Tom, Rozdzial

2001     2, 15|               Inni już na to nie baczyli, a on za każdą razą kiej posłyszał,
2002     2, 15|                 posłyszał, wrzał złością, a nieraz tak odwarknął, że
2003     2, 15|              tamten ino ślepiami błyskał, a znowu; jakby z rozmysłem,
2004     2, 15|            jeszcze, jak mógł, przyciszał, a tylko te przygryzki w pamięć
2005     2, 15|                robotę nie chodziło wiele, a ino o to, by się nie dać
2006     2, 15|                 tkwiła Jagusia. Obaj oni, a już z dawna, jeszcze od
2007     2, 15|                 dawna, jeszcze od wiosny, a może i od zapust, chodzili
2008     2, 15|               powiadał o swoim miłowaniu, a Antek kryć się z tym musiał,
2009     2, 15|                   ze sobą przyjacielstwa, a zawdy się boczyli na siebie
2010     2, 15|           tygodniu to się już nie witali, a przechodzili mimo, krzesząc
2011     2, 15|                  nie był zły ni nieużyty, a nasprzeciw, serce miał wspomogliwe
2012     2, 15|                  i za nic je sobie ważył, a i tę miał jeszcze wadę,
2013     2, 15|                  słucha się we wszystkim, a w oczy pokornie patrzy jak
2014     2, 15|                   ino roboty nie stracić, a drugie zasię dowodzili,
2015     2, 15|              znajomków wymijał bez słowa, a z roboty wprost do domu
2016     2, 15|                się wama zapiecze wątroba, a uważam, że i do roboty gorącujecie
2017     2, 15|           wszystko, po porządku, z wolna, a i Pan Jezus mógł świat stawić
2018     2, 15|               świat stawić w jeden dzień, a wolał go robić bez cały
2019     2, 15|                   nie ptak, nie pofrunie, a narywać się la młynarza
2020     2, 15|                    jaka wam wola i mus... a Mateusz jest od tego, kiej
2021     2, 15|                    aż mu stawy trzaskały, a fajki z zębów nie puszczał
2022     2, 15|          pachniało słonko, tom go rzucił, a szli natenczas ludzie do
2023     2, 15|                stawiał gospodarz chałupę, a tyle się na tym rozumiał,
2024     2, 15|               młoda, ale niczego jeszcze, a jakże, tyla że ino łysawa
2025     2, 15|                   wyżerkę miałem sielną - a to jajecznica z kiełbasą,
2026     2, 15|                 to jajecznica z kiełbasą, a to gorzałka z tłustością,
2027     2, 15|                 to gorzałka z tłustością, a to inne smaki były, a tak
2028     2, 15|         tłustością, a to inne smaki były, a tak się znarowiła do mnie,
2029     2, 15|                   kożuch po nieboszczyku. A mnie co po kobiecie! Z dawna
2030     2, 15|                  babie nasienie, z dawna! A to nic jeno krzyczy, wrzeszczy,
2031     2, 15|                sroki na płocie, wy słowo, a ona dwudziestu kiej grochowinami
2032     2, 15|                trzęsie... wy macie rozum, a ona ino ozorem zamiata.
2033     2, 15|                 Mówisz kiej do człowieka, a ta ni wyrozumie, ni rozważy,
2034     2, 15|                   i musi być to prawda... a drugą połówkę diabeł miał
2035     2, 15|                 fajka mu latała w zębach, a łypał powiekami prędko,
2036     2, 15|                 już pokazały z dwojakami, a Hanka wychodziła za węgla
2037     2, 15|                pojadał kapustę z grochem, a potem kluski ziemniaczane
2038     2, 15|                   ziemniaczane z mlekiem, a Hanka ukucnęła mimo i z
2039     2, 15|                 był od pracy, poczerniał, a od tego robienia na mrozie
2040     2, 15|                   barach rozrosły, gibki; a twarz miał długawą, suchą,
2041     2, 15|                oczy wielkie, siwozielone, a te brwie, to jakby krychę
2042     2, 15|                 aż straszno było patrzeć, a czoło miał wyniosłe, ino
2043     2, 15|               mieli urzucić spod jałówki, a samam wolała ci przynieść!~
2044     2, 15|                tam? - spytał dojadając.~- A cóż by! - oprzędłam już
2045     2, 15|                 Pewnie, że tak, pewnie... A i Jankiel zachodził po gęsi...~-
2046     2, 15|                     Sprzedasz to?~- Hale, a na zwiesnę to kupowała będę!~-
2047     2, 15|                chodzili, żeby rozbroił... a u Paczesiów cielę pono się
2048     2, 15|               ojca, wzielim ino dwa wozy, a z tylu morgów...~- Nie pójdę
2049     2, 15|                  od organisty na odrobek, a nie, to się ostatnie bydlę
2050     2, 15|                   ostatnie bydlę sprzeda, a pókim żyw, ojca o nic prosił
2051     2, 15|                   od organisty wziąć...~- A może i zarobię tyla, że
2052     2, 15|                 się zmiele.~Hanka wyszła, a on pozostał jeszcze kurząc
2053     2, 15|              rozmów, jakie chłopi wiedli, a mówili właśnie o bracie
2054     2, 15|                   aż to dziwno wszystkim, a wieczorami na skrzypkach
2055     2, 15|                   gospodarzy juchy udają, a całych portek nie pokażą
2056     2, 15|                   bym ci go nie przyciął, a od gospodarzy ci wara! -
2057     2, 15|                   jak ten zbój spoglądał, a już cały dzień słowa nie
2058     2, 15|                 Wart jest tyle co Bartek, a może i więcej, tom postąpił.
2059     2, 15|                  niech każdy o tym wie.~- A bo cisnę wszystko do stu
2060     2, 15|               staje do roboty - groził.~- A ciśnij, poszukaj bułek,.
