~- Pewnie, że szlachta.~-
133 II,1 | szlachta?~- Pewnie, że szlachta.~- I tu mieszkają?~- Czasem
134 II,2 | jakie nosiła pomniejsza szlachta, wysokie jałowicze buty
135 II,2 | bierzecie, toście hultaje, nie szlachta. Co z tymi końmi czynicie?~-
136 II,3 | Chłopami wam być, nie szlachtą!~Poczerwieniał na to stary
137 II,3 | takich właśnie, jak drobna szlachta nosi. Wziąwszy tabunek koni,
138 II,4 | jakowyś się w nim odprawuje. Szlachta piła pod wiechami piwo pruskie
139 II,4 | Chytrość zdolnym go czyniła.~Szlachta szemrała na tę nieufność
140 II,4 | jadący.~- A kompania takoż szlachta?~- Chudopachołcy, ale szlachta.~-
141 II,4 | szlachta?~- Chudopachołcy, ale szlachta.~- Tedy czołem, czołem,
142 II,4 | ogarnął na myśl, że jeżeli szlachta go pozna, mogą stąd wypaść
143 II,4 | Nie - odparł Rzędzian - to szlachta, która z końmi na jarmarki
144 II,6 | także na ochotnika i drobna szlachta z okolicznych zaścianków,
145 II,6 | ani tak niesforne, jak owa szlachta wielkopolska, która przed
146 II,6 | i nalezie ich dosyć. Ta szlachta, która do Prus uciekła przed
147 II,6 | wszystkiego ma obfitość.~- Ale to szlachta będzie wniebogłosy krzyczeć -
148 II,6 | Więcej mi znaczy wojsko niż szlachta. Niech krzyczą! Zresztą,
149 II,6 | pospolite ruszenie stawały. Szlachta ma czeladź uzbroić, aby
150 II,6 | Napływała także coraz liczniej szlachta drobna i większa, albowiem
151 II,9 | szlacheckiemu przysługujące.~Szlachta dążyła z powinną przysięgą
152 II,9 | nadstawiał ucha na to, co mówiła szlachta, a chociaż nie bardzo chciano
153 II,9 | zatwardziałość tego narodu.~Tutaj szlachta, zapomniawszy gniewu, otoczyła
154 II,9 | wiechy, aby się z bracią szlachtą nagadać. Lecz nie uradowało
155 II,9 | Po zajazdach i szynkach szlachta piła zdrowie króla szwedzkiego
156 II,9 | upodlenie miało swoją granicę. Szlachta pozwalała drwić z siebie,
157 II,9 | szwedzkiego panowania zniesiona.~Szlachta oniemiała w pierwszej chwili,
158 II,9 | znosicie cierpliwie owe uciski, szlachtą i ludźmi rycerskimi będąc?~-
159 II,10 | duszy otworzyć. Nawet z ową szlachtą polską, która bawiła w mieście
160 II,10 | wiary dla prawego pana niż szlachta, która wraz z urodzeniem
161 II,10 | świat przynosić.~Ale właśnie szlachta i magnaci stawali przy Szwedach,
162 II,10 | Szwedom rozpisać podobało, a szlachta oddawała je tak pokornie,
163 II,10 | oprzeć mogła!~- A jeśli szlachta do upamiętania przyjdzie
164 II,11 | nigdzie drogi, bo w ogóle szlachta nie wzbudzała podejrzeń
165 II,11 | królestwa, książęta, magnaci; szlachta, rycerstwo, jeśli nie w
166 II,12 | bramy fortecznej chłopi i szlachta, mieszczanie z różnych okolic,
167 II,12 | Salve Regina! - zawrzasła szlachta - monstra Te esse matrem! -
168 II,13 | całe. Stojąca na murach szlachta i żołnierze z nimi swe głosy,
169 II,13 | czym zakonnicy, żołnierze, szlachta poczęli wysypywać się na
170 II,14 | obchodził mury, rozmawiał ze szlachtą i wieśniakami. A przy tym
171 II,15 | złe wieści. W Wielkopolsce szlachta się podnosi, lud łączy się
172 II,16 | zachwiać. Otoczyli go księża i szlachta w definitorium, wśród ciszy
173 II,16 | czcigodni, i wy, panowie bracia szlachta, chwyciliście za miecze?
174 II,16 | był istotnie szaleństwem. Szlachta pozakrywała oczy rękoma,
175 II,16 | i załzawił się zupełnie; szlachta milczała, ojcowie milczeli;
176 II,17 | srogiego dali im łupnia. Szlachta siada na koń, chłopi, mój
177 II,17 | powiada! - wołali zakonnicy i szlachta wznosząc do nieba ręce.~-
178 II,17 | stopniach, dalej zakonnicy, szlachta i lud prosty; nadeszły także
179 II,17 | rozeszli się zakonnicy i szlachta na mury, ksiądz Kordecki
180 II,17 | oblężonymi. Byli tacy między szlachtą, którzy po prostu chcieli
181 II,19 | wołali razem księża i szlachta.~- Napiszmy im tedy, żeby
182 II,19 | zaroił się zakonnikami, szlachtą, żołnierstwem, niewiastami
183 II,20 | zawzięli. Wojsko się buntuje, szlachta bije ich już, gdzie może,
184 II,20 | stronników między panami a szlachtą?~- Ten się ich jeno trzyma,
