Tom, Rozdzial

10001     4, 45|              utęsknionymi oczami, kaj się nieść do niego choćby jeno
10002     4, 45|          wlekło tak nieprzeparcie, że się już dała bez pamięci na
10003     4, 45|              jakiejś lubej mocy, dała się jakby wodom spienionym,
10004     4, 45|            światy szczęśliwości, dała się wszystką duszą i sercem,
10005     4, 45|        wyniesą ni na jaką dolę.~I czy się późną nocą kładła do snu,
10006     4, 45|               nocą kładła do snu, czy się rankiem zrywała z pościeli,
10007     4, 45|          kadzielne dymy, i roztrzęsły się gorące szepty pacierzy,
10008     4, 45|          pacierzy, i kiedy zapatrzyła się rozmodlonymi oczami w Jasia,
10009     4, 45|              ze złożonymi rękami snuł się w tych dymach i kolorach,
10010     4, 45|                jakie biły z okien, to się jej widziało, co żywy janioł
10011     4, 45|            idzie... że raje otwierały się w jej duszy, padała na twarz
10012     4, 45|               Święty!~A nieraz i msza się skończyła, i ludzie się
10013     4, 45|               się skończyła, i ludzie się porozchodzili, i Jambroż
10014     4, 45|            radości nabożeństwa, jakie się cięgiem odprawiało w jej,
10015     4, 45|           jaki to świat śliczny, kiej się nań patrzą rozmiłowane oczy!~
10016     4, 45|         świętej godzinie! Z Bogiem by się zmagał, śmierci by się nie
10017     4, 45|             by się zmagał, śmierci by się nie dał, nawet doli by się
10018     4, 45|            się nie dał, nawet doli by się przeciwił. Życie mu jednym
10019     4, 45|            każdym miejscu wszystek by się rozdawał między bliźnie,
10020     4, 45|               cudnych.~Światami dusza się jego nosi, górnie we gwiazdy
10021     4, 45|        wiecznej śni szczęśliwości, bo się jej widzi, że nie ma już
10022     4, 45|              jej mocy i kochania.~Tak się to i Jagusi widziało w tę
10023     4, 45|    przygotowań do żniw, a ona uwijała się przy robotach rozśpiewana
10024     4, 45|           oczami, zaś parobcy zaczęli się znowu kole niej kręcić i
10025     4, 45|                 szydziła.~- Z kużdego się już prześmiewa! A harna
10026     4, 45|               dziedziczka! - skarżyli się przy Mateuszu, który jeno
10027     4, 45|          patrzeć za Jagusią zwijającą się po izbie i słuchać jej prześpiewek.
10028     4, 45|               już najbarzej dostawało się Teresce, że już chodziła
10029     4, 45|              kiedyś Jagusię odwróciła się od niej plecami i splunęła.~
10030     4, 45|        Jagusia, zapatrzona kajś przed się, przeszła nawet jej nie
10031     4, 45|          Tereska rozgniewana zwróciła się do dzieuch, pierących nad
10032     4, 45|           stawem.~- Widziałyście, jak się to pawi! A to przejdzie
10033     4, 45|              od jakiegoś czasu, niech się jeno pokazała na wsi, chodziły
10034     4, 45|          mogły jej bowiem darować, że się stroiła jak żadna i że była
10035     4, 45|       wyprawiała z chłopami.~- Wynosi się nad drugie, jaże trudno
10036     4, 45|             ścierpieć!~- I przystraja się kieby dziedziczka i skąd
10037     4, 45|             ucho gospodynie zebrawszy się w opłotkach Płoszkowej.~-
10038     4, 45|     przygodzie ktoś drugi! - zaśmiała się tak domyślnie, że jęły ją
10039     4, 45|              wszystkie świętości, ale się nie wygadała, jeno im w
10040     4, 45|      stróżujące ślepie, nie domyślała się niczego; co ją tam zresztą
10041     4, 45|           porze obaczyć Jasia i topić się w jego oczach na śmierć.~
10042     4, 45|         lubości, oblewał ją war, nogi się trzęsły i serce łomotało
10043     4, 45|             Chcielibyście! - zaśmiała się pobłażliwie. - Abo to w
10044     4, 45|              Abo to w małych szkołach się uczy przyrzuciła z dumą,
10045     4, 45|            przyrzuciła z dumą, wdając się w szeroką pogawędkę o synu,
10046     4, 45|               lecz skoro Jasio ruszył się z domu, i ona śpieszyła
10047     4, 45|               z domu, i ona śpieszyła się niby to do matki; strasznie
10048     4, 45|              tkliwością, że nie mogła się powstrzymać od płaczu.~Ale
10049     4, 45|              chichoty strwożone, lały się w nią dziwną muzyką i przejmowały
10050     4, 45|               ciągotkach, że staczała się na chłodne, oroszone trawy,
10051     4, 45|            łan źrałej pszenicy, gotów się dać sierpom, ptakom czy
10052     4, 45|             noc.~Dominikowa czuła, że się z nią wyrabia cosik dziwnego,
10053     4, 45|          mogła wyrozumieć, więc tylko się radowała jej niespodzianej
10054     4, 45|               dobrością.~Jagusia jeno się uśmiechała, pełna cichej,
10055     4, 45|            całkiem niechcący natknęła się na Jasia, siedział pod kopcem
10056     4, 45|             książką w ręku, nie mogła się już cofnąć i stanęła przed
