Tom, Rozdzial

  1     1, 2 |              prosty jak świeca, twarz miał suchą, pomarszczoną jak
  2     1, 2 |          ziemniaki z Antkiem, bo Kuba miał urznąć sieczki dla koni... -
  3     1, 2 |          pierwszy we wsi?~- Kto by ta miał dobra a i grontu dosyć -
  4     1, 2 |              cieszy, bo profit z tego miał będzie - rzekł dziad poważnie,
  5     1, 3 |               pokusztykał, bo że nogę miał kiedyś przestrzeloną w kolanie,
  6     1, 3 |          stratę tak zajadle, że Witek miał już gębę posinioną i z nosa
  7     1, 3 |              com z nią biedny sierota miał zrobić? Niktoj po nią nie
  8     1, 3 |                  Honor przeciech swój miał i pomyślenie - ale że krwie
  9     1, 4 |             ślicznościami, że aże łzy miał w oczach i koniecznie chciało
 10     1, 4 |              garści pieniądz, a duszę miał pełną słodkości i dobroci,
 11     1, 4 |        granatowym kaszkiecie, spodnie miał na buty i srebrną dewizkę
 12     1, 4 |           dewizkę na kamizelce; twarz miał czerwoną i rude wąsy, i
 13     1, 4 |               Kijek ci dam, cobyś się miał czym od piesków oganiać.~-
 14     1, 4 |       jedzenie, a i ta myśl, że gdyby miał jaką strzelbę, toby mógł
 15     1, 4 |            Przyniesę... Cie, żebym to miał strzelbę... - ozwał się
 16     1, 4 |           zapłacił i nie poszedł, nie miał już pieniędzy i winien był
 17     1, 4 |          łakomy, że często gęsto pysk miał zbity i podrapany. Ale że
 18     1, 4 |                że to do wojska stawać miał jesienią, to co mu ta po
 19     1, 4 |             co do strzelby, którą Żyd miał mu przywieźć z jarmarku,
 20     1, 5 |               odpust jaki.~Bo jarmark miał być na świętą Kordulę, walny
 21     1, 5 |              był, i mocy wielkiej nie miał, ale na gospodarstwie się
 22     1, 5 |             zbuków. Żeby człowiek nie miał tej trochy gruntu, toby
 23     1, 5 |             młynarzów Stacho księdzem miał być a teraz jest pono we
 24     1, 5 |         chytrze Boryna, bo co się tam miał spierać z kobietą, i całkiem
 25     1, 5 |              na Frankę; zęby przednie miał przyłamane, usta sine i
 26     1, 5 |            rana jakby nic w gębie nie miał.~- Jakże gadać? Ociec tyla
 27     1, 5 |   podśpiewywał na całe gardło, jak to miał we zwyczaju.~Plucha szła
 28     1, 7 |         trudno, a tu niejeden ściółkę miał jeszcze w lesie, kto znów
 29     1, 7 |             nie chciał, że to siostry miał nie powydawane, a jak Jagustynka
 30     1, 7 |               bo jakże, z babą się to miał bić i pośmiewisko z siebie
 31     1, 7 |               i człowiek... Pan Jezus miał też swojego pieska i nie
 32     1, 7 |          porywczo.~- Pan Jezus by tam miał pieska, jak wszyscy ludzie?... -
 33     1, 7 |              A żebyście wiedzieli, to miał i Burkiem go przezywał...~-
 34     1, 7 |         jeszcze całe pół wsi zwoływać miał na jutro. Wkrótce też i
 35     1, 7 |             język, ale Boryna, choć i miał już odpowiedź. podrapał
 36     1, 8 |           pradziada we wsi był, rozum miał, bogactwo miał - że chcąc
 37     1, 8 |             był, rozum miał, bogactwo miał - że chcąc nie chcąc, a
 38     1, 8 |              to dufności w siebie nie miał i dziadowi wierzyć nie bardzo
 39     1, 8 |               Pana Boga! Stary, a sąd miał jeszcze niedawno o dziecko!~-
 40     1, 9 |              i zaglądał w okna, a nie miał go kto nagnać z powrotem,
 41     1, 9 |              markotno było, że to nie miał butów, ino boso szedł.~-
 42     1, 9 |             trzy jajka, jeśli kto nie miał gotowych pieniędzy.~Witek
 43     1, 9 |            zrobiło w dołku, jakby już miał ostatnią parę puścić...
