Tom, Rozdzial

4501     3, 35|             Balcerkowej; jedna się mści na tobie za Szymka i Nastkę,
4502     3, 35|            zawdy to jeno widzą, co mają na oczach jak wół widne.~-
4503     3, 35|                 oczach jak wół widne.~- Na darmo się trudzi Balcerkowa,
4504     3, 35|            darmo się trudzi Balcerkowa, na darmo!... jeszcze co oberwać
4505     3, 35|            oberwać może od Tereski... A na złość Dominikowej Szymek
4506     3, 35|           rzekła smutnie.~- I tak jedni na drugich nastają, że już
4507     3, 35|                 Doszli wraz do chałupy; na ganku siedziała już gromada.~
4508     3, 35|            napierała się iść, jak wtedy na bór.~Zebrali się oczekując
4509     3, 35|            oczekując z niecierpliwością na resztę.~- Wójt także powinien
4510     3, 35|               prawdzie, taka szkoła nam na nic... Mój Jadam całe dwa
4511     3, 35|              też masła i jajków dała mu na święta, a z tego wyszło,
4512     3, 35|             święta, a z tego wyszło, co na książce do nabożeństwa przeczytać
4513     3, 35|                 nawet pisane rozbierą i na pańskich książkach przeczytać
4514     3, 35|             buty - wtrącił znów Grzela.~Na to sołtys wsunął się w gromadę
4515     3, 35|                 już coś przewąchać i ma na niego oko... Starszy me
4516     3, 35|                 mu wiela, że zeźlił się na mnie i jął wpierać, jako
4517     3, 35|                 go ostrzec, by się miał na baczności.~- Zła sprawa!
4518     3, 35|              ale przez niego może spaść na wieś bieda... trza cosik
4519     3, 35|             buntował przeciw urzędom, a na szkodę wszystkim, to każdy
4520     3, 35|                 nim chłopy wywalili się na środek drogi, zaś z tyłu
4521     3, 35|        przeszedł, przedzwaniali właśnie na nieszpór, słońce przetaczało
4522     3, 35|         wynosiły się przed oczyma kieby na dłoni, a w zieleni borów
4523     3, 35|             spojrzeniami: nie pora była na rajcowanie, każden się stulał
4524     3, 35|               sobie i krzepą wzbierał. ~Na kopcach granicznych pod
4525     3, 35|             było zza sadów, złota bania na kościelnej wieży błyszczała
4526     3, 35|            zieleniły jak okiem sięgnąć, na pastwiskach pod lasem gmerały
4527     3, 35|                ciężko i trwożnie zerkał na Podlesie...~- Chodźmy, nie
4528     3, 35|                  Opuszczenie było widne na każdym kroku i niedbalstwo.~-
4529     3, 35|          dziwota, co zjałowiała.~Wyszli na ugory. Okopcone i zrujnowane
4530     3, 35|                 byli. Antał piwa stojał na kamieniach, ktosik w progu
4531     3, 35|               ktosik w progu przygrywał na fleciku, a oni siedzieli,
4532     3, 35|              oni siedzieli, porozwalani na ławkach i trawie, w koszulach
4533     3, 35|                 się z nami napijecie... na sąsiedzką zgodę... Nalejcie
4534     3, 35|                 sam! Jaki szczodry! Nie na piwo przyślim! - zakrzyczeli
4535     3, 35|            przygina i leda chwila runie na się rogami, aż Rocho przerwał:~-
4536     3, 35|                tu będziemy czas tracili na żarty, Podlesie kupiliśmy,
4537     3, 35|                 sądu podamy! Znajdziemy na was sposób, nie odsiedzieliście
4538     3, 35|              narodu się wytrząsają!~- I na swoim nie postawimy? - wołali
4539     3, 35|               aż Mateusz odgarnął Rocha na stronę i wysunął się przed
4540     3, 35|           ludźmi, jak pod przysięgą, że na Podlesiu nie wysiedzicie!
4541     3, 35|                chyta się i zboża choćby na pniu... bydło też pada na
4542     3, 35|               na pniu... bydło też pada na paśnikach... zaś żaden człowiek
4543     3, 35|               wojna w dzień i w nocy, i na każdym miejscu...~- Wojna!
4544     3, 35|              bodąc, przestępując z nogi na nogę, trzaskając kijami
4545     3, 35|                  Zmierzch się już kładł na ziemiach, słońce zaszło,
4546     3, 35|                wsi, żabie rechoty grały na bagniskach i szedł już światem
4547     3, 35|                    Cie, żeby tak dostać na ogrodach po foliwarku!~-
4548     3, 35|                 Owa! nie straszna praca na swoim!~- Nawet wszystkim
4549     3, 36|            jeszcze leżącą we śpiku, ale na ostry turkot bryki dzieci
4550     3, 36|                okna po swojej stronie i na świat wyjrzała.~- Śpią to
4551     3, 36|            sadzie leżą, nie wnosilim go na noc, bo w izbie strasznie
4552     3, 36|         niedziel będą zdrowi, byle jeno na światło nie wychodzili.~-
4553     3, 36|         wychodzili.~- To pono najlepsze na oparzelinę! - odrzekła,
4554     3, 36|            zaświergotały po gniazdach i na wsi już się kajś niekaj
4555     3, 36|            porykiwania stad wypędzanych na pastwiska, zaś ktosik zaczął
4556     3, 36|                 i zaciągnąwszy pierzynę na głowę, jakby zasnął znowu.~
4557     3, 36|              Józka pokaże wama.~- To ta na Kaczym Dołku, karwas tego
4558     3, 36|              papierosa u Jagusi, ruszył na ostatku i jeszcze się łakomie
4559     3, 36|                jęli też gęsto wychodzić na kośbę.~Słońce właśnie co
4560     3, 36|                 dzień robił się ciepły, na spiekotę znowuj się miało.~
4561     3, 36|                słowo, przeszli za młyn; na łęgach leżały niskie, rzadkie
4562     3, 36|                ojcową łąkę i zatknąwszy na granicy tykę poleciała z
4563     3, 36|           zapoci - rzekł Mateusz stając na pierwszego i próbując rozmachu.~-
4564     3, 36|                 drudzy, ostawając nieco na skos, by se nóg nie podciąć,
4565     3, 36|            kołysząc się z prawej strony na lewą, cięli niestrudzenie
4566     3, 36|               Pogoda była jakby wybrana na sianokosy, bo chociaż stara
4567     3, 36|               ale latoś stało się jakby na przekór. Miasto deszczów
4568     3, 36|            więdły, robactwo rzuciło się na drzewa, owoc oblatywał,.
