Tom, Rozdzial

 5501     2, 22|               zabawy.~Przyszedł w końcu i wyczekiwany Rocho, a tuż
 5502     2, 22|                któraś.~- Całkiem ustało i ma się na odmianę.~- Od
 5503     2, 22|                dzieci nauczał, mieszkał i jadał, Mateusz zaś witał
 5504     2, 22|               choć siedziała w pośrodku i najpierwsza mu w oczy wpadła,
 5505     2, 22|                Kobusowa.~- Na co to ano i tej Hance zeszło! - zaczęła
 5506     2, 22|         sołtysowa sklęła się z wójtową, i żeby nie ludzie, do bicia
 5507     2, 22|                 pozwalają przewodzić.~- I ustępują kiej przed czym
 5508     2, 22|             zapłacił za te ciągłe swary i kłyźnienia.~- Przeciech
 5509     2, 22|              dyć te wisielaki Gulbasowe i Filipki chłopaki!~- Idą
 5510     2, 22|              wreszcie drzwi się otwarły i przodem wlazł chłopak, przyodziany
 5511     2, 22|        ruchającymi się uszami z papieru i z ozorem czerwonym, może
 5512     2, 22|             kije, okręcone w grochowiny i wrażone w trepy, że chodził
 5513     2, 22|             wodziciel, ze słomianą pytą i kijem ostrymi kołkami najeżonym,
 5514     2, 22|                piszczałce przygrywający i cała hurma chłopaków z kijami,
 5515     2, 22|            kijami, bijąc nimi w podłogę i pokrzykując z całej mocy.~
 5516     2, 22|             zarżał niby ogier rozgrzany i zaczął wykrzykiwać:~- Niedźwiedniki
 5517     2, 22|                świnie po wodach pływają i deszcze gorzałką padają;
 5518     2, 22|         niedźwiedzia my srogiego wodzim i po świecie chodzim! Powiedzieli
 5519     2, 22|           opatrzyli, grzecznie przyjęli i na drogę co dali. Amen.~-
 5520     2, 22|                rypnęli kijami w podłogę i nuż przykrzykiwać, wodziciel
 5521     2, 22|             pytą wokół prał, co wlazło, i krzykał:~- Nie znalazłaś
 5522     2, 22|               tymi drewnianymi kulasami i ciągnął w tan, do taktu
 5523     2, 22|                 od tych wrzasków, gonów i śmiechów!~Opatrzyła ich
 5524     2, 22|          słychać było na drodze wrzaski i naszczekiwania psów.~- Któryż
 5525     2, 22|              się znowu na dawne miejsca i pogwarzali wesoło, dziewczyny
 5526     2, 22|             nacisnęły Rocha pod kominem i nuż go molestować i milić
 5527     2, 22|             kominem i nuż go molestować i milić się przed nim, by
 5528     2, 22|            Józia, com wtedy powiadał?~- I jak! Było to o tym Burku
 5529     2, 22|             zwartych, pochylonych krzy, i zaczął prawić z wolna i
 5530     2, 22|                 i zaczął prawić z wolna i niegłośno.~Cichość ogarnęła
 5531     2, 22|            Rocho powiadał cudeńka różne i historie o królach, o wojnach
 5532     2, 22|             zatrąbienia, by się zbudzić i paść na nieprzyjacioły,
 5533     2, 22|                 paść na nieprzyjacioły, i pobić, i ziemię ze złego
 5534     2, 22|                nieprzyjacioły, i pobić, i ziemię ze złego oczyścić;
 5535     2, 22|               księżycowe noce lamentują i wybawiciela czekają, gdzie
 5536     2, 22|                zapieje, wszystko zapada i w groby się kładzie; o krajach,
 5537     2, 22|           drugie jeszcze, insze a cudne i wprost nie do wiary, że
 5538     2, 22|                nieopowiedzianej lubości i serca dziw nie wyskoczyły
 5539     2, 22|       wyskoczyły z piersi z utęsknienia i podziwu.~A na końcu opowiadał
 5540     2, 22|                pan ludzki, sprawiedliwy i dobro narodowi całemu czyniący,
 5541     2, 22|                 o złem się przewiadywał i krzywdy naprawiał, i złości
 5542     2, 22|       przewiadywał i krzywdy naprawiał, i złości gasił, a potem, by
 5543     2, 22|                 zamek powiódł krakowski i tam w długi wiek rządy sprawował
 5544     2, 22|              ten ociec najlepszy narodu i pierwszy gospodarz!~Słuchali
 5545     2, 22|           pilniej, nie tracąc ani słowa i dech nawet tając w sobie,
 5546     2, 22|               jej ręce, pochyliła głowę i wsparta policzkiem o kądziel,
 5547     2, 22|            święty z obrazów zeszły, boć i był podobien ze siwego włosa,
 5548     2, 22|                  z długiej białej brody i z tych oczów bladych, zapatrzonych
 5549     2, 22|              mocą czującego mocno serca i tak gorąco brała w siebie
 5550     2, 22|              widziała wszystko jak żywe i tam szła duszą, gdzie wiódł
 5551     2, 22|               serce ta historia o królu i tej gospodarskiej córce.
 5552     2, 22|                jej ślicznym widziało!~- I to sam król tak żył z chłopami? -
 5553     2, 22|               mądrze, wraz prawdy różne i przykazania powiadał, że
 5554     2, 22|              wzdychali ciężko medytując i rozważając pilnie te urządzenia
 5555     2, 22|                rzekła, po tej druga, to i trzeciej się przypomniało,
 5556     2, 22|              trzeciej się przypomniało, i czwartej, a każda co nowego
 5557     2, 22|              wisielcach, o czarownicach i pokutujących duszach, i
 5558     2, 22|                 i pokutujących duszach, i o takich dziwnych, przerażających
 5559     2, 22|               krwawią się jakieś ślepia i w ciemnych kątach kłębią
 5560     2, 22|                 wiada nawet, czy był... i znowu powiadali, przędli
 5561     2, 22|                pilnie się przysłuchiwał i nową historię rzekł o koniu...~-,,
 5562     2, 22|                konia, ale tak narownego i próżniaka jak mało, próżno
 5563     2, 22|                nie chciał, uprzęże rwał i kopytami bił, że ani dostąpić...