2061     2, 15|     wyrozumialszym, spostrzegli to w lot, a Bartek splunął na to i rzekł
2062     2, 15|                 Myślał, że łaskę posiadł, a tak samo go przegonią, niech
2063     2, 15|                   bo mu się tak podobało, a gdyby zechciał brzuchem
2064     2, 15|                się tam nie wiem co stało. A że upodobał sobie w robocie,
2065     2, 15|             kieracie, co i nie popędzany, a w kółko biega, póki go nie
2066     2, 15|                okuje i śniegi przysypią - a bełkocze cięgiem, szumi,
2067     2, 15|                  przesiadywał wieczorami, a dobry był jak nigdy, cichy,
2068     2, 15|            dziękowała za nią Bogu gorąco, a zabiegała koło niego, jak
2069     2, 15|                 przywarło, przytaiło się, a ssie mu duszę, ssie...~On
2070     2, 15|                   zdzierży, nie wytrzyma!~A przy tym wiedział od Bartka,
2071     2, 15|             wicher i na zagładę skazane , a schnące powoli w samym środku
2072     2, 15|               zwykłym, codziennym życiem: a to chrzciny wyprawiali u
2073     2, 15|              jeszcze sprawy szły, drugie, a w każdej niemal cha-łupie
2074     2, 15|                się śmiać albo i markocić; a zaś po różnych chałupach
2075     2, 15|              drogach szły te gzy wesołe ! A wszędy co swarów, przyjacielstw,
2076     2, 15|                  ino huczało w chałupach.~A każden żył po swojemu, jak
2077     2, 15|                   jak mu sposobniej było, a społecznie z drugimi, jak
2078     2, 15|                  zaś ni jedno, ni tamto - a wszyscy żyli gwarno, z całej
2079     2, 15|                 ten ptak obcy, strachliwy a głodny - że choć się tłucze
2080     2, 15|                  by duszą całą do ludzi - a nie wleci; kołuje ino, zagląda,
2081     2, 15|                 się żywi, tęsknicę pije , a nie wleci.~Chyba, żeby Pan
2082     2, 15|                Pan Jezus co przemienił... a na dobre.~Ale bał się jeszcze
2083     2, 15|               leci, wywąchuje, kręta się, a ogonem ślad zaciera, żeby
2084     2, 15|                 wyszło, że dzieci osobno, a ociec osobno.~- Z namowy
2085     2, 15|                przyjacielstwem występuje, a obu by nas z torbami puścił,
2086     2, 15|            wyszczerbił się topór na sęku, a potem zaś, zaraz z przypołudnia,
2087     2, 15|               napuchła i srodze bolała... A do tego i Mateusz dzisiaj
2088     2, 15|                 mało, krzyczał, poganiał, a z nim to jakby wyraźnie
2089     2, 15|                 Franek zrobić na dzisiaj, a o którą Hanka mu co dnia
2090     2, 15|              drzewo samotne na wichurze , a przy tym drażniło go wszystko
2091     2, 15|                 chałupie, niecierpliwiło, a najbarzej te obmacujące,
2092     2, 15|                  wiatr pociągał od lasów, a z nim szedł daleki szum,
2093     2, 15|               gęsto naszczekiwały po wsi, a co trochę suły się kurzawą
2094     2, 15|               dymy tłukły się po drodze - a powietrze było wilgotnawe,
2095     2, 15|          siedziała w izdebce młynarczyka, a w pośrodku Mateusz snadź
2096     2, 15|                  jeszcze spotka w młynie, a przesiadywała tu całe noce,
2097     2, 15|               najprzednieszą mąkę robiło, a tak jakoś wprost wywartych
2098     2, 15|                turkot młyna nie pozwalał, a i sam słuchać nie chciał.~
2099     2, 15|                sto kobiet prało kijankami a bez przerwy, woda z bełkotliwym
2100     2, 15|                iść go poszukać na dworze, a zarazem by się orzeźwić
2101     2, 15|                   prawienie Mateusza.~-...a stary sam warzy mleko, to
2102     2, 15|               zganiać na przełaz ostry... a stary baran uwierzył. Taki
2103     2, 15|                   uwierzył. Taki mądrala, a uwierzył...~Śmiali się tak,
2104     2, 15|                    prawie w progu stanął, a blady jak trup z zaciśniętymi
2105     2, 15|                 sobie, gotowy do skoku.~- A to, co o Antku powiadali -
2106     2, 15|               żerdki trzasły kiej słomki, a Mateusz niby kloc ciężki
2107     2, 15|             Frankiem, który się znalazł - a skoro ludzie popowracali
2108     2, 15|              głośno, by wszyscy słyszeli, a mocno, by sobie każdy zapamiętał:~-
2109     2, 15|                   sprawa, nic mi do tego, a tartak stać nie może, dopóki
2110     2, 16|                 był znowu krzepko chycił, a że przyszedł po paru dniach
2111     2, 16|                utajona, nic nie grzejące, a naprzeciw, bo mróz brał
2112     2, 16|                leżały białe, roziskrzone, a głuche i martwe, ino czasami
2113     2, 16|                 okiem równiach śnieżnych, a tylko gdzieś, w dalekościach
2114     2, 16|                nie rozeznał skąd i gdzie, a już przebrzmiał i zgoła
2115     2, 16|                  przeciągłe, tęskne ryki, a nawet ten śnieg jakby radośniej
2116     2, 16|                 dymy biły modrymi słupami a prościuteńko, jakby strzelił,
2117     2, 16|                 tak w słońcu, aż raziło - a wszędzie pełno było wrzawy
2118     2, 16|                przed domami, w opłotkach, a wskroś ośnieżonych sadów
2119     2, 16|                    stanął na święta całe, a tylko zimne szkliwo wody
2120     2, 16|              upust, dzwoniło bełkotliwie, a gdzieś za nim, w błotach
2121     2, 16|                  całe ich stada kołowały.~A w każdej chałupie, u Szymonów,
2122     2, 16|              Kłębów, i kto ich tam zliczy a wypowie wszystkich, przewietrzano
2123     2, 16|                  posypywano izby, sienie, a nawet i śnieg przed progami
2124     2, 16|                 progami świeżym igliwiem, a gdzieniegdzie to i bielono
2125     2, 16|               bielono poczerniałe kominy; a wszędzie na gwałt pieczono
2126     2, 16|                   koni na Kubowe miejsce.~A w chałupie uwijano się żwawo,
2127     2, 16|                  których aż gra w oczach! A Jagna, z zakasanymi po ramiona
2128     2, 16|                   nieco z pytlowej mąki - a zwijała się żywo, bo ciasto
2129     2, 16|              zakładał sidła na kuropatki, a gęsto je przysypywał plewami
