Tom, Rozdzial

  1     1, 1 |         dokąd to wędrujecie, co?~- We świat, do ludzi, dobrodzieju
  2     1, 1 |    gospodyni paraduje...~A na zimę we świat, po proszonym.~Niewiela
  3     1, 1 |            wasz chłopak, com go to we żniwa chrzcił?~- Bóg zapłać
  4     1, 1 |               A tak i stara poszła we świat - zaczęła Jagustynka~-
  5     1, 1 |         miejsca nie ma w sieni ani we chliwie. Scierwy, psie krewniaki
  6     1, 1 |            nad narodem, kiej takie we wsi siedzą...~- A drzewiej,
  7     1, 2 |        kawały...~Ciemnawo już było we wsi, przez przywierane drzwi
  8     1, 2 |       głupi, któremu plewy jeszcze we łbie, co i nie dziwota,
  9     1, 2 |       granule trza było dorznąć... we żniwa wieprzak zdechł...
 10     1, 2 |          ino, po gadaniu.~- Cóż ta we świecie słychać? Wędrujecie
 11     1, 2 |         dobrze, a to i różnie, jak we świecie. A wszyscy piszczą,
 12     1, 2 |           jucha podebrał i poszedł we świat! Cichoj, Burek! bo
 13     1, 2 |     narządzą - zaśmiał się wójt. A we wsi tyle jest dziewuch,
 14     1, 2 |          nie gospodarz to pierwszy we wsi?~- Kto by ta miał dobra
 15     1, 2 |     poprawił pasa, wraził węgielek we fajkę i pyknął parę razy.~-
 16     1, 2 |        głuchych głębin, cicho było we wsi, psy tylko niekiedy
 17     1, 3 |          albo rzeknie coś, co jaże we wątpiach poczujesz. Na nikogo
 18     1, 3 |           wagował, żeby zgorszenia we wsi nie czy nić. Gospodarz
 19     1, 3 |    brzaskami i odbłyskiwać słońce.~We wsi poczynał się już zwykły
 20     1, 3 |              A cięgiem cosik komuś we wsi ginie, to gąska, to
 21     1, 3 |               Gorąc ci taki, kieby we żniwa.~- Rzekliście.~Jakoż
 22     1, 3 |            Na psy takie urządzenie we świecie! Za wszystko płać,
 23     1, 3 |         ino prześmiewają! Ścierwy, we wsi im ciasno, porządki
 24     1, 4 |         koronach szychowych, a już we drzwiach wielkich, którymi
 25     1, 4 |      gazetach piszą, co się dzieje we świecie... ozwał się Antek.~-
 26     1, 4 |               Ością on mi już stoi we grdyce, ością...~- Szukaj
 27     1, 4 |       słowa dobrego nie dadzą...~- We świecie jest lekciej, nie
 28     1, 4 |         jak strzeli w lesie, to aż we wsi się rozlega?~- Mechanik
 29     1, 4 |        mówił on żonie, co go żarło we wątpiach, ni co mu leżało
 30     1, 4 |          jest Żyd, to i nie wie, a we wsi wiedzą wszystkie, że
 31     1, 4 |         przechwalał się głośno, że we młynie wszystko idzie jego
 32     1, 4 |         nim różne różności ,jak to we młynie gospodarzy ,a ona ,
 33     1, 4 |         wół... Nie tak ludzie żyją we świecie jak u nas, nie:~-
 34     1, 4 |        powiedzenie nic - a wszyscy we szkołach się uczą, we dworach
 35     1, 4 |      wszyscy we szkołach się uczą, we dworach mieszkają i panami
 36     1, 5 |           wieczorami, co się gdzie we świecie dzieje i jakie cuda
 37     1, 5 |         nawoływań nie słychać było we wsi - nic, jeno ten wiatr,
 38     1, 5 |           dopiero gdy pszenica już we worach leżała na wozie wtoczonym
 39     1, 5 |           i na furmana do cugowych we dworze... Znają mię, iżem
 40     1, 5 |         miał być a teraz jest pono we wielgich szkołach i na dochtora
 41     1, 5 |          co stały wzdłuż klasztoru we dwa rzędy, zapchane całkiem
 42     1, 5 |          pobekuje stękający - jaże we łbie łupało od wrzasku.~
 43     1, 5 |          sprzedające; która cebule we wiankach albo i we workach;~
 44     1, 5 |          cebule we wiankach albo i we workach;~która z płótnami
 45     1, 5 |           obwinęła nim białą szyję we cztery rzędy i zwróciła
 46     1, 5 |      dziwota korale, bo i ano leży we skrzyni coś z osiem biczów
 47     1, 5 |           całe gardło, jak to miał we zwyczaju.~Plucha szła taka
 48     1, 6 |       wlekły po sadach.~Cicho było we wsi, tylko gdzieniegdzie
 49     1, 6 |      czasami tylko ktoś zamajaczył we mgle i ginął wnetki, że
 50     1, 6 |            a tu i ówdzie majaczyły we mgle czerwone wełniaki kobiet
 51     1, 6 |           mocniejsze rozlegały się we mgle i leciały, z zagonu
 52     1, 6 |             chyba takiego drugiego we świecie nie ma... - myślała
 53     1, 6 |          kiej u dobrodzieja albo i we dworze jakim~-Bo to nie
 54     1, 6 |           Nie próżno mówią, żeście we wsi najmądrzejsza...~- Ale
 55     1, 6 |         świat, a pstro wam jeszcze we łbie powiedziała surowo.~-
 56     1, 7 |       podrywało, żeby gdzie bieżyć we świat, do ludzi, ale co
 57     1, 7 |              A to z pół roku byłeś we świecie... - szepnęła zmieszana.~-
 58     1, 7 |        było.~- Jakże, dwór stawiał we Woli.~- Majster jucha, bańki
 59     1, 7 |           Bez całe trzy roki bywał we świecie.~- We świecie?...