 44     1, 10|             stał przy kowadle, czapkę miał na tyle głowy, ręce nagie,
 45     1, 10|              swojego nie dam, choćbym miał skapieć...~- I... nie tyla
 46     1, 10|          słowo, bom złości do was nie miał Wójt mnie zeźlił, bo co
 47     1, 10|              że dobrze robi, i zapis, miał wolę, to zrobił... niech
 48     1, 10|           wargi mu się trzęsły i głos miał słaby, jakby ptaszęcy, a
 49     1, 10|               i upływu krwi, bo twarz miał porozcinaną o szyby.~Staremu
 50     1, 10|            nic się nie stało; spencer miał nieco podarty i twarz podrapaną
 51     1, 10|            Antek leżał jeszcze, twarz miał obwiązaną w okrwawioną szmatę,
 52     1, 11|         przódzi na Wólce gospodarstwo miał, konie miał i chleba po
 53     1, 11|              gospodarstwo miał, konie miał i chleba po grdykę... zachciało
 54     1, 11|          dzisiaj do niczego głowy nie miał, Józia już od rana przystrajała
 55     1, 11|            rozrosły, to i posturę już miał z dala widną, i powagę w
 56     1, 11|            się z Żydami był ugodził i miał im drzewo na swoim tartaku
 57     1, 11|           tłusto jeść dawać, a krzepę miał będzie...~- I przypodchlibiaj,
 58     1, 11|         Kozieł jest złodziej i cygan, miał z Paczesiową sprawę o świnię
 59     1, 11|              zgoda!~- I grontu każden miał, co ino mógł obrobić, a
 60     1, 11|                a każdy wypowiadał, co miał na sercu i co mu dawno ością
 61     1, 12|               będę i starunek o tobie miał... - mruczał zakopując się
 62     1, 12|                  rajcuje jucha, jakby miał kluski w gębie... księża
 63     1, 12|              i paździerze, by zły nie miał przystępu i wiodło się jej
 64     1, 12|             wody wlać do gardła.~Nogę miał przerąbaną w kolanie, ledwie
 65     1, 12|               wesoło, że za nic sobie miał chorobę, ino się z cicha
 66     1, 12|             widać... że niechby tylko miał więcej mocy, to nie gniłby
 67     2, 13| powstrzymywała, jak mogła. Antek? Cóż miał powiedać? że mu źle? I bez
 68     2, 13|             kobietą swoją, ochoty nie miał! Jakże tu i mówić , kiej
 69     2, 13|      rozdzierać. Ale żalu do niej nie miał.~- Kobieta niektóra jest
 70     2, 13|           stał, chłop zdrowy, to byle miał dach nad głową, więcej mu
 71     2, 13|         robota, starego ale zapłacone miał będzie za wszystko, zapłacone.~
 72     2, 13|         chłopów robił nie będę, żebym miał skapieć, nie będę! - powiedział.~-
 73     2, 14|            była kupa, a sił wiele nie miał, a i te dwa złote postronkowego
 74     2, 14|        księżym podwórzu, a ino wyjazd miał osobny, krzyki jakieś odeń
 75     2, 14|               a on sam powiedział, że miał przysłać po ciebie; nawet
 76     2, 15|            drzewa, a i pomyślenie też miał niezgorsze, tylko że robota
 77     2, 15|             tartak bokowych ścian nie miał i świecił na przestrzał,
 78     2, 15|          ludźmi, że to i każdy z nich miał się za najmocniejszego chłopa
 79     2, 15|         nieużyty, a nasprzeciw, serce miał wspomogliwe i szeroką rękę,
 80     2, 15|            nic je sobie ważył, a i tę miał jeszcze wadę, że za takiego
 81     2, 15|               wadę, że za takiego się miał kawalera, któremu żadna
 82     2, 15|                a drugą połówkę diabeł miał narządzić...~- Są i mądre
 83     2, 15|              rozrosły, gibki; a twarz miał długawą, suchą, nos kiej
 84     2, 15|        straszno było patrzeć, a czoło miał wyniosłe, ino na pół przysłonięte
 85     2, 15|             jakiegoś szuka, któren go miał pono z wojny wynieść i od
 86     2, 15|        cha-łupie coś nowego; że naród miał o czym radzić, z czego się
 87     2, 15|             bo nawet tej kaszy, którą miał Franek zrobić na dzisiaj,
 88     2, 16|         buzował się tęgi ogień.~Witek miał przykazane, aby pilnował
 89     2, 16|              w porządku, wygodę swoją miał, a użalić się przed kim
 90     2, 16|        prędzej dali, a bociek, któren miał swoje miejsce w sieni, to
 91     2, 16|           parę tęgich ciołków; talary miał dobrze schowane w cholewie,
 92     2, 16|            nowe przyobleczenie, które miał w komorze, wyniesła.~Aż
 93     2, 16|       rozpierała mu serce, taki krzyk miał w sobie, taki wicher mocy,
 94     2, 17|       młynarzowego przykazu.~- Cóż to miał z nią zrobić, w ramki oprawić
 95     2, 18|              książeczki?... Ubiór też miał prawie pański, szary z zielonym,
 96     2, 18|           siwy, suchy jak wiór; twarz miał poradloną i ziemistą, dziurę
 97     2, 19|               była sroga, mało któren miał jaki taki grosz zapaśny,
 98     2, 19|           tartaku, któren choć robotę miał, zawżdy z biednym narodem
 99     2, 19|                a za nimi zaś, kto ino miał ochotę.~Ale niewielu szło
100     2, 19|       zdziebko napity, a że nigdy nie miał przed kim się wyżalić, to
101     2, 19|             przystrajać się.~To i cóż miał stary począć, klął, przygadywał,
102     2, 20|         puszył, za najlepszego we wsi miał, a wielce baczył, by go
103     2, 20|       zupełnie polegał. - Ale, co tom miał jeszcze powiedzieć... aha...