2130     2, 16|                   bo kosze mieli wielkie, a młodszy dźwigał niezgorsze
2131     2, 16|              Jeszcze mamy pół wsi obejść, a czasu niewiele!... - wzbraniał
2132     2, 16|                   ogrzeje, zamróz taki!~- A może zdziebko gorącego mleka,
2133     2, 16|                  w koszu szukać opłatków, a wyjął lepszą i grubszą paczkę,
2134     2, 16|                   na talerzu pod Pasyjką, a potem wyniesła z dobry garniec
2135     2, 16|           niedługo, bo tylko do wiosny!~- A mówiła pani organiścina
2136     2, 16|                   że oni księdzem ostaną, a może da Bóg, to i w naszej
2137     2, 16|               przerwać pytania niemiłe.~- A cóż by, dał Bóg, że nic
2138     2, 16|            Pomaluśku wszystko, pomaluśku, a dookoła, kieby w tym kieracie,
2139     2, 16|                   ale mnie nie puścili.~- A taka zabawa była, że bez
2140     2, 16|             podobno w tym czasie umarł!~- A zmarło mu się, zmarło chudziaczkowi,
2141     2, 16|               rozum, choćby i największy, a nie wyrozumie, nie przejrzy -
2142     2, 16|             chudziaki, możemy, to możemy, a resztę Bóg może!~- Szkoda
2143     2, 16|                 że i drugiego nie znaleźć a cichy, pobożny, pracowity,
2144     2, 16|            pracowity, cudzego nie ruszył, a z biednym to gotów się był
2145     2, 16|                  bieda u nich aż skrzypi, a on sam tak się zmienił,
2146     2, 16|                 nakładać chleb na łopatę, a stara łypnęła oczami, że
2147     2, 16|           kolorach.~- Aż tyle! Mój Jezus, a dyć to starczy i na światy,
2148     2, 16|                miasta i wchodził do izby, a za nim wciskał się Łapa
2149     2, 16|                 taki mróz.~- Nie dlatego, a tylko że krowa się dzisiaj
2150     2, 16|                   chciał, baraszkuje ino, a do klaczy się tak wydziera,
2151     2, 16|                  patrzał, jej się radził, a i Dominikowej też, że do
2152     2, 16|              porządku, wygodę swoją miał, a użalić się przed kim i poradzić,
2153     2, 16|              wygrzewał się przed kominem, a cięgiem chodził za nią rozmiłowanymi
2154     2, 16|              słodkie słówka wciąż prawił, a jeno o tym myślał, czym
2155     2, 16|           spychała na matkę, to na Józkę, a często i starego do niej
2156     2, 16|                zaganiała cierpkimi słowy, a sama szła niby to zajrzeć
2157     2, 16|                 albo do źrebaka w stajni, a głównie po to, by ostać
2158     2, 16|                  czas płynął jak ta woda; a to ślub, przenosiny, kłopoty
2159     2, 16|                  na myśl nie przychodził, a ludzie też wagowali się
2160     2, 16|                  mówić o nim przed nią... A teraz, nie wiada dlaczego,
2161     2, 16|                    aż ją w dołku gnietło, a tak cosik we świat duszę
2162     2, 16|                 nie wolno, Jezus kochany, a dyć by to był śmiertelny
2163     2, 16|                 przy świadkach, choćby... a to już ani dziś, ani jutro,
2164     2, 16|                 wieków amen...~- Jagusia, a chodźże, chleb trzeba przesadzić! -
2165     2, 16|                 Boryna, popatrzała matka, a potem na siebie długo i
2166     2, 16|                  brać w ramiona, całować, a tacy byli dobrzy, że stara
2167     2, 16|                nie pozwolił, sam wyniósł, a potem przy sposobności przyparł
2168     2, 16|                  komorze, srodze całował, a radośnie coś szeptał ,by
2169     2, 16|                cieszyć, mało to kłopotów? a tu jeszcze nowe utrapienie!~-
2170     2, 16|                  Pan Jezus nie pokarał.~- A niechta, a niechta!~- Czemuż
2171     2, 16|                 nie pokarał.~- A niechta, a niechta!~- Czemuż to się
2172     2, 16|                   jego część by przyszła, a po równo z drugimi, może
2173     2, 16|                  w głowie: grunt i grunt, a la mnie tyla stoi, co nic...~-
2174     2, 16|                  młódka jeszcze i głupia, a pleciesz bele co! Człowiek
2175     2, 16|                  nóg, tula się ino, tula, a do nikąd nie zajdzie. Nie
2176     2, 16|            światem, kiej nie masz rozumu, a mnie daj spokojnie chleb
2177     2, 16|                jeszcze tyla do zrobienia, a wieczór ino, ino~Jakoż i
2178     2, 16|                    słońce padało za bory, a czerwone zorze rozlewały
2179     2, 16|                  brał ziemię w moc swoją, a mróz się podnosił i tak
2180     2, 16|                  światełka migotały ostro a gęściej niźli zwykle, bo
2181     2, 16|                  czekano z namaszczeniem, a wszędy stawiano w kącie
2182     2, 16|                Boryna, wyjrzeli i drudzy, a na ostatku Rocho.~Juści,
2183     2, 16|                  się rozdarły bure opony, a z głębokich granatowych
2184     2, 16|               jarzyła się coraz bystrzej, a coraz bliżej była, aż Rocho
2185     2, 16|                 Rocho uklęknął na śniegu, a za nim drugie.~- Oto gwiazda
2186     2, 16|             pleniący złe, jako sakrament.~A gwiazda olbrzymiała, niosła
2187     2, 16|          drzazgami rozdzierały ciemności, a za nią, jako te służki wierne,
2188     2, 16|               wychylały się z nieba inne, a liczne, nieprzeliczoną i
2189     2, 16|              świętym! - powiedział Rocho.~A chociaż głodni byli, boć
2190     2, 16|              dzień cały o suchym chlebie, a pojadali wolno i godnie.~
2191     2, 16|            grzybach z ziemniakami całymi, a potem przyszły śledzie w
2192     2, 16|                  pszenne kluski z makiem, a potem szła kapusta z grzybami,
2193     2, 16|                olejem również omaszczona, a na ostatek podała Jagusia
2194     2, 16|                   makowym oleju uprużone, a przegryzali to wszystko
2195     2, 16|                   rwał się pomagać Jagusi a wyręczać, aż go stara skarciła~-
2196     2, 16|                  daleko jeszcze do czasu, a pierwsze święta na swojem,
2197     2, 16|             trykał łbem o zady, łasił się a przypochlebiał, by mu prędzej
2198     2, 16|       przypochlebiał, by mu prędzej dali, a bociek, któren miał swoje
2199     2, 16|                  na darmo... Mój Jezus... a teraz, jak ta dziadówka...
