Tom, Rozdzial

1001  I,12 |                prawda, jak i to, że woli w bezecnych błędach kalwińskich
1002  I,12 |          podpisać... Będziem mieli wojny w bród, bo nie skryba, ale
1003  I,12 |          wojownik będzie nam hetmanił.~- W to mi graj! - rzekł Zagłoba. -
1004  I,12 |               byłbym pana Kochanowskiego w kozi róg z jego fraszkami
1005  I,12 |                powiem, że wolę być ciurą w regularnej chorągwi niż
1006  I,12 |            żołnierze. Każden bity i kuty w ogniu jak stara podkowa,
1007  I,12 |               ogniu jak stara podkowa, a w szyku stoją jako triarii
1008  I,12 |                teraz Szwedów popróbować. W Koronie z tym tylko może
1009  I,12 |              rozkaz, żeby chorągiew mieć w pogotowiu, a samemu się,
1010  I,12 |                 pogotowiu, a samemu się, w trzech dniach w Kiejdanach
1011  I,12 |              samemu się, w trzech dniach w Kiejdanach stawić - odpowiedział
1012  I,12 |                chorągiew już na nogach i w każdej chwili może w pochód
1013  I,12 |            nogach i w każdej chwili może w pochód ruszyć. Trzymaj ją
1014  I,12 |                ruszyć. Trzymaj ją Waćpan w czujności i pogotowiu, bo
1015  I,12 |                 nadchodzą takie terminy, w których pokaże się dowodnie,
1016  I,12 |             chorągwie; waszmościna niech w Upicie zostanie, bo tam
1017  I,12 |              spełnienie i oczekujemy cię w Kiejdanach.~Janusz Radziwiłł,~
1018  I,12 |                wojewoda wileński, hetman w. litewski."~- Tak jest!
1019  I,12 |            koniuszy Bogusław także teraz w Kiejdanach - odparł Wołodyjowski. -
1020  I,12 |            jeszcze większy, ale nie masz w nim za grosz Polaka. Z cudzoziemska
1021  I,12 |               Wołodyjowski - bo się jeno w Niemcach i Francuzach kocha,
1022  I,12 |              Radziwiłłom chodzi o to, by w Rzeszy Niemieckiej, której
1023  I,12 |          powinien uczynić, jeśli Boga ma w sercu i pamięta wszystkie
1024  I,12 |               szepce. Powiedziałem mu to w oczy, gdyśmy z panem Koniecpolskim
1025  I,12 |             Koniecpolskim nieboszczykiem w Prusach byli. Taki on luter,
1026  I,12 |              bardziej że chorągiew kazał w Upicie zatrzymać - odrzekł
1027  I,12 |            Akurat na jutro rano będziemy w Kiejdanach - rzekł pan Wołodyjowski -
1028  I,12 |               rzekł pan Wołodyjowski - a w drodze i na kulbakach można
1029  I,12 |         podpiwszy nieco, ruszyli rycerze w podróż i jeszcze przed zachodem
1030  I,12 |                  zachodem słońca stanęli w Krakinowie. ~Przez drogę
1031  I,12 |              chyba przyjdzie mi i umrzeć w kawalerskim stanie.~- Nie
1032  I,12 |                miły. Umyśliłem też trwać w nim do końca życia. Czasem
1033  I,12 |               jakeśmy ze sobą na elekcji w Warszawie byli. Za kimże
1034  I,12 |                 górki Wodokty widać, ale w domu nie masz nikogo, bo
1035  I,12 |                  bardzo urodziwą. Raz ją w drodze z daleka widziałem
1036  I,12 |                  widziałem i okrutnie mi w oko wpadła. Pojechałem tedy -
1037  I,12 |             waćpaństwo powiecie? - ojcam w domu nie zastał, a panna
1038  I,12 |                panie Michale! Cała rzecz w tym, żebyś znalazł żonę
1039  I,12 |                się żenić? Ta miała urodę w sam raz dla ciebie, bo istna
1040  I,12 |             Skrzetuski. - Wszyscyśmy się w niej swego czasu kochali
1041  I,12 |                  rzekł Jan Skrzetuski. - W jego ręku teraz zbawienie
1042  I,12 |        teraźniejszych ciężkich. czasach, w których trzy wojny naraz
1043  I,12 |          teraźniejszego księcia otrzymał w posagu za Anną Kiszczanką,
1044  I,12 |                 wojewodzica witebskiego. W całej Żmudzi nie masz tak
1045  I,12 |        nieprzyjaciel nigdy nie zachodził w te strony od czasów krzyżackich.
1046  I,12 |              spiczasty szczyt, który tam w środku miasta widzicie,
1047  I,12 |                  To jest ulica Żydowska, w której mieszkają ci z Żydów,
1048  I,12 |             przed kuźniami i czeladź nie w barwach radziwiłłowskich.
1049  I,12 |    radziwiłłowskich. Musi być jaki zjazd w Kiejdanach. Pełno tu zawsze
1050  I,12 |                ratuszu! Lepszego ponoś i w Gdańsku nie masz. A to,
1051  I,12 |                   to jest zbór helwecki, w którym co niedziela Bogu
1052  I,12 |                  Gospody żadnej nie masz w tym mieście, jeno znajomi
1053  I,12 |         zajeżdżają, a szlachta do zamku, w którym są oficyny długie
1054  I,12 |            wiedział, że się to zdarzyło. W środku, między czterema
1055  I,12 |                 była kopuła jako czapka, w którą kiedyś jak trzasło,
1056  I,12 |               nic z niej nie zostało. Tu w podziemiach, leży ojciec
1057  I,12 |           założona, a tu obok drukarnia, w której się księgi heretyckie
1058  I,12 |                 winna...~I dalej jechali w milczeniu, poglądając na
1059  I,12 |                 brukowane kamieniami, co w owych czasach za osobliwość
1060  I,12 |                nabijaną długimi kolcami. W środku kraty wznosiła się
1061  I,12 |                orlą ze skrzydłem czarnym w złotym polu, a u nogi podkowę
1062  I,12 |                krzyżach, czerwoną. Nisko w bramie był odwach i trabanci