 60     1, 7 |           roki bywał we świecie.~- We świecie?... Był ci u grobu
 61     1, 7 |        Żydem gadał po niemiecku, a we dworze w Drzazgowej - to
 62     1, 7 |            szukają sprawiedliwości we świecie. Kużden ma prawo
 63     1, 7 |          roboty, kiedy Roch stanął we drzwiach z pochwaleniem.~-
 64     1, 7 |       czyńcie.~I odszedł Pan Jezus we świat tyli.~A obejrzy się -
 65     1, 7 |           że się taki pies znalazł we świecie, co lepszy był od
 66     1, 8 |       siedział, z dziada pradziada we wsi był, rozum miał, bogactwo
 67     1, 8 |     stargujemy u was, matko...~- I we świecie coś niecoś stargować
 68     1, 8 |               zwykła to rzecz. Nie we świat idzie, nie na drugą
 69     1, 8 |         gdzie?... Widzi mi się, że we Francji... nie, w Italii
 70     1, 8 |          wybierek, a nie najlepsza we wsi!~- Przeciech że tak,
 71     1, 9 |            zazwyczaj, chociaż tam, we środku, siedziało piekło
 72     1, 9 |            dookoła kościoła, że to we środku pomieścić się nie
 73     1, 9 |          jego, Jaś, ten, co to był we szkołach.~Kuba docisnął
 74     1, 9 |            swój mieli, ale służyli we dworze za furmana... w ogiery
 75     1, 9 |     jeździł... to ino na polowania we świat, do drugich panów
 76     1, 9 |            starszą panią siedziała we dworze... Dobrze baczę...
 77     1, 9 |            młodszy dziedzic dostał we flaki... wątpia mu wypłynęły...
 78     1, 10|         uczona, bo w szkołach była we Warszawie...~- Pewnie, pewnie... -
 79     1, 10|           w samo serce.~- Są takie we wsi, co i widziały, a nie
 80     1, 10|        płotach, jakby na zmianę.~- We młynie prędzej się ich doczekam! -
 81     1, 10|              Na żebrę ino nam iść, we świat... o mój Jezus, mój
 82     1, 10|  zaciętością i zęby szczękały kiej we febrze... ale ni jednego
 83     1, 11|  przedzwaniały do kościoła,. a już we wsi wrzało kieby w ulu.
 84     1, 11|    brzękadłami i basy, przystrojne we wstęgi, wesoło podrygiwały.~
 85     1, 11|        głosy, pod borami śpiewały, we świat leciały szeroki.~Ludzie
 86     1, 11|            aksamitacln, w piórach, we wstęgach, w srebrze a złocie -
 87     1, 11|            spływały długie wstążki we wszystkich kolorach i leciały
 88     1, 11|         taniec, dla młodej, jak to we zwyczaju z dawien dawna
 89     1, 11|    mazowiecka...~Zbili się wszyscy we drzwiach, to po kątach,
 90     1, 11|           głosy, bo nie lubiano go we wsi.~- Wesele dzisiaj, to
 91     1, 11|       mogli!~- Tyle dziewczyn jest we wsi...~- A wasza Marcycha
 92     1, 11|          moje, bych sprawiedliwość we wszystkim była...~- Dziedzice
 93     1, 11|      szerokie, za te lasy dalekie, we świat wszystek idzie marząca
 94     1, 11|          przepadały niepamiętliwie we wrzawie, w krzykach, w radości
 95     1, 11|          na pola ogromne, na bory, we świat cały wirem tanecznym
 96     1, 12|            cię, biedoto, i wygnały we świat! - szeptał otwierając
 97     1, 12|           Przyjmowali suto?~- Kiej we dworze jakim. Mięso całymi
 98     1, 12|     wybiegał oczyma przez okienko, we świat, za dniem; słońca
 99     1, 12|          Zamrę! Tak mnie boli, tak we mnie choroba rośnie i dusi...
100     1, 12|         pasać albo na żebry iść... we świat, pod kościół gdzie...
101     1, 12|           było niejednemu, boć nie we świat szła za chłopa, nie
102     1, 12|              Już sam dom najlepszy we wsi, duży, widny, wysoki,
103     1, 12|            jakim chłopakiem, a już we świat na ozorach poniesą.~-
104     1, 12|           wody poszukać, a on cały we krwi, blady jak ściana i
105     1, 12|          chlewów.~Wrzaski buchnęły we świat i pryskały od domu
106     1, 12|          niego powoli i niesła się we światy, jako ten ptaszek
107     1, 12|          utulić swój płacz sierocy we wrzawie ludzkiej; między
108     2, 13|           i lutymi kłami weżre się we świat...~- jeszcze czasami
109     2, 13|          Winciorkom komin zwaliła, we młynie udarła kawał dranicowego
110     2, 13|  rozgonione i tłukły się o ściany, we świat gnały!~Najstarsi ludzie
111     2, 13|          pobił?... Pierwszy raz to we wsi czy co! Czy to Józek
112     2, 13|            założą... poprowadzą... we świat cię powiedą, żywicielko
113     2, 13|          Gdzie się to wybierasz?~- We świat, roboty poszukam,
114     2, 13|             gnił tutaj nie będę!~- We świat! Wszędzie psi boso
115     2, 13|         kiej na parszywego psa!... We świat iść, gdzie oczy poniesą,
116     2, 13|            Do tego to rozum ma!... We świat! We świat! - szeptał
117     2, 13|          to rozum ma!... We świat! We świat! - szeptał i rozglądał
118     2, 13|          nawrócić. Dola go rzuciła we świat.~Jeszcze godzinę temu
119     2, 13|           Uleciałby jako ten ptak, we wszystek świat niósłby się,
120     2, 13|          mu szczękały i trząsł się we środku.~- Przez wieś i drogą
121     2, 14|               krzepkiej ino,~jażby we wątpiach zawierciło, bo
122     2, 14|           robotę jaką dla Antka, a we świat mu iść nie da! Teraz
123     2, 14|     poszedł szukać roboty!~- Bo to we wsi brak? We młynie tartak
124     2, 14|       roboty!~- Bo to we wsi brak? We młynie tartak robią, ja
125     2, 14|       nasze, nasze... jakże to iść we świat...Kowal by wnet zabrał...
