Tom, Rozdzial

 501  I,8  |                   że skoro nie było czasu na zaloty, trzeba było prędko
 502  I,8  |                działać i wszystko od razu na hazard wystawić: pojechać,
 503  I,8  |                alem żołnierz, a tam trąby na wojnę grają!"~- Tak i pojadę! -
 504  I,8  |                ona odpowie: "Idźże waćpan na wojnę, mości żołnierzu,
 505  I,8  |                   obozu do obozu, z bitwy na bitwę, bez dachu na świecie,
 506  I,8  |                 bitwy na bitwę, bez dachu na świecie, bez duszy żywej
 507  I,8  |                   Rozglądaj się po wojnie na cztery strony świata, nie
 508  I,8  |                   czapkę, by wyjść trochę na drogę i słońca majowego
 509  I,8  |                zażyć. W progu natknął się na jednego z ludzi Kmicicowych
 510  I,8  |                  udziale. Kozak grzał się na słońcu i na bandurze brzdąkał.~-
 511  I,8  |               Kozak grzał się na słońcu i na bandurze brzdąkał.~- A co
 512  I,8  |                   upodobał?~- Komu lepiej na polu, to umyka, a mnie tu
 513  I,8  |               rzekła. Takiej ja krasawicy na oczy nie widział... Na co
 514  I,8  |          krasawicy na oczy nie widział... Na co mnie odchodzić?~- Któraż
 515  I,8  |                  wracać, bo spalony. Inni na gościniec poszli rozbijać,
 516  I,8  |                 ale tak i od nich zbiegli na gościńce.~- I dlaczego wy
 517  I,8  |             sławny ataman. Nam mówili, że na kogo on krzyknie, żeby za
 518  I,8  |                uczerniono; potem spojrzał na wybladłego bojarzynka i
 519  I,8  |             następnie jął liczyć warkocze na karku.~- Jechać... nie jechać...
 520  I,8  |             rajtarskie, żółte, z klapkami na podbiciu i złoconymi ostrogami,
 521  I,8  |                  go zostawił w skrzyni, a na głowę wdział hełm szwedzki
 522  I,8  |                  go stary Pakosz siedzący na przyzbie.~- Gdzie jadę?
 523  I,8  |                 Zonia.~- Wasza miłość jak na wesele! - dodała Maryśka.~-
 524  I,8  |                 Wołodyjowskiego.~- Uważaj na to, co trzymasz! - rzekł
 525  I,8  |                    Pan Wołodyjowski siadł na koń, za nim uszykowało się
 526  I,8  |               piękny. Słońce majowe grało na napierśniku i hełmie pana
 527  I,8  |                 Głupiś!~Pachołek ściągnął na powrót w tył konia, a pan
 528  I,8  |                  nie dworak, długo jednak na różnych dworach przebywał
 529  I,8  |               więc ze czcią wielką i rękę na sercu położywszy, tak mówił:~-
 530  I,8  |             poniosło, co powinien bym był na drugi dzień uczynić, ale
 531  I,8  |                 godny tej łaski, jaką Bóg na mnie zesłał pozwalając mi
 532  I,8  |                   i swój sentyment jakoby na stole położył. Ona zaś siedziała
 533  I,8  |              Słabe rumieńce wystąpiły jej na policzki, a oczy nakryła
 534  I,8  |                  od których padały cienie na~jagody.~"Dobry znak ta konfuzja" -
 535  I,8  |                   dziaduś nieboszczyk sam na ostatnią wyprawę iść nie
 536  I,8  |                 nikt nie posądzi, bo i tu na Litwie jest szlachta tego
 537  I,8  |                 iż się z pogańskiej wiary na katolicką nawróci, jeśli
 538  I,8  |                 panna.~- Waćpannie pewnie na myśli stoi ów gwałtownik,
 539  I,8  |                 stoi ów gwałtownik, który na nią bezbożną rękę śmiał
 540  I,8  |              spytała żywo panna podnosząc na pana Wołodyjowskiego swoje
 541  I,8  |                  Toć nie godzi się choćby na największego wroga takiego
 542  I,8  |          Aleksandry spoczęły po raz wtóry na małym rycerzu z wyrazem
 543  I,8  |               Więcej jest takich Kmiciców na świecie, więcej zapałów
 544  I,8  |                 więcej zapałów wzbudzisz, na więcej przygód cnotę swą
 545  I,8  |                  nie ze skały, i obojętne na tyle wybornych wdzięków
 546  I,8  |                 Tu pan Wołodyjowski upadł na oba kolana przed Oleńką.~-
 547  I,8  |                bezpieczna, bo choć odjadę na wojnę, samo imię bronić
 548  I,8  |              szlachcic i człek uczciwy, i na to ci przysięgam, że ni
 549  I,8  |                   to ci przysięgam, że ni na mojej tarczy, ni na moim
 550  I,8  |                 że ni na mojej tarczy, ni na moim sumieniu najmniejszej
 551  I,8  |                   mnie niepodobieństwa... Na Boga! Nie może to być! -
 552  I,8  |              gniewny; po czym zaraz siadł na koń i odjechał.~- Noga moja
 553  I,8  |                  Nie masz sprawiedliwości na tym świecie!... Co ona sobie
 554  I,8  |              najgorszego, to już uczynił. Na wojnę ruszy, sławy nabędzie,
 555  I,8  |                 takowe szczęście, że byle na niewiastę spojrzał, ta i
 556  I,8  |                 najzdradliwsze stworzenia na świecie. A taki żal mi,
 557  I,8  |                  waszej mości, toż to tam na górze pan Charłamp z kimś
 558  I,8  |                 Towarzysz, który istotnie na przezwisko Nosacza zasługiwał,
 559  I,8  |                cię znaleźć, i ja jechałem na pewno... W wielkich tam
 560  I,8  |                 brak, byle było za co ich na nogi postawić. A pieniędzy
 561  I,8  |            uradować, to niechże chorągiew na koniec lipca, najdalej na
 562  I,8  |                 na koniec lipca, najdalej na pół sierpnia będzie już
 563  I,8  |                   pół sierpnia będzie już na nogach i do pochodu gotowa.
