Tom, Rozdzial

 1501     1, 5 |               ich dzisiaj ugaszczał i m i napitkiem ,i tym dobrym
 1502     1, 5 |              ugaszczał i m i napitkiem ,i tym dobrym słowem, że aż
 1503     1, 5 |              deszcz padał coraz grubszy i gdzieniegdzie po drodze
 1504     1, 5 |             rozlegały się turkoty wozów i ochrypłe śpiewy pijaków,
 1505     1, 5 |           ochrypłe śpiewy pijaków, albo i ktosik człapał się wolno
 1506     1, 5 |                  co ino szumiała głucho i pojękiwała jakby z zimna,
 1507     1, 5 |             czasem utknął na drzewo abo i w błoto, ale się rychło
 1508     1, 5 |                 ale się rychło podnosił i cięgiem podśpiewywał na
 1509     1, 5 |              zwyczaju.~Plucha szła taka i ciemność, że koniom ogonów
 1510     1, 5 |           koniom ogonów nie rozeznał, a i światła wsi widziały się
 1511     1, 6 |         deszczów, że tylko obrysy borów i wsi majaczyły blade, niby
 1512     1, 6 |               siekły bezustannie ziemię i przemiękały do głębi, aż
 1513     1, 6 |              ostatnimi łachmanami liści i szamotały się rozpacznie,
 1514     1, 6 |         ogłuchły bory.~Wsie poczerniały i jakby silniej przywarły
 1515     1, 6 |              sadów nagich, poskręcanych i jęczących z cicha.~Szara
 1516     1, 6 |           wypiła barwy, zgasiła światła i zatopiła w mrokach ziemię,
 1517     1, 6 |       zdrętwiałych, z pustek obumarłych i wlókł się ciężkim tumanem;
 1518     1, 6 |              drzewa trzęsły się z zimna i łkały w męce - do opuszczonych
 1519     1, 6 |                wśród mogił zapomnianych i krzyży pogniłych i płynął
 1520     1, 6 |         zapomnianych i krzyży pogniłych i płynął światem całym; przez
 1521     1, 6 |                pola, przez wsie zapadłe i zaglądał do chat, do obór,
 1522     1, 6 |                co się wiły nad kominami i wlekły po sadach.~Cicho
 1523     1, 6 |           błotnistej, rozmiękłej drodze i pusto było w obejściach
 1524     1, 6 |                 pusto było w obejściach i przed domami, czasami tylko
 1525     1, 6 |                 ktoś zamajaczył we mgle i ginął wnetki, że tylko człapanie
 1526     1, 6 |            wlókł się wolno od torfowisk i rozganiał gęsi, brodzące
 1527     1, 6 |                 się w ciasnych brzegach i przybierał ciągle, bo aż
 1528     1, 6 |       Borynowwej stronie, sięgał płotów i bryzgał pianą na ściany
 1529     1, 6 |             wieś była zajęta wycinaniem i zwożeniem kapusty; pełno
 1530     1, 6 |                 po klepiskach, sieniach i izbach, a jak u niektórych
 1531     1, 6 |              izbach, a jak u niektórych i pod okapami siniały kupy
 1532     1, 6 |             grząskie, nie do przebycia.~I u Dominikowej dzisiaj wycinano.~
 1533     1, 6 |             Szymkiem, bo Jędrzych ostał i łatał ano dach, że to przeciekał
 1534     1, 6 |                 Pod wieczór to już było i jakby się ździebko mroczeć
 1535     1, 6 |                raz wychodziła przed dom i patrzała w mgły, ku młynowi,
 1536     1, 6 |            patrzała w mgły, ku młynowi, i nasłuchiwała, czy nie jadą
 1537     1, 6 |          szerokie rowy pełne siwej wody i wysokie zagony kapusty,
 1538     1, 6 |              pasy blachy żelaznej, a tu i ówdzie majaczyły we mgle
 1539     1, 6 |                czerwone wełniaki kobiet i kupy wyciętych główek.~W
 1540     1, 6 |           chmura, czerniały stogi torfu i wozy, do których donoszono
 1541     1, 6 |                  Docinali już niektórzy i zabierali się do domu, więc
 1542     1, 6 |             zabierali się do domu, więc i głosy coraz mocniejsze rozlegały
 1543     1, 6 |        mocniejsze rozlegały się we mgle i leciały, z zagonu na zagon.~
 1544     1, 6 |            zmęczona była srodze, głodna i przemoczona do skóry, bo
 1545     1, 6 |          przemoczona do skóry, bo nawet i trepy zapadały się w rudy,
 1546     1, 6 |            toboł, zarzuciła go na plecy i poniesła na wóz.~- Parobek
 1547     1, 6 |                skrobał się po kołtunach i zaprzęgał konia.~- Spiesz
 1548     1, 6 |            chwila kapustę na wóz.~Jakoż i noc nadchodziła, mrok gęstniał
 1549     1, 6 |              nadchodziła, mrok gęstniał i czerniał, a deszcz się wzmagał,
 1550     1, 6 |            pluskało po rozmiękłej ziemi i rowach, jakby kto ziarnem
 1551     1, 6 |               Borynianki, która z Hanką i Kubą wycinała w podle.~-
 1552     1, 6 |                 w podle.~- Skończymy bo i czas do domu, taka plucha,
 1553     1, 6 |                    Juści. Noc zaruteńko i taka ćma, że się drogi nie
 1554     1, 6 |            dodała pochylając się ku nim i patrząc na majaczące w mgle
 1555     1, 6 |                majaczące w mgle kupy.~- I wasza niezgorsza, a już
 1556     1, 6 |              chłopa to już lata ma, ale i morgów ma tyla, że się parobki
 1557     1, 6 |             parobki śpieszą.~- Będą się i do ciebie śpieszyły, Józia,
 1558     1, 6 |               się ożenił.~- Prawda, ale i drobiazgu po nieboszczce
 1559     1, 6 |                   Młódka ty jeszcze, to i głupia... ojcowy grunt,
 1560     1, 6 |              głupia... ojcowy grunt, to i ojcowa wola!~- Dzieci też
 1561     1, 6 |                   Dzieci też coś znaczą i prawo swoje mają - zaczęła
 1562     1, 6 |               cudzego woza to złaź choć i w pół morza - mruknęła głucho
 1563     1, 6 |              mruknęła głucho Jagustynka i zamilkła, bo Józka rozgniewana
 1564     1, 6 |                jej jarmark przypomniał, i nosiła kapustę, a skoro
 1565     1, 6 |             klął na konia; wóz grzęznął i zarzynał się aż po osie
 1566     1, 6 |       torfiastym gruncie, że na dołkach i w gorszych miejscach oboje
 1567     1, 6 |               oboje, Szymek wiódł konia i zważał, żeby nie wywrócić,
 1568     1, 6 |                podpierała ramieniem wóz i rozmyślała, jak się to trzeba
 1569     1, 6 |               górą szumiał głucho wiatr i bił w drzewa na grobli,
 1570     1, 6 |            groblę był ciężki, bo stromy i śliski, koń utykał i co
 1571     1, 6 |             stromy i śliski, koń utykał i co krok przystawał odpoczywać,
 1572     1, 6 |                  aż koń ruszył z kopyta i zatrzymał się dopiero na
 1573     1, 6 |                się ta...~Znowu zamilkli i szli tak przy sobie, że
 1574     1, 6 |               zgodziłem skrzypka z Woli i la ciebie namówiłem Kłęba,
 1575     1, 6 |                la ciebie, Jaguś szeptał i tak przysuwał twarz do jej
 1576     1, 6 |          przysuwał twarz do jej twarzy, i dyszał, aż się cofnęła nieco
 1577     1, 6 |            dyszał, aż się cofnęła nieco i zadygotała ze wzruszenia.~-
 1578     1, 6 |                nią wstrząsnął gwałtowny i coś jak płomień wichrem
 1579     1, 6 |          wichrem przeleciał przez serce i głowę; aż się zatoczyła.