126     2, 14|        Mateuszowi niosę kolację.~- We młynie teraz robi, na młynarczyka
127     2, 14|           męża macie interes? Jest we młynie.~Nie czekała, ino
128     2, 14|           kogo?~- Nie ma to młocki we wsi?~- Parobkiem ni wyrobnikiem
129     2, 14|       wszystkiego, jak mało któren we wsi...~- Wiem, dlatego mówię,
130     2, 14|           Przywieźli wełnę, Hanuś, we trzech workach przywieźli...~
131     2, 14|          jaką robotę?~- Nie, byłem we dworze jednym i drugim,
132     2, 14|            chleba po świecie?... i we wsi trafia się niezgorszy
133     2, 14|           psy jakieś naszczekiwały we wsi, daleko, daleko i słabo,
134     2, 15|      zawołał:~- Róbcie tu sobie, a we wszystkim słuchajcie Mateusza,
135     2, 15|          za najmocniejszego chłopa we wsi, ale teraz z dnia na
136     2, 15|    rozpowiadać, byle ino przodować we wszystkim. Więc i teraz
137     2, 15|          robi u niego i słucha się we wszystkim, a w oczy pokornie
138     2, 15|        latową porą bywali, żem was we wsi nie ujrzał? - zapytał,
139     2, 15|            ażem w nocy się wyniósł we świat...~- Nie było się
140     2, 15|           że coś niespełna rozumu. We dworze nie chce mieszkać
141     2, 15|           wilgotnawe, przejmujące.~We młynie, że to przed świętami,
142     2, 15|      Mateusz niby kloc ciężki padł we wodę.~Rejwach się uczynił
143     2, 16|            łońskiego roku, ale się we wesele do cna pomarnowały.~
144     2, 16|         dołku gnietło, a tak cosik we świat duszę niesło, że poszłaby,
145     2, 16|           usłyszała.~- Wam z matką we łbach się poprzewracało,
146     2, 16|         dusze się zrywały i niesły we świat jako ci ptakowie,
147     2, 16|           krzepki też był, że może we wsi najmocniejszy, ale się
148     2, 16|      stracił całkiem.~- Pięć roków we świecie był, mowy swojej
149     2, 16|           krowiego ogona trzyma, a we trzech jedną czapkę mają -
150     2, 17|            po czasach pomarłych, a we wspominaniach jeno żywiących...
151     2, 17|             chyłkiem pod drzewami; we mrokach... a strach w niej
152     2, 17|          lekowali? Tyle gospodarzy we wsi, tyle bogaczy, a nikto
153     2, 17|            za pańskich czasów, był we wsi szpital dla biednych,
154     2, 17|            przed świętami jeszcze, we wtorek, widzi mi się, wasz
155     2, 17|       Rzekłam! Mateusz się chwalił we młynie przed chłopami że
156     2, 17|          tęskliwymi oczami leciała we świat, na białe, śnieżne
157     2, 17|             Zepsuła się młockarnia we Woli, to go pozwali, bo
158     2, 17|           Ale to stary Kłąb stanął we drzwiach, a za nim wchodzili
159     2, 17|             kiedy chcą owce zagnać we wrota.~Aż w końcu Kłąb odchrząknął,
160     2, 17|           możem...~- Boć pierwszym we wsi jesteście.~- A rozumu
161     2, 17|        koszuli pod szyją, pomagała we wszystkim i z gorączkową
162     2, 18|          Sama, a dyć każde dziecko we wsi to potrafi.~Umilkł znowu,
163     2, 18|        świecie nie dają...~- Hale, we świecie może taka moda.
164     2, 18|     plecach dygować.~- Dużo takich we wsi?~- Przeciech niemało.
165     2, 18|            raz jeden z dobrą duszą we wozie wracalim... bo Kuba
166     2, 18|           ze dwudziestu komorników we wsi siedzi i roboty kiej
167     2, 19|                         Rozdział 7~We Trzy Króle, które jakoś
168     2, 19|      zimową porą całkiem brakowało we wsi roboty, ci to właśnie
169     2, 19|            ucichł, bo Antek stanął we drzwiach, spostrzegł go,
170     2, 19|           zbiłem go to na odpuście we żniwa, jeszcze się pono
171     2, 19|           szły za tanami, pito już we wszystkich kątach, gdzieniegdzie
172     2, 19|         wiatr czują!~- Poczuły też we dworze swoje i ciągną.~-
173     2, 19|            moje! Bo ano było tak:~"We czwartek zwalili się do
174     2, 19|           ma ślepie kaprawe!~Równe we wszystkim, a takie robotne
175     2, 19|           te wszystkie najpierwsze we wsi kawalery, którzy drużbowali
176     2, 19|           mu się umilali a zdawali we wszystkim, jak przódzi,
177     2, 19|          naradzie, jaka się odbyła we święta u Kłębów względem
178     2, 19|         najbarzej Antek!~- Trza by we wsi zrobić porządki! - szepnął
179     2, 19|            sprzeciwiał, a że bywał we świecie i gazetę "Zorzę"
180     2, 19|       rzepiasta dziewka i pierwsza we wsi tanecznica - ale żadna
181     2, 19|           całować, i lecieć gdzieś we świat wszystek, w zapamiętanie -
182     2, 19|    tańcował, że w końcu prawie ino we dwoje pozostali w kole.