10057     4, 45|             Cóż wy tu robicie?~Jąkała się strwożona, czy aby się czego
10058     4, 45|         Jąkała się strwożona, czy aby się czego nie domyśla,~- Siadajcie,
10059     4, 45|              Siadajcie, widzę, żeście się zmęczyli.~Wagowała się nie
10060     4, 45|         żeście się zmęczyli.~Wagowała się nie wiedząc, co począć,
10061     4, 45|              był zmieszany, rozglądał się jakoś bezradnie dokoła.~
10062     4, 45|        lipeckie dachy i sady wynosiły się ze zbóż jakoby wyspy dalekie,
10063     4, 45|        przemówić.~- Lada dzień zaczną się żniwa.~- Pewnie... juści... -
10064     4, 45|              ciężkie oczy.~Uśmiechnął się i spróbował mówić swobodnie,
10065     4, 45|             chce iść za mąż?~- Ani mi się śni, abo mi to źle samej!~-
10066     4, 45|               to źle samej!~- I żaden się wam nie podoba, co? - nabierał
10067     4, 45|               słodko oczami, nachylił się i zajrzał głęboko w te modre
10068     4, 45|             żarliwy krzyk serca rwący się w czas Podniesienia. Dusza
10069     4, 45|              czas Podniesienia. Dusza się w niej trzepotała kiej te
10070     4, 45|             wysoko nad ziemią.~Cofnął się jakoś dziwnie niespokojnie,
10071     4, 45|             ale w jakiś czas obejrzał się i przystanął.~Jagusia szła
10072     4, 45|           tędy najbliżej - tłumaczyła się jakoś spłoszona~- To pójdźmy
10073     4, 45|            brodę na pięści zasłuchała się całą duszą, nie spuszczając
10074     4, 45|    spuszczając z niego oczów.~- Jakże się wam podoba? - rzucił po
10075     4, 45|           unosząc głowę.~Sczerwieniła się i uciekając z oczami bąknęła
10076     4, 45|            królach historia, co?~Jeno się skrzywił i wziął znowu czytać,
10077     4, 45|             ambony, że nieraz chciało się jej westchnąć, przeżegnać
10078     4, 45|            tej upalnej cichości sypał się niekiedy chrzęst obwisłych
10079     4, 45|            ani jednego słowa, kiwnęła się raz i drugi, bo ją rozbierało
10080     4, 45|             tym wszyćkim?...~Jasio aż się cofnął ze zdumienia.~- Mnie
10081     4, 45|               ze zdumienia.~- Mnie to się jeno spodobają takie historie
10082     4, 45|              i o strachach, co to jak się o nich słucha, to jaże mrówki
10083     4, 45|              rzekła słodziuśko.~- Cóż się tam stało?~- Jaże trzy bryki
10084     4, 45|       przyjechało na plebanię.~Zerwał się niespokojnie i poleciał
10085     4, 45|           lecę w tę stronę, rozglądam się... pusto... tknęło me cosik,
10086     4, 45|        pokręciło - buchnęła wyrywając się naprzód.~- I będzie cie
10087     4, 46|        pomiarkowała, że na wsi dzieje się cosik ważnego, psy jakoś
10088     4, 46|              obejściach, dzieci kryły się po sadach wyzierając jeno
10089     4, 46|          wysoko, gdzieś znów zbierały się rajcujące cicho kobiety,
10090     4, 46|           były lęku i oczekiwań.~- Co się to wyrabia? - spytała Balcerkówny,
10091     4, 46|          Jezus, Maria! wojsko! - nogi się pod nią ugięły ze strachu.~-
10092     4, 46|           przystępując do nich.~Zbiły się w kupę i kiej gęsi powyciągały
10093     4, 46|       zapisywały do wojska - zaśmiała się skrzekliwie, ale żadna nie
10094     4, 46|         rzekła z przekąsem:~- Cięgiem się was trzymają psie figle.~-
10095     4, 46|           wypytał furmanów, przyjrzał się żandarmom siedzącym w ganku
10096     4, 46|             co przyjechały.~- I w tym się cosik tai niedobrego! -
10097     4, 46|            może o zebranie! Naczelnik się wygrażał, a strażniki już
10098     4, 46|             wygrażał, a strażniki już się tu i owdzie przewiadywały,
10099     4, 46|               rzekł Mateusz zesuwając się na ziemię.~- To by rychtyk
10100     4, 46|            szepnął Grzela rozglądając się niespokojnie, przybladł
10101     4, 46|             robił piersiami.~- A mnie się widzi, co prędzej by po
10102     4, 46|            Stacho.~- Prawda, przeciek się już o niego przepytywali!
10103     4, 46|           Mateusz.~- Hale, nie sposób się im przeciwić, ani mowy o
10104     4, 46|               mowy o tym...~- Niechby się kaj schował, trza go przestrzec,
10105     4, 46|        buchnął we zboża, przebierając się ogrodami do Borynów.~Antek
10106     4, 46|          sierpy na kowadełku i porwał się strwożony, dowiedziawszy
10107     4, 46|              strwożony, dowiedziawszy się, o co idzie.~- Właśnie,
10108     4, 46|              do nas! - krzyknął.~- Co się stało? - pytał stary wyściubiając
10109     4, 46|             damy was, Rochu! - srożył się Michał, wyłamując sielną
10110     4, 46|            nadeszli...~Rocho zakręcił się po izbie, cisnął jakieś
10111     4, 46|               czapki a kapoty, rzucił się w sad i przepadł jak kamień
10112     4, 46|             kajś za brogiem zaruchało się żyto.~- Odejdź, Grzela!