 1580     1, 6 |                wozu, chwyciła się luśni i choć nie potrza było, tak
 1581     1, 6 |               wóz skrzypiał, chwiał się i główki spadały w błoto...
 1582     1, 6 |             cięgiem widziała jego twarz i oczy roziskrzone, pożądliwe...
 1583     1, 6 |              obok którego przejeżdżali, i szum wody płynącej na koła
 1584     1, 6 |              szum wody płynącej na koła i spod stawideł otwartych,
 1585     1, 6 |           rykiem głuchym spadała na dół i rozbita na białą miazgę,
 1586     1, 6 |               białą miazgę, kłębiła się i jaśniała w rzece rozlewającej
 1587     1, 6 |                drodze; już się świeciło i przez szyby przysłonięte
 1588     1, 6 |                 kiej u dobrodzieja albo i we dworze jakim~-Bo to nie
 1589     1, 6 |           Grontu to ma więcej od Boryny i na procenta pieniądze daje,
 1590     1, 6 |                procenta pieniądze daje, i na mieleniu to nie okpiwa,
 1591     1, 6 |             chałupy.~W izbie widno było i ciepło, ogień buzował się
 1592     1, 6 |           Poszła do komory się przebrać i wkrótce już się zwijała
 1593     1, 6 |                już się zwijała po izbie i narządzała jedzenie pilnie
 1594     1, 6 |              jedzenie pilnie poglądając i ciekawie na starego, któren
 1595     1, 6 |               przebierał ziarna różańca i poruszał ustami. A gdy siadali
 1596     1, 6 |                położyła łyżkę dla niego i zapraszała.~- Ostajcie z
 1597     1, 6 |              zajrzę tu jeszcze, bo może i w Lipcach ostanę na dłużej...~
 1598     1, 6 |              przed obrazami, przeżegnał i wyszedł.~- Kto to? - zapytała
 1599     1, 6 |               znam, już tu nieraz bywał i przynosił świętości różne...
 1600     1, 6 |                Jambroży, pochwalił Boga i usiadł przed kominem.~-
 1601     1, 6 |              przed kominem.~- Ziąb taki i plucha, że aże mi moja drewniana
 1602     1, 6 |            skostniała~- Wam też po nocy i takim błocku łazić... nie
 1603     1, 6 |           siedzielibyście to w chałupie i pacierze se przepowiadali...
 1604     1, 6 |                  tom do dzieuch wyszedł i do ciebie, Jaguś, pierwszej
 1605     1, 6 |              się już z pół roku, aż się i dzisiaj w połednie porachowali.~-
 1606     1, 6 |               ino przekpiwania w głowie i zabawa.~- Tyla i mojego,
 1607     1, 6 |                 głowie i zabawa.~- Tyla i mojego, tyla, na cóż mi
 1608     1, 6 |                  na której stały miski, i jedli wolno i w milczeniu.
 1609     1, 6 |              stały miski, i jedli wolno i w milczeniu. Jędrzych pilnował,
 1610     1, 6 |                 pilnował, żeby dokładać i dolewać, tylko Jambroży
 1611     1, 6 |           powiadał jakie słowo ucieszne i sam się śmiał najbardziej,
 1612     1, 6 |                 Mądry ci on, mądry...~- I dobry, że nie znaleźć lepszego... -
 1613     1, 6 |              sprzątaniem, myciem naczyń i obrządkiem. Tak już zawżdy
 1614     1, 6 |           swoich dzierżyła żelazną ręką i rychtowała ich na dziewki,
 1615     1, 6 |             komin, to poprawiał głownie i dorzucał gałęzi i raz w
 1616     1, 6 |               głownie i dorzucał gałęzi i raz w raz spoglądał na kobiety,
 1617     1, 6 |           kobiety, ważył cosik w głowie i układał.~- Były pono u was
 1618     1, 6 |               Dobrodziej powiedział, że i w mieście nie spotkać piękniejszej:~
 1619     1, 6 |             jeszcze lata... poczeka się i na młodego, jak się jej
 1620     1, 6 |         karczmie tańcują, gorzałkę piją i ino patrzą za dzieuchami,
 1621     1, 6 |        dzieuchami, która jakie morgi ma i trochę gotowego grosza,
 1622     1, 6 |             połedniu taczkami gnój wożą i motyczkami orzą pole...~-
 1623     1, 6 |              wsi najmądrzejsza...~- Ale i za starym też uciechy nijakiej
 1624     1, 6 |              łbie powiedziała surowo.~- I... gada się, byle ozór nie
 1625     1, 6 |                 długo.~- Stary uszanuje i na cudzy grosz niełasy -
 1626     1, 6 |                 po chwili, wahająca już i niepewna.~- Więcej by on
 1627     1, 6 |          kądziel, potem pośliniła palec i jęła wyciągać lniane włókna
 1628     1, 6 |                 kręciło się po podłodze i furkotało.~- Jakże? Ma to
 1629     1, 6 |                 dobrego słowa nie dadzą i prawa do swoich części mają...~-
 1630     1, 6 |                 jakże?... A chłop dobry i gospodarz nie bele jaki,
 1631     1, 6 |                gospodarz nie bele jaki, i pobożny, i krzepki jeszcze,
 1632     1, 6 |               nie bele jaki, i pobożny, i krzepki jeszcze, sam widziałem,
 1633     1, 6 |               wsparła czoło na kądzieli i zapatrzyła się w ogień bezmyślnie.