183     2, 19|         sama była i co najpierwsza we wsi, a on, mimo że ze wszystkimi
184     2, 19|    zgorszone, popatrzył i wnet się we wszystkim pomiarkował, złość
185     2, 19|      trwożnie, bo wciąż huczały mu we łbie ojcowe straszne słowa,
186     2, 20|    drugiego i z tych najpierwszych we wsi, tylu ich było...~-
187     2, 20|      Szymka pobiła miądlicą, że to we Trzy Króle przepił był w
188     2, 20|   przegrywał z cicha na skrzypkach we stajni; bo w chałupie stary
189     2, 20|             puszył, za najlepszego we wsi miał, a wielce baczył,
190     2, 20|         nie poradzi.~- Nie jest to we zwyczaju Borynów! - powiedział
191     2, 20|      kładła nowiny od Jagny.~Jakoś we dwie niedziele po bytności
192     2, 20|         nie dorozumiewał, co mu ta we wątpiach siedzi a podgryza.~
193     2, 20|       gdzie indziej - i jak kamień we wodę, ni znaku po nich!
194     2, 20|    różności o świecie i tygodniami we wsi siedział.~Czasem znów
195     2, 20|      często, bo pono wydusiły owce we dworze, o gospodarstwie,
196     2, 20|           ugodę ze dworem, że sami we trzech zwozić będziemy drzewo
197     2, 20|         zaś chcę powiedzieć, cośmy we trzech uredzili - słuchajcie
198     2, 20|      nawieźć, mój parobek wyjeżdża we czwartek.~- Psiakrótka,
199     2, 21|            kiej te ptaki poplątane we wnykach, bijące na oślep
200     2, 21|     nabierem sił, aż ją rozpierało we środku od mocy, nieustępliwości
201     2, 22|          Najpierwsza, jak to miała we zwyczaju, przyszła Wachnikowa
202     2, 22|       tylko w godzinie cudu albo i we śnie zagląda, patrzy olśniony,
203     2, 22|           starych księgach stoi... We wsi jednej pod Krakowem
204     2, 22|         nie uciskał, a poczciwości we wszystkim przestrzegał pilnie
205     2, 23|     całkiem w zapamiętaniu, jakoby we śnie nieprzypomnianym, a
206     2, 23|           bo zamrę... o Jezu!...~- We świecie jedyna...~- Jantoś!
207     2, 23|           z serc wezbranych i biła we świat wszystek zwycięskim
208     2, 23|            wzlotu i zagubienia się we wszystkim, że wybuchali
209     2, 23|           czego! jeno taka cichość we mnie rośnie, kieby śmierć
210     2, 23|           z tymi chmurami poniesła we świat.~Nie odrzekł, zamilkli
211     2, 24|         tak się bowiem zakotłowało we wsi jakoby w tym mrowisku,
212     2, 24|      wyjścia z męczącej zagadki... We wszystkich chałupach gadali
213     2, 24|          rękami, jako ten człowiek we śpiączce śmiertelnej, zapatrzona
214     2, 24|       prędko po wszystkim.~Dopiero we wstępną środę, w Popielec,
215     2, 24|     stowarzyszył się z najgorszymi we wsi, przystali do niego
216     2, 24|      jednak trwało, bo jakoś zaraz we czwartek popielcowy przyleciał
217     2, 24|            przemiękły i lśniły się we wodzie, pokrywającej lód.~
218     2, 25|       różnych różności rodziły się we wsi ciągłe biadania, swary
219     2, 25|      kobieta też zległa, to rwetes we wsi stawał się coraz większy
220     2, 25|         linie wsi, na otoki borów, we świat ten cały dyszący radością,
221     2, 25|            krzyk, dusze się rwały, we świat ponosiło, że kużden
222     2, 25|            ale mimo to zakotłowało we wsi, że ino drzwi trzaskały
223     2, 25|          powrócił; powiadali sobie we wsi na ucho, że u rejenta
224     2, 25|            upodobali, zmagając się we złości całą mocą do tela,
225     2, 25|        zgoła do nikogo niepodobien we wszystkim - a teraz widział
226     2, 25|         potem i drugie rzucili się we środek i nuż krzyczeć, nuż
227     2, 25|          jakoś...~Cały naród leżał we śpiku, ale sen był ciężki
228     2, 25|          jak gdyby pożar wybuchnął we wsi.~- Na las! Kto ino ma
229     2, 25|           Borynę.~Pierwszy był ano we wsi, to jemu się należało
230     2, 25|           ptak zdradnie pochwycony we wnyki, odrywało się od swoich,
231     3, 26|       miłosierdzia Pańskiego brało we władną i słodką moc panowanie
232     3, 26|              Prawda kiej wędrowała we świat orał pod nie rolę
233     3, 26|      spuści, aby się to mogło stać we wsi swojej, w chałupie,
234     3, 26|         dziwnie cicho i pusto było we wsi.~Słońce się już ano
235     3, 26|            Mój Jezu! Sąd ci tu był we wsi ostateczny, kiej ano
236     3, 26|        jeden nie wrócił. Rocho też we czwartek pojechał dowiadywać
237     3, 26|       wolna wszystko, co się stało we wsi przez zimę, a czego
238     3, 26|           poczęła.~- Mój Boże, tam we świecie cięgiem myślałam
239     3, 27|          zakrzyczała bijąc pięścią we drzwi stajni, a posłyszawszy
240     3, 27|       dzwoniły coraz rzęsiściej, a we wsi, na drogach czynił się
241     3, 27|       daleko od niego duszą i cała we wspomnieniach utopiona.~
242     3, 27|            się nie dała, urastając we wszystkich oczach na niemały
243     3, 27|    powiedały o niej co najpierwsze we wsi gospodynie, że nawet
244     3, 27|           to i tam wytrzymać, kiej we wsi były same kobiety, rozkisłe,
245     3, 27|           jest i żywie-li on gdzie we świecie szerokim...~Ano
246     3, 27|          czerwień wełniaków odbitą we wodzie i jak się przesuwały
247     3, 27|    powiadałem.~- I... o wszystkich we wsi?..~Strasznie się jej
248     3, 27|     wybucha, to jedno sprawiły, co we wszystkich wszystka pamięć
249     3, 27|            niej wlepiając je naraz we drzwi którymi właśnie kowal
250     3, 27|           się już ze wzruszenia.~- We zbożu...~Mówił wyraźnie,
251     3, 27|        układając świąteczne szmaty we skrzyni.~- Pietrek, a przestań,
252     3, 27|          trwożnie nasłuchując...~- We zbożu... to juści w którejś
253     3, 28|         się dowiedział, co dopiero we święta będą do nich puszczali,
254     3, 28|         skoro musiała, jak to było we zwyczaju u gospodarzy przy
255     3, 28|         musiała rozganiać.~Bo to i we wsi czynił się ruch nadspodziewanie,
256     3, 28|         węzełkiem, a teraz by go i we cztery dworskie wozy nie
257     3, 28|   poprzebiera.~- Zawdy uczony jest we swoim i nieraz dobrze musi
258     3, 28|         idzie... Wiecie, powiadają we wsi, jako ociec mają mieć
259     3, 28|          już raz staremu zaświtało we łbie, to może mu się leda
260     3, 28|        skąpić i cierpliwie czekać. We wsi zaś najbarzej ją trwożyli,
261     3, 28|           ledwie co wraziwszy ręce we zboże, a pieniądze mogły
262     3, 28|            rozwieszonym na drążku; we zwyczaju bowiem było u Borynów
263     3, 28|         jej pierzynę i prawie nagą we świat puściła...~- Kłębowa!
