Tom, Rozdzial

  501     1, 4 |         wszystkie przeczyta? - ozwała się Józia~- Kiedy? A wieczorami!
  502     1, 4 |               Bo w gazetach piszą, co się dzieje we świecie... ozwał
  503     1, 4 |            dzieje we świecie... ozwał się Antek.~- I kowal z młynarzem
  504     1, 4 |             zmądrzałeś nic z tego, że się zadajesz z kowalem.~- La
  505     1, 4 |             to ino okazji szuka, żeby się kłyźnić! Chleb cię to rozpiera,
  506     1, 4 |          pójdę.~- Kijek ci dam, cobyś się miał czym od piesków oganiać.~-
  507     1, 4 |               wrzasnął Antek zrywając się z ławki, ale padł zaraz,
  508     1, 4 |         popatrzył groźnie, przeżegnał się, jako że już było po obiedzie,
  509     1, 4 |             pójdę, nie!~Porozchodzili się zaraz ,ino Antek ostał i
  510     1, 4 |         koniczysko za stodoły, uwalił się pod brogiem, aby się przespać,
  511     1, 4 |           uwalił się pod brogiem, aby się przespać, ale spać nie mógł,
  512     1, 4 |         strzeli w lesie, to aż we wsi się rozlega?~- Mechanik jucha!
  513     1, 4 |              trzy... a to i czapka by się zdała...a rubla trza zanieść
  514     1, 4 |          grosz, jest! - Odechciało mu się spać nagle; od karczmy rozległ
  515     1, 4 |             nagle; od karczmy rozległ się daleki, przecedzony głos
  516     1, 4 |               spętane konie, że zbiły się w kupę i gryzły po karkach,
  517     1, 4 |       wydzierżeć nie mógł, przekładał się ino z boku na bok i postękiwał
  518     1, 4 |               coraz to Antek pochylał się nad rolą i dotykał ręką
  519     1, 4 |             trzy krowy, toby i ziemia się pożywiła.~- I konia swojego.~-
  520     1, 4 |        zapalił i ponuro patrzył przed się...~Nie mówił on żonie, co
  521     1, 4 |             ino mu zbierać a pożywiać się...~- A bo to i gotowych
  522     1, 4 |            płaksiwa była, a i zebrało się jej dużo w duszy, buchnęła
  523     1, 4 |               dzieci.~Aż Antek zerwał się na równe nogi i zawołał
  524     1, 4 |              ano cię usłyszą i pożalą się nad tobą! - Wskazał oczami
  525     1, 4 |              za nim żałośnie, ale ani się odwrócił.~Obwinęła chłopaka
  526     1, 4 |               ani pogadać ani wyżalić się przed kim na dolę swoją.
  527     1, 4 |       przysiąść do Kuby, ale przypiął się plecami do brogu i udawał,
  528     1, 4 |              węgłem stodoły, podniósł się, otrzepał ze słomy i wolno
  529     1, 4 |         otrzepał ze słomy i wolno jął się przebierać pod sadami ku
  530     1, 4 |            było, i młodzi woleli gzić się w sadzie albo wystawać na
  531     1, 4 |            buczały jako ten bąk, kiej się wedrze do izby ze dworu
  532     1, 4 |         pogłaskiwał siwą brodę, kiwał się i wyczytywał w książce,
  533     1, 4 |           prawie do samych kart.~Kuba się namyślał, przestępował z
  534     1, 4 |      przeliczał pieniądze, podrapywał się po kołtunach i stał tak
  535     1, 4 |             na niego i nie przestając się kiwać i modlić, brzęknął
  536     1, 4 |               że nie w but!...~Usunął się na sam koniec szynkwasu,
  537     1, 4 |                wypił drugi, przyjrzał się buteleczce pod światło,
  538     1, 4 |               i dziwna moc rozlała mu się po kościach.~- Zasługi dzisiaj
  539     1, 4 |           trzeba... chto borguje, ten się z butów zzuje...-powiedział
  540     1, 4 |             flaszeczkę araku.~Opierał się, już nawet brał się wyjść,
  541     1, 4 |           Opierał się, już nawet brał się wyjść, ale jucha harak tak
  542     1, 4 |           jaże w nosie wierciło, więc się i nie zmagał dłużej, jeno
  543     1, 4 |             to koszerne?... - zdumiał się.~Niech Kubę głowa o to nie
  544     1, 4 |              miał strzelbę... - ozwał się przytomniej i jął znowu
  545     1, 4 |               z pięć rubli... buty by się zdały... ze trzy ruble...
  546     1, 4 |                odtrącę... A za to, co się fuzja będzie psuć, to Kuba
  547     1, 4 |           kieliszki podskoczyły.~- Co się Kuba rzuci! Niech Kuba płaci
  548     1, 4 |               winien był Żydowi... to się ino sparł ciężko o szynkwas
  549     1, 4 |        obliczać, a Jankiel udobruchał się i nic już nie mówił...~Tymczasem
  550     1, 4 |               światło, muzyka raźniej się ozwała i gwar się podnosił;
  551     1, 4 |             raźniej się ozwała i gwar się podnosił; naród kupił się
  552     1, 4 |             się podnosił; naród kupił się przy szynkwasie, pod ścianami
  553     1, 4 |               raił, pogadywał, użalał się, a kto niekto i przepijał
  554     1, 4 |      przystojnie i bez obrazy boskiej się obyć obyło, to i sam dobrodziej
  555     1, 4 |        wełniaki i chusty, że widziały się jako te malwy rozkwitłe,
  556     1, 4 |       stękając basy, a bębenek trząsł się ino, a chichotał, a baraszkowal
  557     1, 4 |              pobrzękiwały i wywracały się kieliszki...~Ale ochoty
  558     1, 4 |              wojska stawać, zabawiali się mocniej i pili na frasunek,
  559     1, 4 |      podrapany. Ale że dzisiaj ochlał się zaraz miejsca, jak to nieboskie
  560     1, 4 |               i z rubla rzucę, jak mi się spodoba!... - Nieprzytomny
  561     1, 4 |         czynił, to ino spluną i wziął się z Jambrożym całować i z
  562     1, 4 |               obiecywał i przechwalał się głośno, że we młynie wszystko
  563     1, 4 |             sztuki, że robaki zalęgną się w skrzyniach... woda wyschnie...
