Tom, Rozdzial

  1     1, 1 |          chłop Hanki... cieka się on za Jagną kiej ten pies.:.~-
  2     1, 1 |         podnosząc głów.~- A bo to on jeden... a to jak za suką,
  3     1, 2 |              Prawda, na chorobach on jest znający - zawtórowali.~
  4     1, 2 |        ścierwa, poszedł, wyłuskał on mi dobrze torbeczki... Miałem
  5     1, 2 |         se śpi Józka i chrapie, a on jest sierotą, która poradzić
  6     1, 3 |         co go ten wiater żenie, a on się zakolebie i gwarzy,
  7     1, 3 |       chłop milczał.~- Dyć juści, on ci Bartłomiej Kozioł, dopraszam
  8     1, 3 |   będziemy głośno mówili, to choć on Kozioł, a usłyszy!~Zaczęło
  9     1, 3 |       przysyłał z wódką?...~- Nie on jeden, nie... ale po próżnicy
 10     1, 3 |         se ździebko...~- Dufny ci on w siebie i z dobrodziejem
 11     1, 3 |        darzy, to ino bez kobietę; on se wójtuje, a ona wv garści
 12     1, 4 |        się pieniądzowi. Nieraz ci on nosił dobrodziejowi różne
 13     1, 4 |           uszanuje człowieka, ino on jeden'...Niech ci Bóg da
 14     1, 4 |              mój chleb...~- Ością on mi już stoi we grdyce, ością...~-
 15     1, 4 |    rozmyślał, że wieczorem musi i on zajść do karczmy i kupić
 16     1, 4 |    patrzył przed się...~Nie mówił on żonie, co go żarło we wątpiach,
 17     1, 4 |        mówiła płaczącym głosem, a on jej na to raz w raz powiadał:~-
 18     1, 4 |          musi, bo jakby nie... to on zna takie sztuki, że robaki
 19     1, 5 |         jego tumanić, wiedział ci on dobrze, że organista pieniądze
 20     1, 5 |     Pojechali w boczną uliczkę, a on się z wolna przedzierał
 21     1, 6 |      książkach siedzi.~- Mądry ci on, mądry...~- I dobry, że
 22     1, 6 |           i niepewna.~- Więcej by on dał, niźli wziął, więcej.~-
 23     1, 6 |      najlepiej... Juści, że stary on jest, ale krzepki jeszcze,
 24     1, 7 |        Kłębowej i spytała:~- Skąd on jest?~- Skąd? Ze świata
 25     1, 7 |    kapusta rozleciała po izbie, a on wstawał z trudem i co się
 26     1, 7 |          nie ona jedna tylko... a on przystawał, żeby odetchnąć,
 27     1, 7 |          jazgotały przed domem. A on grał wciąż i coraz to coś
 28     1, 7 |          ustałego ptaszka, tak ci on zapowietrzony bił racicami
 29     1, 9 |     przyciąć - Kuba go wygolił, a on się pasem okręcił, kapelusz
 30     1, 9 |         dziadów i pradziadów... A on co?... Wie to, kto jego
 31     1, 9 |         ojców mają, matki mają, a on jeden sierota, on jeden
 32     1, 9 |         mają, a on jeden sierota, on jeden tylko, on jeden...~-
 33     1, 9 |          sierota, on jeden tylko, on jeden...~- Jezu mój, Jezu!... -
 34     1, 9 |         jął iść do stołu... tak i on poda imiona... co ta mają
 35     1, 9 |        ksiądz nakazywał; zmówił i on pacierz jeden i drugi, ale
 36     1, 10|        bieżał, do kowala - rady i on nijakiej nie da, ale między
 37     1, 10|       wypomniał i dzieci... baczy on ją dobrze, baczy! Już mu
 38     1, 10|       nagle, jak była przyszła, a on patrzył pustym wzrokiem
 39     1, 10|                Przekpiwasz się, a on najlepiej powiada, że póki
 40     1, 10|         parobków prawie służym, a on obcej zapisuje, leda komu...~-
 41     1, 10|    południe, iść do Antków.~- Już on ci powie, co robić!... Nic
 42     1, 10|            postanawiał... - Cygan on jest i judasz, ale może