1063  I,12 |                  pułk dragonów przybrany w błękitne kolety i szwedzkie
1064  I,12 |           nieruchomie z gołymi rapierami w ręku, oficer zaś przejeżdżając
1065  I,12 |                ścianami mnóstwo czeladzi w rozmaitych barwach gapiło
1066  I,12 |                  miałeś się pojedynkować w czasie elekcji w Lipkowie?~-
1067  I,12 |            pojedynkować w czasie elekcji w Lipkowie?~- Tenże sam. Ale
1068  I,12 |                sam. Ale my od tego czasu w dobrej komitywie żyjemy.~-
1069  I,12 |               jest pan Zagłoba, któregoś w Lipkowie poznał, ba, przedtem
1070  I,12 |             poznał, ba, przedtem jeszcze w Siennicy, a to panowie Skrzetuscy:
1071  I,12 |                Boga! toż ja największego w Polsce rycerza widzę! -
1072  I,12 |                stało, ja tu przyjechałem w tej nadziei, że tu nic podobnego
1073  I,12 |               Toż samo wczoraj mówiliśmy w Upicie.~- Witam waszmościów
1074  I,12 |                  głosem:~- Lewo! zwrot - w tył!~Kopyta zadźwięczały
1075  I,12 |              krokiem poczęły oddalać się w stronę cekhauzu.~- Dobrzy
1076  I,12 |           szlachta i bojarzynkowie butni w tej broni służą - odparł
1077  I,12 |                mylę, ale pamiętam, że on w piatyhorskiej chorągwi służył
1078  I,12 |                  tam cekhauz za pałacem.~W pół godziny później siedzieli
1079  I,12 |            godziny później siedzieli już w pięciu nad misą piwa grzanego,
1080  I,12 |              innego, bo się ludzie gubią w domysłach i coraz to inne
1081  I,12 |                  się stanie. Waży on coś w umyśle, bo choć symuluje
1082  I,12 |                  jak Radziwiłł raz ruszy w pole, to nie będzie żartował.~-
1083  I,12 |                 wieczorem ma być bankiet w zamku. Wątpię, Michale,
1084  I,12 |                wielce, bo wiadoma rzecz, w jakiej emulacji i nieprzyjaźni
1085  I,12 |                  do komnat sypialnych, a w nocy, imainujcie sobie (
1086  I,12 |                Rycerze spoglądali na się w zdumieniu, a pan Charłamp
1087  I,12 |                 znaczy, że pan podskarbi w areszt wzięty?... Hetman
1088  I,12 |                  Pytałem jeszcze wczoraj w nocy Harasimowicza...~-
1089  I,12 |                 ich aresztowano. Musieli w jakieś konszachty wchodzić,
1090  I,12 |                  miła... Kogoż więc może w takiej chwili w areszt brać,
1091  I,12 |                więc może w takiej chwili w areszt brać, jeśli nie tych,
1092  I,12 |                 że ich uprzedzono. Warci w podziemiu siedzieć... Ha!
1093  I,12 |               siedzieć... Ha! szelmy!... W takiej chwili praktyki czynić,
1094  I,12 |          nastawać, wielkiemu wojownikowi w imprezie przeszkadzać! Na
1095  I,12 |             Dziwy to są, takie dziwy, że w głowie się nie chcą pomieścić -
1096  I,12 |                Skrzetuski - i dyktatorem w czasie wojny zostać.~- A
1097  I,12 |           strachem przez chwilę patrzyli w przyszłość ciemną, tylko
1098  I,12 |              czego mi, jako gospodarzowi w tej izbie, mówić nie wypada...~
1099  I,12 |                 Wołodyjowski utkwił znów w pana Charłampa wzrok zimny
1100  I,12 |        natychmiast, bo pana Michała miał w nadzwyczajnej estymie, a
1101  I,12 |            błędów nie porzucił, jeno się w nich urodził. Nigdy on nie
1102  I,12 |                choćby Kiejdany miały się w ziemię zapaść. Nie taka
1103  I,12 |                    Tak łaskaw, jak nigdy w życiu nie był... Ojciec
1104  I,12 |               wiecznie kozła na czole, a w gębie jedno słowo: "służba!"~
1105  I,12 |                  rozpytuje, czy się komu w służbie krzywda nie dzieje.
1106  I,12 |                stoi. Nikt teraz nie jest w takich faworach u księcia,
1107  I,12 |            przyprowadził, jakiej drugiej w całym wojsku nie masz.~Ludzie
1108  I,12 |                    Cudów ponoć dokazywał w ostatniej wojnie, aż cenę
1109  I,12 |                 oczyma. Ubrany był tylko w żupan drelichowy z tak długimi
1110  I,12 |                   potem znów schylił się w niskim ukłonie, zakręcił
1111  I,12 |               zrozum, jak nieprzyjaciele w polu muszą się konfundować.~-
1112  I,12 |              Harasimowicz - sławne miody w Kiejdanach, sławne! Zaraz
1113  I,12 |            będzie zajęte; Szwedzi już są w Łowiczu, tuż pod Warszawą.
1114  I,12 |           wybierają, wolności obserwują, w wierze przeszkody nie czynią.
1115  I,12 |               wijesz jak piskorz, gdy go w garnek kładą! - huknął Zagłoba -
1116  I,12 |                słyszy, i wzniósłszy oczy w górę, powtórzył jeszcze
1117  I,12 |            szybko za drzwiami, jakby się w ziemię zapadł, a rycerze
1118  I,12 |             wojnę, wojnę jak najprędzej, w której człowiek w domysłach
1119  I,12 |            najprędzej, w której człowiek w domysłach się nie gubi,
1120  I,12 |            domysłach się nie gubi, duszy w desperację nie podaje, jeno
1121  I,12 |                  Jan.~- Nie odetchnę, aż w polu - rzekł Stanisław.~-
1122  I,12 |               już wojskowych i szlachty. W niektórych miejscach rozprawiano
1123  I,12 |               nie wzięta!... Szwedzi już w Małopolsce! Sieradzanie
1124  I,12 |              głównego korpusu zamkowego, w którym janczarowie książęcy,
1125  I,12 |          janczarowie książęcy, przybrani w kolczugi i olbrzymie białe
