Tom, Rozdzial

6001     4, 44|                 gdakały wystraszone kury, a zziajany stójka jął ganiać
6002     4, 44|                 im naród składa podatków, a przeciech nikto im na ręce
6003     4, 44|                którymi był wójt, młynarz, a nieco z dala kręcił się
6004     4, 44|             między łudzi prawiąc im cosik a przekładając coś ważnego,
6005     4, 44|                 jaże ośmiał się niejeden, a w trzeciej gromadzie przy
6006     4, 44|                   ciężko było wyrozumieć.~A wszyscy trzej przyniewalali
6007     4, 44|                  nią płacić nowe podatki, a do tego nikomu się nie śpieszyło.~
6008     4, 44|               nogi na nogę, jęli chrząkać a pokasływać, a nikt jeszcze
6009     4, 44|               jęli chrząkać a pokasływać, a nikt jeszcze nie wiedział,
6010     4, 44|                się przeciwić naczelnikowi a zadzierać z urzędami.~Jeden
6011     4, 44|              przewąchując, co się święci, a do pisarza zachodził, z
6012     4, 44|              pisarz zawołał przez okno:~- A pójdź no tu który!~Nikt
6013     4, 44|              mieli rano jeszcze przysłać, a jakoś nie przysyłają! Tylko
6014     4, 44|                bęben.~Pisarz jeno zaklął, a po chwili wyszedł wójt od
6015     4, 44|                 zadzierać z naczelnikiem, a przecież za szkołą głosować
6016     4, 44|                   by i drugie słyszały:~- A ja wam radzę, głosujcie,
6017     4, 44|                  będzie lepsza od żadnej. A o jakiej zamyślacie, nie
6018     4, 44|               kupy.~- Głupiś! Sami wezmą, a nie dasz z dobrej woli,
6019     4, 44|          niespodzianie:~- Prawdę mówicie, a Rocho naród zbałamucił i
6020     4, 44|            zbałamucił i do zguby popycha.~A na to wystąpił jakiś gospodarz
6021     4, 44|                   znowuj głos podniósł.~- A głupie mu pomagają! rzekłem! -
6022     4, 44|                 potoczył mądrymi oczami - a komu to nie w smak, niech
6023     4, 44|             płacić, to kto płaci? chłopi! A jak wam kozaków po wsiach
6024     4, 44|                kogo do kreminału powleką? A jeno was, chłopów! Panowie
6025     4, 44|                 za nich gnaty wyciągał.~- A żeby mogli, to by jutro
6026     4, 44|                    niech uczą po naszemu, a nie chcą, to nie uchwalać
6027     4, 44|                ani grosza, przeciwić się, a juści, tylko parobkowi łacno
6028     4, 44|              niźli przeciwić się urzędom. A że po naszemu nie nauczają,
6029     4, 44|                 nie będzie mówił inaczej, a jeno jak go matka nauczyła!
6030     4, 44|               swoją ano stronę trzymajmy! A drą się między sobą panowie,
6031     4, 44|               słuchają!~Przycichło nagle, a stary wystąpił i jął prawie
6032     4, 44|                 Prześmiewajta się, juchy, a ja wam rzeknę, jak bywało
6033     4, 44|                   baczę, jak nas tumaniły a przysięgały, że jak Polska
6034     4, 44|             wszystko! Obiecywały, mówiły, a kto drugi dał, co tera mamy,
6035     4, 44|             uciemiężenie! Jeszcze me...~- A dajże mu ta który w pysk,
6036     4, 44|                  wyrwał się jakiś głos.~- A tera - ciągnął dalej - ja
6037     4, 44|                 pokwikuje z kuntentności, a chwali se chliw i pełne
6038     4, 44|                 tknąć nie śmie.~- Plecie, a tyle miarkuje, co ten koński
6039     4, 44|                  Kury zmacać nie poredzi, a będzie tu występował! Gnojek
6040     4, 44|                   włosów nie poszanują!~- A to i każdą siwą kobyłę trza
6041     4, 44|                   patrzył w dal.~- Józek, a zamknij gębę, bo ci jeszcze
6042     4, 44|            przebierać w świąteczny ubier, a w całym domu znowu podniesły
6043     4, 44|                   nie karczma!~- Pietrze, a chodźcie ino, cosik wama
6044     4, 44|                 nie ma tu żadnego Pietra, a jeno urzędnik! - odburknął
6045     4, 44|           przypadli wysadzać go z powozu, a strażnicy stanęli przy drzwiach
6046     4, 44|            przeszedł może i cały pacierz, a naczelnik się nie pokazywał,
6047     4, 44|               smaki wiercące w nozdrzach.~A że mierziło się już czekanie
6048     4, 44|           zakrzyczał:~- Nie rozłazić się! A którego zbraknie, ten się
6049     4, 44|                   jeno coraz siarczyściej a niecierpliwie spozierając
6050     4, 44|                  każden jeno grdyką robi, a po próżnicy ślinkę łyka! -
6051     4, 44|                  się żałosny i długi bek, a po chwili wylazł stójka
6052     4, 44|                 Łapaj złodzieja! Łapaj!~- A posyp mu soli na ogon, to
6053     4, 44|                   napędził go w podwórze. A jeszcze nie odzipnęli, kiej
6054     4, 44|                   naczelnikowi.~- Wójcie, a trza wykadzić, bych nie
6055     4, 44|                jaże wójt błyskał ślepiami a zęby zacinał, ale w końcu
6056     4, 44|             zbrzydły im nawet przekpinki, a tak dokuczyło czekanie na
6057     4, 44|               nami! Co uchwalimy, będzie, a czego nie chce gromada,
6058     4, 44|                   sołtysi jęli nawoływać, a wójt przyleciał z krzykiem:~-
6059     4, 44|              przeczyta niby o tej szkole! A słuchajta pilnie, bych każden
6060     4, 44|                budowę jeszcze w tym roku, a na przyszłą jesień dzieci
6061     4, 44|                 ozwali się tu i owdzie.~- A któren ma przeciw temu,
6062     4, 44|              przeciw temu, niech wystąpi, a swoje rzeknie.~Jęli się
6063     4, 44|                  już ze wszystkich stron, a coraz śmielej, głośniej
6064     4, 44|                 przycichli na jego widok, a on poskubał bródkę i rzekł
