Tom, Rozdzial

   1  I,1  |         Aleksandra w izbie czeladnej wraz z dziewczętami dworskimi.
   2  I,1  |                 że gdy gości nie było, to z czeladzią spędzali wieczory
   3  I,1  |            głównie się różniące, bo wiele z nich po polsku nie umiało.~
   4  I,1  |             umiało.~Panna Aleksandra wraz z krewną swą panną Kulwiecówną
   5  I,1  |            drewniane ściany ogromnej izby z nadzwyczaj niskim, belkowanym
   6  I,1  |          różnokolorowe gwiazdki uczynione z opłatków, kręcące się w
   7  I,1  |                   rumiane twarze, one zaś z rękoma wzniesionymi ku kądzielom,
   8  I,1  |                   pobożną rozpocznie; ale z robotą nie ustawały i przędły,
   9  I,1  |               który za czasu swego pobytu z ojcem w Wodoktach więcej
  10  I,1  |                  ojcem w Wodoktach więcej z rusznicą po bagnach latał,
  11  I,1  |                Znała go wprawdzie jeszcze z opowiadań nieboszczyka podkomorzego,
  12  I,1  |              raczej dopiero miała nadejść z pól dalekich. Więc pierwsze
  13  I,1  |            pierwsze pytanie było: zali on z dobrej woli ją zaślubi i
  14  I,1  |                  że dobra wola nie zawsze z obowiązkiem chodzi w parze,
  15  I,1  |                jakby w odpowiedź wołaniu, z zewnątrz, właśnie z owych
  16  I,1  |              wołaniu, z zewnątrz, właśnie z owych śnieżnych dalekości
  17  I,1  |                 przypomniała sobie, że to z Pacunelów przysyłano każdego
  18  I,1  |                 Żmudzina.~Żmudzin wyszedł z czeladnej, lecz po małej
  19  I,1  |                  małej chwili pojawił się z powrotem i biorąc znów za
  20  I,1  |               znów za drąg od żaren rzekł z flegmą:~- Panas Kmitas.~-
  21  I,1  |            łowczanki się pokłonić. Prosto z obozu mnie tu wiatr przywiał,
  22  I,1  |             szaraczków dowiedział, którzy z tych stron do mnie przybyli.
  23  I,1  |                    a waćpanna moją jesteś z woli rodziców i po sercu.~-
  24  I,1  |          Kulwiecówny:~- Ciotuchna pójdzie z nami?~Młody chorąży spojrzał
  25  I,1  |                nie krewniak, proszę?~- To z tych samych! - odrzekła
  26  I,1  |                   gdzie pan Andrzej szubę z siebie zrzucił, a potem
  27  I,1  |               panna Aleksandra sam na sam z Kmicicem, bo ciotka Kulwiecówna
  28  I,1  |              Andrzej nie zdejmował wzroku z Oleńki i oczy iskrzyły mu
  29  I,1  |                 nie taka.~- A oczy jakoby z nieba! Od konfuzji słów
  30  I,1  |               nitce wodzą! Najtrudniej to z niestatecznymi.~Kmicic ukazał
  31  I,1  |                     Już siedzę.~- Zdrajca z waćpana, Judasz!~- A nieprawda,
  32  I,1  |              Kmicic zasiadł i jeść począł z tą samą żywością, z jaką
  33  I,1  |                począł z tą samą żywością, z jaką przedtem rozmawiał.~
  34  I,1  |          rozmawiał.~Oleńka spoglądała nań z boku, rada, że je i pije,
  35  I,1  |                   Ojca i Syna! - zawołała z nieudanym przerażeniem Oleńka
  36  I,1  |                  spoglądając jednocześnie z uwielbieniem na tego młodziana,
  37  I,1  |                 miesiąc wykruszyli. Potem z wolentarzami chodziłem,
  38  I,1  |          Oficyjerowie - wszystko szlachta z naszych stron, familianci,
  39  I,1  |              Lubiczu, bo co miałem innego z nimi robić?~- To waćpan
  40  I,1  |                   nimi robić?~- To waćpan z całą chorągwią do nas przyciągnął?...~-
  41  I,1  |                  w nich kochał i na wojnę z nimi chodził. Wiek życia
  42  I,1  |                 serce ujmiesz. Będę razem z nimi waćpanu dziękowała,
  43  I,1  |         błyskawice po twarzy, ale odrzekł z wyniosłością i dumą:~- Tegom
  44  I,1  |                    to bym zszył!~- Strach z takim żyć - odrzekła już
  45  I,1  |              chciał. Ot, i teraz! wolałem z chorągiewką na własną rękę
  46  I,1  |                niespokojna strona, szabli z ręki nie popuść. Toteż,
  47  I,1  |                   po nocach. Mam pachołka z Poniewieża, który powinien
  48  I,1  |               znać. A tam mnie Kokosiński z kompanami czeka... wielcy
  49  I,1  |                   Wtem północ poczęła bić z wolna na wielkim gdańskim
  50  I,1  |                  by do komnat wróciła, bo z ganku zimno leci.~- Dobranoc,
  51  I,1  |              lepiej dam waćpanu człowieka z kagankiem, bo to i wilków
  52  I,1  |                 przyjaciel, bo często się z jego ręki pożywi. Wzięło
  53  I,1  |           Dobranoc najmilsza, dobranoc!~- Z Bogiem !~To rzekłszy Oleńka
  54  I,1  |                   tak samotną na świecie.~Z wolna wziąwszy świecę, przeszła
  55  I,1  |                 do pacierzy.~Zaczynała je z pięć razy; nim wszystkie
  56  I,1  |                  pięć razy; nim wszystkie z należytą powagą odmówiła.
  57  I,1  |                   w nich siedzącej... Bór z jednej strony, bór z drugiej,
  58  I,1  |                  Bór z jednej strony, bór z drugiej, w środku szeroka
  59  I,2  |               włodarz Znikis stał w sieni z chlebem i solą i bił pokłony
  60  I,2  |                 czołem; wszyscy poglądali z niepokojem i ciekawością,
  61  I,2  |                pan wygląda. On zaś kieskę z talarami na tacę rzucił
  62  I,2  |               kompanionowie zerwawszy się z miejsc poczęli iść do. niego