4569     3, 36|             biedoty.~Rachowali jeno, co na święty Jan muszą przyjść
4570     3, 36|          jeszcze się poprawi, nawet już na tę intencję na mszę dawali,
4571     3, 36|                nawet już na tę intencję na mszę dawali, nic jednak
4572     3, 36|              gospodarze, zatykając uszy na wszelkie nowiny, do kos
4573     3, 36|                bo co dnia ktosik leciał na Podlesie wypatrywać, co
4574     3, 36|                 studnie i zwozić kamień na fundamenta, zaś kowal któregoś
4575     3, 36|                do woli.~Właśnie dzisiaj na łąkach w czasie obiadu szeroko
4576     3, 36|             trzęsącym się kieby ten war na wolnym ogniu, nawet rzeka
4577     3, 36|               powierzchnią; każdy kamyk na dnie piaszczystym i każdy
4578     3, 36|                z Jagustynką; przysiadły na trawie w słońcu i nakrywając
4579     3, 36|            Niemcy mogą postawić wiatrak na górce koło figury, zaś karczmarz
4580     3, 36|              siebie, że Hanka odchodząc na łąki przykazała Józce pilniejsze
4581     3, 36|             przykazała Józce pilniejsze na niego baczenie. Dziewczyna
4582     3, 36|           przyleciała, jeszcze siedział na literkach i wołał:~- Kajście
4583     3, 36|                 się i leciał bezwładnie na ziemię.~- Nie bój się, Hanuś...
4584     3, 36|        powtarzał, kiej go znowu ułożyli na pierzynie. ~- Juści... od
4585     3, 36|           przeraźliwie jęczał, jaże się na drogi rozchodziło. Hanka
4586     3, 36|                  Hanka rozumiejąc, jako na koniec już mu przychodzi,
4587     3, 36|          godzina uśnie... - powiedział.~Na odwieczór naszło się narodu,
4588     3, 36|                matkę, zdając ją całkiem na Jędrka, i kamieniem zaległa
4589     3, 36|                 strach trzymał ją kieby na uwięzi, że nie poredziła
4590     3, 36|               przódzi.~A cała wieś była na łąkach, sianokosy szły nieprzerwanie,
4591     3, 36|                 ze śpiewami kosiarze, a na pożółkłych, zdeptanych wycinkach
4592     3, 36|                jeno Jagusia była głucha na wszystko.~W izbie cicho
4593     3, 36|                nią z takim uporem i tak na wskroś przewiercały kiej
4594     3, 36|           przewiercały kiej zimne noże,~Na próżno się odwracała, na
4595     3, 36|                Na próżno się odwracała, na próżno chciała zapomnieć,
4596     3, 36|            nieprzeparcie, że dawała się na ich wolę, patrząc w nie
4597     3, 36|            kroplami łzy.~Uciekała wtedy na świat, strach ją wyganiał.~
4598     3, 36|            wyganiał.~Patrzyła zza drzew na łąki, pełne narodu i radosnej
4599     3, 36|                 była zajęta sianokosami na równi z całą wsią, dopiero
4600     3, 36|           rzekła radośnie, szykując dom na przyjęcie męża.~Południe
4601     3, 36|                wyglądała za kościół, aż na topolową szła patrzeć, ale
4602     3, 36|            zwozić siano, gdyż miało się na odmianę, kokoty piały, słońce
4603     3, 36|              przed progami, ktosik grał na fujarce i śmiechy rozdzwaniały
4604     3, 36|                  natknęła się tylko raz na Tereskę przywartą do płota
4605     3, 36|              przywartą do płota i jakby na kogoś czekającą.~Mateusz,
4606     3, 36|               Po chwili i Hanka wyszła, na darmo wypatrując w ciemnościach,
4607     3, 36|               ci... już dosyć nas mielą na ozorach... - i coś tam jeszcze
4608     3, 36|               to nie wzruszyło, czekała na męża, to co ją tam mogły
4609     3, 36|                coś matyjasić, wzięła je na ręce i pohuśtując zajrzała
4610     3, 36|                 go puścili, Rocho czeka na niego - powtarzała mu w
4611     3, 36|               się poruszył, ni spojrzał na nią.~- Może już do wsi wchodzi...
4612     3, 36|             wracają.~I czekała z minuty na minutę, ale już ostatkami
4613     3, 36|        głębokiej cichości odpoczywania.~Na wsi gasły światła jedne
4614     3, 36|       przywierane. ~Księżyc się wtoczył na granatowe, wysokie niebo,
4615     3, 36|            puszyste, białawe kłęby.~Zaś na ziemiach wszelkie stworzenie
4616     3, 36|            ciche dychania, ludzie spali na powietrzu, powierzając się
4617     3, 36|               naraz Boryna poruszył się na łóżku jakby przecykając,
4618     3, 36|            wrzątkiem światła.~Przysiadł na łóżku i kiwając głową a
4619     3, 36|             zamamrotał wreszcie, stając na podłodze.~Wyjrzał oknem
4620     3, 36|             jakieś pilne roboty czekają na niego...~- Pora wstawać,
4621     3, 36|             ruchach zatartych jak skiby na rżyskach i budziło się teraz
4622     3, 36|                nagle, kłębiło w mózgu i na świat parło, że porywał
4623     3, 36|              chodzenia w kieracie czyni na wolności, że cięgiem się
4624     3, 36|                 otworzył okno i wyjrzał na świat, zajrzał do komory
4625     3, 36|               boso i w koszuli, poszedł na dwór.~Drzwi były wywarte,
4626     3, 36|                  zwinięty w kłębek, ale na szelest kroków przebudził
4627     3, 36|                 podwórza, obracając się na wszystkie strony, bo mu
4628     3, 36|          uciekającą wiecznie, a cięgiem na jednym miejscu.~- Juści...