1126  I,12 |                  czapki, straż trzymali.~W sieni i na głównych schodach,
1127  I,12 |                  Zdumiewano się, gubiono w przypuszczeniach, oburzano
1128  I,12 |                 do sali audiencjonalnej, w której w tej chwili książę
1129  I,12 |                audiencjonalnej, w której w tej chwili książę przyjmował
1130  I,12 |                 na wzniesienie ustawione w głębi sali, zajęte przez
1131  I,12 |                 orszak rycerstwa i panów w pysznych, różnobarwnych
1132  I,12 |                 Księcia nie było jeszcze w sali, ale Harasimowicz,
1133  I,12 |                 do małych drzwi ukrytych w ścianie obok wzniesienia;
1134  I,12 |                  obitej skórą wytłaczaną w złociste kwiaty, i zatrzymali
1135  I,12 |                  i zatrzymali się widząc w głębi, za stołem pokrytym
1136  I,12 |                 młody jeszcze, przybrany w strój cudzoziemski i perukę
1137  I,12 |                  i barczysty. Ubrany był w strój szkarłatny polski,
1138  I,12 |                  Długie, zwieszające się w dół wąsy nadawały jej wyraz
1139  I,12 |                 jej wyraz posępny i cała w swej potędze i ogromie była
1140  I,12 |               młota z marmuru. Brwi miał w tej chwili zmarszczone z
1141  I,12 |                   Było coś tak wielkiego w tej postaci, że patrzącym
1142  I,12 |              potężny i dumny, że mu było w całej niezmiernej fortunie,
1143  I,12 |       godnościach, ba! nawet na Żmudzi i w Litwie za ciasno.~Młodszy
1144  I,12 |                  Młodszy jego towarzysz, w długiej peruce i w cudzoziemskim
1145  I,12 |            towarzysz, w długiej peruce i w cudzoziemskim stroju, był
1146  I,12 |                   zaś tam pilniej trzeba w sprawy wejrzeć, a zatem
1147  I,12 |                  polecam.~- Niech Bóg ma w opiece cały nasz dom i chwały
1148  I,12 |           ucieszyłem się z duszy, że Bóg w takich chwilach zsyła mi
1149  I,12 |              tymczasem weź ten dokument, w Rosieniach już roborowany,
1150  I,12 |          roborowany, którym ci Dydkiemie w dożywocie puszczam. Niezły
1151  I,12 |              ziemi i sto pługów wychodzi w nim co wiosnę orać. Weźże
1152  I,12 |                  mi powiadano, żeś człek w lata podeszły.~- Do szkół
1153  I,12 |               chodziłem, a jako rycerska w nim była od dzieciństwa
1154  I,12 |               jeszcze dnia Zagłoba mówił w Upicie, że nie z nieboszczykiem
1155  I,12 |                  całkiem jeszcze wygasło w Rzeczypospolitej... A co
1156  I,12 |                trzech głów, mogło się to w gęstwie bitwy przytrafić...
1157  I,12 |                  jej zdrowiem naszym iść w pomoc pod wodzą tak wsławionego
1158  I,12 |                nieład, hańbę i zdradę, a w końcu na triumf nieprzyjaciela.
1159  I,12 |                  taka wasza chęć, tedy i w niej będziecie mieli ukontentowanie-
1160  I,12 |              trzeba. Dziś, jutro ruszymy w tamtą stronę i da Bóg, z
1161  I,12 |          podejmujże drogich gości jakoby w domu własnym i pamiętajcie,
1162  I,12 |                Harasimowicz, powiedz tam w sali zebranym panom braciom,
1163  I,12 |              przez tłum szlachty zebrany w sali audiencjonalnej.~-
1164  I,12 |                  sali audiencjonalnej.~- W ogień bym za niego poszedł! -
1165  I,12 |               masz takiego drugiego pana w Rzeczypospolitej, a z dawnych
1166  I,12 |                 ojciec mogli z nim wejść w paragon. To nie lada kasztelanina,
1167  I,12 |             kwartę gniłek. Wsadzisz rękę w wodę z zamkniętymi oczami
1168  I,12 |                  jak?... Pogańskie nazwy w tej krainie. Jak orzechami
1169  I,12 |              pasa wyciągnij i daj mu nim w pysk. Lepszego argumentu
1170  I,12 |                 odkryta się tu zbliża, a w niej coś białego siedzi...~-
1171  I,12 |        zardzewiał na wsi jak stary klucz w zamku... Tu się lepsze czasy
1172  I,12 |                 jakiej dziewki-gładyszki w zaloty się nie puszczę!~
1173  I,12 |               żołnierze trzymający straż w bramie, którzy, wypadłszy
1174  I,12 |             wypadłszy z odwachu, stanęli w dwa szeregi na przyjęcie
1175  I,12 |         błogosławiąc żołnierzy i zebraną w pobliżu szlachtę.~- Polityczny
1176  I,12 |                będzie przejeżdżał.~Jakoż w dalekości ukazał się cały
1177  I,12 |         Wołodyjowski - ale jakieś karety w środku idą!~Wtem bębny poczęły
1178  I,12 |              waść, już są.~- Dwie karety w pośrodku.~- Tak jest. W
1179  I,12 |                  w pośrodku.~- Tak jest. W pierwszej to pan Korf, wojewoda
1180  I,12 |        towarzysze!... Ot, gości wieziem!~W drugiej karecie, z herbami
1181  I,12 |           księcia Janusza, zaprzągniętej w cztery białe ogiery, siedziało
1182  I,12 |                 ubranych z cudzoziemska, w kapelusze o szerokich koliskach,
1183  I,12 |             księciem przyjechali, bo tam w Birżach słyszeliśmy, że
1184  I,12 |                 się Radziwiłłowi, by was w Inflanty nie połechtał.
1185  I,12 |                 liczne głosy. - Nie masz w Rzeczypospolitej większego!...
1186  I,12 |                jabłka zbierać albo, ręce w tył założywszy, nad żniwakami
1187  I,12 |               dla własnego dobra ostawił w spokoju, bo i Szwedzi, i