6065     4, 44|                      zaklął ktoś na nich.~A naczelnik, choć prawił słodziuśko,
6066     4, 44|                  groźnie.~Wójt struchlał, a pisarzowi jaże spadły z
6067     4, 44|             przystąpił i śmiało spytał:~- A niby jaka to ma być ta nowa
6068     4, 44|             uchwalim i pół rubla z morgi, a na inszą ni szeląga.~- Co
6069     4, 44|                 uczyły się bez trzy roki, a też ni be, ni me.~- Ciszej,
6070     4, 44|                    Rozbrykały się barany, a wilk jeno patrzeć, jak skoczy
6071     4, 44|                   i wszędy zawrzały spory a kłótnie, zwłaszcza Grzelowe
6072     4, 44|                 wsi przekładali, prosili, a nawet i strachali Bóg wie
6073     4, 44|                   się im wygadać do woli, a kiej mu się widziało, co
6074     4, 44|              słuchać! - spokoili sołtysi.~A nim się do cna przyciszyło,
6075     4, 44|                   jeno co się nie ulękli, a Kłąb chlasnął na odlew:~-
6076     4, 44|                 ich ścisnęli między sobą, a ktosik im szepnął:~- Niech
6077     4, 44|                  czyniąc wolne przejście, a tłocząc się za nimi przed
6078     4, 44|                 wrzawą, przysapując jeno, a klnąc i wytrząchając pięściami,
6079     4, 44|                  stworzenie ma swój głos, a jeno nam przykazują mieć
6080     4, 44|              cudzy.~- I cięgiem przykazy, a ty, chłopie, słuchaj, płać
6081     4, 44|                    zatrzęsły się śmiechy, a on wołał rozjuszony:~- Albo
6082     4, 44|                 pogadał cosik z pisarzem, a ten pokrótce ogłosił: jako
6083     4, 44|                 już nie dosłyszał nikogo, a jeno pojedyncze słowa klątw,
6084     4, 44|                   wydzierali zapalczywie, a nikto nie poredził wyrozumieć,
6085     4, 44|                twarzach.~Przysiadł znowu, a wójt, młynarz i drugie rzucili
6086     4, 44|                   szedł koleją, posobnie, a pisarz przy nazwisku znaczył
6087     4, 44|              oszukali!~- Ja mówiłem: nie, a postawił mi kreskę! - wydzierał
6088     4, 44|                     wydzierał się któryś, a za nim wielu świarczyło
6089     4, 44|                 na kogo, ni kiwnął głową, a pogadawszy jeszcze ze strażnikami,
6090     4, 44|            Jagniątko, do rany go przyłóż, a nie spodziejesz się, jak
6091     4, 44|              wilka i weźmie pod kopyta.~- A czymże by to głupich trzymali,
6092     4, 44|                   wezwyczai.~- Moiściewy, a jaki to człowiek, nawet
6093     4, 44|             przeciek prawo pisali la nas, a nie la siebie.~Jakiś chłop
6094     4, 44|           naczelnik zapomniał powiedzieć? A tego, żeśta kundle i barany.
6095     4, 44|         organistów.~Otoczyli go Lipczaki, a Grzela rozpowiedział o wszystkim.
6096     4, 44|               kieliszku Mateusz huknął:~- A ja wam powiedam, że wszystkiemu
6097     4, 44|               Prawda, najwięcej namawiali a straszyli - przyświarczył
6098     4, 44|           przyświarczył Stacho Płoszka.~- A że naczelnik groził, to
6099     4, 45|                   kot odpędzony od miski, a rozważał, czyby nie zawrócić,
6100     4, 45|              obstrugiwał, pasując do ręki a zważając na burków, którzy
6101     4, 45|                służbie, panie gospodarzu, a może nam w jedną stronę,
6102     4, 45|                 nie postawią; cóż, kluski a kapusta nie la takich panów -
6103     4, 45|            zabielały dziecińskie głowiny, a tylko jedne pieski przeprowadzały
6104     4, 45|               zaczepnie:~- Prawdę powiem, a to z waszej służby tyla
6105     4, 45|                wsiach naszczekają pieski, a jaki taki zbędzie ostatniej
6106     4, 45|                już pozieleniał ze złości, a za pałaszem macał, ale dopiero
6107     4, 45|                  nie dam się i czterem... a kły powybijam kiej psom.
6108     4, 45|                   niczym nie winowatym... A szukacie bitki, dobrze...
6109     4, 45|                  podwody na swoje kości...A podejdź który i tknij me
6110     4, 45|                   żart.~- Ha! ha! sławno, a to się nam udała szutka! -
6111     4, 45|                 gospodarzu, i pogadamy.~- A niech cie ta przódzi zaraza
6112     4, 45|                 okna czerniały kiej jamy, a na słupiastym ganku siedziało
6113     4, 45|                   nich, szczękały statki, a niekiedy długi, wesoły śmiech
6114     4, 45|            pogłoski stworzeń przeróżnych, a na polach muzyka koników
6115     4, 45|                  ukropem. Świat oniemiał, a co jeno było żywe, przytaiło
6116     4, 45|                  ostatnie kałuże wyschły, a do tego od zbóż prawie dojrzałych
6117     4, 45|               cichość leżała w powietrzu, a nikaj nie dojrzał człowieka
6118     4, 45|                    Głowił się i wzdychał, a tyla mu jeno przyszło z
6119     4, 45|             poczuł, jako i jemu jest źle, a może nawet gorzej niźli
6120     4, 45|                  to jest boskie skaranie, a nie gorąc - wybuchnął Żyd
6121     4, 45|           gałganów i drewnianymi pudłami, a na nich stał jeszcze kosz
6122     4, 45|                 sił do ostatka i szarpał, a co trochę musiał odpoczywać.~-
6123     4, 45|              jeszcze co? Ja mam wszystko. A może pan gospodarz kupi
6124     4, 45|            gospodarz kupi paczkę tytuniu? A może dać kieliszek fajnej
6125     4, 45|                ślepie na wierzch wylazły, a kiej Antek zwolnił nieco
6126     4, 45|                  zaczął z innej beczki.~- A jak nie urodzi, też mniej
6127     4, 45|               folwarku; ksiądz z parafii, a urzędnik ze wszystkich.
