Tom, Rozdzial

4501     3, 33|             niezrozumiałe litery listu.~- A może go już puszczają?...~
4502     3, 33|            biegając jakby za ratunkiem.~- A może ino o pieniądze pisze!~
4503     3, 33|                mężowy list tak jej ciężył a parzył, co cięgiem przekładała
4504     3, 33|                  gałęzią przed muchami.~- A kaj to pani? ~- Na ogrodzie,
4505     3, 33|               chmura śniegowa. Wilgotnawe a rzeźwe ciepła buchało z
4506     3, 33|              spytała, twarz odwracając.~- A kajby. Dobrodziej wyjechał,
4507     3, 33|               Juści, byka mają kupować.~- A mało to już ma różnego dobra?
4508     3, 33|               mają wszystkiego po grdykę, a ona ledwie się, pożywi,
4509     3, 33|           spasione! Czekaj, powiem zaraz, a wuj takie ci fryko sprawi,
4510     3, 33|                 wygnałem, mówię ciotce.~- A kto? ksiądz może? - wrzeszczała
4511     3, 33|                   Ciotka na mnie krzyczy, a to ksiądz wypasł: Poszedłem
4512     3, 33|                   po konie: gniady leżał, a klacz się pasła; były tam,
4513     3, 33|                   i wsiadłem na gniadego, a tu widzę, że w naszej koniczynie
4514     3, 33|                 wyłażę na dróżkę Kłębową, a tu proboszcz stoi z brewiarzem,
4515     3, 33|             oddała jej węzełek z jajkami, a podejmując za nogi, prosiła
4516     3, 33|                męża.~Kazała jej zaczekać.~A dopiero w parę dobrych pacierzy
4517     3, 33|                  buchał radością powrotu, a w końcu Grzela dopisywał
4518     3, 33|             pomyślała o sobie. Popłakując a szarpiąc się w sobie, znalazła
4519     3, 33|            Pomiarkuj, parobek na miesiąc, a mąż na całe życie! Dobrze
4520     3, 33|                  Jasiek też nie ułamek... A kochanie przejdzie jako
4521     3, 33|                  niedzieli; jedz co dnia, a rychło ci zmierznie i odbekiwać
4522     3, 33|              będziesz. Kochanie płakanie, a ślub grób - powiadają. Może
4523     3, 33|            wolność w pojedynkę. Nie bucz, a ratuj się, póki pora. Jak
4524     3, 33|                 wytrzymać, uciekła w pole a buchnąwszy gdziesik w żyto,
4525     3, 33|                 naprzeciw siebie, płotami a drogą podzielone, w koszulach
4526     3, 33|              koszulach jeno i wełniakach, a ledwie już zipiąc ze złości,
4527     3, 33|                już ich stojało na drodze, a spoza wszystkich płotów
4528     3, 33|                przeszczekają! - wołała.~- A bo to pierwszy raz, a bo
4529     3, 33|                     A bo to pierwszy raz, a bo to drugi! Nie ma tygodnia;
4530     3, 33|                 nieśne, kurczęta, kaczki, a nawet stara gęś, że już
4531     3, 33|                   na ogrodzie i w sadzie! A bodajś się struła moją krzywdą!
4532     3, 33|                   ulży, pani wójtowo...~- A tom dzisiaj! - zwróciła
4533     3, 33|             Tereski, wyłażącej na drogę - a tom rano pięć kawałków płótna
4534     3, 33|                  kamieniami przycisnęłam, a wiatru nie było! Płótno
4535     3, 33|            Powtórz to jeszcze, powtórz!~- A ty złodzieju jeden! Przed
4536     3, 33|                 urągliwie:~- Bij me, bij, a kryminał cię nie minie,
4537     3, 33|                ich zakrył, iż jeno krzyki a pomstowania się rozlegały;
4538     3, 33|                tulali się po drodze bijąc a wrzeszcząc wniebogłosy.~
4539     3, 33|              naraz podnosiły się na nogi, a chytając w garście, co popadło,
4540     3, 33|              jeszcze przekleństw, płaczów a wygrażań, to i nie wypowiedzieć.
4541     3, 33|           wójtowie srodze zbili Kozłów. .~A nie wyszło i paru pacierzy,
4542     3, 33|                rozpowiadać swoje krzywdy, a rany okazywać każdemu, kto
4543     3, 33|             ludzie, ratujta, bo pomrę!...~A Magda wtórowała lamentliwie:~-
4544     3, 33|              wybuchając strasznym rykiem, a tak była sponiewierana,
4545     3, 33|               wiedzieli, co to za ziółko, a niejeden szczerze się litował.~-
4546     3, 33|                 ziemniaki nie dogotowane, a broniąc się piskiem i łyżkami
4547     3, 33|             piskiem i łyżkami od prosiąt. A tak były zabiedzone, wychudłe
4548     3, 33|                   Przeniesła je do sieni, a pozawierawszy drzwi, już
4549     3, 33|               Mateusz skończył oglądanie; a dzióbiąc toporem jeszcze
4550     3, 33|                   ręku i jęła wyrzekać:~- A cóż my teraz poczniemy,
4551     3, 33|                  żeby tylko chyla tyla... a resztę dokupię... juści...
4552     3, 33|            Mateusz.~- Czekaj tatka latka, a kajże się to na zimę podziejem?
