Tom, Rozdzial

 501     1, 5 |              boska broni, prawie mu iść na doktora.~- Juści, że księdzem
 502     1, 5 |              Jezusowi chwała, i ludziom na pociechę - pogłaskał ją
 503     1, 5 |              uchylał czapki i głośnym: "Na wieki!" odpowiadał na pozdrowienia
 504     1, 5 |                   Na wieki!" odpowiadał na pozdrowienia wymijanych
 505     1, 5 |             było i droga szersza.~Zaraz na skraju dopędzili Dominikową,
 506     1, 5 |                  Spóźnita się!~- Zdążym na czas! - odkrzyknęła Jagna
 507     1, 5 |              Boryna patrząc z oddalenia na nią.~- Nie poznałem, bo
 508     1, 5 |       Rozbuchała się ino, kiej jałowica na koniczynie - i aż się wychylił,
 509     1, 5 |                 wychylił, żeby spojrzeć na nią.~- Bardzo ładna - rzucił
 510     1, 5 |                taki, co siedzi choćby i na włóce... warta tego...~-
 511     1, 5 |                 ino poglądał przed się, na czerwieniejący zapaskami
 512     1, 5 |                  I skoro tylko wjechali na wyboisty bruk miasteczka,
 513     1, 5 |               się do kalikowania godzę, na pomocnika organiście....
 514     1, 5 |              kostki i tryskało spod-kół na wszystkie strony.~Gwar już
 515     1, 5 |                 a chustkami, co wisiały na żerdkach i jako te maki
 516     1, 5 |                wstążek, a kryzków onych na szyję, a kwiatuszków zielonych,
 517     1, 5 |               pod ścianami albo i zgoła na ziemi leżały, a szedł od
 518     1, 5 |           Boryna kupił jedwabną chustkę na głowę dla Józki, którą był
 519     1, 5 |                Józki, którą był jeszcze na zwiesnę obiecał dziewczynie
 520     1, 5 |                 i że się popatrzeć było na co.~Gdzie czapnicy pod domami
 521     1, 5 |            wysokich kozłów drewnianych, na których, sczepione za uszy,
 522     1, 5 |              czerwonymi sznurowadłami a na wysokich obcasach.~A za
 523     1, 5 |                 się rymarze z chomątami na kołkach i uprzężą rozwieszoną.~
 524     1, 5 |                 odbyt niezgorszy, że to na zimę szło.~A potem całe
 525     1, 5 |                 płóciennymi daszkami, a na nich zwoje kiełbas czerwonych
 526     1, 5 |                szynki -. spiętrzały się na kupach, a gdzie znów na
 527     1, 5 |                 na kupach, a gdzie znów na hakach wisiały całe wieprzki
 528     1, 5 |               rodzone, stali piekarze i na podesłanej grubo słomie,
 529     1, 5 |                podesłanej grubo słomie, na wozach, na stołach, w koszach
 530     1, 5 |                grubo słomie, na wozach, na stołach, w koszach i gdzie
 531     1, 5 |                było mrużyć...~A wszędy, na wozach, pod ścianami, wzdłuż
 532     1, 5 |               godnie, jak to zwyczajnie na jarmarkach bywa, a trafił
 533     1, 5 |                 bez rąk i nóg, tyla jak na odpuście jakim. Wygrywali
 534     1, 5 |               odpuście jakim. Wygrywali na skrzypicach pieśnie pobożne,
 535     1, 5 |       znajomkami i dopchał się wreszcie na targowisko świńskie, za
 536     1, 5 |       targowisko świńskie, za klasztor, na ogromny piaszczysty plac,
 537     1, 5 |             całe zagony świń spędzonych na sprzedaż.~Rychło odnalazł
 538     1, 5 |                 se ździebko popatrzycie na jarmark.~- Już też i ckno
 539     1, 5 |              mogą... ale, ma ci słoninę na jakie cztery palce... -
 540     1, 5 |                i boki. - Wieprzak chudy na bokach, ale portki ma niezgorsze
 541     1, 5 |                ale portki ma niezgorsze na szynki - dodał spędziwszy
 542     1, 5 |              chustce, coście to jeszcze na zwiesne obiecali...~Boryna
 543     1, 5 |                prowadzącej z targowiska na rynek, stał wóz przy wozie,
 544     1, 5 |                przejechać, ale wnet się na niego natknął. Antek siedział
 545     1, 5 |                 natknął. Antek siedział na workach i smagał batem żydowskie