4629     3, 36|               szopy opłotkami wiedącymi na pole, natknął się na bróg
4630     3, 36|          wiedącymi na pole, natknął się na bróg ów nieszczęsny, spalony
4631     3, 36|             zimą i już postawiony teraz na nowo.~Chciał go zrazu wyminąć,
4632     3, 36|            odskoczył, rozwidniło mu się na mgnienie, błyskawicą rzucił
4633     3, 36|             nasrożoną twarzą rzucił się na słupy, gotowy bić i zabijać,
4634     3, 36|             dzieciątek, dufnie śpiących na jej łonie...~Boryna naraz
4635     3, 36|                Boryna naraz przyklęknął na zagonie i jął w nastawioną
4636     3, 36|      półkolistym rzutem posiewał ziemię na zagonach.~Łapa chodził za
4637     3, 36|                 chwilę i znowu powracał na służbę przy gospodarzu.~
4638     3, 36|            powracał i w krąg zamilkłych na. chwilę trudów człowieczych,
4639     3, 36|              jakby wynoszony z nawrotem na krawędź żyjącego świata
4640     3, 36|            letko! - wołał niekiedy niby na parobka.~I tak przechodził
4641     3, 36|             płonej pracy, do tego trudu na nic, do tych zbędnych zabiegów.~
4642     3, 36|             samego rozsiewał do ostatka na te praojcowe role, wszystkie
4643     3, 36|              świat się podnosił i walił na niego, że strach go porwał,
4644     3, 36|       oślepiających Bóg Ociec, siedzący na tronie ze snopów, wyciąga
4645     3, 36|               zapłać! - odrzekł i runął na twarz przed tym Majestatem
4646     4, 37|                zbiegli się wnet wszyscy na pole do starego, ale już
4647     4, 37|               być zeskrzytwiałym, leżał na twarzy, jak był padł w skonania
4648     4, 37|           probując jeszcze ratować.~Ale na darmo poszły starunki, próżne
4649     4, 37|           pokręcił tu i owdzie, wyjrzał na słońce i spać poszedł do
4650     4, 37|               do stajni.~A Maciej leżał na swoim łóżku, rozciągnięty
4651     4, 37|              podobien zgoła do zeschłej na słońcu grudy ziemi lebo
4652     4, 37|              daleko, jakoby w niebo już na ścieżaj wywarte.~Ale taka
4653     4, 37|           chałupy, a już ludzie lecieli na przewiady; raz po raz wchodził
4654     4, 37|                 sierot nie ścichały ani na chwilę, roznosząc się na
4655     4, 37|                na chwilę, roznosząc się na całą wieś.~Dopiero kiej
4656     4, 37|               ale dzisia było mu czegoś na sercu ciężko.~- Tyla ano
4657     4, 37|           praśnie w pysk, zadrzesz giry na księżą oborę i oprzej się!~
4658     4, 37|                a uszów dobrze nadstawia na nowinki - warknęła Jagustynka.~-
4659     4, 37|               serce jakby się zakrzepło na lód, że ledwie dychać poredziła.~-
4660     4, 37|               co trochę leciała za dom, na przełaz i nic nie widzący
4661     4, 37|         patrzyła po polach albo siadała na przyźbie wpodle Józki, która
4662     4, 37|      popłakujący, a już dawała baczenie na wszystko i rządziła jak
4663     4, 37|                należała.~- Chudziaszek, na pole jaże uciekał przed
4664     4, 37|         kosztowały dochtory, co leki, a na nic poszło wszystko. ~-
4665     4, 37|                 wszystko. ~- Bo jak kto na śmierć chory, temu nie pomogą
4666     4, 37|          pomyśleć.~- Prawda, a tu jakby na złość i Rocha nie ma.~-
4667     4, 37|               po kątach szukał, to jaże na górę właził niby to po buty,
4668     4, 37|             jeno mógł, nawet nie bacząc na organistowego Michała, któren
4669     4, 37|                to ci grosz jaki kapnie. Na organistę się uczy, a przy
4670     4, 37|              Mateusza, bych wziął miarę na trumnę.~- Jeno mu domowiny
4671     4, 37|               życia to ciasno mu było i na włókach, a teraz i we czterech
4672     4, 37|                dębowe deski już z dawna na górze czekały.~Wnet ci wyrychtował
4673     4, 37|               po płotach, gdy jął wołać na Hankę, aby przyniesła jałowcowych
4674     4, 37|         skapywały, cięgiem już patrzyła na drogę, spodziewając się
4675     4, 37|               posyłać do miasta Pietrka na przewiady.~- Konia jeno
4676     4, 37|                 syknął kowal poglądając na Jagusię, siedzącą pod ścianą.~-
4677     4, 37|              odrzekła, wyglądając znowu na drogę.~Właśnie przedzwaniali
4678     4, 37|            drogę.~Właśnie przedzwaniali na sumę i Jambroż zbierał się
4679     4, 37|              nie sposób było wzuć mu je na nogi.~Kowal wraz z Mateuszem
4680     4, 37|             Mateuszem ponieśli się kajś na wieś, a Weronka zabrawszy
4681     4, 37|               co trochę leciał spojrzeć na gospodarza lub na Józkę
4682     4, 37|              spojrzeć na gospodarza lub na Józkę chlipiącą coraz ciszej.~
4683     4, 37|                 chlipiącą coraz ciszej.~Na drogach ustał wszelki ruch,
4684     4, 37|             naleźć miejsca, poszła jaże na przełaz, bych odmówić pacierze.~-
4685     4, 37|               jeno niekiedy przychodził na wargi, boć w głowie i sercu
4686     4, 37|              Żeby tak pospłacać i ostać na wszystkim! Być, jak ociec
4687     4, 37|             żalnie.~Zamodliła się znowu na długą chwilę, powłócząc
4688     4, 37|                okrwawiona chusta leżała na skłonie wyżni. Kajś niekaj
4689     4, 37|              ziemniakach, a tu i owdzie na dołkach lny niebieściły
4690     4, 37|                oczy.~Bardzo cudnie było na świecie, słońce ogrzewało
4691     4, 37|                 Twoją to sprawą wszyćko na świecie, mój Jezu kochany!
