Tom, Rozdzial

10501     4, 49|          choćby z Modlicy, a dowiecie się całej prawdy!~I odeszła
10502     4, 49|               odeszła jakby nie chcąc się zdradzić, ale baby jej nie
10503     4, 49|              Juści, co cyganiła, jaże się kurzyło, ale święcie uwierzyły,
10504     4, 49|               jedna Jagustynka ozwała się gniewnie:~- Klituś bajduś,
10505     4, 49|       gniewnie:~- Klituś bajduś, módl się za nami. Widziała to pani?~-
10506     4, 49|              na wątpiach, że podniósł się niewypowiedziany wrzask.
10507     4, 49|            płacząc nad nią i użalając się ze wszystkiego serca.~Dopiero
10508     4, 49|           padła kajś na ławę tarzając się w niewypowiedzianej męce
10509     4, 49|               i szlochaniu.~Napłakały się nad nią do woli, nabiedziły
10510     4, 49|           woli, nabiedziły i rozeszły się do domu, bo słońce kłoniło
10511     4, 49|               domu, bo słońce kłoniło się już ku zachodowi. Ostała
10512     4, 49|              organiścina i zamknąwszy się z nią, cosik ważnego uradziły,
10513     4, 49|              i zawołał:~- Nie mieszam się do niczego, róbcie, co chcecie,
10514     4, 49|           cały dzień!~Wieczór uczynił się wielce swarliwy, pełen narad,
10515     4, 49|               wszyscy zmówieni zeszli się do karczmy, i ugaszczani
10516     4, 49|               i deliberować. A zeszli się co najpierwsi gospodarze
10517     4, 49|               Antek Boryna? Cała wieś się zebrała, on pierwszy w Lipcach
10518     4, 49|                  Śmiałby to całej wsi się przeciwić! Kiej wszystkie,
10519     4, 49|       wszystkie, to wszystkie!~Kopnął się po niego sołtys i z łóżka
10520     4, 49|       przyciesię, niech drugi złakomi się na belki, a trzeciemu zachce
10521     4, 49|             belki, a trzeciemu zachce się wyjąć kawał ściany, to w
10522     4, 49|            ściany, to w końcu chałupa się zwali i na śmierć wszystkich
10523     4, 49|             rozpustę czynić, to i cóż się stanie ze wsią? Powiadam
10524     4, 49|             ją będą z daleka i żegnać się na jej przypomnienie. Ale
10525     4, 49|            którzy pozwalają rozrastać się złemu! Pismo święte nas
10526     4, 49|                póki jeszcze czas! Już się przebrała miarka jej grzechów
10527     4, 49|              na jarmarku.~Tylko Antek się nie odzywał, stojał przy
10528     4, 49|           takie minuty, że chciało mu się chycić ławę i prać nią te
10529     4, 49|            paskudne robactwo i tak mu się już wszystko zmierziło,
10530     4, 49|                Już wszystkie zgodziły się na jedno, że Jagusię trza
10531     4, 49|                wszystkie oczy wlepiły się w niego, byli prawie pewni,
10532     4, 49|          niego, byli prawie pewni, że się sprzeciwi, ale on odsapnął,
10533     4, 49|              on odsapnął, wyprostował się i rzekł głośno:~- W gromadzie
10534     4, 49|            jeden Mateusz nie uląkłszy się nikogo klął wszystkich w
10535     4, 49|           nimi! - rzekł krótko, myjąc się pod studnią.~- Żeby ich
10536     4, 49|          czyste cygaństwo! Jezu, żeby się ważyli wyganiać człowieka
10537     4, 49|              miało być!~- Sprzeciwisz się to całej gromadzie?~- Rzekłeś,
10538     4, 49|               niebądź. Laboga, już mi się we łbie mąci! pomiarkuj
10539     4, 49|             ino, cóż ona pocznie, kaj się podzieje? A psiekrwie, zbóje,
10540     4, 49|           wsparty o studnię zapatrzył się kajś daleko. Bolesnym kłębem
10541     4, 49|         daleko. Bolesnym kłębem zwiły się w nim jeno przytajone a
10542     4, 49|               i zazdroście, że chwiał się w sobie z pojękiem niby
10543     4, 49|               przez wichurę.~Obejrzał się naraz, Mateusza już nie
10544     4, 49|            nie było, a wieś wydała mu się jakaś obca i dziwnie przykra,
10545     4, 49|           niezwyczajny. Słońce wlekło się blade i jakby obrzękłe,
10546     4, 49|           chmurzyskami, wiater zrywał się co chwila i zamiatał, a
10547     4, 49|               a nad drogami podnosiły się kłęby kurzawy, miało się