6128     4, 45|                  drugiego łupił ze skóry, a jeno, bych każden żył sprawiedliwie,
6129     4, 45|             złotówkę cukierków la dzieci, a kiej mu Żyd jął dziękować,
6130     4, 45|                  gęstą, pomieszaną ciżbą, a dołem tulił się do grubachnych
6131     4, 45|            połamane wierzchoły i gałęzie, a kaj niekaj smukła drzewina,
6132     4, 45|                mroczno, pachniało pleśnią a grzybem, drzewa stojały
6133     4, 45|                 jakby zapatrzone w niebo, a przez zwarte korony jeno
6134     4, 45|                 koński tupot i parskanie, a dojrzawszy dziedzica jadącego
6135     4, 45|             głaszcząc niespokojną klacz~- A dopieka, za jaki tydzień
6136     4, 45|                  o zebranie w kancelarii, a usłyszawszy wszystko, jak
6137     4, 45|                   robię z gęby cholewy.~- A żeście się to ważyli z tym
6138     4, 45|                  Skąd! Przecieśma Polaki, a nie Niemcy czy to jakie
6139     4, 45|              wsiach - ciągnął tak samo.~- A wespół z panowym stryjaszkiem,
6140     4, 45|        opuszczenie, w jakim naród żyje.~- A bo nikogo nie słuchają!
6141     4, 45|                  ale odrzekł spokojnie:~- A zmądrzałem, bo wiem, że
6142     4, 45|                    Duby smalone pleciesz, a cóż ci to złego zrobili?~-
6143     4, 45|                cóż ci to złego zrobili?~- A to, że za polskich czasów
6144     4, 45|               batem popędzać i ciemiężyć, a sami se tak balowali, jaże
6145     4, 45|               ozgniewał się i krzyknął:~- A wara ci, chamie jeden, do
6146     4, 45|                 gnoju i wideł, rozumiesz! A język trzymaj za zębami,
6147     4, 45|                   poszedł w swoją stronę, a również zły i wzburzony.~-
6148     4, 45|                 niewart i wszy pieczonej, a drugich przezywa od chamów! -
6149     4, 45|                tak latały czerwone wargi, a biło od niej taką radością?
6150     4, 45|                   ust...~- Prawie ksiądz, a chce mu się zabawiać kiej
6151     4, 45|                boli! - myślał o Jagusi. - A jak to w niego łakomie patrzała;
6152     4, 45|             patrzała; dziw go nie zjadła. A niechta, a niechta...~Próżno
6153     4, 45|                 go nie zjadła. A niechta, a niechta...~Próżno się jednak
6154     4, 45|                  dolegała mu do żywego.~- A ode mnie to uciekaj kieby
6155     4, 45|                   się przed nią w piasku, a stadko podskubanych gęsi
6156     4, 45|               nogi. - Pilusie, pilu, pilu a gdzie, szkodniki, a gdzie? -
6157     4, 45|                  pilu a gdzie, szkodniki, a gdzie? - wrzasnęła, bo gęsi
6158     4, 45|                przepuści bez pogłaskania. A którąż to spotkał?~- Nie
6159     4, 45|                zdało mi się, co Jagusię - a widząc, że stara skrzywiła
6160     4, 45|                    Taka dobra jak drugie, a może i lepsza! - rozgniewał
6161     4, 45|               jakoś pilnie w pończochę. - A żeby ci ozór odjęło, pleciuchu
6162     4, 45|                się ku niej coraz prędzej, a nie wyszło i Zdrowaś, już
6163     4, 45|                wzięła go ściskać, całować a wodzić po nim rozkochanymi
6164     4, 45|                nim rozkochanymi oczyma.~- A to cię wychudzili, kruszyno!
6165     4, 45|                 prędzej będziemy w domu~- A gęsi? Święci Pańscy, znowu
6166     4, 45|              zostanie kiedyś proboszczem, a ona usiędzie przy nim na
6167     4, 45|                spokoju i szczęśliwości.~- A kiedyż to Felek przyjedzie
6168     4, 45|             Aresztowany! i cóż to zbroił? A zawsze mówiłam, a przepowiadałam,
6169     4, 45|                 zbroił? A zawsze mówiłam, a przepowiadałam, że źle skończy!
6170     4, 45|                   zrobić z niego doktora! A tak się nim pysznili, tak
6171     4, 45|            pysznili, tak nosy zadzierali, a teraz synek w kryminale,
6172     4, 45|                   cytadeli.~- W cytadeli, a to musi być coś politycznego? -
6173     4, 45|           rzeczach, zaraz by wypędzili.~- A widzisz! Wypędziliby cię
6174     4, 45|                  ciężko, tyle nas w domu, a przychody coraz mniejsze
6175     4, 45|           dobrodziej z cudzej kieszeni.~- A bo naprawdę zdzierał! -
6176     4, 45|             powstawał? na rodzonego ojca! A jeśli zdzierał, to dla kogo?
6177     4, 45|                  Przecież nie dla siebie, a tylko dla was, dla ciebie,
6178     4, 45|             przepływając między drzewami, a za nim leciał ksiądz w portkach
6179     4, 45|              ślepie, gęsi się rozleciały, a jeno Jasiu stał spokojnie
6180     4, 45|                  Jambroż! drabina, sitko, a prędzej, bo uciekną! Ruszaj
6181     4, 45|                skrapiać opadającego roju, a nie upłynęło i Zdrowaś,
6182     4, 45|                  nim z brzękiem i szumem, a zeszedłszy na ziemię poniósł
6183     4, 45|                 jakby w każdym się roiło.~A kiedy ksiądz zajął się obsadzaniem
6184     4, 45|            ucieszyli się nim niezmiernie, a co tam było pisków, całowań
6185     4, 45|            dalejże znosić przeróżne smaki a podtykać, a molestować i
6186     4, 45|               przeróżne smaki a podtykać, a molestować i zachęcać do
6187     4, 45|                dalej szukać po chałupach, a zaraz po jego odejściu zawołano
6188     4, 45|           tegorocznych rojów? Piętnaście! A mocne, jak stare, już niektóre
6189     4, 45|                   fiut... na bory i lasy. A jeden rój ukradł mi młynarz!