4692     4, 37|                nie poredziła zebrać się na modlitwę, bo dawne urazy
4693     4, 37|                  Leżał w pośrodku izby, na szerokiej ławie, nakrytej
4694     4, 37|                 ogolony do czysta, jeno na policzku miał długą zadrę
4695     4, 37|            kapotę, którą se był sprawił na ślub z Jagusią, portki pasiate
4696     4, 37|             przechładzać powietrze, zaś na glinianych pokrywach dymiły
4697     4, 37|                strudzoną; kiej ten ptak na wyraju, nim weźmie lot podniebny,
4698     4, 37|              się jeszcze śmie pokazywać na oczy! - syknęła za nią wójtowa.~-
4699     4, 37|                  Poniechajcie! Nie pora na takie wypominki! - wyrzekła
4700     4, 37|             oczami krowę, szarpiącą się na postronku.~- Młynarz do
4701     4, 37|               Dopiero kiej przedzwonili na nieszpory, rozeszły się
4702     4, 37|            świątecznie i poszła z Magdą na plebanię.~Proboszcza nie
4703     4, 37|           plebanię.~Proboszcza nie było na pokojach, choć wszystkie
4704     4, 37|              którą chłop trzymał krótko na postronku, kręcił się z
4705     4, 37|                ledwie go parob utrzymał na łańcuchu.~- Walek! Poczekaj
4706     4, 37|                  zbereźniki! - krzyknął na organiściaków, zazierających
4707     4, 37|                krów. Młynarz się gniewa na mnie, ale już mi obmierzły
4708     4, 37|               ci się wyrwie! - wrzasnął na chłopa. - No, to idźcie
4709     4, 37|    przywstydzone odwracały się ździebko na stronę. - A jutro eksporta
4710     4, 37|            godził go do rznięcia drzewa na Stachową chałupę.~Mateusz
4711     4, 37|           pocznę... - mówił spoglądając na Jagusię, dojącą krowę pod
4712     4, 37|             święty! - popatrzył jeszcze na Borynę, zapalił od świecy
4713     4, 37|                wyszedł nie odpowiadając na powitanie kowala, któren
4714     4, 37|              pokręcił się tu i owdzie i na wieś poleciał, wyciągając
4715     4, 37|           wyciągając chłopów do karczmy na naradę.~Zmierzch się już
4716     4, 37|           wszystkie, popłakując niekiej na przemian i biadoląc.~Drudzy
4717     4, 37|                i zaduch, to przyklękali na dworze, pod oknami i ciągnęli
4718     4, 37|                Noc się z wolna ściągała na świat, więc już do cna przycichło,
4719     4, 37|                stanęła, jakby się miało na odmianę.~Do późna w noc
4720     4, 37|                w głębokim śpiku i jakby na samym dnie ciemnicy, tylko
4721     4, 37|                 głowami, zadrzemali już na dobre, chrapiąc, jaże się
4722     4, 37|               patrzeniem w umarłego, iż na świtaniu ostała jeno co
4723     4, 37|             Niebo zajaśniało jak płótno na bielnikach, gdy je słońce
4724     4, 37|                 ciężkich turbacji, jaże na dwór roznosiły się chrapania.~
4725     4, 37|           izbach świszcząc przeciągle i na darmo rozwiewał nieboszczykowi
4726     4, 37|                 leżał se martwy, cichy, na kamień już zakrzepły i na
4727     4, 37|               na kamień już zakrzepły i na wszystko już głuchy.~Wiatr
4728     4, 37|                  to motyl leciał wprost na światło, to jaskółka zbłądziła
4729     4, 37|         wszystko przytaiło dech i padło na twarz w proch ziemi, bo
4730     4, 37|      skołtunione chmurzyska.~Poszarzało na świecie, a nie wyszło i
4731     4, 37|                 że się pierwsza zerwała na nogi.~Pobiegła z krzykiem
4732     4, 37|         Koniczynę trza lecieć kopić, bo na nic przemięknie! Witek,
4733     4, 37|         wałkoniu jeden, krowy wyganiaj! Na wsi już przepędzili! - wołała
4734     4, 37|                 krów i świnie wypędzała na podwórze, gdy przyleciał
4735     4, 37|           ułożyli, co było potrza kupić na jutrzejszą stypę, wziął
4736     4, 37|               bowiem gospodarka czekała na nią, że trza było dobrze
4737     4, 37|                  przysypując raz po raz na węgliki jagód jałowcowych.~
4738     4, 37|                 często gęsto wyglądając na Mateusza; któren przeniósł
4739     4, 37|           któren przeniósł się z robotą na klepisko; kończył już trumnę
4740     4, 37|            trumnę i właśnie był malował na niej biały krzyż, kiej Jagna
4741     4, 37|           Milczała spozierając trwożnie na czarne wieko.~- Wdowaś teraz,
4742     4, 37|               łzawo i cichuśko.~Patrzał na nią poczciwie, zmizerowana
4743     4, 37|                 za chałupę i nie bacząc na deszcz, płakała tam długo
4744     4, 37|          swojemu Jagustynka.~- Nie pora na przekpinki - skarciła ją