4553     3, 33|                Stacho drapał się w głowę, a Bylica nos wycierał za węgłem,
4554     3, 33|               gruchnął:~- Mądry obiecuje, a głupi się raduje! To głowy
4555     3, 33|               głowy nie ma kaj przytulić, a chałupy będzie drugim rozdawał! -
4556     3, 33|                 oczyma.~- Poczekajta ino, a niezadługo i cały folwarczek
4557     3, 33|             szczerzył i wesoło zagadywał, a gdzie znów babom tak trefnie
4558     3, 33|                   był i wyrosły kiej dąb, a jakby król wszystkich we
4559     3, 33|                   równy Stachowi Płoszce, a i mądrala. Że zaś przy tym
4560     3, 33|                  szczodry był la drugich, a niejedna matka rada by z
4561     3, 33|                 pił, z córkami jamorował, a od ożenku wykręcał się kiej
4562     3, 33|                   wybrać, bo każda dobra, a jeszcze lepsze podrastają,
4563     3, 33|               rającym mu różne dziewuchy.~A zimą zmówił się był z Tereską
4564     3, 33|                   pożartować z dzieuchami a uszczypnąć, którą się da.~
4565     3, 33|               prędki, już tydzień we wsi, a dopiero...~- Dyć jeszcześ
4566     3, 33|              zarumieniona kiej jabłuszko, a śliczna, jaże się prosiła
4567     3, 33|                  co wieczór innej basuje, a teraz będzie mi co inszego
4568     3, 33|               odwróciła się twarz kryjąc, a on się przysunął nagle,
4569     3, 33|                     chlastała kiej batem, a tak wzgardliwie, że Mateusz
4570     3, 33|                   się i uciekł po prostu.~A Jagnę, choć powiedziała,
4571     3, 33|              żołnierka?... zabawa i tyla! A jak to ślepiami sypnęła!
4572     3, 33|                sadzie szukał i kole domu, a głównie przyglądał się jej
4573     3, 33|              dziwując się coraz barzej:~- A gdzież to miałem oczy? Takie
4574     3, 33|                  czarnymi brwiami opięte, a ilekroć spotkał się z nimi,
4575     3, 33|              zgnije! Tyla bab w chałupie, a porządku ani za grosz! -
4576     3, 33|                   śmiejąc się już bronić, a jeno prosząc ślepiami o
4577     3, 33|                 nią górę i kwardo panuje. A właśnie on i bez to srożył
4578     3, 33|                ślipia obleciały po sobie, a kobiety się sczerwieniły
4579     3, 33|                  michą, tak się zdumieli, a on tocząc zuchwałymi ślepiami
4580     3, 33|                 pozatykał: zapamiętaliby! A już kobiety la drugich najgorsze:
4581     3, 33|                Dyć zbieram się i zbieram, a co dnia cosik przeszkodzi.~-
4582     3, 33|                     Za wszystkich cierpi, a nikto o nim nie pamięta.~-
4583     3, 33|                   miseczką na kolanach.~- A bo mi już obmierzły szczekania.~-
4584     3, 33|               przepić.~- Prędko wybieraj, a w druhny me proś, Mateusz -
4585     3, 33|                pierzyną cięgiem wyleguje. A wszystkie by tłusto jadły,
4586     3, 33|              Czyste złoto takie dzieuchy! A zaś jeszcze drugie mają
4587     3, 33|               ponieść Żydowi na gorzałkę, a od samego połednia jeno
4588     3, 33|                 wynosi się nad wszystkie, a oni go dziw po nogach nie
4589     3, 33|                 jeszcze się, rozniesie.~- A doniesą mu, to będzie wiedział.
4590     3, 33|              przeciągnąć i pasa odpuścić, a kto, jak dzieuchy, do stawu
4591     3, 33|                   stawu poszły myć garnki a chłodzić się i rajcować.
4592     3, 33|                Tyla narodu. Dziesięć gąb, a brzuchy mają kiej ćwiercie.
4593     3, 33|               pozwolę. Rób se, co chcesz, a bydlątka nie dam. Zapamiętaj
4594     3, 33|             szepnął:~- Schowajcie dobrze, a to podpatrzą i jeszcze wama
4595     3, 33|                  wiedząc, kaj się uczepi.~A naród się prześmiewał i
4596     3, 33|                    Spać się już położyli, a kiej dzieci jęły chrapać,
4597     3, 33|                   Ludzie by nie gadali... a pierzyny nie potrza by oddawać...
4598     3, 33|                   gęsto trzęsąc okwiatem, a pełne, ciężkie kiście bzów
4599     3, 33|             przetakach i koszach rozsadę, a rozpowiadając w głos o wczorajszym
4600     3, 33|              drzewach, na suszę się ma.~- A jarzyny spóźnione, mogłoby
4601     3, 33|               cięgiem żyje jak ten zając, a nikto nie poradzi.~- A wójt
4602     3, 33|                    a nikto nie poradzi.~- A wójt kiej malowany - szepnął
4603     3, 33|                Psy mięsa pilnują! Warują, a w końcu ty, chłopie, dopłać,
4604     3, 33|                    Hanusia na kapuśnisku, a Jagna robi u matki.~W izbie
4605     3, 33|               Słyszycie? dyć Kłąb jestem, a to Balcerek, wasz kum; poznajecie,
4606     3, 33|                   ale on już leżał cichy, a w szeroko otwartych oczach
4607     3, 33|               zgrozy.~- Trup ci tam leży, a nie żywy człowiek! - rzekł
4608     3, 33|             dzieci bawiły się pod ścianą, a w sadzie spacerował Witkowy
4609     3, 33|                     szepnął łzawo Kłąb.~- A każdemu... wola Boża, cóż,
4610     3, 33|                  las...~- Pewnie. Zginął, a drugie się z tego pożywią -
4611     3, 33|                   kamieniały w rezygnacji a poddaniu się woli Bożej.~-
4612     3, 33|            potrzebne - powiedział ksiądz.~A że każden miał dosyć swoich
4613     3, 33|                miał dosyć swoich turbacji a bied, to i nie dziwota,
4614     3, 33|               dało, i niósł gospodarzowi, a nawet krowy często poddajał
4615     3, 33|                  namową, przypochlebstwem a gorzałką przysposobił sobie
4616     3, 33|              latała po ludziach pomstując a wyrzekając. Opowiadała,
4617     3, 33|                   stanęli po ich stronie, a nawet jeden z pomniejszych
