Tom, Rozdzial

1501  I,16 |             książę litewski, a daj Boże, w przyszłości król polski,
1502  I,16 |                że go furia już opuściła; w każdym razie weźmiesz ludzi
1503  I,16 |                 przybyć, to ich wsadzisz w kolaskę, otoczysz dragonami
1504  I,16 |                 to najstarszego, dostanę w ręce, inni dwa razy pomyślą,
1505  I,16 |                  BiIlewiczów poczynać.~- W chorągwi Wołodyjowskiego
1506  I,16 |            wczoraj rozstali?~- Jakoby mi w pysk dała!~- Cóż rzekła?~-
1507  I,16 |                człowiek obejrzy, ona już w sedno utrafi.~- Utrafiła
1508  I,16 |                utrafi.~- Utrafiła ci też w serce... Staraj się także
1509  I,16 |                nad nimi komendę objął, a w potrzebie do posłuszeństwa
1510  I,16 |               potem do tamtych chorągwi. W ostatnim razie nie szczędź
1511  I,16 |              rację i że najcnotliwszy to w świecie pan. Boże, daj mu
1512  I,17 |            wszystkich chorągwi stojących w pobliżu Kiejdan i dalej,
1513  I,17 |                wezwaniem, by się łączyły w kupę dla obrony ojczyzny.
1514  I,17 |                trudno się będzie opierać w nieobronnych Kiejdanach,
1515  I,17 |          hetmańskie, ale zamiast osłabić w nim ducha, zdawało się go
1516  I,17 |              buntownikom i zdeptać ogień w zarodku. Wiedział, że żołnierze
1517  I,17 |                  było ich trzymać niżeli w otwartych Kiejdanach. Książę
1518  I,17 |                 do tej odległej fortecy, w której wedle układu musiała
1519  I,17 |                  nadzieję uwolnienia ich w umysłach zbuntowanych żołnierzy
1520  I,17 |                 już był, gdy do piwnicy, w której siedzieli, wszedł
1521  I,17 |                 wszedł oficer z latarnią w ręku i rzekł:~- Zbierajcie
1522  I,17 |                żołnierze szkoccy zbrojni w muszkiety. Zagłoba coraz
1523  I,17 |               krewniak, gdyż i struktura w nas jednaka. Grube masz
1524  I,17 |             odziedziczyłem.~- No, to się w drodze wywiedziemy... Mamy
1525  I,17 |              wywiedziemy... Mamy czas!~- W drodze? - rzekł Zagłoba.~
1526  I,17 |                 ruch wielki. Tu i owdzie w ciemnościach majaczyły włócznie
1527  I,17 |              pytał Zagłoba wpatrując się w ciemne postacie wyciągnięte
1528  I,17 |                Czołem! czołem!~- Czołem! W zacnej kompanii pojedziem.
1529  I,17 |       Stankiewicz.~- A ja bym wolał kulą w łeb! - zawołał Wołodyjowski -
1530  I,17 |             siedzieć z założonymi rękami w czasie takiej wojny nieszczęsnej.~-
1531  I,17 |          poprzysięże, ten jakoby był już w grobie, a nie pamiętam przykładu,
1532  I,17 |                  jego szyję odkrył, gdym w niewoli w Krymie siedział.
1533  I,17 |             szyję odkrył, gdym w niewoli w Krymie siedział. A i nasz
1534  I,17 |                 wiezie rozkaz do Szwedów w Birżach, żeby nas natychmiast
1535  I,17 |                kiejdański. Miasto spało, w oknach nie było świateł,
1536  I,17 |         spytajcie się moich towarzyszów, w jakich bywałem opałach,
1537  I,17 |               oficerem?~- On u Mieleszki w dragonach chorągiew nosi,
1538  I,17 |            chwili namysłu zacząłby zaraz w nią trykać. Przykazano mu,
1539  I,17 |                  czterdzieści ośm godzin w cekhauzie przespał i ziewał
1540  I,17 |             pieczętują, na której kozieł w tarczy jest wyimaginowany
1541  I,17 |             żeśmy się spotkali, bo ja tu w rzeczy samej na Litwę do
1542  I,17 |                przyjechałem, a chociażem w opresji, a ty na koniu i
1543  I,17 |          wolności, chętnie bym cię wziął w ramiona, bo co swój, to
1544  I,17 |                 po wszystkich członkach, w głowie uczyniło mu się jasno,
1545  I,17 |                     Noc tak ciemna, choć w pysk daj. Własnych palców
1546  I,17 |                  bić niż mnie, krewnego, w ręce im wydawać?~- Może
1547  I,17 |                 Rochu : gdybyś tak wpadł w ręce onych buntowników,
1548  I,17 |              snadnie ojcem być może; ale w wuju płynie ta sama krew,
1549  I,17 |                  płynie ta sama krew, co w matce. Nie jestem ci wprawdzie
1550  I,17 |                  kulbakach, inni, jadący w przedzie, podśpiewywali
1551  I,17 |                tuż za wozem konia ujrzał w ciemnościach opończę i jasny
1552  I,17 |             jadących na przedzie i znikł w ciemnościach.~Nagle do uszu
1553  I,17 |              Skrzetuski.~- Tak jest. Ale w Upicie stoi moja chorągiew,
1554  I,17 |              Musi być przy ludziach albo w karczmie.~- Chciałbym go
1555  I,17 |             pytał Wołodyjowski stojącego w pobliżu dragona.~- A kto
1556  I,17 |                była opuszczona i że nikt w niej nie mieszkał. Już też
1557  I,17 |                Zagłobę; nagle rzucił się w tył i zakrzyknął:~- Niechże
1558  I,17 |         wszystkich twarzach: pod burką i w czapce pana Zagłoby spał
1559  I,17 |               jego własnym koniu!~- Jako w wodę wpadł!~- A zapowiedział,
1560  I,17 |             swego komendanta przybranego w wielbłądzią burkę, w rysi
1561  I,17 |         przybranego w wielbłądzią burkę, w rysi kołpaczek i uśpionego
1562  I,17 |                 Jakim sposobem uciekł?~- W hełmie i w opończy pana
1563  I,17 |            sposobem uciekł?~- W hełmie i w opończy pana komendanta;