4745     4, 37|           żarcie la prosiąt i wyglądała na drogę.~- Co się tam stało? -
4746     4, 37|              słychu.~Ale nie było czasu na frasunki, bo musiała pomagać
4747     4, 37|                 deszcz rozpadał się już na dobre, nie przestając ani
4748     4, 37|               dobre, nie przestając ani na chwilę.~Zaś wkrótce po południu
4749     4, 37|           bociek, któren stojał w ganku na jednej nodze kieby na stróży.~
4750     4, 37|             ganku na jednej nodze kieby na stróży.~Zaś deszcz nie przestawał
4751     4, 37|               deszcz nie przestawał ani na chwilę, padał drobny, gęsty
4752     4, 37|             rosach i kałużach.~- Pogoda na jutro pewna! - powiedali,
4753     4, 37|            deszcz.~- Ziemniaki były już na ostatnich nogach.~- A bo
4754     4, 37|       przypiekło!~- Wszystkiemu pójdzie na zdrowie.~- Żeby se tak popadał
4755     4, 37|                wystawali pod chałupami, na przechłodzonym, pachnącym
4756     4, 37|         chłopaków, bych lecieć za wieś, na wyżnie, palić sobótkowe
4757     4, 37|                Józkę, aby z nim leciała na Sobótki, ale mu powiedziała
4758     4, 37|             gdyż deszcz nie ustawał ani na chwilę i padał przez całą
4759     4, 37|               kiedy już ludzie ciągnęli na żałobne nabożeństwo.~Słońce
4760     4, 37|            pieśnie.~Boryna leżał wysoko na katafalku, obstawiony w
4761     4, 37|        najpierwsi gospodarze i zanieśli na wóz, w półkoszki wymoszczone
4762     4, 37|              obzierał się niecierpliwie na księży.~Zajęczały żałobnie
4763     4, 37|                i grozą.~Ruszyli z wolna na topolową drogę ku smętarzowi.~
4764     4, 37|                 kościotrupem załomotała na wietrze kiej ten ptak straszliwy
4765     4, 37|             jechała w pośrodku, ułożona na słomie wysoko, że ją cięgiem
4766     4, 37|               cięgiem i wszystkie mieli na oczach, a tuż za nią wlekła
4767     4, 37|            wisiało nisko, jakby wsparte na tych wielgachnych topolach,
4768     4, 37|               sroga cichość zwaliła się na dusze, jeno dzwony jęczały
4769     4, 37|               mocni kiej te głazy widne na miedzach, gotowi już na
4770     4, 37|                 na miedzach, gotowi już na wszystko a nieulękli, ugorom
4771     4, 37|             pradziadów, niesionych tam, na smętarz, już widny przez
4772     4, 37|               łez...~Pochód już skręcał na dróżkę ku smętarzowi, kiej
4773     4, 37|       trzymająca się Jagny, zgarbiona i na wpół ślepa, zawiedła po
4774     4, 37|                jakowejś dufności weszli na smętarz.~Co najpierwsi gospodarze
4775     4, 37|                niecoś, proboszcz stanął na kupie wywalonego piachu,
4776     4, 37|             trumnę zawodziła rzewliwie, na nic nie bacząc.~Zaś proboszcz
4777     4, 37|    najtłustszego barana i w biały dzień na wszystkich oczach, a nikt
4778     4, 37|               zmiłowanie, bom przemarzł na lód w onej tułaczce ziemskiej.~
4779     4, 37|              ziemie?...~A Maciej rymnął na kolana, że to śpiewania
4780     4, 37|              dosłyszał i dzwonki, jakby na Podniesienie, a odrzecze
4781     4, 37|           płaczem:~- Prawdę powiem kiej na spowiedzi; a to nie poredziłem
4782     4, 37|             poredziłem dłużej wytrzymać na ziemi, bo tam już ludzie
4783     4, 37|            ludzie jako te wilki nastają na siebie, bo tam już jeno
4784     4, 37|               smrodliwe. I tak jest źle na świecie, że i nie wypowiedzieć
4785     4, 37|             miłosierdzie, brat powstaje na brata, dzieci na ojców,
4786     4, 37|               powstaje na brata, dzieci na ojców, żony na mężów, sługa
4787     4, 37|            brata, dzieci na ojców, żony na mężów, sługa na pana...
4788     4, 37|             ojców, żony na mężów, sługa na pana... nie uszanują już
4789     4, 37|             coraz barzej.~Wszędy łajdus na łajdusie, a łajdusem pogania...~
4790     4, 37|            spuścili w dół trumnę i jęli na nią sypać piasek, jaże zadudniało,
4791     4, 37|              żałosnym płaczem, jakby to na nią sypiały się te ciężkie,
4792     4, 37|               biadania też się skarżyły na dolę nieubłaganą i na tę
4793     4, 37|          skarżyły na dolę nieubłaganą i na tę wieczną krzywdę człowieczą.~
4794     4, 37|            Hanką spraszali poniektórych na ten chleb żałobny, jak to
4795     4, 37|              się wszystkim chciało kiej na tym kazaniu.~Gwar się już
4796     4, 37|            wzdychał.~Trącił go któryś i na ucieszne powiadki wyciągał. ~-
4797     4, 37|               chrzcie Macieja byłem!... Na jego weselu tańcowałem!