4618     3, 33|                  się z pięściami ponosił, a baby też w słowach nie przebierały.~
4619     3, 33|                 na bórg dawać nie chciał.~A nie przeszedł i tydzień,
4620     3, 33|                 młynarzem i wraz otwarcie a głośno stanęli po stronie
4621     3, 33|                  sielnie ambitny, skryty, a we swój rozum i bogactwa
4622     3, 33|     przyjacielstwo, witali jak i przódzi, a nawet nieraz i do karczmy
4623     3, 33|             chodzi, nie o krzywdy Kozłów, a o coś inszego, może i o
4624     3, 33|           opłotkach stawali gadać o niej, a insze zaś już do karczmy
4625     3, 33|               bryk stojało na podjeździe, a wszystkie na żelaznych osiach,
4626     3, 33|              dziesięciu Niemców popijało.~A tęgie były juchy, rozrosłe
4627     3, 33|         łańcuchami na spaśnych brzuchach, a pyski to jaże się im świeciły
4628     3, 33|                   pobok o wódkę krzycząc, a patrząc i nasłuchując uważnie,
4629     3, 33|                   jeno po sobie ślepiami, a nie odrzekli, zaś potem
4630     3, 33|              Kijem by potrza zmacać boki, a wnet by przemówiły.~A Adam
4631     3, 33|               boki, a wnet by przemówiły.~A Adam Kłębiak szepnął z zapalczywością:~-
4632     3, 33|                 My się dusim na zagonach, a Niemcy będą na włókach rozwalali.~-
4633     3, 33|               rozwalali.~- To podkup ich, a nie daj! Rusz rozumem, kiej
4634     3, 33|                 to bywały był we świecie, a Niemców znał dobrze.~Nie
4635     3, 33|                   wypaść złego la Lipiec?~A tu co dnia pastuchy i przechodzący
4636     3, 33|                 pociągał za młyn ku Woli, a własnymi oczyma sprawdzał,
4637     3, 33|            tysięcy rubli. Oddać nie miał, a ten mu w długu chciał wziąć
4638     3, 33|                 Dziedzic się niby godził, a za kupcami posyłał, bo Niemiec
4639     3, 33|               braknie!~- Miemcy se użyją, a ty, chłopie, ślinę łykaj!~
4640     3, 33|                 siędą, będą się panoszyć, a ty, człowieku, zdychaj.~-
4641     3, 33|                się wieczorami po drogach, a było tego, było, jaże się
4642     3, 33|               jaże się ściany rozpierały! A za cóż to miał kto grunta
4643     3, 33|                 oczy!...~Ale i wyrzekania a biadolenia też nic nie pomogły.~
4644     3, 33|           biadolenia też nic nie pomogły.~A jakby na dobitkę; upały
4645     3, 33|              dopiero się miał ku końcowi, a przypiekało kieby w lipcu.
4646     3, 33|            świtania trzęsło się od kłótni a wyzwisk, bo co dnia przychodziło
4647     3, 33|                  przychodziło coś nowego. A to Kobusowie się pobili,
4648     3, 33|                musiał godzić i napominać, a to Balcerkowa z Gulbasem
4649     3, 33|                 bych się jeno przyczepiać a kłyźnić, a wrzeszczeć i
4650     3, 33|               jeno przyczepiać a kłyźnić, a wrzeszczeć i wyzywać ze
4651     3, 33|                   lęgnie, nikto nie żeni, a mnie dzień w dzień ktosik
4652     3, 33|                gorzałkę stawia, honoruje, a na świadki prosi. Żeby tak
4653     3, 33|                roków jeszcze się kłócili, a na nic by się człowiek rozpił...~
4654     3, 33|                    bić się nie pozwolili, a żadnych robót kobiecych,
4655     3, 33|            przeciwić ni w poprzek stawać. A tu kto stawał? kto się przeciw
4656     3, 33|              prawie co dnia takie wrzaski a gonitwy kole chałupy, jaże
4657     3, 33|            podmówiony, wzywał ich do się, a do zgody i posłuszeństwa
4658     3, 33|          cierpliwie, w ręce go ucałowali, a za nogi, jak przystało,
4659     3, 33|                 się z nas prześmiewała...~A Dominikowa jaże pożółkła
4660     3, 33|                   jaże pożółkła ze złości a zmartwienia, bo w żaden
4661     3, 33|               sposób zmóc się nie dawali, a przy tym miasto w kościele
4662     3, 33|                  niej, niby to na poredy, a głównie, bych Jagusię wywołać
4663     3, 33|                  Złe ją porwało i niesło, a nikto nie był mocen powstrzymać.~
4664     3, 33|           żałowała pieniędzy la adwokata, a jeszcze nie wiada było,
4665     3, 33|                   odbędzie i co go czeka. A on tam chudziaczek schnął
4666     3, 33|               robił, jak mu się podobało, a nieraz, kiej do miasta pojechała,
4667     3, 33|                 niech jeno Antek powróci, a z nim się często porachuje.~-
4668     3, 33|                   Jeszcze ją sponiewiera, a któż to się za nią upomni,
4669     3, 33|                   jeno do czasu wytrzyma, a nie dopiero słaba kobieta!~
4670     3, 33|             dziewczyny w papierowe wstęgi a korony wyzłacane i polnym
4671     3, 33|                   w, niej nie gnieździły, a jeno niekiej, w czas słót
4672     3, 33|             przybrali kapliczkę w zieleń, a kwiaty, ktosik śmieci wygarnął,
4673     3, 33|            progiem, zarzuconym tulipanami a głogiem różowym i pierwszy
4674     3, 33|              ludziom tak słodko, cichuśko a przejmująco, jakby to te
4675     3, 33|                   ptaszkowie i skrzypice, a kiej na to oczymgnienie
4676     3, 33|                 się zaniesły, aże cichło, a struny jakby tchu nabierały,
4677     3, 33|               mocno, nad drugimi górując; a często wołał za siebie:~-
4678     3, 33|            opóźniali się z nutą niektóre.~A nawet raz huknął na Maciusia
4679     3, 33|                 ze starszego wyciągnąć.~- A co? - wparła się w słupek
4680     3, 33|                  wysłuchajcie, co rzeknę, a jak księdzu na spowiedzi,
4681     3, 33|                  to?...~- Słyszę, ale nic a nic nie wierzę - uspokoiła
4682     3, 33|                   się w opłotkach z Łapą, a chłopaki rajcowały w stodole.