1564  I,17 |            winien. Noc była ciemna, choć w pysk daj, a on zdjął waszej
1565  I,17 |                  zgonim!~- Szukaj wiatru w polu! - rzekł Stankiewicz.~
1566  I,17 |                 więźniowi pozwolił uciec w swoim własnym hełmie i opończy,
1567  I,17 |                  lis wyprowadził młodego w pole! - rzekł Mirski.~-
1568  I,17 |           Pistoleciska też musiałeś mieć w olstrach?~- A były!... -
1569  I,17 |                 wieki!... Bogdaj mi kula w łeb!...~- To cię nie minie! -
1570  I,17 |            Prędzej nam zawierzy i ciebie w podziemiu zamknie.~- Zginąłem!
1571  I,17 |                   Hańba cię czeka i kula w łeb, nic więcej!~- Bom nic
1572  I,17 |                 ojczyznę, wydał ten kraj w ręce nieprzyjaciół, sprzymierzył
1573  I,17 |                  być ogłoszony?... Wejdź w siebie, zapytaj sumienia,
1574  I,17 |            krewny! - ale krewny! Boga on w sercu nie miał, że i szkapę
1575  I,17 |                  nikt nie może iść z nim w paragon.~Kowalski nie odrzekł
1576  I,17 |               Zadziwiająca to jest rzecz w istocie - mówił pan Wołodyjowski -
1577  I,17 |               Wołodyjowski - że nie masz w świecie takowych terminów,
1578  I,17 |             zawsze coś wymyśli. Mężny on w potrzebie bywa jako Achilles,
1579  I,17 |              jego język, bo ostrzejszego w całej Rzeczypospolitej nie
1580  I,17 |           śmiechu ludzie pękają...~- Ale w potrzebie, mówisz waćpan,
1581  I,17 |                zabrał, a kto wie, co tam w nich było przeciw nam napisano...
1582  I,17 |                napisano... Nie wierzę ja w to, iżby komendant szwedzki
1583  I,17 |                  iżby komendant szwedzki w Birżach miał dać ucho nam,
1584  I,17 |                  czynić, to rzecz pewna. W każdym razie głów nam nie
1585  I,17 |                 bo przez to każdy jakoby w ciemności brodzi i sam siebie
1586  I,17 |                 sobie zadawać i responsu w duszy szukać!~- Wodza, wodza,
1587  I,17 |                 Gosiewski, hetman polny, w niewoli u Radziwiłła.~-
1588  I,17 |                chwili rzekł:~- Byłem raz w Warszawie i poszedłem na
1589  I,17 |                 nasz miłościwy, jako się w żołnierzach kocha i że to
1590  I,17 |        Czarnieckiego za głowę ściskać, a w końcu rzekł: "Choćby takie
1591  I,17 |                 Nie masz już takiej gęby w Rzeczypospolitej, która
1592  I,17 |        Chmielnickiemu posiłkują, tak się w panu Czarnieckim kochają,
1593  I,17 |            Oskierko. - Słyszałem, jak to w Kiejdanach przy księciu
1594  I,17 |           sławili, a księciu było to nie w smak, bo się zmarszczył
1595  I,17 |               tak samo mógłby być u mnie w Tykocinie podstarościm."~-
1596  I,17 |           człowiek, żeby miał przyjaciół w nieszczęściu opuszczać.~-
1597  I,17 |                  nich nie spodziewam, bo w chorągwi laudańskich ludzi
1598  I,17 |              Skrzetuski - a my tymczasem w Birżach staniemy.~- To nie
1599  I,17 |                  to jeszcze by mogli być w Birżach przed nami i drogę
1600  I,17 |                  macie. A my jeszcze nie w Szawlach.~Jakoż dopiero
1601  I,17 |           dziećmi i dobytkiem i dążącego w głębie lasów, którymi cały
1602  I,17 |                 była wozami i kolaskami, w których jechały żony i dzieci
1603  I,17 |                 schronić się przed wojną w posiadłościach kurlandzkich.
1604  I,17 |             posiadłościach kurlandzkich. W samych Szawlach, które stanowiły
1605  I,17 |                 mieszczaństwa gapiły się w rynku na nieznanych ludzi,
1606  I,17 |                 większego bezpieczeństwa w podróży. Ale oficer odpowiedział,
1607  I,17 |                że ma rozkaz jak najdalej w głąb kraju dotrzeć, aby
1608  I,17 |                  wraz ze swymi więźniami w dalszą drogę, skręcając
1609  I,17 |                  rady...~- Głowa Zagłoby w tym, żeby ich ominąć albo
1610  I,17 |                 smołę aż do Rygi wożą, a w mojej chorągwi takich nie
1611  I,17 |              żołnierze - ci, którycheśmy w Szawlach widzieli, trzeba
1612  I,17 |                mówił mały rycerz - chłop w chłopa na schwał!... Uważaliście
1613  I,17 |         towarzystwo husarskie i pancerne w Inflanciech szuka koni,
1614  I,17 |               waćpaństwu, gdym ich teraz w Szawlach ujrzał i te ich
1615  I,17 |                 cię Szwed miotłą po łbie w stajni moresu uczył!~- Albo
1616  I,17 |           rycerzy im odwozimy jakoby psu w gardło. Będą się nad nimi,
1617  I,17 |         rozmówisz. Toż i komendant zaraz w Szawlach po Żyda musiał
1618  I,17 |                  się nagle głos jadącego w przedzie pana Rocha.~- Bodaj
1619  I,17 |              pana Rocha.~- Bodaj ci kula w pysku stanęła! - mruknął
1620  I,17 |          blaskach widać było na gościńcu w przedzie wznoszące się kłęby
1621  I,17 |                  szło naprzeciw.~Wkrótce w kurzawie poczęło błyskać,
1622  I,17 |                Wołodyjowski miał płomień w oczach.~- To moi laudańscy
1623  I,17 |           potężny oddział wojska idącego w dobrym szyku, jakoby do
1624  I,17 |              chwili byli jeszcze bliżej. W pierwszym szeregu, nieco
1625  I,17 |               jakiś potężny mąż z buławą w ręku. Ledwie go pan Wołodyjowski
