Tom, Rozdzial

 3501     2, 20|             na oprzęd, tam nachodziło się tyla dzieuch i parobków,
 3502     2, 20|         dzieuch i parobków, że robiła się taka zabawa, śmiechy, radoście -
 3503     2, 20|      sąsiedzkie swary, nowinki - wieś się od nich trzęsła. A czasem
 3504     2, 20|              trzęsła. A czasem trafił się dziad jaki bywały, to opowiadał
 3505     2, 20|       Walkowego chłopaka, że precesem się odgrażali, to krowa Jędrzejom
 3506     2, 20|              krowa Jędrzejom udławiła się ziemniakiem, że dorzynać
 3507     2, 20|               parę koni, że dziwowano się temu wielce i mocno nad
 3508     2, 20|        brakowało.~Tym samym zabawiali się i u Borynów, jeno z tą odmianą,
 3509     2, 20|               mamrotała ze złości, bo się jej dziwnie matyjasiło w
 3510     2, 20|               tych jeno chałup, gdzie się same starsze kobiety zbierały.~
 3511     2, 20|             pod koniec lutego, zeszło się parę osób i siedzieli po
 3512     2, 20|           powodu tęgiego ziębu kupiła się przed kominem. Jagusia z
 3513     2, 20|           wrzeciona warczały, kolacja się dogotowywała, Józka kręciła
 3514     2, 20|           dogotowywała, Józka kręciła się po izbie, a stary pykał
 3515     2, 20|             myślał głęboko, bo prawie się nie odzywał. Przykrzyła
 3516     2, 20|               nie odzywał. Przykrzyła się wszystkim ta cichość, bo
 3517     2, 20|          czasu do czasu, a nikt jakoś się nie odzywał, więc Nastka
 3518     2, 20|               na ganku i zaraz wsunął się nieśmiało Jasiek, Przewrotnym
 3519     2, 20|               Dominikowa.~- Nie bójże się, nie zjedzą cię, czegóż
 3520     2, 20|                nie zjedzą cię, czegóż się rozglądasz? - pytała Jagna.~-
 3521     2, 20|                 A bo... bociek musiał się kajś przytaić i jeszcze
 3522     2, 20|         jeszcze mie kujnie... - jąkał się, wystraszonymi oczami wodząc
 3523     2, 20|             będzie jeszcze mój, niech się jeno ciepło zrobi, to już
 3524     2, 20|              Jasiek koniecznie chciał się dowiedzieć tego sposobu,
 3525     2, 20|            głupawy on juści był, wieś się z niego prześmiewała, niezgraba,
 3526     2, 20|             czy mu Dominikowa pozwoli się żenić, . więc znarowiła
 3527     2, 20|          takiego, gdy wszedł wójt, bo się już był ze starym pogodził,
 3528     2, 20|               wama przyniosłem, macie się jawić na sądy jutro w południe.~-
 3529     2, 20|               nie po raz pierwszy, by się do nich przyłączył, z dworem
 3530     2, 20|            podobnie. Stary dotychczas się wahał, kalkulował, nie odmawiał
 3531     2, 20|              na tę ni na drugą stronę się nie przechylał, bo był się
 3532     2, 20|            się nie przechylał, bo był się mocno zagniewał, że go to
 3533     2, 20|             No, juści, że wiem, dosyć się przecież napomstowali na
 3534     2, 20|         Sprzężaj macie dobry, parobek się jeno wałkoni, a zarobek
 3535     2, 20|           pewny, płacą od kubika. Nim się w polu roboty zaczną, jak
 3536     2, 20|         Dobrze, woził będę i sprzęgnę się z wami.~- Kiej tak, zajrzyjcie
 3537     2, 20|      przyciągnął.~Juści, młynarz mógł się z dworem godzić, grunty
 3538     2, 20|           parobka płacić! - uśmiechał się do siebie, ręce zacierał
 3539     2, 20|                Noc była ciemna, wiatr się zrywał zimny i szumiał,
 3540     2, 20|         przejściu od przełazu - stary się szybko wysunął, przyskoczył
 3541     2, 20|             była, co?~Ale Jagna, choć się wystraszyła zrazu, odrzekła
 3542     2, 20|              domu nie zaczynał, a gdy się szykowali do spania, powiedział
 3543     2, 20|              do zmroku?...~- Widzi mi się, że chyba dopiero późno
 3544     2, 20|               późno w noc... na śnieg się ma, daleko, nie pospieszę...