10113     4, 46|              bliższe, i wnet rozległy się ciężkie stąpania, brzęki
10114     4, 46|             odburknął Antek dźwigając się z ławy.~Urzędnik wraz z
10115     4, 46|              zaś strażnicy rozlecieli się pilnować sadu i obejścia.~
10116     4, 46|           obejścia.~Na drodze zebrało się już z pół wsi, przyglądając
10117     4, 46|               z pół wsi, przyglądając się w milczeniu, jak przetrząsali
10118     4, 46|             Urzędnik śpiesznie cofnął się do sieni.~- To w tej izbie
10119     4, 46|        strachu, że gdy któryś zbliżył się do niej, zaskrzeczała nieprzytomnie:~-
10120     4, 46|              starszego i kłaniając mu się w pas zapytał pokornym głosem:~-
10121     4, 46|          pokornym głosem:~- Dopraszam się, czy to Rocho zrobił jakie
10122     4, 46|           rzekł z naciskiem:~- A wyda się, że go ukrywasz, to już
10123     4, 46|               o co sprawa! - podrapał się frasobliwie, urzędnik spojrzał
10124     4, 46|              spojrzał ostro i poniósł się na wieś.~Chodzili jeszcze
10125     4, 46|             owdzie, przepytując, kogo się jeno dało, że już słońce
10126     4, 46|               zaszło i drogi zapchały się stadami pędzonymi z pastwisk,
10127     4, 46|         widział najlepiej, i najmniej się bojał, i najbarzej im dopiekał.~
10128     4, 46|             pewnego uradzić, zamknęli się w stodole, gdyż do chałupy
10129     4, 46|               po chałupach.~Dziwowali się temu, boć każden byłby przysiągł,
10130     4, 46|            Zaraz po obiedzie gdziesik się zapodział i ani słychu! -
10131     4, 46|             dybkach wędrował!~I w mig się rozniesło, jak chcieli,
10132     4, 46|               to i naród porozchodził się po chałupach.~Na to właśnie
10133     4, 46|        wieczerzami, a po wsi rozwiały się zapachy smażonej słoniny,
10134     4, 46|                co miał swojego, i jął się żegnać z kobietami. Hanka
10135     4, 46|              Zostańcie z Bogiem, może się jeszcze zobaczymy! - szeptał
10136     4, 46|          dzieciom i domowi przeżegnał się i ruszył da przełazu pod
10137     4, 46|              do kogoś na wsi... Gdzie się spotkamy?...~- Przy figurze
10138     4, 46|              błysnął ślepiami, dorwał się koni i ruszył z kopyta tak
10139     4, 46|          Tymczasem zaś Rocho przebrał się chyłkiem do Dominikowej,
10140     4, 46|              jakieś rzeczy, i zamknął się w alkierzu.~Jędrzych pilnował
10141     4, 46|              iść, ale Jagusia naparła się ponieść za nim choćby do
10142     4, 46|              do boru. Nie sprzeciwiał się temu i pożegnawszy starą
10143     4, 46|               wszystkie świętości, by się opamiętała i zaczęła żyć
10144     4, 46|          ognie wstydu, a serce spięło się męką, ale kiej spomniał
10145     4, 46|          łagodnie, na jakie to pokusy się dają i do jakiego to grzechu
10146     4, 46|              wzdychając jeno i niesąc się myślami do Jasia, że już
10147     4, 46|               A rozjarzone oczy rwały się gdziesik kieby ptaki radośnie
10148     4, 46|             wszystek świat! - wyrwało się jej bezwolnie, że Rocho
10149     4, 46|                  Kto tam? - wstrzymał się niespokojnie.~- Jesteśma!
10150     4, 46|             Jesteśma! Swoi!~- Nogi mi się już plączą, że odpocznę
10151     4, 46|    sprawiedliwości la narodu! - ozwał się uroczyście~- Każdemu jest
10152     4, 46|           sprawiedliwemu.~- Nie martw się, Grzela, przemieni się jeszcze
10153     4, 46|          martw się, Grzela, przemieni się jeszcze na dobre, przemieni...~-
10154     4, 46|            nie obrodzi? Przeciek i to się przygodzi, nie?~- Tak, ale
10155     4, 46|          zaplonuje.~- Juści, chciałby się to kto mozolić na darmo!~
10156     4, 46|            mozolić na darmo!~Zadumali się głęboko nad tymi rzeczami.~
10157     4, 46|               krętym lotem przewijały się nad ich głowami, a jakiś
10158     4, 46|              ogarniając Rocha, któren się im teraz widział kiej ten
10159     4, 46|           pełnym dufności:~- A o mnie się nie trwóżcie, kruszynam
10160     4, 46|               przyjdzie pora, że jawi się ich tysiące, przyjdą z miast,
10161     4, 46|               jeden za drugim, stożąc się jak te kamienie, aż póki
10162     4, 46|              jak te kamienie, aż póki się z nich nie wyniesie ów święty,
10163     4, 46|             na ziemi nawożonej, rodzą się nowe brońce, nowe siły,
10164     4, 46|          święty ogień, serca sprężyły się uniesieniem i taką wiarą,
10165     4, 46|         zawadzie - stratujem!~- A kto się nam sprzeciwi, kto nas przemoże?
10166     4, 46|             przyciszać i przysunąwszy się jeszcze bliżej zaczął nauczać,
10167     4, 46|             niewypowiedziane, a serca się pasły janielskim, przesłodkim
10168     4, 46|                We waszej to mocy, aby się tak stało! - zakończył niemało
10169     4, 46|            utrudzony. Księżyc schował się za chmurę, poszarzało niebo
10170     4, 46|           kajś od wsi dalekich niesły się psie naszczekiwania, oni
10171     4, 46|           całował na pożegnanie. Dziw się nie popłakali z żalu, on
10172     4, 46|               na zawsze.~Jagusia jaże się zaniesła szlochaniem, chłopy
10173     4, 46|               wycierali oczy.~I zaraz się rozeszli.~Do wsi wracał
10174     4, 46|             już niech Bóg broni, żeby się wójt dowiedział - upominał
10175     4, 46|               jeno kroku, ale nie dał się wyprzedzić, trzymał się
10176     4, 46|               się wyprzedzić, trzymał się pobok zazierając raz po
10177     4, 46|        nienasycone ramiona, przysunął się ździebko, bliżej, tak blisko,
10178     4, 46|               powiadają, że kierujesz się na księżą gospodynię...~
10179     4, 46|          księżą gospodynię...~Porwała się jak wicher i łzy potrzęsły
10180     4, 46|            jak wicher i łzy potrzęsły się jej z oczów rzęsistymi,
10181     4, 47|      mocniejsze ziemie, dopiero imano się przygotowań i żniwa leda
10182     4, 47|              i żniwa leda dzień miały się rozpoczynać.~Więc i w Lipcach,
10183     4, 47|               po ucieczce Rocha, jęto się ostro sposobić do żniwa,
10184     4, 47|    rozklepywane kosy, kobiety zwijały się przy pieczeniu chlebów i
10185     4, 47|              tego wszystkiego zrobiło się tylachna skrzętu i rwetesów,
10186     4, 47|                A że przy tym zjechało się z drugich wsi sporo narodu,
10187     4, 47|          jeden ganek, a i to zaledwie się ruchając, czekali jednak
10188     4, 47|            żniwa.~Niemało też cisnęło się do młynarzowego domu kupować
10189     4, 47|            leżał chory, ale snadź nic się nie działo bez jego przyzwoleństwa,
10190     4, 47|                na darmo też wstawiała się za biedniejszymi zaciął
10191     4, 47|               za biedniejszymi zaciął się i żadnemu, któren ino wodził
10192     4, 47|            kwarty mąki.~- Spodobał im się księży byk, to niech go
10193     4, 47|            ani ziarnka...~Zafrasowała się wielce, bo juści, że przyszła
10194     4, 47|              uprosi o kaszę.~Obraziła się i rzekła wyzywająco:~- Juści,
10195     4, 47|               grosza, lecz natknąwszy się na kowalową, siedzącą przed
10196     4, 47|             zawartą kuźnią, rozżaliła się przed nią i zapłakała na
10197     4, 47|         młynarza.~Ale kowalowa ozwała się z prześmiechem:~- To wam
10198     4, 47|           stawia wiatrak, śmierci bym się prędzej spodziała, no, no.