  564     1, 4 |              chuchnie na staw... mąka się tak zwarzy, że i placka
  565     1, 4 |             grosz gotowy, ale zdarzyć się mogło ,co kum postawił półkwaterkę
  566     1, 4 |              albo powinowaty drugą bo się jej ostrego języka bali.
  567     1, 4 |               choć był pijany a zląkł się jej i zamilknął ,bo wiedziała
  568     1, 4 |             była podpita nieco ,ujęła się pod boki przytupywała w
  569     1, 4 |              smole! Jewka, a ruchajże się. Ganiała gdziesik po nocy,
  570     1, 4 |              sprzedał, co?... Nie bój się, ociec jeszcze nie wiedzą.
  571     1, 4 |              wiedzą. Marysia! Zadawaj się z rekrutami, zadawaj, a
  572     1, 4 |               odpowiadał, wykrzyczała się i poszła do alkierza, gdzie
  573     1, 4 |       siedzieli dokoła stołu, wsparli się mocno na rękach wszyscy
  574     1, 4 |               głodu zdychaj i każdemu się nisko kłaniaj, żebyś po
  575     1, 4 |              będzieta! Ale cudzym już się rządzą - krzyknęła Jagustynka
  576     1, 4 |       krzyknęła Jagustynka nachylając się do nich ze śmiechem.~-...
  577     1, 4 |               ze śmiechem.~-...I sami się rządzą - ciągnął dalej kowal
  578     1, 4 |                 a wszyscy we szkołach się uczą, we dworach mieszkają
  579     1, 4 |                nauczyciel jaki, Żydom się wysługuje, z urzędnikami
  580     1, 4 |             jucha kiej koń, zdałby mi się taki na chłopa...~Naród
  581     1, 4 |                muzyka zmilkła, ludzie się rozchodzili do domów, to
  582     1, 4 |               i wyśpiewywał, taczając się ze strony na stronę.~A i
  583     1, 4 |                gasić światła, rekruci się wytoczyli, ujęli się mocno
  584     1, 4 |          rekruci się wytoczyli, ujęli się mocno pod ręce i szli całą
  585     1, 4 |                 dwa... - majaczyło mu się.~Jankiel przekonał go w
  586     1, 4 |              go w końcu i porozumieli się co do strzelby, którą Żyd
  587     1, 4 |               bo nijak nie chciało mu się w głowie pomieścić, że całego
  588     1, 4 |             go rozebrało, to potaczał się ździebko, a i raz w raz
  589     1, 4 |             pozastawiać!... nic, jeno się pochlały... zbereźniki...
  590     1, 4 |        wypomina... a dobrodziej...-tu się zastanowił długo i miarkował,
  591     1, 4 |      miarkował, aż i wreszcie chyciło się go rozeznanie i żałość taka,
  592     1, 4 |                aż przystanął, oglądał się dookoła, pochylał szukając
  593     1, 4 |              zapomniał wnet i chwycił się za kudły, i jął się prać
  594     1, 4 |           chwycił się za kudły, i jął się prać po pysku kułakiem i
  595     1, 4 |           szarą, nikłą przędzą motały się nad wsią i przesłoną powlekały
  596     1, 4 |          tylko gdzieniegdzie wyrywały się śpiewy wracających z karczmy
  597     1, 4 |               karczmą Jambroży taczał się ze strony na stronę i śpiewał
  598     1, 5 |            głębsza.~Blade dnie wlekły się przez puste, ogłuchłe pola
  599     1, 5 |             wieńcach wron i kawek, co się zrywały gdzieś znad zórz,
  600     1, 5 |               świtanie - wsie budziły się później: leniwiej bydło
  601     1, 5 |         rogate, potężne łby podnosiły się od traw pożółkłych i przeżuwając
  602     1, 5 |             głuchy, żałosny ryk tłukł się po pustych polach.~A co
  603     1, 5 |               i niżej dymy rozsnuwały się po nagich sadach, i więcej
  604     1, 5 |               kalenicach, to wieszały się na nagich drzewach lub krążyły
  605     1, 5 |               i bełkot rzeki rozlegał się jak łkanie bolesne, a szczątki
  606     1, 5 |           szczątki babiego lata rwały się nie wiadomo skąd i przepadały
  607     1, 5 |        odartych z liści sadach czaiła się głęboka melancholia żałości
  608     1, 5 |              częściej niebo powlekało się burymi chmurami, że już
  609     1, 5 |              wracając do dom obzierał się jeszcze za się za rolę i
  610     1, 5 |               obzierał się jeszcze za się za rolę i żegnał ją westchnieniem
  611     1, 5 |            coraz częściej przeciągały się do zmroku - do długiego
  612     1, 5 |           płonęły okna chat i szkliły się kałużami puste drogi - a
  613     1, 5 |              a mokra zimna noc tłukła się o ściany i pojękiwała w
  614     1, 5 |            przetrąconym skrzydłem, co się był ostał i którego widywano
  615     1, 5 |     opowiadały długimi wieczorami, co się gdzie we świecie dzieje
  616     1, 5 |           świecie dzieje i jakie cuda się gdzie stały, a trafiał się
  617     1, 5 |            się gdzie stały, a trafiał się niekiedy i taki, któren
  618     1, 5 |              któren po cichu powiadał się aż z Ziemi Świętej i takie
  619     1, 5 |           słuchał, jako że każden rad się czegoś nowego dowiedział,
  620     1, 5 |             długie, i do świtu wyspać się jeszcze można było choćby
  621     1, 5 |               i to głuche, wzmagające się co dnia bicie cepów po stodołach.~
  622     1, 5 |               rodzona matka zimy.~Ino się tym pokrzepiano, że nie
  623     1, 5 |        jarmarku, na któren całe Lipce się wybierały, jakby na odpust
  624     1, 5 |        ostatni już przed Godami, więc się nań wszyscy szykowali należycie.~
  625     1, 5 |            deliberowano po wsi, co by się sprzedać dało, czy z inwentarza,
  626     1, 5 |               przeciech, że u nikogój się nie przelewa a o grosz gotowy