1188  I,12 |              wypoczynek, ale że ojczyzna w paroksyzmie, że nieprzyjaciel
1189  I,12 |               wami oponować się hostibus w imię tej matki, która nas
1190  I,12 |              dwóch pludraków przyjechało w złocistej karecie. Wiedzą
1191  I,12 |               nim po komnatach chodzić i w łokcie go całować, by im
1192  I,12 |                gwar coraz większy, który w końcu zlał się w jeden olbrzymi
1193  I,12 |                   który w końcu zlał się w jeden olbrzymi okrzyk:~-
1194  I,12 |                 wiecie, jakeście się nie w porę z waszymi okrzykami
1195  I,12 |                wasza miłość księciu panu w imieniu nas wszystkich,
1196  I,12 |                     Dziękuję waszmościom w imieniu pana hetmana, dziękuję
1197  I,12 |           zawołał pan Zagłoba.~- Prawda, w sedno utrafił. Skoro książę
1198  I,12 |         największy zaś płynął do oficyn, w których liczne stoły były
1199  I,12 |             Kazimierza, czasowo bawiącym w Kiejdanach.~- Kto tam był
1200  I,12 |                 się pokazał, jużem afekt w tej szlachcie ku ojczyźnie
1201  I,12 |              skamieniały i oczy utkwiłeś w oną kolaskę przy bramie?~-
1202  I,12 |                 rozmawiających. Siedział w niej okazały szlachcic z
1203  I,12 |               poważna.~Pan Michał utkwił w nią wzrok rozżalony i skłonił
1204  I,12 |                ale ona nie dostrzegła go w tłumie. Zagłoba zaś rzekł
1205  I,13 |          cudzoziemskimi oficerami, stały w pogotowiu. W powietrzu pachniało
1206  I,13 |            oficerami, stały w pogotowiu. W powietrzu pachniało prochem.
1207  I,13 |              było, aby skarbiec zostawał w nieobronnym kiejdańskim
1208  I,13 |                swych chorągwi, stojących w Trokach, z radziwiłłowskimi,
1209  I,13 |          wojennych wypraw odwrócił uwagę w inną stronę i kazał zapomnieć
1210  I,13 |          kawalera Judyckiego.~Obiadująca w olbrzymich dolnych salach
1211  I,13 |                serca, umysły i wzrastała w duszach zawziętość. Wieści
1212  I,13 |                wzbudzał absolutną ufność w swe zdolności wojenne w
1213  I,13 |                  w swe zdolności wojenne w zebranej szlachcie, zwłaszcza
1214  I,13 |             zaręczali, iż pobiją Szwedów w otwartym polu.~- Nie może
1215  I,13 |              wiem, że bronili się zawsze w zamkach, w warownych obozach,
1216  I,13 |            bronili się zawsze w zamkach, w warownych obozach, zza szańczyków;
1217  I,13 |                nie śmieli stawić się nam w otwartym polu, bo się jazdy
1218  I,13 |           okrutnie bali, a gdzie dufając w siłę wystąpili, tam słuszne
1219  I,13 |          ćwiczenie. Nie wiktoria to dała w ich ręce Wielkopolskę, ale
1220  I,13 |                 kilkakroć Gustawa Adolfa w Prusach porazili i jeńców
1221  I,13 |                jako to naród ustawicznie w wodzie brodzący i z morza
1222  I,13 |                 powiecie: rzucisz szelmę w jedną przerębel, to on ci
1223  I,13 |                 i jeszcze śledzia żywego w pysku trzyma...~- Na Boga,
1224  I,13 |                  Boże się pożal, bo koni w ich ojczyźnie nie masz i
1225  I,13 |              radziłem, gdy się pytał, co w tej materii myślę - odparł
1226  I,13 |            będzie u nas Ujścia, jako Bóg w niebie!~I w miarę kielichów
1227  I,13 |             Ujścia, jako Bóg w niebie!~I w miarę kielichów rozgrzewały
1228  I,13 |          niedawna zawsze zwycięstwo szło w parze. Jakoż od niego tylko
1229  I,13 |            pułkowników: Mirskiego, który w pancernej hetmańskiej chorągwi
1230  I,13 |               dowodem książęcego faworu; w zamian zaś żądał tylko książę
1231  I,13 |              goście poczęli się zbierać. W cekhauzie, dokąd przyszedł
1232  I,13 |           Jakobym brata zobaczył! Możesz w to waszmość wierzyć, bo
1233  I,13 |              obetnę.~- Daj waść pokój.~- W ogień za waćpanem pójdę,
1234  I,13 |                rzekł Jan Skrzetuski - co w sercu, to w gębie.~- Daj
1235  I,13 |              Skrzetuski - co w sercu, to w gębie.~- Daj no waćpan pyska! -
1236  I,13 |                 powtarzać!~I padli sobie w objęcia. Po czym pan Kmicic
1237  I,13 |                 wymykać - pomyślał sobie w duchu, spoglądając na Kmicica -
1238  I,13 |                  rzekł Jan Skrzetuski.~- W każdym razie ja tu z waszmościami
1239  I,13 |               niech sobie rusza... Potem w godzinę ją dogonię.~W tej
1240  I,13 |              Potem w godzinę ją dogonię.~W tej chwili wpadł Harasimowicz.~-
1241  I,13 |                  pas, bo zetnę!~Pachołek w mig podał resztę ubioru
1242  I,13 |                mig podał resztę ubioru i w kilka minut później pan
1243  I,13 |                lamy srebrnej, dzierzgany w rzuty gwieździste, od których
1244  I,13 |        piękniejszego męża trudno by było w całym tym niezmiernym tłumie
1245  I,13 |              niezmiernym tłumie zebranym w Kiejdanach znaleźć.~Pan
1246  I,13 |                 Kmicic, i właśnie szatny w towarzystwie dwóch Murzynów
1247  I,13 |                   Pewni też to ludzie?~- W ogień, do piekła pójdą!~-
1248  I,13 |                 Bóg widzi, nie pozostanę w tyle.~- Nie ujmuję ja starym
1249  I,13 |             osoby waszej książęcej mości w niebezpieczeństwie odstąpi!~