4683     3, 33|             odpowiadała, byle coś rzec.~- A, rada by się nalazła - powiedział
4684     3, 33|             puszczą jeszcze przed sprawą, a potem to już se poredzi,
4685     3, 33|          zrozumiała.~- Dajcie jeno wykup, a resztę to już Antek postanowi,
4686     3, 33|                   honorować o bele słowo, a tam chłop w kreminale zgnije,
4687     3, 33|                pojechały, że listy piszą, a nawet pieniądze przysyłają
4688     3, 33|                 to spłaciłby z ojcowizny, a nie, kupiec się też rychło
4689     3, 33|                   tysiące go nie puszczą, a jeszcze w kajdany zakują -
4690     3, 33|                    I długo jeszcze radził a namawiał.~- Rozważcie, trza
4691     3, 33|                  w uszach od tej cichości a słowiczych kląskań i zawodzeń.~
4692     3, 33|                rosnąc z minuty na minutę, a serce ściskając strasznym
4693     3, 33|                świat, słowiki zaśpiewały, a ona siedziała kieby zmartwiała,
4694     3, 34|               witać dawno nie widzianego.~A on zaś szedł, jak zawdy
4695     3, 34|                 mu rozgarniał siwe włosy, a chuda twarz jaśniała dziwną
4696     3, 34|              rozpowiadać lipeckie nowiny, a ktosik już i rady jakiejś
4697     3, 34|               jużem to Hance przyobiecał; a przyjmie mnie kto potem,
4698     3, 34|                  do starego się wybrał.~- A obaczcie ich, leżą w sadzie,
4699     3, 34|                 wama bez ten czas uwarzę, a może byście i jajków zjedli?
4700     3, 34|                   warował mu przy nogach, a Witków bociek gajdał się
4701     3, 34|             czasem pies warknął na muchy, a niekiedy rozświegotane jaskółki
4702     3, 34|                   wczoraj mówił Jambroży, a nawet radził, żeby już nie
4703     3, 34|               kłopotach jęła się skwapnie a szeroko rozwodzić.~- Kaj
4704     3, 34|              obiecuje. Obiecanka cacanka, a głupiemu radość - powiedają.
4705     3, 34|              głupiemu radość - powiedają. A pan Jacek dał Stachowi list
4706     3, 34|               zbożach grywa na skrzypicy, a czasem tak bele co i nie
4707     3, 34|                   ten niespełna rozumu... A on taki pan, że mu sam dziedzic
4708     3, 34|                   najmniejszą poredę iść, a i to na ręce patrzą, zaś
4709     3, 34|             grontu wyjeżdża się w ogiery, a powraca rakiem, na czworakach...
4710     3, 34|             Zniknęła gdziesik w obejściu, a powróciwszy po jakimś pacierzu
4711     3, 34|                  po matce, dał je Jagnie, a potem snadź odebrał - szepnęła
4712     3, 34|                 parę korczyków zboża...~- A widzicie, ziarnko do ziarnka
4713     3, 34|                 córkę.~- Wszystko Jagnie? a chłopaki?~- Przez złość
4714     3, 34|               działów. Piekło tam u nich, a to dzień nie mija przez
4715     3, 34|            jeszcze po śmierci Dominika.~- A ja myślałem, że co inszego,
4716     3, 34|           podrobnie. Stary jeszcze rzęzi, a ta jak suka... Nie powtarzałabym
4717     3, 34|            pchnęłam po ziela na wianki.~- A świece, lichtarze macie
4718     3, 34|                 drzewie. Słuchajcie no.~- A i ty wystałaś się, chudziaczko,
4719     3, 34|                    mamrotał:~- Tylachnaś, a dali ci radę! co? Żydy by
4720     3, 34|                   cię do miasta wywiezły, a tak Pan Jezus pozwolił,
4721     3, 34|                wieczór, upał przechodził, a nawet już od łąk przewiewały
4722     3, 34|                  krzyczeć z całych sił:~- A to nie wiecie, jakieś zabite
4723     3, 34|                   licho strachnęło konia? a tu jakieś ludzie w jałowcach
4724     3, 34|                jałowcach leżą... Wołalim, a oni nic, leżą kieby pomarłe...~-
4725     3, 34|                się żegnali z przerażenia. A nim słońce zaszło, z pół
4726     3, 34|                   nieco naprzód topolową, a wszyscy z wielką niecierpliwością
4727     3, 34|                historia. Wio! maluśkie!~- A cóż to, wójt chory, że leży
4728     3, 34|             podchodzę bliżej... patrzę... a to pan wójt leży przez kapoty,
4729     3, 34|                   wójt leży przez kapoty, a pobok Jagusia Borynowa...