  627     1, 5 |                I u Borynów sposobiono się raźnie; stary z Kubą domłócał
  628     1, 5 |             to leda dzień spodziewano się deszczów; jeździli do boru
  629     1, 5 |             izbie.~Na kominie buzował się wesoły ogień ze świerczyny,
  630     1, 5 |              to po spracowaniu nikomu się odzywać nie chciało, aż
  631     1, 5 |                coś niecoś przysuwając się do komina:~- Przed świtaniem
  632     1, 5 |                odrzekł Antek i zabrał się do smarowania uprzęży, Kuba
  633     1, 5 |           sobie pchły zębami.~Cichość się uczyniła, że ino ogień trzaskał
  634     1, 5 |           którym strugał, i zapatrzył się w ogień tak długo, aż Boryna
  635     1, 5 |             kiełbasy i chleb.~- Napij się, Kuba, i rzeknij swoje słowo.~-
  636     1, 5 |            gospodarzu... Ostać, tobym się ostał, ino...ino...~- Postąpię
  637     1, 5 |               niecoś!...~- Przydać by się przydało, bo to i kożuch
  638     1, 5 |              nie baczyłeś na to, inoś się pchał tam, gdzie najpierwsze... -
  639     1, 5 |          szanować starszych. Napij no się, Kuba, na zgodę i słuchaj,
  640     1, 5 |            słuchaj, coć rzeknę, a sam się pomiarkujesz, że co parobek,
  641     1, 5 |             ci Pan Jezus twoje, to go się pilnuj i nie przestępuj,
  642     1, 5 |       przestępuj, na pierwsze miejsce się nie pchaj i nie wynoś się
  643     1, 5 |             się nie pchaj i nie wynoś się nad drugie - bo zgrzeszysz
  644     1, 5 |      pomyślenie mam.~- To baczże, byś się nad drugie nie wynosił.~-
  645     1, 5 |          każdego kąta słyszy, nie bój się. I po co się pchać między
  646     1, 5 |          słyszy, nie bój się. I po co się pchać między najpierwsze,
  647     1, 5 |             nie moja, pewnie.~- Napij się jeszcze, Kuba, i rzeknij,
  648     1, 5 |             gorzałka, to uwidziało mu się, że w karczmie siedzi z
  649     1, 5 |                 to ostanę.~- Widzi mi się, żeś pijany abo ci się w
  650     1, 5 |             mi się, żeś pijany abo ci się w głowie popsuło - zawołał.
  651     1, 5 |              jakoby samym gospodarzem się poczuł.~- Cztery papierki
  652     1, 5 |       wszystkim w polu czy kiele domu się znający, że niejednemu gospodarzowi
  653     1, 5 |            bydło paść u mnie -a uczyć się... A nie, to ptaszki strzelał
  654     1, 5 |          hardości nie stracił, bo jął się nieustępliwym czynić, że
  655     1, 5 |             wywalić musi, ale wagować się nie było co, bo Kuba wartał
  656     1, 5 |            miał, ale na gospodarstwie się znał - można się całkiem
  657     1, 5 |        gospodarstwie się znał - można się całkiem spuścić na niego,
  658     1, 5 |         jeszcze o tym i o owym, i gdy się rozchodzili, Kuba już ode
  659     1, 5 |               drzwi nieśmiało całkiem się ozwał:~- Zgoda na trzy ruble
  660     1, 5 |     przedawajcie źrebicy... przy mnie się ulęgła... kożuchem swoim
  661     1, 5 |       karczmie powiedali i... bojałem się...~- Opiekuny, psiekrwie,
  662     1, 5 |           ścieżkach do Tymowa ruszali się ludzie.~Kto jeno żył, to
  663     1, 5 |            ale po wschodzie przetarło się nieco, ino niebo było zasnute
  664     1, 5 |      przemiękłe, i po drogach szkliły się kałuże, a gdzieniegdzie
  665     1, 5 |              łańcuch wozów, toczących się wolno, krok za krokiem,
  666     1, 5 |          bokami, po obu stronach, ino się mieniło od czerwonych wełniaków
  667     1, 5 |            był ten, na którym godzono się do robót i zmieniano służby.~
  668     1, 5 |               ino pokwikiwały i rwały się tak, że trza je było cięgiem
  669     1, 5 |            nie wpadły; jenszy człapał się na szkapie; drugie oganiały
  670     1, 5 |             gdzieniegdzie zaś bieliło się stadko gęsi z podwiązanymi
  671     1, 5 |             szeroka była, a pomieścić się trudno wszystkim było, że
  672     1, 5 |                O dużym już dniu, kiej się tak przetarło na niebie,
  673     1, 5 |              pod oborą, bo chciało mu się na jarmark.~- Czego się
  674     1, 5 |               się na jarmark.~- Czego się to głupiemu zachciewa! -
  675     1, 5 |            mruknął Boryna, przeżegnał się i poszedł pieszo, bo liczył,
  676     1, 5 |         poszedł pieszo, bo liczył, że się po drodze przysiędzie do
  677     1, 5 |               kogo; jakoż i zaraz tak się stało, bo tuż za karczmą
  678     1, 5 |           Siadajcie z nami, zmieścimy się! - proponowała organiścina.~-
  679     1, 5 |              ruszy - odrzekł sadowiąc się na przednim siedzeniu, plecami
  680     1, 5 |             ruszyły.~- A pan Jaś skąd się wziął, to już nie w klasach? -
  681     1, 5 |     wypominkom przy parobku, pochylił się szybko i cicho zapytał:~-
  682     1, 5 |         ledwie parę razy w rok zdarzy się jakiś gospodarski pogrzeb,
  683     1, 5 |              coraz mniej, a i targują się jak te Żydy! - dorzuciła.~-
  684     1, 5 |           coraz mniej. Dawniej, kiedy się jeździło po snopkach czy
  685     1, 5 |        leguminy. A teraz, Boże zmiłuj się, każdy gospodarz się kurczy
  686     1, 5 |           zmiłuj się, każdy gospodarz się kurczy i jak ci da snopczynę
  687     1, 5 |          rozpożycza, to ino uśmiechał się na te wyrzekania i znowu
  688     1, 5 |              ją chytrze Boryna, bo co się tam miał spierać z kobietą,