10199     4, 47|            chałupą wstąpiła podzielić się tą niespodzianą nowiną. ~
10200     4, 47|              wystawi wiatrak! Młynarz się wścieknie ze złości, ale
10201     4, 47|           niech mu rura zmięknie! Tak się już wszystkim dał we znaki,
10202     4, 47|                  Nic a nic - odwrócił się od niej jakoś śpiesznie.~-
10203     4, 47|          trzeci dzień i nie wiada, co się z nim wyrabia.~- Przeciek
10204     4, 47|           poszedł kajś, a potem znowu się zjawił.~- Któż to od was
10205     4, 47|           Maciusiem. Latoś mało wiela się ze wsi wybiera.~- I ja pójdę,
10206     4, 47|           pono z drugich wsi to sporo się szykuje.~- Sposobną porę
10207     4, 47|              mruknął Antek, ale żonie się nie przeciwił wiedząc od
10208     4, 47|            dawna, na jaką to intencję się ochfiarowała.~Zaczęły se
10209     4, 47|             czeka. ~- Znowu zakotłuje się w Lipcach, przeciek mu zarno
10210     4, 47|          mocno go zajęła nowina, lecz się nie odzywał, zaś Hanka z
10211     4, 47|             ostawi samą, a potem, jak się niebodze co przygodzi, to
10212     4, 47|              Kłębowa.~- Ostanie, żeby się naród marnował, a zły cieszył,
10213     4, 47|            kreminału!~Antek roześmiał się z jej zapalczywości, skoczyła
10214     4, 47|           dostanieta. A potem jeszcze się przekpiwają!~- Wydzieracie
10215     4, 47|            przekpiwają!~- Wydzieracie się jak sroka na pluchę! - rzucił
10216     4, 47|            ale srodze spłakana.~- Cóż się to waju przygodziło? - spytała
10217     4, 47|   niespokojnie Hanka.~- A co, napiłam się człowieczego bólu i jaże
10218     4, 47|            mnie zamgliło - rozpłakała się i jęła mówić przez łzy i
10219     4, 47|             mu pedziała, takie rzeczy się nie zagubią.~- Mówię wam,
10220     4, 47|       zajrzała do grobu. Nie mówią do się, jeno płaczą. Mateuszowa
10221     4, 47|          przepuści, nie!~- Nie bójcie się, Mateusz go skamlał o łaskę
10222     4, 47|               opowiedział.~Mateusz aż się zachłysnął i zaczął kląć.~-
10223     4, 47|               Wracali do wsi, Mateusz się krzywił i jakoś boleśnie
10224     4, 47|             inszego mnie trapi.~Antek się zdumiał, ale nijakoś było
10225     4, 47|             zdumiał, ale nijakoś było się rozpytywać.~- Czasu by nie
10226     4, 47|               zrobił to samo! Nie bój się, użyłem jak pies w studni,
10227     4, 47|             jak pies w studni, bo com się musiał nasłuchać beków i
10228     4, 47|              za mną. Niechże i Jasiek się nią nacieszy. Nie kochanie
10229     4, 47|                 Pewnie, że pora by ci się żenić.~- Właśnie i Nastka
10230     4, 47|              upatrzonego - wyrwało mu się bezwolnie.~- To me proś
10231     4, 47|             mu to w smak, bo skrzywił się i zagadał znowu o Jaśku,
10232     4, 47|              o Jaśku, a wywiedziawszy się wszystkiego, jął rozpowiadać
10233     4, 47|               co warta! Kłótnica chce się jej procesów!~- Prawda to,
10234     4, 47|               tego, kiej nie odpisała się u rejenta.~Mateusz jakoś
10235     4, 47|           jakoś poweselał i nie mogąc się już powstrzymać zatrącał
10236     4, 47|         Widziałeś to? - rozczerwienił się z gniewu.~- Na prześpiegi
10237     4, 47|             które widują co dnia, jak się schodzi w boru z Jasiem,
10238     4, 47|            plotkować.~- Sprobuj, może się wystraszą i przestaną! -
10239     4, 47|             te myśle, że Mateusz może się z nią ożenić, kąsały go
10240     4, 47|            często przykre słowa, bych się jeno nie wydać ze swoją
10241     4, 47|             na rozstaniu nie poredził się już wstrzymać i rzekł ze
10242     4, 47|             prześmiechem :~- A któren się z nią ożeni, sporo szwagrów
10243     4, 47|               miał będzie...~Rozeszli się dosyć ozięble.~Mateusz,
10244     4, 47|     odszedłszy parę kroków, roześmiał się cicho i pomyślał:~- Musi
10245     4, 47|               go trzymać z daleka, to się na nią źli a pyskuje. A
10246     4, 47|         pobłażliwie, bo wywiedziawszy się od Antka co do tego zapisu
10247     4, 47|        Macieju, już stanowczo umyślił się z nią ożenić. Zwolnił kroku
10248     4, 47|               wiekowała.~Spomniały mu się Jagusine sprawki, to go
10249     4, 47|           było, to nie jest, a zechce się jej nowych figlów, to z
10250     4, 47|             lepiej, nie będzie potrza się ocyganiać.~- Tereska przylatywała
10251     4, 47|              już parę razy, grozi, że się utopi... że nie...~- Pewnie,
10252     4, 47|             szepnął wystraszony i tak się tym srodze zamartwił, że
10253     4, 47|           papierosem na darmo barował się z dygotem trwogi, na darmo
10254     4, 47|            strach o Tereskę rozrastał się w nim coraz barzej i dręczył
10255     4, 47|            wytrzymania. Już parę razy się podnosił, aby iść kajś na