  63  I,2  |              miejsc poczęli iść do. niego z kielichami. On zaś wziął
  64  I,2  |              drodze i słaniają się, i idą z powagą pijacką. Przed innymi
  65  I,2  |              przez czoło, oko i policzek, z jednym wąsem krótszym, drugim
  66  I,2  |                herbu Suche Komnaty, rodem z województwa mścisławskiego,
  67  I,2  |               województwa mścisławskiego, z którego był banitem za zabójstwo
  68  I,2  |                 usiekł, drugiego bez boju z rusznicy zastrzelił. Mienia
  69  I,2  |             spotkaniu niezrównany. Trzeci z kolei szedł Rekuć - Leliwa,
  70  I,2  |                 panu Kmicicu się wieszał. Z nim szedł czwarty, pan Uhlik,
  71  I,2  |                  i zaintonował:~ ~Wypijże z nami, gospodarzu miły!~gospodarzu
  72  I,2  |             gospodarzu miły!~Byś pić mógł z nami aże do mogiły,~aże
  73  I,2  |              chorążętom orszańskim tęskno z nieba na ziemię! - krzyknął
  74  I,2  |                jeszcze tam parę gąsiorków z pełnymi brzuchami stoi.~-
  75  I,2  |                jelenie, łosie, w koronach z rogów, niektóre już sczerniałe,
  76  I,2  |                    Jędrusiu, przepadliśmy z kretesem.. ~Tu się zaciął,
  77  I,2  |               każdy siebie tylko słuchał, z wyjątkiem pana Rekucia,
  78  I,2  |                 co widząc pan Uhlik dobył z zanadrza czekanika i nuż
  79  I,2  |                   fechtował się gołą ręką z niewidzialnym przeciwnikiem,
  80  I,2  |               kiwnął ręką i rzekł:~- Kiep z ciebie! Machaj zdrów, a
  81  I,2  |                  i po małej chwili wrócił z pistoletami, workiem kul
  82  I,2  |         pistoletami, workiem kul i rogiem z prochem.~Ranicki chwycił
  83  I,2  |           ukazując ręką na ciemną ścianę, z której kula odłupała wiór
  84  I,2  |                razem drzazgi posypały się z kości.~- A dajcie i nam
  85  I,2  |                świst kul; drzazgi leciały z czaszek, wióry ze ścian
  86  I,2  |                 czaszek, wióry ze ścian i z ram portretów; w zamieszaniu
  87  I,3  |                  potem zaś umówiliśmy się z dziewczyną, że do Mitrunów
  88  I,3  |             sobolami i w soboli kołpaczek z czaplim wichrem, wesół był,
  89  I,3  |            rabować dozwolił. Ale mniejsza z tym. Stulże pysk, Kokoszko,
  90  I,3  |                  do Oleńki, będziesz i ty z nogi na nogę przestępował,
  91  I,3  |                  zobaczysz, bo białogłowy z tak grzecznym umysłem drugiej
  92  I,3  |        zaściankach szlachcianki jako krew z mlekiem i podobno zgoła
  93  I,3  |                  widział siła sikorek, bo z nieszporów wracały. "Myślałem -
  94  I,3  |                   Myślałem - powiada - że z konia zlecę, tak chędogie
  95  I,3  |              obeszłoby się bez hałasów, a z tutejszą szlachtą chcę zgodnie
  96  I,3  |                  Skąd mu taka konfidencja z szarakami?~- Bo na wojnę
  97  I,3  |                  szarakami?~- Bo na wojnę z nimi chadzał, i to słyszałem
  98  I,3  |           flegmatycznie Kokosiński.~- Pal z bata! - krzyknął na woźnicę
  99  I,3  |                   jakoby kulig.~Wsiadłszy z sanek weszli naprzód do
 100  I,3  |              drzwi do sąsiedniej komnaty, z której wyjść miała panna
 101  I,3  |             konceptu przeszkadzał.~- Byle z fantazją! co ma być, niech
 102  I,3  |                   domu gości przyjmująca, z jasną twarzą, odbijającą
 103  I,3  |             klejnocie; komilitonów moich, z którymi ostatnią wojnę odbywałem.~-
 104  I,3  |               podnosząc ją nieco, dygnęła z nadzwyczajną powagą, a pan
 105  I,3  |             obłoków...~- A zleźże już raz z tych obłoków! - zakrzyknął
 106  I,3  |                składacie.~I znowu dygnęła z nadzwyczajną powagą, a orszańskim
 107  I,3  |                     rzekł Kmicic - więcej z nią w Kiejdanach na dworze
 108  I,3  |                  Pary jeszcze nie umiecie z gęby puścić!~- Pokazaliśmy
 109  I,3  |                    a ten zaś znów nie był z tego domu, z którego wielcy
 110  I,3  |                 znów nie był z tego domu, z którego wielcy Kmitowie
 111  I,3  |               fartuchem od sani, pięknym, z białego sukna i białymi
 112  I,3  |                       i konie zerwały się z miejsca do biegu.~Zimne
 113  I,3  |                jakby kto nań iskry sypał; z białych dachów chat podobnych
 114  I,3  |            bezlistnych drzew przydrożnych z krakaniem donośnym.~0 dwie
 115  I,3  |                   odezwali się towarzysze z tylnych sani.~- Czego waćpanowie
 116  I,3  |                 pytała panna.~- A ot tak! z radości! A zakrzyknij no
 117  I,3  |                  białymi,~Bo ci serduszko z piersi wyskoczy~Na wojnę
 118  I,3  |                  piersi wyskoczy~Na wojnę z nimi!"~ ~- Kto waćpana wyuczył
 119  I,3  |              Oleńko. W obozie my to sobie z tęskności śpiewali.~Dalszą
 120  I,3  |               przerwało gwałtowne wołanie z tylnych sani:~- Stój ! stój !
 121  I,3  |                 Kto się bije?~- Żołnierze z mieszczanami. W rynku pożar!
 122  I,3  |                   tej rozmowy sanie idące z tyłu nadjechały; Kokosiński,
 123  I,3  |                   Bij! kto w Boga wierzy! z dymem łyków!~- Milczeć! -
 124  I,3  |             jeszcze, zaświecił.~- Ni pary z gęby! - rzekł groźnie.~Umilkli;
 125  I,3  |                   chociaż tak zwykle byli z nim poufale.~- Wracaj, Oleńko,