264     3, 28|    nabiedniejszy.~- A komuż się to we wsi przelewa? wszędzie bieda
265     3, 28|    naschodziło i powiadały, co się we wsi dzieje, powiadały...~-
266     3, 28|          beczce z rękoma po łokcie we zbożu i pilnie w nim grzebał.~-
267     3, 28| przerażenia, wargi jej latały niby we febrze i serce kołatało,
268     3, 28|            czapkę sięgał.~- Już mi we świat iść przyjdzie i nigdy
269     3, 28|       skoro ją dojrzę, to się jaże we mnie gotuje ze złości, iż
270     3, 29|       wielce tym wszystkim, co się we wsi działo, to jeno raz
271     3, 29|         prawie same kobiety ostały we wsi, a nie ich to moc ni
272     3, 29|            nic dokoła nie widzący, we świat poglądał daleki...~
273     3, 29|        pada na kogoś.~- Psa mi ano we żniwa w polu ustrzelili!...~-
274     3, 29|       przykazali, on zaś wie, jako we wsi ostały same prawie kobiety,
275     3, 29|        desek po drodze, a dzieuchy we dwie konia za uzdę ciągnęły,
276     3, 29|       Borynowej za najgładszą była we wsi uważana, siała groch
277     3, 29|            odchodząc powiedział:~- We święta mu powiem, jak się
278     3, 29|       człowiek był mądry, pobożny, we świecie niemało bywały,
279     3, 29|           Jeśli do wójta idziecie, we młynie pono, w chałupie
280     3, 29|           zawżdy byli z sobą jakby we wojnie.~- Co by zaś, jeno
281     3, 29|          odeszła śpiesznie.~A on i we młynie wójta nie nalazł;
282     3, 29|   spoglądając.~- A jak się ma wasz we wojsku? zdrowy? rychło wraca?... -
283     3, 29|          worami rypał raz po razie we ściany i dachy, że wszystko
284     3, 29|    ścianach i szyby gnietły, a tak we ściany rypał i tłukł, kieby
285     3, 29|            że na pogodę idzie.~Zaś we wsi lament powstał i krzyki,
286     3, 29|           organiścina wtaczała się we drzwi, bochen chleba dźwigając
287     3, 29|           był Żyd, znał wszystkich we wsi i wiedział, jak do kogo
288     3, 29|      chłopa?~- Wiadomo, ale tamten we wojsku, daleko i nie wiada,
289     3, 29|           stanie. Rocho mówili, że we święta będą puszczali do
290     3, 29|        dzwony umilkły, jak to było we zwyczaju w kużden Wielki
291     3, 29|        woskiem, a potem wpuszczała we wrzątek bełkocący we trzech
292     3, 29|    wpuszczała we wrzątek bełkocący we trzech garnuszkach, w których
293     3, 29|           i biegów, bo jak to było we zwyczaju odwiecznym, w każdą
294     3, 29|      płoszył, nie!..~Rozbiegli się we dwie strony, bo gospodyni
295     3, 30|         Wólki, a dziedzice stojały we drzwiach zakrystii, poredzając
296     3, 30|     niesione...~Obchodzili kościół we środku a wolniuśko, noga
297     3, 30|        słońca się gdziesik niesły, we wszystek świat, kaj jeno
298     3, 30|      pucowała dzieci, sama się też we świąteczne szmaty przyodziewając,
299     3, 30|           Kat ci był la dzieuch... we Woli ni jednej nie przepuścił...