 3545     2, 20|             nie pospieszę... ale kiej się napierasz, idź, nie wzbraniam...~
 3546     2, 21|               od wczesnego rana miało się na kurzawę; dzień nastał
 3547     2, 21|          żarnach, po równo zaś zrywał się coraz mocniejszy wiatr,
 3548     2, 21|              jako ten pijanica taczał się na wszystkie strony, skowyczał,
 3549     2, 21|        jeszcze parę komornic, wybrali się po susz do lasu.~Czas był
 3550     2, 21| nieopowiedzianie przykry; wiatr tłukł się po polach, ciepał drzewinami,
 3551     2, 21|        paździerzy, że wszystko topiło się w nierozpoznanej mątwie
 3552     2, 21|        jeszcze dalekim.~Wiatr wzmagał się jeszcze, bił ze wszystkich
 3553     2, 21|               siepał, że ledwie mogli się utrzymać na nogach, przyginali
 3554     2, 21|        utrzymać na nogach, przyginali się ino barzej ku ziemi, a on
 3555     2, 21|       przyodziewę przejmował, i zaspy się czyniły od kamionek, to
 3556     2, 21|              szła na przedzie, często się obzierając za ojcem, któren
 3557     2, 21|           przepasany powrósłem, wlókł się na końcu, ledwie się poruchając
 3558     2, 21|            wlókł się na końcu, ledwie się poruchając pod wiatr; zatykało
 3559     2, 21|             Idę Hanuś, idę... Nie bój się, nie ostanę!~Juści, wolałby
 3560     2, 21|              za łeb, nie wyślizgniesz się, człowieku, nie!~To Hanusia
 3561     2, 21|            płakać nie będzie ni żalić się nie będzie, ni o poratunek
 3562     2, 21|               wszystko, nie pomarnuje się z dziećmi i rąk nie opuści,
 3563     2, 21|    politowanie ludzkie ni pośmiewisko się nie da! .~Wycierpiała się
 3564     2, 21|             się nie da! .~Wycierpiała się ona ostatnimi czasy tyla,
 3565     2, 21|               każda kosteczka trzęsła się w niej i łamała z osobna
 3566     2, 21|               pies zwleczony chyłkiem się do chałupy wsuwa i na jakie
 3567     2, 21|    przegryzało na wskroś i rozrastało się w niej piekącą, nieustępliwą
 3568     2, 21|          przez nią to wszystko!~Zdało się jej, że zły idzie pobok,
 3569     2, 21|               tłuc o ścianę!~- Zmiłuj się, Panie, pofolguj, Jezu! -
 3570     2, 21|           niecierpliwie.~Ale kobietom się nie spieszyło, odpoczywały
 3571     2, 21|             Krakalina.~- Nawygrzewała się dosyć w Borynowej chałupie,
 3572     2, 21|             ludzi nie miała, wynosiła się nad drugie, jak wszystkie
 3573     2, 21|             tego, jeśli czymś gorszym się nie skończy!~- To już takie
 3574     2, 21|              noc może ustać.~Dowlekli się wnet do lasu i porozchodzili,
 3575     2, 21|       porozchodzili, a blisko, by móc się skrzyknąć łacno do powrotu.~
 3576     2, 21|         prostą i mocarną, że widziały się kiej te wielgachne słupy
 3577     2, 21|             mętne.~Wichura przewalała się górą, że czasami cichość
 3578     2, 21|              górą, że czasami cichość się czyniła jakby w kościele,
 3579     2, 21|              pól tratowanych, co rwał się gdziesik ze świata i niósł
 3580     2, 21|               trzaskał o pnie, wżerał się w lute głębie, porykiwał
 3581     2, 21|              trzasnęła, ni jeden pień się zakołysał, cichość była
 3582     2, 21|           jakby przebudzony, otrząsał się z martwoty, chwiał z końca
 3583     2, 21|               koniec, drzewa kolebały się, od drzew pomruk leciał
 3584     2, 21|             przyduszony i z nagła bór się prostował, podnosił, szedł
 3585     2, 21|           gniewem i pomstą, że wrzask się zrywał, bój napełniał las,
 3586     2, 21|               z trwogi ptactwo tłukło się wśród śniegów, lejących
 3587     2, 21|               wśród śniegów, lejących się wzburzonymi strugami, i
 3588     2, 21|           przy Wilczych Dołach, gęsto się wali - szepnął stary nasłuchując
 3589     2, 21|        siedzieć nie będziemy.~Zaszyli się w wysoki, młody zagajnik,
 3590     2, 21|             ze sobą gałęzi, że ledwie się mogli przeciskać do środka,
 3591     2, 21|          otoczyła grobowa, żaden głos się już tam nie przedzierał,
 3592     2, 21|         światło jeno z trudem sączyło się przez grubą pokrywę śniegów,
 3593     2, 21|                kajś niekajś zieleniły się pólka mchów, to jakby przytajone
 3594     2, 21|        sznurem i wlókł go rozglądając się za pniem, by z niego łacniej
 3595     2, 21|               ale w dużym lesie znowu się srożyła wichura, to się
 3596     2, 21|               się srożyła wichura, to się i nie skrzyknęli.~- Hanuś,
 3597     2, 21|               Hanuś, do topolowej nam się przebrać, lepiej będzie
 3598     2, 21|                 To chodźmy, pilnujcie się mnie i daleko nie ostajcie.~
 3599     2, 21|           daleko nie ostajcie.~Wzięli się zaraz z miejsca na lewo,
 3600     2, 21|            leżał po kolana, to gurbił się miejscami w zagony, bo drzewa
 3601     2, 21|             potężnych konarów trzęsły się siwe brody, tu i owdzie
 3602     2, 21|        zrudziałymi kudłami, przyginał się do ziemi ze świstem. Wiatr
 3603     2, 21|            iść było niepodobna, stary się wnet zmęczył i ustał, a
 3604     2, 21|          brakowało, to jeno wspierała się brzemieniem o drzewa, wystrachanymi
 3605     2, 21|             rozkłębiona, przewalająca się ćma. Wicher zaś wciąż parł
 3606     2, 21|               parł ku borowi, odbijał się kiej od ściany, przewalał
 3607     2, 21|            musiała, sama ledwie mogąc się utrzymać na nogach.~Wrócili
 3608     2, 21|             wiada było, w jaką stronę się obrócić.~- Tą dróżką na
 3609     2, 21|           dróżki.~Tłumaczył długo, bo się bała puścić na niepewne.~-
 3610     2, 21|        miarkujecie aby, w jaką stronę się wziąć?~- Od lewej ręki,
 3611     2, 21|               Od lewej ręki, widzi mi się.~Powlekli się wzdłuż lasu,
 3612     2, 21|                widzi mi się.~Powlekli się wzdłuż lasu, pobrzeżem skrywając
 3613     2, 21|             lasu, pobrzeżem skrywając się nieco od naporu wichury.~-
 3614     2, 21|               letę...~Juści, nieletko się im było przebierać, dróżkę
 3615     2, 21|               ciepał śnieżycą, próżno się chronili za drzewa, to przywierali
 3616     2, 21|              szumiały dziko, cały las się kolebał i prawie ziemię
 3617     2, 21|          trzaskiem padały chojary, iż się wydawało, jako cały bór
 3618     2, 21|      skołtunionych śniegów przewijały się ślepe smugi, kieby te dymy
 3619     2, 21|           dymy jeszcze nikłe.~Dorwali się wreszcie drogi i padli pod