 126  I,3  |                 spokojna, pilno mi będzie z powrotem...~To rzekłszy
 127  I,4  |           Przyjechał więc Pakosz Gasztowt z Pacunelów, ten, który gościł
 128  I,4  |              patriarcha zaścianka, słynny z bogactw i sześciu córek;
 129  I,4  |                  bogactw i sześciu córek; z tych trzy były za trzema
 130  I,4  |              dobrze Batorego pamiętający, z nim zięć Pakosza, Józwa
 131  I,4  |                 mu urwała. Zwano go także z tego powodu kuternogą albo
 132  I,4  |           zgryźliwy, ostro ludzi sądzący. Z tego powodu obawiano się
 133  I,4  |                 my do niego chcemy jechać z pokłonem, aleć to podobno
 134  I,4  |                   aleć to podobno jeszcze z Upity nie wrócił - mówił
 135  I,4  |                  wam, opiekunowie, będzie z całej duszy, bo siła dobrego
 136  I,4  |       Domaszewiczów przyjął, gdy do niego z wieścią o śmierci pułkownika
 137  I,4  |                   Trzeba też pamiętać, że z wojny szedł, na której tyle
 138  I,4  |                    Pakosz Gasztowt, który z całym światem zawsze chciał
 139  I,4  |                   na dzika fuknie, jak go z nagła zobaczy, czemu by
 140  I,4  |                   się panu Kmicicowi, aby z nami żył, na wojnę i do
 141  I,4  |                  niedźwiedź nie kce miodu z barci? Ale po co się spieszyć?
 142  I,4  |                  swe sobole brwi i rzekła z pewną wyniosłością:~- Pamiętajcie,
 143  I,4  |             Familiant to jest pan Kmicic, z wielkiej krwi, a my chudopachołki !
 144  I,4  |                 pierwszego dnia w Lubiczu z bandoletów palili - i do
 145  I,4  |           Dobrodziei pozwolił postrzelać, z którymi w pokrewieństwo
 146  I,4  |                    a czemu? bo pan Kmicic z kompanią przyjechał!~- Ojcze
 147  I,4  |                takich ludzi trzyma, po co z takimi żyje? Wielmożna panna
 148  I,4  |                   to i źli ludzie, ale on z nimi wojnę odprawiał. Zali
 149  I,4  |               Jeśli nie wypędzi - mruknął z cicha Józwa - to sam taki!~
 150  I,4  |                  plamią. Tak jest! źle im z oczu patrzyło, ale ja, głupia,
 151  I,4  |              własną kobiecą, i tę ufność, z jaką całe czyste uczucie
 152  I,4  |          wyzywającą.~Ona zaś mówiła dalej z roziskrzonym wzrokiem:~-
 153  I,4  |              muszą pójść precz, nie tylko z Lubicza, ale z całej okolicy.~-
 154  I,4  |                  nie tylko z Lubicza, ale z całej okolicy.~- My też
 155  I,4  |                   niemu przyjechali, jeno z żalem, że zbytników przy
 156  I,4  |              łagodny staruszek. Pójdziesz z młodym w pole, a on, durny,
 157  I,4  |                rozterce wzrastała zarazem z każdą chwilą uraza i do
 158  I,4  |               natychmiast rozpocząć walkę z tą zgrają złych duchów -
 159  I,4  |              włodarz, stary Znikis, siada z tobą i wraz do mnie przybywa -
 160  I,4  |               Znikis, mów śmiele, włos ci z głowy nie spadnie. Mówią,
 161  I,4  |                     A billewiczowski. Jać z Wodoktów, nie z Lubicza.~-
 162  I,4  |       billewiczowski. Jać z Wodoktów, nie z Lubicza.~- Nie wrócisz więcej
 163  I,4  |                  się tam pana spodziewają z powrotem?...~- Oni, panienka,
 164  I,4  |             niedziela. Rankiem, nim panie z Wodoktów wyjechały do kościoła,
 165  I,4  |                swej na koń sieść kazała i z nami jechać. Weźmiemy szturmem
 166  I,4  |              przeciw rozkazowi wystąpili. Z resztą prędzej by się tam
 167  I,4  |               mogła zdarzyć.~- Trudno nam z waćpanną deliberować. Prosim
 168  I,4  |                   pobledli trupio i żaden z nich nie zdobył się na słowo
 169  I,4  |                chwili dusze w nich upadły z trwogi. Toż ten dom był
 170  I,4  |                 gniew, a ona ciągle stała z roziskrzonym okiem, ukazująca
 171  I,4  |               rzekłszy skłonił się czapką z umyślną uniżonością aż do
 172  I,4  |                   ręce - pohulalibyśmy tu z panienką po naszemu!...~-
 173  I,4  |                naszemu!...~- Idź, zadrzyj z Kmicicem! - zapiszczał Rekuć. -
 174  I,4  |                       N niechby się tylko z Kmicicem pokłócili! - rzekł
 175  I,4  |               przyjechalibyśmy tu jeszcze z hubką.~- Może to być.~-
 176  I,4  |                   głosów odpowiedziało mu z góry. Stado zniżyło się
 177  I,4  |                wracali piechotą i saniami z Mitrunów, z odpustu. Szlachta
 178  I,4  |            piechotą i saniami z Mitrunów, z odpustu. Szlachta poglądała
 179  I,4  |           pokrzykując od czasu do czasu: "Z drogi!" Jaki taki z Butrymów
 180  I,4  |               czasu: "Z drogi!" Jaki taki z Butrymów spojrzał posępnie
 181  I,4  |                  Ranicki. - Chciałbym się z którym poprobować!~Tu pan
 182  I,4  |               uczynić - zauważył Rekuć. - Z nimi nie trzeba wiele.~-
 183  I,4  |                  wiele.~- Wolałbym się ja z tymi oto dziewczętami poprobować! -
 184  I,4  |                   nie panny! - wykrzyknął z zapałem Rekuć.~- Co waść
 185  I,4  |                 Tak rozmawiając wyjechali z zaścianka i znów ruszyli
 186  I,4  |                   zwykle, idąc i wracając z kościoła, aby odpocząć i
 187  I,4  |                 chór jednogłośny.~Zsiedli z koni, zostawili je u słupów,