 5564     2, 22|            poradzi, założył go do pługa i począł umyślnie orać stary
 5565     2, 22|            stary ugor, by go przemęczyć i do pokory nagiąć, ale koń
 5566     2, 22|                wtedy kozicą, co wlazło, i przymusił; koń robił, jeno
 5567     2, 22|                sobie to miał za krzywdę i zapamiętał dobrze, aż i
 5568     2, 22|                 i zapamiętał dobrze, aż i wyczekał na porę sposobną,
 5569     2, 22|            trzasnął go zadnimi kopytami i na miejscu zabił, a sam
 5570     2, 22|                w cieniach się wylegiwał i w cudzych zbożach wypasał,
 5571     2, 22|              mróz chwycił, paszy brakło i ziąb przejmował go do kości,
 5572     2, 22|                 strawy, leciał tak dnie i noce, bo wciąż była zima,
 5573     2, 22|                 wciąż była zima, śniegi i mrozy, a wilki tuż za nim,
 5574     2, 22|                 Bieży, bieży, bieży, aż i wyszedł na kraj zimy, w
 5575     2, 22|              kolana, źródełka bełkotały i skrzyły się w słońcu, cienie
 5576     2, 22|                chwiały się nad brzegami i wiaterek miły przeciągał,
 5577     2, 22|                  wparł się wnet w trawę i dalej żreć, boć zgłodniały
 5578     2, 22|              Cały dzień się tak trudził i na darmo! Chciał już wrócić
 5579     2, 22|             dala, powlókł się za głosem i w końcu dojrzał za łąkami
 5580     2, 22|      Przenajświętszy, on Pan niebieski, i rzecze:~- Nic tu po tobie,
 5581     2, 22|               Nic tu po tobie, wałkoniu i zabijaku, jak błogosławić
 5582     2, 22|            bicie przede mną sprawa, ale i sprawiedliwość ja w ręce
 5583     2, 22|                 cię każę jeszcze szczuć i poganiać...~To i zawróciło
 5584     2, 22|                 szczuć i poganiać...~To i zawróciło konisko do zimowego
 5585     2, 22|              konisko do zimowego kraju, i wlekło się o chłodzie i
 5586     2, 22|                 i wlekło się o chłodzie i głodzie, a w wielkim strachu,
 5587     2, 22|           pilnie strasząc go wyciem, aż i pewnej nocy zwiesnowej stanął
 5588     2, 22|            wrótniami swojego gospodarza i zarżał, by go przyjęli z
 5589     2, 22|                śmierć chłopa pobidniała i w wielkiej nędzy żyła wraz
 5590     2, 22|              nawet, zarówno mu już była i śmierć, ale one go ino obmacały
 5591     2, 22|                 ale one go ino obmacały i starszy powiedział:~- Nie
 5592     2, 22|                cię, boś za chudy, skóra i gnaty, szkoda pazurów, ale
 5593     2, 22|               ale ulitujem się nad tobą i pomożemy...~Wzięły go między
 5594     2, 22|                 Wzięły go między siebie i powiedły rankiem na gospodarzowe
 5595     2, 22|           rankiem na gospodarzowe pole, i założyły do pługa, któren
 5596     2, 22|            wdowa nim orała wraz z krową i dziećmi.~- Poorzą tobą,
 5597     2, 22|      powiedziały.~O dniu nadeszła wdowa i poznała go zaraz, to choć
 5598     2, 22|                  że to cud, iż powrócił i stał już w pługu, ale rychło
 5599     2, 22|               że zaczęła znowu wyklinać i bić, co ino wlazło! Robiła
 5600     2, 22|              się dorobiła nowego chłopa i tych morgów, co po sąsiedzku
 5601     2, 22|                wpodle, zmiękła la konia i powiedziała:~- Ukrzywdziłeś
 5602     2, 22|                 już z serca odpuszczam.~I zaraz tej samej nocy, kiej
 5603     2, 22|            wyprowadziły konia ze stajni i powiedły do niebieskiej
 5604     2, 22|                 zło, a dobre wynagradza i o niczym, choćby na ten
 5605     2, 22|                 nie przepomni.~- Choćby i ten robaczek wiercący w
 5606     2, 22|          Wzdrygnęła się na to Jagna, bo i Antek wszedł akuratnie,
 5607     2, 22|                  powstrzymywali oddechy i jak uroczeni siedzieli wsłuchując
 5608     2, 22|              wsłuchując się całą duszą.~I tak się ano przesuwał ten
 5609     2, 22|             jeno szmer wzdychów, marzeń i pożądań niby te kwietne
 5610     2, 22|                na wszystek świat smutny i szary, i biedny!~Po polach
 5611     2, 22|          wszystek świat smutny i szary, i biedny!~Po polach błądzili
 5612     2, 22|             pustych rozwalonych zamkach i kościołach słuchali głosów
 5613     2, 22|               każdej wiośnie Matka Boża i na świat wypuszcza.~I nosili
 5614     2, 22|              Boża i na świat wypuszcza.~I nosili się przez nieba i
 5615     2, 22|                I nosili się przez nieba i piekła, przez wszystkie
 5616     2, 22|            przez ciemnice Bożego gniewu i przez jasności łaski Jego
 5617     2, 22|            nieopowiedziane krainy cudów i czarów, dziwów i zachwytów,
 5618     2, 22|           krainy cudów i czarów, dziwów i zachwytów, przez takie światy,
 5619     2, 22|              ptaki poślepłe od piorunów i błyskawic, przez takie miejsca,
 5620     2, 22|              tylko w godzinie cudu albo i we śnie zagląda, patrzy
 5621     2, 22|            patrzy olśniony, dziwuje się i nie wie sam o sobie, czy
 5622     2, 22|  nieprzeniknionym, wałem czarów, skrzeń i cudowności, że przepadła
 5623     2, 22|                 ten cały pełen utrapień i nędz wszelkich, i krzywd,
 5624     2, 22|              utrapień i nędz wszelkich, i krzywd, i płakań, i żaleń,
 5625     2, 22|               nędz wszelkich, i krzywd, i płakań, i żaleń, i czekań -
 5626     2, 22|          wszelkich, i krzywd, i płakań, i żaleń, i czekań - a otwarły
 5627     2, 22|              krzywd, i płakań, i żaleń, i czekań - a otwarły się oczy
 5628     2, 22|                oczy na świat inny, nowy i tak cudowny, że żadne usta