185 II,20 | własnymi wojskami i nad szlachtą, która szwedzkiego panowania
186 II,20 | i hetmani, i wojsko, i szlachta gotująca się do chwycenia
187 II,20 | boju?"- Jakże! panowie, szlachta, wojsko niebywałym w dziejach
188 II,20 | cięży ta szwedzka ręka, tam szlachta zbierała się w kupy i kupki
189 II,20 | polskie chorągwie znajdowały. Szlachta łzami oblewała każde słowo
190 II,20 | Wielko- i Małopolsce. Nieraz szlachta zebrawszy się u sąsiada
191 II,20 | pomoc Janowi Kazimierzowi, a szlachta hałasowała napadając na
192 II,21 | przy tobie staną! Pójdzie szlachta, pójdzie nawet chłopstwo
193 II,21 | relacje, z żołnierzami i szlachtą... Tych mogę przed obliczem
194 II,22 | ale że pomiędzy wszystką szlachtą Korony i Litwy nie mógłby
195 II,22 | przejdzie w ręce króla, któremu szlachta, wojsko i hetmani we wszystkim
196 II,25 | Aż też zaczęła napływać szlachta spod Nowego i Starego Sącza.
197 II,25 | Służyła w tej chorągwi sama szlachta górska: ludzie dobrani,
198 II,25 | zawrzało jednym głosem wojsko, szlachta, lud, i tysiące czapek wyleciało
199 II,25 | ściany zamkowe się zatrzęsły. Szlachta ucztująca w drugiej sali
200 II,26 | chociaż swawolników, laudańska szlachta wysiekła. Nie mogłem nie
201 II,27 | Cisnęli się więc panowie i szlachta zbrojna, i żołnierze, to
202 II,27 | niższego i wyższego urodzenia, szlachtą będąc, ad omnes prerogativas
203 II,27 | bezpiecznie, tymczasem sama owa szlachta, tak dotąd o swe prerogatywy
204 II,27 | dobrotliwie.~- Oj! siadła szlachta na koń i jedzie, jedzie!
205 II,30 | nadciągała tu groźna i wojownicza szlachta, z dziecka na koniu i w
206 II,30 | nieprzyjaciela pociągnąć. Waliła szlachta z Wołynia i z dalszych jeszcze
207 II,30 | chętnie kupowała zgromadzona szlachta. Była znaczna liczba i Tatarów
208 II,30 | różnobarwny. Więc naprzód szlachta i rycerstwo, a za nią senat
209 II,30 | duchowieństwo, senatorowie, szlachta, gmin. Wielki płacz rozległ
210 II,31 | nadciągała tu groźna i wojownicza szlachta, z dziecka na koniu i w
211 II,31 | nieprzyjaciela pociągnąć. Waliła szlachta z Wołynia i z dalszych jeszcze
212 II,31 | chętnie kupowała zgromadzona szlachta. Była znaczna liczba i Tatarów
213 II,31 | różnobarwny. Więc naprzód szlachta i rycerstwo, a za nią senat
214 II,31 | duchowieństwo, senatorowie, szlachta, gmin. Wielki płacz rozległ
215 II,34 | też niezmiernie i to, że szlachta, Żydzi, chłopi, nawet większe
216 II,39 | ludzkie wiszące po drzewach. Szlachta drobna, miejscowa, przyjeżdżała
217 II,40 | tym było gorzej.~Drobna szlachta zamieszkująca owe okolice
218 III,1 | chłopi bowiem po równi ze szlachtą i mieszczany wyciągnęli
219 III,2 | tam, gdzie miał rozkaz. Ze szlachtą, mości panowie, trzeba po
220 III,4 | wyćwiczoną we wszelakich fechtach szlachtą polską.~Lecz najokropniej
221 III,6 | godzien! - zakrzyknęła szlachta.~Po czym wzięto Michałka
222 III,9 | Na Podlasiu rojna drobna szlachta tysiącami ciągnęła do Sapiehy
223 III,14| Rzeczypospolitej wszystka szlachta równa, a billewiczowski
224 III,15| wstrzymał ich ani na chwilę i szlachta z okrzykiem : "Górą Mazury!",
225 III,15| uczyni. Już ja go tam przed szlachtą obronię... Ba! niech mi
226 III,16| skrypty pieniędzy, wojsk, szlachta pruska z ochotą zjeżdżała
227 III,19| Szwedów w Telszach wycięto.~- Szlachta? chłopi?~- Chłopi pod przywództwem
228 III,19| czele wyruszył do dnia. Szlachta pruska, którą świetny dwór
229 III,23| Szwedom wojowników: którzy szlachtą będąc, do miecza a wojny
230 III,24| staremu wojna pójdzie dalej, szlachta będzie się zbierała, z nią
231 III,25| staremu wojna pójdzie dalej, szlachta będzie się zbierała, z nią
232 III,28| kupiła się do niego chętnie szlachta i lud prosty, a i z dalszych
233 III,28| naglili wszyscy oficerowie i szlachta, którą sama ciekawość podniecała.~
234 III,30| wolentarskich służyła sama szlachta, mniejsza i większa. Były
235 III,31| jeszcze bitew stoczyły wojska, szlachta i lud Rzeczypospolitej z
236 III,32| napełniał się ludem i okoliczną szlachtą; za czym poczęli zjeżdżać
|