 188  I,4  |              niektórzy krupniczek warzony z masła, miodu, wódki i korzeni.
 189  I,4  |             Wszyscy ubrani w szare kapoty z samodziału albo rosieńskiego
 190  I,4  |                   który słowo puścił. "To z Lubicza?"- "Tak, pana Kmicicowa
 191  I,4  |                 odezwał się potężnie, jak z rykowiska.~Butrymowie stali
 192  I,4  |                 przy nim na długiej ławie z dziesięć niewiast, starszych
 193  I,4  |                klocu leżącym wedle ognia. Z drugiej strony kloca suszyły
 194  I,4  |                   waszmość - rzekła jedna z szlachcianek.~- Rad bym
 195  I,4  |              następujący: jeno potańcować z ochotą, a zamróz pójdzie
 196  I,4  |                dziewcząt i nuż je ściągać z ławy. One niby się broniły,
 197  I,4  |                szlachta rozochociłaby się z kolei, bo przeciw potańcowaniu
 198  I,4  |               który stopy nie miał, wstał z ławy i zbliżywszy się do
 199  I,4  |                 ruszać gwałtownie.~- Wolę z dziewczyną - odrzekł - a
 200  I,4  |                  dziewczyną - odrzekł - a z waścią to chyba potem...~
 201  I,4  |                     Wtem podbiegł Ranicki z twarzą już pocętkowaną plamami,
 202  I,4  |              gadać! poszli precz! - rzekł z flegmą Józwa.~Na to Ranicki,
 203  I,4  |                olbrzymi Józwa wycofał się z potyczki, porwał stojącą
 204  I,4  |                porwał stojącą wedle stołu z gruba ciosaną ławę i podniósłszy
 205  I,4  |                      Rum! rum!~Kurz wstał z podłogi i przesłonił walczących,
 206  I,5  |         kilkunastu ludzi, których ze sobą z Upity przyprowadził, żeby
 207  I,5  |                  niskiego stanu, zbiegłej z wojska czeladzi, zdziczałych
 208  I,5  |                   nie śmiały się wychylać z miast i obozów w stronach,
 209  I,5  |                   i najokrutniejszy, lubo z wysokiej krwi pochodzący,
 210  I,5  |              właśnie zabrał on swą hołotę z Upity, by ją do Kiejdan
 211  I,5  |              ferezjach, inni w kożuchach, z rusznicami, spisami, łukami
 212  I,5  |             zawsze, wpadł do izby i zaraz z niezmierną żywością do rąk
 213  I,5  |         poprzednio postanowiła przyjąć go z powagą i zimno, jednak nie
 214  I,5  |                    tak ją witał szczerze, z taką miłością, że resztki
 215  I,5  |                   Zaraz każę waćpanu wina z jajami zgrzać i sama przyniosę.~-
 216  I,5  |                  tacę, na niej garnuszek, z którego wychodziła wonna
 217  I,5  |                pucharek rżnięty ze szkła, z herbem Kmiciców. Stary Billewicz
 218  I,5  |               tylko przez opar wychodzący z garnuszka.~- Zdrajca! dajże
 219  I,5  |                   Upominali się łyczkowie z burmistrzem o asygnacje
 220  I,5  |             możecie czynić. Kwatery dajem z łaski, a prowianty damy
 221  I,5  |                stał się tumult. Burmistrz z łyczkami zatarasowali się
 222  I,5  |                   Żołnierze zaraz do mnie z narzekaniem i skargami na
 223  I,5  |                    ale wreszcie przyszedł z trzema innymi. Kiedy to
 224  I,5  |            Przyszło sto głupich pachołków z oficyjerami. Tych przepłoszyłem,
 225  I,5  |                   boję, i krzywd! A hańbą z nikim dzielić się nie chcę;
 226  I,5  |                mówił?~- Wszystka szlachta z okolicy o tym mówi.~- Zapłacę
 227  I,5  |             oficyjerom kazała pójść precz z mego domu!~Oleńka spodziewała
 228  I,5  |        spodziewała się wybuchu, tymczasem z największym zdziwieniem
 229  I,5  |                    bo niebezpieczna rzecz z takimi ludźmi zadrzeć. Niejeden
 230  I,5  |                    więc rzekła wyniośle i z naciskiem:~- Waćpan musisz
 231  I,5  |             spostrzegać tej stanowczości, z jaką Oleńka mówiła, i odpowiedział
 232  I,5  |                 załamała ręce widząc, jak z rąk jej się wymyka ta wichrowata
 233  I,5  |                  wyrzekam? - pytał Kmicic z największym zdumieniem.~-
 234  I,5  |                 choćby tu wszystka hołota z zaścianków, choćby sami
 235  I,5  |             chcesz, żebym trupem w drodze z konia spadł?~Wówczas Oleńka
 236  I,5  |                    gdy pan Andrzej ruszył z powrotem do Lubicza, a za
 237  I,5  |                Oto przyjechał w te strony z nadszarpniętą reputacją
 238  I,5  |               zbrojnej hołoty drwić sobie z praw, bo zamierza się ożenić,
 239  I,5  |                  najpewniej pijanych albo z dziewczętami i chwyciła
 240  I,5  |                zobaczą...~Tu zaczął konia z szaleństwa ostrogami bóść
 241  I,5  |             trwoga zaczęła nań nadlatywać z mroku, z głębin leśnych
 242  I,5  |                   nań nadlatywać z mroku, z głębin leśnych i z pól zalanych
 243  I,5  |                 mroku, z głębin leśnych i z pól zalanych zielonawym
 244  I,5  |               trudem zabić, otrząsnąć się z niepokoju szybką jazdą,
 245  I,5  |              leciał przed nimi i za nimi; z koni zaczęła para buchać
 246  I,5  |                 Soroka zeskoczył pierwszy z konia, by podtrzymać strzemię
 247  I,5  |               stodół i przynieść im siana z odryny.~- Słucham! - odpowiedział
 248  I,5  |                  wachmistrz.~Kmicic zlazł z konia. Drzwi od sieni były
 249  I,5  |             zgrzytać. Jadąc wstrząsał się z gniewu na myśl, że zastanie
 250  I,5  |                   powietrza, które wpadło z sieni, chwiał płomieniem