 3620     2, 21|             takie kolory, że jak żywy się widział; snadź wiater oderwał
 3621     2, 21|              go cięgiem sobą, trzęsły się, przyginały, a śniegowe
 3622     2, 21|            okrwawiona twarz wychylała się raz po raz z bielizn, aż
 3623     2, 21|              raz po raz z bielizn, aż się luto robiło na sercu.~Stary
 3624     2, 21|            nań z przerażeniem, żegnał się, ale nie śmiał się odezwać,
 3625     2, 21|             żegnał się, ale nie śmiał się odezwać, bo Hanka miała
 3626     2, 21|                wskróś świata.~Zdawała się nic nie widzieć, i na nic
 3627     2, 21|               przeniewierstwie; tuman się w niej kłębił, pełen okrwawionych
 3628     2, 21|         głosów.~- Wstydu nie ma, Boga się nie boi, toć jakby z rodzoną
 3629     2, 21|             toć jakby z rodzoną matką się sprzągł! Jezus! Jezus!~Zgroza
 3630     2, 21|              mściwym, jak ten bór, co się był przygiął naraz i rzucił
 3631     2, 21|         weszła na drogę nie oglądając się za starym, poganiała ją
 3632     2, 21|               rozkrzyczane, zmagające się z wichurą. - Dosyć już tego,
 3633     2, 21|            tego, a to i kamień już by się rozpękł, gdyby go robak
 3634     2, 21|             przygniatał, sęki wpijały się w plecy i chociaż przez
 3635     2, 21|         zapaskę i kaftan, a wgniatały się w żywe mięso, ramiona ją
 3636     2, 21|              zakręcony w kij, wrzynał się w gardziel i dusił, szła
 3637     2, 21|          szumiały rozpacznie targając się kiej te ptaki poplątane
 3638     2, 21|      natomiast coraz wścieklej tarzał się na polach, z obu stron drogi,
 3639     2, 21|                tysiące kłębów zrywało się z ziemi, toczyło, narastało,
 3640     2, 21|               szło po polach, ruchało się, kłębiło, w oczach rosło,
 3641     2, 21|        podnosiło w górę, sięgało, zda się, nieba, przysłaniało świat
 3642     2, 21|            Jakby tym kotłem gotującym się, przepełnionym białym wrzątkiem,
 3643     2, 21|             parami lodowymi, widziała się cała ziemia.~A zewsząd wraz
 3644     2, 21|             tysiące głosów, podnosiły się z ziemi, syczały górą, grzmiały
 3645     2, 21|           poświsty topoli kołyszących się w mętnych, białawych kurzawach,
 3646     2, 21|              że Hanka omackiem prawie się wlekła od topoli do topoli,
 3647     2, 21|        porwała jakby w pazury, aż bek się rozległ bolesny w kurzawie.
 3648     2, 21|           politowaniem, bo już ruchać się nie mogła, przyginała się
 3649     2, 21|             się nie mogła, przyginała się coraz niżej i ledwie nogi
 3650     2, 21|   przygniatało to brzemię, iż zdawało się jej chwilami, jako dźwiga
 3651     2, 21|              do końca świata tak wlec się będzie, zawsze. Strasznie
 3652     2, 21|             będzie, zawsze. Strasznie się jej dłużyło, droga jakby
 3653     2, 21|           przecierała oczy, trzeźwiła się, jak mogła, a wciąż jakby
 3654     2, 21|        popłakiwała żałośnie, łzy same się lały tryskając z tych najgłębszych,
 3655     2, 21|       zapominała o wszystkim, modliła się, szeptała pacierze jękliwym
 3656     2, 21|            nie ma, to przysiada, tuli się, piuka i wraz zapada w coraz
 3657     2, 21|                Drgała naraz porywając się z miejsca wystraszona, zdało
 3658     2, 21|            miejsca wystraszona, zdało się jej bowiem, iż słyszy jakieś
 3659     2, 21|             znowu całą mocą, potykała się o zwały, plątała w zaspach,
 3660     2, 21|            nią i był coraz bliżej, aż się wyłoniły z kurzawy łby końskie.~-
 3661     2, 21|             nie czekając.~Nie omyliła się, Boryna to powracał ze sądów
 3662     2, 21|               gdyż przez zaspy ledwie się było można przekopać, a
 3663     2, 21|          przejechać, szkapy poderwały się z miejsca i wnet utknęły
 3664     2, 21|          nowej zaspie; wtedy obejrzał się i wstrzymał konie, a gdy
 3665     2, 21|              i wstrzymał konie, a gdy się wyłoniła z kurzawy i zrównała
 3666     2, 21|            mątwę nocy i kurzawy, jaka się srożyła dookoła, siedziała
 3667     2, 21|         pozbierać, a stary przyglądał się jej długo i uważnie. Zmizerowana
 3668     2, 21|             zacięte boleśnie, trzęsła się cała z umęczenia i zimna,
 3669     2, 21|          podartą chuścinę.~- Powinnaś się ochraniać, w takim stanie
 3670     2, 21|                 Na taki czas wybierać się do boru!~- Drzewa zbrakło,
 3671     2, 21|             odpowiadała śmiało budząc się z odrętwienia, odsłoniła
 3672     2, 21|        zagadywał i pytał, a zdumiewał się wielce nad jej przemianą,
 3673     2, 21|               jej przemianą, nie mógł się bowiem doszukać dawnej Hanki.
 3674     2, 21|          różnych rzeczach nie skarżąc się ani słówkiem, nie żaląc...
 3675     2, 21|        niebieskich, wypłakanych tliło się ostre zarzewie czującej
 3676     2, 21|             mocno duszy.~- Odmieniłaś się, widzę.~- Bieda łacniej
 3677     2, 21|           niźli kowal żelazo.~Zdumiał się nad odpowiedzią, że nie
 3678     2, 21|              na to rzec, więc zwrócił się do Jambroża mówić o sprawie
 3679     2, 21|               ręce i wszędzie poradzi się zastawić.~- I na zastawę
 3680     2, 21|               Dojeżdżali do wsi, mrok się już był zrobił gęsty i wichura
 3681     2, 21|           mówię ci, przyjdź, znajdzie się jeszcze i dla was.~Pocałowała
 3682     2, 21|         ciemno i tak zimno, że gorzej się widziało niźli na dworze,
 3683     2, 21|             pod pierzyną, zakrzątnęła się żwawo koło warzy i obrządków,
 3684     2, 21|          zawsze szczekał na niego, to się i ozeźlił... Miał prawo,
 3685     2, 21|        poniewierki by nie było, gdyby się Antek nie sprzągł z tą suką,
 3686     2, 21|           gniew do starego.~Przywlókł się i Bylica, tak przemarzły
 3687     2, 21|              dobrą godzinę rozgrzewał się przed kominem, nim zaczął
 3688     2, 21|           ustał, a może by i zamroził się na śmierć pod drzewem, gdyby
 3689     2, 21|       organiścinej, a stary wygrzewał się wciąż, spoglądał nieśmiało,
 3690     2, 21|            Zrób z nim zgodę, na Antka się nie oglądaj, a ino siebie
 3691     2, 21|                  to nie wiada, jak by się stało... może by przyzwał
 3692     2, 21|          głowę o przęślicę i zadumała się głęboko nad swoją dolą rozważając
 3693     2, 21|           choćby zaraz jutro, staw mu się, kiej przyzywa, bieżyj...