1250  I,13 |                   Książę spojrzał bystro w twarz Kmicica.~- A ty...
1251  I,13 |          zawdzięczam przebaczenie... Ale w tych wszystkich grzechach
1252  I,13 |                 nagle książę utkwił oczy w oczach Kmicica i rzekł:~-
1253  I,13 |                zmianą, jaka nagle zaszła w jego twarzy. Twarz ta była
1254  I,13 |               sam siebie, co może grozić w tej chwili potężnemu Radziwiłłowi?
1255  I,13 |          większych sił niż kiedykolwiek. W samych Kiejdanach i w okolicy
1256  I,13 |      kiedykolwiek. W samych Kiejdanach i w okolicy stało tyle wojska,
1257  I,13 |             niechętni, ale obydwóch miał w ręku i pod wartą, a co do
1258  I,13 |                 zbyt dobry obywatel, aby w przeddzień nowej wyprawy
1259  I,13 |           zakrzyknął Kmicic nie umiejący w ogóle utrzymać swoich myśli.~-
1260  I,13 |             cudnych chłopiąt przybranych w pióra i aksamity. Ujrzawszy
1261  I,13 |         Ujrzawszy hetmana sformowali się w dwa szeregi, książę zaś
1262  I,13 |                połowy drzwi rozwarły się w mgnieniu oka, potok światła
1263  I,13 |        zastawione.~Wnet ruch uczynił się w sali, wszystkie oczy zwróciły
1264  I,13 |          estradzie, którzy podnieśli się w chwili, gdy wchodził. Byli
1265  I,13 |         baldachimem i spoglądał na salę, w której jeszcze brzmiały
1266  I,13 |              ukochanych rysów tej, która w tej chwili zajmowała całą
1267  I,13 |              niej!..." - powtarzał sobie w myśli... I szukał, szukał
1268  I,13 |            Kmicic dech wstrzymuje, jakby w obawie, żeby nie spłoszyć
1269  I,13 |               nie ona! Aż wreszcie, hen! w głębi, wedle framugi okna,
1270  I,13 |                  i rycerzowi pociemniało w oczach - to Oleńka, to ta
1271  I,13 |               Oleńka z Wodoktów, a inna. W tej ogromnej sali i w tym
1272  I,13 |              inna. W tej ogromnej sali i w tym tłumie wydaje się jakaś
1273  I,13 |              pana Andrzeja: owa czeladna w Wodoktach, gdzie ją ujrzał
1274  I,13 |           pierwszy, i te ciche komnatki, w których przesiadywali razem.
1275  I,13 |                  zatrzasły! - zakrzyknął w duszy pan Kmicic. - Co ja
1276  I,13 |                nie znalazł, jeno wykrzyk w duszy, który przez usta
1277  I,13 |            wyliczyć, ale nigdy nie wpadł w taki gniew jak teraz, gdy
1278  I,13 |              nawet, niż sobie wyobrażał. W tej chwili chciałby się
1279  I,13 |                ale że był między ludźmi, w dostojnym towarzystwie,
1280  I,13 |             większy ból zadać, powtarzał w duchu:~"Dobrze ci tak, kpie!
1281  I,13 |         przyjmując królowę Marię Ludwikę w Nieporęcie dziwił, zdumiewał
1282  I,13 |         uwielbieniem pisał Jan Laboureur w relacji ze swej podróży.
1283  I,13 |                  swą pamięcią i jednając w mgnieniu oka wszystkie serca.
1284  I,13 |               się zemścić i najechać cię w Billewiczach, a przecie
1285  I,13 |                  jakoby własna moja krew w nich płynęła.~- Szczególnie -
1286  I,13 |                  Na szczęście Oleńka nie w tej dopiero chwili ujrzała
1287  I,13 |           sprawiedliwość; albo zamknięty w wieży, spogląda rozpaczliwym
1288  I,13 |                 mógł policzyć łzy, które w samotności nad jego losem,
1289  I,13 |                 tymczasem on znalazł się w Kiejdanach, wolny, przy
1290  I,13 |              hetmańskim, dumny i strojny w lamy i aksamity, z pułkownikowskim
1291  I,13 |                uczucia splotły się naraz w sercu dziewczyny; więc jakaś
1292  I,13 |                 ostatni raz widział, nie w tej ozdobie, w jakiej teraz
1293  I,13 |              widział, nie w tej ozdobie, w jakiej teraz chodzisz...
1294  I,13 |                 przed tobą taki desperat w osobie tego kawalera. Poznajeszże
1295  I,13 |               sami.~Serce jej tłukło się w piersi jak w gołębiu, nad
1296  I,13 |                  tłukło się w piersi jak w gołębiu, nad którym jastrząb
1297  I,13 |         przebaczenie wyjednasz!... Toż i w niej serce nie z kamienia,
1298  I,13 |             odparł Kmicic. - Patrzaj, że w to uwierzyli i ksiażę hetman,
1299  I,13 |           wreszcie, żeś u pana miecznika w Billewiczach. To, powiadam
1300  I,13 |                     Nie chcę zginąć, ale w bitwie każdemu się to może
1301  I,13 |             chwilą. Serca mieli lżejsze, w oczach im pojaśniało. A
1302  I,13 |                 mu nadzieję, był ten, że w głębi serca kochała jeszcze
1303  I,13 |            trudno było ze świecą znaleźć w całej tej sali, w której
1304  I,13 |                znaleźć w całej tej sali, w której przecież zebrany
1305  I,13 |                do niej jarzą."~Tymczasem w sali marszałek dał znać,
1306  I,13 |                 Hrabia Loewenhaupt, cały w koronkach, szedł naprzód
1307  I,13 |          zasępieni.~Książę Janusz, który w pochodzie ustępował pierwszeństwa
1308  I,13 |                  bawiącą już od tygodnia w Kiejdanach. I tak sunął
1309  I,13 |              osobny. Stół zastawiony był w podkowę, na trzysta osób,
1310  I,13 |             część majestatu królewskiego w sobie mający i tylu królom
1311  I,13 |              uczta przed straszną wojną, w której się losy olbrzymich
1312  I,13 |                 rozstrzygną, bo nie miał w twarzy spokoju. Udawał uśmiech