 1634     1, 6 |                 się w ogień bezmyślnie. i słuchała wesołego trzaskania
 1635     1, 6 |            wolno.~Jambroży pożegnał się i poszedł prosto do Boryny.~
 1636     1, 6 |              wciąż siedziała nieruchoma i milcząca.~- Jaguś... córuchno...
 1637     1, 6 |             wami?..~Stara przędła dalej i mówiła cicho:~- Najlepiej
 1638     1, 6 |              jest, ale krzepki jeszcze, i ludzki, nie tak jak drugie
 1639     1, 6 |              żyta pod górką...~a choćby i ze sześć morgów zapisał...
 1640     1, 6 |                mają wygadywać na ciebie i na ozorach obnosić po wsi ?...
 1641     1, 6 |                 by się zabiło... a może i nie... może... - umilkła
 1642     1, 6 |                nie... może... - umilkła i już w głowie układała sobie
 1643     1, 6 |              słów, przędła machinalnie ,i jakby jej nie obchodził
 1644     1, 6 |              matce? Robiła, co chciała, i nikt jej marnego słowa nie
 1645     1, 6 |              majątki - tyle co nic, abo i mąż? Mało to chłopaków latało
 1646     1, 6 |               na jedną noc się zlecą... i my1 jej leniwie się snuła
 1647     1, 6 |               jak nić lniana z kądzieli i jak ta nić okręcała się
 1648     1, 6 |            innych, bo kupił jej wstążkę i chustkę... juści... ale
 1649     1, 6 |                 chustkę... juści... ale i Antek by kupił to samo...
 1650     1, 6 |             Antek by kupił to samo... a i inne może... żeby tylko
 1651     1, 6 |            pieniądze... każden dobry... i wszystkie razem... a bo
 1652     1, 6 |                 martwa a nieśmiertelna, i jako tę ziemię brał wicher
 1653     1, 6 |              wicher każdy, obtulał sobą i kołysał, i niósł tam, gdzie
 1654     1, 6 |                 obtulał sobą i kołysał, i niósł tam, gdzie chciał...
 1655     1, 6 |              niósł tam, gdzie chciał... i jako tę ziemię o wiośnie
 1656     1, 6 |                  śpiewa, panuje, tworzy i unicestwia, bo musi; jest,
 1657     1, 6 |              dusza - jako ta ziemia!...~I długo tak siedziała w milczeniu,
 1658     1, 6 |                  wylewała z trepów wodę i rzekła:~- Jaguś, jutro u
 1659     1, 6 |               powiedzieć. Będzie Ulisia i Marysia, i Wikta, i pociotkowe,
 1660     1, 6 |                Będzie Ulisia i Marysia, i Wikta, i pociotkowe, i drugie...
 1661     1, 6 |              Ulisia i Marysia, i Wikta, i pociotkowe, i drugie...
 1662     1, 6 |                  i Wikta, i pociotkowe, i drugie... I chłopaki przyjdą...
 1663     1, 6 |                 pociotkowe, i drugie... I chłopaki przyjdą... Pietrek
 1664     1, 6 |           kopanie przyszedł z wojska... i tak mówi pokracznie, że
 1665     1, 6 |              tak mówi pokracznie, że go i wymiarkować trudno...~Natrzepała,
 1666     1, 6 |               Natrzepała, co ino mogła, i poleciała do dom.~Cisza
 1667     1, 6 |                rzucił, to wiatr szumiał i baraszkował w sadzie albo
 1668     1, 6 |                 rozsypywały po trzonie, i dym buchał na izbę... a
 1669     1, 6 |               Wieczór ciągnął się wolno i długo, aż stara cichym,
 1670     1, 6 |             grzędach krzekorzyć zaczęły i pogdakiwać.~
 1671     1, 7 |                był tak samo zadeszczony i posępny.~Co chwila ktoś
 1672     1, 7 |             wychodził z jakiejś chałupy i długo a frasobliwie poglądał
 1673     1, 7 |                 taki lazł po tym błocie i deszczu do sąsiadów na wyrzekanie,
 1674     1, 7 |         wyrzekanie, że to czas taki, co i psa na dwór wygonić trudno,
 1675     1, 7 |                w polu kapusty, po którą i nie wyjechać dzisiaj, bo
 1676     1, 7 |                do dnia wywrzeć stawidła i puścić wodę do rzeki, która
 1677     1, 7 |             puścić wodę do rzeki, która i przez to rozlała się szeroko,
 1678     1, 7 |                 w ten świat zadeszczony i wzdychała żałośnie.~- Cni
 1679     1, 7 |       niecierpliwością oczekując zmroku i pójścia do Borynów na to
 1680     1, 7 |           dziadek po błocie, tak nudnie i tak jakoś smutnie, że już
 1681     1, 7 |          cięgiem krzyczała na chłopaków i potrącała, co się jej tylko
 1682     1, 7 |                 aż se owsem rozprażonym i octem skropionym obłożyła
 1683     1, 7 |                 sobie znaleźć nie mogła i robota leciała z rąk, a
 1684     1, 7 |                zielony ze starości dach i ganek świeżo pokryty gontami,
 1685     1, 7 |                 bo się jeszcze żółciły, i zabudowania za sadem, ale
 1686     1, 7 |              wsi, jako że lekująca była i znająca się na różnych chorobach.~
 1687     1, 7 |          przyodziała na głowę w zapaskę i wyjrzała za próg na błoto
 1688     1, 7 |               wyjrzała za próg na błoto i pluchę - to się jej odechciewało
 1689     1, 7 |                otworzyła swoją skrzynkę i jęła z niej wyjmować a rozkładać
 1690     1, 7 |             spod spodu chustkę Borynową i wstążkę, ustroiła się w
 1691     1, 7 |             wstążkę, ustroiła się w nią i długo przeglądała się w
 1692     1, 7 |               to przyodziać...pomyślała i zdjęła zaraz, bo ktoś szedł
 1693     1, 7 |            nocami się schodzi, a często i gdzie indziej puszcza...