 546     1, 5 |              być, ale wilgotna... Kupię na miarę i po sześć rubli i
 547     1, 5 |                i pięć złotych.~- Kupisz na wagę i po siedem, rzekłem!~-
 548     1, 5 |                 I nie zwracał już uwagi na Żydów, którzy rozwiązywali
 549     1, 5 |                 przyjde do cie...~- Co? Na dwór skargę podajecie?~-
 550     1, 5 |                   Dajcie mi złotówkę.~- Na co ci?~- Gorzałki bym się
 551     1, 5 |       rozczochrany; jakaś kobieta spała na sienniku w kącie, przykryta
 552     1, 5 |            zatarł ręce i szukał papieru na stole.~- Hale... kiej zdrowy
 553     1, 5 |           pociągał cygara, puszczał dym na Borynę, który przypatrywał
 554     1, 5 |          wynędzniałą, okroszczoną twarz na Frankę; zęby przednie miał
 555     1, 5 |               wziął za nią rubla, wziął na marki drugiego i ugodził
 556     1, 5 |            marki drugiego i ugodził się na trzy za stawanie w sądzie,
 557     1, 5 |            sądzie, jak sprawa przyjdzie na stół.~Boryna się na wszystko
 558     1, 5 |           przyjdzie na stół.~Boryna się na wszystko zgodził skwapliwie,
 559     1, 5 |                 Sprawiedliwość musi być na świecie, to sprawa wygrana! -
 560     1, 5 |                 sprawa wygrana! - rzekł na odchodnym.~- Nie wygramy
 561     1, 5 |                     rozmyślał wychodząc na rynek i zaraz jakoś przy
 562     1, 5 |             przy czapnikach natknął się na Jagnę.~Stała w czapce granatowej
 563     1, 5 |               Stała w czapce granatowej na głowie, a drugą jeszcze
 564     1, 5 |           szepnął ciszej i tak spojrzał na nią namiętnie, aż dziewczyna
 565     1, 5 |                    A to my sobie choćby na ten kieliszek słodkiej wstąpimy!...~-
 566     1, 5 |                Gdziebym zaś z wami szła na wódkę!...~- A to przyniese
 567     1, 5 |         uwieszone w górze, kołysały się na wietrze niby tęcza paląca.~-
 568     1, 5 |              kramu, Boryna ino pozostał na chwilę.~A w tym znowu chustki
 569     1, 5 |            znowu chustki były i materie na staniki i kaftany.~- Jezus
 570     1, 5 |                z rozkoszy. A te chustki na głowę! Pąsowe jedwabne z
 571     1, 5 |           ścierpiała i jęła przymierzać na głowę a przeglądać się w
 572     1, 5 |             było, jakoby zorze namotała na swoich lnianych włosach;
 573     1, 5 |             fiołkowy cień padał od nich na twarz pokraśniałą; uśmiechała
 574     1, 5 |             siebie, aż ludzie poglądali na nią, taka była urodna i
 575     1, 5 |                odjedzie cie.~Przysiedli na jakimś dyszlu wystającym~-
 576     1, 5 |                  aż Jaguś obejrzała się na niego i nie wiedziała, co
 577     1, 5 |                i nie wiedziała, co rzec na to, a stary, nie patrząc
 578     1, 5 |                to, a stary, nie patrząc na nią, zagadnął cicho:~- Byli
 579     1, 5 |             zajrzeć do Antka.~- Jest to na jarmarku? - oczy jej pojaśniały.~-
 580     1, 5 |                 do ciebie, nie odpijaj, na co się spieszyć... mnie
 581     1, 5 |            siedzącą pod murem klasztoru na garści słomy, że to błocko
 582     1, 5 |               Wygnali was w tyli świat, na żebry, a ciekawiście ich?~-
 583     1, 5 |                 wsi do wsi ,od jarmarku na jarmarek i tą modlitwą upraszam
 584     1, 5 |             Żaden. Ostajcie z Bogiem, a na zwziesnę do nas zajrzyjcie... -
 585     1, 5 |               ci, gdzie skargi piszą, i na pisarza dam rubla...~- Ale
 586     1, 5 |             gnatach mę łupie, to pewnie na pluchę - wyrzekał.~Wypili
 587     1, 5 |                dość złości mieli do się na wątpiach.~- Kiej na pogrzebie
 588     1, 5 |                 się na wątpiach.~- Kiej na pogrzebie pijeta! - ozwał
 589     1, 5 |            muszą uważać, komu pieniądze na procenta dać...~- Macieju!
 590     1, 5 |                 ni morga nie popuszczę. Na wycug do waju nie pójdę...