 5629     2, 22|             mocarnym, bujnym a świętym, i cudownościami poprzerastanym
 5630     2, 22|             kieby dojrzałe zboże wyczką i makami, tam gdzie każde
 5631     2, 22|           nierozerwalny łań cuch marzeń i życia, cudów i pragnień,
 5632     2, 22|              cuch marzeń i życia, cudów i pragnień, w czarodziejski
 5633     2, 22|            dusze!~Cóż ta to życie szare i nędzne, cóż ta ten dzień
 5634     2, 22|                mrok to jeno, noc smutna i ciężka, przez którą chyba
 5635     2, 22|           człowieku, orzesz żywota rolę i płacz zasiewasz, ten trud,
 5636     2, 22|         zasiewasz, ten trud, ten ból...~I w błocie tarzasz gwiezdną
 5637     2, 22|              wzdychał, sam płakał, kiej i drudzy płakali...~A czasem
 5638     2, 22|             drżały westchnienia podziwu i tęsknot, dusze się kładły
 5639     2, 22|           Pańskich w tym cudów kościele i śpiewały przepotężny hymn
 5640     2, 22|              pod wieczór w pogodny czas i cichy, że jeno drgnienia
 5641     2, 22|             głęboko, tak brała w siebie i za taką prawdę miała, że
 5642     2, 22|               miała, że rosło to w niej i stawało przed oczami kiej
 5643     2, 22|           oblepić całą belkę, a jeszcze i pofarbowała lubryką czerwoną
 5644     2, 22|            pofarbowała lubryką czerwoną i niebieską, jaką jej Antek
 5645     2, 22|              tak była zajęta słuchaniem i robotą, że o całym świecie
 5646     2, 22|           spostrzegł tego w zasłuchaniu i w tej ciszy, jaka panowała.~
 5647     2, 22|            zaczęły doszczekiwać zajadle i skowyczeć w opłotkach, aż
 5648     2, 22|                Kłębiak na dwór wyleciał i powiadał potem, iż chłop
 5649     2, 22|                 przesunęła się za szybą i przepadła tak prędko, że
 5650     2, 22|              się powiadało, to może się i wywołał i wypatruje, kogo
 5651     2, 22|        powiadało, to może się i wywołał i wypatruje, kogo by wziąć!~-
 5652     2, 22|                za oknem, łeb kiej ceber i ślepie czerwone!~- Przywidziało
 5653     2, 22|                 ci się! - zawołał Rocho i że nikt nie chciał wyjrzeć,
 5654     2, 22|              ktoś podnosił oczy na okno i strachem utajonym dygotał.~- ,,
 5655     2, 22|             osiadły był z dawna, rodowy i bogacz, całe włóki obsiewał,
 5656     2, 22|                 miał, chałupę kiej dwór i młynek nad strugą.. Pan
 5657     2, 22|                w skrzyni, dzieci zdrowe i kobietę poczciwą; bo dobry
 5658     2, 22|            wyrozumiały, pokornego serca i sprawiedliwy dla wszelkiego
 5659     2, 22|           wszystkim przestrzegał pilnie i pierwszy był zawdy do pomocy
 5660     2, 22|               zawdy do pomocy bliźniemu i poratunku.~Żył też sobie
 5661     2, 22|              też sobie cicho, spokojnie i szczęśliwie jak u Pana Boga
 5662     2, 22|               żal mu było doma odbieżyć i ruszać na one boje srogie.~
 5663     2, 22|        królewski parobek u drzwi stojał i przynaglał!~Na wielką wojnę
 5664     2, 22|           krajów.~Trza się było gotować i na obronę stawać!~Zbawienie
 5665     2, 22|                 kładzie głowę za swoich i wiarę świętą.~Zwołał tedy
 5666     2, 22|          tęższych parobków, konie, wozy i wnet ruszyli rankiem jakoś
 5667     2, 22|              odprowadzała ich z płaczem i lamentem aż pod figurę Częstochowskiej,
 5668     2, 22|                 wojował dwa, że w końcu i słuch wszelki o nim zaginął.~
 5669     2, 22|            nawet z cicha jeszcze dziady i wędrowce różne powiadali...~
 5670     2, 22|                 bez czeladzi, bez wozów i koni, piechty, zbiedzony,
 5671     2, 22|        pozwolili jeszcze swojej ziemie, i spiesznie ruszył do wsi...~
 5672     2, 22|               barłogu na jego spotkanie i gorzkimi łzami zapłakała!~
 5673     2, 22|          trzasnął!~Oto kiedy on wojował i nieprzyjacioły Pańskie gromił,
 5674     2, 22|                przyszedł do chałupy mór i pobił mu wszystkie dzieci...
 5675     2, 22|                Pański, zerwał się nagle i jął strasznym głosem wyklinać
 5676     2, 22|               strasznym głosem wyklinać i pomstować!~Próżno go żona
 5677     2, 22|            wlekła błagający, przeklinał i przeklinał, że na darmo
 5678     2, 22|                  na darmo poczciwym był i pobożnym; na darmo. - Pan
 5679     2, 22|           pobożnym; na darmo. - Pan Bóg i .tak go opuścił i na zatracenie
 5680     2, 22|               Pan Bóg i .tak go opuścił i na zatracenie skazał!~Strasznie
 5681     2, 22|             Jezus chciał go doświadczyć i wypróbować.~- Pomogę, a
 5682     2, 22|          zaskrzeczał zły.~- Dam, choćby i zaraz!~Napisali cyrograf,
 5683     2, 22|             serdecznego palca podpisał.~I już od tego dnia zaczęło
 5684     2, 22|                co robił, a ino doglądał i rządził, Michałek, bo tak
 5685     2, 22|                 jeszcze lepsze, większe i bogatsze niźli przódzi.~
 5686     2, 22|           gorzeć w tym piekle wiecznym, i nie cieszyły go ni bogactwa,
 5687     2, 22|              śmierci, a jeno się weselą i wszystkiego używają do syta!~
 5688     2, 22|            Uspokajał się potem Jastrząb i jeszcze barzej przeciwko
 5689     2, 22|                obrazy z domu powyrzucał i do figury Częstochowskiej
 5690     2, 22|             kobieta odwiedła skamleniem i prośbami.~I tak roki płynęły
 5691     2, 22|         odwiedła skamleniem i prośbami.~I tak roki płynęły za rokami
 5692     2, 22|                niego, na dwór zapraszał i między swoich komorników
 5693     2, 22|            zapłacić za to...~Aż w końcu i przyszła godzina porachunku.