 251  I,5  |        niecierpliwie do pierwszej postaci z brzegu. Twarzy jej nie mógł
 252  I,5  |                   Uhlik leżał nieruchomy, z rękoma opadłymi bezwładnie
 253  I,5  |              tylko wąsy ogromne sterczały z tej okropnej kałuży. Pan
 254  I,5  |             Kmicic świecił dalej... Drugi z kolei leżał Zend z wyszczerzonymi
 255  I,5  |                  Drugi z kolei leżał Zend z wyszczerzonymi zębami i
 256  I,5  |         przedśmiertne przerażenie. Trzeci z kolei, Ranicki, oczy miał
 257  I,5  |                  się spać spokojnie, jeno z boku, w szyi, widać mu było
 258  I,5  |            zapewne sztychem zadaną. Piąty z kolei leżał olbrzymi pan
 259  I,5  |                pan Kulwiec-Hippocentaurus z żupanem podartym na piersiach
 260  I,5  |                kaganek i zaczął wstrząsać z lekka rannym.~- Rekuć, Rekuć! -
 261  I,5  |                twarz przyjaciela i jęknął z cicha :~- Jędruś!... księdza!...~-
 262  I,5  |              patrzeć; niektórzy nadbiegli z łuczywem i poczęli w oczy
 263  I,5  |                 naturze - spokojni. Dusze z nich wyszły, a ciał nie
 264  I,5  |                  duch opętał, bez czapki, z gołą szablą w ręku. W ciszy
 265  I,5  |               począł się mieszać i zlewać z różowym światłem wychodzącym
 266  I,5  |                 pień przerażoną i oślepłą z trwogi ludność...~Zerwali
 267  I,5  |              stronę pożaru podawały sobie z ust do ust trwożliwe wieści: "
 268  I,5  |              dochodzący od czasu do czasu z oddali potwierdzał te przypuszczenia.~-
 269  I,5  |             strasznie, po czym wyskoczyła z łóżka i poczęła spiesznie
 270  I,5  |               wpadły rozbudzone niewiasty z całego domu z płaczem i
 271  I,5  |                   niewiasty z całego domu z płaczem i szlochaniem. Oleńka
 272  I,5  |               okrzyk trwogi wyrwał się im z piersi:~- Nie otwierać!
 273  I,5  |            otwierać!~Kołatanie ozwało się z podwójną siłą, rzekłbyś:
 274  I,5  |                  rzekłbyś: drzwi wyskoczą z zawias. Tymczasem między
 275  I,5  |                 dymu, krwawy, zadyszany i z obłąkaniem w oczach.~- Koń
 276  I,5  |                   koni, który zbliżał się z nadzwyczajną szybkością.~-
 277  I,5  |               głowę.~- Przeklinam go wraz z wami!...~- Amen! - krzyknęła
 278  I,5  |                   Pan Kmicic wytoczył się z izby jak pijany.~- Oleńka!... -
 279  I,6  |                  udział w walce. Jednakże z Kmicicowych ludzi nie ocalał
 280  I,6  |                  przypuszczeniach, co się z nim stało? Niektórzy twierdzili,
 281  I,6  |                długo jeszcze nie zsiadała z konia, gotowa przemoc przemocą
 282  I,6  |                    więc także poczęli się z wolna rozjeżdżać. A gdy
 283  I,6  |              jasna, aby każdy sąd, choćby z braci jego złożony, nie
 284  I,6  |          zostawili. Co im potrzeba, to im z Mitrunów dam, gdzie więcej
 285  I,6  |               usłuchała jej, bo przywykła z dawnych, przedawnych czasów
 286  I,6  |              czasów wszystko, co wychodzi z ust. billewiczowskich, za
 287  I,6  |           przyszedł do panienki posłaniec z listem, jakiś obcy człowiek,
 288  I,6  |                widzi, iż nie stało się to z żadnego okrucieństwa, ale
 289  I,6  |                  Boga ! nie wyrzucaj mnie z serca. Uczynię wszystko,
 290  I,6  |                 jako ci dziad nieboszczyk z tamtego świata nakazuje.
 291  I,6  |                Miłość jako nasionko leśne z wiatrem szybko leci, ale
 292  I,6  |                  wyrośnie, to chyba razem z sercem wyrwać ją można.
 293  I,6  |                 można. Billewiczówna była z tych, co sercem uczciwym
 294  I,6  |                  pół-chłopa, pół-sługi.~- Z lasu, panoczka.~- A gdzie
 295  I,6  |                      On bogaty pan.~- Idź z Bogiem.~- Kłaniam do nóg.~-
 296  I,6  |                   wolną piersią, ale i te z dnia na dzień spodziewały
 297  I,6  |              które lekceważono aż dotąd i z którymi zawsze rozprawiano
 298  I,6  |            pożywienia - więc nieraz marli z głodu, mianowicie ludzie
 299  I,6  |                coraz szerzej. Wyjechawszy z domu nietrudno było spotkać
 300  I,6  |                    Wycie ich mieszało się z wołaniem ludzkim o litość;
 301  I,6  |                   mógł być opieki jednego z tych potentatów, skoro by
 302  I,6  |                  obaj bowiem ucierali się z wojskami nieprzyjacielskimi,
 303  I,6  |                  wodzowie ściągali wojska z leż zimowych i skąd mogli
 304  I,6  |                  i skąd mogli wiedząc, że z wiosną wojna rozgorzeje
 305  I,6  |               pusty, a pospolite ruszenie z województw już zajętych
 306  I,6  |                    Koronne wojska przyjść z pomocą nie mogły, bo wszystkie
 307  I,6  |                  bohaterskich, dochodzące z Ukrainy, o miastach zdobytych,
 308  I,6  |               hetmani litewscy ustępowali z wolna, nie przestając kłócić
 309  I,6  |          Radziwiłł stanął na Żmudzi. Wraz z nim powrócił chwilowy spokój
 310  I,6  |                przejście do nadziei, więc z nagła lepszy duch zapanował
 311  I,6  |               Pacunelach, a teraz właśnie z wolna do zdrowia powracać
 312  I,6  |                  król na wiosnę przyjdzie z zaciężnymi chorągwiami,