4730     3, 34|              Czysta sodoma. Stara jestem, a jeszcze o takim zgorszeniu
4731     3, 34|                  ociec dzieciom i wójt!~- A Boryna ze śmiercią się mocuje,
4732     3, 34|                 wody mu nie ma kto podać, a ta...~- Ja bym ją ze wsi
4733     3, 34|                kobiety, załamując ręce.~- A kaj Dominikowa?~- Z rozmysłem
4734     3, 34|              ledwie spojrzy na człowieka, a już ciągotki biorą.~- Miód,
4735     3, 34|                łże jedno, Kozłowa drugie, a baby przez zazdrość jeszcze
4736     3, 34|                 wybuchnął wściekłością.~- A nieprawda! - wrzasnął naraz
4737     3, 34|                   tą niespodzianą obroną, a on wytrząchając pięściami
4738     3, 34|                 jak przyniewalał i kusił; A może i jakich kropli jej
4739     3, 34|               drugi, to ja bronił będę... A będę, psiakrew, i niech
4740     3, 34|                oberwał - dodał Wachnik.~- A od gospodarzy ci zasie,
4741     3, 34|                 bowiem było po zachodzie, a na niebie jeszcze leżały
4742     3, 34|                  krzyczały po obejściach, a psy ujadały kiej wściekłe,
4743     3, 34|               kupiąc się przed opłotkami, a z cicha poredzając.~Wieś
4744     3, 34|                   nieszczęście.~- Pewnie, a jutro cała parafia będzie
4745     3, 34|                 najdzie większego chwata!~A że jakoś nie bardzo mu basowali,
4746     3, 34|                  pono dziedzicowi naraił. A hula cięgiem, pije, stodołę
4747     3, 34|                   że organistę zwymyślał, a Jambroża cybuchem przekropił.~
4748     3, 34|                szykowali się do kościoła, a dziewczyny, które miały
4749     3, 34|              drugich przymierzać stroiki, a czesać się i cudeńka wygadywać
4750     3, 34|             Skończyli też prawie pierwsi, a tak pięknie przybrali, jaże
4751     3, 34|            wypleciona z brzozowych gałęzi a zieleni, wykryli ją całą
4752     3, 34|             płachtą i zastawiony świecami a kwiatami w doinkach, które
4753     3, 34|              Boskiej wisiał nad ołtarzem, a pobok zawiesili mniejsze,
4754     3, 34|              Witek z cicha przygwizdywał.~A całe opłotki od drogi wysadzone
4755     3, 34|                dachu nawtykała tataraków.~A przykładali się do roboty
4756     3, 34|              kosowi, że gałęzią odganiał, a nie mogąc poredzić puszczał
4757     3, 34|         przykrótkie obleczenie.~- Cie!... a kolana ci się czerwienią
4758     3, 34|                 że śwarna i przystrojona, a i gospodyni też się rozczapierza
4759     3, 34|                   warować przed ołtarzem, a sam poleciał do Macieja,
4760     3, 34|                wywalać wielkimi drzwiami, a nad nim wychodziły chorągwie
4761     3, 34|             wynosił się czerwony baldach, a pod nim ksiądz ze złocistą
4762     3, 34|           wolniuśko zstępował ze schodów. A kiej się jako tako ustawili
4763     3, 34|                   Twoich stoję, Panie!...~A wszystek naród odgruchnął
4764     3, 34|                 cała parafia się stawiła, a nawet wszystkie dwory, że
4765     3, 34|              święte figury całe w tiulach a kwiatach.~Parli się w tłoku
4766     3, 34|           zaciągać białawe, długie smugi; a rozprażone powietrze trzęsło
4767     3, 34|                   już ustawali ze spieki, a choć i sam proboszcz spotniały
4768     3, 34|                   śpiewając nowe pieśnie.~A czasami, kiej naród ździebko
4769     3, 34|                bezustannie; biły z wolna, a długim, mocnym i gorącym
4770     3, 34|                dzieci piskały po swojemu, a małe dzwonki jazgotały i
4771     3, 34|                 dudniała wyschła ziemia - a głosy dzwonów wynosiły się
4772     3, 34|             przejętym radością i weselem, a tak krzepko i rozgłośnie,
4773     3, 34|                  rozlegały się śpiewania.~A ledwie co wysypali się przed
4774     3, 34|                   paliło niemiłosierniej, a żaby nukały ciszej i senniej,
4775     3, 34|               deszczem czy gradem, krótki a hukliwy wiater wyrywał się
4776     3, 34|             chałup, bydło wyrywało z pól, a po drogach już się kręciły
4777     3, 34|               rozlegały się coraz bliżej.~A nie wyszło i dwóch pacierzy,
4778     3, 34|               dachów w cały świat porwał, a pierwsze pioruny trzasnęły
4779     3, 34|                   Domy dygotały od huków, a wszelkie stworzenie przyczaiło
4780     3, 34|           położyła zboża, rzeka wezbrała, a ze wszystkich rowów, miedz
4781     3, 34|             pachniało wszyćko po deszczu, a już najbarzej młode brzózki
4782     3, 34|           perliczki darły się na płotach, a wszystkie opłotki, drogi,
4783     3, 34|              Skoro żytko, jarkę zeżniesz;~A tyś zeżon i owiesek -~Teraz
4784     3, 34|                 brzękliwy warkot bębenka.~A i drudzy też gęsto pociągali
4785     3, 34|                 ściany i dyle pojękiwały, a przewodził tanom ku niemałemu
4786     3, 34|                 grdyką ku pijącym pobok:- A wali kulasami kiej cepem:
4787     3, 34|                   łasym cudzych sekretów, a nic tu, widzę, po mnie...~-
4788     3, 34|              dzień mogą pojechać do aktu, a nawet mówili, co na przyszły
4789     3, 34|             pójdziemy albo do Hameryki.~- A ojce jeno się we łby skrobią,
4790     3, 34|              siedziały takuśko w Liszkach a nasi ich wykupili co do
4791     3, 34|      sześćdziesiąt rubli morgę sprzedają, a potem to znajdziesz z jakie
4792     3, 34|              wydzieliły każdemu, co jego, a prędzej by poredził.~- Bo
4793     3, 34|              całego ledwie się przeżywią, a wy na działach chcecie nazbijać
4794     3, 34|                gospodarek - mówił dalej - a jeno z tego, że Lipce mają
4795     3, 34|            pięścią w stół i zakrzyczał:~- A czekajcie i róbcie sobie,
4796     3, 34|                   i jakoś sobie radzić:~- A bo już wytrzymać nie mogę,
4797     3, 34|               siedzi, bieda jaże piszczy, a tu pobok leży ziemia wolna
4798     3, 34|                 prosi się, by ją wziąć... a nie ugryziesz, choćbyś zdychał
4799     3, 34|             Słuchali wzdychając żałośnie, a Mateusz mu przerwał:~- Cóż
4800     3, 34|                matkę z karczmy wypędzili, a teraz Szymek jął pić na
4801     3, 34|             rozradowali taką możliwością, a Grzela jeszcze powiadał,
4802     3, 34|                 wypadło dwanaście pola!~- A nam z dziesięć, cała gospodarka!~-
4803     3, 34|                niebądź krzaków na opał.~- A za paśniki mógłby dać choć
4804     3, 34|               drugiego.~- Jeszcze trochę, a będziecie chcieli, żeby
4805     3, 34|                 niech się tylko zgodzi... A nim się nasi wydrapią po
4806     3, 34|                  gadać, nie naradzać się, a trza zrobić tak samo jak
4807     3, 34|                borem.~- Czasem tak można, a czasem nie! - mruknął Grzela.~-
4808     3, 34|                  nie! - mruknął Grzela.~- A ja ci mówię, że można, w
4809     3, 34|                   w inny ździebko sposób, a to samo wyjdzie... Do Miemców
4810     3, 34|              ważyły kupować Podlesia...~- A takie są głupie, że zaraz
4811     3, 34|                  ich kiej lisów z jamy.~- A juści, niby to se nie poredzą!...