1626  I,17 |               krewniak przyjeżdża do cię w odwiedziny!~Ale pan Roch
1627  I,17 |                  Ognia! - zakomenderował w odpowiedzi Kowalski.~Zapadło
1628  I,17 |                spłoszone stado kuropatw, w mgnieniu oka.~- Tych żołnierzy
1629  I,17 |                  przebiegł połowę drogi, w szeregach Zagłoby huknął
1630  I,17 |               pana Rocha zarył nozdrzami w kurzawę i padł przywalając
1631  I,17 |                padł przywalając jeźdźca.~W tej samej chwili jakiś żołnierz
1632  I,17 |                za połę i poła została mu w ręku; po czym jęli się wodzić
1633  I,17 |                 i szarpał jak niedźwiedź w matni; rzucał ludźmi jak
1634  I,17 |               raczej na wozie, i chwytał w objęcia Skrzetuskich, małego
1635  I,17 |                   Hetmaniłem tym ludziom w zastępstwie twoim i przyznaję
1636  I,17 |                teraz wolny, zdaję władzę w twoje ręce.~- Niechże wasza
1637  I,17 |                 z rąk Zagłoby, uszykował w mig chorągiew do pochodu
1638  I,17 |                  jegomości panu Zagłobie w imieniu wszystkich podziękę,
1639  I,17 |              wąsa.- Beze mnie bylibyście w Birżach!... Justycja nakazuje
1640  I,17 |            wymyśli... Panie Michale, nie w takich to bywaliśmy opałach!
1641  I,17 |            pewnie nie opuścicie mnie też w potrzebie. Tak jestem rad,
1642  I,17 |              trafić? do Kiejdan? wilkowi w gardło leźć? Jużci, że do
1643  I,17 |                   Wczoraj rano już byłem w Upicie, a w południe ruszyliśmy
1644  I,17 |               rano już byłem w Upicie, a w południe ruszyliśmy ku Birżom,
1645  I,17 |           południe ruszyliśmy ku Birżom, w tę stronę, w której spodziewałem
1646  I,17 |                  ku Birżom, w tę stronę, w której spodziewałem się
1647  I,17 |                do Birż wiozą, jakoby kto w mrowisko kij wsadził. Konie
1648  I,17 |           pachołków, by je sprowadzić, i w południe ruszyliśmy już
1649  I,17 |                  południe ruszyliśmy już w drogę. Oczywiście objąłem
1650  I,17 |                 jakowy casus dostali się w jego ręce, to by nam takiego
1651  I,17 |                  waszmościowie, co stało w tym liście, który Kowalski
1652  I,17 |             niemiecku umiał, gdyż często w domu do Torunia jeździł,
1653  I,17 |           opowiem - rzekł Zagłoba. - Gdy w Upicie żołnierze posłali
1654  I,17 |                go znam, dziwno to było i w głowie nie chciało się pomieścić,
1655  I,17 |        Skrzetuski.~- Owóż takiemu lepiej w paszczękę nie leźć - rzekł
1656  I,17 |             pewna, że nikomu nie dam się w tym wyprzedzić. Co z pieniędzy
1657  I,17 |               inni.~I jechali czas jakiś w milczeniu, aż wreszcie pan
1658  I,17 |                Szwedów, że całą Litwę ma w ręku i że wszyscy chętnie
1659  I,17 |                  jaki oddział wlezie nam w drogę, to mu po brzuchach
1660  I,17 |                 Takich mogło się znaleźć w szeregach radziwiłłowskich
1661  I,17 |                  wywoła ogólne powstanie w kraju.~Postanowił więc pan
1662  I,17 |               Wołodyjowski ruszyć na noc w stronę Poniewieża, zagarnąć
1663  I,17 |              można, szlachty laudańskiej w okolicach Upity i stamtąd
1664  I,17 |             Upity i stamtąd zanurzyć się w Puszczę Rogowską, do której,
1665  I,17 |           gromady chłopstwa uciekającego w lasy przed spodziewanym
1666  I,17 |                 za wieś czyli miasteczko w tamtej stronie?~- Klewany,
1667  I,17 |                 wszystkich utkwione były w kierunku, skąd coraz gwałtowniejsze
1668  I,17 |               chwilą.~- Łuna! - szeptano w szeregach.~Pan Michał pochylił
1669  I,17 |            ludziom kazać go pilnować, bo w czasie bitwy łatwo dać drapaka,
1670  I,17 |              bitwy mi żal!... Prawda, że w nocy przy ogniu prawie nic
1671  I,17 |               jakby chciał umykać, to mu w łeb palcie.~- Ugniotę ja
1672  I,17 |                  palcie.~- Ugniotę ja go w palcach jak wosk, nie bój
1673  I,18 |             ludzi poruszające się szybko w różne strony. Krzyk ludzki
1674  I,18 |             ujrzeli rajtarów przybranych w koliste kapelusze, ale niezbyt
1675  I,18 |              gromadami chłopów zbrojnych w cepy i widły, strzelając
1676  I,18 |           trzepocącym jeszcze skrzydłami w przedśmiertnych podrygach.
1677  I,18 |       nieprzyjaciela, oświecony pożarem, w którego blaskach dokładnie
1678  I,18 |             gwałtownie, na kształt lalek w jasełkach, krzycząc, klnąc,
1679  I,18 |              sobie "pokosztować Szwedów" w bitwie otwartej, zupełnej,
1680  I,18 |               coś do niego ukazując ręką w tę stronę, z której spuszczał
1681  I,18 |                   owce i biegli do koni.~W mgnieniu oka stanęli w sprawnym
1682  I,18 |                   W mgnieniu oka stanęli w sprawnym szeregu, na którego
1683  I,18 |                 rosłe i tęgie, przybrane w kaftany ze skórzanymi pasami
1684  I,18 |           skórzanymi pasami przez ramię, w jednostajne czarne kapelusze
1685  I,18 |        poglądając bystro, ale spokojnie, w stronę drogi.~Jednakże z
1686  I,18 |           laudańskich ludzi wjeżdżał już w koło wrot. Oficer szwedzki
1687  I,18 |                swoich ludzi, czy szeregi w porządku, poprawił się w