300     3, 30|         ciężką! Toście i najstarsi we wsi, co? Jambroży musi być
301     3, 30|   rzęsiście.~- A bo to już dzisiaj we wsi nie ciasno! - rzekła
302     3, 30|            po morgu, juści...~- To we świat iść muszą! - zauważył
303     3, 30|       stoić, bom sam jeden parobek we wsi!~- Nie bój się, za krowami
304     3, 30|      kominem.~- Juści, trzęsie się we mnie i cięgiem me kopie,
305     3, 30|           wybojach, bo jak to było we zwyczaju, w drugie święto
306     3, 30|           na zadzie jeno wydęta.~- We wsi inaczej, boć z chudych
307     3, 30|     czubami ordzawiałych topoli, a we wsi czyniło się coraz rojniej
308     3, 30|       roiły się między drzewinami, we wodzie się odbijając niby
309     3, 30|       wszyćko muszę, bo pójdzie se we świat w największą robotę
310     3, 30|         drugie były co najpierwsze we wsi.~Siedziały napuszone
311     3, 30|        kwoki w barłogu, a wszyćkie we świątecznych sutych wełniakach,
312     3, 30|            skarbowane nad czołami, we fryzkach po uszy nastroszonych,
313     3, 31|        rzecz powiedzieli, jakby im we łbie zamroczyło; przemyjcie
314     3, 31|   ziemniaczysko pod górką, a Witek we wałacha bronuje zagony pod
315     3, 31|        odrobiłaby połowę, a resztę we żniwo. ~- Kozłowa też chciałaby
316     3, 31|            bułeczki.~Bylica stanął we drzwiach i zająkał:~- Gęsi
317     3, 31|           przyszedł niby pan Jacek we święto i powiada: "Wprowadzę
318     3, 31|          susz do lasu poleciała!~- We Warsiawie siedzi od wczoraj,
319     3, 31|        wynosiły się rankami, jakby we srebrze skąpane złote monstrancje,
320     3, 31|            króla mają, któren cały we srebrnych guzach chodzi,
321     3, 31|           czarne były, to je kąpią we wywarze z olszyny, że i
322     3, 31|          chcą, przemieniają, nawet we zwierzaki.~- Kto się spije,
323     3, 31|       spije, ten się sam najlepiej we świnię przemienia.~- Hale,
324     3, 31|          ukradły, no, tego jeszcze we wsi nie bywało.~- Jakaś
325     3, 31|         nikaj, jakby kamień rzucił we wodę.~Wójt też się pokazał
326     3, 31|         wodę.~Wójt też się pokazał we wsi i choć już mrok zapadał,
327     3, 31|         rozpowiadał radośnie, jako we czwartek, pojutrze, zjadą
328     3, 31|       nabrali na bróg w karczmie i we młynie, że jak przed wielkim
329     3, 31|           i bez to złe panoszy się we świecie. Przemieni się jeszcze
330     3, 31|           ni mięsa, ni gorzałki...~We wszystkich chałupach wieczerzali,
331     3, 31|    Dzwoniły młode głosy po rosie i we wszystek świat się niesły
332     3, 32|            nacisnął.~- Powiedziały we wsi, że już idą, tośmy wyleciały
333     3, 32|           se u miłosiernych ludzi, we dworzem przesiedział zły
334     3, 32|      przesiedział zły czas.~- Może we Wólce? u naszego? co?~-
335     3, 32|          Wólce? u naszego? co?~- A we Wólce! Ja ta zawdy za pan
336     3, 32|        jaką puszczając niekiedy, a we świat zamglony tęsknie spoglądając...~-
337     3, 32|           głównie myślała o Antku, we świat się zapatrując daleki...~
338     3, 32|           siedział wraz z pieskiem we wrótniach smętarza i pobożne
339     3, 32|        okwieconą; nad stawem, jaże we wodzie cichej odbijała się
340     3, 32|       samotnie dzikie grusze, całe we kwiatach i pszczelnym brzękiem
341     3, 32|           Wieś leżała niżej, jakby we dnie michy wielgachnej,
342     3, 32|           cicha o folwarek spalony we święta, którego rumowiska
343     3, 32|      folwarek kupują czy co?~- Już we święta powiadali, co dziedzic
344     3, 32|        jeno przerywanym, a drugie, we stawie przymglonym kiej
345     3, 33|            zboża pomdlałe, dmuchał we mgły, że rozpierzchały się
346     3, 33|            porankiem, słońce grało we wodach i rosy skapywały
347     3, 33|           wygna, kaj to pójdziesz? We świat na zatracenie i pośmiewisko!
348     3, 33|           dach, to cosik majdrował we wrótniach stodół, powywieranych
349     3, 33|            a jakby król wszystkich we wsi parobków, bo i mocarz
350     3, 33|           jaki prędki, już tydzień we wsi, a dopiero...~- Dyć
351     3, 33|           grubsze i beczkę kapusty we wianie; Franka z przychowkiem;
352     3, 33|         pucują się do czysta, kosy we wstęgi pletą i kokoszki
353     3, 33|      przypiekało, gołębie gruchały we strzesze i cichuśki szmer
354     3, 33|           Kłębowa, że słuchała się we wszystkim męża, to ino westchnęła
355     3, 33|           nim iść.~Patrzeli kwardo we świat, w pola rozkołysane,
356     3, 33|           nowa pomoc im przyszła i we wsi znowu się zakotłowało.~
357     3, 33|         sielnie ambitny, skryty, a we swój rozum i bogactwa dufający,
358     3, 33|          tak czas schodził, że męt we wsi był coraz większy.~Aż
359     3, 33|        zapewniał, że to bywały był we świecie, a Niemców znał
360     3, 33|              Ale zgodzić się musi! We dworze pełno Żydów, każden
361     3, 33|           jakby piekło zrobiło się we wsi. Co dnia bowiem już
362     3, 33|       zwozi z miasta, co ino może, we złoto by ją oprawił. Niech
363     3, 33|       zachodzie paliło się jeszcze we złocie całe i bledziuśką
364     3, 34|        wolna, wypytywał, co się tu we wsi działo.~Powtarzała,