 564  I,8  |               posyłamy skąpo, gdyż więcej na panu podskarbim, po staremu
 565  I,8  |                   Jeślibyś uważał zbytnie na nim gravamina, hańbę czyniące,
 566  I,8  |             usilnością winy swe zmazać, a na żadne terminy w sądach nie
 567  I,8  |                  Janusz Radziwiłł,~książę na Birżach i Dubinkach,~wojewoda
 568  I,8  |                małej szlachty siła stanie na pierwszy odgłos, ale oni
 569  I,8  |                  bardzo do służby zdatne. Na dobrą sprawę, trzeba by
 570  I,8  |                lud tutejszy rosły. Jak ci na takich koniach w szyku staną,
 571  I,8  |                    to rzekłbyś: chorągiew na psach siedzi. Ot, kłopot!...
 572  I,8  |                   terminów, ile ma włosów na głowie. Nie masz tygodnia,
 573  I,8  |                   Bóg pozwoli, że jeszcze na ich karkach pojedziemy aż
 574  I,8  |                  że się nawet i żołnierze na strony dzielim, zamiast
 575  I,8  |                godni zgodę czynić, ale to na nic! - rzekł Charłamp. -
 576  I,8  |              Mówią, że coś się tam nowego na świecie kluje. Spodziewaliśmy
 577  I,8  |               może być potrzebne.~- Chyba na Ukrainę.~- Bo ja wiem? Jeno
 578  I,8  |          Brochwicz porucznik powiadał, co na własne uszy słyszał. Przyjechał
 579  I,8  |                  ale gdy wychodzili, tedy na własne uszy, powtarzam,
 580  I,8  |                  wyjdzie, a Tatarowie nam na Ukrainie pomagają, czego
 581  I,8  |                   zostawiono.~- Mnie to i na rękę, ile że mi w drogę
 582  I,8  |              otrzymał, więc mu i do Birż, na kurlandzką granicę daleko.
 583  I,8  |              widzę, nowe chorągwie stawią na nogi, więc będzie komu bronić
 584  I,8  |                 mogło być?! Oby się tylko na jaką wojnę domową nie zanosiło.
 585  I,8  |                   tego uciecha.~- Nie mów na niego nic. To mężny pan!~-
 586  I,8  |          Wołodyjowski spojrzał przeciągle na towarzysza.~- Ożenić?...
 587  I,8  |                   boś, widzę, strojny jak na paradę.~- Dałbyś spokój!~-
 588  I,8  |             ożenku myśleć, gdy mam zaciąg na głowie.~- A będziesz na
 589  I,8  |                   na głowie.~- A będziesz na lipiec gotowy?~- Na koniec
 590  I,8  |              będziesz na lipiec gotowy?~- Na koniec lipca będę, choćbym
 591  I,8  |             okazywać ochotę, odgrażać się na nieprzyjaciół, i zwycięstwa
 592  I,9  |                tygodnia przeniósł się już na rezydencję do Upity i tam
 593  I,9  |            natychmiast i przybladł trochę na jego widok. Ręką, nawet
 594  I,9  |               ochłonąwszy, widząc uśmiech na twarzy gościa, wyciągnął
 595  I,9  |               pierwszy w Rzeczypospolitej na szable, tom drugi. Tymczasem
 596  I,9  |                    Wszak waszmości Michał na imię?~- Właściwie, to ja
 597  I,9  |              ściągnął brwi, jakby go rana na nowo zabolała.~- Przyznaję,
 598  I,9  |                  ostrzyli, bo ostrzyli tu na mnie języki ! - mówił z
 599  I,9  |                chce. Niejedna jest kreska na mnie, przyznaję, ale też
 600  I,9  |             Widziałem ich koło łoża, jako na jawie, sinych, zbitych,
 601  I,9  |              ciągle jęczeli: "Jędruś! daj na mszę za nasze dusze, bo
 602  I,9  |                  To mówię waści, włosy mi na głowie powstawały; bo i
 603  I,9  |                 nich w izbie pachniało... Na mszę już dałem, oby im to
 604  I,9  |                 precz i nie pokazywać się na oczy. Co mi wówczas pozostało?~-
 605  I,9  |                   waści powiem co innego, na co własnymi oczyma patrzyłem.
 606  I,9  |                  paru dniami mogłeś pannę na zawsze utracić.~- Jakim
 607  I,9  |                sposobem? - rzekł siadając na łóżku Kmicic - co się z
 608  I,9  |                   wstać, zerwał się nawet na chwilę i zakrzyknął:~- Kto
 609  I,9  |                    Kto był ten wraży syn? Na żywy Bóg, mów waszmość!~-
 610  I,9  |                ujdzie ci to!... I ona?... na żywy Bóg, mów już wszystko!...
 611  I,9  |               mogły. Głowa Kmicica opadła na poduszki, na czoło wystąpił
 612  I,9  |               Kmicica opadła na poduszki, na czoło wystąpił mu pot obfity
 613  I,9  |                 żeś przez rozum zacięty i na umyśle szwankujesz.~- Gdyby
 614  I,9  |                 tedy... różne mi tu maści na rany przykładają... ale
 615  I,9  |                   grzechu? Kto nie ma win na sumieniu? Każdy ma... Ale
 616  I,9  |                    Kmicic patrzył uważnie na Wołodyjowskiego, potem rzekł:~-
 617  I,9  |                   ostre niesłusznie rzekł na odjezdnym. Od rekuzy się
 618  I,9  |                chować. Jeśli więc waćpana na dobrą drogę namówię, to
 619  I,9  |                    Zali mnie czas jeszcze na tę drogę wracać? Tyle terminów
 620  I,9  |               drogę wracać? Tyle terminów na mnie czeka! Z łoża trzeba
 621  I,9  |                  sprawa, to i wyrok pewny na potępienie.~- Ot, tu jest
 622  I,9  |                 potępienie.~- Ot, tu jest na to lekarstwo! - rzekł pan
 623  I,9  |              trwoga i nadzieja odbiły się na twarzy Kmicica.~- A waćpan
 624  I,9  |                nie odrzekł, głowę opuścił na poduszki i patrzył czas
 625  I,9  |                 tych oczach, łzy, zawisły na rzęsach.~- Niechże mnie
 626  I,9  |              waszmości wypłacić, boś mnie na śmierć i życie zobowiązał.~-