10548     4, 49|              się kłęby kurzawy, miało się na burzę, kajś nad borami
10549     4, 49|          burzę, kajś nad borami jakby się łyskało.~Zaś między ludźmi
10550     4, 49|        łyskało.~Zaś między ludźmi już się srożyła sielna zawierucha,
10551     4, 49|         chałupach, jakieś baby pobiły się nad stawem, psy ujadały
10552     4, 49|             ze świtem, zamęt podniósł się coraz większy i niespokojność
10553     4, 49|        organistowych opłotkach zbiera się coraz więcej narodu, wziął
10554     4, 49|            piaskiem w oczy, ale wparł się w zagon i jął siec, spokojnie
10555     4, 49|             na ratunek, ale opamiętał się jeszcze w porę.~- Kto zawinił,
10556     4, 49|           Żyta z chrzęstem kłoniły mu się do nóg i biły w niego niby
10557     4, 49|              pod żytnią ścianą, jakby się wparł w ziemię, jakby się
10558     4, 49|             się wparł w ziemię, jakby się jej czepił całą mocą, zaś
10559     4, 49|            czepił całą mocą, zaś cały się jej ujął jakby w żelazne
10560     4, 49|         pazury i zdzierżył, i nie dał się, chociaż oczy latały nad
10561     4, 49|     skwierczało z trwogi, choć trząsł się i dygotał z niespokoju. -
10562     4, 49|           ludzkich siedlisk.~Buntował się jeszcze, ale już słuchał
10563     4, 49|              że każdy ma prawo bronić się przed wilkami, każdy.~Chyciły
10564     4, 49|            ponosząc z miejsca.~Porwał się na nogi, naostrzył kosę
10565     4, 49|               kosę osełką, przeżegnał się, splunął w garście i jął
10566     4, 49|               splunął w garście i jął się do roboty, waląc pokos za
10567     4, 49|             już i nie opowiedzieć, co się tam wyrabiało. Jakoby dur
10568     4, 49|         ogarnął Lipce, a ludzie zgoła się powściekali, bo co jeno
10569     4, 49|             rozważniejsze, pozamykało się w chałupach lub uciekło
10570     4, 49|             coraz zapalczywiej jurząc się nawzajem krzykami, że już
10571     4, 49|               krzykami, że już każden się wydzierał, każden pomstował,
10572     4, 49|              każden pomstował, każden się srożył wraz, czyniąc przeraźliwy
10573     4, 49|        wójtową, a za nimi przepychało się z rykiem całe rozjuszone
10574     4, 49|              rozjuszone stado.~Wdarli się do chałupy kiej burza, jaże
10575     4, 49|               do ściany i nie broniła się, nie wydała nawet głosu,
10576     4, 49|           śmierci.~Sto rąk wyciągnęło się po nią, sto rąk głodnymi,
10577     4, 49|         opłotki.~- Związać ją, wyrwie się jeszcze i ucieknie - rozrządziła
10578     4, 49|               i przekleństwa posypały się na nią kiej grad po stokroć
10579     4, 49|               strzelbą w ręku i skoro się wstrzymali, ryknął z całej
10580     4, 49|          ryknął z całej piersi:~- Kto się poważy wejść na kościelne,
10581     4, 49|             wiater bił w topole, jaże się pokładały, kurzawa zrywała
10582     4, 49|            pokładały, kurzawa zrywała się spod nóg zasypując oczy
10583     4, 49|               przynaglali rozglądając się niespokojnie po niebie,
10584     4, 49|                   Używałaś, to nażrej się teraz wstydu, posmakuj zgryzoty! -
10585     4, 49|            posmakuj zgryzoty! - darły się nad nią.~Pietrek, parobek
10586     4, 49|             nie słysząc ni czując, co się dzieje dokoła, tylko żywe
10587     4, 49|    posiniaczonej, a niekiedy wzniesła się pierś niby w tym krzyku
10588     4, 49|          jęknęła, padła wznak i nawet się nie poruszyła.~Dopadła jej
10589     4, 49|       rzęsisty.~Pietrek z wozem cosik się zamarudził, że już nie czekając
10590     4, 49|          Jagusi.~ ~ ~Burza rozsrożyła się już na dobre, niebo posiniało
10591     4, 49|     szlochaniem i krzykiem przyginały się do ziemi, zawyły wiatry
10592     4, 49|              coraz zapamiętalej walić się na zboża pierzchające we
10593     4, 49|              za grzmotami przewalając się z hurkotem wskroś całego
10594     4, 49|             ziemia dygotała i chałupy się trzęsły.~Zwite kołtuny miedzianogranatowych
10595     4, 49|             kałduny i coraz to któraś się rozpękła, trzaskał pierun