4812     3, 34|              jakbyś z książki wyczytywał, a nam czego inszego potrza!~
4813     3, 34|                    tłuc pięściami w stół, a wrzeszczeć z wielkiej radości:~-
4814     3, 34|              mądrze radzi, jego słuchamy, a któren się boja, niech pod
4815     3, 34|             dziadek z waszymi, no nie?... A coście mądrze o Niemcach
4816     3, 34|             dzisiaj!...~Hurmą tam poszli, a Mateusz odbił zaraz jakiemuś
4817     3, 34|                  puścił się z nią w tany, a za nim drugie zaczęły dziewki
4818     3, 34|                   wrzaski, muzyka; tupoty a siarczyste pokrzyki jakby
4819     3, 34|                   przez powywierane drzwi a okna, zaś pod ścianami na
4820     3, 34|                 często do się przepijali, a raili coraz głośniej i coraz
4821     3, 34|                  szumiały cicho drzewiny, a z mokradeł roznosiły się
4822     3, 34|              świeżym, chłodnym powietrzu, a raz po raz jakaś para, trzymając
4823     3, 34|                   się było połapać. ~- ...a co jeno wieprzka wypuściłam,
4824     3, 34|               zdążył wsadzić w ziemniaki, a ta do mnie z pyskiem.~-
4825     3, 34|                    Przepijcie no do mnie, a cosik waju rzeknę...~- Byka
4826     3, 34|                       Byka bierz za rogi, a nie popuszczaj, jaże się
4827     3, 34|                  się zwali...~- Dwa morgi a jedna - trzy morgi; trzy
4828     3, 34|                    trzy morgi; trzy morgi a jedna - cztery morgi.~-
4829     3, 34|                  postaw kieliszek bracie! A postawisz całą półkwaterkę,
4830     3, 34|                   wypełniła się wrzaskiem a wiewającymi kieckami i kapotami,
4831     3, 34|                    piskliwie pokrzykując, a Jagustynka przedarłszy się
4832     3, 35|                  poniechali swoich zajęć, a ino całe te dnie i wieczory
4833     3, 35|             strony też nie żałował namów, a jak było potrza na upartych,
4834     3, 35|                wieś sprowadzić! - wołały, a sołtysowa, cicha zazwyczaj,
4835     3, 35|                    zawrzeszczały każdego, a niejedna już i płaczem lamentliwym
4836     3, 35|                 choćby mi kulasy obcięli, a nie puszczę!... Dosyć my
4837     3, 35|                 się już nabiedowały!...~- A żeby was, głąby jedne, siarczyste
4838     3, 35|              przeciwiać się, przytakiwać, a pomaluśku na swoją stronę
4839     3, 35|                był kwardy i nieustępliwy, a na co się jeno zawziął,
4840     3, 35|                    przyświarczał jeszcze, a kaj było potrza - basował,
4841     3, 35|                   końcu powiedział swoje, a nie udało się - szedł dalej.
4842     3, 35|                   niby to chłodu zażywał, a zaglądał w obejścia, pytał
4843     3, 35|               obejścia, pytał o różności, a głównie z kobietami się
4844     3, 35|                  w końcu każdemu z osobna a cicho powiadał:~- Chłopaki
4845     3, 35|                   okrasy wiercił nozdrza, a Pietrek przeciągał się po
4846     3, 35|              jadle.~Czas się robił ciepły a nieupalny, jaskółki niby
4847     3, 35|                   nad stawem ze śmiechami a chlupotem pucowały się chłopaki
4848     3, 35|             różaniec, czasem nasłuchiwał, a głównie myślał o Jagusi,
4849     3, 35|                 niekiedy szła w podwórze, a wracając spuszczała przed
4850     3, 35|                   rwały się jej z piersi, a niekiedy łzy kapały z zaczerwienionych
4851     3, 35|               plecami, kiej przechodziła, a poniektóre spluwały za nią;
4852     3, 35|                   śmiały się wzgardliwie, a nawet wczoraj najmłodszy
4853     3, 35|               dziw nie zadusił!~Mój Boże, a bo to była winowata?...
4854     3, 35|                mogła się to przeciwić?... a teraz wszyscy na nią, teraz
4855     3, 35|                   kiej od zapowietrzonej, a nikto w obronie nie stanie.~
4856     3, 35|                   broniąc przed ludźmi...~A bo i niewinowata, nie, wójt
4857     3, 35|                  przyniewolił do grzechu, a już najbardziej winien wszystkiemu
4858     3, 35|                  niej kajść zapodziewały, a wstawał natomiast srogi
4859     3, 35|                   i matkę skusił morgami, a teraz musi cierzpieć...
4860     3, 35|                znowu pójdą hurmą z kijami a krzykiem, to Miemcy się
4861     3, 35|                  się hamował ze złości.~- A może się i wyrzekną kupna,
4862     3, 35|             wyrzekną kupna, kto wie?...~- A juści! gronta porozmierzali,
4863     3, 35|                   się pcha na pierwszego, a głupi naród bałamuci i do
4864     3, 35|                   łzy ciekły strumieniami a wraz z nimi ściekała pamięć
4865     3, 35|             przedrzeźniała się z boćkiem, a Łapie, któren chodził za
4866     3, 35|                brata, aż w końcu rzekł:~- A to, matko, dajcie mi pieniędzy,
4867     3, 35|                   Przynieś wody ze stawu, a ty, Jędrek, wieprzka wypuść,
4868     3, 35|              Zrobili to prawie bezwolnie, a kiej znowu Szymek rozparł
4869     3, 35|                  rzekł: dajcie pieniędzy, a żywo!...~- Nie dam i żenić
4870     3, 35|                 po ręku; obłapiać za nogi a molestować wraz z bratem.~
4871     3, 35|            ślepiami:~- Dawajcie pieniądze a prędko!... czekał już ni
4872     3, 35|                 wczepiła mu rękę w kudły, a drugą zaczęła bić po twarzy
4873     3, 35|                   wiedząc, co się dzieje.~A ledwie się niecoś uspokoiło,
4874     3, 35|                 sieniach się już gnietli, a i przez okno wtykali głowy.~
4875     3, 35|                przepłakane oczy i żałości a smutku pełne, że mu się
4876     3, 35|                    Wydrzeć bym się mogła, a nikto by się nie pokwapił!...