 627  I,9  |            szlachta odpuści, bo to ludzie na honor ojczyzny bardzo czuli...
 628  I,9  |                   parciał!~Uśmiechnął się na to z zadowoleniem pan Wołodyjowski
 629  I,9  |                   wiedzieć, czy jest jaka na świecie i dla mnie przeznaczona?~
 630  I,9  |                tego miarkuję, że daleko i na długo.~- Tak? - mruknął
 631  I,10 |                 pierwsze pędy ukazują się na drzewach, a zielona ruń
 632  I,10 |                 zielona ruń zbóż kiełkuje na wilgotnych polach, wstępuje
 633  I,10 |                 północy aż po Dzikie Pola na południu, była opasana jakby
 634  I,10 |            zajmowała kraje. A oprócz tego na niebie pojawiły się znaki
 635  I,10 |                jakiejś nieznanej choroby. Na koniec dostrzeżono i na
 636  I,10 |                   Na koniec dostrzeżono i na słońcu plamy niezwyczajne,
 637  I,10 |                   zbliżała się nawałnica. Na pozór nic nie zdawało się
 638  I,10 |              Szwecją zawarty miał jeszcze na sześć lat siłę, a jednak
 639  I,10 |                niebezpieczeństwie wojny i na sejmie, który król Jan Kazimierz
 640  I,10 |             zwracało się ku Wielkopolsce, na którą burza najpierw mogła
 641  I,10 |              wojennej, w świecie nabytej, na niepewny hazard wystawiać
 642  I,10 |               odeprzeć. Nie będzie wojny!~Na to odpowiadali znów trwożliwi,
 643  I,10 |                radzono już z namowy króla na sejmiku w Grodnie o obronie
 644  I,10 |               przez Buturlina, srożył się na południu i wschodzie; Chowański
 645  I,10 |           wschodzie; Chowański i Trubecki na północy i wschodzie, Szwed
 646  I,10 |          napastników. On to prowadził ich na łup gotowy, on wskazywał
 647  I,10 |                   lub za odmówione urzędy na króla krzywych i w każdej
 648  I,10 |             pragnących triumf swój choćby na grobie ojczyzny uświęcić;
 649  I,10 |           żałowała przynajmniej pieniędzy na obronę. Miasta i wsie szlacheckie
 650  I,10 |                 pasy nadnoteckie czekając na przybycie szlachty na pospolite
 651  I,10 |            czekając na przybycie szlachty na pospolite ruszenie zwołanej.
 652  I,10 |            półbolesny uśmiech pojawił się na czarniawej twarzy żołnierza.~-
 653  I,10 |              rzekł wojewoda.~I klasnąwszy na pachołka kazał sobie podać
 654  I,10 |          Wittenberg wojska swoje pod Damą na łęgach musztruje.~- Siła
 655  I,10 |                  jest wojska, to wszystko na Ukrainie. Nie przysłano
 656  I,10 |                 ale pospolite ruszenie?~- Na dwudziestu chłopów ledwie
 657  I,10 |             ledwie jeden wojnę widział, a na dziesięciu jeden wie, jak
 658  I,10 |              każdego, kto się choć trochę na wojnie zna, czy pospolite
 659  I,10 |              mogli.~Wojewoda położył ręce na kolanach i spojrzał bystro
 660  I,10 |               lepiej się poddać? Zapłonął na to pan Stanisław i odrzekł:~-
 661  I,10 |                   każże mnie wasza miłość na pal wbić. Na pytanie, czy
 662  I,10 |                 wasza miłość na pal wbić. Na pytanie, czy wierzę w wiktorię,
 663  I,10 |                przyszli, to inna materia, na którą jako obywatel odpowiadam:
 664  I,10 |                    abyśmy zatrzymawszy go na sobie, pozwolili reszcie
 665  I,10 |                   najazd póty, póki jeden na drugim nie padniem!~- Chwalebna
 666  I,10 |                  o śmierci mówić niż nam, na których cała odpowiedzialność
 667  I,10 |                naszego krewny i musi mieć na to wzgląd. Dlatego należy
 668  I,10 |                 chwili widocznie toż samo na myśl przyszło, bo skinął
 669  I,10 |                   o opieszałości szlachty na pospolite ruszenie powołanej.
 670  I,10 |                   pod 27 czerwca, to jest na termin w ponownym wezwaniu
 671  I,10 |         kredensami, z wozami i obfitością na nich wygód wszelkich, a
 672  I,10 |                   domach woleli siedzieć, na prawdziwych się też domatorów
 673  I,10 |                  dostatkach, we wczasach, na zawołanych gospodarzy zasypujących
 674  I,10 |                 zajęć, zdawało im się, że na wojnę nie można się zanadto
 675  I,10 |              sprawy przyjść mogli. Stawał na przykład towarzysz z kopią
 676  I,10 |                przykład towarzysz z kopią na dziewiętnaście stóp długą
 677  I,10 |                   stóp długą i w pancerzu na piersiach, ale w słomianym
 678  I,10 |          słomianym kapeluszu "dla chłodu" na głowie; inny w czasie musztry
 679  I,10 |             głowie; inny w czasie musztry na gorąco narzekał, inny ziewał,
 680  I,10 |         pociągowych, bydła przeznaczonego na spyżę, a zwłaszcza sług
 681  I,10 |               stary wódz, któremu młodość na wojnie trzydziestoletniej
 682  I,10 |                   z poczciwych wieśniaków na poczekaniu w piechotę zmienionych
 683  I,10 |              groźne, milczące czworoboki, na jedno skinienie wodzów rozciągające
 684  I,10 |               będzie rezultat spotkania i na czyją stronę musi paść zwycięstwo?~
 685  I,10 |                 bowiem, którzy spoglądali na monarszy niemal majestat
 686  I,10 |                 niemal majestat wojewody, na tę twarz wspaniałą, w której
 687  I,10 |           świeciły oczy rozumne i surowe, na senatorską powagę całej
 688  I,10 |              wznieść świętokradzkiej ręki na takiego magnata. Owszem,