365     3, 34|           żyje, i pod figurami, to we zbożach grywa na skrzypicy,
366     3, 34|         Weronki, kiej na topolowej we srogiej kurzawie ukazał
367     3, 34|           Hanka pedzieli, co żadna we wsi tak się nie przystroi -
368     3, 34|      śpiewając ruszyli, cisnąc się we wrótniach smętarza i przepychając,
369     3, 34|            trzeszczały, i niejeden we staw zleciał z wysokiego
370     3, 34|            jakby kto walił młotami we słońce, iż wszystek świat
371     3, 34|          wszystkie najprzedniejsze we wsi parobki, same rodowe,
372     3, 34|     jeszcze lepiej będzie dzisiaj, we święto...~- Powiadasz Płoszka
373     3, 34|        Hameryki.~- A ojce jeno się we łby skrobią, wzdychają i
374     3, 34|       gorzałki! - krzyknął Płoszka we drzwi.~- Za trzy morgi boru
375     3, 34|      rozpowiedzieli, radząc się go we wszystkim. Nawet Grzela
376     3, 35|          patrzyła żałosnymi oczyma we świat rozsłoneczniony, na
377     3, 35|           Antka, choćby jutro albo we wtorek.~- Antek wraca! Antek
378     3, 35|        śpiewać, chciało się lecieć we świat i krzykać zbożom,
379     3, 35|               Pódę z tobą, Szymek, we świat, pódę! - skamlał rzewliwie
380     3, 35|          wrzasnął tłukąc pięściami we ścianę, jaże Jędrzych przykucnął
381     3, 35|       stało nabrane, nogi trzymała we wodzie.~- Jagusia!... -
382     3, 35|     drugich nastają, że już ciężko we wsi wytrzymać.~- Jak Maciej
383     3, 35|            to już my razem zrobimy we wsi porządek. Obaczycie!~-
384     3, 35|            po całej ziemi strojnej we zwiesnę, w radość, w dziwny
385     3, 36|            chałupę, jeszcze leżącą we śpiku, ale na ostry turkot
386     3, 36|           w gorączce, i kładły się we wieczory zionące spiekotą,
387     3, 36|      młynarz też się pono wstawiał we dworze za wsią.~- Wszystkie
388     3, 36| świętojańskie robaczki mrowiły się we stawie; kolacje jedli wszędy
389     3, 36|           niekiedy gmerząc palcami we świetle, jakby chcąc zebrać
390     3, 36|            że ino im zady widniały we świetle; to spod szopy zachciał
391     3, 36|        Potykał się o skiby, plątał we wyrwach, niekiedy się nawet
392     4, 37|            lazły pod poduszki lebo we słomie łóżka chciwie bobrowały.~
393     4, 37|            i na włókach, a teraz i we czterech deskach się zmieści -
394     4, 37|   nacieszycie, jeszcze się wama da we znaki - syknął kowal poglądając
395     4, 37|      oczami po ziemiach, stojących we słońcu kieby w tej złotawej
396     4, 37|           tliły się nieprzeliczone we zbożach i wszędy, zwiewało
397     4, 37|     wypełzać spod drzew i domów, a we zbożach, co się ździebko
398     4, 37|        pradziada i pierwszy bogacz we wsi.~Pod dachem ojców przyłożył
399     4, 37|        ludzi. Maciej był pierwszym we wsi gospodarzem, to i pogrzeb
400     4, 37|            bo ja wiem?... Może kaj we świat pójdę... Cni mi się
401     4, 37|            pójdę... Cni mi się już we wsi... Bo ja wiem, co pocznę... -
402     4, 37|         sadami i jął przedmuchiwać we śpiące pod przyźbami.~Ale
403     4, 37|          krzyż, kiej Jagna stanęła we wrotniach stodoły.~Milczała
404     4, 37|      kościoła, kaj już Jambroż bił we dzwon żałobny.~A kiedy wrócili
405     4, 37|     pobłąkane w niemocy niesły się we świat i u tego nieba chmurnego
406     4, 37|     nieprzytomni.~Naraz koń zarżał we stajni, Łapa ostro zaszczekał
407     4, 38|           te głosy jękliwe leciały we świat tak rozgłośnie, aż
408     4, 38|           na te gody weselne, cała we kwiatach i zieleni i cała
409     4, 38|          wtóru i dziady usadowieni we dwa rzędy, od kruchty do
410     4, 38|           tym słońcu rozgorzałym i we wszystkiej cichości świata...~
411     4, 38|        dopiero za tydzień, to niby we środę.~- Jakże tam z kaucją,
412     4, 38|         ale i tam siedziały dziady we dwa rzędy czyniąc szeroką
413     4, 38|           dobre ludzie wspomogą... We świat se pociągne z drugimi...
414     4, 38|   sierdziście.~- Pomogę mu, Jaguś, we wszyćkim pomogę - przytwierdzał
415     4, 38|             Przeciech i my Nastusi we świat gołkiem nie dajemy.
416     4, 38|          się w zapusty! ~- Dzieuch we wsi zabraknie!~- To se miesckich
417     4, 38|      łaziła po wsi. Długo patrzyła we wody pogasłe i drżące od
418     4, 38|        rozruchane ździebko cienie, we światła, co leciały z okien
419     4, 39|           co?~- Juści, tak je niby we zwyczaju, co dopiero w oktawę -
420     4, 39|           ubyło!~- Nie kupuję kota we worku!~- Lepiej wy znacie
421     4, 39|          Chcielibyście! Co dostała we wianie, tego jej nikt mocen
422     4, 39|          niczego, pomagał wam będę we wszystkim. A już w tym moja
423     4, 39|         swoich krzywd nie ciepnęła we ślepie!~- Bo już wszystkie
424     4, 39|            szósty. Miał już wrócić we żniwa. Utopił się, we wodzie!
425     4, 39|       wrócić we żniwa. Utopił się, we wodzie! Jezu miłosierny! -
426     4, 39|         baczycie to, jak się topił we stawie co go to ledwie Kłąb
427     4, 40|     przeróżne pomyślunki roiły się we głowie kieby mrowisko, obłażąc
428     4, 40|        szmaty i poszła je przeprać we stawie.~A dzień podnosił
429     4, 40|           bratersku. - Tera już me we wszyćkim słuchaj kiej ojca.