2200     2, 16|                  gorzej niźli tego psa... a tam u nich gwarno, pełno
2201     2, 16|             przyjść wam zaraz z wieczora, a na dziecińską łaskę nie
2202     2, 16|                 Dzieciątko Jezus.~Ogromny a ciągle podsycany ogień wesoło
2203     2, 16|           czerwieniały zamarznięte szyby, a oni siedzieli teraz wzdłuż
2204     2, 16|               ogniem, i poradzali z cicha a poważnie.~Potem Jaguś nagotowała
2205     2, 16|               zaczął z niej czytać cichym a głęboko wzruszonym głosem:~-
2206     2, 16|                 cichej były Mu bratami. - A ta sama gwiazda, co i dzisiaj
2207     2, 16|                  i czarne jako te sagany, a serca mieli czujące i z
2208     2, 16|                Długo czytał opowieść oną, a głos mu się wzmagał i rozmadlał,
2209     2, 16|                 świętą litanię wygłaszał, a wszyscy siedzieli w milczeniu
2210     2, 16|                   między heretyki srogie! a w ubóstwie takim, w taki
2211     2, 16|                  serca biły współczuciem, a dusze się zrywały i niesły
2212     2, 16|                   aż po wiek wieków amen!~A Rocho wciąż czytał, aż Józka,
2213     2, 16|             rzewliwie nad Pańską niedolą, a Jaguś wsparłszy twarz na
2214     2, 16|              otwartą gębą wpodle słuchał, a tak się wielce dziwował
2215     2, 16|                 rozważając, gdy skończył, a Rocho im na to:~- Bo ino
2216     2, 16|            cierpieniem mógł zbawić naród, a gdyby nie to, to już by
2217     2, 16|                  panuje, to złość rządzi, a to są kumy złego!~- I...
2218     2, 16|                  też wszyscy i rozważali, a Szymek powstał z miejsca
2219     2, 16|                 Ruszyli wszyscy do obory, a Witek ze światłem przodem.~
2220     2, 16|                 się ciężko do powstawania a odwracać ciężkie, ogromne
2221     2, 16|               krzyż święty między rogami, a wtykała po kawałku w gębule,
2222     2, 16|                  szerokie, ostre ozory.~- A koniom to nie dacie? - zagadnęła
2223     2, 16|                   można.~Wracali do izby, a Roch mówił:~- Kużde stworzenie,
2224     2, 16|                chwały Pańskiej dostępuje. A w tę noc, jedną na rok cały,
2225     2, 16|            podnosi, przecyka, nasłuchuje, a czeka tego słowa! Dla jednych
2226     2, 16|                przekładali i tak, i owak, a pojąć tego nie mogli. Juścić,
2227     2, 16|                  boska jest nieodgadniona a cuda czyniąca, ale żeby
2228     2, 16|                     milej będzie w kupie, a toć wszystkie będziemy razem,
2229     2, 16|                   brakło opału na święta, a Witek nosił naręczami i
2230     2, 16|              układał drwa w sieni.~- Ale, a to bym zapomniał! Dogonił
2231     2, 16|                wylekowała niźli dochtory.~A Rocho jął opowiadać historie
2232     2, 16|            przygodne na dzień dzisiejszy, a między drugimi i taką:~- "
2233     2, 16|               żywymi głosami rozbrzmiały, a wiater był duży, to drzew
2234     2, 16|                 wiater był duży, to drzew a się kołysały i szum srogi
2235     2, 16|                   chłopina, jak ino mógł, a rozglądał się strachliwie
2236     2, 16|                dębach, sosna przy sośnie, a nigdzie żywej duszy; tyle
2237     2, 16|                  i oczami nie przecisnął, a kędy właśnie najczęściej
2238     2, 16|                  ino tą karłowatą sośniną a jałowcami się przebierał,
2239     2, 16|                ludzi zoczył przy pługach, a nawet boćki jak kluczem
2240     2, 16|             kluczem ciągnęły na bagniska, a nawet poczuł z wiatrem sady
2241     2, 16|                  się, ale wnet przemogli, a że pieniędzy oddać po dobrości
2242     2, 16|              oddać po dobrości nie chciał a krzyczał, to powalili go
2243     2, 16|                już, już mieli go żgnąć... a wtem skamienieli z nagła
2244     2, 16|                 nożami, zgarbieni, srodzy a nie ruchający się - i wszystko
2245     2, 16|                opowiadali różne różności.~A w końcu Jagustynka, która
2246     2, 16|             cierpko: ~- Mówicie, mówicie, a tyle jest z tego, że wam
2247     2, 16|           bezbronny, na świat puszczony - a to go jastrząb, a to go
2248     2, 16|             puszczony - a to go jastrząb, a to go zwierz, a to głód,
2249     2, 16|                 jastrząb, a to go zwierz, a to głód, a w końcu i ta
2250     2, 16|                  to go zwierz, a to głód, a w końcu i ta kostucha dodusi -
2251     2, 16|              końcu i ta kostucha dodusi - a ci prawią o miłosierdziu
2252     2, 16|               bólu nad tą duszą zgubioną, a gdy nieco przyszedł do siebie,
2253     2, 16|                  na ambonie nie potrafił.~A tymczasem zaś Witek, głęboko