 591     1, 5 |               mi miły ten rok abo i dwa na świecie~- To spłatę dajcie.~-
 592     1, 5 |                łyse konie i przezierali na wskroś, kieby przez szyby.~
 593     1, 5 |                 tylko ostał, poczekiwał na kumów abo i znajomków, żeby
 594     1, 5 |             przed wieczorem sposępniało na świecie, chmurzyska wlekły
 595     1, 5 |             wlekły się nisko, że prawie na dachach leżały, i drobny
 596     1, 5 |         zdejmowali kramy i pakowali się na wozy, że to deszcz zacinał
 597     1, 5 |              całkiem, taczał się z boku na bok, czasem utknął na drzewo
 598     1, 5 |              boku na bok, czasem utknął na drzewo abo i w błoto, ale
 599     1, 5 |         podnosił i cięgiem podśpiewywał na całe gardło, jak to miał
 600     1, 6 |                   Deszcze się rozpadały na dobre.~Już od samego jarmarku
 601     1, 6 |                czerniały drzewa samotne na miedzach - jak przygięte,
 602     1, 6 |                się rozpacznie, niby psy na uwięzi.~Drogi opustoszałe
 603     1, 6 |             ciężkim tumanem; przystawał na głuchych rozstajach, pod
 604     1, 6 |           wyciągały rozpacznie ramiona, na pustych drogach, gdzie nagie
 605     1, 6 |                 do rozwalonych chałup - na umarłych cmentarzach tłukł
 606     1, 6 |               rzadka, bo wieś cała była na kapuśniskach.~Pustka leżała
 607     1, 6 |             kapuśniskach.~Pustka leżała na błotnistej, rozmiękłej drodze
 608     1, 6 |          przelewał w niższych miejscach na drogę po Borynowwej stronie,
 609     1, 6 |           sięgał płotów i bryzgał pianą na ściany chałup.~Cała wieś
 610     1, 6 |                Przed domami, wystawione na deszcz, mokły ogromne beczki.~
 611     1, 6 |           ogromne beczki.~Spieszono się na gwałt, bo deszcz prawie
 612     1, 6 |         wycinano.~Już od rana pojechała na kapuśnisko Jagna z Szymkiem,
 613     1, 6 |               czy nie jadą jeszcze?..~A na kapuśniskach, leżących nisko
 614     1, 6 |            torfowiskach, wrzała jeszcze na dobre robota.~Czarniawe
 615     1, 6 |             Czarniawe mokre mgły leżały na łąkach, że tylko gdzieniegdzie
 616     1, 6 |                mgle i leciały, z zagonu na zagon.~Jagna skończyła dopiero
 617     1, 6 |             ogromny toboł, zarzuciła go na plecy i poniesła na wóz.~-
 618     1, 6 |        zarzuciła go na plecy i poniesła na wóz.~- Parobek z ciebie
 619     1, 6 |               znosząc co chwila kapustę na wóz.~Jakoż i noc nadchodziła,
 620     1, 6 |         pochylając się ku nim i patrząc na majaczące w mgle kupy.~-
 621     1, 6 |                 w głowie, a toć dopiero na zwiesnę matkę pochowali -
 622     1, 6 |               go słychać było, jak klął na konia; wóz grzęznął i zarzynał
 623     1, 6 |                  torfiastym gruncie, że na dołkach i w gorszych miejscach
 624     1, 6 |              jak się to trzeba wystroić na to obieranie do Borynów.~
 625     1, 6 |             głucho wiatr i bił w drzewa na grobli, do której dojeżdżali
 626     1, 6 |             dojeżdżali właśnie.~Podjazd na groblę był ciężki, bo stromy
 627     1, 6 |                Nie trza było tyle kłaść na jednego konia! - ozwał się
 628     1, 6 |               nie widać.~Wjechali zaraz na groblę, bo tak potężnie
 629     1, 6 |                 i zatrzymał się dopiero na wierzchu.~- Bóg wam zapłać,
 630     1, 6 |                    Będziesz w niedzielę na muzyce u Kłębów?~- A bo
 631     1, 6 |                   Idźcie już... czekają na was... jeszcze kto nas obaczy...
 632     1, 6 |      przejeżdżali, i szum wody płynącej na koła i spod stawideł otwartych,
 633     1, 6 |                z rykiem głuchym spadała na dół i rozbita na białą miazgę,
 634     1, 6 |                spadała na dół i rozbita na białą miazgę, kłębiła się
 635     1, 6 |                widać było lampę stojącą na stole.~- Mają lampę kiej
 636     1, 6 |                to ma więcej od Boryny i na procenta pieniądze daje,
 637     1, 6 |              procenta pieniądze daje, i na mieleniu to nie okpiwa,
 638     1, 6 |           dobrze... Po pokoju chodzą... na kanapach się wylegują...
 639     1, 6 |                 słodko jadają, a ludzie na nich robią... - myślała,
 640     1, 6 |                ogień buzował się wesoło na trzonie; Jędrzych obierał
 641     1, 6 |                 ze trzy płachty, ostało na zagonie.~Poszła do komory
 642     1, 6 |            pilnie poglądając i ciekawie na starego, któren siedział
 643     1, 6 |                 może i w Lipcach ostanę na dłużej...~Uklęknął na środku
 644     1, 6 |            ostanę na dłużej...~Uklęknął na środku izby, pochylił się
 645     1, 6 |               Kostucha waszej dziewusze na imię...~- Z młodszymi hula,
 646     1, 6 |              Bartka za wodą...~- Cie... na jarmarku widziałam go zdrowym...~-
 647     1, 6 |               Że to kary boskiej nie ma na tych zabijaków- ozwała się
 648     1, 6 |              twardo stara wznosząc oczy na obrazy święte.~- A kto już
 649     1, 6 |                    Tyla i mojego, tyla, na cóż mi turbacje, hę?~Obsiedli
 650     1, 6 |           turbacje, hę?~Obsiedli ławkę, na której stały miski, i jedli
 651     1, 6 |                pod koniec.~- A gdzie by na takie błoto? Tak Żyd w książkach
 652     1, 6 |             Jagna.~- Juści... pewnie... na brzuch se nie pluje ani
 653     1, 6 |               se nie pluje ani drugiemu na brodę, a co mu kto da, weźmie...~-
 654     1, 6 |           żelazną ręką i rychtowała ich na dziewki, żeby ino Jagusia
 655     1, 6 |            gałęzi i raz w raz spoglądał na kobiety, ważył cosik w głowie
 656     1, 6 |               się już zbierałam zanieść na wotywę, dawno, ale jutro
 657     1, 6 |                zapytała stara nawijając na furkoczące po podłodze wrzeciono.~-
 658     1, 6 |         podłodze wrzeciono.~- Gospodarz na całą wieś, rodowy... ale
 659     1, 6 |           jeszcze lata... poczeka się i na młodego, jak się jej uda
 660     1, 6 |               motyczkami orzą pole...~- Na poniewierkę takiemu Jagny
 661     1, 6 |                 nie skiełczał.~Zamilkli na długo.~- Stary uszanuje
 662     1, 6 |               długo.~- Stary uszanuje i na cudzy grosz niełasy - podjął
 663     1, 6 |                 serio wytrząsając fajkę na trzon.~- Jagna ma dosyć
 664     1, 6 |           tamten ! - wskazał przez okno na światła, ledwie migoczące
 665     1, 6 |              jak se korzec żyta zadawał na plecy. Już tam by Jagnie
 666     1, 6 |             mleka... a że wasz Jędrzych na bezrok do wojska staje...