1313  I,13 |                 ta czy owa twarz budziła w nim gniew. I dziwna rzecz,
1314  I,13 |                 spojrzenia.~Ale nie było w tym nic dziwnego, bo niżej
1315  I,13 |                 groziła. Łatwiejże polec w wojnie niż dźwigać odpowiedzialność
1316  I,13 |              ciężko głowę, ten rozprawia w duszy z Bogiem i sumieniem,
1317  I,13 |                  Bogiem i sumieniem, kto w wilię dnia stanowczego nie
1318  I,13 |             gorzej dla nieprzyjaciół, bo w dzień bitwy będzie wesół
1319  I,13 |                    odparł Zagłoba - żeby w sobie tym większą abominację
1320  I,13 |                  snadnie coś nieczystego w potrawach połknąć może -
1321  I,13 |               się wystrzegać. Tak było i w Krymie za czasów, gdym tam
1322  I,13 |               Krymie za czasów, gdym tam w niewoli siedział. Tatarscy
1323  I,13 |                się nic nie stanie; u nas w Wielkopolsce lutrów i kalwinów
1324  I,13 |                  jadło czarować.~- U was w Wielkopolsce lutrów co niemiara,
1325  I,13 |                odrzekł Zagłoba - i teraz w komitywie z nimi chodzą.
1326  I,13 |            Jeszcze dla żony i dla dzieci w kieszenie bakaliów natka...
1327  I,13 |                 trzęsła głową, przybraną w pióra, nad małym rycerzem
1328  I,13 |              gładyszka to! - mówił sobie w duszy.~- Wejrzyjże, Boże,
1329  I,13 |               Sielawska złożywszy buzię "w ciup" i wachlując się mocno.~-
1330  I,13 |             Wołodyjowski!~- Waści to nie w głowie? A wierzę! - rzekł
1331  I,13 |                 głos Oleńki zabrzmiał mu w uszach:~- Bo i waćpanu nie
1332  I,13 |                aż krew biła na twarze, a w sercach rósł zapał i odwaga.
1333  I,13 |                 Raz go tylko widziałem i w chwili śmierci będę jeszcze
1334  I,13 |           pamiętał.~- Jowisz z piorunami w ręku! - zakrzyknął stary
1335  I,13 |                 berestecka wiktoria.~- I w najcięższej chwili Bóg go
1336  I,13 |              silnych głosów. - Bić, bić!~W sali upał stał się wielki
1337  I,13 |                 się wielki i burzył krew w wojownikach, więc poczęły
1338  I,13 |              olbrzymi zegar, umieszczony w chórze sali, począł bić
1339  I,13 |               pryskała mu wodą na twarz.~W tej chwili drugi wystrzał
1340  I,13 |            szesnaście... Hej, walą jakby w bitwie! Dziewiętnaście,
1341  I,13 |         przemówić! - poczęto wołać naraz w różnych końcach stołu.~-
1342  I,13 |                 do olbrzyma, z kielichem w ręku. Lecz cóż za widok
1343  I,13 |       ucztujących!...~Twarz księcia była w tej chwili po prostu straszna,
1344  I,13 |            powiekami i zgroza jakaś była w tej potężnej twarzy, i lodowatość,
1345  I,13 |                 lodowatość, jakie bywają w krzepnących rysach w chwili
1346  I,13 |              bywają w krzepnących rysach w chwili skonu.~- Co jest
1347  I,13 |        cudzoziemskiego autoramentu.~Lecz w sali zapanowało głuche milczenie.
1348  I,13 |               głosów ozwało się wreszcie w różnych miejscach stołu:~-
1349  I,13 |                  Zgroza niewypowiedziana w połączeniu ze zdumieniem
1350  I,13 |              lepiej i dogodniej postąpić w najburzliwszym teraźniejszym
1351  I,13 |            warujemy" - szmer uczynił się w sali, jakby pierwsze tchnienie
1352  I,13 |          dokument haniebny! Wiem, że nie w swoim imieniu tylko proszę,
1353  I,13 |                imieniu tylko proszę, ale w imieniu wszystkich tu obecnych
1354  I,13 |   odpowiedzialność!~I dłonią uderzył się w pierś szeroką poglądając
1355  I,13 |                   On tego smoka od dawna w sercu hodował!... Biada
1356  I,13 |                 Iskariota! Bodajeś konał w rozpaczy! bodaj ród twój
1357  I,13 |                zdrajco!~Wtem Stankiewicz w uniesieniu rozpaczy wyciągnął
1358  I,13 |          podłodze buławy, a jednocześnie w tej lwiej jaskini, lwu do
1359  I,13 |               ryknął straszliwym głosem.~W tej chwili czworo podwoi
1360  I,13 |                  milczące, z muszkietami w ręku. Od głównych drzwi
1361  I,13 |              Kmicic od pierwszej chwili, w której książę wzniósł toast
1362  I,13 |                 z miejsca, oczy postawił w słup i stał jak skamieniały,
1363  I,13 |                jak gwiazdy jasne utkwiła w Kmicicu:~- Hańba tym, którzy
1364  I,13 |                  cofnęła się ze wstrętem w twarzy i zgrozą.~- Precz...
1365  I,13 |                  odpowiedziała dobitnie.~W tej chwili Ganchof skomenderował: "
1366  I,14 |                 by promulgacja nastąpiła w czasie uczty, gdy umysły
1367  I,14 |                  skłonne. Spodziewał się w każdym razie oporu, ale
1368  I,14 |              cudzoziemcy, nie mogli mieć w tej sprawie głosu - wszyscy
1369  I,14 |                chciały siłą ich odbić?~A w takim razie cóż zostanie
1370  I,14 |                 na wojnę z całym światem w imię całości Rzeczypospolitej.
1371  I,14 |               wówczas i umowa, nad którą w skrytości tyle pracował,
1372  I,14 |               Wszakże oddał im swe Birże w zakład wierności, ale przez
1373  I,14 |              rano nie miał równego sobie w całej Rzeczypospolitej.~
1374  I,14 |                brzemienne troskami czoło w obie dłonie i począł chodzić
1375  I,14 |                 przypuszczał wczoraj, że w całej Koronie i Litwie,