 5694     2, 22|                już zbrakło cierpliwości i pobłażania la zatwardziałego
 5695     2, 22|        grzesznika...~Nadszedł czas sądu i kary.~Najpierw zwaliły się
 5696     2, 22|                na niego ciężkie choroby i nie popuszczały ni na to
 5697     2, 22|              opuścili go całkiem ludzie i bieda siadła na progu.~A
 5698     2, 22|            skamlał o poratunek Michałka i jego diablich kamratów:
 5699     2, 22|          zawiśnie ręka Bożego gniewu!~A i diabli nie stali już o niego:
 5700     2, 22|            wicher zerwał dach z chałupy i powyrywał wszystkie drzwi
 5701     2, 22|               powyrywał wszystkie drzwi i okna, wraz zaś zleciała
 5702     2, 22|         zleciała się cała hurma diabłów i nuż tańcować koło węgłów,
 5703     2, 22|              nie pomarł bez Sakramentów i pojednania z Bogiem; to
 5704     2, 22|           przeszkadzało, upatrzyła porę i poleciała na plebanię.~Ale
 5705     2, 22|                nic tam już po mnie... - i pojechał na karty do dworu.~
 5706     2, 22|              oną figurą Częstochowskiej i tym szlochem krwawym, tym
 5707     2, 22|                 nad nią Panienka święta i przemówiła:~- Nie płacz,
 5708     2, 22|           wysłuchane są twoje prośby...~I schodzi do niej z ołtarza,
 5709     2, 22|       dobrotliwością... Przenajświętsza i gwieździe zarannej podobna...
 5710     2, 22|          żałośliwe, przytuliła do serca i powiada tkliwie:~- Prowadź
 5711     2, 22|               wierna.~Obejrzała chorego i zafrasowało się wielce serce
 5712     2, 22|           obejdzie, kobietą jeno jestem i takiej mocy nie mam, jaką
 5713     2, 22|                jeno od pluchy w płachtę i poszła w tę ciemnicę...~
 5714     2, 22|                do dworu umęczona srodze i przemokła do nitki; zapukała
 5715     2, 22|         dojrzawszy, iż to jakaś biedota i taki psi czas na dworze,
 5716     2, 22|          przyjedzie, teraz nie ma czasu i grał dalej, pił i baraszkował
 5717     2, 22|                 czasu i grał dalej, pił i baraszkował z panami.~Matka
 5718     2, 22|                 się na panią starościnę i weszła na pokoje.~Juści,
 5719     2, 22|                zaraz pojechał chętliwie i w te pędy.~Przyjechali jeszcze
 5720     2, 22|       przepraszał, rozgrzeszenie dostał i zaraz w ten moment Bogu
 5721     2, 22|                  pobłogosławiła kobietę i powiada do struchlałego
 5722     2, 22|                 deszcz, błoto, ciemnica i śmierć, idąca za nim trop
 5723     2, 22|                trop... Uląkł się wielce i dalejże gnać za Panienką
 5724     2, 22|                 a tu Ona już w płaszczu i koronie, otoczona chórami
 5725     2, 22|               na kolana, ryknął płaczem i wyciągnął ręce o zmiłowanie.~
 5726     2, 22|           święta spojrzała nań gniewnie i rzekła:~Wieki tak całe poklęczysz
 5727     2, 22|                 kamień się wnet obrócił i tak już ostał, nocami jeno
 5728     2, 22|                trzyma, zmiłowania czeka i już od wiek wieków tak klęczy.~
 5729     2, 22|               ku wiecznej pamiętliwości i ostrzeżeniu grzeszników,
 5730     2, 22|                każden rozważał słyszane i każden pełen był świętej
 5731     2, 22|                  podziwu, dobrotliwości i lęku.~Co tu rzec w taką
 5732     2, 22|               ogniu, nabrzmieje czuciem i jasnością, że jeno ją tknąć,
 5733     2, 22|           gwiezdnym deszczem rozprysnąć i tęczą się rozsnuć między
 5734     2, 22|                Mateusz wyciągnął flecik i jął na nim przebierać i
 5735     2, 22|                 i jął na nim przebierać i ciągnąć z cicha tą nutą
 5736     2, 22|                 zaczęli pogadywać o tym i owym, jak zwyczajnie.~Młódź
 5737     2, 22|            Boryna powrócił już ze sądów i pije teraz w karczmie ze
 5738     2, 22|              Jagusia zawinęła się cicho i wyszła nie wołając nawet
 5739     2, 22|               proga, ujął mocno za rękę i powiódł do innych drzwi
 5740     2, 22|            lipowym moście..."~- Przetak i groch!~- Każde dziecko o
 5741     2, 22|          Mateusz powiedział, że to ser, i sam zadał taką zagadkę:~- "
 5742     2, 22|                 nóg, bez rąk, bez głowy i brzucha,~A kaj się obróci,
 5743     2, 22|                 to swarzyć, prześmiewać i coraz ucieszniejsze zagadki
 5744     2, 22|              się izba roztrzęsła gwarem i wesołością.~I jeszcze długo
 5745     2, 22|         roztrzęsła gwarem i wesołością.~I jeszcze długo w noc tak
 5746     2, 23|                 pod obwisłymi gałęziami i prędko, trwożnie, niby spłoszone