10256     4, 47|       wyczekując nie wiada na co.~Noc się już zrobiła, gdy naraz posłyszał,
10257     4, 47|             ją pobok, lecz cisnęła mu się do piersi kiej dzieciątko
10258     4, 47|         dzieciątko i przez łzy lejące się ciurkiem, przez mękę i rozpacz
10259     4, 47|              o wszystkim! Śmierci bym się była prędzej spodziała niźli
10260     4, 47|              o prawdę...~Mateusz jaże się zatrząsł i obcierał z twarzy
10261     4, 47|              lodowaty pot.~- Wyznałam się przed nim... na nic już
10262     4, 47|            przed nim... na nic już by się zdały cygaństwa... Topora
10263     4, 47|           pocznę nieszczęsna, co? kaj się podzieję! Ratuj me, bo się
10264     4, 47|            się podzieję! Ratuj me, bo się rzucę do studni albo se
10265     4, 47|              jąkał bezradnie.~Zerwała się nagle z dzikim warkotem
10266     4, 47|               grzechu?~- Cała wieś tu się zleci, cichoj!~Przypadła
10267     4, 47|       udręczonej duszy.~A Mateusz wił się jakby w kleszczach i jak
10268     4, 47|       kleszczach i jak mógł, wykręcał się od stanowczej odpowiedzi
10269     4, 47|               jeno chciała, rozglądał się trwożniej i niecierpliwiej,
10270     4, 47|               niecierpliwiej, gdyż mu się uwidziało, że Jasiek siedzi
10271     4, 47|          Strach ci Jaśkowego kija, to się wijesz kiej ta przydeptana
10272     4, 47|              Padła na ziemię zanosząc się strasznym, obłąkanym płaczem.~
10273     4, 47|               chodź, sieroto. Nie bój się, nie ukrzywdzę cię, masz
10274     4, 47|          dojmującą udręką, że poniósł się do karczmy i pił przez całą
10275     4, 47|             noc.~Cała historia migiem się rozniesła po wsi, a ku niemałemu
10276     4, 47|             co bez tyla roków zacniło się jej za chłopem. Żadna by
10277     4, 47|          Kawalerska sierota, to kajże się pożywi, jak nie z cudzego -
10278     4, 47|          piesek nie weźmie! - zaśmiał się Stacho Płoszka i dziw go
10279     4, 47|               po wzgórkach żyta jakby się prosiły o kosy, a jęczmiona
10280     4, 47|     penetrować pola, zaś bogatsze już się oglądali za najemnikiem.~
10281     4, 47|            dopiero po mszy i niedługo się cieszył żniwami, bo skoro
10282     4, 47|               bo skoro jeno podniesła się przypołudniowa spieka, wypędziła
10283     4, 47|          cięły zapamiętale, że wybrał się na wieś i przechodząc koło
10284     4, 47|         przyduszone jęki, rozchodzące się z wywartej na rozcież chałupy.~
10285     4, 47|                paniczku - uśmiechnęła się kiej rozbudzone dziecko.~
10286     4, 47|              mi dzisia rzekła: "Gotuj się na jutro, duszo umęczona!"
10287     4, 47|            słabiej, prześmiech zatlił się na jej wargach, złożyła
10288     4, 47|            rozumiejąc, co już zaczęło się konanie, poleciał zwoływać
10289     4, 47|        rozłożyła koło siebie, ciesząc się każdą rzeczą i chwaląc przed
10290     4, 47|           przymierzyła i przejrzawszy się w lusterku szepnęła wielce
10291     4, 47|          samego rana.~Juści, co nikto się jej nie sprzeciwił, chodzili
10292     4, 47|               dopiero kiedy zabierali się do spania, przywołała Tomka.~-
10293     4, 47|           przywołała Tomka.~- Nie bój się, nie będę ci zawadzała długo,
10294     4, 47|                żeby wszystko było jak się patrzy, sama strzepywała
10295     4, 47|               to jemu samemu gdziesik się śpieszyło.~Jasio zasiadł
10296     4, 47|          brzęczały, gdyż ludzie snuli się bez głosu jak cienie, trwożnie
10297     4, 47|           całkiem przytomnie żegnając się z każdym, kto ino zajrzał
10298     4, 47|        poniektórym dzieciom, cisnącym się w sieniach i pod oknem,
10299     4, 47|             całe godziny nie odzywała się do nikogo.~I leżała se godnie,
10300     4, 47|     szczęśliwości, radosne łzy siwiły się w jej oczach. Poruchiwała
10301     4, 47|              z brzękiem kosy i kładły się źrałe, ciężkie żyta, w jakieś
10302     4, 47|               minucie, gdy dzień miał się już ku schyłkowi, a izbę
10303     4, 47|            zorze zachodu, wstrząsnęła się gwałtownie, usiadła i wyciągnąwszy
10304     4, 47|          padła wznak.~W izbie zrobiło się straszno, buchnęły płacze,
10305     4, 47|              utrudzony, twarz grążyła się w tuman wiecznego zmierzchu,
10306     4, 47|              i cała wieś przychodziła się modlić przy jej zwłokach,
10307     4, 47|       zwłokach, popłakać a zazdrośnie się dziwować szczęśliwej śmierci
10308     4, 47|             że uciekł do domu, rzucił się na łóżko, wcisnął głowę
10309     4, 47|            twarz zapłakaną. Przytulił się do niej kieby do matki,
10310     4, 47|          obejmował ją zaszyję, i jaże się zanosząc szlochaniem, skarżył
10311     4, 47|         zanosząc szlochaniem, skarżył się rzewliwie:~- Boże mój, jakie