 313  I,6  |                szlachta poczęła wychodzić z pługami w pola. Śniegi też
 314  I,7  |             uczyniła projekt ożenienia go z panną Aleksandrą. "Co będziem
 315  I,7  |               tedy i panna musiała go już z serca wyrzucić, bo tak było
 316  I,7  |              Niechże pan Wołodyjowski się z nią żeni. Jako opiekunowie,
 317  I,7  |                   myśleć mogła... Tamtego z serca wyrzuciłam, a tego,
 318  I,7  |                 Pacunelki w ogóle słynęły z piękności; gdy szły kupą
 319  I,7  |           edukację nie żałował. Organista z Mitrunów nauczył je sztuki
 320  I,7  |            krupniczkiem spać idzie, a one z panem Wołodyjowskim siędą
 321  I,7  |                 się zabawia, a Zonia nici z wrzecion na motki nawija.
 322  I,7  |                coraz to któraś wykrzyknie z podziwu: "Ach! ja nie żyję
 323  I,7  |                   aż się za boki uchwycił z radości i zakrzyknął:~-
 324  I,7  |           zesznurowała buzię i odśpiewała z podwójną energią:~ ~Jeszcze
 325  I,7  |           Słyszałem ich wielekroć, gdyśmy z naszym wielkim nieodżałowanym
 326  I,7  |               Cuda to prawdziwe, aż dusza z człowieka ucieka! Siła tam
 327  I,7  |            widywał? - pytała Zonia.~- Tak z nim gadałem jak z waćpanną.
 328  I,7  |                     Tak z nim gadałem jak z waćpanną. Po beresteckiej
 329  I,7  |           bisiorem albo lamą kryte, stoły z marmuru i alabastru, a co
 330  I,7  |                 nie spisać. Dopieroż król z królową po onych komnatach
 331  I,7  |              strony; raz okazują ciemność z chmurami, znów przyjemną
 332  I,7  |            wierzchu niebo ze słońcem albo z gwiazdami, spodem ujrzysz
 333  I,7  |                  zawołały pacunelki.~- ...z diabłami. Czasem morze niezmierne,
 334  I,7  |              Jedne persony spuszczają się z nieba, inne wychodzą z ziemi.~-
 335  I,7  |                się z nieba, inne wychodzą z ziemi.~- Jeno bym piekła
 336  I,7  |         przemyślność.~Nawet i biskupi tam z królestwem przychodzą, i
 337  I,7  |            dygnitarze, którzy potem razem z królem przed spaniem do
 338  I,7  |             spaniem do uczty siadają.~- A z rana i w dzień co czynią?~-
 339  I,7  |               zgoła zimna, bo tam są rury z kuraskami, taką i owaką
 340  I,7  |                 lekceważy, nas, którzyśmy z cesarzem tureckim szczęśliwie
 341  I,7  |                  co nie dla promocji, ale z afektu dla ojczyzny służą
 342  I,7  |            swawolników, którzy, miarkując z tego, co ludzie mówią, gorsi
 343  I,7  |                 się tam której pan Kmicic z mieczem ognistym nie przyśni...~
 344  I,7  |           rzekłszy pan Wołodyjowski wstał z ławy i zabierał się do odejścia,
 345  I,7  |                    ale nie zdołał jeszcze z nią wrócić, gdy Terka odsunęła
 346  I,7  |                   Wołodyjowski.~- Włodarz z Wodoktów.~- My jego znamy! -
 347  I,7  |                   Wołodyjowski. - Jedziem z pomocą!~To rzekłszy zwrócił
 348  I,7  |             Domaszewiczów - rzekł - niech z rusznicami przybywają!~-
 349  I,7  |                  po chwili siedli na koń, z nimi dwóch czeladników:
 350  I,7  |                 wołania jaki taki wypadał z chaty patrzeć, co się dzieje,
 351  I,7  |          kilkunastu w różne strony, a sam z resztą ruszył naprzód. Jezdni
 352  I,7  |                 ku Wołmontowiczom, by się z Butrymami połączyć. Godzina
 353  I,7  |                    Godzina była dziesiąta z wieczora, noc jasna, lubo
 354  I,7  |                  szlachty, których świeżo z wojny hetman wielki odesłał,
 355  I,7  |             jedzie? - poczęły wołać głosy z owego oddziału. - Gasztowtowie!~-
 356  I,7  |                  Pewnie też dostatki chce z Lubicza zabrać; wozy mają
 357  I,7  |                wiedzieć o powrocie naszym z wojska, bo śmiało sobie
 358  I,7  |                 porwał?~- Wiem. Niedaleko z nią zajedzie.~Rzeczywiście
 359  I,7  |                   tymczasem teraz, licząc z Gościewiczami, bez Stakjanów,
 360  I,7  |                  widok wprawy i łatwości, z jaką stanęli w ordynku.
 361  I,7  |           błyszczących. Szlachta gwarzyła z cicha o nadzwyczajnym zdarzeniu,
 362  I,7  |              zdarzeniu, które ich wyrwało z pościeli.~- Chodzili tu
 363  I,7  |             rozmaici ludzie - mówił jeden z Domaszewiczów. - Myśleliśmy,
 364  I,7  |                   przy Kmicicu?~- Czeladź z Wodoktów mówią, że Kozacy.
 365  I,7  |                 Kozacy. Pewnie się Kmicic z Chowańskim albo z Zołtareńką
 366  I,7  |                  Kmicic z Chowańskim albo z Zołtareńką zwąchał. Dotąd
 367  I,7  |            Kozaków aż tu przyprowadzić?~- Z tak wielką watahą niełatwo
 368  I,7  |                 po drugie, małoż to panów z dworskimi Kozakami się uwija?
 369  I,7  |                  się bronił - mówił jeden z Gościewiczów - bo człek
 370  I,7  |                   nasz pułkownik da sobie z nim rady.~- Butrymowie też
 371  I,7  |                rzutem oka poznał Kozaków, z którymi tyle się nawojował
 372  I,7  |                 Radziwiłłem, więc mruknął z cicha sam do siebie.~- Jeśli
 373  I,7  |              wszystkie strony, wychodzili z domu i wchodzili na powrót,
 374  I,7  |       wyprowadzali konie ze stajen, bydło z obór, krzyki, nawoływania
 375  I,7  |               trzysta ludzi. Żebyśmy byli z wojska nie wrócili, mógłby