 5747     2, 23|               śniegi, w noc bezgwiezdną i w niezgłębioną cichość pól
 5748     2, 23|             zapomnieli wnet o wszystkim i ująwszy się wpół, przywarli
 5749     2, 23|                  modrością siną zasnuty i milczeniem.~- Jaguś !~-
 5750     2, 23|                głosy trwożne bicie serc i potężny krzyk radości przytajonej;
 5751     2, 23|                 na się z piorunową mocą i z takim głodnym, pożerającym
 5752     2, 23|               jakoby w ognistą przepaść i rozglądając się ślepymi
 5753     2, 23|              zrywali się wnet z miejsca i znowu biegli, ani wiedząc
 5754     2, 23|               biegli, ani wiedząc dokąd i kędy, byle dalej, choćby
 5755     2, 23|                wszystko zginęło z oczu, i świat cały, i sama pamięć
 5756     2, 23|           zginęło z oczu, i świat cały, i sama pamięć o nim, aż przepadli
 5757     2, 23|               jeszcze pełni byli dziwów i zjaw onych, że jeszcze te
 5758     2, 23|          zdumień najgłębszych, uniesień i nieutulonych tęsknic!~Byli
 5759     2, 23|               czarodziejską tęczę cudów i marzeń, że płynęli jakby
 5760     2, 23|                najgłębsze kręgi zdumień i oczarowań. Jawy kołysały
 5761     2, 23|             oddechy, zamierali z trwogi i przywarci do siebie, oniemieli,
 5762     2, 23|                w prześwięty kwiat wiary i modlitewnych uniesień, że
 5763     2, 23|              padali na samo dno podziwu i niepamięci.~A potem, powracając
 5764     2, 23|                 że cię u Kłębów zastanę i razem wyjdziemy...~- Do
 5765     2, 23|             Sami jesteśmy...~- Sami!... i taka ciemnica... i... -
 5766     2, 23|             Sami!... i taka ciemnica... i... - szeptała rzucając mu
 5767     2, 23|                rzucając mu się na szyję i obejmując go ze wszystkiej
 5768     2, 23|                ze wszystkiej mocy szału i miłości...~ ~. . . . . . . . . . . .~ ~
 5769     2, 23|            przegarniał miękkim powiewem i kieby tymi pieszczącymi
 5770     2, 23|               nisko, skłębione brudnymi i poszarpanymi runami chmur,
 5771     2, 23|              wołów burych zaległo puste i nagie ugory, a dale majaczyły
 5772     2, 23|              drgającej wszędy ciemności i wzburzonego mętu.~Głęboki,
 5773     2, 23|             jastrzębie.~Noc była ciemna i boleśnie wzburzona, głucha,
 5774     2, 23|             szmerów, przyczajonych zjaw i nagłych stawań rzeczy niewytłumaczonych
 5775     2, 23|           czarną, nieprzeniknioną ulewą i świat cały przepadał, że
 5776     2, 23|                 w samą głąb przerażenia i dusza drętwiała, przywalona
 5777     2, 23|            pękały jakby gromem rozprute i przez straszliwe rozpadliny
 5778     2, 23|                zgubione, widma dźwięków i rzeczy dawno pomarłych a
 5779     2, 23|              płynęły żałosnym korowodem i ginęły nie wiadomo gdzie,
 5780     2, 23|                burza się w nich zerwała i rosła wzmagając się co mgnienie,
 5781     2, 23|             wyrwać z siebie wnętrzności i skąpać się w rozkoszach
 5782     2, 23|               nic, nawet samych siebie.~I porwani miłosną wichurą,
 5783     2, 23|                 nieprzejrzaną, w pustkę i głuchą samotność, by oddawać
 5784     2, 23|            wytryski ognia, słowa błędne i opite szałem, spojrzenia
 5785     2, 23|            zwarli się z dzikim skowytem i padli... nieprzytomni zgoła. . .~
 5786     2, 23|            Świat się wszystek zakołował i runął wraz z nimi w ogniste
 5787     2, 23|              odnajdą, przepadną w sobie i w świętej tajemnicy poczną,
 5788     2, 23|             drzewin zielonych...~Tak ci i oni parli do siebie przez
 5789     2, 23|            puste dnie, aż się odnaleźli i z jednakim, niezmożonym
 5790     2, 23|              sosny, gdy je burza wyrwie i zdruzgotane rzuci na siebie,
 5791     2, 23|               rozpacznie, mocą wszystką i w śmiertelnym zmaganiu kolebią
 5792     2, 23|           upadną...~A osłaniała ich noc i oprzędła, bych się stało,
 5793     2, 23|           skrzydeł podnoszonych do lotu i bijących o śniegi, to oddzielne,
 5794     2, 23|          zaczęły beczeć, przeganiać się i gzić kieby na weselisku,
 5795     2, 23|           przerażeniem.~Parzą się juchy i tak ślepną, że na człowieka
 5796     2, 23|           wynurzać jakieś cienie długie i pełzające... posuwały się
 5797     2, 23|               nich, przewlekły się wnet i całkiem zginęły w ciemnicy,
 5798     2, 23|        miażdżonych kości, groźny warkot i znowu milczenie głębokie
 5799     2, 23|                   Od wiatru siedzim, to i nie zwąchały.~- Bojam się...