4877     3, 35|     nieopowiedzianą dobrością przyhołubił a uspokajał...~- Myślałam,
4878     3, 35|                Hale, może łoni, kiedyś... a teraz tak jak drudzy...
4879     3, 35|                nie wypomnieć.~- Uciekasz, a cóżem ci to znowu za krzywdę
4880     3, 35|                  modre, przepłakane oczy, a żal, tkliwość i gniew nim
4881     3, 35|                 zrobił... tak me spoił... a nikto się za mną nie upomni...
4882     3, 35|                    nikto się nie ulituje, a wszyscy na mnie bij zabij!
4883     3, 35|                  Odpłać, Mateusz! Odpłać, a ja już ci... - przywtórzyła
4884     3, 35|                 że może się za nią ujmie, a krzywdzić nie pozwoli.~-
4885     3, 35|                  krzywdzić nie pozwoli.~- A może i Antek - przyszło
4886     3, 35|                    zaroiły się wnet drogi a rozgłośniały turkotami wozów
4887     3, 35|                wieś, rozgwarzyły się izby a sienie i progi; po sadach
4888     3, 35|                  pod drzewami, w cieniach a chłodzie, że wszędy było
4889     3, 35|              skrzybot łyżek, szczęk mich; a zapachy jadła i skamłania
4890     3, 35|             turbowała się wielce o chorą, a ukradkiem, przyczajonymi
4891     3, 35|                  cię za ogon nie ciąga... a siedź se choćby do jutra! -
4892     3, 35|                  jutra! - rozgniewał się, a że akuratnie Jagna odprowadzała
4893     3, 35|                wypominał?...~- Słyszałeś, a jeszcze za język ciągniesz.~-
4894     3, 35|                   to ni słowem nie tknął, a on tu zawinił najbarzej -
4895     3, 35|                 nimi było, to ich sprawa, a drugim wara od tego.~- Magdy
4896     3, 35|                   przeciek, co wyrabiają! A na dwórki z Woli też nie
4897     3, 35|                oberwać może od Tereski... A na złość Dominikowej Szymek
4898     3, 35|                   One swoje sprawy robią, a bez to niewinne cierpią -
4899     3, 35|                 jajków dała mu na święta, a z tego wyszło, co na książce
4900     3, 35|                  naucza i książki polskie a gazety rozdaje ludziom...
4901     3, 35|                    trza cosik zaradzić... a prędko - wykładał stary
4902     3, 35|                 buntował przeciw urzędom, a na szkodę wszystkim, to
4903     3, 35|                    Wójtem chcecie zostać, a głupiście kiej but dziurawy! -
4904     3, 35|                imię Boże!~Przodem ruszył, a za nim chłopy wywalili się
4905     3, 35|              przed oczyma kieby na dłoni, a w zieleni borów okiem mógł
4906     3, 35|                Kobiety zostały za młynem; a chłopi szli wolno pod wzgórze.
4907     3, 35|                surowe, miny zadzierzyste, a oczy wynosiły się hardo,
4908     3, 35|                   o ziem dębowymi lagami, a czasem to i ktoś w garście
4909     3, 35|             śpiewania dziecięce dzwoniły, a granie fujarek roznosiło
4910     3, 35|                 ognich, pszenice wymiękłe a przypalone czerwieniały
4911     3, 35|              któryś.~- Najgorszy parobek, a jeszcze lepiej w groncie
4912     3, 35|                 drugi, choćby i dziedzic, a nawet tej świętej ziemi
4913     3, 35|              progu przygrywał na fleciku, a oni siedzieli, porozwalani
4914     3, 35|             dzieci baraszkowały kole domu a pobok pasły się tęgie krowy
4915     3, 35|               przysłaniać oczy garściami, a patrzeć ku nim i cosik wrzeszczeć,
4916     3, 35|              dzwoniły prawie nad głowami, a ze zbóż sypało się gęste,
4917     3, 35|                   przepiórki się wyrywał.~A chociaż spieczona ziemia
4918     3, 35|             ziemia dudniała pod chłopami, a podkówki szczękały o kamienie
4919     3, 35|                    jakby nic nie słysząc, a jeno lubując się piwskiem
4920     3, 35|                powietrze przedwieczerza. ~A chłopy już dochodziły, coraz
4921     3, 35|              hardo wżerały się w Miemców, a z twarzy kieby zastygłych
4922     3, 35|                 po niemiecku, przystając, a za nim półkolem stanęła
4923     3, 35|                      Bardzośmy wam radzi, a kiedyście przyszli pierwsi,
4924     3, 35|              Rocho ich przyciszył oczyma, a stary Niemiec rzekł kwardo:~-
4925     3, 35|                    Cichość padła, sapanie a krótkie przydechy się rozległy,
4926     3, 35|                  brody targać, nabzdyczać a cosik z cicha mamrotać.~
4927     3, 35|                psy warczały pod ścianami, a oni z dobre Zdrowaś stojali
4928     3, 35|                   po niemiecku powtórzył, a ledwie skończył, Mateusz
4929     3, 35|            buchnął, krzyczeli kłębiąc się a szwargocąc zajadle, trząchając
4930     3, 35|                 ręce się im jeno trzęsły, a zęby zacinały.~- Czyście
4931     3, 35|                  powiedział uroczyście.~- A to w jaki sposób, za darmo
4932     3, 35|                  jest nasze i pozostanie, a komu się to nie podoba,
4933     3, 35|                 już się trząsł ze złości, a i drugie ledwie się hamowały.~-
4934     3, 35|              wołali drudzy zachęcając się a cisnąc coraz bliżej i groźniej,
4935     3, 35|                 was po ludzku, poczciwie, a wy grozicie kreminałem i
4936     3, 35|         wysiedzicie! Przyszlim z pokojem, a wy chceta wojny! Dobra,
4937     3, 35|                   urzędy, mata pieniądze, a my jeno te gołe pięście...