6190     4, 45|                   gałgany to tną jak osy, a sio! - zajęczał opędzając
6191     4, 45|               skończyło! Doigrał się, co? A mówiłem, a przekładałem,
6192     4, 45|               Doigrał się, co? A mówiłem, a przekładałem, nie słuchał
6193     4, 45|                 się z motyką na słońce... A powiedziano: jakże to...
6194     4, 45|                czego nie wolno, nie rusz, a co zakazane, obchodź z daleka.
6195     4, 45|                  Zmęczyły mnie pszczółki! A przychodź wieczorami na
6196     4, 45|                 że cięgiem mu się myliło, a gdy nareszcie uchwycił wątek
6197     4, 45|                 Wariacie jeden! wariacie!~A on snuł się i promieniał
6198     4, 45|                   chociaż służył do mszy, a w przerwach żarliwie się
6199     4, 45|                 jednak nie zastał nikogo, a tylko w sieniach, wywartych
6200     4, 45|              cosik zaruszało się w kącie, a jakiś głos zachrypiał:~-
6201     4, 45|          uroczyście.~- Cóż to wam jest?~- A nic, śmierć se we mnie rośnie
6202     4, 45|                    i księdza sprowadzą... a potem we świąteczne szmaty
6203     4, 45|               Juści, dałam na wszystko... a ludzie poczciwe sieroty
6204     4, 45|           przyobiecały, przy świadkach.~- A nie przykrzy się wam samej? -
6205     4, 45|              Całkiem mi dobrze, paniczku. A mało to świata dojrzę se
6206     4, 45|               jakbym se po wsi wędrowała. A pójdą wszystkie do roboty,
6207     4, 45|                  poświeci przed zachodem, a niekiej wisus jaki ciepnie
6208     4, 45|                   się człowiek spodzieje. A nocami też do mnie przychodzą,
6209     4, 45|                 mnie przychodzą, juści... a niejedne...~- Któż taki?
6210     4, 45|                   z bliska w jej otwarte, a jakby niewidzące oczy.~-
6211     4, 45|                  jakby niewidzące oczy.~- A te moje, co się im już dawno
6212     4, 45|                 się im już dawno pomarło, a te powinowate i znajome.
6213     4, 45|                   paniczku, przychodzą... A kiedyś - szeptała z uśmiechem
6214     4, 45|             koronie ano była, w płaszczu, a cała we złocie i koralach.
6215     4, 45|             litość przygięła go do ziemi, a gorąca, proszalna modlitwa
6216     4, 45|               najwięcej dzieuch i kobiet, a wszędy wielce byli mu radzi,
6217     4, 45|               krewieństwie ze wszystkimi.~A dopiero na samym ostatku
6218     4, 45|              uciekła do chałupy.~- Jaguś, a wynieś no mleka, to może
6219     4, 45|                warg, pełna szczęśliwości, a zarazem lęku, i pełna jakowychś
6220     4, 45|                nią, bo chociaż bezwolnie, a zaglądał do nich niekiedy
6221     4, 45|            odchodził dziwnie rozradowany, a już co dnia widywał ją w
6222     4, 45|           klęczała zawdy przez całą mszę, a tak wielce rozmodlona i
6223     4, 45|                   nie zrozumiał przytyku, a że przychodziła do nich,
6224     4, 45|                 to, idziecie na wesele?~- A może przysłali do was z
6225     4, 45|                  Obaczę go znowu! obaczę!~A nieraz, kiedy klęczała przed
6226     4, 45|                   Święty! Święty! Święty!~A nieraz i msza się skończyła,
6227     4, 45|           kościele przedzwaniał kluczami, a ona jeszcze klęczała, zapatrzona
6228     4, 45|                   wyniesiona nad światem, a wszystko śpiewało wraz z
6229     4, 45|                  patrzą rozmiłowane oczy!~A jaki to człowiek mocen w
6230     4, 45|                  Życie mu jednym weselem, a bratem choćby i ten stwór
6231     4, 45|                  rozdawał między bliźnie, a bogaczem ostaje, a cięgiem
6232     4, 45|               bliźnie, a bogaczem ostaje, a cięgiem mu jeszcze przybywa
6233     4, 45|             znojnych przygotowań do żniw, a ona uwijała się przy robotach
6234     4, 45|               kużdego się już prześmiewa! A harna kieby dziedziczka! -
6235     4, 45|          zmierzchu pogadywać z Dominikową a patrzeć za Jagusią zwijającą
6236     4, 45|             częściej zaglądał do karczmy, a potem w chałupie wyprawiał
6237     4, 45|            Widziałyście, jak się to pawi! A to przejdzie i ani już spojrzy
6238     4, 45|                ani już spojrzy na kogo.~- A wystrojona jakby na odpust.~-
6239     4, 45|                  cięgiem se kupuje wstęgi a stroiki - dogadywały zawistnie,
6240     4, 45|              ozory przy leda sposobności, a nicowały, że niech Bóg broni,
6241     4, 45|                   to na to bierze!~- Cie, a za cóż to wójt ma u niej
6242     4, 45|               pomocy przy każdej robocie, a przy tym często gęsto i
6243     4, 45|               miarkując, kiedy był dzień, a kiedy noc.~Dominikowa czuła,
6244     4, 45|                    pokornej szczęśliwości a czekania.~I któregoś dnia
6245     4, 45|                oczy buchnęły płomieniami, a wargi zadrgały w przytajonym
6246     4, 45|                  z dziećmi na ogrodzie... A wszyćko było utrafione do
6247     4, 45|                  powiew nie przechładzał, a jeno w tej upalnej cichości
6248     4, 45|                   Jaże oczy mu rozbłysły, a na twarz wystąpiły kolory,
6249     4, 45|                  go słuchała dzień i noc. A czy pan Jasio ma o tym książki?~-
6250     4, 45|                 Jasio ma o tym książki?~- A któż by czytał takie bajdy! -
6251     4, 45|              umyślali takie cudeńka?...~- A tak, wszystko bajki a zmyślenia.~-
6252     4, 45|                     A tak, wszystko bajki a zmyślenia.~- To nieprawda
6253     4, 45|                naśmiechliwymi ślepiami.~- A to pana Jasia szukają po
6254     4, 45|              ułożone do wiersza.~- Cie... a ja miarkowałam całkiem co
6255     4, 46|                  rajcujące cicho kobiety, a na wszystkich twarzach widniał
6256     4, 46|                  nią ugięły ze strachu.~- A Kłębiak co ino mówił, że
6257     4, 46|             siedziała w progu z kądzielą, a przy niej parę rozgadanych
6258     4, 46|                  jak was, siedzą w ganku, a starsze u proboszcza na
6259     4, 46|                 proboszcza na pokojach.~- A po wójta posłali Michała
6260     4, 46|                 tego historie, wyjdą...~- A może jeno przyjechały ściągać
6261     4, 46|               nasłuchując z chciwością.~- A to będą was zapisywały do
6262     4, 46|                was trzymają psie figle.~- A bo z igły robita widły!