 5800     2, 23|        wstrząsnęła się.~Ogarnął ją sobą i rozgrzewał takimi całunkami,
 5801     2, 23|                objęli się krzepko w pas i poszli jakąś dróżką, która
 5802     2, 23|             pokrytych nadmiarem kwiatów i kolebiących się cicho w
 5803     2, 23|                traw rosnących, drganiem i pobłyskiem strumieni, stłumionym
 5804     2, 23|              poszumów, lśniącej zieleni i niezmożonej radości istnienia...~
 5805     2, 23|          istnienia...~To milkli z nagła i przystawali zapadając w
 5806     2, 23|                 chmura przysłoni słońce i świat ścichnie, omroczy
 5807     2, 23|             świat ścichnie, omroczy się i w żałości a lęku przepada
 5808     2, 23|       uskrzydlał mocą takiego szczęścia i tak. rwał do podniebnego
 5809     2, 23|                bić tęczowymi skrzydłami i gwiezdnym, rozpalonym wytryskiem
 5810     2, 23|        rozsypywały się w noc zmartwiałą i pustą.~Nie wiedzieli już
 5811     2, 23|               co ich niesła w nadświaty i rwała się pieśnią bezładną,
 5812     2, 23|             słów prawie.~...Pieśń dzika i wzburzona płynęła rwiącym
 5813     2, 23|              potokiem z serc wezbranych i biła we świat wszystek zwycięskim
 5814     2, 23|       zwycięskim krzykiem miłości...~...I jako krzew ogrnisty płonęła
 5815     2, 23|                płonęła w chaosie mroków i nocnego mętu...~...To była
 5816     2, 23|                rozsypywały się na wiatr i ordzawiałe wlekły się ciężko
 5817     2, 23|                 sierocym, głosem zaguby i lęku...~...I w grobowej
 5818     2, 23|              głosem zaguby i lęku...~...I w grobowej cichości umierały.~
 5819     2, 23|         nabrzmiewały taką potęgą wzlotu i zagubienia się we wszystkim,
 5820     2, 23|               ja! - odparła jakoś łzawo i cicho.~Znaleźli się na dróżce,
 5821     2, 23|            węgłach, przygarnął ją mocno i otoczył ramionami, że kieby
 5822     2, 23|             tego nieba bym się uwiesiła i z tymi chmurami poniesła
 5823     2, 23|                jakiś cień padł na dusze i zmącił jasne tonie, i przenikną
 5824     2, 23|             dusze i zmącił jasne tonie, i przenikną dziwnie bolesną
 5825     2, 23|              zaczęły się nagle rozpadać i uciekać w różne strony,
 5826     2, 23|               głosy rozległy się bliżej i przeszły; ale gdzieś z boku,
 5827     2, 23|               dróżce, zaskrzypiał śnieg i jakiś cień wysoki zamajaczył
 5828     2, 23|             przystając z zapartym tchem i nasłuchując, ale cicho było
 5829     2, 23|      nasłuchując, ale cicho było naokół i martwo; podeszli więc chyłkiem,
 5830     2, 23|            chyłkiem, ostrożnie do broga i wsunęli się w głęboki otwór,
 5831     2, 23|                jakby przymknęła powieki i zapadła w głęboki sen, wiatr
 5832     2, 23|                 wionęła jeszcze głębsza i bardziej niepokojąca, że
 5833     2, 23|            drzew obwisłych pod śniegiem i daleki, daleki bełkot wody
 5834     2, 23|              jakiś oderwał się od ścian i przygarbiony posuwał się
 5835     2, 23|             zatrzymywał się co mgnienie i znowu szedł... skręcił za
 5836     2, 23|        przyczołgał się prawie pod otwór i nasłuchiwał długo...~Potem
 5837     2, 23|               przesunął się do przełazu i zniknął pod drzewami...~
 5838     2, 23|              pod drzewami...~Nie wyszło i Zdrowaś, kiej się znowu
 5839     2, 23|       przystanął na mgnienie, posłuchał i skoczył do brogu, przytkał
 5840     2, 23|             dziurę... trzasnęła zapałka i ogień w mig rozbłysnął po
 5841     2, 23|                tysiącem jęzorów błysnął i po chwili buchnął krwawą
 5842     2, 23|                się przeciskać do środka i dym gryzący zapełniał jamę,
 5843     2, 23|            wyjścia, oszaleli ze strachu i ledwie co dychający, aż
 5844     2, 23|          przysłonę, wparł się całą mocą i razem z nią padł na ziemię,
 5845     2, 23|            porwał, stary runął na niego i przebódł widłami do ziemi,
 5846     2, 23|             dobrze, bo Antek się zerwał i nim stary ponowił, trzasnął
 5847     2, 23|          trzasnął go pięściami w piersi i pognał w cały świat.~Rzucił
 5848     2, 23|                 stary do brogu, ale już i Jagny nie było, jeno mu
 5849     2, 23|               nie było, jeno mu mignęła i przepadła w nocy, więc jął
 5850     2, 23|                 głosem:~- Gore! gore! - i biegał z widłami dookoła
 5851     2, 23|               ogień objął już cały bróg i z szumem miotając się, sycząc,
 5852     2, 23|                okropnym słupem płomieni i dymów.~Ludzie zaczęli nadbiegać,
 5853     2, 23|          zaszarpała serca, a łuna rosła i pożar ognistą płachtą powiewał
 5854     2, 23|                powiewał na wsze strony, i pryskał deszczem iskier
 5855     2, 24|               onej nocy pamiętliwej, to i najpierwszemu głowaczowi
 5856     2, 24|            Ledwie rozedniało chyla tyla i ludzie oczy z pomroki nocnej
 5857     2, 24|                 się był podniósł ciężki i tak przemglony, że choć
 5858     2, 24|               jął walić mokrymi płatami i przysłonił świat roztrzęsioną,
 5859     2, 24|            świat roztrzęsioną, szklistą i przemiękłą płachtą, ale
 5860     2, 24|                 się ze wszystkich stron i całymi godzinami wystawali
 5861     2, 24|                 Bróg był spalony do cna i porozwalany, że jeno dwa
 5862     2, 24|                głownie, na chlewach zaś i szopie dachy pozrywano do
 5863     2, 24|              pozrywano do samych zrębów i rozrzucono, że cała dróżka
 5864     2, 24|              rozrzucono, że cała dróżka i pole wokoło, na jakie pół
 5865     2, 24|                łatami, przepaloną słomą i na pół zwęglonym drzewem
 5866     2, 24|                na pół zwęglonym drzewem i wszelką spalenizną.~Śnieg
 5867     2, 24|                 Śnieg padał bez przerwy i z wolna pokrywał wszystko
 5868     2, 24|       wytryskiwały strugi czarnego dymu i buchał blady, trzeszczący
 5869     2, 24|             dusili trepami, bili kijami i przywalali śniegiem.~Właśnie
 5870     2, 24|            osękiem jakąś opaloną szmatę i podniósł wysoko. ~- Jagusina
 5871     2, 24|              ale! Na zabawę się zebrały i zęby będą szczerzyć z cudzego
 5872     2, 24|                 dosyć namełły ozorami - i rzucił się, by rozganiać.~-
 5873     2, 24|               popatrzył na nią, splunął i poszedł w podwórze, a nikt
 5874     2, 24|           zapaskę, oglądać, a coś cicho i ze zgrozą opowiadać.~- Taką
 5875     2, 24|                  szepnęła Sochowa.~- Bo i prawda, że cud, prawdziwy
 5876     2, 24|              cud!~- Wiatru też nie było i w czas spostrzegli.~- A
 5877     2, 24|             niedźwiedniki szły z karzmy i pierwsze zobaczyły.~- Moiściewy!