2254     2, 16|               ręce i dygocząc ze strachu, a żegnając się raz po raz,
2255     2, 16|                 bezgrzesznym odpowiadają, a my grzeszne...~- Prawda,
2256     2, 16|              gospodarzowi postroneczki... a i ten rzemień stary... a
2257     2, 16|                  a i ten rzemień stary... a i te... - nie mógł mówić
2258     2, 16|                  winy, że aż się zanosił, a Józka też mu serdecznie
2259     2, 16|                 przed sobą przewiny swoje a grzechy wszystkie...~Ale
2260     2, 16|                 pucował do czysta Pietrek a przebierał całkiem, bo mu
2261     2, 16|                  tych sołdackich ubierów, a stanął przybrany zwyczajnie
2262     2, 16|               która ostała domu pilnować, a głównie, by dać folgę uciśnionemu
2263     2, 16|                   którym się pozdrawiali, a coraz gęściej majaczeli
2264     2, 16|                 drzwi na rozcież wywarte, a światłem buchające, naród
2265     2, 16|                  sięgał czubami sklepień, a chwiał się i kołysał pod
2266     2, 16|                 jarzące światła ołtarzów.~A naród wciąż jeszcze nadchodził
2267     2, 16|                  całą aż z Polnych Rudek, a szli ramię w ramię, ostro
2268     2, 16|             rolach siedzieli, wśród błot, a dymem torfowym od nich wiało.~
2269     2, 16|                  z Woli nadchodził naród, a wiedli się całymi familiami,
2270     2, 16|               niewyrosłe, średniaki same, a pękate kiej wory, prędkie
2271     2, 16|           procesowniki, zabijaki niemałe, a szkodniki leśne, w szare
2272     2, 16|                   wedle gadki: "worek ino a płachta", albo że się ich
2273     2, 16|             piąciu krowiego ogona trzyma, a we trzech jedną czapkę mają -
2274     2, 16|              spode łba patrzący i z góry, a kobiety swoje, jakoby dwórki
2275     2, 16|                 pośrodku i mocno uważali.~A zaraz po nich walili ludzie
2276     2, 16|               wyrośnięci, śmigli i mocni; a postrojeni aż oczy raziło;
2277     2, 16|                  i portki żołtopasiaste , a pchali się środkiem nieustępliwie,
2278     2, 16|              dębickie, niewiela ich było, a każdy z osobna szedł, z
2279     2, 16|                   osobna szedł, z paradą, a puszył się, wynosił i po
2280     2, 16|                  dufny w bogactwo swoje - a kobiety ich były z książkami,
2281     2, 16|             katanach z cienkiego sukna... a potem jeszcze szli z wsi
2282     2, 16|                 zapamiętał i wyliczył!...~A między tym gąszczem zwartym,
2283     2, 16|                 pierwszą, organy zagrały, a naród się zakołysał, pochylił
2284     2, 16|                   było, nikt nie śpiewał, a modlił się każdy wpatrzony
2285     2, 16|                organy huczały przyciszoną a tak tkliwą nutą, że mróz
2286     2, 16|                   któren znów co miętszy, a kobiety zwłaszcza, płakał -
2287     2, 16|                    bo ksiądz mówił gorąco a tak mądrze, że każdemu to
2288     2, 16|             których śpik morzył z gorąca.~A dopiero przed drugą mszą,
2289     2, 16|                 nutę i pełnymi piersiami, a z mocą ryknął jednym głosem:~
2290     2, 16|             Stachami, puścił ich naprzód, a sam ostał przy ławkach,
2291     2, 16|                 przepychali się środkiem, a Jagna szła na przedzie.~
2292     2, 16|                  aż dostał się obok niej, a gdy podczas mszy przyklękali,
2293     2, 16|               nawet w tym mroku dojrzała, a te jego wielkie, napastliwe
2294     2, 16|                  tak się słodko patrzyły, a tak żałości były pełne,
2295     2, 16|              dusza trwogą i współczuciem, a łzy same napływały do oczów.~
2296     2, 16|                całkiem, przepadła zgoła - a on wciąż klęczał, słyszała
2297     2, 16|          powrozami i przejmowała strachem a słodkością, dreszczem, od
2298     2, 16|                   w niej każda kosteczka, a serce tłukło się jako ten
2299     2, 16|                   się, wzdychał, płakał - a oni byli jakby poza światem
2300     2, 16|           odchodziła i rumieńce oblewały, a podczas gdy znowu przyklęknęła,
2301     2, 16|                 śniegu i połykał chciwie, a potem skoczył przez mur
2302     2, 17|             pomogło, sen nie przychodził, a jeno jakby zmora zwaliła
2303     2, 17|              rozum niczego nie rozeznaje, a ino sama dusza się wyprzędza
2304     2, 17|               nosi, w słońce się ubiera - a tyla sama jest, co te odbicia
2305     2, 17|                 odbicia na wodzie czystej a zwichrzone... Tak było z
2306     2, 17|                   że chociaż nie zasnęła, a sczezło z jej pamięci wszystko
2307     2, 17|          pogasłych, po czasach pomarłych, a we wspominaniach jeno żywiących...