6263     4, 46|                   nie pogubią ze strachu, a każda by rada jakiej przygodzie.
6264     4, 46|              Grzela puścił brata naprzód, a sam obejrzał bryki, stojące
6265     4, 46|                   nie przestając rąbać.~- A nie, to jeno bieda, że nie
6266     4, 46|                   zająkał stary Bylica.~- A może o zebranie! Naczelnik
6267     4, 46|                   Naczelnik się wygrażał, a strażniki już się tu i owdzie
6268     4, 46|                 ciężko robił piersiami.~- A mnie się widzi, co prędzej
6269     4, 46|                  juści... jąkał Bylica.~- A może to co drugiego, może
6270     4, 46|                  co jeno przyszli. Rochu, a chodźcie no do nas! - krzyknął.~-
6271     4, 46|              Michał organistów.~- Wiecie, a to do was, Antoni, walą
6272     4, 46|           bruździe, póki was nie zawołam. A chybko, bych nie nadeszli...~
6273     4, 46|          zaszeptał:~- Schowaj pod siebie, a nie wydaj! ~I jak był, bez
6274     4, 46|                     I jak był, bez czapki a kapoty, rzucił się w sad
6275     4, 46|              podnosił ostrze pod światło, a strzygł ślepiami na wszystkie
6276     4, 46|            wszystko pokazywać i otwierać, a Hanka siedziała pod oknem
6277     4, 46|               któryś zajrzał pod łóżka.~- A siedzi tam i właśnie czeka
6278     4, 46|                  Kto z was umie czytać?~- A żadne, tak nas uczyli we
6279     4, 46|                podszedł nieco do Józki.~- A juści, już od paru niedziel
6280     4, 46|                  nimi rozpalonymi oczami, a tak rozdygotana ze strachu,
6281     4, 46|                 siebie, co? Szukajcie!...~A kiedy skończyli, Antek przystąpił
6282     4, 46|              twarz i rzekł z naciskiem:~- A wyda się, że go ukrywasz,
6283     4, 46|              człowiek, taki dobrodziej!~- A żeby to wciórności! - zaklął,
6284     4, 46|              Płoszka.~- Przeszkadza wama? A może was ukrzywdził, co? -
6285     4, 46|                      zawarczał Mateusz.~- A mało to narobił mątu? Mało
6286     4, 46|            pięścią, nasobaczył i odszedł, a że już było do cna pociemniało
6287     4, 46|               zasiedli przed wieczerzami, a po wsi rozwiały się zapachy
6288     4, 46|                    Hanka padła mu do nóg, a Józka buchnęła skomlącym,
6289     4, 46|                 przyciskając je do piersi a całując po głowinach kiej
6290     4, 46|           zaczekają u Szymka na Podlesiu, a Mateusz was powiezie.~-
6291     4, 46|                zarno tam pociągniemy...~- A dobrze, bo z Grzelą mam
6292     4, 46|              cięgiem wyzierała w opłotki, a stara siedząc w izbie nasłuchiwała
6293     4, 46|                   ją palące ognie wstydu, a serce spięło się męką, ale
6294     4, 46|                  podniesła hardo głowę.~- A cóż to złego z nim wyrabiam,
6295     4, 46|                  Jął wywodzić po swojemu, a przedstawiać łagodnie, na
6296     4, 46|            zapamiętale:~- Jasiu! Jasiu! - A rozjarzone oczy rwały się
6297     4, 46|                   będzie w czas żniwny!~- A jak nie obrodzi? Przeciek
6298     4, 46|           przewijały się nad ich głowami, a jakiś smutek przejmował
6299     4, 46|                   gładząc ją po głowie.~- A bo to wiem, markotno mi
6300     4, 46|                 głosem pełnym dufności:~- A o mnie się nie trwóżcie,
6301     4, 46|                   dać żywot dla sprawy... A przyjdzie pora, że jawi
6302     4, 46|             święty, utęskniony Kościół... A mówię wam, że stanie i trwał
6303     4, 46|                   narodu...~Mówił gorąco, a chwilami tak górnie, że
6304     4, 46|                Jezu... prowadźcie jeno... a choćby na śmierć pódę, pódę...~-
6305     4, 46|                      Wszystkie pójdziemy, a co stanie na zawadzie -
6306     4, 46|                   zawadzie - stratujem!~- A kto się nam sprzeciwi, kto
6307     4, 46|               Wybuchnęli jeden po drugim, a coraz zapamiętalej, aż musiał
6308     4, 46|                cudności niewypowiedziane, a serca się pasły janielskim,
6309     4, 46|                  cisi, jeszcze zasłuchani a jakby opici jego słowami
6310     4, 46|               przepadli kajś pod borem.~- A nie mówże przed nikim o
6311     4, 46|                      warknęła gniewnie.~- A już niech Bóg broni, żeby
6312     4, 46|             chciała uciec przede mną...~- A bo prawda! Obaczy nas kto
6313     4, 47|            chlebów i sposobieniu zapasów, a z tego wszystkiego zrobiło
6314     4, 47|                   jakimś wielkim świętem.~A że przy tym zjechało się
6315     4, 47|                  robił tylko jeden ganek, a i to zaledwie się ruchając,
6316     4, 47|            kupować mąkę, kasze przeróżne, a nawet i po chleb gotowy.~
6317     4, 47|             dworze, pod wywartym oknem:~- A rzepeckim nie dawaj ani
6318     4, 47|                   jego panowanie.~- Hale, a któż to da radę takiemu
6319     4, 47|             wytrzeszczyła ze zdumienia.~- A mój wiatrak postawi. Co
6320     4, 47|                 to niczego o Rochu?~- Nic a nic - odwrócił się od niej
6321     4, 47|                  bywało, że poszedł kajś, a potem znowu się zjawił.~-
6322     4, 47|         Częstochowy? - zagadnęła Hanka.~- A idzie moja Jewka z Maciusiem.