 667     1, 6 |             mówiła cicho, wsparła czoło na kądzieli i zapatrzyła się
 668     1, 6 |             wstrząsnęła się tylko nieco na przypomnienie Antka.~- Jakże? -
 669     1, 6 |                    po co mają wygadywać na ciebie i na ozorach obnosić
 670     1, 6 |              mają wygadywać na ciebie i na ozorach obnosić po wsi ?...
 671     1, 6 |            chciała, to choćby wszystkie na jedną noc się zlecą... i
 672     1, 6 |             okręcała się ciągle jednako na tym, że jak matka każą,
 673     1, 6 |                tom się chyłkiem wyrwała na wieś, żeby ci powiedzieć.
 674     1, 6 |                po trzonie, i dym buchał na izbę... a cięgiem warczały
 675     1, 6 |            przenikliwie aż kury w sieni na grzędach krzekorzyć zaczęły
 676     1, 7 |            błocie i deszczu do sąsiadów na wyrzekanie, że to czas taki,
 677     1, 7 |               że to czas taki, co i psa na dwór wygonić trudno, a tu
 678     1, 7 |                  to patrzyła przez okna na krzę georginii, powaloną
 679     1, 7 |             zmroku i pójścia do Borynów na to obieranie kapusty, a
 680     1, 7 |              była, że cięgiem krzyczała na chłopaków i potrącała, co
 681     1, 7 |            szumem, aż woda wypryskiwała na drogi, a ulecieć nie mógł,
 682     1, 7 |              ale całkiem nie wiedziała, na co patrzy...~Dominikowej
 683     1, 7 |             wezwali do rodzącej kobiety na drugi koniec wsi, jako że
 684     1, 7 |             lekująca była i znająca się na różnych chorobach.~A Jagnę
 685     1, 7 |                  ale co się przyodziała na głowę w zapaskę i wyjrzała
 686     1, 7 |              zapaskę i wyjrzała za próg na błoto i pluchę - to się
 687     1, 7 |           obojętnym, znudzonym wzrokiem na dobro swoje, tylko wyciągnęła
 688     1, 7 |                  Niezgorzej... trza się na wieczór w to przyodziać...
 689     1, 7 |              jucha była do wszystkiego; na fleciku grywał, że aż do
 690     1, 7 |              Niech będzie pochwalony!~- Na wieki... Mateusz!~- Jam
 691     1, 7 |              zarumieniła i niespokojnie na drzwi poglądała.~- A to
 692     1, 7 |                  że to się już mroczyło na dobre i żeby mu się wyrwać.~-
 693     1, 7 |                uciechą oczami spoglądał na Jaguś, że to jeszcze przyjść
 694     1, 7 |                 Jędrzych wszedł i ogień na trzonie rozdmuchiwał, nastawiał
 695     1, 7 |                 mówili, a ino poglądali na się iskrzącymi, głodnymi
 696     1, 7 |                 w sieniach wywarła gębę na Szymka, a ujrzawszy Mateusza
 697     1, 7 |          Mateusza popatrzyła nań srogo, na przywitanie nie zważała
 698     1, 7 |                żeby ją potem bez ciebie na ozorach obnosili po wsi,
 699     1, 7 |          ostatnią... ani mi się pokazuj na oczy!... - wrzasnęła.~-
 700     1, 7 |               żelazny pogrzebacz.~Ale i na tym skończyła, bo Mateusz
 701     1, 7 |                 jego nie stało, wsiadła na Jagnę i hajże jazgotać,
 702     1, 7 |            wypominać wszystko, co miała na wątpiach...Jaguś siedziała
 703     1, 7 |           chałupy... sam przyszedł... a na zwiesnę, co matka wypominają...
 704     1, 7 |               niech kto a ostro spojrzy na nią albo i ściśnie mocno...