2308     2, 17|                   drzewami; we mrokach... a strach w niej dygotał, krzyk
2309     2, 17|                   śnieg chwilami prószył, a czasem znów mocny wiatr
2310     2, 17|              odwiedzali się po sąsiedzku,~a dzieci całym stadem, kiej
2311     2, 17|                   wśród zbójów się czuła.~A często, nie mogąc się oprzeć,
2312     2, 17|                   czeka i zawoła na nią...a oprze mu się to wtedy, wstrzyma
2313     2, 17|                  już obrządziła wszystko, a do tego stary chodził za
2314     2, 17|                   złego.~To i nie robiła, a ino tłukła się po izbach
2315     2, 17|                potrzeby, w ganku stawała, a coraz większa ckność ją
2316     2, 17|                  nie mogąc już wytrzymać, a upatrzywszy sposobną chwilę
2317     2, 17|                 zaś dym puszczał w komin, a co trochę wybiegał przed
2318     2, 17|                  Kędy się to szykujesz?~- A na wieś, u Płoszków zbierają
2319     2, 17|           trwożnie wyglądając na drogę.~- A żebyś wiedział, zrobię,
2320     2, 17|                 potrzeba do domu, wracać, a jej tak było żal wychodzić
2321     2, 17|             płaczem się podniosła i wolno a ciężko poszła.~A w domu
2322     2, 17|                  i wolno a ciężko poszła.~A w domu gwarniej jeszcze
2323     2, 17|                   było słychać.~- Wiecie, a to moja rózga zakwitła! -
2324     2, 17|          chodzącej Jagny.~- Jaka rózga?~- A tom ją ucięła w Jędrzejki,
2325     2, 17|                   ani jednego kwiatuszka, a przez noc całkiem zakwitnęła,
2326     2, 17|                 szepnął Witek poważnie.~- A prawda, trześnia!~Obstąpili
2327     2, 17|                dokoła i z dziwną radością a podziwem poglądali na okwieconą,
2328     2, 17|            bacząca, aby ino dogryźć komu, a dobrze.~- Zakwitła rózga,
2329     2, 17|                rzekła zaraz na wstępie.~- A la mnie zakwitła, samam
2330     2, 17|             mówiła nie patrząc na nikogo, a uśmiechała się ku Nastce -
2331     2, 17|                  cicho no, Józia. Wiecie, a to w nocy Magda od organistów
2332     2, 17|               dziecko na śmierć zamarzło! a Magda ledwie zipie. Wzięli
2333     2, 17|                plebanię i cucą jeszcze... a lepiej, żeby nie docucili...
2334     2, 17|                   przysięgał, jak sięgał, a dostał, zaprzestał! Juści,
2335     2, 17|               sama jedna robiła wszystko, a małe to gospodarstwo mają?
2336     2, 17|                   mają? Samych krów pięć, a dziecisków tyle, świń, gadziny,
2337     2, 17|                 świń, gadziny, pola tyle! A jak zachorowała, tą ją wygnały,
2338     2, 17|            wygnały, ścierwy nie ludzie!~- A po cóż się zadawała z Frankiem! -
2339     2, 17|            powiada, że jeszcze z pacierz, a już by pięty pokazała światu;
2340     2, 17|                   będzie musiała długo.~- A gdzie się to podzieje biedota,
2341     2, 17|          gospodarzy we wsi, tyle bogaczy, a nikto z poratunkiem nie
2342     2, 17|                  płacił! Stara jesteście, a w głowie wama przewiewa.~-
2343     2, 17|                        zawołała Nastka. - A to przed świętami jeszcze,
2344     2, 17|         przewróciła i cztery żebra pękły! A tak jęczy cięgiem, tak stęka!~
2345     2, 17|             powieki do wiśniowych kwiatów a chłodzić...~Wszyscy u, domu
2346     2, 17|                mówiono o tym od początku, a do Borynów nie doszło.~-
2347     2, 17|                  że Mateusz prawdę gadał, a ino, co mówił ludziom,..~-
2348     2, 17|                skrzywiła się złośliwie.~- A wy jak ten judasz, podpowiadacie
2349     2, 17|              judasz, podpowiadacie swoje, a cieszycie się z cudzej biedy.~
2350     2, 17|                    Co ci to, Jaguś, co?~- A cóż by, nic. Odsuńcie się,
2351     2, 17|           nienawiść prawie. Z przyczajoną a radosną wzgardą przyglądała
2352     2, 17|              kuszących, słodkich szeptów!~A dzień się dłużył ogromnie,
2353     2, 17|             zaczęli dzwonić na nieszpory, a jej się zachciało samej
2354     2, 17|                sięgnęła po wodę święconą, a przeszła mimo i tak ją uderzyła
2355     2, 17|                twarzy.~- Antkowa kobieta, a takie chuchro, taka mizerota,
2356     2, 17|            pięknie przegrywały, tak cicho a uroczyście, że się zatopiła
2357     2, 17|              tkwił w palcach nie zaczęty, a ona wzdychała ino, chodziła
2358     2, 17|                  przychylił jako ten łan, a nad nim wieją szaty błękitne,
2359     2, 17|               wieczora niby w odwiedziny, a głównie, by się z Nastką
2360     2, 17|              kominem obierając ziemniaki, a po drugiej stronie Pietrek
2361     2, 17|               drzwi:~- Przestań, Pietrek, a to się aż na płacz zbiera
2362     2, 17|       dogotowywała, gdy powrócił stary.~- A to wójtowa zległa, rwetes
2363     2, 17|                  zajrzeć do niej jutro.~- A zaraz polecę, zaraz! - zawołała
2364     2, 17|              zaraz! - zawołała skwapliwie a w ogniach cała.~- Możesz
2365     2, 17|             tłumaczyła zniechęcona nagle, a on i na to się zgodził i
2366     2, 17|           akuratnie kowalowa z dziećmi.~- A gdzież to twój?~- Zepsuła
2367     2, 17|                  kolację jedli bez smaku, a ino ten i ów z podziwem
2368     2, 17|                   rajcowała trzy po trzy, a nie dokończywszy leciała
2369     2, 17|                  wolno, ociężale, sennie, a w niej rosła i wzmagała
2370     2, 17|                   nie mogła, nie mogła... a on może już tam stoi...