 43     1, 10|       dobrze redzi... Juści, musi on w tym co mieć...-Myślał
 44     1, 10|        źle...~- Jakże... córka... on dobry człowiek, ale cięgiem
 45     1, 10|        nosił mu ściółkę z kupy, a on ubijał i zakładał żerdkami,
 46     1, 10|      zaraz, bo księżyc świecił, a on się dzisiaj wybierał pod
 47     1, 11|       Borynę trza uważać... dobry on człowiek... z bele kim się
 48     1, 11|      matczyne o Antku... - Jakże, on by wygadywał, on?... Nie
 49     1, 11|           Jakże, on by wygadywał, on?... Nie mogła wierzyć, nie
 50     1, 11|       boru po śmigłej sośnie, tak on następował po Jagusi, w
 51     1, 11|           zdumieniem poglądali, a on niezmordowanie hulał i coraz
 52     1, 11|            kiej próchno!~- Będzie on jeszcze płakał.~- Nie jest
 53     1, 11|        jeszcze płakał.~- Nie jest on z tych, co płaczą, do kija
 54     1, 11|           aż dyle zaskowyczały, a on wiał po izbie, zawracał,
 55     1, 12|           pojąć, czego chce... a. on wybiegał naprzód, siadał
 56     1, 12|    latarkę, żeby wody poszukać, a on cały we krwi, blady jak
 57     1, 12|            i cieszy się, tak ci i on czuł się teraz; dobrze mu
 58     2, 13|          grosza jednego nie ma, a on robić nie chce! Całe dnie
 59     2, 13|    Śniadanie zjedli w cichości, a on wciąż siedział osowiały
 60     2, 13|      mocno, ugwarzy się! Nie stoi on o to wszystko, nie! Ino
 61     2, 13|     sprzedadzą, jeść nie ma co, a on siedzi, roboty nie szuka,
 62     2, 13|  doczekamy przywtórzyła, byle ino on mówił dalej.~- A jakby zbrakło
 63     2, 14|          zastanów się, pomiarkuj, on się z tobą nie ożeni:..
 64     2, 14|          zobaczy, kto mocniejszy, on czy cały naród? niech zobaczy!~
 65     2, 14|   dziedzicowe z Woli, znam, figla on wam wystroi...~- Niechaj
 66     2, 14|    płaciłam, com mu była winna, a on sam powiedział, że miał
 67     2, 14|         ust ledwie dyszących.~Ale on nie drgnął nawet, nie odpowiedział,
 68     2, 15|    wszystkim słuchajcie Mateusza, on tu za mnie rządzi - i poszedł
 69     2, 15|          już na to nie baczyli, a on za każdą razą kiej posłyszał,
 70     2, 15|           zmiele.~Hanka wyszła, a on pozostał jeszcze kurząc
 71     2, 15|          Dobryś mi ty, dobry mi i on, dobry mi każdy, któren
 72     2, 15|          a ssie mu duszę, ssie...~On zaś ani słowa nie rzekł,
 73     2, 15|       całej mocy, duszą całą.~Ino on jeden był jakby poza wsią,
 74     2, 16|      ściągać na ręce rękawy, że i on pokraśniał jak burak i wziął
 75     2, 16|        bieda u nich aż skrzypi, a on sam tak się zmienił, tak
 76     2, 16|       inni?... Nikto drugi, tylko on jeden! Zadać jej cosik musiał,
 77     2, 16|     poniesą, na bory i lasy.~- Co on tam, chudziak, porabia,
 78     2, 16|         dusze la siebie.~- Rządzi on tu i tak niemało - szepnęła
 79     2, 16|           mu prosto w twarz.~Tak, on ci to był, Antek, on, wymizerowany
 80     2, 16|         Tak, on ci to był, Antek, on, wymizerowany wielce, poczerniały,
 81     2, 16|      całkiem, przepadła zgoła - a on wciąż klęczał, słyszała
 82     2, 17|           ścianie powiesić! Chłop on jest jak i drugie, przysięgał,
 83     2, 17|       zaprzestał! Juści, bez winy on nie jest, ale najwięcej
 84     2, 17|         radę wszystkim? Mocarz ci on, mocarz!- myślała z tkliwością.