 689  I,10 |                przed wojewodą, widnym jak na dłoni przez szyby pozłocistej
 690  I,10 |                 szyby pozłocistej karety. Na owe ukłony odpowiadał wraz
 691  I,10 |                  ludźmi, że domów zbrakło na pomieszczenie samych tylko
 692  I,10 |               niebieskie, błękitne, białe na katankach, żupanach, kubrakach
 693  I,10 |           wszystkimi i skarżąc się trochę na króla, że wobec zbliżającego
 694  I,10 |                 Powiadają w Warszawie, że na Ukrainie i tak wojska za
 695  I,10 |                 panowie, w niełasce! Jako na jatki nas tu wydali.~- A
 696  I,10 |          pochlebiło to wielce, że "hrabia na Bninie i Opalenicy" sam
 697  I,10 |               Bninie i Opalenicy" sam się na równi z nią stawia i do
 698  I,10 |                  miłość, pewnie by tu nas na rzeź nie wydano... Aleć
 699  I,10 |              dominium mówią!... Ale skoro na to idzie, to i my potrafimy
 700  I,10 |               wszystkie oczy zwróciły się na niego.~Następnie zakrzyknął: -
 701  I,10 |               odrzekł Ostrożka - czemu to na innych napadasz, że trefnisiów
 702  I,10 |                słuchajcie! Kto to taki?~ ~Na prywatę narzekał, udawał
 703  I,10 |                byłoby biedy,~Bo się satyr na pewno nie ulękną Szwedy.~
 704  I,10 |           utkwione, a błazen spoglądał to na jednego szlachcica, to na
 705  I,10 |                 na jednego szlachcica, to na drugiego, wreszcie ozwał
 706  I,10 |                 Radziejowskim?~- Nie pora na krotofile! - odparł Krzysztof
 707  I,10 |                   waszmościom!... Pora mi na radę wojenną.~- Na radę
 708  I,10 |                Pora mi na radę wojenną.~- Na radę familijną, chciałeś
 709  I,10 |              miejsce i wojewoda poznański na niej prezydował. Była to
 710  I,10 |               tacy dygnitarze, którzy się na wojnie nie znali. Bo magnaci
 711  I,10 |                 któremu pancerz wygniatał na ciele nigdy nie schodzące
 712  I,10 |                  któremu młodość zbiegała na stepach lub w lasach od
 713  I,10 |                   potrzeby chodzili i oni na pospolite ruszenie, jednakże
 714  I,10 |                 Ale tymczasem zgromadzeni na naradę dygnitarze spoglądali
 715  I,10 |              naradę dygnitarze spoglądali na się niepewnymi oczyma i
 716  I,10 |                sam nie znał się po prostu na niczym i mowę swoją rozpoczął
 717  I,10 |                rozpoczął znów od narzekań na niewdzięczność i ospałość
 718  I,10 |      niewdzięczność i ospałość królewską, na lekkie serce, z jakim całą
 719  I,10 |                       Dwie wojny palą się na dwóch granicach - trzebaż
 720  I,10 |                 nim.~Wszyscy zgodzili się na ową radę i poczęto nieco
 721  I,10 |             tysięcy. Łanowi sypali szańce na przestrzeni sześciu mil.~
 722  I,10 |                 by stamtąd dawać baczenie na nieprzyjaciela.~Rozpoczął
 723  I,10 |                  gorące. Słońce dopiekało na równinach tak mocno, iż
 724  I,10 |               właśnie wojewoda poznański, na nieszczęście, mógł tylko
 725  I,10 |              nieraz uderzyć jak nawałnica na najstarsze pułki i przejść
 726  I,10 |            Szlachta nie chciała wychodzić na musztry tłumacząc się tym,
 727  I,10 |                przez bąki, nie chcą ustać na miejscu, a jako że w błotnistej
 728  I,10 |                Szwedzi już niedaleko, gdy na radzie wojennej uwolniono
 729  I,10 |            porządnej dla Rzeczypospolitej na ten termin wystawił. I rada
 730  I,10 |                 rada wojenna zgodziła się na prośby stryja. Z rana 16
 731  I,10 |                 którzy w końcu, bez uwagi na ród i godność odjeżdżającego,
 732  I,10 |             tłumaczyć, że starościc tylko na tydzień, dla bardzo pilnych
 733  I,10 |              zbarażczyka Jana, włosy rwał na głowie, bo i jego łanowcy,
 734  I,10 |                   ludzi stało do świtania na koniach, wojewoda poznański
 735  I,10 |              ledwie uciszył tłumy, wracał na radę spracowany, zachrypły,
 736  I,10 |               ojczyźnie oddał usługi.~Ale na radzie mniejsze miał słowa
 737  I,10 |                radzie mniejsze miał słowa na ustach, bo się za brodę
 738  I,10 |      Skoraszewskiego - innych postanowień na radzie nie powzięto, natomiast
 739  I,10 |                 mówiono i narzekano wiele na króla, królowę, na brak
 740  I,10 |                  wiele na króla, królowę, na brak wojska i opuszczenie.~
 741  I,10 |              końcu w obozie. Jedni upadli na duchu i pogrążyli się w
 742  I,10 |                 trwożliwy i posępny wzrok na równiny, którymi miał nadciągnąć
 743  I,10 |                 jakaś wesołość i gotowość na śmierć. Wskutek tej gotowości
 744  I,10 |                 zbawieniu i czas spędzali na modlitwach. Nikt tylko w
 745  I,10 |                   z czółnami zachodzącymi na uszy, w żółte skórzane kaftany,
 746  I,10 |                  zimny i uparty w boju, i na każde skinienie wodza gotowy.~
 747  I,10 |               chorągiew husarii rozniosła na szablach i kopytach tęż
 748  I,10 |                  się w ustawicznej wojnie na ludzi rzemiosła, wojnę~dla
 749  I,10 |            odległość dzieląca dwa wojska.~Na koniec, w dniu 21 lipca,
 750  I,10 |           pierwszy słup graniczny polski. Na ten widok całe wojsko uczyniło