 1694     1, 7 |       plotkowała, że mu to dzieuchy abo i cudze żony lepiej smakowały...
 1695     1, 7 |                mocny, dufający w siebie i przez to tak harny i nieustępliwy,
 1696     1, 7 |             siebie i przez to tak harny i nieustępliwy, że mało kto
 1697     1, 7 |               bo wszystko zaraz przepił i przefundował albo i rozpożyczył...
 1698     1, 7 |             przepił i przefundował albo i rozpożyczył... Gołąb było
 1699     1, 7 |             było mu za przezwisko, choć i do jastrzębia prędzej był
 1700     1, 7 |           prędzej był podobien z twarzy i z onej zapalczywości...~-
 1701     1, 7 |                ja...~Ścisnął ją za rękę i tak gorąco patrzył w oczy,
 1702     1, 7 |              się dziewczyna zarumieniła i niespokojnie na drzwi poglądała.~-
 1703     1, 7 |              zmieszana.~- Całe pół roku i dwadzieścia i trzy dni...
 1704     1, 7 |             Całe pół roku i dwadzieścia i trzy dni... dobrzem liczył:.. -
 1705     1, 7 |               się już mroczyło na dobre i żeby mu się wyrwać.~- Przywitajże
 1706     1, 7 |              mnie, Jaguś - prosił cicho i chciał ją objąć, ale wysunęła
 1707     1, 7 |                 ale wysunęła się prędko i szła do komina zapalić światło,
 1708     1, 7 |             ciemku matka nie zeszła abo i kto drugi, ale nie zdążyła,
 1709     1, 7 |              przycisnął mocno do siebie i jął zapamiętale całować...~
 1710     1, 7 |                  aż żebra trzeszczały , i tak całował, że całkiem
 1711     1, 7 |               się całkiem wścieknę... - I tak całował, że mu dziewczyna
 1712     1, 7 |              dziewczyna całkiem zmiękła i leciała przez ręce kiej
 1713     1, 7 |               zapalił nad okapem lampkę i skręcał papierosa, a roziskrzonymi
 1714     1, 7 |              się mocno dzierżyła ściany i dyszała ciężko.~Jędrzych
 1715     1, 7 |                 ciężko.~Jędrzych wszedł i ogień na trzonie rozdmuchiwał,
 1716     1, 7 |                 nastawiał garnki z wodą i cięgiem się po izbie kręcił,
 1717     1, 7 |                 przywitanie nie zważała i poszła do komory przeoblec
 1718     1, 7 |               matko... - mówił łagodnie i chciał ją w rękę pocałować.~-
 1719     1, 7 |              kiej rzep psiego ogona, że i ożogiem trudno cię odegnać...~-
 1720     1, 7 |                 żelazny pogrzebacz.~Ale i na tym skończyła, bo Mateusz
 1721     1, 7 |              splunął, trzasnął drzwiami i wyszedł prędko, bo jakże,
 1722     1, 7 |                  z babą się to miał bić i pośmiewisko z siebie dla
 1723     1, 7 |                 stało, wsiadła na Jagnę i hajże jazgotać, a wypominać
 1724     1, 7 |               schowała głowę w pierzynę i buchnęła płaczem i wyrzekaniami...
 1725     1, 7 |             pierzynę i buchnęła płaczem i wyrzekaniami...rozżalona
 1726     1, 7 |               ostro spojrzy na nią albo i ściśnie mocno... to się
 1727     1, 7 |                trzęsie, moc ją odchodzi i tak mdli w dołku, że już
 1728     1, 7 |                aż stara się udobruchała i jęła troskliwie obcierać
 1729     1, 7 |           troskliwie obcierać jej twarz i oczy, a głaskać po głowinie,
 1730     1, 7 |             zaczerwienią kiej królikowi i jak to pójdziesz do Borynów?~-
 1731     1, 7 |             pięknie, ludzie tam będą, a i sam Boryna uważa...~Podniesła
 1732     1, 7 |               Podniesła się zaraz Jaguś i zaczęła się ubierać.~- Nie
 1733     1, 7 |                papierków... ale może to i dobrze, że są w zgodzie,
 1734     1, 7 |               zgodzie, bo kowal pyskacz i na prawie się zna... - odstąpiła
 1735     1, 7 |                   odstąpiła parę kroków i z lubością przyglądała się
 1736     1, 7 |                Idź, a siedź do północka i gzij się tam z parobkami! -
 1737     1, 7 |            Ogień buzował się na kominie i rozświetlał ogromną izbę,
 1738     1, 7 |             lśniły się szkła od obrazów i kołysały się te światy,
 1739     1, 7 |          czynione z kolorowych opłatków i na nitkach wiszące u czarnych,
 1740     1, 7 |             siedziały rzędem dziewczyny i kilka kobiet starszych -
 1741     1, 7 |                ostawiła trepy pod oknem i siadła zaraz z kraju przy
 1742     1, 7 |                 przy starej Jagustynce, i jęła się roboty.~Gwar się
 1743     1, 7 |               przybywało jeszcze kobiet i parobków, którzy wraz z
 1744     1, 7 |              częściej kurzyli papierosy i szczerzyli zęby do dziewczyn,
 1745     1, 7 |              społecznie.~Józka, choć to i skrzat był jeszcze, a rej
 1746     1, 7 |              był jeszcze, a rej wodziła i w robocie, i w śmiechach,
 1747     1, 7 |                rej wodziła i w robocie, i w śmiechach, bo starego
 1748     1, 7 |                dzieuch tak sposobny, że i trzech kwartałów czekać
 1749     1, 7 |                 głupie wierzą; tak samo i kowal opowiada o zamorskich
 1750     1, 7 |             drugą chałupę ma na plebani i zawżdy wiedzą, czy księdza
 1751     1, 7 |               nachyliła się do Kłębowej i spytała:~- Skąd on jest?~-
 1752     1, 7 |                na dłoń, obcinała liście i mówiła szybko, coraz głośniej,
 1753     1, 7 |            szybko, coraz głośniej, żeby i drugie słyszały: - Co trzecią
 1754     1, 7 |               zimę przychodzi do Lipiec i u Boryny zakłada kwaterę...