 85     2, 17|   tłumaczyła zniechęcona nagle, a on i na to się zgodził i nie
 86     2, 17|         nie mogła, nie mogła... a on może już tam stoi... czeka...
 87     2, 18|          wy kowalowi wierzycie, a on cygan najpierwszy...~- Głupiaś,
 88     2, 18|          obcy siedzi u Borynów.~A on wciąż się nagrzewał nie
 89     2, 18|           wynosi, oszukaniec, zna on o nim takie sprawy, iż z
 90     2, 19|           pokładali ze śmiechu; a on rad wielce, podpity niezgorzej,
 91     2, 19|  Przynieśli oną wagę, ustawili, a on prawi:~- Zważta się, chłopaki,
 92     2, 19|    spojrzeli na niego zdumieni, a on wysunął się na czoło i jął
 93     2, 19|            do rzepeckich.~- Czego on może chcieć?~- Czego, a
 94     2, 19|      myśleli: upadnie! Gdzie zaś, on już stał, już znowu ponosił,
 95     2, 19|          co najpierwsza we wsi, a on, mimo że ze wszystkimi pogadywał,
 96     2, 19|    zapłakała żałośnie i poszła.~I on się zaraz podniósł, wyszedł
 97     2, 20|           i jakoś się uładzi, ale on ani na dzień jeden nie pofolgował,
 98     2, 20|     księże sanie przed gankiem, a on sam w komży na futrze, poprzedzany
 99     2, 20|          talerzu wodę święconą, a on w głos się modlił i poświęcał
100     2, 20|         niego Walka.~- Nie da się on tknąć nikomu, tylko jednego
101     2, 20|          mu co gruntu, przecież i on żyć musi, ustatkuje się
102     2, 20|       ciężko i trudno - ale jeśli on i co innego zamierza!...~-
103     2, 20|     wielce stała o niego; głupawy on juści był, wieś się z niego
104     2, 20|           kowal toż samo, ale nie on, Boryna! Rachował sobie,
105     2, 21|        się ino barzej ku ziemi, a on zabiegał z przodu, darł
106     2, 21|          nie powiedział.~- Kwardy on jeno z wierzchu, la niepoznaki.~
107     2, 21|      Łacno to powiedzieć.~- Kiedy on pierwszy przystąpił do ciebie
108     2, 22|       gospodarz! Jezus ci to był, on Gospodarz Przenajświętszy,
109     2, 22|        Gospodarz Przenajświętszy, on Pan niebieski, i rzecze:~-
110     2, 22|         niego trzasnął!~Oto kiedy on wojował i nieprzyjacioły
111     2, 22|           złemu się cały odda, bo on jeden ludzi w biedzie nie
112     2, 22|          bieda siadła na progu.~A on chorzał ciężko, ciało mu
113     2, 22|         Jezus dał księżom! Łajdus on jest, o naród nie dba, zgoła
114     2, 22|          odpowie za to srogo, ale on jeden ma moc rozgrzeszania...