 705     1, 7 |             zgodzie, bo kowal pyskacz i na prawie się zna... - odstąpiła
 706     1, 7 |           słyszała starą, jak krzyczała na Jędrka, że świnie nie wegnane
 707     1, 7 |                ludzi.~Ogień buzował się na kominie i rozświetlał ogromną
 708     1, 7 |                 z kolorowych opłatków i na nitkach wiszące u czarnych,
 709     1, 7 |             czarnych, okopconych belek; na środku izby leżała kupa
 710     1, 7 |               kapustę, a główki rzucały na rozesłaną pod oknem płachtę.~
 711     1, 7 |                  Ba, zestroiły się kiej na wesele! - ozwała się któraś
 712     1, 7 |       Dominikowa jakby drugą chałupę ma na plebani i zawżdy wiedzą,
 713     1, 7 |                się nieco, wzięła główkę na dłoń, obcinała liście i
 714     1, 7 |                 rychtyk kiej te świątki na obrazach. Różańce mają na
 715     1, 7 |               na obrazach. Różańce mają na szyi obcierane o grób Jezusowy...
 716     1, 7 |                 polu, a do kościoła ino na mszę chodzi. Dobrodziej
 717     1, 7 |                 zapraszał go do siebie, na plebanię, to mu rzekł:~-
 718     1, 7 |                 Z narodem mi ostać, nie na pokojach moje miejsce...~-
 719     1, 7 |             przez kogoś, przewrócił się na środku jak długi, aż się
 720     1, 7 |              trudem i co się już zebrał na czworaki, to padał znowu,
 721     1, 7 |                z wolna rozmowa przeszła na co innego.~Wszystkie mówiły
 722     1, 7 |                 te kule raz wraz padały na płachtę i stożyły się w
 723     1, 7 |            wesołym wzrokiem tak patrzał na nią, aż spuszczała oczy
 724     1, 7 |            układała, jak to opowiedzieć na wsi.~- Marcycha pono zległa,
 725     1, 7 |                baczę, coście wyprawiali na pastwiskach...~- Kiedy baczycie,
 726     1, 7 |                 wszystkie oczy spoczęły na niej. ,~- A to młynarzowi
 727     1, 7 |             pies w budzie struty, no!~- Na zimę idzie, to się już różności
 728     1, 7 |         różności zaczynają.~- A bo kary na złodziejów nie ma żadnej...
 729     1, 7 |                  a złapałbym tobym ubił na miejscu jak psa wściekłego! -
 730     1, 7 |              wchodząc do izby.~- Tak se na ucho gadacie, aże po drugiej
 731     1, 7 |              ale się wagował, że to tak na oczach wszystkich nijako,
 732     1, 7 |              ino wesoło pogadywał i rad na nią patrzył, taka piękna
 733     1, 7 |           parobków powiedział:~- Łakome na okowitkę, kiej kot na mleko,
 734     1, 7 |            Łakome na okowitkę, kiej kot na mleko, ino się prosić dają.~-
 735     1, 7 |            twarz ręką, resztę chlustały na ziemię, krzywiły się, mówiły "
 736     1, 7 |                 dorzucał suchych karpów na ogień, że ino trzaskał wesoło,
 737     1, 7 |               znosił kapustę i zsypywał na kupę, a łakomie wciągał
 738     1, 7 |       gospodarstwu.~- Niech wam pójdzie na zdrowie.~Rumor się uczynił,
 739     1, 7 |                  a jak parobki, to żeby na ganku pogzić się z dziewczynami.~
 740     1, 7 |              dziewczynami.~A Kuba siadł na progu z miską na kolanach
 741     1, 7 |             Kuba siadł na progu z miską na kolanach i jadł, aż mu się
 742     1, 7 |              uszy trzęsły, nie zważając na Łapę, któren przypominał
 743     1, 7 |                 nie wskóra, wysunął się na ganek do psów, co z ludźmi
 744     1, 7 |              drzwiach z pochwaleniem.~- Na wieki! - odrzekli chórem.~-
 745     1, 7 |           Spiesz się, flisie, póki jest na misie... Spóźniliście się,
 746     1, 7 |                 i śmiechy podniosły się na nowo.~Tylko Jagna milczała,
 747     1, 7 |              milczała, poglądała często na wędrownika ze zdumieniem,
 748     1, 7 |             całkiem tę o Jasiu, jadącym na wojenkę, co ją to często
 749     1, 7 |               Jagusi, że to czujna była na muzykę jak mało kto, łzy
 750     1, 7 |            rzeknę...~Szedł se Pan Jezus na odpust do Mstowa, a drogi
 751     1, 7 |                 se raz w raz przysiadał na wydmach, chocia tam i barzej
 752     1, 7 |            zmylić drogę, coby nie szedł na odpust na zbawienie grzesznego
 753     1, 7 |                coby nie szedł na odpust na zbawienie grzesznego narodu...~
 754     1, 7 |         głupiego strachania, i że pilno na odpust, to przeżegnał bór
 755     1, 7 |              Jezus mocno, aż pies siadł na zadzie, potem zawrócił,
 756     1, 7 |            świat.~A Pan Jezus przyszedł na odpust.~Na odpuście narodu
 757     1, 7 |              Jezus przyszedł na odpust.~Na odpuście narodu jak drzew