4798     4, 37|            przedzwaniał... A teraz pora na mnie!...~Podniósł się nagle
4799     4, 37|                turbacji, a przy tym już na samym zmierzchu przyszedł
4800     4, 37|             żeby sam dziedzic przyszedł na chłopski pogrzeb.~- Potrzebuje
4801     4, 37|               da, nie czekając gruszków na wierzbie.~Na to powstał
4802     4, 37|          czekając gruszków na wierzbie.~Na to powstał Grzela, wójtów
4803     4, 37|                zapłakała strachliwie.~- Na to Jagustynka strzepnęła
4804     4, 37|                 se ta wędrownica odleci na Jezusowe pola... Niech się
4805     4, 38|            idzie, kolebie się ze strony na stronę i zawodzący całemu
4806     4, 38|            rozpowiadał, że go ochrzcili na Pawła, wydzierał się też
4807     4, 38|                swojej duszy weselnej.~A na trzeciego - sygnaturka jako
4808     4, 38|                ten ptaszek świergoliła, na darmo chcąc tamte prześpiewać,
4809     4, 38|               uroczyście a rozgłośnie. ~Na odpust ci one tak radośnie
4810     4, 38|               cichy i wielce słoneczny, na galantą spiekę się miało,
4811     4, 38|               to już od samego świtania na placu przed kościołem handlarze
4812     4, 38|               po świecie, to i pokrótce na wyschniętych drogach i w
4813     4, 38|                jeno było sięgnąć okiem, na wszystkie strony, po drogach,
4814     4, 38|                  po drogach, ścieżkami, na miedzach, czerwieniły się
4815     4, 38|                A naród śpieszył tłumnie na owe święto i walił ze wszystkich
4816     4, 38|              stojała przystrojona kieby na te gody weselne, cała we
4817     4, 38|               po miedzach stojały kieby na stróży, zapatrzone w słońce,
4818     4, 38|       przewalały się niekiedy ze strony na stronę, bijąc o wszystkie
4819     4, 38|               przestanku, że już wszędy na drogach, dokoła stawu, pod
4820     4, 38|             wozy i wyprzęgano konie, bo na placu przed kościołem była
4821     4, 38|          głównie do katarynki grającej, na której jakiś zwierz zamorski,
4822     4, 38|                 przygrywała zawzięcie i na taką nutę, jaże niejednemu
4823     4, 38|              Ale skoro jeno zasygnowali na sumę, naród porzucił zabawy
4824     4, 38|                 większość musiała ostać na dworze tuląc się pod mury
4825     4, 38|             spowiedzi, nie bacząc zgoła na tłok ni na spiekę.~A wiater
4826     4, 38|                 bacząc zgoła na tłok ni na spiekę.~A wiater był całkiem
4827     4, 38|               żywy ogień lał się prosto na głowy, ale naród cierpliwie
4828     4, 38|      konfesjonałach i roił po smętarzu, na darmo wyszukując cienia
4829     4, 38|                 kościelnych, to stanęły na szczerym słońcu pod parkanem,
4830     4, 38|                 głębokiej cichości, kto na książce, kto na różańcu,
4831     4, 38|           cichości, kto na książce, kto na różańcu, a kto jeno tym
4832     4, 38|               że już niejeden zachrapał na dobre, niejeden kiwał się
4833     4, 38|                 Czerwony baldach płynął na przedzie, cały w dymach
4834     4, 38|          organów zahuczały przejmująco, na smętarzu zrobiło się cicho
4835     4, 38|        Dziedzice powyłazili z kościoła, na darmo szukając cienia i
4836     4, 38|                 brał, a takie bieluśkie na gębie i tak wcięte w pasie,
4837     4, 38|                 kajś w końcu wsi, jakby na moście przy młynie, zaturkotały
4838     4, 38|          ogrodzenia i ciekawie zazierać na drogi obiegające staw.~A
4839     4, 38|                Naród rzucił się patrzeć na nich, a wielu przełaziło
4840     4, 38|         wyzwiska kiej kamienie.~- A co, na czyjem stanęło, Miemce? -
4841     4, 38|         pogubita.~Jakiś chłopak śmignął na nich kamieniem, a drugie
4842     4, 38|              Przejechali wreszcie ginąc na topolowej, że jeno z cieniów
4843     4, 38|    frasobliwością:~- Za delikatny naród na chłopskich somsiadów, bo
4844     4, 38|               wzion przez łeb, to zaraz na ziem leciał...~- Pobił się
4845     4, 38|                tknął, że mu nie odrzekł na Pochwalony, to zaraz juchą
4846     4, 38|                    Do cna miętki naród, na oko chłopy kiej dęby, a
4847     4, 38|                 I nie szczęściło się im na Podlesiu. Krowy im pono
4848     4, 38|               ostro:~- Głupiś kiej but! Na paskudnika pozdychały, wiadomo...~
4849     4, 38|          chłopami, zawsze szli razem...~Na to Sikora prześmiechnął
4850     4, 38|                 dziedzic kazali wypisać na plecach batami, że jeszcze
4851     4, 38|           ubrany po księżemu, i zbierał na kościół, co łaska. Witał
4852     4, 38|                 słowa, a natknąwszy się na Hankę pozdrowił ją tak poczciwie,
4853     4, 38|                 Proboszcz go sprowadził na odpust do pomocy.~- Stary
4854     4, 38|          sknerzy i z ludzi zdziera, ale na niego nie żałuje.~- Juści,
4855     4, 38|               Nastusią.~- No, no, a cóż na to powiedzą Dominikowa?~-
4856     4, 38|            Dominikowa?~- A cóż by, udry na udry pójdzie ze synem.~-
4857     4, 38|                 że ani wiem, co się tam na wsi wyprawia. ~- A to starszy
4858     4, 38|              Jeszczech ociec mówili, co na tym skończyć się musi.~-
4859     4, 38|            Dziwno mi też było, co nawet na pogrzebie się nie pokazał.~-
4860     4, 38|             rzekła:~- Przyjdźcie do nas na obiad, dziadku! Do Borynów!~
4861     4, 38|             szeroką ulicę i wykrzykując na różne sposoby, a na samym