6323     4, 47|                    Wiecie - wrzeszczała - a to może przed godziną przyszedł
6324     4, 47|                  Jasiek!~- Tereski chłop! A dyć powiadała, co wraca
6325     4, 47|               świat, kobietę ostawi samą, a potem, jak się niebodze
6326     4, 47|               gotów ją choć i zakatrupić! A wszystkie też bij zabij
6327     4, 47|             Czemuż to jemu tylko uciecha, a la niej samo płakanie, co?~-
6328     4, 47|                  żeby się naród marnował, a zły cieszył, ale ja to bym
6329     4, 47|            niechże se ją ostawi na zawdy, a nie zechce, bo mu już nowa
6330     4, 47|                  póki jej nie dostanieta. A potem jeszcze się przekpiwają!~-
6331     4, 47|             spytała niespokojnie Hanka.~- A co, napiłam się człowieczego
6332     4, 47|                łzy i szlochania - wiecie, a to Kozłowa wzięła Jaśka
6333     4, 47|               zachłysnął i zaczął kląć.~- A żeby to siarczyste pioruny
6334     4, 47|                 Nie kochanie mi w głowie, a jeno całkiem co drugiego.~-
6335     4, 47|                  i zagadał znowu o Jaśku, a wywiedziawszy się wszystkiego,
6336     4, 47|             szarpiąca zazdrość o Jagusię, a już te myśle, że Mateusz
6337     4, 47|                  ze złym prześmiechem :~- A któren się z nią ożeni,
6338     4, 47|                 daleka, to się na nią źli a pyskuje. A niechta se lata
6339     4, 47|                 się na nią źli a pyskuje. A niechta se lata za Jasiem,
6340     4, 47|                     Co było, to nie jest, a zechce się jej nowych figlów,
6341     4, 47|                 do kolacji nie mógł jeść, a jeno nadsłuchiwał od Jaśkowego
6342     4, 47|                  posłyszał, jakieś kroki, a nim rozeznał, z której strony
6343     4, 47|                     wchodzę do chałupy... a on stoi na środku blady
6344     4, 47|                    lżej by mi było, lżej, a on siedzi i płacze! I cóż
6345     4, 47|              wybrany z tysiąca, zabij me, a nie odpędzaj od siebie!
6346     4, 47|                  Ino me ostaw przy sobie, a służyła ci będę za tego
6347     4, 47|              samego dna udręczonej duszy.~A Mateusz wił się jakby w
6348     4, 47|          odpowiedzi zbywając ją całunkami a przygłaskaniem i przytakując
6349     4, 47|               kiej ta przydeptana glista! A ja mu zawierzyłam jak komu
6350     4, 47|          najlepszemu! Mój Boże, mój Boże! A Jasiek taki poczciwy, nawiózł
6351     4, 47|                 tkliwe, przesiąkłe łzami, a pełne dobrości słowa:~-
6352     4, 47|              migiem się rozniesła po wsi, a ku niemałemu podziwowi,
6353     4, 47|               przetrzymała takiego postu. A Mateusz zwietrzył kiej pies
6354     4, 47|             któraś.~- Łeb mu już lenieje, a za kobietami jeszcze ciągnie.~-
6355     4, 47|                 jakby się prosiły o kosy, a jęczmiona już dochodziły,
6356     4, 47|          organiścina, wzięły żąć i córki, a stary miał nad wszystkim
6357     4, 47|                  głęboką duszną modlitwę, a Jasio, rozumiejąc, co już
6358     4, 47|                 głos modlitwy, powtarzała a nim, zasypiając co chwila
6359     4, 47|              jakimś leciuśkim pośmiechem.~A gdy zasiadali do wieczerzy,
6360     4, 47|            położyli ją na Kłębowej łóżko, a na jej własnej pościeli,
6361     4, 47|                 położyła na nim kropidło, a spenetrowawszy, że już jest,
6362     4, 47|               Kłębowie też ostali w domu, a wkrótce przyleciała Jagusia,
6363     4, 47|                  po parę groszy:~- Naści, a zmów paciorek za Jagatę! -
6364     4, 47|                      szeptała z lubością.~A potem już całe godziny nie
6365     4, 47|                miał się już ku schyłkowi, a izbę zalały czerwone zorze
6366     4, 47|        wyciągnąwszy ręce zawołała mocnym, a jakoby cudzym głosem:~-
6367     4, 47|                 kieby najpierwsza we wsi, a Jambroż, któren akuratnie
6368     4, 47|               przy jej zwłokach, popłakać a zazdrośnie się dziwować
6369     4, 47|                zawrzeszczała do Jagusi:~- A ty się wynoś, i żeby tutaj
6370     4, 47|                   i pognała w cały świat.~A Jasio stanął jakby rażony
6371     4, 48|               porwał się za nią lecieć.~- A to gdzie? - warknęła groźnie
6372     4, 48|                Kozłowa otworzyła mi oczy, a teraz już sama zobaczyłam,
6373     4, 48|               piersi jęła mu obcierać łzy a uspokajać.~- Nie dziw się,
6374     4, 48|              załamał rozpaczliwie ręce.~- A czemuż ją bronisz tak zawzięcie,
6375     4, 48|                 chociażby przy całej wsi, a sprawię jej taką frycówkę,
6376     4, 48|                popamięta z ruski miesiąc! A i tobie może się przy tym
6377     4, 48|            trzaskając drzwiami ze złości.~A Jasio, nawet nie rozumiejąc,
6378     4, 48|                   przypomnienia spotykań, a jakiś słoneczny tuman niepojętej
6379     4, 48|                   wtrącał się do rozmowy, a jeno cięgiem matyjasił,
6380     4, 48|                  frasobliwie medytował.~- A może to i prawda! Mama by
6381     4, 48|             warcząc na się przyjacielsko, a z ganku roznosił się grubachny
6382     4, 48|            roznosił się grubachny głos.~- A jęczmień na Świńskim Dołku
6383     4, 48|                  z paradą jak gospodynię. A powiedz tam brackim, że
6384     4, 48|               Michał obrządzi w kościele, a ty idź z ludźmi do żniwa
6385     4, 48|       naszczekiwały psy wielce swarliwie, a od Kłębów buchały niekiej
6386     4, 48|                   buchały kiej płomienie, a niekiedy przez długie chwile
6387     4, 48|                      że już i nie sipiam, a ino cięgiem o tobie, Maryś...