115     2, 22|       szedł pilno do chorego, ale on, dojrzawszy, iż to jakaś
116     2, 24|           nocami pilnował.~- A że on to zrobił, to bym przysiągł,
117     2, 24|         Antka nie zabrali, to nie on spalił, więc kto? - Nie
118     2, 24|        węzełki.~Tak ano przeszedł on dzień na długo pamiętliwy,
119     2, 24|      niego na każde zawołanie, to on w biały dzień, przy wszystkich,
120     2, 24|           kogo ksiądz wypomina, a on stał wyprostowany, pobladły
121     2, 24|      szynkwasem.~Zrozumiał, że to on rozgonił wszystkich, ale
122     2, 25|      wywarł, że w dyrdy pobiegła, on zaś sam również poszedł
123     2, 25|           nie wypowiadany żal, że on nie jest tym, jakiego w
124     2, 25|           krwie gorącej, mocna, a on dziw nie zduszał w uściskach,
125     2, 25|          miłować nie poradzi, ale on to wnet pomiarkował, bo
126     2, 25|        gnębiący, okropny, że może on już nie powróci, i tu miłowanie
127     2, 25|         dojrzał, ale mówili, że i on poszedł.~Wójta doma nie
128     2, 25|        czyniąc wolne przejście, a on wstąpił na belki leżące
129     2, 25|            Przycichło zdziebko, a on znowu wołał: - Zabierzta,
130     3, 26|         rozumu zgoła leży, juści, on najbardziej ucierzpiał,
131     3, 26|   przystąpił albo i zły opętał, a on stanął przed nimi, a w oczy
132     3, 27|       wdziała, drzwi skrzypnęły i on się cicho wsunął prosto
133     3, 27|         by nie wypatrzyli, choć i on nieraz skrzyczał za długie
134     3, 27|           tamtego.~Sposponował ci on ją i sponiewierał na ostatku!
135     3, 27|     wiedząc, kędy jest i żywie-li on gdzie we świecie szerokim...~
136     3, 27|       niby ten dziaduś rodzony, a on się witał cicho, każdemu
137     3, 27|      jeszcze przed świętami, bo i on chce święconego zażyć.~-
138     3, 27|      gorzałki żałować nie będę, a on jeno poradzi galanto szlachtować
139     3, 27|       trzymać, aby nie zleciał, a on wodził oczyma po niej wlepiając
140     3, 28|         poszli za nim w podwórze, on zaś z Pietrkiem wywodził
141     3, 28|         bo skoro ociec chorzy, to on tu rządzi za niego i jego
142     3, 28|          miseczkom wójtom, łajdus on, ale z Maciejem żyli w przyjacielstwie
143     3, 29|      pokrzywdzonym narodem, jeśli on sam sobie sprawiedliwości
144     3, 29|   wzburzone głosy.~- Hale, dobrze on z nimi trzyma!~- I pierwszy
145     3, 29|          robią, co im przykazali, on zaś wie, jako we wsi ostały
146     3, 29|    dziedzic?!... Moiściewy! a cóż on ma do urzędów?~- Zawżdy
147     3, 29|       słowo, odeszła śpiesznie.~A on i we młynie wójta nie nalazł;
148     3, 29|           dobrość i miłosierdzie, on zaś przeżegnał ją błogosławiący
149     3, 30|          Alleluja!~Zmartwychwstał On, umęczon i lutą złością
150     3, 30|        starszy, bo jak ino baczę, on zawdy był stary.~- Sam rozpowiada,
151     3, 30|          nie ugodzi? Nie wysiedzi on długo na Woli, nie! Powiadali,
152     3, 30|   siarczyście i krzyczał, że kiej on przez chłopów ma iść z torbami,
153     3, 30|        brały; izba się zatrzęsła, on zaś śmiał się najgłośniej,
154     3, 30|           dżdże rosiste i ciepłe.~On zaś, prawie niewidny la
155     3, 31|      przychowku.~- Mój Jezu! kiej on go obaczy? kiej?~- Niezadługo,
156     3, 31|          mu twarzy szydliwej, ale on się jeno ciepnął i wyszedł.~-
157     3, 31|           to samo powiedali, co i on wiedział, bo kto by się
158     3, 31|         nikto mu nie pomoże, jeno on sam sobie, wspierając jeden
159     3, 31|      młodszego niby w obraz.~- Ma on swoje dwórki, na bose ani
160     3, 32|           a za nogi obłapiając, a on ci każdego brał do serca,
161     3, 32|           wrzaskiem radosnym. Ale on jakby jej nie dojrzał...