  689     1, 5 |          Pochwalili Boga, a Boryna aż się wychylił przy mijaniu i
  690     1, 5 |         mijaniu i zawołał:~- Spóźnita się!~- Zdążym na czas! - odkrzyknęła
  691     1, 5 |        organiściuch parę razy obracał się za nią, aż w końcu spytał:~-
  692     1, 5 |              bydło pasała. Rozbuchała się ino, kiej jałowica na koniczynie -
  693     1, 5 |         jałowica na koniczynie - i aż się wychylił, żeby spojrzeć
  694     1, 5 |               Juści, że gładka. Udała się dzieucha, toteż nie ma tygodnia,
  695     1, 5 |              tak chwalicie! - zaczęła się śmiać; a Boryna już się
  696     1, 5 |               się śmiać; a Boryna już się nie ozwał ni słowem.~- Hale,
  697     1, 5 |             ludziom w garście, będzie się ta przekpiwała z rodowych
  698     1, 5 |          silnie, i ino poglądał przed się, na czerwieniejący zapaskami
  699     1, 5 |          konie, że rwały z kopyta, aż się błoto otwierało.~Próżno
  700     1, 5 |              mamrotał pod nosem i tak się zawziął, że ozwać się nie
  701     1, 5 |             tak się zawziął, że ozwać się nie chciał ni słowem jednym.~
  702     1, 5 |          wieczór wracamy, chcecie, to się przysiądźcie do nas - proponowała.~-
  703     1, 5 |             konie. Powiedziały by, że się do kalikowania godzę, na
  704     1, 5 |      Pojechali w boczną uliczkę, a on się z wolna przedzierał przez
  705     1, 5 |               dość rano, a narodu już się gęstwiło niezgorzej; wszystkie
  706     1, 5 |              rzeki ludzkie i cieśniły się, kolebały, toczyły po ciasnych
  707     1, 5 |          ciasnych uliczkach, aże domy się trząść zdały i rozlewały
  708     1, 5 |            już był znaczny, a wzmagał się z każdą chwilą; głucha wrzawa
  709     1, 5 |          huczała niby bór, kiej morze się kolebała, biła o ściany
  710     1, 5 |                Jarmark był wielki, co się zowie, narodu skupiło się
  711     1, 5 |             się zowie, narodu skupiło się tyla, że i przejść było
  712     1, 5 |               Boryna przez siłę pchać się musiał, taki gąszcz się
  713     1, 5 |               się musiał, taki gąszcz się czynił między kramami.~Było
  714     1, 5 |             maki były czerwone, że aż się w oczach ćmiło, a drugie
  715     1, 5 |            drugie zasię całkiem żółte się widziały, a insze buraczkowe...
  716     1, 5 |             potem znów szły kramy, co się aż lśniły od paciorków,
  717     1, 5 |              wsadził za pazuchę i jął się przepychać do targowiska
  718     1, 5 |              to ciżba była sroga i że się popatrzeć było na co.~Gdzie
  719     1, 5 |          obcasach.~A za nimi ciągnęły się rymarze z chomątami na kołkach
  720     1, 5 |              co z kaszą po jarmarkach się wodzili.~A kołodzieje, a
  721     1, 5 |         słoniny, szynki -. spiętrzały się na kupach, a gdzie znów
  722     1, 5 |             było odganiać piesków, co się cisnęły.~A w podle rzeźników,
  723     1, 5 |            stołach, w koszach i gdzie się dało, leżały góry bochnów
  724     1, 5 |         zachęty grali, że taki jazgot się czynił, że i wytrzymać trudno
  725     1, 5 |              dookoła drzew rozciągali się bednarze, blacharze i garncarze,
  726     1, 5 |               miejsca było, rozsiadły się kobiety sprzedające; która
  727     1, 5 |             jarmarkach bywa, a trafił się kupiec, to sprzedawały wolno,
  728     1, 5 |       wykrzykują, handryczą i ciskają się kiej głupie.~Gdzieniegdzie
  729     1, 5 |              wozami i kramami kurzyło się z blaszanych kominków -
  730     1, 5 |               mieli.~I dziadów zlazło się ze wszystkich stron co niemiara:
  731     1, 5 |           wszystko Boryna, podziwował się nad niejednym, pogwarzył
  732     1, 5 |               ze znajomkami i dopchał się wreszcie na targowisko świńskie,
  733     1, 5 |      klasztoru, zza którego wychylały się ogromne dęby, pełne jeszcze
  734     1, 5 |         jeszcze żółtych liści, kupiło się dosyć ludzi, wozów i leżały
  735     1, 5 |               przy wieprzku.~- Uwińta się rychło, to se ździebko popatrzycie
  736     1, 5 |             do was przylece. Jeść wam się nie chce?...~- Pojadłyśmy
  737     1, 5 |               sięgnął za pazuchę, ale się wstrzymał, jakby go coś
  738     1, 5 |          sczezła gdzieś do cna, jakby się w ziemię zapadła; jął więc
  739     1, 5 |             było przejechać, ale wnet się na niego natknął. Antek
  740     1, 5 |              batem żydowskie kury, co się stadami uwijały koło kobiałek,
  741     1, 5 |              po siedem, rzekłem!~- Co się gospodarz gniewa! Kupię
  742     1, 5 |          potargować można.~- A targuj się, kiej ci pyska nie szkoda. -
  743     1, 5 |                  Borowy? Juści, że mu się to należy, ale dworowi też -
  744     1, 5 |              Na co ci?~- Gorzałki bym się napił i przegryzł co...~-
  745     1, 5 |               uważasz.~Antek odwrócił się gwałtownie i jął pogwizdywać
  746     1, 5 |                    myślał i spiesznie się przeciskał do ogromnego,
  747     1, 5 |             sporo ludzi pożywiających się; w alkierzu od podwórza
  748     1, 5 |           było jeszcze lepsze. Ale to się jakoś zesztukuje, tak że
  749     1, 5 |               sprawiedliwość.~- Zaraz się napisze skargę. Frania,
  750     1, 5 |             skargę. Frania, a rusz no się, wałkoniu! - krzyknął i