 3694     2, 21|            siebie i dzieci... starego się trzymaj... oczami mu świeć...
 3695     2, 21|        przekonywał, a nie doczekawszy się żadnej odpowiedzi zmilknął
 3696     2, 21|           mogła prząść dzisiaj, nitka się rwała, to wrzeciono wypadało
 3697     2, 21|              słowa Borynowe.~- A może się tak stanie, może przyjdzie
 3698     2, 21|           tylko siebie i dzieci; sama się czuła gotową do stanowienia
 3699     2, 21|            wszystkich. Jakże, na kogo się to spuści? Kto to pomoże,
 3700     2, 21|            Zaczęła marzyć, że niechby się jeno dorwała z powrotem
 3701     2, 21|         poczuła ziemię pod nogami, to się tak przypnie do niej, tak
 3702     2, 21|          ognie chodziły po niej, oczy się roziskrzały... już się nawet
 3703     2, 21|           oczy się roziskrzały... już się nawet czuła tam, u Borynów,
 3704     2, 21|           może do samego północka tak się rozmarzała postanawiając
 3705     2, 21|             całym światem, nie wahała się już ni bała niczego!~Wyjrzała
 3706     2, 21|              całkiem ustał, uspokoiło się zupełnie, noc była ciemna,
 3707     2, 21|           szarzały, na niebie kłębiły się ogromne chmury i przewalały
 3708     2, 21|           ogromne chmury i przewalały się kiej wody, od borów dalekich
 3709     2, 21|             szepcząc pacierze zaczęła się rozbierać.~Naraz jakiś wrzask
 3710     2, 21|               w ciszy, rósł, rozlegał się coraz wyraźniej, a wraz
 3711     2, 21|               dom wystraszona.~Paliło się, gdziesik ze środka wsi
 3712     2, 21|         zaczął bić na trwogę i krzyki się wzmagały.~- Gore! wstawajta,
 3713     2, 21|               do Stachów, przyodziała się naprędce i wypadła na dróżkę,
 3714     2, 21|             ale zaraz prawie natknęła się na Antka biegnącego pędem
 3715     2, 21|               pędem ode wsi.~- U kogo się pali?...~- Nie wiem, wracaj
 3716     2, 22|              dobrym wieczorze zaczęli się schodzić do Kłębów na oną
 3717     2, 22|             za drugą, nie zawodząc ni się zbytnio opóźniając, boć
 3718     2, 22|              ciągnęła do drugiej, aby się zgwarzyć społecznie i co
 3719     2, 22|        narzekająca wiecznie i cięgiem się skarżąca na wszystko; a
 3720     2, 22|     najzawziętsza; a po niej wtoczyła się gruba kiej beczka Płoszkowa,
 3721     2, 22|           lubiana; tuż za nią wsunęła się cicho, czająco kiej ten
 3722     2, 22|               która z pół wsią za łeb się wodziła i co miesiąc stawała
 3723     2, 22|              niepomierna, że strzegli się jej przyjacielstwa kiej
 3724     2, 22|              po obleczeniu - a zeszło się razem sporo babiego narodu
 3725     2, 22|              ino nie dać pozoru, jako się zeszły po próżnicy; na rajcowanie.~
 3726     2, 22|               na rajcowanie.~Sadowiły się wielkim kołem w pośrodku
 3727     2, 22|             zarówno była rada witając się z każdą cicho, że to słabowała
 3728     2, 22|         pojedynkę parobcy.~Sporo ludu się nabrało, boć i wieczory
 3729     2, 22|               przykre dnie, to ckniło się chodzić spać razem z kurami,
 3730     2, 22|           gdyż i tak do świtania tyla się jeszcze wyspał i wyleżał,
 3731     2, 22|             boki bolały.~Porozsadzali się, jak mogli, kto na ławach,
 3732     2, 22|               już zapadał, przygarbił się kiej staruch i strzechami
 3733     2, 22|             podporami go wspierać, by się do cna nie zwalił.~Gwar
 3734     2, 22|               do cna nie zwalił.~Gwar się czynił z wolna, bo cicho
 3735     2, 22|         reszta zaś parobków rozwalała się po kątach kurząc papierosy,
 3736     2, 22|        szczerząc zęby i prześmiewając się z dziewczynami, że co trochę
 3737     2, 22|                że co trochę cała izba się trzęsła od chichotów; a
 3738     2, 22|         któraś.~- Całkiem ustało i ma się na odmianę.~- Od borów coś
 3739     2, 22|              jadał, Mateusz zaś witał się z niektórymi, nie patrząc
 3740     2, 22|              oczy wpadła, uśmiechnęła się na to leciutko, nieznacznie
 3741     2, 22|        Kobiety na pół żywe przywlekły się z lasu, a pono Hanka z Bylicą
 3742     2, 22|         Plotkami ni obmową nie pożywi się u nas, to za nic ma taką
 3743     2, 22|          Szymków, że sołtysowa sklęła się z wójtową, i żeby nie ludzie,
 3744     2, 22|               czym poczciwym.~- Nikto się nie znajdzie, żeby jej zapłacił
 3745     2, 22|       zakończyła Płoszkowa.~- Niechby się mnie czepiła, nie darowałabym! -
 3746     2, 22|           było, że z Mateuszem dobrze się znała.~- Przywtórzę, nawet
 3747     2, 22|              powiadać!...~- Nie drzyj się, kiej cię nikt nie zaczepia -
 3748     2, 22|               Tereska długo nie mogła się uspokoić mamrocząc cosik
 3749     2, 22|          zaczęły wołać dziewczyny, bo się rozległ przed domem długi
 3750     2, 22|              różnych zwierząt zaczęły się rozlegać w sieni, to kogut
 3751     2, 22|            piszczałce, wreszcie drzwi się otwarły i przodem wlazł
 3752     2, 22|    przysmolony na gębie, że jak Cygan się widział, a ciągnął za sobą
 3753     2, 22|        kożuszanym łbem, z ruchającymi się uszami z papieru i z ozorem