1376  I,14 |              całej Koronie i Litwie, ba! w całym świecie, znajdzie
1377  I,14 |               gdyby wszedł do owej sali, w której odbywała się uczta,
1378  I,14 |            brandenburski, Radziwiłłowie, w potrzebie i Chmielnicki
1379  I,14 |                on będzie miał losy kraju w ręku. Zresztą każdy z tych
1380  I,14 |                  wszystko... Trzeba mieć w kraju stronników, choćby
1381  I,14 |                Niewiarowski, nie lubiany w wojsku i bez wpływu; za
1382  I,14 |                 na ślepo i apostołowałby w jego imieniu, a taki apostoł
1383  I,14 |                Swą wiarę potrafiłby wlać w serca młodego rycerstwa,
1384  I,14 |                  ale nie stanął przy nim w pierwszej chwili.~"Na nikogo
1385  I,14 |                  z drugiej strony pycha.~W komnacie pociemniało, bo
1386  I,14 |                   Radziwiłł wpatrzył się w te blaski i zamyślił się
1387  I,14 |              wolna poczęło się coś mącić w tych blaskach, wstawały
1388  I,14 |                coraz ich było więcej, aż w końcu ujrzał książę jakoby
1389  I,14 |                 rozpoznać. Buławę trzyma w ręku; z liczby buńczuków
1390  I,14 |                  że to hetman wielki."~- W imię Ojca i Syna! - woła
1391  I,14 |                  pycha.~Książę zaklasnął w dłonie; czuwający w przyległej
1392  I,14 |            zaklasnął w dłonie; czuwający w przyległej komnacie Harasimowicz
1393  I,14 |            chwili wrócił ze świecznikiem w ręku.~- Wasza książęca mość! -
1394  I,14 |                  leży, a najlepszy dowód w staraniach, jakie w Wiedniu
1395  I,14 |                dowód w staraniach, jakie w Wiedniu czyniłem, abyśmy
1396  I,14 |               czyniłem, abyśmy suffragia w sejmach Rzeszy mieć mogli.
1397  I,14 |               Nieprzyjaciel, oblega mnie w Nieświeżu i nie wiem, zali
1398  I,14 |               Nieświeżu i Ołyce,~Krajczy W. Ks. Litewskiego."~ ~Hetman
1399  I,14 |                 Powiedz mu, że Dydkiemie w dożywocie po Wołodyjowskim
1400  I,14 |                ma ani jednej kropli krwi w twarzy junaka, tak była
1401  I,14 |                 zdawał się być pogrążony w bezgranicznej rozpaczy.~
1402  I,14 |             brzemię. Zginąć! Kto śmierci w oczy patrzył i nie boi się
1403  I,14 |                 jej, temu nic prostszego w świecie. Was głowa nie boli
1404  I,14 |                   aby się to stało, bo i w niebie nie znalazłaby dusza
1405  I,14 |                mnie nikogo, kto by śmiał w słońce spojrzeć nieulękłym
1406  I,14 |             mogła?~Tu książę głowę wziął w ręce i powtórzył po trzykroć:~-
1407  I,14 |                  mówię ci, nie drżyj, bo w tym zbawienie tego kraju,
1408  I,14 |                 do tego mi dobre... Rzym w chwilach klęski mianował
1409  I,14 |            walące się sklepienia, i było w nim coś tak olbrzymiego,
1410  I,14 |                 odzyskać, co stracone, i w jego własnej stolicy mieczem
1411  I,14 |                    Słyszysz ty mnie? Ale w onej skalistej, głodnej
1412  I,14 |               nasze wojsko; utrzymać nas w posłuszeństwie nie zdołają...
1413  I,14 |              inaczej nie osiedziałby się w tamtych prowincjach. Cóż
1414  I,14 |                  oddadzą go temu, kto go w tej chwili istotnie opanował...
1415  I,14 |                  święty Krzyż - bo czuję w sobie siłę i moc z nieba
1416  I,14 |             państwa ni panowania, ale go w Mazowszu i Małopolsce zostawią
1417  I,14 |           Niemcami i Turczynem powietrza w piersi nie stanie, gdy i
1418  I,14 |                  się połączą i zleją się w jedną potęgę w domu moim!
1419  I,14 |                 zleją się w jedną potęgę w domu moim! Wówczas obaczym,
1420  I,14 |               przezwij zdrajcą!... Niech w tej koronie cierniowej,
1421  I,14 |               Zgubcie kraj, pogrążcie go w przepaść, odtrąćcie rękę,
1422  I,15 |               Pan Zagłoba mocno już miał w głowie, gdy po trzykroć
1423  I,15 |              rzucił strasznemu hetmanowi w oczy słowo: "zdrajca!" Owóż
1424  I,15 |              oczy słowo: "zdrajca!" Owóż w godzinę później, gdy wino
1425  I,15 |            Skrzetuskimi i panem Michałem w kiejdańskim zamkowym podziemiu,
1426  I,15 |              wzrokiem na małego rycerza, w którym szczególniejszą w
1427  I,15 |                 w którym szczególniejszą w ciężkich razach pokładał
1428  I,15 |                  dobrym przykładem cnotę w innych restaurować... Ale
1429  I,15 |             panowie, bo czuję, że mi się w głowie miesza... Dwie wojny,
1430  I,15 |      odpowiedział, jeno dłonie łamał, aż w stawach trzeszczało. Umilkli.
1431  I,15 |                  koło niego działo, choć w gruncie rzeczy cierpiał
1432  I,15 |                  wysilić! Zali mamy gnić w tej piwnicy, gdy każda ręka
1433  I,15 |             mówić zaczął:~- Nie chce się w to wierzyć, abyśmy mieli
1434  I,15 |             skazani. Żeby za każde słowo w prędkości i po pijanemu
1435  I,15 |               tedyby ani jeden szlachcic w tej Rzeczypospolitej z głową
1436  I,15 |                  z prędkości, ale wierzę w to mocno, że się książę
1437  I,15 |              chorągiew, panie Michale?~- W Upicie!~- Powiedz mi jeno,
1438  I,15 |                Nie wadzi nic. Bywało się w gorszych opałach i Bóg ratował.