 751  I,10 |      heinrichsdorfskiego lasu, gubiła się na widnokręgu. Gdy idące nią
 752  I,10 |              podnosiły się dymy ku niebu; na potrawach widniały pasące
 753  I,10 |              pasące się trzody. Tam gdzie na łąkach przeświecała woda
 754  I,10 |                  z Bogiem przybywających.~Na ten widok nowy okrzyk wyrwał
 755  I,10 |                  pod Chodkiewiczem starło na proch ośmnaście tysięcy
 756  I,10 |                 po dwakroć połamał szpony na zastępach Koniecpolskiego. ~
 757  I,10 |                    Wittenberg. Patrzył on na przechodzące pułki piechoty
 758  I,10 |               okiem, jakim pasterz patrzy na swą trzodę; następnie zwrócił
 759  I,10 |                  i jasną perukę spadającą na ramiona.~- Wasza miłość
 760  I,10 |              miłość zupełnie może polegać na mych słowach, za które głową
 761  I,10 |                  jest niewiele, zajęte są na Litwie i na Ukrainie; po
 762  I,10 |           niewiele, zajęte są na Litwie i na Ukrainie; po wtóre, że w
 763  I,10 |                      Trubecki i Dołgoruki na Litwie, Chmielnicki na Ukrainie,
 764  I,10 |          Dołgoruki na Litwie, Chmielnicki na Ukrainie, a my wchodzimy
 765  I,10 |           Kazimierza!~Wittenberg spojrzał na niego dziwnym wzrokiem i
 766  I,10 |                 oprócz tego widzę już jak na dłoni, że szabla waszej
 767  I,10 |           najpiękniejszą w świecie koronę na głowę Karola Gustawa.~Wittenberg
 768  I,10 |                  nie spadł i nie skruszył na proch zdrajcy, który swój
 769  I,10 |             wojnami i wyczerpany, wydawał na tej granicy w moc nieprzyjaciela.~
 770  I,10 |             uczynią mu nic złego, jeszcze na drogę opatrzą i nagrodzą...
 771  I,10 |                 Polaków i wiem, że gotowi na wszystko, byle się przed
 772  I,10 |                   widać go, bo i czas był na powrót za krótki.~- A jak
 773  I,10 |                ojczyzny, nakazuje mu paść na granicy.~Radziejowski począł
 774  I,10 |                  polecanie się służbom, a na koniec prośba, byśmy dobra
 775  I,10 |                bodaj po kilku wystrzałach na wiatr, zajmiemy.~- Obyś
 776  I,10 |                 Czulsi u nas teraz ludzie na własne fortuny niż na całość
 777  I,10 |              ludzie na własne fortuny niż na całość Rzeczypospolitej.
 778  I,10 |              ruszenia gapiła się ciekawie na "pierwszego Szweda", podziwiając
 779  I,10 |              rożnem przezywano, wiszącego na pendencie, suto srebrem
 780  I,10 |                   był dla niego nowością.~Na koniec wprowadzono go do
 781  I,10 |            osobiliwość, poczęła z nim pić na umór.~Pan Skoraszewski przypatrywał
 782  I,10 |                 każę dać dziesięć dukatów na drogę.~Trębacz tymczasem
 783  I,10 |                   szlachcie czas schodził na opowiadaniach o potędze
 784  I,10 |                  koni wraz ze służbą była na paszy na łąkach, więc posyłano
 785  I,10 |                   ze służbą była na paszy na łąkach, więc posyłano po
 786  I,10 |              łąkach, więc posyłano po nie na gwałt. Powiaty siadały na
 787  I,10 |                 na gwałt. Powiaty siadały na koń i stawały chorągwiami.
 788  I,10 |                się z zapalonych lontów, a na zewnątrz wałów, pod zasłoną
 789  I,10 |                   jazdy w szyku stojącej, na dzielnych koniach, których
 790  I,10 |           wyprawił trębacza z odpowiedzią na listy, brzmiącą mniej więcej
 791  I,10 |                 postanowił wysłać podjazd na północny brzeg Noteci dla
 792  I,10 |                 Stanisław, czarny jak żuk na podobieństwo wszystkich
 793  I,10 |             pozostałą, z kruczą, rozwianą na wiatr brodą; pan Władysław,
 794  I,10 |                  nuże, mości panowie, kto na ochotnika pod Szweda? Kto
 795  I,10 |            powąchać? Nuże, mości panowie, na ochotnika!~I tak przejechali
 796  I,10 |                   nikt. Jeden oglądał się na drugiego. Byli tacy, którzy
 797  I,10 |           człowiek pstro ubrany wyskoczył na kucu nie z szeregu, ale
 798  I,10 |                   obozu. Widziano ich jak na dłoni, przeprawiających
 799  I,10 |           zamigotali jeszcze kilkakrotnie na skrętach drogi i znikli
 800  I,10 |                   pozwolono wyganiać koni na paszę i wydano rozkaz, że
 801  I,10 |              munsztuk wszyscy mają siadać na koń i stawać w gotowości.~
 802  I,10 |                  ludzi. Wyległo, co żyło, na wały, patrzeć, co to za
 803  I,10 |              twarze można było rozróżnić. Na przedzie jechał pan Skoraszewski
 804  I,10 |                  istotnie jeńcy szwedzcy.~Na ten widok nie wytrzymała
 805  I,10 |                   oddział. Jedni patrzyli na jeńców, drudzy wypytywali
 806  I,10 |                      Dawajcie ich sam!... Na szable ich!... Bigosować!...~-
 807  I,10 |               podjazdu, spoglądali z dumą na szlachtę, która zarzucała
 808  I,10 |                       Najlepszy to sposób na Szweda!~Gdyby tej szlachcie
 809  I,10 |               kazano w tej chwili skoczyć na nieprzyjaciela, niechybnie
 810  I,10 |                  wyroju.~Szlachta siadała na koń, wojewodowie przebiegali
 811  I,10 |     przyprowadziwszy do porządku wyjechał na czele kilkuset ochotników,
 812  I,10 |           bardziej i czerniał długą linią na horyzoncie jakoby bór świeżo
 813  I,10 |                 było ich widać. Natomiast na wzgórzach odległych o kilkaset