 1755     1, 7 |            przezywać, choć mu ta pewnie i nie Roch... Dziad jest i
 1756     1, 7 |                i nie Roch... Dziad jest i nie dziad, kto go tam wie...
 1757     1, 7 |                    ale pobożny człowiek i dobry... ino mu tej obrączki
 1758     1, 7 |             święte, a jak niektórym, to i takie z królami, co to z
 1759     1, 7 |            narodu przódzi wychodziły... i książki pobożne ma takie,
 1760     1, 7 |                w których stoi wszystko, i historie różne o świecie...
 1761     1, 7 |             przecież mojemu Walkowi, to i ja, i mój słuchalim, inom
 1762     1, 7 |                mojemu Walkowi, to i ja, i mój słuchalim, inom przepomniała,
 1763     1, 7 |        słuchalim, inom przepomniała, bo i wymiarkować ciężko... A
 1764     1, 7 |              drugi raz pod krzyżem albo i gdzie w polu, a do kościoła
 1765     1, 7 |                 choć mówi jak wszystkie i nauczny jest; jakże, z Żydem
 1766     1, 7 |             weźmie, tyle co kapkę mleka i kromkę chleba, a i za to
 1767     1, 7 |                mleka i kromkę chleba, a i za to jeszcze dzieci uczy...
 1768     1, 7 |            dziewczyny buchnęły śmiechem i aż się pokładały.~Śmieli
 1769     1, 7 |                niósł w płachcie kapustę i pchnięty przez kogoś, przewrócił
 1770     1, 7 |            izbie, a on wstawał z trudem i co się już zebrał na czworaki,
 1771     1, 7 |            popychali.~Józia go obroniła i pomogła wstać, ale też pomstował,
 1772     1, 7 |                 pomstował, pomstował...~I z wolna rozmowa przeszła
 1773     1, 7 |              raz wraz padały na płachtę i stożyły się w coraz większą
 1774     1, 7 |                  że ostał ino w koszuli i w portkach pasiastych z
 1775     1, 7 |                  łeb mu się rozwichrzył i pot gęsto pokrył mu czoło;
 1776     1, 7 |            robił, ale śmiał się cięgiem i przekpiwał, a taki był urodny,
 1777     1, 7 |                jak w obraz poglądała, a i nie ona jedna tylko... a
 1778     1, 7 |             przystawał, żeby odetchnąć, i wesołym wzrokiem tak patrzał
 1779     1, 7 |                 nią, aż spuszczała oczy i czerwieniła się. Ale nikt
 1780     1, 7 |             widział prócz Jagustynki, a i ta udawała, że nie patrzy,
 1781     1, 7 |             głowy - mruknęła Jagustynka i chciała dalej coś o tym
 1782     1, 7 |                dzieuchach.~- Wiedzą one i o lepszych, nie bójta się.
 1783     1, 7 |                nastał czas taki, że już i gęsiarce nie mówią o bocianie,
 1784     1, 7 |                      Kiedy baczycie, to i ostawcie la siebie! - zakrzyknęła
 1785     1, 7 |                utrafić.~- Ale, siedzita i nie wiecie, co się stało! -
 1786     1, 7 |           zapytania ze wszystkich stron i wszystkie oczy spoczęły
 1787     1, 7 |              wie wszystko zaraz, a może i nieco przódzi...~- Takie
 1788     1, 7 |               krzywdy.~- Złapać takiego i całą kupą choćby zabić,
 1789     1, 7 |              całą kupą choćby zabić, to i kary, nie ma, bo wszystkich
 1790     1, 7 |            zawołał wesoło, czapkę zdjął i witał się ze wszystkimi
 1791     1, 7 |              jak ćwik, kapotę rozpuścił i głośno a dużo gadał, czego
 1792     1, 7 |                 to ino wesoło pogadywał i rad na nią patrzył, taka
 1793     1, 7 |                taka piękna dzisiaj była i wystrojona w chustkę od
 1794     1, 7 |               okryła ją czystym płótnem i zaczęła ustawiać miski i
 1795     1, 7 |                i zaczęła ustawiać miski i łyżki do jedzenia.~A Boryna
 1796     1, 7 |              półgarncową butlę okowitki i jął z nią obchodzić wszystkich
 1797     1, 7 |           obchodzić wszystkich po kolei i przepijać.~Dziewczyny się
 1798     1, 7 |           Jankla, to myśli, że wszyscy!~I piły, odwracały się, przysłaniały
 1799     1, 7 |            krzywiły się, mówiły "mocna" i oddawały kieliszek Borynie.~
 1800     1, 7 |                  Tylko Jagna uparła się i nie piła, mimo próśb i namawiań.~-
 1801     1, 7 |              się i nie piła, mimo próśb i namawiań.~- Nawet i smaku
 1802     1, 7 |               próśb i namawiań.~- Nawet i smaku gorzałki nie znam
 1803     1, 7 |                 smaku gorzałki nie znam i nie ciekawam powiedziała.~-
 1804     1, 7 |               jak to obyczaj każe, ławę i z wolna jedli, a raz w raz
 1805     1, 7 |               skrzybot łyżek, mlaskanie i to słowo niektóre słychać
 1806     1, 7 |                 się dziwił niejeden, bo i ziemniaki z rosołem były,
 1807     1, 7 |               ziemniaki z rosołem były, i mięso gotowane z prażoną
 1808     1, 7 |               prażoną jęczmienną kaszą, i kapusta z grochem - rzetelnie
 1809     1, 7 |                  a Józia ze swej strony i Hanka pilnowały by zasię
 1810     1, 7 |                pilnowały by zasię dolać i dołożyć...~Witek dorzucał
 1811     1, 7 |                co jedli, znosił kapustę i zsypywał na kupę, a łakomie
 1812     1, 7 |           siebie zapachy, oblizywał się i wzdychał.~- Pół wołu bym
 1813     1, 7 |         kosteczek myślał z markotnością i przyciągał pasa, tak mu
 1814     1, 7 |            głodu. ~Ale rychło skończyli i podnieśli się z "Bóg zapłać"
 1815     1, 7 |              wychodził przewietrzyć się i kości przeciągnąć, kto zaś
 1816     1, 7 |               progu z miską na kolanach i jadł, aż mu się uszy trzęsły,
 1817     1, 7 |                  co z ludźmi pościągały i gryzły się o kości wyrzucone
 1818     1, 7 |               stołek do komina.~- Mleka i chleba daj mi, Józia, a
 1819     1, 7 |               wystarczy.~- Jest jeszcze i ździebko mięsa... - ozwała
 1820     1, 7 |            jadam.~Przymilkli z początku i przypatrywali mu się ; z
 1821     1, 7 |             przysiadł do jadła, rozmowy i śmiechy podniosły się na
 1822     1, 7 |                 był, pół świata zeszedł i cudów tyla widział... Jak
 1823     1, 7 |                bory, a za nimi też wsie i pola, i lasy.... Ze sto
 1824     1, 7 |                za nimi też wsie i pola, i lasy.... Ze sto mil trza
 1825     1, 7 |                 Ze sto mil trza iść abo i z tysiąc - myślała i miała
 1826     1, 7 |                abo i z tysiąc - myślała i miała dziwną ochotę się
 1827     1, 7 |            przyniósł skrzypce, nastroił i zaczął przegrywać pieśnie
 1828     1, 7 |            deszcz tylko zacinał w szyby i psy jazgotały przed domem.