 5878     2, 24|               sam Boryna złapał w brogu i tyle co rozegnał, a tu ogień
 5879     2, 24|            drodze przed Kłębową chałupą i miał ich na oku - prawiła
 5880     2, 24|           różności, jeno tyle że ciszej i ważniej.~- Stary pono tak
 5881     2, 24|                skrzynkę za nią wyrzucił i wszystkie szmaty - dorzuciła
 5882     2, 24|               co, do kreminału go wezmą i tyla!~- Sprawiedliwie mu
 5883     2, 24|           niedźwiednikami, bębni w okno i krzyczy: "Gore!"~Jezus Maria!
 5884     2, 24|                 zapusty bąkała o tym tu i owdzie Jagnustynka...~-
 5885     2, 24|                 chybi, wezmą go w dybki i posadzą w kreminale.~- Co
 5886     2, 24|                procesownica była sielna i na prawie się znała.~- A
 5887     2, 24|                 na czym innym, a choćby i widział podpalanie, świadczyć
 5888     2, 24|            świadczyć nie może, bo ociec i w złości z sobą żyli.~-
 5889     2, 24|               kto winowaty przed Bogiem i ludźmi, jeśli nie ta suka
 5890     2, 24|                ciszej, zbiły się w kupę i zaczęły jedna przez drugą
 5891     2, 24|          grzechy.~Gadały coraz głośniej i coraz zawzięciej potępiały
 5892     2, 24|             teraz wszystko, co ino było i nie było, co ino która kiedy
 5893     2, 24|               kiedy bądź zasłyszała abo i sama stworzyła na nią: wszystkie
 5894     2, 24|              nią: wszystkie dawne urazy i zawiści zasyczały w duszach,
 5895     2, 24|       przezwiska, wymysły, odgróżki złe i nienawistne słowa, wzburzona
 5896     2, 24|                skoczył rozsrożony kowal i ją przekładać gospodarzom,
 5897     2, 24|              już z dawna wiedział o tym i całymi nocami pilnował.~-
 5898     2, 24|             zresztą są świadki, zeznają i musi być kara na takich,
 5899     2, 24|               nich, słuchają mnie teraz i jeszcze śmią bronić takiego -
 5900     2, 24|              stojący z Kłębem na uboczy i rzekł:~- Mocno stajecie
 5901     2, 24|           Zawrzeszczał ich, zakrzyczeli i insi, a kowal rzucał się
 5902     2, 24|            rzeczy wymyślał na niego; aż i naród dość już wzburzony
 5903     2, 24|             wzburzony zmącił się do dna i zakłębił, zaczęli głośno
 5904     2, 24|             podpalacza, skuć w, kajdany i do urzędu powieść, a insi,
 5905     2, 24|              już się oglądali za kijami i chcieli bieżyć, wywlec go
 5906     2, 24|             bieżyć, wywlec go z chałupy i tak sprać, bych całe życie
 5907     2, 24|                krzyki, klątwy, wygróżki i takie zamieszanie, że naród
 5908     2, 24|       zamieszanie, że naród się skłębił i miotał jako ten gąszcz smagany
 5909     2, 24|                 gąszcz smagany wichurą, i jął się kolebać, bić kiej
 5910     2, 24|                płoty, przeć ku wrótniom i na drogę przeciekać - próżno
 5911     2, 24|                uspokajać, próżno sołtys i co starsi przekładali i
 5912     2, 24|                 i co starsi przekładali i tłumaczyli, głosy ich ginęły
 5913     2, 24|                 się przedzierać naprzód i krzyczeć wniebogłosy:~-
 5914     2, 24|                winowaci, oboje przywlec i skarać na pogorzelisku!...~
 5915     2, 24|             Baby, a zwłaszcza komornice i biedota wszystka, wzięły
 5916     2, 24|            wszystka, wzięły wtór za nią i z krzykiem nieludzkim, rozczapierzone,
 5917     2, 24|           potokiem; podniósł się wrzask i pisk w wąskich opłotkach,
 5918     2, 24|                 oczy błyszczały groźnie i splątana, dzika wrzawa biła
 5919     2, 24|              tłoczyli się coraz mocniej i prędzej, gdy ci na przedzie
 5920     2, 24|              jakby na uwięzi, zakołysał i runął na drogę, przystawał,
 5921     2, 24|                 nagle przymilkł całkiem i upadł na kolana, i pochylił
 5922     2, 24|              całkiem i upadł na kolana, i pochylił obnażone głowy...~
 5923     2, 24|           zapaloną latarnią na przedzie i przydzwaniał...~Przeszedł
 5924     2, 24|               doczeka.~- Wzywali go też i do Bartka z tartaka...~-
 5925     2, 24|                ruszyło za nim w asyście i cała hurma chłopaków poleciała
 5926     2, 24|                 spluwał, czapę naciskał i chyłkiem przebierał się
 5927     2, 24|                 rozlewała się po drodze i ginęła z wolna rozciekając
 5928     2, 24|            rozciekając się po opłotkach i chałupach. Kozłowa jedna
 5929     2, 24|               wszystko jazgotała głośno i wygrażający się Jagnie i
 5930     2, 24|                i wygrażający się Jagnie i Antkowi, ale widząc, że
 5931     2, 24|                słowa prawdy powiedział, i poszła na wieś, że w końcu
 5932     2, 24|                 ostało ludzi mało wiele i ci, którzy czuwali nad pogorzelą
 5933     2, 24|            którzy czuwali nad pogorzelą i strzegli, by w razie odnowy
 5934     2, 24|             pomoc.~Ostał się w podwórzu i kowal, ale tak zeźlony tym,
 5935     2, 24|        niespokojnie, zaglądał po kątach i raz po raz przeganiał Łapę,
 5936     2, 24|               wciąż za nim naszczekiwał i docierał...~Boryna zaś nie
 5937     2, 24|               że zakopał się w pierzyny i śpi, jedna tylko Józka,
 5938     2, 24|        wyzierała przed chałupę na naród i kryła się z nawrotem, że
 5939     2, 24|            obrządzała gospodarstwo, ale i stara była dzisiaj kiej