1688  I,18 |                 w porządku, poprawił się w kulbace i krzyknął:~- Naprzód!~
1689  I,18 |                 tręzle i przechyliło się w tył, inni dobiegli i uderzyli
1690  I,18 |             używały jeszcze kopij, które w koronnym wojsku służyły
1691  I,18 |                   spodziewając się bitwy w ciasnocie, kazał je zatknąć
1692  I,18 |               Szwedów, lecz zepchnął ich w tył, tak iż poczęli się
1693  I,18 |             chłopstwo z szerokiej ulicy, w której gorąco od płonących
1694  I,18 |                  się z wolna, ale zawsze w dobrym porządku. Trudno
1695  I,18 |           podołać.~Była to dziwna bitwa, w której z przyczyny wąskiego
1696  I,18 |              mogły tylko pchać stojących w przedzie. Ale przez to właśnie
1697  I,18 |               właśnie walka zmieniła się w rzeź zaciekłą.~Pan Wołodyjowski,
1698  I,18 |                  Jana Skrzetuskiego, aby w samej chwili ataku mieli
1699  I,18 |               nad ludźmi, używał do woli w pierwszym szeregu. I co
1700  I,18 |               szwedzki zapadał przed nim w ciżbę, jakoby nurka dawał
1701  I,18 |             zwracał twarz i klingę nieco w prawo lub w lewo i strącał
1702  I,18 |                 klingę nieco w prawo lub w lewo i strącał w mgnieniu
1703  I,18 |               prawo lub w lewo i strącał w mgnieniu oka rajtara ruchem
1704  I,18 |                rwąca konopie zanurzy się w nie tak, iż ją zupełnie
1705  I,18 |                on niknął chwilowo z oczu w tłumie rosłych mężów, lecz
1706  I,18 |                  rajtarów rozciągnął się w mgnieniu oka wszerz, w długą
1707  I,18 |               się w mgnieniu oka wszerz, w długą linię, chcąc całym
1708  I,18 |             ruszył naprzód całym impetem w ścieśnionej kolumnie, która
1709  I,18 |               ścianę szwedzką rozbiła ją w mgnieniu oka jakoby klinem
1710  I,18 |       rozproszyło się najpierwej; prawe, w którym był sam oficer, dłużej
1711  I,18 |         gdzieniegdzie bitwa zmieniła się w szereg pojedynków i mąż
1712  I,18 |                 do kup walczących i biły w nie kopytami.~Pan Wołodyjowski,
1713  I,18 |              schylił się do olster, lecz w tej chwili, cięty przez
1714  I,18 |           kulbace, mały rycerz zaś sunął w głąb wirydarza i jechał
1715  I,18 |               Szwedzi ulegać bieglejszej w szermierce i pojedynczej
1716  I,18 |             obficie krwią śmierć własną.~W godzinę później docinano
1717  I,18 |               pan Zagłoba, stojąc opodal w brzezinie z wozem, na którym
1718  I,18 |                  nie tylko, że mnie kula w łeb w Kiejdanach czeka,
1719  I,18 |                tylko, że mnie kula w łeb w Kiejdanach czeka, ale i
1720  I,18 |              pozwolę do Birż odprowadzić w kompanii zacnych ludzi i
1721  I,18 |                  zacnych ludzi i Szwedom w paszczękę nas wrazić, największych
1722  I,18 |              wiedz o tym raz na zawsze i w dysputy się nie wdawaj,
1723  I,18 |          dochodziły aż do owego ustronia w brzezinie.~- Już tam pan
1724  I,18 |         niespokojny; nagle rzekł patrząc w oczy bystro panu Rochowi:~-
1725  I,18 |                  to nasi!~- Sumienie się w tobie budzi... A jakżeś
1726  I,18 |               pytał pan Roch drapiąc się w głowę.~- Rozkaz! - zakrzyknął
1727  I,18 |           odrzekł pan Roch.~- To dobrze! W pierwszej okazji będziesz
1728  I,18 |                  temblak, wziął pistolet w garść i ruszył naprzód.
1729  I,18 |          niecierpliwość brała i chciałem w ogień lecieć... A nie ranny
1730  I,18 |             musiałeś tam używać jak pies w studni. A godziło się to
1731  I,18 |        pieczonych, bo się tam kilkunastu w ogniu przypaliło.~- Niech
1732  I,18 |                   Bo uważcie tylko, że i w Szwedów to ugodzi, i w Radziwiłła.
1733  I,18 |                 i w Szwedów to ugodzi, i w Radziwiłła. Kiejdany od
1734  I,18 |            Gorąco tam było na drodze jak w piekarni... Uf! całkiem
1735  I,18 |                 nawet dzisiaj jechać, bo w pysk zacięty.~- Po jakiemu
1736  I,18 |             Szwedzi umieją, tyle lat się w Niemczech nawojowawszy.
1737  I,18 |                 zająć, bo ja już i głosu w gębie nie mam od fatygi.
1738  I,18 |                ludziom, że zostaniemy tu w tej brzezinie do rana. Jeść
1739  I,18 |                  się jako susły, a jutro w drogę... Nie wrócimy tu
1740  I,19 |               która, obok dwóch najazdów w granice Rzeczypospolitej
1741  I,19 |                witebski, ale on zbyt był w tej chwili zajęty obroną
1742  I,19 |              Bychowa i rozpaczliwą walką w głębi kraju, ażeby od razu
1743  I,19 |                 tych ich niesnasek mogło w przyszłości wypłynąć ocalenie
1744  I,19 |                   Radziwiłł, zawiedziony w rachubie na wojsko, postanowił
1745  I,19 |                   Hetman ufał mu ślepo i w ostatnich właśnie czasach
1746  I,19 |           znaleźć, zamiast tu się z kąta w kąt tłuc...~- A kto ma nad
1747  I,19 |              korzyści i z rozkoszy, jaką w zdradzie znajduje.~- Tak
1748  I,19 |                  trzeba było przechodzić w pobliżu Kiejdan, jakoby
1749  I,19 |              Kiejdan, jakoby wedle jamy, w której lew krążył.~Drogi
1750  I,19 |                   miasteczka i wsie były w ręku Radziwiłła; nieco za