 3754     2, 22|           kiełbasami grodzą, a ogniem się chłodzą; gdzie garnki do
 3755     2, 22|          Pokażcie, co umiecie, a może się la was znajdzie co w komorze -
 3756     2, 22|               babo, grochowiny!~Krzyk się podniósł w izbie, wrzaski,
 3757     2, 22|           taka uciecha zapanowała, aż się za boki brali, niedźwiedź
 3758     2, 22|               figle stroił, przewalał się na ziem, ryczał, uciesznie
 3759     2, 22|               tak dokazywali, że dziw się chałupa nie rozwaliła od
 3760     2, 22|             suto Kłębowa, że wreszcie się wynieśli, ale długo jeszcze
 3761     2, 22|                 zapytała Sochowa, gdy się nieco uspokoiło.~- A Jasiek
 3762     2, 22|             Jaśkowej sprawy, że nikto się nie przeciwił, jeno domyślne,
 3763     2, 22|           latać po twarzach.~Usadzili się znowu na dawne miejsca i
 3764     2, 22|             nuż go molestować i milić się przed nim, by opowiedział
 3765     2, 22|          stołek pod lampę, rozstąpili się nieco, że usiadł w pośrodku,
 3766     2, 22|         czekając jego zatrąbienia, by się zbudzić i paść na nieprzyjacioły,
 3767     2, 22|            muzyka, zabawy idą, ludzie się schodzą, a niech kur zapieje,
 3768     2, 22|             wszystko zapada i w groby się kładzie; o krajach, gdzie
 3769     2, 22|      wrzeciona z rąk leciały, a dusze się niesły w zaczarowane światy,
 3770     2, 22|             tułactwie, przebieraniach się po chłopsku, w którym chodził
 3771     2, 22|               po wsiach, w kumostwach się bratał, o złem się przewiadywał
 3772     2, 22|         kumostwach się bratał, o złem się przewiadywał i krzywdy naprawiał,
 3773     2, 22|               za jedno z chłopami, to się ożenił z gospodarską córką
 3774     2, 22|               Rochowej twarzy, któren się jej widział jako ten święty
 3775     2, 22|       gospodarskiej córce. Jezus, jak się to jej ślicznym widziało!~-
 3776     2, 22|               wzruszeniem, że niechby się jawił w ten moment, niechby
 3777     2, 22|              tej druga, to i trzeciej się przypomniało, i czwartej,
 3778     2, 22|               nowego niesła, że snuły się one gadki jako te nici z
 3779     2, 22|               których słuchania włosy się podnosiły, serca zamierały
 3780     2, 22|             że milkli naraz oglądając się trwożnie, nasłuchując, bo
 3781     2, 22|             trwożnie, nasłuchując, bo się wydawało, iż coś chodzi
 3782     2, 22|             po pułapie, że cosik czai się za oknami, że przez szyby
 3783     2, 22|                że przez szyby krwawią się jakieś ślepia i w ciemnych
 3784     2, 22|              w ciemnych kątach kłębią się nierozpoznane cienie...
 3785     2, 22|         cienie... aż niejedna żegnała się prędko, pacierz trzepiąc
 3786     2, 22|               którym sam Rocho pilnie się przysłuchiwał i nową historię
 3787     2, 22|       dostąpić... Pewnego razu zeźlił się chłop srodze; bo obaczył,
 3788     2, 22|        gospodarz razu jednego schylił się, by mu pęta zdjąć z kulasów,
 3789     2, 22|             mu niezgorzej, w cieniach się wylegiwał i w cudzych zbożach
 3790     2, 22|          źródełka bełkotały i skrzyły się w słońcu, cienie chłodne
 3791     2, 22|                cienie chłodne chwiały się nad brzegami i wiaterek
 3792     2, 22|       wiaterek miły przeciągał, wparł się wnet w trawę i dalej żreć,
 3793     2, 22|            błocko śmierdzące; położyć się chciał w cieniu - cienie
 3794     2, 22|              żywym ogniem! Cały dzień się tak trudził i na darmo!
 3795     2, 22|          jakieś konie z dala, powlókł się za głosem i w końcu dojrzał
 3796     2, 22|              jakieś chudzili. Powlókł się do nich, bo już wolał nawet
 3797     2, 22|               błogosławić będą ci, co się teraz przeklinają, każę
 3798     2, 22|              do stajni.~- Bił me, tom się bronił!~- Za bicie przede
 3799     2, 22|              zimowego kraju, i wlekło się o chłodzie i głodzie, a
 3800     2, 22|              go zwierzaki, nie bronił się nawet, zarówno mu już była
 3801     2, 22|          szkoda pazurów, ale ulitujem się nad tobą i pomożemy...~Wzięły
 3802     2, 22|             potem, robiła, a odbijała się za krzywdę! Całe lata tak
 3803     2, 22|               bo choć koniskowi skóra się odparzała od chomąta, ani
 3804     2, 22|              w parę roków, kiej wdowa się dorobiła nowego chłopa i
 3805     2, 22|          Jezus pobłogosławił, rodziło się, chłop się niezgorszy trafił,
 3806     2, 22|     pobłogosławił, rodziło się, chłop się niezgorszy trafił, rolim
 3807     2, 22|       niebieskiej zagrody!"~Dziwowali się temu zrządzeniu boskiemu
 3808     2, 22|               w ścianie, a nie ukryje się przed Jego okiem...~- Ni
 3809     2, 22|            dorzucił Rocho.~Wzdrygnęła się na to Jagna, bo i Antek
 3810     2, 22|         uroczeni siedzieli wsłuchując się całą duszą.~I tak się ano
 3811     2, 22|      wsłuchując się całą duszą.~I tak się ano przesuwał ten lutowy,
 3812     2, 22|          lutowy, zimny wieczór.~Dusze się wznosiły, pod niebo rosły,
 3813     2, 22|             te kwietne motyle trzęsły się po izbie.~Osnuwali się w