 1829     1, 7 |            przed domem. A on grał wciąż i coraz to coś nowego, przebierał
 1830     1, 7 |                  przebierał ino palcami i smykiem tak ciął po strunach,
 1831     1, 7 |          parobki przytupywali raz w raz i podśpiewywali wesoło - izba
 1832     1, 7 |          napełniła się wrzawą a tupotem i śmiechami , aż się szyby
 1833     1, 7 |              pies jął skowyczeć w sieni i tak przeraźliwie zawył,
 1834     1, 7 |             przewrócił o szatkownicę.~- I, nic... chłopak któryś przyciął
 1835     1, 7 |              przyciął psu ogon drzwiami i bez to tak wył! - zawołał
 1836     1, 7 |             zbiera po wsi wywłóki różne i lekuje... - broniła gorąco
 1837     1, 7 |               już gdzieś w opłotkach.~- I pies stworzenie boskie,
 1838     1, 7 |                 pies stworzenie boskie, i czuje krzywdę jako i człowiek...
 1839     1, 7 |            boskie, i czuje krzywdę jako i człowiek... Pan Jezus miał
 1840     1, 7 |                 miał też swojego pieska i nie dał nikomu krzywdzić... -
 1841     1, 7 |             żebyście wiedzieli, to miał i Burkiem go przezywał...~-
 1842     1, 7 |            jakby wypłakane oczy w ogniu i ozwał się cicho, przebierając
 1843     1, 7 |                jeszcze po ziemi chadzał i rządy nad narodem sam sprawował,
 1844     1, 7 |          parzące, bo słońce przypiekało i gorąc był taki, jak kieby
 1845     1, 7 |            nóżków nie czuł z utrudzenia i pić mu się okrutnie chciało,
 1846     1, 7 |       przysiadał na wydmach, chocia tam i barzej przygrzewało, i rosły
 1847     1, 7 |              tam i barzej przygrzewało, i rosły same ino koziebródki,
 1848     1, 7 |        poschniętych badyli dziewann, że i ptaszek by się nie schronił....~
 1849     1, 7 |                    Ale co przysiadł, to i nie odzipnął nawet rzetelnie,
 1850     1, 7 |              taka ćma się podnosiła, co i świata widać nie było...~
 1851     1, 7 |                choć mu piersi zapierało i ledwie się już ruchał, to
 1852     1, 7 |              się już ruchał, to wstawał i szedł, a ino się pośmiewał
 1853     1, 7 |          zbawienie grzesznego narodu...~I szedł Pan Jezus... szedł...
 1854     1, 7 |                Pan Jezus... szedł... aż i przyszedł do lasu...~Odpoczął
 1855     1, 7 |              niezgorzej, ochłodził wodą i coś niecoś z torby przegryz,
 1856     1, 7 |                kijaszek, przeżegnał się i wlazł w bór.~A bór był stary
 1857     1, 7 |            wlazł w bór.~A bór był stary i gęsty, a błota nieprzebyte,
 1858     1, 7 |             błota nieprzebyte, a chrapy i oparzeliska takie, że musi
 1859     1, 7 |              tam domował, a gąszcze, że i niektóremu ptakowi łacno
 1860     1, 7 |            piekielny, pomagał w te pędy i rwał suszki, rwał dęby,
 1861     1, 7 |                 rwał dęby, rwał gałęzie i huczał, i hurkotał po borze
 1862     1, 7 |                  rwał gałęzie i huczał, i hurkotał po borze jako ten
 1863     1, 7 |            pomioty diabelskie wyskakują i szczerzą kły... i warczą...
 1864     1, 7 |             wyskakują i szczerzą kły... i warczą...i straszą... i
 1865     1, 7 |              szczerzą kły... i warczą...i straszą... i świecą ślepiami,
 1866     1, 7 |                 i warczą...i straszą... i świecą ślepiami, i... ino...