1751  I,19 |                rozkazu na nich uderzyła.~W tydzień przyszedł list do
1752  I,19 |               komendanta birżańskiego, a w dziesięć dni od samego Pontusa
1753  I,19 |                masz - pisał ten ostatnia w takim razie jak mogłeś układ
1754  I,19 |             takim razie jak mogłeś układ w imieniu całego kraju zawierać! -
1755  I,19 |               mojego pana odwraca się od W. Ks. Mości i kara rychło
1756  I,19 |               się stało, ale grot utkwił w dumnej duszy i rana paląca
1757  I,19 |                   którego słowo niedawno w posadach ten kraj, większy
1758  I,19 |             równym, zwycięstwami rozgłos w całym świecie sobie zjednał
1759  I,19 |                  świecie sobie zjednał i w pysze własnej jak w słońcu
1760  I,19 |            zjednał i w pysze własnej jak w słońcu chodził - musiał
1761  I,19 |                całą chorągiew laudańską. W tym celu ruszył przeciw
1762  I,19 |            drugim przybłędą, wyrwali się w drodze do Birż. Posłaliśmy
1763  I,19 |               ten albo zdradził, albo go w pole wywiedli. Dziś Wołodyjowski
1764  I,19 |                dwadzieścia pod Klewanami w pień wycięli głosząc, że
1765  I,19 |          protekcji kazalibyśmy, jako Bóg w niebie, szyje poucinać.
1766  I,19 |                nam przychodzi, choć mamy w Bogu nadzieję, że rychło
1767  I,19 |            Doszły nas też wiadomości, że w Billewiczach, u miecznika
1768  I,19 |                  się można. Sam udaj się w kilkadziesiąt koni do Billewicz
1769  I,19 |                  zależy, gdyż kto ma ich w ręku, ten ma całą Laudańską
1770  I,19 |                  całą Laudańską okolicę, w której szlachta przeciw
1771  I,19 |        przeczytawszy ów list kontent był w duszy, że pułkownikom udało
1772  I,19 |             sypać począł obiecując sobie w duszy zaraz po ukończeniu
1773  I,19 |                Przymusu nie użyję, chyba w ostateczności - mówił sobie -
1774  I,19 |          ostateczności - mówił sobie - a w żadnym razie nie będę na
1775  I,19 |               umocnieniem Kiejdan, które w przyszłości rezydencją jego
1776  I,19 |                  on szczuka. Uczynię, co w mojej mocy, aby się wymknąć,
1777  I,19 |          pośrutować i psom da. Dla Boga! w każde inne ręce, byle nie
1778  I,19 |                każde inne ręce, byle nie w radziwiłłowskie!... A czy
1779  I,19 |         radziwiłłowskie!... A czy by już w takim razie nie lepiej do
1780  I,19 |                  go też uczyniły niegdyś w wojsku Jeremiego owe pochody
1781  I,19 |             napady, błyskawicowe zwroty, w których nad innymi oficerami
1782  I,19 |              ogary ścigany, który nieraz w pobliżu strzelców się przemknie,
1783  I,19 |        Wołodyjowski ze swoim pułkiem był w środku łuku. Miał wprawdzie
1784  I,19 |           polowych armatek wykierowanych w ten sposób, że nawet pojedynczy
1785  I,19 |                podziwu.~Pan Wołodyjowski w ziemię się zapadł - w łozinie
1786  I,19 |       Wołodyjowski w ziemię się zapadł - w łozinie nie było żywego
1787  I,19 |         wprowadził z łozy całą chorągiew w rzekę i płynąc lub brodząc
1788  I,19 |               koni, zapadłych po brzuchy w błota, wskazywało miejsce,
1789  I,19 |               błota, wskazywało miejsce, w którym wylądował na prawy
1790  I,19 |               ruszał całym tchem końskim w stronę Kiejdan. Hetman odgadł
1791  I,19 |                 jego i kosztowności była w Kiejdanach. Kmicic powinien
1792  I,19 |              sześć godzin drogi za sobą.~W każdym razie należało spieszyć
1793  I,19 |            znalazł, lecz zastał wszystko w pokoju, i opinia, jaką miał
1794  I,19 |            pułkownika, wzrosła podwójnie w jego umyśle na widok usypanych
1795  I,19 |                 doświadczenia - i tamten w szkole Jeremiego za Dnieprem
1796  I,19 |                     Idzie o Litwę, by ją w posłuszeństwie nam i królowi
1797  I,19 |            Kmicica jakim sposobem dostać w ręce!... Dobra mi tam zajadą,
1798  I,19 |            niebezpiecznie zapuszczać się w kraj wzburzony. Kto tam
1799  I,19 |                   gdzie król osobą swoją w tej chwili się znajduje
1800  I,19 |             przybywało mu srebrnych nici w wąsach i czuprynie. Słowem,
1801  I,19 |                 i czuprynie. Słowem, żył w męce i giął się pod brzemieniem.~
1802  I,19 |               się nagle i uderzył dłonią w czoło.~- Dwie chorągwie
1803  I,20 |                nawet i zbrojną ręką i że w takim razie trzeba będzie
1804  I,20 |               pierwej namawiać i prosić. W tym celu, aby przybyciu
1805  I,20 |              napadu, pozostawił dragonów w karczmie odległej z pół
1806  I,20 |                mężów zbrojnych, ukrytych w zasadzce. Ale trzech jeźdźców
1807  I,20 |                ze starości tak, iż szyby w oknach wydawały się przy
1808  I,20 |                dach z czterema dymnikami w pośrodku i dwoma gołębnikami
1809  I,20 |              psuł proporcję, bo nie stał w pośrodku, ale z boku. Widocznie
1810  I,20 |                dwa ramiona podkowy.~Były w nich gościnne pokoje, używane
1811  I,20 |                 gościnne pokoje, używane w chwilach wielkich zjazdów,
1812  I,20 |                 jakaś postać niewieścia, w której w jednej chwili Kmicic