10312     4, 47|              gniew nią zatargał.~- Co się tu dzieje! - postąpiła na
10313     4, 47|              izby i zasyczała, ledwie się już hamując:~- Widzisz ją,
10314     4, 47|              starej, Jasio też rzucił się skwapnie, tłumacząc matce,
10315     4, 47|                tłumacząc matce, co mu się to przygodziło, ale organiścina,
10316     4, 47|         Głupiś jak cielę! Nie odzywaj się lepiej, byś i ty czego nie
10317     4, 47|       zawrzeszczała do Jagusi:~- A ty się wynoś, i żeby tutaj nie
10318     4, 47|         popamiętasz, tłumoku! - darła się na cały głos.~Jagusia buchnęła
10319     4, 48|              Rozdział 12~Naraz porwał się za nią lecieć.~- A to gdzie? -
10320     4, 48|               gorączkowo, wydzierając się z twardych rąk matczynych~-
10321     4, 48|        kapłańską sukienkę, to splamić się jej nigdy nie poważy! Ady
10322     4, 48|        przywieść ta suka...~Rozpłakał się żałośnie i wśród szlochań
10323     4, 48|               a uspokajać.~- Nie dziw się, że zlękłam się o ciebie,
10324     4, 48|              Nie dziw się, że zlękłam się o ciebie, przecież to łajdus
10325     4, 48|              powstały na głowie, jaże się porwał z miejsca i zakrzyknął:~-
10326     4, 48|              jak baran. - Rozgniewała się, dotknięta srodze jego niewiarą.~-
10327     4, 48|        przychodzić do nas? - Zaperzył się zapalczywie kiej młody kogut.~-
10328     4, 48|               młody kogut.~- Nie będę się tłumaczyła przed tobą, kiedyś
10329     4, 48|            ale ci zapowiadam: trzymaj się od niej z daleka, bo jak
10330     4, 48|               miesiąc! A i tobie może się przy tym co oberwać...~Odeszła
10331     4, 48|              te kolczate osty, dławił się nimi, sycąc duszę ich piołunową
10332     4, 48|                Toś ty taka! - skarżył się z żałosnym wyrzutem, że
10333     4, 48|           żałosnym wyrzutem, że gdyby się była w tej chwili zjawiła,
10334     4, 48|            chwili zjawiła, odwróciłby się od niej ze wzgardą i gniewem.
10335     4, 48|               Albo to mógł spodziewać się czegoś podobnego? Że nawet
10336     4, 48|         większą udręką i już sto razy się zrywał, aby do niej bieżyć,
10337     4, 48|               mówią o niej, i niechaj się wyprze, jeżeli może... Niech
10338     4, 48|             cicha tęsknota, i budziły się jakieś słodkie, radosne
10339     4, 48|               serce dręczył, że naraz się zerwał i zaczął krzyczeć
10340     4, 48|           śmierci Jagaty, nie wtrącał się do rozmowy, a jeno cięgiem
10341     4, 48|       przebierał w jadle, sprzeciwiał się siostrom wyrzekał na gorąc
10342     4, 48|             sprzątnęli miski, poniósł się na plebanię - proboszcz
10343     4, 48|      stworzyła.~Z okien plebanii lały się smugi światła na klomb,
10344     4, 48|        baraszkowały pieski warcząc na się przyjacielsko, a z ganku
10345     4, 48|     przyjacielsko, a z ganku roznosił się grubachny głos.~- A jęczmień
10346     4, 48|              życie, przynajmniej krów się dochowa. Nie wiesz, Kłęby
10347     4, 48|           dziesięć złotych.~- Pochowa się ją z paradą jak gospodynię.
10348     4, 48|             może być burza! Kiedyż to się zbiera kompania do Częstochowy?~-
10349     4, 48|                       głupia... Czego się wydzierasz? Krzywdy ci to
10350     4, 48|            krzaki, coś ciężko zwaliło się na ziem, ale po chwili zatrzęsły
10351     4, 48|               ale po chwili zatrzęsły się, i znowu krótkie, rozpalone
10352     4, 48|              nagła ogłuchł i zatrząsł się kieby osika. Wiater poszedł
10353     4, 48|          poszedł po sadzie, zaruchały się drzewa i zagwarzyły cichuśko
10354     4, 48|              piersiami, a oczy nalały się łzami, przejął go jakiś
10355     4, 48|          lubego jęło udręczać, że ino się raz po raz przeciągał a
10356     4, 48|                 Oprzytomniał, wcisnął się w płot i nasłuchiwał coraz
10357     4, 48|       przydybała ich w lesie...~Świat się z nim zakręcił i rozciemniało
10358     4, 48|      rozciemniało mu w oczach, ledwie się już trzymał na nogach, a
10359     4, 48|         ojciec już spał.~Jasio zawarł się w swoim pokoju i zabrał
10360     4, 48|               w swoim pokoju i zabrał się do brewiarza, ale cóż, kiej
10361     4, 48|          sparł czoło na książce i dał się już poniewoli jakowymś myślom,
10362     4, 48|       powtórzył naraz głośno, i chcąc się oderwać od tych obmierzłych
10363     4, 48|                na poręczy łóżka tliła się gromnica zatknięta w dzbanuszek,
10364     4, 48|        przyklęknął pod światłem i tak się był gorąco oddał pacierzom,
10365     4, 48|    pokusztykał do dom, Kłęby pokładły się spać kajś w sadzie i zapiały
10366     4, 48|             Ale cóż, kiej śpik prawie się go nie imał, bo co jeno
10367     4, 48|      zaczynało go morzyć, to zjawiała się przed nim Jagusia niby żywa,