 758     1, 7 |              drzew w boru abo tej trawy na łąkach - aż gęsto.~Ale w
 759     1, 7 |                 szuka, a baby w krzyk i na płoty się drą, to na wozy,
 760     1, 7 |            krzyk i na płoty się drą, to na wozy, a dzieci w bek, a
 761     1, 7 |             wywieszonym ozorem i wprost na Pana Jezusa. Nie uląkł ci
 762     1, 7 |               kłami... że nikt bez kija na pole nie wyjdzie, bo bez
 763     1, 7 |               są łajdusy... że przyszli na odpust, a piją ino po karczmach,
 764     1, 7 |               kiej nie rymnie przed Nim na kolana, kiej nie rykną płaczem
 765     1, 7 |             faryzeje srogie wiedły Pana na umęczenie - to Burek rzucił
 766     1, 7 |         umęczenie - to Burek rzucił się na wszystkich i jął gryźć,
 767     1, 7 |              spod drzewa, które dźwigał na mękę swoją świętą:~- Sumienie
 768     1, 7 |               kiej umęczonego powiesili na krzyzie, to Burek siadł
 769     1, 7 |      Przenajświętszy pojrzał miłościwie na niego w tej godzinie i rzekł
 770     1, 7 |                przeżegnał się i poszedł na drugą stronę, gdzie mu już
 771     1, 7 |           połednie rzemieniem, a trzeci na odwieczerz często gęsto
 772     1, 7 |          wdowieństwu daj spokój, to nie na twój rozum - warknęła ostro,
 773     1, 7 |                cierpła i włosy wstawały na głowie, bo nic nie uszanowała,
 774     1, 7 |              podług rozkładu wychodzili na szarwark, na drogę za młyn,
 775     1, 7 |                 wychodzili na szarwark, na drogę za młyn, rozmytą przez
 776     1, 7 |         gospodarz był przecież pierwszy na całą wieś, to jakże, dziewki
 777     1, 7 |                  Wójt pogadał ze starym na osobności, ale tak cicho,
 778     1, 7 |              całe pół wsi zwoływać miał na jutro. Wkrótce też i zaczęli
 779     1, 7 |               wyprowadzał...~Jagustynka na odchodnym rzekła w głos:~-
 780     1, 7 |             zabierała się do wyjścia...~Na to i czekał Antek, przyodział
 781     1, 8 |           przódzi, nim powróci, dopiero na odwieczerzu pobiegła do
 782     1, 8 |            rzekomo soli pożyczyć, i już na odchodnym nie wytrzymała,
 783     1, 8 |             wytrzymała, ino wzięła kumę na bok i szepnęła:~- Wiecie
 784     1, 8 |                się bierze! Co to dzieci na to powiedzą! O świecie,
 785     1, 8 |                pierwszą będzie! Jest to na świecie sprawiedliwość?
 786     1, 8 |                ma zawżdy ten, kogo stać na nią...~Nawyrzekały, nażaliły
 787     1, 8 |               Nawyrzekały, nażaliły się na świat i jego sprawy i rozeszły
 788     1, 8 |                całą ogarnęła ciekawość, na czym się to skończy; spodziewali
 789     1, 8 |           ludzie spędzeni do szarwarku, na rozerwaną groblę za młynem,
 790     1, 8 |             surowo:~- Z tego padnie złe na wieś całą, baczcie ino.~-
 791     1, 8 |          kościele przesiaduje, a chytra na grosz kiej ten Żyd.~- Nie
 792     1, 8 |                    Nie powiedaj leda co na ludzi, żeby ci ozór nie
 793     1, 8 |            gromadzie przewodził. Jakże, na odwiecznych kmiecych rolach
 794     1, 8 |                 od rana przecierało się na niebie, to zaraz po śniadaniu
 795     1, 8 |          pojechali do lasu zbierać susz na opał i probować, czyby się
 796     1, 8 |          zeźlony, że ino szukał okazji, na kogo by wywrzeć niepokój
 797     1, 8 |             utytlał się w błocie; nawet na Józkę powstał, że się długo
 798     1, 8 |             guzdrała... a konie czekały na nią.~A gdy wreszcie pozostał
 799     1, 8 |                To łaził po izbie, oknem na pustą drogę wyglądał abo
 800     1, 8 |            wyglądał abo zgoła i z ganku na Jagusiną chałupę niespokojnie
 801     1, 8 |                  splunęła ze złością. - Na wyrobki chodzę, na komornicę
 802     1, 8 |           złością. - Na wyrobki chodzę, na komornicę zeszłam!...~A
 803     1, 8 |         siekierę o ziemię i krzyknął:~- Na psa taka robota!~- Gryzie
 804     1, 8 |                robota!~- Gryzie was coś na wnątrzu.~- A gryzie, gryzie.:.~
 805     1, 8 |                   Jagustynka przysiadła na przyzbie, wyciągnęła długą
 806     1, 8 |           wyciągnęła długą nić, zwinęła na wrzeciono i cicho, trochę
 807     1, 8 |          przetrzymując się wzajemnie.~- Na wesele mnie zaproście, to
 808     1, 8 |               zawierzyłam dzieciom .... na wycug poszłam, gront odpisałam,
 809     1, 8 |        sprawiedliwości nie kupiłam... i na starość na poniewierkę,
 810     1, 8 |                 kupiłam... i na starość na poniewierkę, na wyrobek!