1813  I,20 |              postać niewieścia, w której w jednej chwili Kmicic poznał
1814  I,20 |                  z gołą głową, trzymając w jednej ręce szablę, w drugiej
1815  I,20 |          trzymając w jednej ręce szablę, w drugiej czapkę.~Ona stała
1816  I,20 |            służby powinne, ale wcześniej w tych niespokojnych czasach
1817  I,20 |                kłaniali się sobie wzajem w progu; wreszcie pan Andrzej
1818  I,20 |                 i po chwili znaleźli się w komnacie.~Zastali tam dwóch
1819  I,20 |             dwóch szlachty: jeden, człek w sile wieku, był pan Dowgird
1820  I,20 |                  siebie, ale nie chcieli w przyjacielskim domu kłótni
1821  I,20 |         Tymczasem pan miecznik zaklaskał w dłonie na pachołka i kazał
1822  I,20 |                  swoją do ust i rzekł:~- W ręce waszmości... Rad waćpana
1823  I,20 |           waszmości... Rad waćpana widzę w domu moim.~- Rad bym szczerze;
1824  I,20 |                   spytał:~- A co słychać w Kiejdanach? Jakże zdrowie
1825  I,20 |                  odpowiedział Kmicic - i w tych niespokojnych czasach
1826  I,20 |               być wiadomo, że dziś Wilna w Wilnie trzeba szukać, bo
1827  I,20 |                    pytał pan miecznik.~- W pierwszym rzędzie waszmość
1828  I,20 |          niepożądany kierunek, zaklaskał w dłonie.~Pachołek ukazał
1829  I,20 |                się, żeście oboje państwo w dobrym zdrowiu, bo gdym
1830  I,20 |             dobrodzieju! - rzekł Kmicic.~W tej chwili pachołek wniósł
1831  I,20 |              ustąpią.~- Sami mamy języki w gębie i możemy za siebie
1832  I,20 |              kawalerowie. Zresztą, by im w czym nie ubliżyć, proszę
1833  I,20 |                ubliżyć, proszę ich także w imieniu księcia do Kiejdan.~-
1834  I,20 |             rozmówić z tobą i chce, abyś w tych czasach niespokojnych,
1835  I,20 |              tych czasach niespokojnych, w których nawet chłopstwo
1836  I,20 |                  których nawet chłopstwo w kupy zbrojne się zbiera
1837  I,20 |             zbrojne się zbiera i rabuje, w Kiejdanach zamieszkał. Ot,
1838  I,20 |                  stodołą postawić i kulą w łeb!~Na to struchleli tamci
1839  I,20 |                 Kmicic - i masz waszmość w tym dowód, żem dragonów
1840  I,20 |            wolałbym sto razy dostać kulą w łeb niż tu po waćpana przyjeżdżać.
1841  I,20 |               cała Litwa mówi o opresji, w jakiej obywatele zacni w
1842  I,20 |                 w jakiej obywatele zacni w Kiejdanach jęczą?~Kmicic
1843  I,20 |              miecznik poczyna się chwiać w uporze.~- Mości dobrodzieju! -
1844  I,20 |             sąsiadami przymus częstokroć w afektach initium bierze.
1845  I,20 |                 każesz zdejmować i wasąg w spichrzu zamykasz, zali
1846  I,20 |            zbliżają, a waść mniemasz, że w tym ukropie uchronisz się
1847  I,20 |                    forteca? Obronisz się w nich? Czego tedy książę
1848  I,20 |            waszmości? Bezpieczeństwa, bo w jednych Kiejdanach nic ci
1849  I,20 |                waścinej strzegła jak oka w głowie od wszelkiej swawoli
1850  I,20 |                Zawiszy! - odparł Kmicic.~W tej chwili panna Aleksandra
1851  I,20 |               nagle wspomniał, co zaszło w Kiejdanach, i jej twarz
1852  I,20 |                miejscu, więc skłonił się w milczeniu z daleka.~Miecznik
1853  I,20 |                   bo nas tu nie zostawią w spokoju... Ot, i sprawdziło
1854  I,20 |              wzruszenia głosem - nie mam w twych oczach łaski, skoro
1855  I,20 |                 dotknięty.~- Kochasz się w ludzkiej męce - mówił dalej
1856  I,20 |                  i zęby szczękały mu jak w febrze.~- Ejże! - mówił -
1857  I,20 |                 za dwa pacierze masz być w kolasce, inaczej stryjaszek
1858  I,20 |                  inaczej stryjaszek kulą w łeb dostanie!~I widać, coraz
1859  I,20 |              krzyknął, aż szyby zadrżały w oknach:~- W drogę!~Lecz
1860  I,20 |               szyby zadrżały w oknach:~- W drogę!~Lecz jednocześnie
1861  I,20 |                 zwróciły się ku drzwiom, w których stał jakiś mały
1862  I,20 |              stał jakiś mały człowieczek w pancerzu i z gołą szablą
1863  I,20 |                 pancerzu i z gołą szablą w dłoni. Kmicic cofnął się
1864  I,20 |                już dragoni tego kawalera w łykach, a ratunku on więcej
1865  I,20 |              Kmicic - myślałem, żeś waść w ręku księcia.~- Właśniem
1866  I,20 |              panu Wołodyjowskiemu prosto w oczy.~- Boś zdrajca i renegat -
1867  I,20 |            obieraj śmierć, gdyż jako Bóg w niebie, twoja ostatnia godzina
1868  I,20 |         Billewiczównę, której twarz była w tej chwili jakby z kamienia
1869  I,20 |               wyprowadzić za wieś i kulą w łeb!~Ciężka ręka Butryma
1870  I,20 |             drugą, wyciągając przed sobą w ciemnościach ręce; nagle
1871  I,20 |                 ciemnościach ręce; nagle w głowie jej się zakręciło,
1872  I,20 |                głowie jej się zakręciło, w piersiach tchu zbrakło i
1873  I,20 |                   A między zgromadzonymi w pierwszej izbie głuche przez
1874  I,20 |                  A Niewiarowskiego ludzi w pień podobno wyciął.~- Musiał
1875  I,20 |                    Jak dalece winien, to w tym macie waćpanowie najlepszy