  751     1, 5 |                mruczała i podniósłszy się z barłogu, jęła ziewać i
  752     1, 5 |              jęła ziewać i przeciągać się; wielka była jak piec, twarz
  753     1, 5 |            Borynę, który przypatrywał się pisaniu, zacierał chude,
  754     1, 5 |              marki drugiego i ugodził się na trzy za stawanie w sądzie,
  755     1, 5 |             przyjdzie na stół.~Boryna się na wszystko zgodził skwapliwie,
  756     1, 5 |               przy czapnikach natknął się na Jagnę.~Stała w czapce
  757     1, 5 |            droga do służby. - Zaczęła się śmiać.~- Jak komu... mnie
  758     1, 5 |      namiętnie, aż dziewczyna cofnęła się zakłopotana i już bez targu
  759     1, 5 |        zapytał po chwili opamiętawszy się nieco i wytchnąwszy z owej
  760     1, 5 |             to?~- Zziębłaś, Jaguś, to się ździebko ogrzejesz...~-
  761     1, 5 |                A to przyniese i tutaj się napijem, Jaguś...~- Bóg
  762     1, 5 |           uwieszone w górze, kołysały się na wietrze niby tęcza paląca.~-
  763     1, 5 |              tęcza paląca.~- Która ci się widzi, Jaguś, to se wybierz... -
  764     1, 5 |              w czerwone aksamity i aż się jej ćmiło w oczach i serce
  765     1, 5 |       najśliczniejsze te mieniące, co się lśkniły kiej woda pod zachodzącym
  766     1, 5 |     przymierzać na głowę a przeglądać się w lusterku, które przytrzymywała
  767     1, 5 |               pokraśniałą; uśmiechała się do siebie, aż ludzie poglądali
  768     1, 5 |                 szeptali.~Przyglądała się sobie długo i z ciężkim
  769     1, 5 |            zdjęła chustkę, ale wzięła się targować, bo choć kupić
  770     1, 5 |              kamuszczkami drogimi, że się lśniły a połyskały ino,
  771     1, 5 |       przebierała między nimi, a. już się jej widział najśliczniejszym
  772     1, 5 |               cztery rzędy i zwróciła się do starego~- Uważacie, co?~-
  773     1, 5 |              matki mi czas.~- Nie bój się, nie odjedzie cie.~Przysiedli
  774     1, 5 |             chwili Boryna rozglądając się po rynku ~Przeciech nie
  775     1, 5 |         złośliwie, aż Jaguś obejrzała się na niego i nie wiedziała,
  776     1, 5 |         swatów, posyłać... - zaśmiała się.~Boryna powstał prędko,
  777     1, 5 |        rozwijając wstążkę tę samą, co się jej tak podobała. - Hale,
  778     1, 5 |            ciebie, nie odpijaj, na co się spieszyć... mnie już czas
  779     1, 5 |              swojaczki, nuż wypytywać się, co tam w Lipcach się dzieje...~-
  780     1, 5 |       wypytywać się, co tam w Lipcach się dzieje...~- Wykopaliśta
  781     1, 5 |          dadzą ten kąt abo jeść, kiej sie u nich nie przelewa... A
  782     1, 5 |               cięgiem poboliwa, a jak się naziębię, to i żywą krwią
  783     1, 5 |       wzniesła zapłakaną twarz i jęła się modlić tak gorąco, aż łzy
  784     1, 5 |             za swoich to już ja i tak się cięgiem modlę i Boga proszę,
  785     1, 5 |            Przychodzili.~- I żaden ci się nie uwidział?....~- Żaden.
  786     1, 5 |              ale nim doszedł, spotkał się z kowalem.~Przywitali się
  787     1, 5 |             się z kowalem.~Przywitali się i szli w podle siebie milcząc.~-
  788     1, 5 |               se myślę, że po dobremu się zgodzimy... - skręcił chytrze.~-
  789     1, 5 |            prosząco rzekł:~- Napiłbym się czego, postawicie?..~- Postawie.
  790     1, 5 |             obaj dość złości mieli do się na wątpiach.~- Kiej na pogrzebie
  791     1, 5 |             pogrzebie pijeta! - ozwał się Jambroży, zły juści, że
  792     1, 5 |          świnia z pastuchą. - Ozeźlił się srodze.~A kowal, że to już
  793     1, 5 |       słyszałeś?~- Za trzecią kobietą się oglądają, to co im ta znaczą
  794     1, 5 |             bo i pewnie.~- Spodoba mi się, to się i ożenię. Zabronisz?~-
  795     1, 5 |          pewnie.~- Spodoba mi się, to się i ożenię. Zabronisz?~- Zabronić
  796     1, 5 |             zabronię, ale...~- Jak mi się spodoba, to z wódką poślę
  797     1, 5 |                Cyganisz ty, jucho, aż się kurzy, ale jutro przyjdź,
  798     1, 5 |             prosisz - dam; a prawować się zechcesz ze mną - to ten
  799     1, 5 |              albo i co gorsza.~Napili się jeszcze, kowal już postawił
  800     1, 5 |             Jambroża, któren ochotnie się przysiadł i jął gadki ucieszne
  801     1, 5 |               opowiadać, a przekpiwać się, że raz w raz śmiechem wybuchali.~
  802     1, 5 |          wybuchali.~Niedługo cieszyli się ze sobą bo każdemu pilno
  803     1, 5 |               spraw różnych; rozeszli się w zgodzie, ale jeden drugiemu
  804     1, 5 |              co za paznokciem - znali się dobrze jak te łyse konie
  805     1, 5 |              gnata nie rzuci, a napić się lubiał niezgorzej i samemu
  806     1, 5 |            mignął po świecie, i zaraz się schowało za chmury; a już
  807     1, 5 |            świecie, chmurzyska wlekły się nisko, że prawie na dachach
  808     1, 5 |          gęste sito. To i rozjeżdżali się prędzej, każdy spieszył
  809     1, 5 |          każdy spieszył do domu, żeby się dostać przed nocą i większą
  810     1, 5 |           zdejmowali kramy i pakowali się na wozy, że to deszcz zacinał
  811     1, 5 |               i w karczmach podnosiły się wrzaski pijaków i kłótnie.~
  812     1, 5 |         różności i użyli jarmarku, co się zowie. Antek podcinał koni
  813     1, 5 |            podcinał koni i jechał, aż się błoto otwierało, bo i ziąb