 376  I,7  |              mógłby w biały dzień przejść z wozami przez wszystkie zaścianki.~-
 377  I,7  |                  prowadzi?~- Ta jedna, bo z tyłu stawy i bagna.~- To
 378  I,7  |                   i bagna.~- To dobrze... Z koni, waszmościowie!~Posłuszna
 379  I,7  |                  szlachta wnet zeskoczyła z kulbak, następnie szeregi
 380  I,7  |                  poczęły otaczać dom wraz z zabudowaniami.~Pan Wołodyjowski
 381  I,7  |           zabudowaniami.~Pan Wołodyjowski z głównym oddziałem zbliżył
 382  I,7  |                   Czekać komendy! - rzekł z cicha. - Nie strzelać przed
 383  I,7  |                 spostrzeżono ich wreszcie z podwórca. Kilkunastu ludzi
 384  I,7  |                   wszystkich okien domu i z dachu, ale rzadko, bo pochodnie,
 385  I,7  |                   chwili wyparto kozactwo z podwórza ku domowi i stajniom;
 386  I,7  |           podwórzu, wnet ożywił się ogień z domu. Wszystkie okna zjeżyły
 387  I,7  |            strzały szkodzić nie mogły ani z okien, ani z dachu. Położenie
 388  I,7  |                nie mogły ani z okien, ani z dachu. Położenie jednak
 389  I,7  |           wrzeciądze niż drzwi, zbudowane z dębowych krzyżniaków nabijanych
 390  I,7  |                  i to próżno! Drzwi miały z tyłu żelazne sztaby, a oprócz
 391  I,7  |                  Butrymowie jednak rąbali z wściekłością. Do drzwi kuchennych
 392  I,7  |                  Butrymów padło na ziemię z przestrzeloną piersią. Inni,
 393  I,7  |           zmieszać, rąbali tym zacieklej.~Z rozkazu pana Wołodyjowskiego
 394  I,7  |                otwory kłębami uczynionymi z kapot. W tymże czasie nowe
 395  I,7  |                  a za nimi zbrojni chłopi z Wodoktów.~Przybycie tych
 396  I,7  |                   brzmiała odpowiedź. - A z kim mówi?~- Pułkownik Michał
 397  I,7  |                  ludzie laudańscy, którzy z wojny wrócili, i ci mają
 398  I,7  |                  wojny wrócili, i ci mają z tobą obrachunki za rozbój
 399  I,7  |                Dla Boga! - mruknął któryś z Butrymów - to szalony człek!
 400  I,7  |                 zamilkli, po chwili jeden z nich rzekł:~- Będzie tak,
 401  I,7  |              dobrze uczynił, ale mniejsza z tym!... Który tu pan Wołodyjowski?~
 402  I,7  |                  nie swawolnicy, mniejsza z tym, dość że tu nikomu zła
 403  I,7  |                 psów wściekłych za to, że z dziewczętami w karczmie
 404  I,7  |            inaczej...~- A jacyż to ludzie z waćpanem teraz przyszli?
 405  I,7  |                   to?... Więc dla prywaty z nieprzyjacielem się połączyłeś ?
 406  I,7  |         przeszkadzałbym ja ci układać się z tą szlachtą, ale wezwać
 407  I,7  |              pompa być musi!~- Srogi smok z waści!...~Tymczasem szlachta
 408  I,7  |             węgielki spalone obsuwały się z szelestem na ziemię. Pan
 409  I,7  |               Wołodyjowski przyciął jakby z niechcenia, pan Kmicic odbił
 410  I,7  |                   Kmicic odbił i przyciął z kolei, pan Wołodyjowski
 411  I,7  |               wstrzymali. Kmicic atakował z furią, pan Wołodyjowski
 412  I,7  |              Kmicica, jak wywleczona igła z nitki, furknęła nad głową
 413  I,7  |                szablę.~Kmicic stał blady, z obłąkanymi oczyma, chwiejący
 414  I,7  |                 Kmicic rzuci się na niego z gołymi rękoma...Już, już
 415  I,7  |              rzucił się na szablę i wpadł z nią znów na straszliwego
 416  I,7  |                   całe życie w najlepszej z nią żyli zgodzie. Mimowolne
 417  I,7  |             Mimowolne okrzyki wyrwały się z ust widzów; czasem rozlegał
 418  I,7  |               bawił się okrutnie, jak kot z myszą - i pozornie coraz
 419  I,7  |                 chrapliwe słowa wyszły mu z gardzieli przez zaciśnęte
 420  I,7  |                   ręce, szabla wypadła mu z nich na ziemię... i runął
 421  I,7  |                   I kilku Butrymów biegło z dobytymi szablami. Nagle
 422  I,7  |         najbliższego Butryma wyleciała mu z ręki śladem Kmicicowej,
 423  I,7  |                 Wołodyjowski zaś krzyknął z iskrzącymi oczyma:~- Wara!...
 424  I,7  |                 zdrajca! - mruknął któryś z Butrymów. - Takiego godzi
 425  I,7  |                   przed sądem dochodzić i z żywego lepszą mieć będziecie
 426  I,7  |                 będziecie satysfakcję niż z umarłego. A kto tu umie
 427  I,7  |                    Krzych Domaszewicz. On z dawna wszystkich na Laudzie
 428  I,7  |                  maleńkie a ciężkie drzwi z izby sypialnej. Była to
 429  I,7  |               oknach, zbudowana w kwadrat z murów tak potężnych, że
 430  I,7  |                    ta izba byłaby ocalała z pewnością. To dało mu lepsze
 431  I,7  |                  skrzyni niedaleko drzwi, z głową spuszczoną, z twarzą
 432  I,7  |                drzwi, z głową spuszczoną, z twarzą prawie zasłoniętą
 433  I,7  |                  że to sam Kmicic lub kto z jego ludzi. Pan Wołodyjowski
 434  I,7  |           błękitne, a potem wychyliła się z nich twarz śliczna, choć
 435  I,7  |                  śmiertelny niepokój. - A z tamtym co się stało?...~-
 436  I,7  |                 tamtym co się stało?...~- Z Kmicicem? Nie bój się waćpanna:
 437  I,7  |                   Wołodyjowski wyrzekł to z pewną chełpliwością, ale