4862     4, 38|         wykrzykując na różne sposoby, a na samym końcu klęczał jakiś
4863     4, 38|               młody z zielonym daszkiem na oczach, przygrywał na skrzypicy
4864     4, 38|          daszkiem na oczach, przygrywał na skrzypicy i śpiewał pieśnie
4865     4, 38| najniespodziewaniej natknęła się oczami na swego ojca.~Siedział se
4866     4, 38|                 Nasunęła chustkę barzej na czoło i przebrała się do
4867     4, 38|                 tłoku, jaki się uczynił na placu przed kościołem.~Słońce
4868     4, 38|          Katarynka wygrywała rozgłośnie na całą wieś; dziady wyciągały
4869     4, 38|                swojemu, dzieci gwizdały na glinianych kuraskach, naszczekiwały
4870     4, 38|            przedawali kiełbasy, wiszące na drążkach niby te grubachne
4871     4, 38|          szarpnęły się przy wozach.~Zaś na plebanii proboszcz wyprawiał
4872     4, 38|                 odświętnie, w mentalach na piersiach, kręcił się cięgiem
4873     4, 38|                sieniach, a często gęsto na ganek wybiegał z krzykiem:~-
4874     4, 38|           cybuchem a wyklinał.~Nadeszła na to Hanka przystając przy
4875     4, 38|                siostrze, która przyszła na obiad.~Ale Weronka jeno
4876     4, 38|               wstyd, żeby rodzony ociec na żebrach! A co Antek na to
4877     4, 38|            ociec na żebrach! A co Antek na to powie? Dopiero ludzie
4878     4, 38|                Dopiero ludzie wezmą nas na ozory i powiedzą, żeśmy
4879     4, 38|                im się spodoba. Pyskować na drugiego każdy poredzi,
4880     4, 38|               ledwie kulasami powłóczę. Na borg jeno żyjemy.~- Nie
4881     4, 38|            nigdy nie zawierzy! - gadała na wpół z płaczem, a coraz
4882     4, 38|              się kole obiadu.~Przysiadł na przyźbie, kule odłożył,
4883     4, 38|             kule odłożył, pieska puścił na wolę i pociągał nochalem,
4884     4, 38|          drzewami, Hanka wyłożyła jadło na miski, że szeroko rozniesły
4885     4, 38|               rzecz. Niech wama pójdzie na zdrowie - mruczał dziad
4886     4, 38|         szepnęła Weronka.~- Prawda, ale na gorzałkę to nikomu nie zbraknie.~
4887     4, 38|         skwapliwie pojadać.~- Powiedali na smętarzu - ozwał się znowu -
4888     4, 38|                  A pilno; łoni było nas na odpuście sześciu wszystkiego,
4889     4, 38|             uszy puchną.~- A przyjdźcie na noc - zapraszała Józka.~-
4890     4, 38|                chrapał, a reszta poszła na odpust.~Przedzwonili na
4891     4, 38|                 na odpust.~Przedzwonili na nieszpór. Słońce się już
4892     4, 38|              więcej ludzi schodziło się na plac przed kościołem, pomiędzy
4893     4, 38|            przyjacioły, kto jeno ślepie na wszyćko roztwierał szeroko,
4894     4, 38|               się drugie cisnęły, kto i na ten kieliszek pociągał z
4895     4, 38|            nazbierał i zbył się chociaż na ten dzień jeden wszelakich
4896     4, 38|        oglądając różnoście porozkładane na stołach, a coraz i z żałosnym
4897     4, 38|              tłumy w jej stronę.~- I on na odpust! - szepnął Mateusz
4898     4, 38|             kościoła, gdyż przedzwonili na nieszpór, ale ona cięgiem
4899     4, 38|                ale ona cięgiem go miała na oczach.~- Widzi się kiej
4900     4, 38|                Jaguś, a co matka rzekli na Szymkowe zapowiedzie?~-
4901     4, 38|         wygolony do czysta, w kapelusie na bakier i w kapocie bieluśkiej
4902     4, 38|            stojaka.~- I lepiej ci teraz na woli? - prześmiechała się
4903     4, 38|                kobietę?~- A mam. Jakże, na drugą stronę do matki i
4904     4, 38|             Mateusz.~Kowal odciągnął go na bok, cosik mu szepnął i
4905     4, 38|              Przed plebanią natknął się na Tereskę.~- Kaj cię to niesie? -
4906     4, 38|               Do karczmy! kowal zwołuje na narady.~- Poszłabym z tobą.~-
4907     4, 38|                 jeno, by cię nie wzieni na ozory, że tak cięgiem za
4908     4, 38|            Naści parę groszy, kup se co na odpuście, a potem przyjdź
4909     4, 38|             miał nie będę.~Obejrzał się na nią jeszcze z proga, uśmiechnął
4910     4, 38|                Grzelą, wójtowym bratem, na czele. Przyszli też i poniektórzy
4911     4, 38|              lasu dać chłopom po cztery na podleskich polach, a drugie
4912     4, 38|                drugie tyle ziemi puścić na spłaty; chciał nawet borgować
4913     4, 38|            chciał nawet borgować drzewo na chałupy.~Grzela wykładał
4914     4, 38|       podzielili ziemią i co by wypadło na każdego.~- Dobrze rozważcie,
4915     4, 38|         patrzeli jeno w te białe krychy na stole i głęboko deliberowali.~-
4916     4, 38|              sprawa kiej złoto, ale czy na to komisarz pozwoli? - ozwał
4917     4, 38|              choćby jutro. Zgodzimy się na jedno, to zaraz odpisze,
4918     4, 38|               chycić się tej ziemi:~- A na jesieni obrobić, jak się
4919     4, 38|        podśpiewywał z uciechy i krzykał na Żyda o gorzałkę, niejeden
4920     4, 38|          ciągnął któryś ze starych.~Ale na to porwał się Grzela i zakrzyczał:~-
4921     4, 38|                  póki nie bedzie czarno na białym. Zawżdy się naszą
4922     4, 38|               pasły, to i tera chcą się na nas pożywić!~- Tak miarkujecie,
4923     4, 38|             przeszkadzajcie! - krzyknął na niego Kłąb.~- Chodziłeś
4924     4, 38|                 flachę gorzały postawił na stole.~- Sza, sza, gospodarze!