 811     1, 8 |                 starość na poniewierkę, na wyrobek! Żebyśta, ścierwy,
 812     1, 8 |        niedzielę, żeby chocia popatrzeć na chałupę, na ten sad, com
 813     1, 8 |            chocia popatrzeć na chałupę, na ten sad, com go ano sama
 814     1, 8 |            szczepiła, to synowa wywarła na mnie pysk , że na prześpiegi
 815     1, 8 |               wywarła na mnie pysk , że na prześpiegi przychodzę! Mój
 816     1, 8 |                 Mój ty Jezu kochany! Ja na prześpiegi, na swój rodzony
 817     1, 8 |              kochany! Ja na prześpiegi, na swój rodzony gront przychodzę!
 818     1, 8 |           wolałabym ja pogospodarzyć tu na groncie, w ciepłej izbie
 819     1, 8 |               taką gorącością wygadywać na wszystko, że Boryna powstał
 820     1, 8 |                Boryna powstał i poszedł na wieś do wójta, jako że i
 821     1, 8 |                 kieliszek i wziąć araku na poczęstunek. Jambroży już
 822     1, 8 |                ich popędzał.~- Poczekam na was tutaj; odpiją, to zabierzcie
 823     1, 8 |              siedzieli w izbie, usiedli na przysuniętych do komina
 824     1, 8 |                    A to ziąb, jakby już na mróz szło - zaczął wójt,
 825     1, 8 |        ogrzewając ręce.~- Przeciech nie na zwiesnę idzie, to i nie
 826     1, 8 |           kapustę, co?~- I.. ostało tam na kapuśnisku ździebko, ale
 827     1, 8 |                  która pod oknem motała na motowidło przędzę w parniki,
 828     1, 8 |                młody jeszcze, spoglądał na nią łakomymi oczami - ale
 829     1, 8 |                wesoło.~- Jałowicę byśmy na ten przykład zatargowali.~-
 830     1, 8 |                 Ho, ho! Drogo stoi; nie na byle jakim postronku ją
 831     1, 8 |             Niełacno to rzec! Młódka, a na dziewiętnastą zwiesnę jej
 832     1, 8 |                 a Jaguś z domu iść musi na swoje, tak już Pan Jezus
 833     1, 8 |               wziął z domu...~- Tak już na świecie jest, to i nie zmieni.
 834     1, 8 |             prędzej z brzega do Abramka na piwo, to potem co?...Dzieci
 835     1, 8 |                se będziesz i gospodynią na wieś całą, no, w twoje ręce,
 836     1, 8 |                ździebko i wylała resztę na podłogę...~Wtedy kieliszek
 837     1, 8 |               wędzonej, suchej kiełbasy na przegryzkę. ~Przepili parę
 838     1, 8 |                 Nie we świat idzie, nie na drugą wieś, to się z nią
 839     1, 8 |            zawdy, wnuczków się doczekam na pociechę...~- Nie turbujcie
 840     1, 8 |               mnie tak jakoś żałośliwie na sercu , kiej na pochowku...~-
 841     1, 8 |              żałośliwie na sercu , kiej na pochowku...~- I nie dziwota,
 842     1, 8 |                cni... Jeszcze ździebko, na frasunek! Wiecie, pójdziem
 843     1, 8 |                  a i tam pan młody kiej na wąglikach wyczekuje.~- W
 844     1, 8 |          żałosne miny mieli i poglądali na mać niespokojnie.~- Trudno
 845     1, 8 |              niespokojnie.~- Trudno dom na boskiej Opatrzności ostawić.~-
 846     1, 8 |                przypilnuje.~- Agata już na żebry poszła. Zawoła się
 847     1, 8 |                 rozrosłe jako te grusze na miedzach, ale słuchali się
 848     1, 8 |                się kolebały i aż kładły na płoty z szumem; staw huczał
 849     1, 8 |           bryzgi rozbite w pianę padały na środek drogi i nierzadko
 850     1, 8 |             drogi i nierzadko chlustały na twarze idących.~W karczmie
 851     1, 8 |           szybkę zawiewał, aż ta lampka na sznurku za szynkwasem kolebała
 852     1, 8 |            mocny już nie był.~Zaraz też na szynkwasie Żyd postawił
 853     1, 8 |                Nie bój się... stać mnie na to, obaczysz sama... naści...