 3814     2, 22|        trzęsły się po izbie.~Osnuwali się w żywy, rozdrgany, mieniący
 3815     2, 22|                że całkiem przysłoniły się oczy na wszystek świat smutny
 3816     2, 22|             głosów dziwnych, patrzeli się nieskończonym korowodom
 3817     2, 22|             świat wypuszcza.~I nosili się przez nieba i piekła, przez
 3818     2, 22|              patrzy olśniony, dziwuje się i nie wie sam o sobie, czy
 3819     2, 22|           żaleń, i czekań - a otwarły się oczy na świat inny, nowy
 3820     2, 22|             baśniowe marzenia stawały się rzeczywistością- umierali
 3821     2, 22|             świętym życiem cudów!~Tam się parli całą potęgą tęsknoty,
 3822     2, 22|            potęgą tęsknoty, tam snuli się oczarowani, gdzie wszystko
 3823     2, 22|               gdzie wszystko splatało się w nierozerwalny łań cuch
 3824     2, 22|            bytowania ziemskiego rwały się im strudzone, okaleczałe
 3825     2, 22|       człowieku, zabiegasz, turbujesz się, by dzień ten przeżyć, a
 3826     2, 22|               nie pomyślisz nawet, co się okólnie dzieje, jakie to
 3827     2, 22|              dopomagał chętliwie, sam się dziwował, sam wzdychał,
 3828     2, 22|              podziwu i tęsknot, dusze się kładły do stóp Pańskich
 3829     2, 22|           jako ta ziemia drży pławiąc się w słońcu wiośnianym, jako
 3830     2, 22|             że jeno drgnienia po niej się snują, a tęcze, a kolory;
 3831     2, 22|              majowym, co jeno kolebią się słodko, szemrzą przeciągle
 3832     2, 22|              na niego, nie widząc, że się czegoś niecierpliwi, a ukradkiem
 3833     2, 22|                jakaś twarz przesunęła się za szybą i przepadła tak
 3834     2, 22|             nogami!~- Jakby na ścianę się skrabał!~Zmartwieli wszyscy
 3835     2, 22|           nasłuchując, a bojąc ruszyć się z miejsca, opadli nagłą
 3836     2, 22|                 Kto o czym baje, temu się staje! - szepnęła ze strachem
 3837     2, 22|             strachem któraś.~- O złym się powiadało, to może się i
 3838     2, 22|           złym się powiadało, to może się i wywołał i wypatruje, kogo
 3839     2, 22|           czerwone!~- Przywidziało ci się! - zawołał Rocho i że nikt
 3840     2, 22|             dawnym miejscu, uspokoili się nieco, ale raz po raz ktoś
 3841     2, 22|             dygotał.~- ,,Dawno to już się działo, dawno, przed wiekami,
 3842     2, 22|          Jezus mu błogosławił, wiedło się wszystko, brogi zawdy miał
 3843     2, 22|      gromadzie kiej ojciec, opiekował się biednymi, sprawiedliwości
 3844     2, 22|            przeciw poganom.~Zafraswał się wielce Jastrząb, bo żal
 3845     2, 22|           przynaglał!~Na wielką wojnę się miało, Turek ano sprośny
 3846     2, 22|               pogańskich krajów.~Trza się było gotować i na obronę
 3847     2, 22|           jeno kiej dziad...~Pomodlił się gorąco przed Matką Bożą,
 3848     2, 22|            nikt nie poznawał, że psom się ano musiał oganiać.~Przychodzi
 3849     2, 22|            dom, przeciera oczy, żegna się, a poznać nie może... Jezus
 3850     2, 22|              żona schorowana wywlekła się z barłogu na jego spotkanie
 3851     2, 22|               na Anioł Pański, zerwał się nagle i jął strasznym głosem
 3852     2, 22|         wstrzymywała, próżno u nóg mu się wlekła błagający, przeklinał
 3853     2, 22|          krzyczał, że już chyba złemu się cały odda, bo on jeden ludzi
 3854     2, 22|              że na takie przyzwy wnet się zły jawił przed nim.~Jastrząb
 3855     2, 22|             jawił przed nim.~Jastrząb się już nie pomiarkował w tej
 3856     2, 22|           diable, jeśli możesz, bo mi się wielka krzywda stała.~Głupi,
 3857     2, 22|               od tego dnia zaczęło mu się wszystko wieść, sam mało
 3858     2, 22|             rządził, Michałek, bo tak się kazał zły przezywać, robił
 3859     2, 22|             boskiego mogły być!~Gryzł się tym Jastrząb srodze, a po
 3860     2, 22|        bogacze, panowie, kupy diabłom się za żywota zaprzedali, a
 3861     2, 22|            zaprzedali, a żaden z nich się nie turbuje ni rozmyśla,
 3862     2, 22|             będzie po śmierci, a jeno się weselą i wszystkiego używają
 3863     2, 22|            używają do syta!~Uspokajał się potem Jastrząb i jeszcze
 3864     2, 22|             do figury Częstochowskiej się brał, by ją roznieść, iż
 3865     2, 22|             komorników sadzał.~Puszył się tym Jastrząb, wynosił nad
 3866     2, 22|       pomiatał, wszelkiej poczciwości się wyzbył, że, już za nic miał
 3867     2, 22|              i kary.~Najpierw zwaliły się na niego ciężkie choroby
 3868     2, 22|            susze, że wszystko spaliło się na popiół, drzewa poschły,
 3869     2, 22|               one rany straszne, bych się barzej jątrzyły.~Jedno zmiłowanie
 3870     2, 22|               okna, wraz zaś zleciała się cała hurma diabłów i nuż
 3871     2, 22|        tańcować koło węgłów, a cisnąć się z widłami do środka, bo
 3872     2, 22|         plebanię.~Ale ksiądz szykował się gdziesik do drogi, a do
 3873     2, 22|               o zmiłowanie.~Ulitowała się nad nią Panienka święta