  814     1, 5 |                że aż dziwno było.~Noc się zrobiła zupełna, gdy dojechali
  815     1, 5 |     gdzieniegdzie po drodze rozlegały się turkoty wozów i ochrypłe
  816     1, 5 |        pijaków, albo i ktosik człapał się wolno po błocie.~A środkiem
  817     1, 5 |            pijany już całkiem, taczał się z boku na bok, czasem utknął
  818     1, 5 |             drzewo abo i w błoto, ale się rychło podnosił i cięgiem
  819     1, 5 |              a i światła wsi widziały się ledwie jako to wilczych
  820     1, 6 |                  Rozdział 6~ ~Deszcze się rozpadały na dobre.~Już
  821     1, 6 |       jarmarku świat z wolna zatapiał się w szarych, mętnych szkliwach
  822     1, 6 |          zielonawych szarug wychylały się chwilami szmaty pól poczerniałych,
  823     1, 6 |          łachmanami liści i szamotały się rozpacznie, niby psy na
  824     1, 6 |             Drogi opustoszałe rozlały się w błotniste, gnijące kałuże.~
  825     1, 6 |              bezsłoneczne dnie wlekły się ciężko przegniłymi smugami
  826     1, 6 |            ziemię, że wszystko wydało się jakby sennym majaczeniem,
  827     1, 6 |             pustek obumarłych i wlókł się ciężkim tumanem; przystawał
  828     1, 6 |            gdzie nagie drzewa trzęsły się z zimna i łkały w męce -
  829     1, 6 |            umarłych cmentarzach tłukł się wśród mogił zapomnianych
  830     1, 6 |              ryczało z trwogi, drzewa się przyginały z głuchym jękiem,
  831     1, 6 |              brudne kołtuny dymów, co się wiły nad kominami i wlekły
  832     1, 6 |              naładowany kapustą wlókł się wolno od torfowisk i rozganiał
  833     1, 6 |       spadłymi z wozów.~Staw szamotał się w ciasnych brzegach i przybierał
  834     1, 6 |              przybierał ciągle, bo aż się przelewał w niższych miejscach
  835     1, 6 |             ogromne beczki.~Spieszono się na gwałt, bo deszcz prawie
  836     1, 6 |               ustawał, a drogi robiły się grząskie, nie do przebycia.~
  837     1, 6 |           wieczór to już było i jakby się ździebko mroczeć zaczynało,
  838     1, 6 |             już niektórzy i zabierali się do domu, więc i głosy coraz
  839     1, 6 |            coraz mocniejsze rozlegały się we mgle i leciały, z zagonu
  840     1, 6 |             bo nawet i trepy zapadały się w rudy, torfiasty grunt
  841     1, 6 |           wylać wodę.~- Szymek, a dyć się ruchaj prędzej, bo już kulasów
  842     1, 6 |       mamrotał coś pod nosem, skrobał się po kołtunach i zaprzęgał
  843     1, 6 |             zaprzęgał konia.~- Spiesz się, Szymek, bo noc! - naganiała
  844     1, 6 |         gęstniał i czerniał, a deszcz się wzmagał, że tylko pluskało
  845     1, 6 |              zaruteńko i taka ćma, że się drogi nie rozezna. Jutro
  846     1, 6 |              drogi nie rozezna. Jutro się zwiezie resztę. Sielną macie
  847     1, 6 |           kapustę!- dodała pochylając się ku nim i patrząc na majaczące
  848     1, 6 |            Warszawy.~- Jagna! - ozwał się znowu z mgieł głos Józi -
  849     1, 6 |             to ona już lata? Widzi mi się, że jeszcze łoni krowy pasała!...~-
  850     1, 6 |              ale i morgów ma tyla, że się parobki śpieszą.~- Będą
  851     1, 6 |               parobki śpieszą.~- Będą się i do ciebie śpieszyły, Józia,
  852     1, 6 |       śpieszyły, Józia, będą...~- Jak się tatuś z trzecią nie ożenią! -
  853     1, 6 |               całkiem, a już za drugą się ogląda... pieski to naród...
  854     1, 6 |            pochowku pierwszej z drugą się ożenił.~- Prawda, ale i
  855     1, 6 |          głupie uwierzą, że la dzieci się pożenił... la siebie, bo
  856     1, 6 |           zaczęła nawoływać Witka, co się był wałęsał gdzieś nad rzeką,
  857     1, 6 |             gdzieś nad rzeką, a Jagna się nie wtrącała do tej rozmowy -
  858     1, 6 |              tej rozmowy - uśmiechała się ino niekiedy, że się to
  859     1, 6 |       uśmiechała się ino niekiedy, że się to jej jarmark przypomniał,
  860     1, 6 |         powiedzcie, że czekamy, niech się pośpieszy - prosiła Hanka.~-
  861     1, 6 |               wóz grzęznął i zarzynał się aż po osie w rozmiękłym,
  862     1, 6 |       ramieniem wóz i rozmyślała, jak się to trzeba wystroić na to
  863     1, 6 |             na jednego konia! - ozwał się jakiś głos z grobli.~- To
  864     1, 6 |           ruszył z kopyta i zatrzymał się dopiero na wierzchu.~- Bóg
  865     1, 6 |                  wykrzyknęła.~- Boisz się, Jaguś? - szepnął przysuwając
  866     1, 6 |          Jaguś? - szepnął przysuwając się bliżej.~- Hale, bałabym
  867     1, 6 |               bliżej.~- Hale, bałabym się ta...~Znowu zamilkli i szli
  868     1, 6 |          ramię w ramię...~- A oczy to się wam świcą jak temu wilkowi...
  869     1, 6 |              jej twarzy, i dyszał, aż się cofnęła nieco i zadygotała
  870     1, 6 |                 powtórzyła obzierając się za nim, ale już zniknął
  871     1, 6 |               przez serce i głowę; aż się zatoczyła. Ani wiedziała,
  872     1, 6 |          zatoczyła. Ani wiedziała, co się jej stało, oczy ją paliły,
  873     1, 6 |               obejmowania, rozprężała się w sobie, bo ją brały takie
  874     1, 6 |              dopędziła wozu, chwyciła się luśni i choć nie potrza
  875     1, 6 |              aż wóz skrzypiał, chwiał się i główki spadały w błoto...