104     2, 20|           ptaszysko, wykurował, że to miał skrzydło złamane, i teraz
105     2, 20|             sprzedacie?~- Cóż bym tam miał sprzedawać, chłopak go wnet
106     2, 20|              odgrażań...~- Nie, żebym miał zmarnieć, żebym miał z torbami,
107     2, 20|            żebym miał zmarnieć, żebym miał z torbami, iść, pójdę; a
108     2, 20|            zwierzać się a wyżalać nie miał przed kim, to go i barzej
109     2, 20|             tydzień ledwie chorzał, a miał chudziaczek dopiero na sześćdziesiąty
110     2, 20|            sobie rachowała, że Szymek miał tylko pięć morgów i to nie
111     2, 20|               z dworem godzić, grunty miał nietabelowe i do lasu mu
112     2, 21|            niego, to się i ozeźlił... Miał prawo, każdy by to zrobił,
113     2, 21|               był, bez czapki, kożuch miał porozrywany, twarz osmoloną
114     2, 22|          łokieć wywalonym, do rąk zaś miał przywiązane kije, okręcone
115     2, 22|             jej na imię, dzieci z nią miał, na zamek powiódł krakowski
116     2, 22|               gospodarz piąciomorgowy miał konia, ale tak narownego
117     2, 22|               robił, jeno że sobie to miał za krzywdę i zapamiętał
118     2, 22|           jakby cały ze śrebła, szyby miał z drogich kamieni, a strzechę
119     2, 22|              włóki obsiewał, las swój miał, chałupę kiej dwór i młynek
120     2, 22|             się wszystko, brogi zawdy miał pełne, gotowy grosz w skrzyni,
121     2, 22|            się wyzbył, że, już za nic miał świat cały.~Głupi! nie baczył,
122     2, 24|               przed Kłębową chałupą i miał ich na oku - prawiła pod
123     2, 24|          wykrzykiwał namiętnie, snadź miał w tym jakieś wyrachowanie.~
124     2, 25|               nikto roboty żadnej nie miał, paru robiło na tartaku,
125     2, 25|             nikto gotowego grosza nie miał ni co wywieźć do miasteczka,
126     2, 25|               i Bogu dziękował, jeśli miał choć ziemniaki ze solą i
127     2, 25|               dno pamięci, boć każden miał dosyć swojego, że ledwie
128     2, 25|              za głupiego nikto go nie miał.~A jeno głupi w marcu spuszczałby
129     2, 25|         niczego jej nie wymawiał, ale miał ją teraz zgoła za dziewkę,
130     2, 25|            środka, Kłębiak zaś Wojtek miał przykazane naglądanie po
131     2, 25|             usłuchał, z całym narodem miał będzie sprawę...~Nie opierali
132     2, 25|              zalewała mu twarz, głowę miał prawie na pół rozłupaną,
133     2, 25|            ich niemało, Kłębiak jeden miał złamaną rękę, Jędrzych Pacześ
134     3, 26|         niejeden i chałupy takiej nie miał, płoty całe i wszystko w
135     3, 26|           niemało: Szymek Dominikowej miał przetrącony kulas, Mateusz
136     3, 26|             nawet pacierza nie będzie miał kto zmówić ni na mszę dać... -
137     3, 27|                i prawo za sobą będzie miał.~Co jej tam znaczyły kowalowe
138     3, 27|              zgoła nie widzące, głowę miał owiązaną szmatami, a rozwiedzione
139     3, 27|           przyjdzie, to śmierć będzie miał letką i rychłą. Spodziewali
140     3, 27|            tak jeno szczeka, żeby się miał z czym do chałup zamawiać...~-
141     3, 27|               Co tam na świecie?~Głoś miał rozbity, obcy jakiś.~- Zwiesna
142     3, 28|               bo słoninę na grzbiecie miał grubą dobrze na sześć palców
143     3, 28|              taki spaśny, jakiego nie miał i młynarz albo organista.~
144     3, 28|          kieruje.~- To i honor będzie miał niemały, i profit! - dogadywała
145     3, 29|              stojała odłogiem, bo nie miał w niej kto robić...~Zwiesna
146     3, 29|               ziarno święte...~A któż miał iść w pole, kiej wszystkie
147     3, 29|    niewinowatych.~Hale! będzie ta kto miał miłosierdzie nad pokrzywdzonym
148     3, 29|            ostać ostawało, bo któż to miał co podjąć? któż naprawiać?