2371     2, 17|          Jagustynka drzemała pod kominem, a stary patrzał w okno, bo
2372     2, 17|                  Kłąb stanął we drzwiach, a za nim wchodzili wolno,
2373     2, 17|               wyjeżdżał, kto ino wzdychał a kiwaniem przytwierdzał -
2374     2, 17|                  kiwaniem przytwierdzał - a wszystkie razem mądre dyskursa
2375     2, 17|                    twardzi, nieprzystępni a mądrale , to się strzegli
2376     2, 17|             pierwszym we wsi jesteście.~- A rozumu też wam Pan Jezus
2377     2, 17|                      I choć przez urzędu, a gromadzie przewodzicie....~-
2378     2, 17|                   Powiedział każdy swoje, a przypochlebnie, że Boryna
2379     2, 17|                   z czym przychodzicie?~- A wedle naszego lasu, mają
2380     2, 17|                 ludźmi i przepytywać...~- A samiście najpierwsi pomstowali
2381     2, 17|                  nasze poręby sprzedał... A czyjeż to sprzedał, czyje? -
2382     2, 17|                   żyw! - mruknął Caban.~- A jak kto na śmierć chory,
2383     2, 17|                  ostanie po naszym lesie, a jak to było w Dębicy, baczycie?~-
2384     2, 17|                  przyjdą?...~- Wszystkie, a zaraz po kościele...~- Jutro...
2385     2, 17|                 tam gospodarką krewniaki, a swarzą i procesują, obiecałem
2386     2, 17|               chojaka pozwolić mu ciąć... a potem dopiero w krzyk, do
2387     2, 17|                   Dom już cały legł spać, a Maciej siedział, kredą na
2388     2, 17|                    pilnuj tu domu, Jaguś, a jakby się kto dowiadywał,
2389     2, 17|               radością.~- Na odwieczerzu, a może i później.~Przyodziewał
2390     2, 17|             Przyodziewał się świątecznie, a ona znosiła mur z komory
2391     2, 17|               wróci, może dopiero w nocy, a ona zostanie sama i o zmroku -
2392     2, 18|                 oczów nie można ozewrzeć, a takie zaspy na drogach,
2393     2, 18|                się.~- Matka w chałupie?~- A juści, gdzie by ta szli
2394     2, 18|                 trudno na takiej wiejbie, a dziedzicowi by się tam chciało...~-
2395     2, 18|                   powiedział łagodniej.~- A nie, kręci ino, rwie, zamiata
2396     2, 18|                   chałupie nie usiedzi.~- A bo jej się cni, powiada.~-
2397     2, 18|                Przywieraj drzwi prędko.~- A dyć jeszcze słychać brzękadła!~-
2398     2, 18|                  przewiązując je w pasma, a stary, że mu robota leciała
2399     2, 18|               młynarza w izbie ode drogi, a konie stoją w podwórzu.~-
2400     2, 18|                  Cóżeś się tak utytłał?~- A bo mię wiater przewrócił
2401     2, 18|                 Bo wy kowalowi wierzycie, a on cygan najpierwszy...~-
2402     2, 18|                   cieplejszego legowiska, a Jagna przyokryła się w zapaskę.~
2403     2, 18|            Gospodyni !~- Czego?~- Wiecie, a to dziedzice w ogiery przyjechał.
2404     2, 18|           czerwonych, z piórami na łbach, a brzękadła na pasach to łyśnią
2405     2, 18|                kiej te obrazy w kościele! A jak szły, to niczym ten
2406     2, 18|              przed ogniem, przemarzłem.~- A siedźcie, przeciech ławki
2407     2, 18|                     Pewnie; że nie letka. A może mleka zgotować na rozgrzewkę?~-
2408     2, 18|         przywiezłam z miasta, ale wyszła, a nie wiem, u kogo by na wsi
2409     2, 18|               kogo by na wsi znalazł...~- A dobrodziej pono cięgiem
2410     2, 18|                   noszą strzelcy dworscy! a to znowu kożuch chłopski
2411     2, 18|                jakiś abo ten obieżyświat' A może i co drugie! Rozmyślała
2412     2, 18|                  niby podkładał na ogień, a głównie rozglądał nieznajomego
2413     2, 18|                   Przyszła wkrótce Józka, a za nią zaraz zajrzała Wawrzonowa,
2414     2, 18|              jakiś obcy siedzi u Borynów.~A on wciąż się nagrzewał nie
2415     2, 18|               popijał i chodził po izbie, a przyglądał się obrazom,
2416     2, 18|               Józka.~Chodził znowu długo, a Łapa krok w krok za nim.~-
2417     2, 18|              nalepione na ramach obrazów, a gdzieniegdzie i wprost na
2418     2, 18|                 to wymyślili, co?~- Sama, a dyć każde dziecko we wsi
2419     2, 18|                zawołał Witek wzruszony.~- A to pan muszą być dziedzicowym
2420     2, 18|                 łzy.~- Długo był u was?~- A zawżdy, jak ino pamięcią
2421     2, 18|                  wzięli za nabożeństwo.~- A mnie pacierza uczył i strzylać
2422     2, 18|               płaczem na przypomnienie.~- A pobożny był, cichy, pracowity
2423     2, 18|               Jambroży mu krzyż postawił, a Rocho wypisał na deseczce
2424     2, 18|            doprowadzę! - zawołał Witek.~- A to zaraz pójdźmy, aby przed
2425     2, 18|             policzku, stary ślad od kuli, a czerwoną, długą krychę nad
2426     2, 18|                sinawym tumanie mroczenia.~A wieś jakby przecknęła z
2427     2, 18|                spotykanych, to o chałupy, a szedł tak raźno, że Witek
2428     2, 18|                wrzaskiem i biła śniegiem, a że Łapa szczekał na nich,
2429     2, 18|                   przekopali na cmentarz, a i tam śniegu , było na dobrego
2430     2, 18|                  I na plecach je noszą?~- A juści, koni nie mają, to
2431     2, 18|                   gospodarze mają gronta, a insze na komornym siedzą
2432     2, 18|                   po drzewo chodzą, co?~- A raz w tydzień dwór pozwala
2433     2, 18|                    bo co se suszu obłamie a zbierze w płachtę i udźwignie,
2434     2, 18|                  modlił się w Zaduszki.~- A dyć tutaj, na krzyzie stoi