6388     4, 48|                  go sparło pod piersiami, a oczy nalały się łzami, przejął
6389     4, 48|                 się raz po raz przeciągał a wzdychał.~- ...tyla mi do
6390     4, 48|                się już trzymał na nogach, a tam w gąszczach wciąż mlaskały
6391     4, 48|               wyrzekł cicho i pokornie.~- A idź, synu, przyjdę później
6392     4, 48|                noc roziskrzona gwiazdami, a kiej niekiej wsadzał zdumioną
6393     4, 48|                 pogrążony w twardym śnie, a z drugiej izby rozlegało
6394     4, 48|               rozjarzone i drżący głos: - A ja myślałem! - Zatrząsł
6395     4, 48|                  wstydliwą ciekawością.~- A bo mi wesoło! - zaśmiała
6396     4, 48|              odlaną z blichowanego wosku, a dziwnie rozradowaną, w zesztywniałych
6397     4, 48|                   pacierz za nieboszczkę, a kilkoro dzieci plątało się
6398     4, 48|          przestanie - radziła mu matka.~- A gdzież pójdę? Żeby mama
6399     4, 48|                  się wielce rozdrażniony. A skończyło się na tym, że
6400     4, 48|                podjadł jak się patrzy. ~- A teraz idź się przejść, idź
6401     4, 48|                  mylił się w śpiewaniach, a kiej ciało prowadzili na
6402     4, 48|                   po umarłej tak szlocha, a jeno z ciężkiej udręki zbolałego,
6403     4, 48|             Lipiec ludzie z dalszych wsi, a nawet i z drugich parafii
6404     4, 48|                   drogi nad stawem wozami a gwarem, sporo też przychodziło
6405     4, 48|                 ani tknął oczami książki, a cisnął ją kajś w trawę i
6406     4, 48|               kieby w to cudne zwidzenie, a słodki prześmiech zatlił
6407     4, 48|                 se jednak folgi, milczał, a jeno przysiadł na zagonie
6408     4, 48|               niepojętą szczęśliwością.~- A przed Kłębami, wczoraj,
6409     4, 48|                jakiemuś cudowi podobna.~- A to dziw mi serce nie pękło!
6410     4, 48|                  dziw mi serce nie pękło! A to dziw me rozum nie odszedł.~
6411     4, 48|            gaworzy, że oczy mu się jarzą, a ona klęczy se przed nim
6412     4, 48|                 od razu, uwierzyć musiał, a ona sparła się, piersiami
6413     4, 48|              oboje unikając swoich oczów, a wraz cisnąc się do siebie
6414     4, 48|                śmiały się czerwone wargi, a dusze kieby w czas Podniesienia
6415     4, 48|          oczymgnieniu; byli na topolowej, a matka stojała tuż przed
6416     4, 48|             zawziętością.~- Poszła precz! A do budy, ty suko! - zakrzyczała
6417     4, 48|                   się plątała po drogach, a potem, gdy w chałupie poszli
6418     4, 48|                   popłakiwały matyjaśnie, a ona wciąż siedziała na jednym
6419     4, 48|                   z tych cudnych zwidzeń, a głównie Hanka, która przyszła
6420     4, 48|         przybierać do kościoła.~- Wiecie, a to Jasio organistów idzie
6421     4, 48|              ołtarza żegnał odchodzących, a kiej się wywalili przed
6422     4, 48|            trzęsła się w sobie z żałości, a łykając gorzkie, sieroce
6423     4, 48|                  zginęła całkiem z oczów, a tylko kajś w rozsłonecznionych
6424     4, 48|            studnie niezgłębionej boleści.~A tylko niekiej, przy pacierzu,
6425     4, 49|                   przesiadując u Szymków, a w gospodarstwie czynił się
6426     4, 49|                 pszenicę wysychał w polu, a nie miał go kto przyorać,
6427     4, 49|                 choćby i na dziesięć rąk, a tu szło, kieby kto w nosie
6428     4, 49|                      westchnęła ciężko.~- A bogać, że uredzi wszyćkiemu,
6429     4, 49|                 zgryzła, że tak czy owak, a trza będzie ustąpić i jakąś
6430     4, 49|                Jędrzych też nie wiedział, a kum nie śmiała się wypytywać,
6431     4, 49|                drzwi do sieni i rzekła:~- A wiesz, co rozpowiadają o
6432     4, 49|                 oczy.~- Ciekawaś czy nie, a powinnaś wiedzieć, że przed
6433     4, 49|                ludźmi nic się nie uchowa! A kto cicho robi, o tym głośno
6434     4, 49|                 robi, o tym głośno mówią! A o tobie wygadują, że niech
6435     4, 49|                  przez zaciśnięte zęby:~- A żeby im kulasy poodpadały,
6436     4, 49|                  się strugi gorzkich łez, a wszystkie rany duszy spłynęły
6437     4, 49|           wybełkotała:~- Choćby świętemu, a nie przepuszczą!~Nie śmiała
6438     4, 49|                 na wsi śpiewały dzieuchy, a jakieś skrzypki rzępoliły
6439     4, 49|                jej schrypnął ze zgrozy,~- A nie. Ksiądz do kary to skory,
6440     4, 49|                   takie grzeszne gadanie! A ja ci mówię, do spowiedzi
6441     4, 49|            wszystko przemieni na dobre.~- A mało to mam pokuty, co?