430     4, 40|             co niby wody spławione we słońcu kolebały mu się do
431     4, 40|        Ojcowego to jeszcze siania! We dworze nie lepsze! - wykruszył
432     4, 40|         przyczajony buchał z nagła we zboża i skłębiał je, mącił,
433     4, 40|         rzęsisty pot zapatrzył się we świat i zamedytował.~Słońce
434     4, 40|         chwilę i spadł kiej piorun we zboża...~Antek porwał się
435     4, 40|            odrętwieniu, zapatrzony we świat i całą duszą zasłuchany
436     4, 40|      motyle raz po raz przysiadały we włosach, boże krówki szukały
437     4, 40|        zaszło i całe niebo stanęło we złocie i bledziuśkich zieleniach,
438     4, 40|           Rocho siedział pod oknem we świetle, lejącym się szeroką
439     4, 40|      poturbować, to się tak dobrze we wsi dzieje.~- Odpiszą mi
440     4, 40|        Masz rozum, pierwszyś teraz we wsi, to cię wszystkie posłuchają.~-
441     4, 41|            mi pedział mój dziadźka we wojsku, kiej me przy uczeniu
442     4, 41|         dwojaków z mlekiem, chleby we fartuszek i poleciała.~-
443     4, 41|      korczyk ziemniaków. Odrobicie we żniwa.~Zapłakała rzewliwie,
444     4, 41|           Pofolgował se Jezusiczek we złości pofolgował, no, żeby
445     4, 41|            nie pragnie im krzywdy. We złości to i ozór nie pości.
446     4, 41|     wrzasków dzieci, kąpiących się we stawie.~Antek wyciągnął
447     4, 41|            Jaguś, poszłabyś ze mną we świat?~- Kajże to? - podniesła
448     4, 41|     molestować, bych z nim jechała we świat, kaj by już ostali
449     4, 41|         przedać wszystko i uciekać we świat, choćby do Hameryki,
450     4, 42|            niżej, a całych jeszcze we mgłach, z których jeno kościelna
451     4, 42|      wiaterkiem, któren zaswywolił we zbożach, wszystko szło jak
452     4, 42|          jakie mu to zberezieństwa we łbie! - odepchnęła go i
453     4, 42|            Zobaczysz.~I robili już we dwóch, wprawdzie stary wielkiej
454     4, 42|       Szymek skwapliwie słuchał go we wszystkim, mrucząc jeno
455     4, 43|        jeno podogonie, zając wpadł we zboże, jak kamień we wodę,
456     4, 43|         wpadł we zboże, jak kamień we wodę, tęgi wywijacz! Nie
457     4, 43|            jako z pewnością zamrze we żniwa w Kłębowej izbie i
458     4, 43|             i że pewnikiem pójdzie we świat, gdzie go oczy poniosą.~-
459     4, 43|             sczerwieniony od zórz, we wszystek świat nieukojonej
460     4, 45|          brzeżących drogę i całych we kwiatach i pszczelnym brzęku,
461     4, 45|         podejrzenie zatargało kajś we wątpiach.~- Nic drugiego,
462     4, 45|            nie potrafi. Cóż, kiedy we łbie pstro i dalejże wybierać
463     4, 45|           jest?~- A nic, śmierć se we mnie rośnie i na żniwo czeka
464     4, 45|       księdza sprowadzą... a potem we świąteczne szmaty me przyobleką
465     4, 45|           była, w płaszczu, a cała we złocie i koralach. Pogładziła
466     4, 45|            ino rozdziana, bo tylko we wełniaku i w koszuli, ale
467     4, 45|        dusza się jego nosi, górnie we gwiazdy patrzy z bliska,
468     4, 45|        daleka i nieraz przyczajona we zbożu lub za jakimś drzewem
469     4, 45|        pragniony.~Chodziła też jak we śnie, ledwie już miarkując,
470     4, 45|            jakimś dworze, stojącym we brzozowym gaju, jakby o
471     4, 46|           zawołał Grzela i buchnął we zboża, przebierając się
472     4, 46|          sad i przepadł jak kamień we wodzie, że jeno kajś za
473     4, 46|            A żadne, tak nas uczyli we szkole, że tera nikto nie
474     4, 46|       Rocha już od południa nie ma we wsi.~- Przewąchał i zwiał,
475     4, 46|              Dyć bym poszła za nim we wszystek świat! - wyrwało
476     4, 46|            śpiewaniem nadziei...~- We waszej to mocy, aby się
477     4, 47|        wyżniach błyskały kosy, ale we wsiach, gdzie były mocniejsze
478     4, 47|            gwałt drabiny i moczono we stawie wozy co barzej rozeschnięte,
479     4, 47|          Tak się już wszystkim dał we znaki, że nikto go nie pożałuje.~-
480     4, 47|           taki ciołek na całe roki we świat, kobietę ostawi samą,
481     4, 47|       mówiła mi to samo.~- Dzieuch we wsi jak maku, nietrudno
482     4, 47|         cię szukać... nie było cię we wsi... kołowałam z godzinę,
483     4, 47|       nawet palcem! Jeno popatrzył we mnie, przysiadł pod oknem
484     4, 47|        dziadówka kieby najpierwsza we wsi, a Jambroż, któren akuratnie
485     4, 48|       przecież to łajdus najgorszy we wsi..~- Jagusia! Najgorszy
486     4, 48|         wsi..~- Jagusia! Najgorszy we wsi! - Nie wierzył własnym
487     4, 48|          zagwarzyły cichuśko kieby we śpiku, z pasieki zawiały
488     4, 48|        leciała nad omroczone pola, we wszystek świat.~Nie wiedzieli
489     4, 48|         szkliste od łez, że jakoby we mgłach majaczył mu cały
490     4, 49|          ciepnę wszyćko i pójdę se we świat! Wypędziliście Szymka,
491     4, 49|           co? Ze już co najgorszeé we świecie, to mnie spotkało! -
492     4, 49|           zaraza.~- Póki taka jest we wsi, potąd ciągle będzie
493     4, 49|        niebądź. Laboga, już mi się we łbie mąci! pomiarkuj ino,
494     4, 49|           wręby desek i zaprzężony we dwie czarne krowy, rzucili
495     4, 49|         smętarza była zawarta, zaś we furtce stojał Jambroż z
496     4, 49|          się na zboża pierzchające we wszystkie strony i rycząc