1876  I,20 |                Uważałem ci ja dobrze, iż w męce była, ale milczała,
1877  I,20 |            Wołodyjowski. - Wsadzim pannę w kolaskę, bo uciekać waćpaństwo
1878  I,20 |               Jedźmy! - rzekła Oleńka.~- W drogę! - zawołali oficerowie.~
1879  I,20 |            Oleńka z rumianej zrobiła się w jednej chwili biała jak
1880  I,20 |                   był to bowiem ów list, w którym Radziwiłł wymawiał
1881  I,20 |         instancje uwolnił ich od śmierci w Kiejdanach.~- A co? - powtarzał
1882  I,20 |                  dlatego przy sobie, aby w razie potrzeby okazać go
1883  I,20 |                 miłosierdzia pomordowani w Kiejdanach, zaraz po owym
1884  I,20 |                tamtemu by przez ten czas w łeb ołowiu napchano. Ale
1885  I,20 |                  jakoby mnie kto pięścią w łysinę buchnął. "Na Boga! -
1886  I,20 |                  Taka jucha harda, nawet w godzinę śmierci. Ale ja,
1887  I,20 |                 Dziwny to jest człowiek, w którym, widać, tyle dobrego,
1888  I,20 |            Przystań do nas, niech piorun w tego kiejdańskiego tyrana
1889  I,20 |              Rzeczpospolitą może. Idźcie w swoją drogę, ja pójdę w
1890  I,20 |                  w swoją drogę, ja pójdę w swoją! Nie pora was nawracać
1891  I,20 |                  to ojczyznę gubicie, wy w poprzek jej ratunkowi stajecie.
1892  I,20 |             mieczami tę rękę bodziecie i w zaślepieniu zdrajcami czynicie
1893  I,20 |                  oszczędzi, gdyś go o to w Kiejdanach prosił?~- Tak
1894  I,20 |               Mieliście przez czas wojny w Birżach zostawać.~- Poznajże
1895  I,20 |              począł przebiegać oczyma. a w miarę jak czytał, krew mu
1896  I,20 |                  czoło.~Nagle zmiął list w ręku i rzucił na ziemię.~-
1897  I,20 |        człowiekiem sprawa, bo jako Turek w swego Mahometa, tak on wierzy
1898  I,20 |                  Mahometa, tak on wierzy w swego Radziwiłła. Sam myślałem
1899  I,20 |               rzekł Zagłoba - tom diablo w nim ową wiarę podkopał.
1900  I,20 |                   A cóż? siadać i jechać w drogę... Koniska też się
1901  I,20 |       waszmościowie zaraz chcecie ruszać w drogę, to powiem szczerze,
1902  I,20 |                  takiej drogi trzeba się w to i owo zaopatrzyć. Bóg
1903  I,20 |             gdzie się chcesz schronić?~- W puszczy, wedle waszej rady...
1904  I,20 |             zdrów... Daj Bóg, abyśmy się w lepszych czasach spotkali.~-
1905  I,20 |           przyszli. Pewnie się tam gdzie w polu obok siebie zobaczymy.~-
1906  I,20 |        Aleksandrze.~- Żonę moją waćpanna w puszczy zobaczysz i chłopczysków,
1907  I,20 |               ich tam ode mnie i kwitnij w dobrym zdrowiu - rzekł Jan
1908  I,20 |                 za rękę i przycisnęła ją w milczeniu do ust.~
1909  I,21 |              bojąc się, by ten nie wpadł w ręce Wołodyjowskiego. Dowiedziawszy
1910  I,21 |           wyjazdowi do Kiejdan i rad był w duszy, że się na tym burza
1911  I,21 |                 wiele trosk, ażeby o tym w tej chwili pamiętać.~Ucieczka
1912  I,21 |                  oporne zaś wojska rosły w siłę i co dzień przybywało
1913  I,21 |            powaga radziwiłłowska zmaleje w takim wypadku w oczach szwedzkich
1914  I,21 |                  zmaleje w takim wypadku w oczach szwedzkich do zera.~
1915  I,21 |                przekonał go, że tak było w istocie, bo Sapieha z każdym
1916  I,21 |              Sapieha z każdym dniem rósł w wojskową potęgę. Garnęli
1917  I,21 |                 Rzeczpospolita miała się w tym gmachu zmieścić, a tymczasem
1918  I,21 |                   Hetman wyprawiając się w pomoc Kmicicowi miał był
1919  I,21 |                  go to także, że Kmicica w drodze do Billewicz nie
1920  I,21 |                 nocy spędzonej na koniu, w południe następnego dnia
1921  I,21 |                wraz z wojskiem na powrót w Kiejdanach i pierwsze jego
1922  I,21 |            miecznik rosieński, żeś wpadł w ręce tego małego diabła.~-
1923  I,21 |                przy mnie, przeczytali mi w nagrodę drugi, któryś wasza
1924  I,21 |                  mu oczy, tamował oddech w piersiach i pewnie drogo
1925  I,21 |                  nagły atak astmy, który w tej chwili pochwycił księcia.
1926  I,21 |               wydobył się chrapliwy ryk, w którym Kmicic zaledwie zrozumiał
1927  I,21 |               ran i stłuczeń otrzymanych w bitwie ze zbuntowanymi Węgrami
1928  I,21 |               nas skrupią. Cała nadzieja w Wołodyjowskim, że starych
1929  I,21 |                Imaginuj sobie wasza mość w tej olszynie, w którejśmy
1930  I,21 |               wasza mość w tej olszynie, w którejśmy go otoczyli, wilki
1931  I,21 |                 Gdzież ich postawiono?~- W prawym skrzydle. Zacne pokoje
1932  I,21 |                ból, jaki Kmicic odczuwał w tej chwili, tkwił w tym,
1933  I,21 |             odczuwał w tej chwili, tkwił w tym, że ona nie wymówiła
1934  I,21 |                 nimi, tak dalece wygasła w jej sercu nie już miłość,
1935  I,21 |             służyć, to przecie czuję się w tym niewinnym, bo z ręką
1936  I,21 |                  że korzyść dla ojczyzny w tym widzę - za cóż bez sądu
1937  I,21 |                  być inaczej, jeno serce w tej dziewce zawzięte!~I