162     3, 33|            Nie turbuj się: weźmie on i kacze..~- Poszłabym, a
163     3, 33|       Cichoj, mizeraku! dobrze ci on zapłaci! Na śmierć chciał
164     3, 33|     odwróciła się twarz kryjąc, a on się przysunął nagle, obejmując
165     3, 33|          kwardo panuje. A właśnie on i bez to srożył się coraz
166     3, 33|        michą, tak się zdumieli, a on tocząc zuchwałymi ślepiami
167     3, 33|     obwalać mokrymi szmatami, ale on już leżał cichy, a w szeroko
168     3, 33|         Witek nie uwierzył; swoje on wiedział i zgoła drugie.~
169     3, 33|         odbędzie i co go czeka. A on tam chudziaczek schnął w
170     3, 34|           dawno nie widzianego.~A on zaś szedł, jak zawdy na
171     3, 34|         ten niespełna rozumu... A on taki pan, że mu sam dziedzic
172     3, 34|    Michałowa, nieprzezpieczna: ma on tu coś w tym, ma... Ze sprzedaniem
173     3, 34|            Gulbasiaka to sprawka, on pierwszy do psich figlów!~-
174     3, 34|         tą niespodzianą obroną, a on wytrząchając pięściami krzyczał:~-
175     3, 34|            Miemców na Podlesie to on pono dziedzicowi naraił.
176     3, 35|     odeszli pohukując z radością; on siedział na Borynowym ganku
177     3, 35|           czekając, co powie, ale on, jakby nie wiedząc, co rzec,
178     3, 35|         to ni słowem nie tknął, a on tu zawinił najbarzej - dodała
179     3, 35|            zauważył sołtys.~- Cóż on tu ma nam do rozkazywania?
180     3, 35|          mnie i jął wpierać, jako on dobrze wie, co Rocho dzieci
181     3, 35|       Tamci zrazu osłupieli.~- Co on gada? Czego chce? Nie rozumiemy! -
182     3, 36|           ze wsią trzyma.~- Węszy on w tym jakąś dobrą sztuczkę
183     3, 36|          strachu o siebie, dobrze on wie, że kaj Miemce siądą,
184     3, 36|           tak przechodził czas, a on siał niezmordowanie, przystając
185     4, 37|    obrządzania umarlaka. Ochotnie on to zawdy robił i z niemałymi
186     4, 37|            że pada rozłupane, tak on padł pod srogą kosą śmierci.~
187     4, 37|          Panu Jezusowi, powiem, a on już wama cugli przykróci...~
188     4, 38|         gęściej kole dziedzica. A on rad temu wielce, pogadywał
189     4, 38|           a rozpowiadając, jak to on i jego dziady, i pradziady
190     4, 38|          zdrętwiała ze zdumienia, on też ździebko się pomięszał,
191     4, 38|            Cóż mu ta Boryna, kiej on z wdową przyjacielstwo trzyma.~
192     4, 38|       przetarła oczy raz i drugi; on ci to był jednak, on!...~-
193     4, 38|       drugi; on ci to był jednak, on!...~- Ociec między dziadami!