 1867     1, 7 |           straszą... i świecą ślepiami, i... ino... ino chycić pazurami.~
 1868     1, 7 |            swojej świętej osobie...~Ale i Panu Jezusowi dość było
 1869     1, 7 |               tego głupiego strachania, i że pilno na odpust, to przeżegnał
 1870     1, 7 |               odpust, to przeżegnał bór i zaraz wszystkie Złe i ze
 1871     1, 7 |               bór i zaraz wszystkie Złe i ze swoimi kumami przepadli
 1872     1, 7 |         pobratane.~Ten ci to pies ostał i leciał za Panem Jezusem,
 1873     1, 7 |           porteczki, to kapot Mu ozdarł i za torby chytał, i sielnie
 1874     1, 7 |               ozdarł i za torby chytał, i sielnie się dobierał do
 1875     1, 7 |            Jezus, jako że był litościwy i krzywdy nijakiemu stworzeniu
 1876     1, 7 |               kijaszkiem przetrącić abo i zasie samym pomyśleniem
 1877     1, 7 |              chlebaszka, kiejś głodny - i rzucił mu z torby.~Ale pies
 1878     1, 7 |            torby.~Ale pies się rozeźlił i zapamiętał, że nic, ino
 1879     1, 7 |                warczy, ujada, a dociera i całkiem już psuje Jezusowe
 1880     1, 7 |                  a obleczenie mi rwiesz i szczekasz po próżnicy. Głupiś,
 1881     1, 7 |                to człowiekowi odsłużysz i żyć bez niego nie poradzisz... -
 1882     1, 7 |               wtulił między nogi, zawył i kiej ogłupiały pognał w
 1883     1, 7 |              przed kruchtą cały jarmark i pijaństwo, i rozpusta, i
 1884     1, 7 |               cały jarmark i pijaństwo, i rozpusta, i obraza boska,
 1885     1, 7 |                i pijaństwo, i rozpusta, i obraza boska, jako i w te
 1886     1, 7 |          rozpusta, i obraza boska, jako i w te czasy bywa.~Wychodzi
 1887     1, 7 |             Wychodzi Pan Jezus po sumie i patrzy, aż tu naród kiej
 1888     1, 7 |                w oną stronę się kolebie i ucieka, a niektóry z biczem
 1889     1, 7 |            kłonice sięga, a inszy zasię i kamienia szuka, a baby w
 1890     1, 7 |          kamienia szuka, a baby w krzyk i na płoty się drą, to na
 1891     1, 7 |                gna z wywieszonym ozorem i wprost na Pana Jezusa. Nie
 1892     1, 7 |       rozpostarł tę swoją świętą kapotę i powieda do zwierza, któren
 1893     1, 7 |                  ospostarł nad nim ręce i powiada:~- Nie zabijajcie
 1894     1, 7 |           biedne jest, głodne, zgonione i bezpańskie.~Ale chłopi jeli
 1895     1, 7 |              ziemię: że to zwierz dziki i wściekły, że im już tyla
 1896     1, 7 |         wściekły, że im już tyla gąsków i owieczek porwał, że cięgiem
 1897     1, 7 |                 cięgiem szkody czyni, a i człowieka uszanować nie
 1898     1, 7 |             zabić go trza koniecznie...~I chcieli przez moc psa spod
 1899     1, 7 |                 się Pan Jezus ozgniewał i krzyknął:~- Nie ruchaj,
 1900     1, 7 |            jeden drugi! To się, łajdusy i pijanice, psa boita, a Pana
 1901     1, 7 |           obrażają, a pokuty nie czynią i przeklętniki są, a katy
 1902     1, 7 |          drugich, złodzieje, bezbożniki i kara boska ich nie minie.~
 1903     1, 7 |                Jezus, podniósł kijaszek i chciał odejść...~Ale już
 1904     1, 7 |                 Ale już Go naród poznał i kiej nie rymnie przed Nim
 1905     1, 7 |                  kiej nie rykną płaczem i kiej nie zaczną skomleć...~-
 1906     1, 7 |       opuszczone, ludzie bezpańskie..-, i tak płakali, tak żebrali,
 1907     1, 7 |               tak całowali Go po rękach i po tych nogach świętych,
 1908     1, 7 |         pacierzów, nauczał, rozgrzeszał i błogosławił wszystkiemu.~
 1909     1, 7 |            Odtąd wam odsługiwać będzie. I gąsków popilnuje, i owieczki
 1910     1, 7 |             będzie. I gąsków popilnuje, i owieczki oganiał będzie,
 1911     1, 7 |                owieczki oganiał będzie, i jak się jeden albo drugi
 1912     1, 7 |                 drugi schlasz - chudoby i dobra stróżem będzie a przyjacielem.
 1913     1, 7 |           przyjacielem. Ino go szanujta i krzywdy mu nie czyńcie.~
 1914     1, 7 |                 krzywdy mu nie czyńcie.~I odszedł Pan Jezus we świat
 1915     1, 7 |                sam, głupi, ostaniesz?.,~I pies poszedł, i już szedł
 1916     1, 7 |            ostaniesz?.,~I pies poszedł, i już szedł wszędy za Panem
 1917     1, 7 |               już szedł wszędy za Panem i taki cichy, taki czujny,
 1918     1, 7 |                 kiej parobek najlepszy.~I poszli już wszędzie razem.~
 1919     1, 7 |              poszli już wszędzie razem.~I bez bory szli, i bez wody -
 1920     1, 7 |                 razem.~I bez bory szli, i bez wody - całym światem.~
 1921     1, 7 |              całym światem.~A że nieraz i głód był, to piesek ptaszka
 1922     1, 7 |             gąskę abo baranka przyniósł i tak se społecznie żyli.~
 1923     1, 7 |                odganiał złych ludzi abo i zwierza dzikiego i nie dał
 1924     1, 7 |            ludzi abo i zwierza dzikiego i nie dał Pana naszego, nie...~
 1925     1, 7 |        przyszedł czas, że Żydy paskudne i one faryzeje srogie wiedły
 1926     1, 7 |                rzucił się na wszystkich i jął gryźć, i bronić, jak
 1927     1, 7 |                 wszystkich i jął gryźć, i bronić, jak tylko umiała
 1928     1, 7 |                    a ty nie uredzisz...~I kiej umęczonego powiesili
 1929     1, 7 |                 krzyzie, to Burek siadł i wył...~...drugiego dnia,
 1930     1, 7 |             konające nóżki Panajezusowe i wył... wył... wył...~...
 1931     1, 7 |         nadszedł... przecknął Pan Jezus i patrzy, a tu nikogo w podle
 1932     1, 7 |                 Burek skamli żałośliwie i tuli się do jego nogów...~...