10368     4, 48|          Jagusia niby żywa, że zrywał się z pościeli, przecierał oczy
10369     4, 48|           przecierał oczy i rozglądał się wystraszony, juści, co nie
10370     4, 48|              z drugiej izby rozlegało się ojcowe chrapanie.~- To może
10371     4, 48|               ja myślałem! - Zatrząsł się ze wstydu, zeskoczył z łóżka,
10372     4, 48|            świtania medytował i kajał się z mimowolnych przewin i
10373     4, 48|            podnieść oczów na ludzi ni się rozejrzeć po kościele, ale
10374     4, 48|                ale tym goręcej modlił się za Jagusię, bo już był całkiem
10375     4, 48|            parzy sutanna! - zaskarżył się odwracając prędko twarz.~-
10376     4, 48|        odwracając prędko twarz.~- Jak się przyzwyczaisz, to będziesz
10377     4, 48|             na śniadanie przecierając się cieniami nad stawem, gdyż
10378     4, 48|              do wytrzymania, i natkał się na księżą Marynę, ciągnęła
10379     4, 48|               Z czegóż to Marysia tak się cieszy? - patrzał w nią
10380     4, 48|              bo mi wesoło! - zaśmiała się, jaże zagrały jej białe
10381     4, 48|               taka wesoła! - Odwrócił się prędko, gdyż spod ugiętej
10382     4, 48|           obrazik, dwie świece paliły się pobok jej głowy, Jagustynka
10383     4, 48|        gałęzią, jałowcowy dym ciągnął się z komina i rozwłóczył po
10384     4, 48|              a kilkoro dzieci plątało się pod ścianami.~Jasio jakoś
10385     4, 48|              jakoś trwożnie rozglądał się po mrocznej chałupie.~-
10386     4, 48|           Ostawiła im sporo, to muszą się wypuczyć na pochowek, krewniaczka
10387     4, 48|     prześmiech twarz umarłej, że jeno się przeżegnał i wyszedł spotykając
10388     4, 48|       przeżegnał i wyszedł spotykając się tuż przed progiem oko w
10389     4, 48|           dopiero z opłotków obejrzał się na nią bezwolnie, jeszcze
10390     4, 48|            srogi ból głowy.~- Przejdź się trochę, może przestanie -
10391     4, 48|          Przecież mama nie pozwala mi się ruszyć z domu! Przecież
10392     4, 48|           ludźmi! Przecież... - Mścił się wielce rozdrażniony. A skończyło
10393     4, 48|             rozdrażniony. A skończyło się na tym, że mu obwiązała
10394     4, 48|             nad nim kiej kokosz, póki się dobrze nie wyspał i nie
10395     4, 48|              wyspał i nie podjadł jak się patrzy. ~- A teraz idź się
10396     4, 48|            się patrzy. ~- A teraz idź się przejść, idź na topolową,
10397     4, 48|               cień i chłodniej. - Nic się nie odezwał, ale czując,
10398     4, 48|               w drugą stronę; włóczył się po wsi, patrzył na kowali
10399     4, 48|               na lniska i wszędy, kaj się ino czerwieniły kobiece
10400     4, 48|               Weronczyne krowy, napił się mleka u Szymków na Podlesiu
10401     4, 48|           skakały mu w oczach i mylił się w śpiewaniach, a kiej ciało
10402     4, 48|         pokrzywdzonego serca.~- Muszę się z nią rozmówić. - Postanowił
10403     4, 48|              z pogrzebu, ale nie mógł się prędko wydostać na wolę,
10404     4, 48|              zarno z południa zaczęli się zjeżdżać do Lipiec ludzie
10405     4, 48|               po solennej wotywie, to się z wolna ściągali napełniając
10406     4, 48|               niepostrzeżenie wyniósł się na miedzę za stodołami,
10407     4, 48|           kajś w trawę i rozejrzawszy się po polach skoczył w żyta
10408     4, 48|             na czworakach, przebierał się na ogrody Dominikowej.~Jagusia
10409     4, 48|              podbierała ziemniaki ani się spodziewając, że ktosik
10410     4, 48|              po raz bowiem prostowała się ociężale i wsparta na motyczce,
10411     4, 48|              słodki prześmiech zatlił się na spąsowiałych z nagła
10412     4, 48|             nagła wargach, rozmigotał się płomieniami i wybuchnął
10413     4, 48|            Jasiowi również rozjarzyły się oczy i miody zalały serce,
10414     4, 48|            dziwną lubością.~- Bojałam się, co pana Jasia już nigdy
10415     4, 48|               mu ten głos rozdzwaniał się w duszy prawie niepojętą
10416     4, 48|                 Jagusia! - wyrwało mu się kajś spod samego serca.~
10417     4, 48|     Przyklękła w bruździe i cisnąc mu się do kolan wpierała w niego
10418     4, 48|       dzieciństwa zarazem.~Wstrząsnął się gwałtownie i jakby się broniąc
10419     4, 48|     Wstrząsnął się gwałtownie i jakby się broniąc przed czarami zaczął
10420     4, 48|             cosik gaworzy, że oczy mu się jarzą, a ona klęczy se przed
10421     4, 48|           przed tym świątkiem i modli się niezgłębioną wiarą miłowania.~-
10422     4, 48|         uwierzyć musiał, a ona sparła się, piersiami o jego kolana
10423     4, 48|      zatonąwszy mu w oczach wyznawała się cichuśko ze swego miłowania...