  876     1, 6 |              na białą miazgę, kłębiła się i jaśniała w rzece rozlewającej
  877     1, 6 |         jaśniała w rzece rozlewającej się szeroko.~W domu młynarza,
  878     1, 6 |       stojącym zaraz przy drodze; już się świeciło i przez szyby przysłonięte
  879     1, 6 |          pokoju chodzą... na kanapach się wylegują... w cieple siedzą...
  880     1, 6 |              mrukliwy był o tyle kiej się rozgadał, to już bez nijakiego
  881     1, 6 |             nijakiego końca.~Dowlekli się wreszcie do chałupy.~W izbie
  882     1, 6 |               i ciepło, ogień buzował się wesoło na trzonie; Jędrzych
  883     1, 6 |            stary, siwy człowiek grzał się przy kominie.~- Skończyliście,
  884     1, 6 |             zagonie.~Poszła do komory się przebrać i wkrótce już się
  885     1, 6 |            się przebrać i wkrótce już się zwijała po izbie i narządzała
  886     1, 6 |              na środku izby, pochylił się przed obrazami, przeżegnał
  887     1, 6 |       mruczała Dominikowa.~- Cniło mi się samemu, tom do dzieuch wyszedł
  888     1, 6 |              jak nie o gront. Wadzili się już z pół roku, aż się i
  889     1, 6 |        Wadzili się już z pół roku, aż się i dzisiaj w połednie porachowali.~-
  890     1, 6 |             na tych zabijaków- ozwała się Jagna.~- Przyjdzie, nie
  891     1, 6 |           Jagna.~- Przyjdzie, nie bój się, Jagno, przyjdzie - rzekła
  892     1, 6 |            jakie słowo ucieszne i sam się śmiał najbardziej, bo chłopaki,
  893     1, 6 |           chłopaki, chociaż rade były się pośmiać, bali się srogiego
  894     1, 6 |           rade były się pośmiać, bali się srogiego wzroku matki.~-
  895     1, 6 |             synowie jak zwykle zajęli się sprzątaniem, myciem naczyń
  896     1, 6 |              mu Bóg da zdrowie! Dawno się już zbierałam zanieść na
  897     1, 6 |             jeszcze ktoś z wódką, ino się boją ździebko... - zaczął
  898     1, 6 |                    Odchowane, nie bój się, Jaguś, odchowane.~Co jej
  899     1, 6 |               jeszcze lata... poczeka się i na młodego, jak się jej
  900     1, 6 |         poczeka się i na młodego, jak się jej uda jaki.~- Takiego
  901     1, 6 |       powiedziała surowo.~- I... gada się, byle ozór nie skiełczał.~
  902     1, 6 |        warczeniem, kieby bąk, kręciło się po podłodze i furkotało.~-
  903     1, 6 |               to Boryna z urzędnikami się zna, wie, do kogo trafić,
  904     1, 6 |             mógłby pomóc. ..~- Jak ci się widzi, Jaguś?...~- Mnie
  905     1, 6 |              na kądzieli i zapatrzyła się w ogień bezmyślnie. i słuchała
  906     1, 6 |             jej zarówno - wstrząsnęła się tylko nieco na przypomnienie
  907     1, 6 |              wolno.~Jambroży pożegnał się i poszedł prosto do Boryny.~
  908     1, 6 |               po wsi ?... Wieprzka by się zabiło... a może i nie...
  909     1, 6 |         choćby wszystkie na jedną noc się zlecą... i my1 jej leniwie
  910     1, 6 |            zlecą... i my1 jej leniwie się snuła jak nić lniana z kądzieli
  911     1, 6 |        kądzieli i jak ta nić okręcała się ciągle jednako na tym, że
  912     1, 6 |              jak potrza...~Zapatrzyła się znowu w okno, bo poczerniałe,
  913     1, 6 |             te oczy gwiezdne świeciły się kiej spokojne wody w wiośniane
  914     1, 6 |              tam siedzą u tatula, tom się chyłkiem wyrwała na wieś,
  915     1, 6 |            przyjdą... Pietrek obiecał się ze skrzypicą...~- Któren
  916     1, 6 |           dmuchał w komin, że głownie się rozsypywały po trzonie,
  917     1, 6 |             podłodze.~Wieczór ciągnął się wolno i długo, aż stara
  918     1, 7 |         poglądał w omglony świat, czy się gdzie nie przejaśnia - ale
  919     1, 7 |         płynących tak nisko, że darły się o drzewa, widać nie było;
  920     1, 7 |            dudniło po dachach.~Ludzie się kwasili po chałupach; jaki
  921     1, 7 |              która i przez to rozlała się szeroko, aż łąki stanęły
  922     1, 7 |               jako te wyspy czerniały się grzbietami zagonów spośród
  923     1, 7 |          wzdychała żałośnie.~- Cni mi się, że laboga! - szeptała,
  924     1, 7 |             kapusty, a tu dzień wlókł się tak wolno, kiej ten dziadek
  925     1, 7 |             chłopaków i potrącała, co się jej tylko pod ręce nawinęło,
  926     1, 7 |               z rąk, a ona zapatrzała się w staw rozchlustany, któren
  927     1, 7 |          skrzydła, bił nimi, podrywał się z szumem, aż woda wypryskiwała
  928     1, 7 |            świeżo pokryty gontami, bo się jeszcze żółciły, i zabudowania
  929     1, 7 |               lekująca była i znająca się na różnych chorobach.~A
  930     1, 7 |               świat, do ludzi, ale co się przyodziała na głowę w zapaskę
  931     1, 7 |           próg na błoto i pluchę - to się jej odechciewało wszystkiego...
  932     1, 7 |          wszystkiego... że w końcu aż się jej płakać chciało z tej
  933     1, 7 |          Borynową i wstążkę, ustroiła się w nią i długo przeglądała
  934     1, 7 |               nią i długo przeglądała się w lusterku.~- Niezgorzej...
  935     1, 7 |        lusterku.~- Niezgorzej... trza się na wieczór w to przyodziać...