 1933     1, 7 |                 na niego w tej godzinie i rzekł ostatnim tchem:~-
 1934     1, 7 |                                         I piesek w to oczymgnienie
 1935     1, 7 |       oczymgnienie puścił ostatnią parę i poszedł za Panem...~Amen.~-
 1936     1, 7 |              skończywszy przeżegnał się i poszedł na drugą stronę,
 1937     1, 7 |            niektóre, jak Jagusia, Józka i Nastka, to obcierały ukradkiem
 1938     1, 7 |         rzewnością przejęła dola Pańska i ta Burkowa przygoda; a samo
 1939     1, 7 |                  co lepszy był od ludzi i wierniejszy Panu, zastanowiło
 1940     1, 7 |       zastanowiło wszystkich niemało... i poczęli z wolna, po cichu
 1941     1, 7 |              jeszcze czynić uwagi różne i dziwować się nad tym zrządzeniem
 1942     1, 7 |                  zaśmiała się urągliwie i powiada:~- Baj baju, chłop
 1943     1, 7 |                  Pan Bóg stworzył byka.~I byk był.~A chłop wziął kozika,~
 1944     1, 7 |               kozika,~Urznął mu u dołu ~I stworzył wołu-~...i wół
 1945     1, 7 |               dołu ~I stworzył wołu-~...i wół jest!~- Taka dobra moja
 1946     1, 7 |             Taka dobra moja prawda jako i Rochowa! - poczęła się śmiać.~
 1947     1, 7 |                 cała gruchnęła śmiechem i wnet posypały się żarty,
 1948     1, 7 |            wdowa po trzech chłopach, to i nauczna.~- Juści, jeden
 1949     1, 7 |              wołał Rafałów.~- Poszłabym i za czwartego, ale nie za
 1950     1, 7 |                 za ciebie, boś za głupi i chodzisz usmarkany kiej
 1951     1, 7 |                 obędzie bez bicia... to i Jagustynce markotno... -
 1952     1, 7 |                 baba była, nieustępliwa i o wszystkim mająca swoje
 1953     1, 7 |                aż ludziom skóra cierpła i włosy wstawały na głowie,
 1954     1, 7 |               uszanowała, nawet księdza i kościoła, że już nieraz
 1955     1, 7 |                 ją dobrodziej napominał i do opamiętania przynaglał,
 1956     1, 7 |             potem ino po wsi mówiła :~- I bez księdza każden do Pana
 1957     1, 7 |           pilnować, bo z trzecim chodzi i znowu gdzie zgubi...~Taka
 1958     1, 7 |              jeno wszedł, rozłożył ręce i wykrzyknął:~- Same najpierwsze
 1959     1, 7 |             gospodarskie córki rodowe - i z wianem.~Boryna gospodarz
 1960     1, 7 |            ogona - zwoływałby do siebie i zapraszał!~Wójt pogadał
 1961     1, 7 |              pośmiał się z dziewczynami i poszedł rychło, bo jeszcze
 1962     1, 7 |              miał na jutro. Wkrótce też i zaczęli się rozchodzić wszyscy,
 1963     1, 7 |            wszyscy, że to późno było, a i kapusty prawie już zbrakło
 1964     1, 7 |           wszystkim a każdemu z osobna, i co starszym kobietom otwierał
 1965     1, 7 |                 kobietom otwierał drzwi i wyprowadzał...~Jagustynka
 1966     1, 7 |                 język, ale Boryna, choć i miał już odpowiedź. podrapał
 1967     1, 7 |            podrapał się tylko po głowie i uśmiechał, a szukał bezwiednie
 1968     1, 7 |                 się do wyjścia...~Na to i czekał Antek, przyodział
 1969     1, 7 |              przyodział się nieznacznie i wyszedł naprzód. Jaguś sama
 1970     1, 7 |          Przystanęła, poznała głos jego i poczęła ździebko dygotać.~-
 1971     1, 7 |               gwiazd, wiatr huczał górą i miotał drzewami.~Objał ją
 1972     1, 7 |           drzewami.~Objał ją wpół mocno i tak przytuleni do siebie
 1973     1, 8 |                  rzekomo soli pożyczyć, i już na odchodnym nie wytrzymała,
 1974     1, 8 |                  ino wzięła kumę na bok i szepnęła:~- Wiecie to, Boryna
 1975     1, 8 |            jestem czy co?... Taki dziad i za trzecią kobietę się bierze!
 1976     1, 8 |               przyodziała się w zapaskę i chyłkiem przez sad wpadła
 1977     1, 8 |             Jakże by to, dzieci dorosłe i sam już w latach!~- Juści
 1978     1, 8 |          gospodarz taki, bogacz!~- Albo i ta Jagna! Widzieliście,
 1979     1, 8 |            ludzie! To się łachała z tym i owym... a teraz gospodynią
 1980     1, 8 |                dzieuch siedzi... choćby i te siostrzyne...~- A moje
 1981     1, 8 |               się ona dopiero nadymała! I tak kiej ten paw chodzi
 1982     1, 8 |                to co? Gront starego, to i wola jego.~- Juści, że po
 1983     1, 8 |                  ale po sprawiedliwości i dzieciński też.~- Moiściewy,
 1984     1, 8 |      Nawyrzekały, nażaliły się na świat i jego sprawy i rozeszły się,
 1985     1, 8 |              się na świat i jego sprawy i rozeszły się, a z nimi rozlała
 1986     1, 8 |                 Że roboty było niewiela i niepilne, a ludzie siedzieli
 1987     1, 8 |                 że jak się zaweźmie, to i dobrodziejowi nie ustąpi,
 1988     1, 8 |             dobrodziejowi nie ustąpi, a i Antkową hardość też znali.~
 1989     1, 8 |                za młynem, poprzystawali i jęli o tym zdarzeniu poredzać.~
 1990     1, 8 |                 niecoś jeden, przerzekł i drugi, aż w końcu stary
 1991     1, 8 |             Kłąb, że to mądry chłop był i poważany, powiedział surowo:~-
 1992     1, 8 |            Głupiś, u Boryny starczyłoby i la pięciu - o działy pójdzie.~-
 1993     1, 8 |                żeby ci ozór nie odjęło.~I tak całe popołudnie zajmowała
 1994     1, 8 |        zajmowała się wieś zmówinami, co i nie dziw, bo Borynowie byli
 1995     1, 8 |             chcąc nie chcąc, a słuchali i uważali go wszyscy.~Jeno
 1996     1, 8 |               deszcz był przestał padać i od rana przecierało się
 1997     1, 8 |               po śniadaniu Antek z Kubą i z kobietami pojechali do
 1998     1, 8 |               lasu zbierać susz na opał i probować, czyby się nie
 1999     1, 8 |                kogo by wywrzeć niepokój i złość, jakie go roztrzęsały;
 2000     1, 8 |              krowy słomy nie przyrzucił i leżały do pół boków w gnoju,