 438  I,7  |                   na tejże samej skrzyni, z której przed chwilą się
 439  I,7  |                wprost w oczy, wykrzyknęła z gniewem, zniecierpliwieniem
 440  I,7  |                blada głowa pana Andrzeja, z zamkniętymi oczyma i soplami
 441  I,7  |                szła blada, chwiejąca się, z zaciśniętymi ustami i ogniem
 442  I,7  |              jechał zamyślony i milczący. Z myśli nie schodziły mu te
 443  I,7  |              wysadziły skarbczyka, byłaby z samego strachu umarła...
 444  I,7  |                  pacholika, nie wiem, czy z dumy jakowejś, czy z konfuzji...~
 445  I,7  |                  czy z dumy jakowejś, czy z konfuzji...~
 446  I,8  |             szlachta laudańska chciała go z nią żenić! Ona wprawdzie
 447  I,8  |                   ją wyrwał po kawalersku z rąk gwałtownika, narażając
 448  I,8  |                 Nuż by popróbował? Nuż by z wdzięczności narodził się
 449  I,8  |                 nimi i bardzo urodziwe, i z wielkiej krwi idące, ale
 450  I,8  |                 sławili w całej okolicy i z oczu jej patrzyła taka uczciwość,
 451  I,8  |             zysków, zasług, chlebów, jeno z duszy całej ojczyźnie służył
 452  I,8  |                  pojechać, oświadczyć się z miejsca i albo po przyspieszonych
 453  I,8  |                  sobie pytanie: czy jadąc z oświadczeniem tak zaraz
 454  I,8  |                    by mu jak najprędzej i z lichwą dług spłacono?~-
 455  I,8  |               dalej, żołnierzu - tułaczu, z obozu do obozu, z bitwy
 456  I,8  |                tułaczu, z obozu do obozu, z bitwy na bitwę, bez dachu
 457  I,8  |              progu natknął się na jednego z ludzi Kmicicowych w niewolę
 458  I,8  |                  rozmyślaniach przerwę.~- Z daleka, pane, spod Zwiahla.~-
 459  I,8  |                   zaraz poumykali, ledwie z was łyka zdjęto.~- Ja nie
 460  I,8  |                  zakopane: dwie garści.~- Z rozboju?~- Z rozboju, pane.~-
 461  I,8  |               dwie garści.~- Z rozboju?~- Z rozboju, pane.~- Choćbyś
 462  I,8  |                  a Pakosz szlachcic.~- Ja z bojarów putnych.~- Jeśliś
 463  I,8  |              bojarów putnych.~- Jeśliś ty z bojarów putnych, toś gorzej
 464  I,8  |             skądże was pan Kmicic brał?~- Z gościńca. Ja służył u pana
 465  I,8  |                 poszli rozbijać, tak i ja z nimi poszedł.~Pan Wołodyjowski
 466  I,8  |                  pan Kmicic napadł Oleńkę z siłami pożyczonymi u nieprzyjaciela.~-
 467  I,8  |              najlepsi...Jeśli naprawdę on z putnych bojarów, toć to
 468  I,8  |              kaczek.~Wówczas począł sobie z nich wróżyć: jechać, nie
 469  I,8  |               wysokie, rajtarskie, żółte, z klapkami na podbiciu i złoconymi
 470  I,8  |                stalowej pochwie, przedni, z gardą złotem przerabianą;
 471  I,8  |         przerabianą; do tego półpancerzyk z jasnej stali pokrywający
 472  I,8  |              szyję; miał i kołpaczek rysi z pięknym piórem czaplim,
 473  I,8  |                głowę wdział hełm szwedzki z czółenkiem i wyszedł przed
 474  I,8  |                panny Pakoszówny wracające z południowego udoju, każda
 475  I,8  |                    dodała Maryśka.~- Może z tego i wesele być - zaśmiał
 476  I,8  |                napełniony skopek wyleciał z rąk Marysi i struga mleka
 477  I,8  |               Wołodyjowskiego tak, iż gdy z daleka migotał między wierzbami,
 478  I,8  |                   jestem, czy będę wracał z pierścionkiem czy harbuzem? -
 479  I,8  |                 uprzejmie, ale poważnie i z pewnym przymusem; on zaś
 480  I,8  |              waszmości, że ocaliwszy mnie z takiej toni, jeszcześ mnie
 481  I,8  |                sterczały - bo kontent był z siebie, że od razu wszedł
 482  I,8  |                   i mówił, że zna waćpana z reputacji jako sławnego
 483  I,8  |               znany i niepewny gość razem z deszczem ostatnim z chmur
 484  I,8  |                 razem z deszczem ostatnim z chmur upadł. Milej to zawsze
 485  I,8  |                 Milej to zawsze wiedzieć, z kim się ma do czynienia.
 486  I,8  |             Korczak Wołodyjowski i my się z Węgier wywodzimy, od pewnego
 487  I,8  |       Najświętszej Pannie uczynił, iż się z pogańskiej wiary na katolicką
 488  I,8  |                  katolicką nawróci, jeśli z żywotem ujdzie. Tej obietnicy
 489  I,8  |                   nosimy.~- To waćpan nie z tych stron rodem?~- Nie,
 490  I,8  |                     Nie, mościa panno. Ja z Ukrainy, z ruskich Wołodyjowskich,
 491  I,8  |               mościa panno. Ja z Ukrainy, z ruskich Wołodyjowskich,
 492  I,8  |         nieopłakanego księcia Jeremiasza, z którym też wszystkie wojny
 493  I,8  |               Konstantynowem, i zbaraskie z innymi wytrzymywałem głody,
 494  I,8  |               nadto, bo powiadają, że się z nieprzyjacielem związał,
 495  I,8  |                nieprawda, gdyż ci ludzie, z którymi waćpannę napadł,
 496  I,8  |             nieprzyjaciela pochodzą, jeno z gościńca nazbierani.~- Skąd
 497  I,8  |                raz wtóry na małym rycerzu z wyrazem sympatii i wdzięczności.~-
 498  I,8  |                sympatii i wdzięczności.~- Z waćpana tak zacny człowiek,
 499  I,8  |                   po razu ruszać wąsikami z ukontentowania.~"Do rzeczy,
 500  I,8  |                 będzie.~Panna zerwała się z krzesła i słuchała ze zdumieniem