4925     4, 38|                domów, jeno co łapczywsi na uciechę ostali w karczmie,
4926     4, 38|               Cichy zmierzch stawał się na świecie, mroczniały pola,
4927     4, 38|                 w ganku, nastawiał gęby na chłodnawy wiater, mruczał
4928     4, 38|               się dziad zdumiał.~- Cie, na organistę byłbyś zdatny!~-
4929     4, 38|               ucha, jaże kury zagdakały na grzędach, gdy Hanka nadeszła
4930     4, 38|          pomagał.~Do cna już ściemniało na świecie, ostatnie zorze
4931     4, 38|                 zaraz z wieczora poszła na wieś do dzieuch, jeno co
4932     4, 38|             światła, co leciały z okien na gładź stawu i marły nie
4933     4, 38|                że poleciała za młyn, aż na łąki, kaj już leżały ciepłe
4934     4, 38|                 woda obłędna, co ujścia na darmo szuka i w nieprzebyte
4935     4, 38|              siostry jęły mu się drapać na kolana i wieszać na szyi,
4936     4, 38|              drapać na kolana i wieszać na szyi, tulił ci je poczciwie,
4937     4, 38|                 regens obiecał, że mnie na jakiś czas zwolni, jeśli
4938     4, 38|             zabierając się do słania mu na kanapie wprost okna. Pomagali
4939     4, 38|                 Długo się z nim żegnali na odchodnym, a już najdłużej
4940     4, 38|               sąsiedniej izbie chodzili na palcach, ściszali głosy,
4941     4, 38|              okno.~Jasio poczytał nieco na grubej książce, zaś potem
4942     4, 38|                świat, gwiazdy mżyły się na wysokościach, nagrzany,
4943     4, 38|                się cały i jakby patrząc na nią zawołał:~- Kto tam?~
4944     4, 38|             zawołał:~- Kto tam?~Zamarła na chwilę, przytaiła dech,
4945     4, 38|             światło zgasło...~Noc padła na jej duszę, ale jeszcze długo
4946     4, 38|     nieopowiedzianą błogością. Spłynęła na nią uroczysta, święta cichość,
4947     4, 39|          prosiła Józka pokładając głowę na ławkę.~- A zadrzyj ogona
4948     4, 39|                 chłodny i mroczny, jeno na środku mrowiła się wielgachna
4949     4, 39|          skończył, wyszli zaraz wszyscy na smętarz.~Już byli kole dzwonnicy,
4950     4, 39|             patrzy a was i myśli sobie: na ludzim ich wywiódł, gospodarkę-m
4951     4, 39|             ambony: zgodą stoi wszystko na świecie, kłótnią jeszcze
4952     4, 39|         Nieboszczyk był szczodrym i czy na światło, czy na mszę, czy
4953     4, 39|         szczodrym i czy na światło, czy na mszę, czy na inne potrzeby
4954     4, 39|               światło, czy na mszę, czy na inne potrzeby grosza nie
4955     4, 39|              darmo mszę świętą odprawię na intencję tej zgody!~- Widzi
4956     4, 39|                 wieś powinna się złożyć na wotywę z wystawieniem! Jakże,
4957     4, 39|            domowi. Jagusia wiedła matkę na ostatku, gdyż stara wlekła
4958     4, 39|                robotny, to i pusto było na drogach dokoła stawu, jeno
4959     4, 39|            wrótnie wszędy porozwierane, na płotach kajś niekaj wietrzyły
4960     4, 39|             jaże wiercił w nozdrzach, a na obwisłych nad drogą gałęziach,
4961     4, 39|          szumnie huczały wody spadające na koła.~- Młyn teraz cięgiem
4962     4, 39|                przechlają. Nie powiadam na nich nic złego, ale mi dziwno,
4963     4, 39|              kiej ogier.~- Śmiejcie się na zdrowie! Co ja już mam z
4964     4, 39|               mu nowy ogon i powiedźcie na jarmark, to może go kto
4965     4, 39|                go kto kupi za krowę, bo na konia już niezdatny! - żartował
4966     4, 39|                 do stawu i nie zważając na Janklowe prośby i groźby,
4967     4, 39|           rozczapierzona kokosz gdakała na brzegu.~- Śliczne stadko,
4968     4, 39|              ciągle mi jeszcze uciekają na staw. Tasiuchny! taś, taś,
4969     4, 39|               taś! - zwoływała rzucając na przynętę przygarściami jagły.~
4970     4, 39|             jagły.~Ale kaczki szorowały na drugi brzeg, że poleciała
4971     4, 39|           chodźcież do kupy! - zawołała na drugą stronę, kaj się obie
4972     4, 39|            każden się wagował oglądając na drugich. Hanka też była
4973     4, 39|              kowala, któren się wiercił na miejscu, śmigał ślepiami
4974     4, 39|                 Hanka, że trza poczekać na Antka. Mnie się śpieszy
4975     4, 39|                do dziedzica, bo tam już na mnie czekają - wstał, a
4976     4, 39|              kożuch rozwieszony w kącie na drążku jął go ściągać.~-
4977     4, 39|                    W sam raz zdałby się na mnie.~- Nie ruchajcie, niech
4978     4, 39|             Zaraz po śmierci rozwiesili na płocie i ktosik w nocy ukradł.
4979     4, 39|           ukradł. Nie było głowy baczyć na wszystko.~- Dziwne, co tak
4980     4, 39|               ukradł, niech miał będzie na śmiertelną koszulę.~- Sama
4981     4, 39|               ci, stul pysk! - wrzasnął na żonę i wywiódł Hankę w podwórze,
4982     4, 39|               nim, ale dobrze się miała na baczności.~- Chciałem wam
4983     4, 39|            weźmie młynarz, podpasie się na jego paśnikach. A co z porządków
4984     4, 39|              izby:~- Magda, miej ta oko na wszystko, bych znowu czego
4985     4, 39|               złodzieje.~Hanka patrzyła na niego ze szydliwym prześmiechem.
4986     4, 39|               oparzony i natknąwszy się na wójtową, wchodzącą między
4987     4, 39|            Józka.~Magda też się zerwała na nogi.~Wszyscy patrzyli na
4988     4, 39|               na nogi.~Wszyscy patrzyli na ten papier ze zgrozą i strachem,
4989     4, 39|              rada z okazji, ciepnęła ją na odlew:~- Przykarcać drugich
4990     4, 39|                się Hanka miarkując już, na co się tutaj zanosi, ale
4991     4, 39|                 podnosiła głowę i jakby na przekór, z rozmysłem wpierała
4992     4, 39|              judzący prześmiech wił się na wargach.~Wójtowa wywarła
4993     4, 39|          wyzywająco.~- Hale, spasła się na cudzej krzywdzie i będzie
4994     4, 39|              odciągnąć i ostro powstała na obie:~- Loboga, kobiety,
4995     4, 39|               mojej chałupy.~Przymilkły na to oczymgnienie, sapiąc
4996     4, 39|            miłosierdzia! Ona jeno czeka na twojego, obaczysz, co ci
4997     4, 39|                  przechyliła się barzej na izbę i grożąc pięściami
4998     4, 39|                hardość i zły prześmiech na wargach, ale pobielała na
4999     4, 39|               na wargach, ale pobielała na płótno, bo ją te ostatnie
5000     4, 39|                   Gorzej niźli temu psu na łańcuchu, że i w piekle