149     3, 29|             Więc tymczasowie jeno zły miał uciechę i profit z tej marnacji
150     3, 29|             ale do psich figlów głowę miał i sprawność. Obeszli w procesji
151     3, 29|            topolową drogę, kaj się to miał odbyć pochowek, gdy wtem
152     3, 29|           kiej żywy się widział: oczy miał ze ziarn różańcowych wlepione,
153     3, 29|          chodzić po wszystkich.~Lipce miał najbliżej, to święcił na
154     3, 30|             go ździebko za portki, bo miał wszystką przyodziewę kiejby
155     3, 30|           widział, bo i łeb z dziobem miał prawdziwego, na patyk nadziany.~
156     3, 30|            pod szczytową ścianą - łeb miał rozwalony.~Narobiła takiego
157     3, 30|             wzejdzie mu i czas żniwny miał będzie."~- "Ale kto jeno
158     3, 31|            nieboszczyk dziedzic, choć miał prawo, a tak me nigdy nie
159     3, 31|           ręki ludzkiej.~Cóż to naród miał z tego, że dni przychodziły
160     3, 31|              przedni.~- Prawda, grudę miał w kulasach i ździebko ślepiał,
161     3, 32|        ogromną, ślepą twarz.~Policzki miał czerwone i spaśne, oczy
162     3, 32|              że torbę i wszy za darmo miał będzie... he! he! - aż brzuchem
163     3, 32|               pośladzie, któren dawno miał być zniesiony na górę. Skrzyczała
164     3, 32|            barłogu, przetrącony kulas miał jeszcze spowity w szmaty,
165     3, 33|           chałupach, więc co jeno kto miał jeszcze do przedania, śpiesznie
166     3, 33|         choćby tego kieliszka.~Każden miał swój frasunek, a kajże się
167     3, 33|        gospodarze wywozili, co któren miał, gdyż wójt o podatki wołał
168     3, 33|           jeno chciał patrzeć.~Kozioł miał łeb rozwalony do kości,
169     3, 33|       wygrywał, to chociaż prawie nie miał grontu i grosz się go nie
170     3, 33|               jak po occie. Dosyć już miał tej płaksy, zbrzydły mu
171     3, 33|               plątała się kole niego. Miał już ochotę krzyknąć, by
172     3, 33|                poszedł do Kłębów, kaj miał jakąś robotę przy chałupie.~
173     3, 33|             twarzy kiej szczeć, głowę miał jeszcze obwiązaną, ruchał
174     3, 33|        powiedział ksiądz.~A że każden miał dosyć swoich turbacji a
175     3, 33|      wychodziły historie, że to Kobus miał ozór niepowściągliwy, łacno
176     3, 33|              tysięcy rubli. Oddać nie miał, a ten mu w długu chciał
177     3, 33|               rozpierały! A za cóż to miał kto grunta kupować, kiej
178     3, 33|              większe. Maj dopiero się miał ku końcowi, a przypiekało
179     3, 34|           przyciesie zdatnyś... sucho miał będziesz, nie bój się...~-
180     3, 34|         przeda i plecy wypnie: będzie miał o czym czekać, jak wypadnie
181     3, 35|                  Jak Maciej był, to i miał kto załagodzić, mieli się
182     3, 35|               Trza go ostrzec, by się miał na baczności.~- Zła sprawa!