194     4, 38|           tłumy w jej stronę.~- I on na odpust! - szepnął Mateusz
195     4, 38|           że pokrótce obaczą, kto on taki, jaże Nastusia patrzała
196     4, 38|        nie będzie! Zechcemy, to i on musi! - zagrzmiał Grzela.~-
197     4, 38|         bych jej nie dojrzał, ale on jeno w niebo patrzył pokryte
198     4, 39|           spełnić jego wolę. Może on tam chudziaszek w tej chwili
199     4, 39|      żniwa la młynarza!~- Cięższy on latoś niźli łoni. Wszędzie
200     4, 39|        się podzielita.~- Kiej tam on wróci, a tak przeciech ostać
201     4, 39|          Antek nie powróci.~- Nie on jeden jest do podziału.~-
202     4, 39|          jest do podziału.~- Aleć on najstarszy, to jemu się
203     4, 39|          dawno przedane Janklowi, on przytwierdzi ochotnie, da
204     4, 39|     chocia trep swój pokazała! To on me niewolił! To on me otumanił
205     4, 39|   pokazała! To on me niewolił! To on me otumanił i robił z głupią,
206     4, 39|           a ja poletę do księdza, on przeczyta.~Nawet rada była,
207     4, 39|      młynarz gruchnął śmiechem, a on coś pilnie jął majdrować
208     4, 40|    przechładza.~- Bo rano, barzej on suszy niźli słońce.~- Dawno
209     4, 40|        witać i całować po rękach, on zaś rzekł żartobliwie:~-
210     4, 40|           oczy i wyczekująco, ale on sobie wszyćko poukładał
211     4, 40|    dziwnie pragnęła z nim poleźć, on zaś mijając bróg, już odnowiony
212     4, 40|         nie chycnąć na niego, ale on ani już o czym wiedział,
213     4, 40|           Antek Boryna! A jakby i on nie przywiódł wsi do rozumu,
214     4, 41|     zadarł ogona i skoczył w bok, on zaś orał dalej cierpliwie,
215     4, 41|    ostawił samą, na pastwę?~Ale i on porwany żalami zasyczał
216     4, 41|          na dno jakowegoś raju, a on ją wzion, jak to kiedyś
217     4, 41|        Hanka.~- Nu, my znamy, kto on taki, znamy! - mruknął znacząco,
218     4, 42|          od ludzi, stawali, jak i on, do roboty na co dopiero
219     4, 42|        bacząc na każde skinienie, on zaś, nałożywszy się do syta,
220     4, 42|             Mówili, co głupawy, a on ci kiej ten ksiądz najmądrzejszy! -
221     4, 43|    chmurnie.~Nie szła im rozmowa, on czegoś wzdychał drapiąc
222     4, 43|           świecie pomyślała:~- Co on tam teraz porabia, co?~Zatargała
223     4, 44|     przyobiecali, co jeno chciał, on zaś na odchodnym brał co
224     4, 44|      gołębi kołowało nad nim, ale on naraz zawrzeszczał:~- Jedzie!
225     4, 44|       przycichli na jego widok, a on poskubał bródkę i rzekł
226     4, 44|          zatrzęsły się śmiechy, a on wołał rozjuszony:~- Albo
227     4, 44|           postały sprzeciwy, gdyż on stał groźnie, tocząc oczami
228     4, 45|       zęby jął się użalać, jak to on nie zazna nigdy spokojnej
229     4, 45|        pytać o pozwolenie? Czy to on nie dziedzic na swój powiat?~
230     4, 45|          słowa.~- Wracała z boru, on jechał i spotkali się -
231     4, 45|       Bryka stała pod figurą, zaś on rozmawiał se z jakąś kobietą.~-
232     4, 45|    spotkał znajomą i pogadają. To on tu zaraz nadjedzie. Poczciwa
233     4, 45|   nadjedzie. Poczciwa chłopczyna, on nawet obcego psa nie przepuści
234     4, 45| rozmarzając się myśleniem, jak to on zostanie kiedyś proboszczem,
235     4, 45|       Wariacie jeden! wariacie!~A on snuł się i promieniał jako
236     4, 45|         księżyczek mój serdeczny!~On zaś potem długo stał pod
237     4, 45|    westchnął żałośnie, gdyż nawet on tyla jeno wskórał, co mógł
238     4, 46|          siwej, umęczonej głowie, on zaś jął mówić głosem pełnym
239     4, 46|         się nie popłakali z żalu, on zaś przyklęknął, odmówił
240     4, 47|           wchodzę do chałupy... a on stoi na środku blady kiej
241     4, 47|          lżej by mi było, lżej, a on siedzi i płacze! I cóż ja
242     4, 48|      cicho:~- W tym coś jest! Już on ta z dobrej woli nie idzie,
243     4, 49|            Cała wieś się zebrała, on pierwszy w Lipcach gospodarz,
244     4, 49|      pewni, że się sprzeciwi, ale on odsapnął, wyprostował się