 3874     2, 22|       Obejrzała chorego i zafrasowało się wielce serce miłościwe.~-
 3875     2, 22|              miłościwe.~- Bez księdza się nie obejdzie, kobietą jeno
 3876     2, 22|          wszędzie psocili.~Nie ulękła się niczego Pani Niebieska,
 3877     2, 22|           Niebieska, nie! Przyodziała się jeno od pluchy w płachtę
 3878     2, 22|          sprawiając, że zaraz zjawiła się złota kareta, cugi, lokaje,
 3879     2, 22|             cugi, lokaje, przeodziała się na panią starościnę i weszła
 3880     2, 22|             diabli przez moc dobywali się do chłopa, by go porwać
 3881     2, 22|         Imieniem Pańskim.~Wyspowiadał się Jastrząb, za grzechy żałował,
 3882     2, 22|             Pódzi za mną!...~Nie mógł się jeszcze pomiarkować, ale
 3883     2, 22|    pomiarkować, ale poszedł, rozgląda się przed chałupą, a tu ani
 3884     2, 22|              nim trop w trop... Uląkł się wielce i dalejże gnać za
 3885     2, 22|              odpokutujesz...~W kamień się wnet obrócił i tak już ostał,
 3886     2, 22|             tu rzec w taką porę, kiej się dusza człowiekowa rozpręży
 3887     2, 22|           deszczem rozprysnąć i tęczą się rozsnuć między ziemią a
 3888     2, 22|             Młódź zaczęła między sobą się prześmiewać, bo Tereska
 3889     2, 22|            kompanią, Jagusia zawinęła się cicho i wyszła nie wołając
 3890     2, 22|                a za nią Antek wysunął się też ukradkiem, dopadł jeszcze
 3891     2, 22|           przez duszy, a pod pierzyną się ruszy. ."co to jest? ~-
 3892     2, 22|               wie! - wołali skupiając się koło niej.~- Albo to: "Gonią
 3893     2, 22|               niej.~- Albo to: "Gonią się goście po lipowym moście..."~-
 3894     2, 22|              mądrzejsze!~- "W koszuli się na świat rodzi,~A po świecie
 3895     2, 22|        baranie ogonem kiwa."~Z trudem się domyślili, iż to ma znaczyć
 3896     2, 22|            bez głowy i brzucha,~A kaj się obróci, wszędy se dmucha!"~
 3897     2, 22|             to miało znaczyć; zaczęli się o to swarzyć, prześmiewać
 3898     2, 22|    ucieszniejsze zagadki powiadać, aż się izba roztrzęsła gwarem i
 3899     2, 22|               jeszcze długo w noc tak się społecznie zabawiali.~
 3900     2, 23|             sadu, chyłkiem przesunęli się pod obwisłymi gałęziami
 3901     2, 23|          nagle wrzawa ludzka, porwały się nawet najsłabsze odgłosy
 3902     2, 23|            wnet o wszystkim i ująwszy się wpół, przywarli mocno do
 3903     2, 23|             chwila, oczy przeświecały się nawzajem, niby upalne, nieme
 3904     2, 23|         błyskawice, a usta spadały na się z piorunową mocą i z takim
 3905     2, 23|      pożerającym ogniem, że zataczali się z upojenia, tchu brakowało,
 3906     2, 23|              rozpękły; ziemia usuwała się spod nóg, lecieli jakoby
 3907     2, 23|        ognistą przepaść i rozglądając się ślepymi od żarów oczyma,
 3908     2, 23|              od żarów oczyma, zrywali się wnet z miejsca i znowu biegli,
 3909     2, 23|              oczarowań. Jawy kołysały się w cieniach, po niebie błądziły,
 3910     2, 23|        oniemieli, zalękli, wpatrywali się w bezdenną, skłębioną głąb
 3911     2, 23|              między żywe, zali w nich się stawały te cuda, zali nie
 3912     2, 23|            omanienie!...~- Nie bojasz się, Jaguś, co?~- Dyć bym za
 3913     2, 23|                szepnęła z mocą, tuląc się do niego zapamiętale...~-
 3914     2, 23|                po to... myślałach, że się nie doczekam...~- A kiej
 3915     2, 23|             tyłu, czułam, ale bojałam się popatrzeć na ciebie, bojałam
 3916     2, 23|          popatrzeć na ciebie, bojałam się zagadać... a serce to mi
 3917     2, 23|              zagadać... a serce to mi się tak tłukło, tak kołatało,
 3918     2, 23|           Hale... nieraz myślałam, by się tak stało... nieraz...~-
 3919     2, 23|                  szeptała rzucając mu się na szyję i obejmując go
 3920     2, 23|              dymy, że świat cały zdał się utkany z mgieł, drgającej
 3921     2, 23|         przepadał, że oczy, nie mogąc się uchwycić niczego, zsuwały
 3922     2, 23|             uchwycić niczego, zsuwały się bezsilnie w samą głąb przerażenia
 3923     2, 23|                a chwilami rozdzierały się przysłony cieniów, pękały
 3924     2, 23|            oślepli na wszystko, burza się w nich zerwała i rosła wzmagając
 3925     2, 23|             zerwała i rosła wzmagając się co mgnienie, przewalała
 3926     2, 23|               co mgnienie, przewalała się z serca do serca potokiem
 3927     2, 23|              czaru zarazem, że dusili się w uściskach, rozgniatali
 3928     2, 23|            rozgniatali do bólu, darli się wprost pazurami, jakby chcąc
 3929     2, 23|           siebie wnętrzności i skąpać się w rozkoszach męki, a przesłonione
 3930     2, 23|           dwie żagwie płonące, nieśli się w tę noc nieprzejrzaną,
 3931     2, 23|          głuchą samotność, by oddawać się sobie na śmierć, do dna
 3932     2, 23|             nieprzytomne krzyki rwały się im gdziesik aż z samych
 3933     2, 23|        straszny dygot żądzy że zwarli się z dzikim skowytem i padli...