1439  I,15 |              mały palec i począł chodzić w zamyśleniu.~Tymczasem dymny
1440  I,15 |                 byłby wyszarpnął kratę i w godzinę obaczylibyśmy się
1441  I,15 |             strony! - rzekł.~- Bodaj się w słupy soli zmienili jako
1442  I,15 |                  Lotowa. Ciemno tu, choć w pysk daj. Niedługo świtać
1443  I,15 |                  na hetmana upamiętanie. W nocy nieraz sumienie się
1444  I,15 |                 nocy nieraz sumienie się w człeku budzi i diabli grzeszników
1445  I,15 |                  się Najświętszej Pannie w tym heretyckim więzieniu.~
1446  I,15 |        nieprzyjacielem się łączą... Tego w świecie jeszcze nie bywało
1447  I,15 |                 można stracić. Zali jest w piekle dosyć mąk na takowych
1448  I,15 |                  zaprzedał, i to właśnie w czasie największych klęsk,
1449  I,15 |               czasie największych klęsk, w czasie trzech wojen?...
1450  I,15 |                 jedna i druga godzina, a w końcu poczęło świtać. Szare
1451  I,15 |                  wolna ciemność panującą w piwnicy i wydobyły z niej
1452  I,15 |                  Wiecie, waćpanowie, com w nocy obmyślił? Oto pewnie
1453  I,15 |             Radziwiłła przyjąć i jeszcze w zdradzie pomagać zechcemy;
1454  I,15 |           dochodzące z podwórza. Słychać w nich było złowrogie akcenta
1455  I,15 |               dopominają. Dalibóg, stoją w szyku bojowym. Porucznik
1456  I,15 |                  to przyjaciel Oskierki.~W tej chwili krzyki jeszcze
1457  I,15 |          chorągwi. Idą pewnie do hetmana w deputacji. Jak mi Bóg miły,
1458  I,15 |                Bóg miły, bunt szerzy się w wojsku. Armaty naprzeciw
1459  I,15 |                 i regiment szkocki także w szyku bojowym. Towarzystwo
1460  I,15 |                mieliby tej śmiałości, bo w piechocie dyscyplina okrutna...~-
1461  I,15 |              Boga! - krzyknął Zagłoba. - W tym nasze zbawienie!...
1462  I,15 |                   Zagłoba kręcił się jak w gorączce.~- Bijże zdrajców!
1463  I,15 |            naszej stronie stanie.~- Bunt w wojsku! Ot, do czego hetman
1464  I,15 |             Węgrach. Sama dobra szlachta w tym regimencie służy. Słyszycie,
1465  I,15 |               resztę polskich chorągwi i w pień zdrajców!~- Cicho,
1466  I,15 |                  oficerów, którzy poszli w deputacji - mówił gorączkowo
1467  I,15 |                  gradu. Zamek trząsł się w posadach.~- Michale, zeskocz,
1468  I,15 |                 wyżej, a z armat właśnie w przeciwną stronę. Za nic
1469  I,15 |                Skrzetuskiego do podpory. W piwnicy uczyniło się wprawdzie
1470  I,15 |                  Ha! bałem się, żeby się w kąt nie zatłoczyli, bo armaty
1471  I,15 |             zatłoczyli, bo armaty by ich w mig zniszczyły. Sprawny
1472  I,15 |              jest? Chyba i szkocka straż w bramie przechodzi do Węgrów,
1473  I,15 |                tratuje, siecze! Banderia w Kmicicowym ręku!... Koniec,
1474  I,15 |                  framugi okienka i wpadł w ramiona Jana Skrzetuskiego.~-
1475  I,15 |              stopniowo poczęły słabnąć i w godzinę później cisza zapanowała
1476  I,16 |               wymknęło się i rozproszyło w okolicach zamku i miasta,
1477  I,16 |                nie oparli się zapewne aż w obozie Pawła Sapiehy, wojewody
1478  I,16 |                 się z węgierską banderią w ręku przed Radziwiłłem,
1479  I,16 |           jeńcami?~- Co dziesiątemu kula w łeb. Resztę pomieszać z
1480  I,16 |                     Rozmyśliłem się.~- A w razie oporu? Bo to u Wołodyjowskiego
1481  I,16 |                 nie to, że oni nie tylko w swoich chorągwiach, ale
1482  I,16 |                  swoich chorągwiach, ale w całym wojsku, ba, w całym
1483  I,16 |                  ale w całym wojsku, ba, w całym kraju mir mają...
1484  I,16 |                 się stało, czeka go kula w łeb, jak również dwóch Skrzetuskich
1485  I,16 |           powinność i za to Dydkiemie mu w dożywocie chciałem puścić...
1486  I,16 |              waszą książęcą mość - mówił w uniesieniu Kmicic - aby
1487  I,16 |               prosił i ręce składał, ale w słowach jego brzmiały mimo
1488  I,16 |            Hetman zaś miał również burzę w obliczu. Przed jego żelazną
1489  I,16 |                  prosił tylko pozornie - w rzeczywistości żądał. I
1490  I,16 |                   którego chciał zmienić w wiernego psa, będzie raczej
1491  I,16 |             Pójdę za waszą książęcą mość w ogień, ale nie odmawiaj
1492  I,16 |              jeszcze chwila, a wybuchnie w straszliwy sposób.~- Wstań! -
1493  I,16 |              pourywają, a że czas wojny, w spokoju posiedzą, to lepiej.~-
1494  I,16 |                przybył, zapisałem śmierć w duszy. On to pierwszy nazwał
1495  I,16 |                Tu książę uderzył pięścią w stół.) Pierwej śmierci,
1496  I,16 |                  łaską. Ale nie czyń jej w połowie ni w części, jeno
1497  I,16 |                nie czyń jej w połowie ni w części, jeno całą. Wasza
1498  I,16 |                 i zakrzyknął. Myślał, że w obronie ojczyzny występuje,
1499  I,16 |              dlatego zakrzyknął, co miał w gębie i sercu. Ni on mnie
1500  I,16 |              Zapisałem mu wczoraj śmierć w duszy.~- Co hetman i wojewoda