 814  I,10 |               konie, i poczęły kręcić się na miejscu, co ujrzawszy pan
 815  I,10 |             przebrzmiał głos komendy, gdy na wzgórkach wykwitły długie
 816  I,10 |                 ale zrazu nie odpowiadano na owe salwy ze strony szwedzkiej.
 817  I,10 |                   gdyby pewne zwycięstwa.~Na wzgórzach zataczano armaty,
 818  I,10 |              zwracając najmniejszej uwagi na kule, które nie dolatując
 819  I,10 |                wrzawa, że słychać ją było na drugim brzegu Noteci. Powstała
 820  I,10 |                    Oburzano się również i na Wittenberga, że nie szanując
 821  I,10 |                   okazywało się jasno jak na dłoni. Wittenberg mógłby
 822  I,10 |                zbiorowisko ludzi upadłych na duchu, lamentujących, w
 823  I,10 |               części pijanych, gotowszych na hańbę niż na walkę. Na domiar
 824  I,10 |                   gotowszych na hańbę niż na walkę. Na domiar złego Szwedzi
 825  I,10 |         gotowszych na hańbę niż na walkę. Na domiar złego Szwedzi przeprawili
 826  I,10 |        przeprawili się nocą pod Dziębowem na drugą stronę Noteci i otoczyli
 827  I,10 |                 Wodzowie i szlachta mieli na ustach jedno słowo: "paktować!"
 828  I,10 |               szwedzkiego świetny orszak, na czele którego jechali: Radziejowski
 829  I,10 |             zamiast tyrana, który nastaje na wolności wasze, który o
 830  I,10 |                 tak niezmiernej sławy, że na samo imię jego pierzchną
 831  I,10 |              panowie, bracia najmilsi!" - Na koniec obaj z Wirtzem i
 832  I,10 |             obłąkany, odzież rozchełstaną na piersiach; obu rękoma trzymał
 833  I,10 |                   i począł mówić ukazując na dom, w którym odbywała się
 834  I,10 |                 ojczyznę, panowie bracia! Na imię Boga! Kto szlachcic,
 835  I,10 |                    krzyczał Skrzetuski.~- Na Szweda! na śmierć! - dodał
 836  I,10 |                  Skrzetuski.~- Na Szweda! na śmierć! - dodał Kłodziński.~
 837  I,10 |              większość niezmierna została na miejscu, a i z tych, co
 838  I,10 |                  choć widocznie silił się na wesołość. Ogarnął oczyma
 839  I,10 |                sejmik tu, więc i veto nie na miejscu. A kto chce wetować,
 840  I,10 |               chce wetować, niechże idzie na armaty szwedzkie ku nam
 841  I,10 |               wojska szwedzkie wnet ruszą na Litwę i Ukrainę i nie wprzód
 842  I,10 |              donośniej w całym obozie.~Tu na oczach wszystkich wojewoda
 843  I,10 |                 Wittenberg prosi nas dziś na ucztę do swego obozu, abyśmy
 844  I,10 |               błazna, który wspinając się na palce i trzymając się jedną
 845  I,10 |                   za odrzwia pisał węglem na ścianie radnego domu, tuż
 846  I,10 |                      Mane-Tekel-Fares."~ ~Na świecie niebo pokryło się
 847  I,10 |                   chmurami i zbierało się na burzę.~
 848  I,11 |             położonej w ziemi łukowskiej, na pograniczu województwa podlaskiego,
 849  I,11 |                  dworem a stawem siedział na ławie stary człowiek, a
 850  I,11 |                  i twarz czerwoną, zdobną na czole w szeroką bliznę,
 851  I,11 |            przeciwne strony, a on patrzył na staw oświecony blaskami
 852  I,11 |                 zawołam!~Jaremka spojrzał na drzwi wychodzące z domu
 853  I,11 |                   drzwi wychodzące z domu na ogród, ale ujrzawszy, że
 854  I,11 |               zmykać z powrotem pod lipę, na koniec dopadłszy ławki padł
 855  I,11 |               koniec dopadłszy ławki padł na nią sapiąc straszliwie i
 856  I,11 |                    że tym razem będzie to na pewno ostatni raz, historia
 857  I,11 |                 czym już siedli we trzech na ławie i Jaremka począł nalegać:~-
 858  I,11 |            odrzekł staruszek.~- I wyrosnę na rycerza?~- Pewnie, że wyrośniesz,
 859  I,11 |                     Prędzej byście liście na tej lipie policzyli niż
 860  I,11 |                   Gdybym miał tyle włosów na głowie, ilum sam położył,
 861  I,11 |           porobiliby fortuny - nic, tylko na podgalaniu mi czupryny.
 862  I,11 |                     rzekł - aby więcierze na noc zastawił; siła zacnych
 863  I,11 |                Wtem drzwi domu wychodzące na ogród otworzyły się i ukazała
 864  I,11 |        czarnowłosa, z ciemnymi rumieńcami na twarzy i oczyma jak aksamit.
 865  I,11 |                czyli miód?~- Świnina była na obiad, to miód będzie grzeczniejszy.~-
 866  I,11 |              niech jeno tatuś nie drzemie na powietrzu, bo febra pewna.~-
 867  I,11 |             krewni. Jej rodzina mieszkała na Zadnieprzu, w dawnym państwie
 868  I,11 |                 tym głęboko i spoglądając na staw i za staw, hen, na
 869  I,11 |                   na staw i za staw, hen, na czarne i sine bory ciągnące
 870  I,11 |               lipowy spływał bez szelestu na ziemię, a na lipie między
 871  I,11 |                 bez szelestu na ziemię, a na lipie między liśćmi śpiewała
 872  I,11 |                 które wnet poczęły siadać na zrąbku szklanicy i zgarniać
 873  I,11 |                  żurawi zaczerniał wysoko na niebie, grając donośnym
 874  I,11 |                 słońce sypie jakoby złoto na ziemię.~Oczy starego człowieka
 875  I,11 |              bardziej - pszczoły śpiewały na różne tony swą piosenkę