10424     4, 48|      modlitewną, gorącą prośbą dawała się wszystka na jego zmiłowanie
10425     4, 48|             niewolę.~Jasio rozdygotał się kiej listek wstrząsany gwałtowną
10426     4, 48|           swoich oczów, a wraz cisnąc się do siebie tak z bliska,
10427     4, 48|               twarzach, obojgu śmiały się czerwone wargi, a dusze
10428     4, 48|             na wysokościach i unosiły się jeszcze wyżej, ponad światy.~
10429     4, 48|              Pański, i wszystko jakby się zamodliło cichym dziękczynnym
10430     4, 48|               nad głowami.~Jakby msza się w nich odprawiała, tak pełni
10431     4, 48|             tylko niekiedy krzyżowały się ich spojrzenia jak błyskawice,
10432     4, 48|              śpiewają jakąś pieśń, co się z nich była sama zrodziła
10433     4, 48|               pociągnęła za sobą, dał się bez oporu, z pokorą...~Jagusia
10434     4, 48|        wzgardliwie.~Jagusia obejrzała się dokoła, całkiem nie miarkując,
10435     4, 48|               zniknęli z oczów, długo się plątała po drogach, a potem,
10436     4, 48|              wozach nad stawem, robił się świt, wieś zaczynała wstawać,
10437     4, 48|            nim rozmawia, że patrzą na się tak z bliska, jaże ją ogarniały
10438     4, 48|        posłyszawszy sygnaturkę poszła się przybierać do kościoła.~-
10439     4, 48|             idzie z kompanią - ozwała się po chwili Hanka.~Jagusia
10440     4, 48|                jako koniecznie naparł się iść do Częstochowy! Raźniej
10441     4, 48|         Ostajta z Bogiem. - Pożegnała się przyjacielsko i poszła do
10442     4, 48|              drodze nowinę, juści, co się jej dziwowali, tylko Jagustynka
10443     4, 48|          wywody, bo z pół wsi zebrało się w kościele i ksiądz już
10444     4, 48|           żegnał odchodzących, a kiej się wywalili przed kościół,
10445     4, 48|                Tereska z mężem, które się ochfiarowały przez całą
10446     4, 48|          ludźmi z drugich wsi zebrało się ze sto narodu.~Odprowadzała
10447     4, 48|            mimo wczesnej godziny upał się już wzmagał, słońce ślepiło
10448     4, 48|          ślepiło oczy i kurz podnosił się tumanami, że szli jakby
10449     4, 48|        strasznie zmizerowana, trzęsła się w sobie z żałości, a łykając
10450     4, 48|               wśród śpiewań oddalając się coraz barzej, aż i zginęła
10451     4, 48|                nad drogami, podnosiły się kłęby kurzawy.~- Laczego?
10452     4, 48|             laczego? - jęczała wlekąc się niby trup za powracającymi
10453     4, 48|              w sobie jakby poczynanie się śmierci, szła coraz wolniej
10454     4, 48|            jej folgi ni ukoju, tłukła się do samego świtania kole
10455     4, 48|                przy pacierzu, zrywała się ze spiekłych warg żałosna
10456     4, 49|              13~U Dominikowej zrobiło się już zgoła nie do wytrzymania,
10457     4, 49|              a w gospodarstwie czynił się taki upadek i opuszczenie,
10458     4, 49|             miał go kto przyorać, len się już prosił o wyrywanie,
10459     4, 49|          wyrywanie, ziemniaki zdałoby się jeszcze raz opleć i osypać,
10460     4, 49|               róbcie! Jemu ta nie cni się za wami, chałupę ma, grosz
10461     4, 49|       Pyskował przemyślnie, trzymając się z dala.~- Juści, co ten
10462     4, 49|            wszyćkiemu, nawet Nastusia się dziwuje !~- Trza by kogo
10463     4, 49|             głośno.~Jędrzych podrapał się i rzekł nieśmiało:~- Hale,
10464     4, 49|             piją! - warknęła i srodze się tym zgryzła, że tak czy
10465     4, 49|             Jednak najbarzej martwiła się o Jagusię, na darmo bowiem
10466     4, 49|             na darmo bowiem próbowała się wywiedzieć, co jej jest.
10467     4, 49|            wiedział, a kum nie śmiała się wypytywać, bych za wiele
10468     4, 49|               do Częstochowy, błąkała się w przeróżnych domysłach
10469     4, 49|             wzdychająca, nie odzywała się do nikogo, aż po kolacji,
10470     4, 49|         wiedzieć, że przed ludźmi nic się nie uchowa! A kto cicho
10471     4, 49|         Rozpowiedziała szeroko, czego się dowiedziała od proboszcza
10472     4, 49|             go! Jasia biły! - zerwała się gotowa lecieć na jego obronę,
10473     4, 49|         zaczerwienionych oczów polały się strugi gorzkich łez, a wszystkie
10474     4, 49|              srodze bolała.~- To musi się już raz skończyć, rozumiesz!
10475     4, 49|             ją złym słowem.~Stara tak się zaniesła gniewem, że ledwie
10476     4, 49|           przepuszczą!~Nie śmiała już się więcej pastwić nad nią,
10477     4, 49|               nią, zaś Jagusia wzięła się prasować jakieś fryzki na
10478     4, 49|            nutą.~Przed oknami rozległ się głos przechodzącej wójtowej:~-
10479     4, 49|              przeszli, stara odezwała się znowu, ale już łagodniej:~-
10480     4, 49|               by ci już było obejrzeć się za którym, czas! Zaraz by
10481     4, 49|            zmyślny, poczciwy...~Długo się nad nim rozwodziła i wielce
10482     4, 49|              zachętliwie, ale Jagusia się nie odezwała ani słóweczkiem,
10483     4, 49|            stara dała spokój i wzięła się do różańca. Na dworze pocichły
10484     4, 49|               tylko drzewiny szarpały się z wiatrem i młyn turkotał,
10485     4, 49|            obrzeża chmur i wydzierały się snopy brzasków.~- Jaguś,
10486     4, 49|              ci będzie, jak zbędziesz się grzechów.~- Co mi tam, nie
10487     4, 49|             to skory, ale z pomocą to się nikomu nie pokwapi...~-
10488     4, 49|            pokutuj i Boga proś, to ci się jeszcze wszystko przemieni
10489     4, 49|             mnie spotkało! - skarżyła się żałośnie.~Nie przeczuwała
10490     4, 49|            nie ma co włożyć, niejeden się zapożyczył, aby jeno dociągnąć
10491     4, 49|           dziwota, że cała wieś jakby się wściekła ze złości, klątwy,
10492     4, 49|           pogrozy i wyzwiska posypały się kieby kamienie:~- A żebyś,
10493     4, 49|               będę.~- Ani ja! Balował się, używał, a ty cierp za cudze! -
10494     4, 49|                jaże niejednemu płakać się chciało z markotności.~-
10495     4, 49|               a jeno radzili użalając się pospólnie, że pełno było
10496     4, 49|       zwłaszcza nad stawem, na próżno się przy tym głowiąc, kaj zadział
10497     4, 49|           wszystkim do serca, nalazła się na wsi niby to przypadkiem
10498     4, 49|            wydał tyle pieniędzy?~Jęli się cisnąć dokoła i pytać niewoląc
10499     4, 49|             na Jagusię, wiadomo.~Tego się nie spodziewano, więc jeno
10500     4, 49|              rozpowiem, ale spytajcie się kogo bądź, choćby z Modlicy,