2435     2, 18|            literach. - To Rocho wypisali, a krzyż sporządził Jambroży!~
2436     2, 18|                  Chłopak w dyrdy uciekał, a ino jeden raz się odwrócił,
2437     2, 18|                  Jezus! Dziedzicowy brat, a klęczy przy Kubowym grobie! -
2438     2, 18|                 razem i wolno do chałupy.~A koło stawu natknął się na
2439     2, 18|           dziesiątkę, byś nie zabaczył!~- A to chybcikiem przylecę,
2440     2, 18|            obojętnie, ale aż zadygotał.~- A u młynarza radzą cosik z
2441     2, 18|                dokoła, choć już mroczało, a przy tym chłopak głupi,
2442     2, 18|                   znowu gdzieś przepadła, a roboty było tyla, że nie
2443     2, 18|                   puszczę.~- Naści drugą, a zapamiętaj sobie. Do domu
2444     2, 18|                  i zaczęła wołać Pietrka, a zalęknionym i czatującym
2445     2, 18|                   szykowała krowom picie, a wymawiać, że się ciągle
2446     2, 18|               cebratki z piciem dla krów, a potem przyleciała po skopki
2447     2, 18|              kiedyś się tak spracowała!~- A dójcie sami, znowu z połowę
2448     2, 18|                głos ze wsi nie dochodził, a jeno gdzieś od kuźni szło
2449     2, 18|           szorowały ozorami dna cebratek, a raz w raz postękiwały ciężko.~
2450     2, 18|                 chałupy szły przytłumione a jazgotliwe rozprawy Józki.~-
2451     2, 18|                rozprawy Józki.~- Rajcuje, a ziemniaków nie obiera! -
2452     2, 18|             błyskawicami migotał w oczach a słodkością serce rozpierał;
2453     2, 18|               słodkością serce rozpierał; a tak ją cosik ułapiło za
2454     2, 18|                nie wyszłaś!... - szeptał.~A ten głos zduszony, namiętny,
2455     2, 18|                   widział, nie bojaj się. A jużem nie zdzierżył, nie
2456     2, 18|                   zdzierżył, nie poradzę, a to i w dzień, i w nocy,
2457     2, 18|              lękiem! Rwali się do siebie, a teraz i tego słowa rzec
2458     2, 18|                    pożądali się nawzajem, a i ręki do się wyciągnąć
2459     2, 18|                    Jaguś, bez ciebie...~- A mnie też nieletko, nie...~-
2460     2, 18|                tobie, tom mu pysk stulił, a każdemu zrobię to samo!~
2461     2, 18|               żłobów i tam przywarować.~- A to Józia kazała przynieść
2462     2, 18|                choćby godzinę abo i dwie, a czekał będę, przyjdź!... -
2463     2, 18|              szept grał w niej tak mocno, a tak nakazująco, że się ze
2464     2, 18|            pobrzękiwały w dalekościach... A był przeciech, był... stojał
2465     2, 18|              chodzą po niej błyskawicami, a w sercu wzbiera taki krzyk
2466     2, 18|                  świat, zaraz, w ten mig, a poszłaby tam, z nim!...
2467     2, 18|           wąskiego przejścia między sadem a szopą, nakrytego niby dachem
2468     2, 18|               chyłkiem pod ogrodami rwał, a Jagna pobiegła w podwórze,
2469     2, 18|                    Szukałem cię w oborze, a nie uwidziałem...~- Bom
2470     2, 18|                  szopą, drwa zbierałam.~- A gdzieżeś się to tak utytłała
2471     2, 18|               brody wiszą, to ino trącić, a na głowę się sypią - tłumaczyła
2472     2, 18|                 cała w ogniach, czerwona, a oczy rozjarzone błyszczą
2473     2, 18|                        zagadywał chytrze, a pilnie patrzał w Jagnę.~-
2474     2, 18|                 stawiał mu dzisiaj bańki, a teraz narządził okowitki
2475     2, 18|                 podejrzeń się nie pozbył.~A Jagusia, że ciężyło jej
2476     2, 18|               powie o porębie.~- Kiej nic a nic o las nie pytał.~- Hale,
2477     2, 18|             zmiarkujesz, kiedy, co i jak, a wszystko wypowiesz. Ho,
2478     2, 18|                 się nie chce pomieścić.~- A widzieliście się z dziedzicem? -
2479     2, 18|                  ogniem, jeść nie chciał, a gdy skończyli, rzekł cicho:~-
2480     2, 18|             prawda?~- W imię Ojca i Syna, a skądże mnie to wiedzieć,
2481     2, 18|                 wypatrywał jak ten głupi, a oni bez niego radzili! Nie
2482     2, 18|               krzywdą ludzką się dorobił, a teraz nad wszystkich się
2483     2, 18|                  by z nich była pociecha! A kowal, zięciaszek zapowietrzony!
2484     2, 18|                   ogania ino koło narodu, a zabiega, a węszy, gdzie
2485     2, 18|                   koło narodu, a zabiega, a węszy, gdzie by co urwać!
2486     2, 18|                  z chłopskiej łaski żyje, a będzie się tu na naród zmawiał!
2487     2, 18|                  będę! - zawołał ostro.~- A ze dwudziestu komorników
2488     2, 18|               wygląda! Wiecie sami które, a zima ciężka, śniegi, mrozy,
2489     2, 18|                   ziemniaki prze-~marzły, a zarobku nie ma żadnego.
2490     2, 18|           przednowek, że strach pomyśleć! A i teraz już bieda taka,
2491     2, 18|             robota la wszystkich otworzy! A tu pono się zaprzysiągł,
2492     2, 18|               będą!~- Naszego nie będą.~- A cóż poradzą te biedaki,
2493     2, 18|             jęknął.~- Nic im nie poradzę, a latego, by miały robotę,
2494     2, 18|            drugich, upominał się za kogo, a jak się mnie krzywda stanie,
2495     2, 18|        Popróbujcie wodę nosić przetakiem, a obaczycie, co nanosicie,
2496     2, 18|                   i ostanie, że jeden ma, a drugi wiater po polu łapie.~
2497     2, 18|                 szeptał urągliwie, bo nic a nic nie uwierzył.~
2498     2, 19|                  i przyśpiewy w kościele, a już naród z wolna ciągnął
2499     2, 19|                  Godach miała być muzyka, a i szykowały się zmówiny
2500     2, 19|          rodzicielami cięgiem się wadził, a za Ulisią chciał całe cztery