1938  I,21 |             osłabienie wielkie. Siedział w głębokim krześle skórą obitym,
1939  I,21 |               chwili książę - tych ludzi w Birżach egzekwować, którym
1940  I,21 |                twoją prośbę przebaczyłem w Kiejdanach, to nie dlatego,
1941  I,21 |            ludzie powinni byli zginąć tu w Kiejdanach, bo patrz, co
1942  I,21 |             przez twoją instancję stało: w kraju opór podsycony, wojna
1943  I,21 |                 i ucz się!~Gdyby zginęli w Kiejdanach, nie byłoby tego
1944  I,21 |               wiem to z praktyki, że kto w pędzie chociaż o mały kamień
1945  I,21 |                  patrzyła jeno we mnie i w Wiśniowieckiego jako w dwa
1946  I,21 |                 i w Wiśniowieckiego jako w dwa słońca!... Wszystko
1947  I,21 |                  I te same wojska, które w czasach powszechnej klęski
1948  I,21 |              wszyscy, bo są tacy, którzy w waszą książęcą mość jeszcze
1949  I,21 |                muszę, ot! wykruszać siły w powiatowej wojnie, jaką
1950  I,21 |              Kazałem ministrowi Adersowi w gwiazdy patrzyć... Zaraz
1951  I,21 |                Tymczasem męki cierpię... W nocy coś mi spać nie daje,
1952  I,21 |                twarz pokazywać, by ducha w ludziach pokrzepić... I
1953  I,21 |              zdrów... Ma dziś być wesoło w Kiejdanach!...~
1954  I,22 |                  i obywatele zamieszkali w okolicy Kiejdan, na długość
1955  I,22 |                miejscową. Tłumy, strojne w aksamity i lamy, i kosztowne
1956  I,22 |                 znajomymi, nie szczędząc w mowie tytułów: "panie bracie"
1957  I,22 |                jak postąpił, albo arcana w tym jakieś tkwią, które
1958  I,22 |            Tentanda omnia!~- Całą ufność w naszym księciu połóżmy i
1959  I,22 |                Niechże Litwę i władzę ma w ręku.~- Godzien on i jednej,
1960  I,22 |                nie wyratuje, zginiemy... W nim salus...~- Bliższy on
1961  I,22 |                ust ludzi słabych, którzy w niebezpieczeństwie pierwsi
1962  I,22 |                  rację, panie bracie, bo w Janie Kazimierzu na garniec
1963  I,22 |                 Jurzyc.~- O, toś mi waść w myśl utrafił. Weselcie się,
1964  I,22 |          człowiek śmiały i ostry zarówno w języku, jak w szabli.~-
1965  I,22 |              ostry zarówno w języku, jak w szabli.~- Co waść przez
1966  I,22 |                   pytał książę utkwiwszy w niego oczy.~- Że serce waszej
1967  I,22 |               przymusem i poszedł dalej.~W tej chwili też zbliżył się
1968  I,22 |                rzeka, do tej samej sali, w której niedawno unia ze
1969  I,22 |           rosieńskim a panną Aleksandrą.~W obojgu aż zadrgały serca,
1970  I,22 |         wymienione, i oboje zawahali się w pierwszej chwili: lecz przyszło
1971  I,22 |                 oboje to zmiarkowali, że w tym tłumie osób i najrozmaitszych
1972  I,22 |                cierpiał, a jednak za nic w świecie nie byłby odstąpił
1973  I,22 |                  pań twarzy.~Było zawsze w tej twarzy coś tak dla niego
1974  I,22 |               pociągającego, że aż serce w biednym kawalerze zadrgało
1975  I,22 |                 Żeby zaś taka zawziętość w tak anielskiej urodzie mieścić
1976  I,22 |              głęboka, więc wkrótce dodał w duszy: "Nic mi po tobie,
1977  I,22 |                  i że nikt, przynajmniej w tej chwili, o nią nie zabiega.~"
1978  I,22 |                 nią spojrzę, a potem się w drugą stronę zwrócę" - pomyślał.~
1979  I,22 |                niej z ukosa, ale właśnie w tej chwili ona uczyniła
1980  I,22 |                   z postępowania Kmicica w Billewiczach, ze słów Zagłoby
1981  I,22 |            śmierci uwolnił, przecie tyle w nim było jakiejś wspaniałej
1982  I,22 |             wspaniałej dumy, że wpadłszy w ich ręce, mając przy sobie
1983  I,22 |        niesprawiedliwie sądziła. Dłużnaś w tym jeszcze i sobie..."~
1984  I,22 |            jeszcze i sobie..."~Lecz było w tej pannie także dumy niemało,
1985  I,22 |                 obejdzie" - rzekła sobie w duszy.~Wszakże sumienie
1986  I,22 |               przekonać, czy skruchy już w jego twarzy nie widać. Wtedy
1987  I,22 |               oboje.~Skruchy Oleńka może w twarzy kawalera nie dojrzała,
1988  I,22 |                  ciężkim wrażeniem, lecz w miarę kielichów przybywało
1989  I,22 |               zaświadczyć o ufności swej w zamiary gospodarza - odpowiedział
1990  I,22 |                  ze zdumieniem, rzekł:~- W waszej i to mocy, ale za
1991  I,22 |               śmiano się już również, bo w głosie pana Szczanieckiego
1992  I,22 |                rozpędzić posępnych myśli w głowach ucztujących ani
1993  I,22 |               pana Szczanieckiego zmalał w oczach zebranej szlachty
1994  I,22 |                 ów wszczepił przekonanie w zebraną szlachtę, iż wojewodzie
1995  I,22 |                   Wszystko obrócone było w żart, w pośmiewisko - a
1996  I,22 |           Wszystko obrócone było w żart, w pośmiewisko - a przecie
1997  I,22 |                    a przecie uczta po to w znacznej części była wydana,
1998  I,22 |             oddziałało źle i na oficerów w sprawę wtajemniczonych.
1999  I,22 |              Kmicic nie pił, ale patrzył w stół przed sobą z namarszczoną
2000  I,22 |            Radziwiłł zadrżał na myśl, że w tym umyśle lada chwila może