10596     4, 49|              kurzawy i gradów targały się rozpaczliwie drzewa, krzaki
10597     4, 49|            krzaki i zboża jakby rwiąc się do ucieczki, ale bite wichurą
10598     4, 49|              obłąkane hukiem, kręciły się jeno i szarpały z dzikim
10599     4, 49|               samym zmierzchu całkiem się uspokoiło i przyszła noc
10600     4, 49|              nazajutrz dzień podniósł się bardzo cudny, niebo było
10601     4, 49|               a wszelaki stwór pławił się z lubością w rzeźwym, pachnącym
10602     4, 49|            skoro jeno słońce wyniesło się na parę chłopa, to jakby
10603     4, 49|            każdego obejścia wytaczały się wozy na miedze i polne drożyny.~
10604     4, 49|          przyklękał, kto nawet modlił się w głos, kto jeno wzdychał
10605     4, 49|             tym tchu i mocy, a każden się żegnał, w garście spluwał,
10606     4, 49|                nogami krzepko w zagon się wpierał, przyginał grzbiet
10607     4, 49|             grzbiet i żarliwie imając się sierpa czy kosy zaczynał
10608     4, 49|         przejęła żniwne pola, zrobiło się jakby święte nabożeństwo
10609     4, 49|               pracy.~Słońce podnosiło się coraz wyżej, skwar wzmagał
10610     4, 49|            coraz wyżej, skwar wzmagał się z godziny na godzinę, ogniste
10611     4, 49|               i żniwny dzień potoczył się kiej to pszeniczne złoto
10612     4, 49|        wszystko, co jeno żyło i mogło się dźwignąć z miejsca, ruszało
10613     4, 49|         schorzałe, nawet pieski rwały się z postronków i ciągnęły
10614     4, 49|        czerwieniały wełniaki, gmerali się niestrudzenie ludzie i szła
10615     4, 49|               wytężona robota i nikto się już nie lenił, na somsiadów
10616     4, 49|              jakby zapomniane; ziarno się już sypało z kłosów, zboża
10617     4, 49|              mdlały od suszy, a nikto się tam nawet nie pokazał, z
10618     4, 49|             nad nimi, niejeden drapał się frasobliwie, oglądał trwożnie
10619     4, 49|           jeszcze skwapniej przypinał się do roboty, nie pora była
10620     4, 49|       Albowiem te żniwne dnie toczyły się już kiej koła rozmigotane
10621     4, 49|               już bez przerwy toczyły się ciężkie, nastroszone wozy;
10622     4, 49|             nastroszone wozy; toczyły się ze wszystkich pól, wszystkimi
10623     4, 49|           złotem nabrane fale rozlały się po drogach, podworcach i
10624     4, 49|      podworcach i klepiskach, trzęsły się nawet nad staw, nawet u
10625     4, 49|            wszystek świat rozpachniał się przywiędłą słomą, trawami
10626     4, 49|             chciwie za kłosami, pasły się całe zgony owiec i krów,
10627     4, 49|             całych dniach rozgłaszały się dzieuszyne przyśpiewki,
10628     4, 49|              po górkach owsy skamlały się o kosy, a jęczmiona dojrzewały
10629     4, 49|          pościągali z pól, Lipce jaże się trzęsły od wrzawy radosnej,
10630     4, 49|            śpiewań a muzyki.~Skończył się bowiem przednówek, stodoły
10631     4, 49|           nikaj nie wstąpił, spieszył się bowiem na Podlesie. Ciężko
10632     4, 49|            pokręcone kulasy, to wlókł się z wolna i cięgiem pociągał
10633     4, 49|             lipeckie sprawy.~Niewiela się jednak wywiedział, bo go
10634     4, 49|                prosił dziad dźwigając się na kule.~- Nie zażyjecie
10635     4, 49|              jeszcze? Powiadały, jako się jej cosik w głowie popsuło...~-
10636     4, 49|            świecie pamięta! Kamień by się nad nią zlitował! O ludzie,
10637     4, 49|              narodu, straszna! - Jaże się wstrząsł.~- Juści, ale głupia
10638     4, 49|            pamięci, czasami jeno rwie się kajś uciekać, lamentuje
10639     4, 49|            oni długo, nie.~- Jezu, co się marnuje narodu, Jezu! A
10640     4, 49|          świecie.~Od Lipiec roznosiło się dzwonienie na Anioł Pański,
10641     4, 49|                i lasy.~Dziad podniósł się, spędził psa, poprawił torebek
10642     4, 49|          poprawił torebek i wsparłszy się na kulach rzekł:~- Ostańcie