 3934     2, 23|         nieprzytomni zgoła. . .~Świat się wszystek zakołował i runął
 3935     2, 23|                Kiej muszę... wścieknę się abo co!~- Dziw mi serce
 3936     2, 23|          serce nie rozpęknie!~- Spalę się... loboga, puść... daj odzipnąć...~. . . . . . . . . . . .~ ~-
 3937     2, 23|              skryto pod ziemią, budzą się o wiośnie każdej, rozprężają
 3938     2, 23|           nieśmiertelną żądzą, prą do się przez zwały świata, z krańców
 3939     2, 23|             płyną, niebami kołują, aż się odnajdą, przepadną w sobie
 3940     2, 23|        świętej tajemnicy poczną, bych się potem stać zdumionym oczom:
 3941     2, 23|                długie, puste dnie, aż się odnaleźli i z jednakim,
 3942     2, 23|             sobie w ramiona zwierając się tak potężnie jako te sosny,
 3943     2, 23|          rzuci na siebie, że obejmują się rozpacznie, mocą wszystką
 3944     2, 23|          śmiertelnym zmaganiu kolebią się, szamocą, chwieją, nim społem
 3945     2, 23|              ich noc i oprzędła, bych się stało, co przeznaczone...~ ~. . . . . . . . . . . .~ ~
 3946     2, 23|                     Kuropatwy zaczęły się skrzykiwać gdzieś w ciemnościach,
 3947     2, 23|            idące całe stado; rozlegał się szybki szelest, jakby skrzydeł
 3948     2, 23|            snadź niedalekiej, zrywały się~przyduszone, a mocne piania
 3949     2, 23|            zaczęły beczeć, przeganiać się i gzić kieby na weselisku,
 3950     2, 23|      odskoczyli z przerażeniem.~Parzą się juchy i tak ślepną, że na
 3951     2, 23|              brzaskami ciemności jęły się wynurzać jakieś cienie długie
 3952     2, 23|               i pełzające... posuwały się wolno... chyłkiem, to znikały
 3953     2, 23|             to znikały całkiem, jakby się pod ziemię zapadły, że ino
 3954     2, 23|          zaledwie od nich, przewlekły się wnet i całkiem zginęły w
 3955     2, 23|            ciemnicy, aż nagle rozległ się krótki, bolesny, śmiertelny
 3956     2, 23|               i nie zwąchały.~- Bojam się... chodźmy już... ziąb mnie
 3957     2, 23|            przejmuje... - wstrząsnęła się.~Ogarnął ją sobą i rozgrzewał
 3958     2, 23|               o całym świecie, objęli się krzepko w pas i poszli jakąś
 3959     2, 23|            poszli jakąś dróżką, która się im sama nawinęła pod nogi;
 3960     2, 23|               pod nogi; szli kołysząc się ciężko ruchem drzew, pokrytych
 3961     2, 23|       nadmiarem kwiatów i kolebiących się cicho w pszczelnym brzęku...~
 3962     2, 23|               świat ścichnie, omroczy się i w żałości a lęku przepada
 3963     2, 23|        mgnienie...~Ale wnet podnosili się z oniemień, radość buchała
 3964     2, 23|            zgłoła śpiewem...~Kołysali się w takt głosów, co zdały
 3965     2, 23|               w takt głosów, co zdały się bić tęczowymi skrzydłami
 3966     2, 23|       wytryskiem dźwięków rozsypywały się w noc zmartwiałą i pustą.~
 3967     2, 23|            już nic, szli przywarci do się a bezwolni, zgubieni w sobie
 3968     2, 23|            niesła w nadświaty i rwała się pieśnią bezładną, splątaną,
 3969     2, 23|            niby fala zbóż kołyszących się w słońcu...~...Pękały złote
 3970     2, 23|        łańcuchy brzemień, rozsypywały się na wiatr i ordzawiałe wlekły
 3971     2, 23|             wiatr i ordzawiałe wlekły się ciężko po zagonach, że były
 3972     2, 23|             ptaki wystraszone zrywały się kur słońcu szalonym lotem,
 3973     2, 23|            potęgą wzlotu i zagubienia się we wszystkim, że wybuchali
 3974     2, 23|               łzawo i cicho.~Znaleźli się na dróżce, biegnącej wzdłuż
 3975     2, 23|              tak mię cosik sparło, że się same łzy leją.~Zafrasował
 3976     2, 23|             same łzy leją.~Zafrasował się wielce, przysiedli pod jakąś
 3977     2, 23|              mu do piersi, zapatrzyła się gdziesik w siebie, a łzy
 3978     2, 23|               ale wciąż płynęły~Boisz się?...~Zaśby czego! jeno taka
 3979     2, 23|             ponosi, że tego nieba bym się uwiesiła i z tymi chmurami
 3980     2, 23|               że jeszcze barzej rwali się do siebie, barzej szukali
 3981     2, 23|              barzej przepierali przez się w jakiś upragniony świat...~
 3982     2, 23|             zawiał, drzewa zakołysały się trwożnie, osypujące ich
 3983     2, 23|            skłębione, ciężkie zaczęły się nagle rozpadać i uciekać
 3984     2, 23|          późno już - szepnęła unosząc się nieco.~- Nie bój się, jeszcze
 3985     2, 23|          unosząc się nieco.~- Nie bój się, jeszcze spać nie śpią,
 3986     2, 23|           drodze, pewnikiem rozchodzą się od Kłębów.~Cebratki zostawiłam
 3987     2, 23|              bo jakieś głosy rozległy się bliżej i przeszły; ale gdzieś
 3988     2, 23|              tak wyraźnie, że zerwali się na równe nogi.~Ktosik tam
 3989     2, 23|          Ktosik tam jest... przyczaił się jeno pod płotem.~Uwidziało
 3990     2, 23|              pod płotem.~Uwidziało ci się... czasem za chmurą takie
 3991     2, 23|              szepnął gorąco.~Oglądali się trwożnie co chwila, przystając
 3992     2, 23|          ostrożnie do broga i wsunęli się w głęboki otwór, czerniejący
 3993     2, 23|              znowu na świecie, chmury się zawarły w gąszcz nieprzeniknioną,
 3994     2, 23|           kroki... Cień jakiś oderwał się od ścian i przygarbiony
 3995     2, 23|          ścian i przygarbiony posuwał się po śniegach, był coraz bliżej,
 3996     2, 23|         bliżej, wyrastał, zatrzymywał się co mgnienie i znowu szedł...
 3997     2, 23|             bróg od pola, przyczołgał się prawie pod otwór i nasłuchiwał
 3998     2, 23|              długo...~Potem przesunął się do przełazu i zniknął pod
 3999     2, 23|            Nie wyszło i Zdrowaś, kiej się znowu pokazał wlekąc za
 4000     2, 23|       rozbłysnął po słomie, zatrzepał się, tysiącem jęzorów błysnął