183     4, 37|            też nie żałowały.~- Dzieci miał dobre i nijakiej krzywdy
184     4, 37|             to i gospodarski pochówek miał będzie, a biedny człowiek
185     4, 37|              czysta, jeno na policzku miał długą zadrę od Jambrożowej
186     4, 37|         zalepioną papierem. Ubier też miał wdziany co najlepszy: białą
187     4, 37|              stypę, wziął pieniądze i miał zaraz jechać do miasteczka,
188     4, 37|             zaturbował, każden bowiem miał dosyć swoich turbacji, a
189     4, 37|             Płoszka.~- A czemu to nie miał przyjść z dobrego serca,
190     4, 38|               ostanie?~- Ale i profit miał będzie.~Szeptali dokoła,
191     4, 38|              przychodź, przódzi czasu miał nie będę.~Obejrzał się na
192     4, 38|       pacierzem szczęścia, któren nie miał słów, a jeno dziwną słodkość
193     4, 39|             Magduś! Kto ukradł, niech miał będzie na śmiertelną koszulę.~-
194     4, 39|              stary, utytłany łach, że miał już chudziak po grdykę twojego
195     4, 39|         dopiero na dwudziesty szósty. Miał już wrócić we żniwa. Utopił
196     4, 39|           wody to zawdy szczęścia nie miał, baczycie to, jak się topił
197     4, 40|            pierników i organki, nawet miał la kowalowej, bo cosik odłożył
198     4, 41|            dwa pokosy w rok żebym tak miał grosz zapaśny! - westchnął
199     4, 41|                  spytał.~- Bylem jeno miał co kłaść...~- Kiej obiecuję,
200     4, 41|               obiecuję, to jakbyś już miał na wozie.~Antek jął pisać
201     4, 41|             psiachmać, swojego, żebym miał za to zgnić w kreminale,
202     4, 41|     obchodziło cudze, mało to jeszcze miał swoich turbacji? A do tego
203     4, 41|             najwierniej, że już jadło miał wybrane i na porę, w chałupie
204     4, 42|              zebrał w taczki, co jeno miał, i skradając się cichuśko
205     4, 42|    różnościach.~- Hale, co bym ta nie miał poredzić! - wykrzyknął oblatując
206     4, 42|           czego zaczynać. Przecież to miał robić la siebie, la Nastusi,
207     4, 42|               za dziesięciu! - podziw miał w oczach.~- A bo mi to nie
208     4, 42|               stanie gotowa, żebym se miał kulasy urobić, a stanie.~-
209     4, 42|               stary wielkiej mocy nie miał i chłopskiej robocie był
210     4, 42|         robocie był niezwyczajny, ale miał takie przemyślne sposoby,
211     4, 42|              a zdumieniu, jeno co nie miał śmiałości, ale wieczorem
212     4, 42|              głupio robi! Juści, żeby miał dobry rozum, to by ci może
213     4, 43|             poniosą.~- To się ożeń, a miał będziesz odmianę - żartowała.~-
214     4, 44|              się któryś, że to pisarz miał brzucho kiej bęben.~Pisarz
215     4, 44|             starszych, lecz nikto nie miał śmiałości wyrywać się pierwszy.~-
216     4, 45|           samego rana jeszcze nic nie miał w gębie.~- Naczelnikowi
217     4, 45|            też powiadacie?~- Może się miał pytać o pozwolenie? Czy
218     4, 45|          jestem, żeś przyjechał, będę miał z kim odmawiać brewiarz!
219     4, 45|    przepraszać Pana Boga, ma...~Jasio miał duszę czystą kieby ten najbielszy
220     4, 45|               naprzód.~- I będzie cie miał kto rozgrzeszyć! - krzyknęła
221     4, 46|             coś niecoś, pozbierał, co miał swojego, i jął się żegnać
222     4, 46|          chyłkiem do Dominikowej, kaj miał jakieś rzeczy, i zamknął
223     4, 47|          Czasu by nie chwaciło, żebym miał każdej żałować! Wpadła mi
224     4, 47|             nią ożeni, sporo szwagrów miał będzie...~Rozeszli się dosyć
225     4, 47|           wzięły żąć i córki, a stary miał nad wszystkim czuwające
226     4, 47|            jakiejś minucie, gdy dzień miał się już ku schyłkowi, a
227     4, 48|             Ma rozum, za rubla będzie miał profit na całe życie, przynajmniej
228     4, 48|               dnia, jeno dzisia twarz miał cosik bledszą i dziwnie
229     4, 49|       pszenicę wysychał w polu, a nie miał go kto przyorać, len się
230     4, 49|              i rozprężył grzbiet, już miał rzucić kosę i lecieć na