 876  I,11 |                   dał Pan Bóg piękny czas na żniwa - mruknął pan Zagłoba. -
 877  I,11 |                 po czym otworzył je znowu na chwilę, mruknął jeszcze: "
 878  I,11 |                   dzieciska..." - i usnął na dobre.~Spał dość długo,
 879  I,11 |                być Szwecja, nie Polska.~- Na miłosierdzie boskie!...
 880  I,11 |                   miłosierdzie boskie!... Na rany Ukrzyżowanego!... To
 881  I,11 |                  byliśmy pewni, że to się na niczym skończy, a co najwięcej
 882  I,11 |                   skończy, a co najwięcej na wyrzeczeniu się tytułu króla
 883  I,11 |          prowincji, a skończy się Bóg wie na czym.~- Przestań waćpan,
 884  I,11 |              Ujściem?... i waćpan patrzył na to wszystko własnymi oczyma?!...
 885  I,11 |                  protestował? Nikt zdrady na oczy tym szelmom nie wyrzucił?...
 886  I,11 |                 wyrzucił?... Wszyscyż się na zdradę ojczyzny i pana zgodzili?..~-
 887  I,11 |                   wolała jechać z łyżkami na bankiet, który im Wittenberg
 888  I,11 |                   obiecał, niż z szablami na bitwę. Widząc to cnotliwsi
 889  I,11 |                  cnotliwsi rozjechali się na wszystkie strony - jedni
 890  I,11 |               myśli, że się przecie razem na nieprzyjaciela wybierzemy.
 891  I,11 |                siedział z dłońmi opartymi na kolanach, oczy wbił w ziemię
 892  I,11 |          spoglądał osłupiałym wzrokiem to na jednego, to na drugiego.~-
 893  I,11 |                wzrokiem to na jednego, to na drugiego.~- Złe to są znaki -
 894  I,11 |                   posępnie Jan. - Dawniej na dziesięć zwycięstw przychodziła
 895  I,11 |                 rzekł Zagłoba - widziałem na świecie dużo, słyszę, rozumiem,
 896  I,11 |                Boże jeszcze raz powietrze na pana wojewodę poznańskiego
 897  I,11 |                   wojewodę poznańskiego i na kaliskiego, a zwłaszcza
 898  I,11 |                   kaliskiego, a zwłaszcza na Radziejowskiego z całą rodziną.
 899  I,11 |                 czynić, bo już bym chciał na końskim grzbiecie siedzieć!~-
 900  I,11 |                 trzeba radzić, gdzie iść. Na Ukrainę do hetmanów ciężko
 901  I,11 |              kochanego bronić!~- Byle był na to czas - odrzekł Stanisław. -
 902  I,11 |                    Król jegomość musi tam na gwałt zbierać chorągwie
 903  I,11 |                  wprzód, nim przyjdziemy, na nieprzyjaciela pociągnie,
 904  I,11 |                 tak: Skrzyknijmy szlachty na ochotnika, ile się da, żeby
 905  I,11 |                  ruszyć, gdy przyjdą wici na pospolite ruszenie, więc
 906  I,11 |               szedł za moją radą i zawsze na tym wygrywał.~- Mówcie no,
 907  I,11 |             wojownikiem służy. Po co mamy na niepewne do Warszawy chodzić,
 908  I,11 |                 do Krakowa, do Lwowa albo na Litwę wyjechał; ja waszmościom
 909  I,11 |                 żeby wszędzie świeże były na przeprzążkę. A za Bielskiem
 910  I,11 |            ruszyli tegoż jeszcze wieczora na noc, a nazajutrz w dzień
 911  I,11 |                 wysilenia lub nie poszedł na łup drapieżnym zwierzętom.
 912  I,11 |                   którą królowie jeździli na łowy. Tędy też od strony
 913  I,11 |                   wtedy, gdy dwór zjechał na łowy.~On to zawiadował całym
 914  I,11 |              przezpiecznie, jakby nigdzie na świecie nie było. Żaden
 915  I,11 |               której ksiądz z Bielska raz na rok zjeżdża. Będzie wam
 916  I,11 |                  nie dokuczy. Za to drzew na opał nie zbraknie...~Pan
 917  I,11 |               rycerze nazajutrz świtaniem na wskroś puszczy w dalszą
 918  I,12 |          królewską, której porucznikował, na Ukrainie u hetmanów.~Brał
 919  I,12 |             uradował się jeszcze bardziej na myśl, że nieprędko się rozłączą.~-
 920  I,12 |               Szweda wkrótce mieć będziem na sumieniu.~- Bóg waści natchnął
 921  I,12 |                 to już wieczorem mówią mu na Żmudzi i na Ukrainie: "Na
 922  I,12 |            wieczorem mówią mu na Żmudzi i na Ukrainie: "Na zdrowie!"~-
 923  I,12 |                 na Żmudzi i na Ukrainie: "Na zdrowie!"~- Nie wiem, jak
 924  I,12 |                 miał sześć tysięcy wojska na ośmdziesiąt... Pan podskarbi
 925  I,12 |                  tak małą siłą się porwał na ową niezmierną potęgę, ażeby
 926  I,12 |                 szczędził... A ja, którym na wszystko patrzył, tyle tylko
 927  I,12 |                  on nie znosi, prawda - i na pana podskarbiego Gosiewskiego,
 928  I,12 |                jak mu Radziwiłły zagrają. Na króla jegomości także krzyw,
 929  I,12 |                 to rzecz najważniejsza.~- Na Boga, nie chcę pospolitaków! -
 930  I,12 |              wszystkie wojska z hetmanami na Ukrainie zajęte. Ale tu,
 931  I,12 |                 sepecik stojący pod oknem na ławie, wydobył z niego papier
 932  I,12 |            wydobył z niego papier złożony na dwoje i rozwinąwszy począł
 933  I,12 |               Waszmości, że chorągiew już na nogach i w każdej chwili
 934  I,12 |              sumienie nakazuje, bez uwagi na to, co złość i nieżyczliwość
 935  I,12 |                 nieżyczliwość ludzka może na nas wymyślić. Ale zarazem
 936  I,12 |                 może przyjdzie wam ruszyć na Podlasie pod komendą brata
 937  I,12 |                  Janusz Radziwiłł,~książę na Birżach i Dubinkach,~wojewoda