  936     1, 7 |              że z nim w sadzie nocami się schodzi, a często i gdzie
  937     1, 7 |            kawaler jeszcze, ale żenić się nie chciał, że to siostry
  938     1, 7 |             nieustępliwy, że mało kto się go nie bojał. A sposobna
  939     1, 7 |               tak sprawnie, że ino mu się robota w garściach paliła;
  940     1, 7 |            garściach paliła; grosz go się ino nie trzymał całkiem,
  941     1, 7 |             gorąco patrzył w oczy, aż się dziewczyna zarumieniła i
  942     1, 7 |            światło! - zawołała, że to się już mroczyło na dobre i
  943     1, 7 |           mroczyło na dobre i żeby mu się wyrwać.~- Przywitajże mnie,
  944     1, 7 |         chciał ją objąć, ale wysunęła się prędko i szła do komina
  945     1, 7 |               zapalić światło, bojała się, żeby ich tak po ciemku
  946     1, 7 |               całować...~Zatrzepotała się kiej ptak, ale nie jej moc
  947     1, 7 |                ale nie jej moc wyrwać się takiemu głodnemu smokowi,
  948     1, 7 |                Jaguś, jeszcze raz, bo się całkiem wścieknę... - I
  949     1, 7 |               siebie nie przyszła, bo się mocno dzierżyła ściany i
  950     1, 7 |               garnki z wodą i cięgiem się po izbie kręcił, że już
  951     1, 7 |            mówili, a ino poglądali na się iskrzącymi, głodnymi oczami,
  952     1, 7 |               głodnymi oczami, jakoby się zjeść chcieli...~Wnetki,
  953     1, 7 |            poszła do komory przeoblec się.~- Idź se, bo cię matka
  954     1, 7 |               jaka ostatnią... ani mi się pokazuj na oczy!... - wrzasnęła.~-
  955     1, 7 |                  Niech usłyszą, niech się zlecą, niech wiedzą, żeś
  956     1, 7 |              zlecą, niech wiedzą, żeś się Jagny przyczepił kiej rzep
  957     1, 7 |              prędko, bo jakże, z babą się to miał bić i pośmiewisko
  958     1, 7 |             ją przy przełazie...mogła się to wyrwać takiemu smokowi?...
  959     1, 7 |         ozebrało, że... a potem mogła się to ognać przed nim?... Zawsze
  960     1, 7 |            ognać przed nim?... Zawsze się z nią tak dzieje, że niech
  961     1, 7 |            albo i ściśnie mocno... to się w niej wszystko trzęsie,
  962     1, 7 |             co ona winowata?~Skarżyła się cicho przez łzy, aż stara
  963     1, 7 |             cicho przez łzy, aż stara się udobruchała i jęła troskliwie
  964     1, 7 |          płacz... nie... a to oczy ci się zaczerwienią kiej królikowi
  965     1, 7 |           Juści, że pora, a przybierz się pięknie, ludzie tam będą,
  966     1, 7 |             Boryna uważa...~Podniesła się zaraz Jaguś i zaczęła się
  967     1, 7 |             się zaraz Jaguś i zaczęła się ubierać.~- Nie uwarzyć ci
  968     1, 7 |               to mleka?~- Nie chce mi się całkiem jeść, matulu.~-
  969     1, 7 |          matulu.~- Szymek, wygrzewasz się pokrako, a tam krowy o pusty
  970     1, 7 |               nie oberwać.~- Widzi mi się - mówiła ciszej, pomagając
  971     1, 7 |              ciszej, pomagając Jagnie się przyodziać - że kowal jest
  972     1, 7 |             kowal pyskacz i na prawie się zna... - odstąpiła parę
  973     1, 7 |              i z lubością przyglądała się córce. Ale, tego złodzieja
  974     1, 7 |              siedź do północka i gzij się tam z parobkami! - wybuchnęła
  975     1, 7 |            sporo ludzi.~Ogień buzował się na kominie i rozświetlał
  976     1, 7 |               ogromną izbę, aż lśniły się szkła od obrazów i kołysały
  977     1, 7 |           szkła od obrazów i kołysały się te światy, czynione z kolorowych
  978     1, 7 |             starej Jagustynce, i jęła się roboty.~Gwar się też w miarę
  979     1, 7 |               i jęła się roboty.~Gwar się też w miarę podnosił, bo
  980     1, 7 |             dziewczyn, a prześmiewali się społecznie.~Józka, choć
  981     1, 7 |          szatkownicę.~- Ba, zestroiły się kiej na wesele! - ozwała
  982     1, 7 |              kiej na wesele! - ozwała się któraś starsza~- Jaguś to
  983     1, 7 |   Poniechajcie - szepnęła czerwieniąc się.~- Cieszta się dziewczyny,
  984     1, 7 |            czerwieniąc się.~- Cieszta się dziewczyny, bo już Mateusz
  985     1, 7 |         przywędrował ze świata, zaraz się tu zaczną muzyki a tańce,
  986     1, 7 |            jakaś dziewczyna.~- Pilnuj się, bym o tobie nie chciała
  987     1, 7 |           Misia Grzegorzowa nachyliła się do Kłębowej i spytała:~-
  988     1, 7 |               to kto wie? - Nachyliła się nieco, wzięła główkę na
  989     1, 7 |               kwaterę... Rochem kazał się przezywać, choć mu ta pewnie
  990     1, 7 |        ciepłych krajach, też rozmówił się po zagranicznemu... a od
  991     1, 7 |     dziewczyny buchnęły śmiechem i aż się pokładały.~Śmieli się z
  992     1, 7 |              aż się pokładały.~Śmieli się z Kuby, któren niósł w płachcie
  993     1, 7 |               przez kogoś, przewrócił się na środku jak długi, aż
  994     1, 7 |               na środku jak długi, aż się kapusta rozleciała po izbie,
  995     1, 7 |              on wstawał z trudem i co się już zebrał na czworaki,
  996     1, 7 |      Wszystkie mówiły z cicha, a gwar się czynił jakoby w ulu przed
  997     1, 7 |           padały na płachtę i stożyły się w coraz większą kupę. Antek
  998     1, 7 |     wełniakowego sukna, rozczerwienił się, łeb mu się rozwichrzył
  999     1, 7 |             rozczerwienił się, łeb mu się rozwichrzył i pot gęsto
 1000     1, 7 |          czoło; tęgo robił, ale śmiał się cięgiem i przekpiwał, a