4938     3, 35|              Obaczymy, czyje będzie górą! A jeszcze to wam dołożę, byście
4939     3, 35|                    ale zeźre i murowańce, a chyta się i zboża choćby
4940     3, 35|                   Niech no który strzeli, a wszystkie wsie tu zlecą. ~-
4941     3, 35|                chłopami nie zdzierżyta.~- A waszego mięsa i głodny pies
4942     3, 35|                   nogę, trzaskając kijami a wrzeszcząc zajadle, że wymysły
4943     3, 35|                   szepnął Pryczek Adam.~- A mnie by się widziały w pośrodku,
4944     3, 35|               Jeżeli dziedzic się zgodzi, a odda wam Podlesie, to niemała
4945     3, 35|            poradzili.~- Niech jeno dadzą, a obaczycie! ~- Człowiek bych
4946     3, 36|                 wyskakiwać przed końmi.~- A kaj Antek? - krzyczała z
4947     3, 36|                spokojnie, całując dzieci, a rozdając im kukiełki.~Witek
4948     3, 36|                   też wyleciał ze stajni, a za nim źrebak, któren ze
4949     3, 36|                 Rafał i Kobus za odrobek, a Kłębów Jadam i Mateusz przynajęci.~-
4950     3, 36|                 łąkę - objaśniał Filip.~- A idźcie dzisiaj za rzekę,
4951     3, 36|                   i ślepie tarł ze śpiku, a kto rzucał niekiej jakieś
4952     3, 36|                  już kwiliły kajś niekaj, a żarzące się od wschodu powietrze
4953     3, 36|                    tnąc już raz za razem, a za nim drudzy, ostawając
4954     3, 36|                   wstawały oblane rosami, a rozpalone kiej człowiek
4955     3, 36|               Lipcach tyle spraw różnych, a to o sądy za las się kłopotali,
4956     3, 36|                sądy za las się kłopotali, a to wójtowe sprawy kłyźniły
4957     3, 36|                cięgiem ludzi między sobą, a to Dominikowej spory ze
4958     3, 36|               Dominikowej spory ze synem, a to Miemcy, a to pomniejsze,
4959     3, 36|              spory ze synem, a to Miemcy, a to pomniejsze, sąsiedzkie
4960     3, 36|                  po dworach za zarobkiem, a gospodarze, zatykając uszy
4961     3, 36|         zaskarżyli dziedzica o pieniądze, a Lipce o gwałt.~Chłopy naśmiały
4962     3, 36|          błyszczały roztopionym szkliwem, a tak przejrzyste, że każdy
4963     3, 36|                     przywtórzyła Hanka.~- A tak będzie, jak się spodoba
4964     3, 36|                   o zgodę zapobiega?...~- A zgadliście, matko, ten się
4965     3, 36|               Witek pędzący.~- Gospodyni, a to prędko chodźcie! - wrzeszczał
4966     3, 36|                   zerwała się trwożnie.~- A to... to gospodarz czegoś
4967     3, 36|                  zgoła, co się tam stało:~A oto co było. Maciej już
4968     3, 36|               szeroko: - Już biały dzień, a wy śpita. Kuba niech brony
4969     3, 36|                nim kowalowa nieodstępnie, a Jagustynka chciała go okadzać.~-
4970     3, 36|                    Burknął niespodzianie, a gdy w południe przyleciał
4971     3, 36|              zapada, to go już pilnowali, a głównie Jagusia, z którą
4972     3, 36|             odbieżyć chorego jak przódzi.~A cała wieś była na łąkach,
4973     3, 36|             równie łąk roiły się od ludzi a pobrzęków i gwarów, migotały
4974     3, 36|               ochotna, siarczysta robota, a pod każden wieczór, kiej
4975     3, 36|            trzęsły od muzyki świerszczów, a moczary zagrały żabimi rechotami,
4976     3, 36|             wracali ze śpiewami kosiarze, a na pożółkłych, zdeptanych
4977     3, 36|           przysiadając do cichej pogwary, a między nimi brodziły boćki,
4978     3, 36|                 przepaście nieprzejrzane.~A niekiedy, jakby wyrywając
4979     3, 36|                    Południe już przeszło, a jego jeszcze nie było, Hanka
4980     3, 36|                  Wyglądali burzy z ulewą, a jeno spadł krótki, chociaż
4981     3, 36|                  raźno skrzybotały łyżki, a skrzekliwy głos Jagustynki
4982     3, 36|       nasłuchiwała każdego głosu z drogi, a co chwila biegła wyglądać
4983     3, 36|                   jeszcze przykrzejszego, a w odpowiedzi posypały się
4984     3, 36|                robiła wieczorne porządki, a że dziecko zaczęło coś matyjasić,
4985     3, 36|           wybiegając co chwila przed dom, a tak była pewna jego powrotu
4986     3, 36|                  cały dom wkrótce zasnął, a Hanka jeszcze późno w noc
4987     3, 36|           szemrały cosik jakby przez sen, a drzewiny, pławiące się w
4988     3, 36|               lelek zatrzepał skrzydłami, a niskie opary jęły z wolna
4989     3, 36|                  na łóżku i kiwając głową a robiąc usilnie grdyką, chciał
4990     3, 36|            rozglądając się nieprzytomnie, a niekiedy gmerząc palcami
4991     3, 36|                już duży dzień, że zaspał, a jakieś pilne roboty czekają
4992     3, 36|             wichrami weselną pieśń życia, a nie wiedzą, że płone są
4993     3, 36|                  nić uciekającą wiecznie, a cięgiem na jednym miejscu.~-
4994     3, 36|                   brogiem, od samej drogi a pobok ziemniaków, ciągnął
4995     3, 36|            zagonach.~Łapa chodził za nim, a kiej ptak jaki spłoszony
4996     3, 36|                   służbę przy gospodarzu.~A Boryna, zapatrzony przed
4997     3, 36|               kromie tej potrzeby głuchej a nieprzepartej, bych siać.~
4998     3, 36|                   Szedł aż do krańca pól, a gdy mu ziemi zabrakło pod
4999     3, 36|                    nowej nabierał i siał, a gdy mu drogę zastąpiły kamionki
5000     3, 36|                  drogę zastąpiły kamionki a krze kolczaste, zawracał.~