 5940     2, 24|               dzisiaj kiej osa, kąśliwa i nieprzystępna jak nigdy,
 5941     2, 24|        przyjechał pisarz ze strażnikami i jęli opisywać pogorzel i
 5942     2, 24|                i jęli opisywać pogorzel i badać przyczyny pożaru,
 5943     2, 24|          przyczyny pożaru, to juści, że i reszta narodu rozpierzchła
 5944     2, 24|              prawie całkiem, prawda, że i śnieg walił bezustannie,
 5945     2, 24|                nim tknął ziemi, topniał i grząską młaką pokrywał wszystko,
 5946     2, 24|         niespodziane, mało kto co robił i pamiętał o czym, że gdzieniegdzie
 5947     2, 24|            komina do komina, a w oknach i przed drzwiami, to w opłotkach
 5948     2, 24|            powiezą strażniki!~Ciekawość i zniecierpliwienie rosło
 5949     2, 24|           trochę ktosik wpadał zziajany i powiedał, że już po Antka
 5950     2, 24|              pobił, wyrwał się z więzów i w cały świat poszedł, a
 5951     2, 24|            latał do karczmy po gorzałkę i że z komina Borynowego sielnie
 5952     2, 24|                wójtowa bryka z pisarzem i strażnikami, ale bez Antka!~
 5953     2, 24|                ale bez Antka!~Zdumienie i rozczarowanie zawodu ogarnęło
 5954     2, 24|                wiedział jeno o tym wójt i sołtys, ale ci nie chcieli
 5955     2, 24|          ciekawość wzrosła niepomiernie i snuły się przypuszczenia
 5956     2, 24|              przypuszczenia coraz insze i zgoła niepodobne do wiary...~
 5957     2, 24|              się z wolna zrobiła ciemna i dość cicha, śnieg był przestał
 5958     2, 24|                śnieg był przestał padać i brało jakby na przymrozek,
 5959     2, 24|             błysnęła gwiazda wyiskrzona i ostry powiew ściskał zdziebko
 5960     2, 24|             chałupach błyskały światła, i ludzie, kupiąc się po ciasnych
 5961     2, 24|         przestając jednak snuć domysłów i przypuszczeń!~Bo juści materii
 5962     2, 24|                 sroga niechęć ku Jagnie i dochodziła aż do zgrozy
 5963     2, 24|          Kobiety ją ano wzięły na ozory i tak przewlekały między sobą,
 5964     2, 24|             skóry! Dostało się przy tym i Dominikowej niemało, dostało...
 5965     2, 24|           niemało, dostało... a jeszcze i barzej ciskały się na nią
 5966     2, 24|   naprzykrzonych.~Ale jedno, co zgodnie i jednako wszyscy czuli, to
 5967     2, 24|             którą się szczerze litowano i żałowano serdecznie, a nawet
 5968     2, 24|             serdecznie, a nawet Kłębowa i Sikorowa zaraz z wieczora
 5969     2, 24|                 wzburzenie się uciszyło i opadło, kużden znowu wrócił
 5970     2, 24|              pochylił głowę pod jarzmem i niósł dolę, jak Pan Bóg
 5971     2, 24|                przykazał, bez szemrania i z cierpliwością.~Juścić,
 5972     2, 24|     cierpliwością.~Juścić, że gadano tu i owdzie o tych zdarzeniach,
 5973     2, 24|         zdarzeniach, ale coraz rzadziej i płoniej, boć każdemu bliższe
 5974     2, 24|                  boć każdemu bliższe są i pierwsze własne troski a
 5975     2, 24|              przynosi.~Przyszedł marzec i nastały czasy zgoła nie
 5976     2, 24|                dnie były ciemne, smutne i tak przejęte pluchą, deszczami,
 5977     2, 24|               topielach chmur, że nawet i na to oczów mgnienie nie
 5978     2, 24|          obrosłe, woda stała w bruzdach i zatapiała niziny i obejścia,
 5979     2, 24|             bruzdach i zatapiała niziny i obejścia, nocami zaś brały
 5980     2, 24|               na olodowaciałych drogach i przejściach.~Przez taki
 5981     2, 24|             Przez taki psi czas prędzej i zapomniano o pożarze, ile
 5982     2, 24|           połamie, rozkolesi, zaszemrze i znowu płynie spokojnie.~
 5983     2, 24|                wziętym na bórg od Żyda, i ziemniakami ze solą.~U bogaczy
 5984     2, 24|               szmalcu, prażonych mięsiw i jensze, barzej jeszcze jątrzące
 5985     2, 24|             karczmie, na którą, kto żyw i ruchał nogami, pospieszył,
 5986     2, 24|                 ochotnie jak mało kiedy i do późna, do tela, póki
 5987     2, 24|               na znak, że to już północ i zapustom koniec; wnet zmilkły
 5988     2, 24|                  dopito spiesznie flach i kieliszków, i naród się
 5989     2, 24|           spiesznie flach i kieliszków, i naród się cicho rozchodził.
 5990     2, 24|                tam ano wójt ze sołtysem i zgodę czynili między Jagną
 5991     2, 24|               duszy przez te długie dni i noce, od tej minuty gdy
 5992     2, 24|            pożaru spotkał przed chałupą i siłą przyniewolił do powrotu,
 5993     2, 24|            zamarła w niej dusza od męki i leżała jako ten trup nagi,
 5994     2, 24|             odmęty łez palących, krzywd i niesprawiedliwości, że ni
 5995     2, 24|           ulitowała się nad nią Weronka i zajęła się dziećmi i starym,
 5996     2, 24|            Weronka i zajęła się dziećmi i starym, któren na dobitkę
 5997     2, 24|                po tym chodzeniu do lasu i leżał na przypiecku postękując
 5998     2, 24|          zapiekłą miała duszę z żałości i jakby na kamień stężałą.~
 5999     2, 24|             oczy gorzały bystro a sucho i usta zacinały się mocno,
 6000     2, 24|            Powstała znowu do życia, ale i na wnątrzu przemieniona,