6442     4, 49|                   mało to mam pokuty, co? A cóżem to zgrzeszyła? Za
6443     4, 49|                  co do słowa potwierdził, a Jankiel w południe powiedział
6444     4, 49|                 mu za to całą gospodarkę, a jak będzie jeszcze mało,
6445     4, 49|                   jeno dociągnąć do żniw, a tu przyjdzie płacić za złodzieja!
6446     4, 49|            posypały się kieby kamienie:~- A żebyś, ścierwo, skapiał
6447     4, 49|                  ja! Balował się, używał, a ty cierp za cudze! - pogadywali
6448     4, 49|                 wiela poszło do kościoła, a jeno radzili użalając się
6449     4, 49|               opłotkach, przed chałupami, a zwłaszcza nad stawem, na
6450     4, 49|                      Pisarzowi zawierzał, a wiadomo, jakie to ziółko!~-
6451     4, 49|             poniektórzy co stateczniejsi, a na to wraziła między nich
6452     4, 49|                   i trzeć suche ślepie.~- A mnie żal wójtowej! Biedna
6453     4, 49|                 se była i nos zadzierała, a teraz co! Chałupę wezmą,
6454     4, 49|                  żeby se chociaż użyła!~- A mało to jeszcze wysmakowała
6455     4, 49|                  cukru kładła se do kawy, a czysty harak pili szklankami!
6456     4, 49|                   przeróżnych przysmaków. A z czegóż to im brzuchy spęczniały,
6457     4, 49|                   bądź, choćby z Modlicy, a dowiecie się całej prawdy!~
6458     4, 49|          piesztrzonki ze szczerego złota, a jakie chusty jedwabne, a
6459     4, 49|                  a jakie chusty jedwabne, a jakie płótna cieniuśkie,
6460     4, 49|                  jakie płótna cieniuśkie, a jakie korale, a ile to jej
6461     4, 49|               cieniuśkie, a jakie korale, a ile to jej nadawał gotowych
6462     4, 49|                 nami. Widziała to pani?~- A widziałam i mogę przysięgnąć
6463     4, 49|                dla niej ukradł, dla niej, a może go nawet namówiła!
6464     4, 49|              rozciekana suka lata po wsi, a roznosi jeno zgorszenie
6465     4, 49|                taką święta ziemia nosi!~- A przez kogo pomarł Maciej?
6466     4, 49|               Jezu, bądź nam miłościwy!~- A wiela to już było przez
6467     4, 49|                 przez nią pijatyk, swarów a obrazy boskiej !~- Zakała
6468     4, 49|             dzisiaj wójt ukradł dla niej, a jutro zrobi to samo drugi!~-
6469     4, 49|                    zapuchnięta od płaczu, a tak zbiedzona, tak nieszczęśliwa
6470     4, 49|                  sobaczy, ta piekielnica! A żebyś zdechła pod płotem
6471     4, 49|                   płotem za moją krzywdę, a żeby cię robaki roztoczyły
6472     4, 49|                   i tajemniczych szeptów, a gdy już ciemna noc zapadła,
6473     4, 49|               znowu radzić i deliberować. A zeszli się co najpierwsi
6474     4, 49|                  Płoszkowa zakrzyczała:~- A kajże to Antek Boryna? Cała
6475     4, 49|                   można! - wrzeszczeli.~- A może będzie jej bronił,
6476     4, 49|                   iść i powiedzieć swoje! A nie pójdziecie, to powiedzą,
6477     4, 49|               drugi złakomi się na belki, a trzeciemu zachce się wyjąć
6478     4, 49|             Wymiarkujcie to sobie dobrze! A niechże tu każdemu będzie
6479     4, 49|                   nie wieś to już będzie, a jeno ten chlew diabelski,
6480     4, 49|                 jeno ten chlew diabelski, a hańba i wstyd la poczciwych!
6481     4, 49|                   ręka twoja, odetnij ją, a jeśli zgrzeszyło oko, wyłup
6482     4, 49|            krzywdy każdemu w uszy kładła, a i drugie pofolgowały se
6483     4, 49|                 zębami, pobladły od męki, a przychodziły na niego takie
6484     4, 49|           wszystkie rozwrzeszczone pyski, a obcasami tratować kiej to
6485     4, 49|                   kieliszek po kieliszku, a spluwał jeno i klął cicho.~
6486     4, 49|             Chceta ją wypędzić, wypędźta; a chceta se ją posadzić na
6487     4, 49|                prawie do samego świtania, a rankiem wiedzieli już wszyscy,
6488     4, 49|               kiej trup i cały dygotał.~- A wiem, prawo za nimi! - rzekł
6489     4, 49| niesprawiedliwości! Cóż to komu zawiniła? A o co ją winią, to nieprawda,
6490     4, 49|                pocznie, kaj się podzieje? A psiekrwie, zbóje, wilki
6491     4, 49|                 chyba chycę i będę rąbał, a nie dopuszczę, nie dopuszczę!~-
6492     4, 49|                 się w nim jeno przytajone a wiecznie czujne miłowania
6493     4, 49|                    Mateusza już nie było, a wieś wydała mu się jakaś
6494     4, 49|                 się co chwila i zamiatał, a nad drogami podnosiły się
6495     4, 49|               zawinił, niech weźmie karę. A niechta, a niechta.~Żyta
6496     4, 49|                   weźmie karę. A niechta, a niechta.~Żyta z chrzęstem
6497     4, 49|                    trza siać, by zbierać, a co jeno przeszkadza, trza
6498     4, 49|                   pojękiwały ściany żyta.~A tymczasem na wsi nastał
6499     4, 49|                 Jakoby dur ogarnął Lipce, a ludzie zgoła się powściekali,
6500     4, 49|             wiedła organiścina z wójtową, a za nimi przepychało się