 938  I,12 |                    gdzie nam każą.~- Może na Podlasie? - rzekł Zagłoba.~-
 939  I,12 |                  Zagłoba.~- Ile ma włosów na głowie! Różnych on tam książąt
 940  I,12 |         zapalczywy a mężny i o lada słowo na pole wyzywa.~Pan Stanisław
 941  I,12 |             odparł Stanisław.~- Ciężko to na wdzięczność cudzą liczyć,
 942  I,12 |                 cudzą liczyć, a zwłaszcza na heretycką - rzekł pan Zagłoba. -
 943  I,12 |                  już wyjść z niepewności. Na wypoczynek będzie czas,
 944  I,12 |                 dodał Stanisław.~- Akurat na jutro rano będziemy w Kiejdanach -
 945  I,12 |               Wołodyjowski - a w drodze i na kulbakach można się słodko
 946  I,12 |                  Michale, jakeśmy ze sobą na elekcji w Warszawie byli.
 947  I,12 |          Pamiętasz, jakeś to narzekał, że na ciebie żadna i nie spojrzy?
 948  I,12 |                  Przyjdzie i twoja kolej. Na nic tu szukanie i właśnie
 949  I,12 |             reszty stanieją i będziemy je na tuziny na jarmarkach kupowali.~-
 950  I,12 |                   i będziemy je na tuziny na jarmarkach kupowali.~- Może
 951  I,12 |                   tę szkapę i tę kulbakę, na której siedzę...~- To widzę,
 952  I,12 |                   wojny naraz zwaliły się na Rzeczpospolitą.~Później
 953  I,12 |               zaczęli drzemać i kiwać się na kulbakach.~Noc była pogodna,
 954  I,12 |                gwiazdy migotały tysiącami na niebie; oni, jadąc noga
 955  I,12 |                 okrutną budowlę widać tam na podniesieniu?~- To zamek
 956  I,12 |                 stawało się coraz jaśniej na świecie i słońce poczynało
 957  I,12 |              Jadąc tędy, dostaniem się aż na rynek. Oho! już ludzie budzą
 958  I,12 |                 waszmościowie, jaki zegar na ratuszu! Lepszego ponoś
 959  I,12 |                    Hej! co wozów z łubami na rynku! Pewnie zjazd jaki.
 960  I,12 |                  którym są oficyny długie na kilkadziesiąt łokci, tylko
 961  I,12 |              każdego, choćby i przez rok, na koszt księcia pana, a są
 962  I,12 |                    rzekł Zagłoba - zaraza na to miasto, gdzie człowiek
 963  I,12 |                   w milczeniu, poglądając na miasto i dziwiąc się jego
 964  I,12 |                   i ulicę Zamkową ujrzeli na podniesieniu wspaniałą rezydencję,
 965  I,12 |                przewyższającą. Gmach stał na wywyższeniu i patrzył na
 966  I,12 |                  na wywyższeniu i patrzył na miasto, jakoby u stóp jego
 967  I,12 |                   potężna brama murowana, na niej herby radziwiłłowskie
 968  I,12 |                   Godzina była ranna, ale na dziedzińcu ruch już panował,
 969  I,12 |             rozmaitych barwach gapiło się na dragonów czyniąc sobie wzajem
 970  I,12 |                ale on i tak osobnej zbroi na nos potrzebuje.~Tymczasem
 971  I,12 |                 chorągwi, zbarażczyk...~- Na Boga! toż ja największego
 972  I,12 |                 jedzie.~- Spod Ujścia?... Na okrutną tedy hańbę waćpan
 973  I,12 |                bruku. Szereg rozłamał się na dwoje, połowy rozłamały
 974  I,12 |           Skrzetuski patrząc okiem znawcy na mechaniczne ruchy dragonów.~-
 975  I,12 |                   i srebrną pętelkę nosił na ramieniu?~- Tak jest - rzekł
 976  I,12 |                  choć symuluje wesołość i na ludzi tak łaskaw, jak nigdy,
 977  I,12 |                luda... Ej, mości panowie! na kim się skrupi, na tym się
 978  I,12 |               panowie! na kim się skrupi, na tym się zmiele, ale ręce
 979  I,12 |                   niemało krwi szwedzkiej na moich rękach i jeszcze niemało
 980  I,12 |               dostaniesz.~- Samże on mnie na dziś wezwał.~- To nic, ale
 981  I,12 |            wczoraj zamknęli się we trzech na naradę, pozamykali wszystkie
 982  I,12 |                   się zerwał z miejsca.~- Na Boga! nie może być!~- A
 983  I,12 |          wypuszczać...~Rycerze spoglądali na się w zdumieniu, a pan Charłamp
 984  I,12 |                własnymi słowami i patrzył na nich wytrzeszczając oczy,
 985  I,12 |                  chciał mówić, jeno palec na gębie położył i rzekł: "
 986  I,12 |                 Jak to? książę gotuje się na wojnę okrutną i każda pomoc
 987  I,12 |               nieprzyjacielem się znosić, na ojczyznę nastawać, wielkiemu
 988  I,12 |                  w imprezie przeszkadzać! Na Matkę Najświętszą, mało
 989  I,12 |                Angielczyk Kromwel, któren na pana własnego nie wahał
 990  I,12 |              poważnie pan Jan Skrzetuski.~Na to umilkli wszyscy i ze
 991  I,12 |                   abym zaś nie musiał wam na to powiedzieć czegoś, czego
 992  I,12 |                trochę spode łba spoglądać na pana Jana Skrzetuskiego,
 993  I,12 |              Jeśli jest diabłem i ma rogi na głowie - rzekł pan Zagłoba -
 994  I,12 |         Wołodyjowski. - Nie bardzo książę na swych gości, którzy mu zaufali,
 995  I,12 |               dawniej miał wiecznie kozła na czole, a w gębie jedno słowo: "
 996  I,12 |                   podobno siła grawaminów na nim cięży, o czym ty wiesz
 997  I,12 |                  mu każę!" Słyszeliśmy to na własne uszy. Prawda, że
 998  I,12 |                 żołnierz i naprawdę gotów na wszystko !- odrzekł pan
 999  I,12 |                 ostatniej wojnie, aż cenę na jego głowę nałożono, bo
1000  I,12 |                   wolentarzami dowodził i na własną rękę wojował.~Dalszą