 854     1, 8 |              stary te korale, o których na jarmarku wspominał, da przed
 855     1, 8 |              poczęli, jeden po drugim i na przekładankę arak ze słodką,
 856     1, 8 |               głodny - my ta niegłodne. Na Jagusię po ojcu wypadnie
 857     1, 8 |                należy po ojcu, to zaraz na zwiesnę omętrę się sprowadzi
 858     1, 8 |           choćby i jutro! Nie, w sobotę na zapowiedzi damy i zaraz
 859     1, 8 |             córuchno, chodź! - zawołała na dziewczynę, której wójt
 860     1, 8 |                  znalazł się i siedział na widnym miejscu, nasłuchiwał
 861     1, 8 |                piwem, a zapisywał kredą na drzwiach, co kto stawiał.~
 862     1, 8 |            Szymek już był spity, to ino na matczyne gadanie pasa poprawił,
 863     1, 8 |                 mu czapkę i wyprowadził na drogę, ale Szymka widać
 864     1, 8 |         Jambroży był nieprzytomny, stał na środku, podśpiewywał, to
 865     1, 8 |           wytrzeźwiejeta!~Wytrzeszczyli na niego nieprzytomne oczy:~-
 866     1, 8 |                dziedzic sprzedał porębę na Wilczych Dołach !~- A hycel,
 867     1, 8 |                  Sprzedał! Prawo jest i na dziedzica, i na kużdego,
 868     1, 8 |            Prawo jest i na dziedzica, i na kużdego, prawo jest... -
 869     1, 8 |                 wziąć nie damy, jak Bóg na niebie, nie damy! - wołał
 870     1, 9 |             ogłuchłym powietrzu, opadał na pola jękami, huczał po wsiach
 871     1, 9 |            kołowały nad polami, opadały na lasy, wieszały się na nagich
 872     1, 9 |           opadały na lasy, wieszały się na nagich topolach, obsiadły
 873     1, 9 |              lipy przy kościele, drzewa na cmentarzu, sady, kalenice
 874     1, 9 |                taki znak krzyża położył na czole w obronie przed złem,
 875     1, 9 |                 Smutek przejmujący padł na wszystkie dusze; jakaś dziwnie
 876     1, 9 |                 ździebko napity, to już na wozie chciał był Jagnę brać,
 877     1, 9 |            Antek cięgiem nasuwał mu się na oczy, ino zaraz legł spać,
 878     1, 9 |             rano Józia zaczęła mamrotać na niego, że pierzynę błotem
 879     1, 9 |       niecierpliwie wyglądał przez okno na ganek, bo tam Hanka iskała
 880     1, 9 |               aż i dopatrzył, że weszła na chwilę do izby, to się chyłkiem
 881     1, 9 |                  to w opłotki szedł lub na drogę i powracał, padał
 882     1, 9 |                 powracał, padał w ganku na ławę i siedział godzinami,
 883     1, 9 |              czyim. Drzwi stały wywarte na rozcież do obór i chlewów,
 884     1, 9 |            naszczekiwał i zaganiał, ale na darmo, bo nie uradził.~W
 885     1, 9 |                bo nie uradził.~W stajni na werku Kuba czyścił strzelbę,
 886     1, 9 |             poszli?...~- Tak, poszedłem na dworskie, pod las, bo tam
 887     1, 9 |               dworskie, pod las, bo tam na oziminę lubią kozy wychodzić...
 888     1, 9 |                 siedział długo... aż tu na świtaniu rogacz idzie...
 889     1, 9 |                 dwa złote, co je chowam na wypominki, to...~- Dobrze,
 890     1, 9 |                    Głupiś! Pan Jezus ci na buty czyje zważa, a nie
 891     1, 9 |                 buty czyje zważa, a nie na pacierze...~- Pewnie że
 892     1, 9 |               kupię. Niech ino podrosnę na parobka, to zaraz pojadę
 893     1, 9 |                  Zmilkli, bo już weszli na cmentarz i jęli się przepychać
 894     1, 9 |                od głównych drzwi aż hen na drogę, a każden na swój
 895     1, 9 |               aż hen na drogę, a każden na swój sposób się wydzierał,
 896     1, 9 |       wspomożenia, a jak niektórzy to i na skrzypkach pogrywali, i
 897     1, 9 |             jękliwymi głosami, a drugie na piszczałkach libo i harmonikach,
 898     1, 9 |              gdzie organista przyjmował na wypominki, a przy drugim
 899     1, 9 |               prosto; przysiadł w kącie na podłodze, od oczów ludzkich,
 900     1, 9 |          zawołał:~- Witek, dałeś to już na wypominki?~- Nie - odrzekł,
 901     1, 9 |                 co mu pierwsze przyszły na pamięć...~Zapłacił, wziął
 902     1, 9 |                 resztę i poszedł z Kubą na kościół pomodlić się i wysłuchać,
 903     1, 9 |            ksiądz wypomni jego dusze...~Na środku kościoła stał katafalk
 904     1, 9 |         kościoła stał katafalk z trumną na wierzchu obstawioną jarzącymi
 905     1, 9 |                            Po południu, na nieszpory, jakie się odprawiały
 906     1, 9 |              szła Józka z Jagustynką, a na końcu kusztykał Kuba z Witkiem -
 907     1, 9 |          maślanych, a każdy, nim wszedł na cmentarz, wyciągał z tobołka
 908     1, 9 |          pisklęta...~A chwilami opadało na cmentarz głuche i ciężkie
 909     1, 9 |         siedzieli cisi, zadumani, głusi na życie, głusi na śmierć,
 910     1, 9 |         zadumani, głusi na życie, głusi na śmierć, głusi na ból - jak
 911     1, 9 |                  głusi na śmierć, głusi na ból - jak te drzewa, i jak
 912     1, 9 |         rozchwianych sennie osuwali się na kolana; do stóp Chrystusa
 913     1, 9 |                Kuba powlókł się w głąb, na stary cmentarz.~A tam na
 914     1, 9 |                na stary cmentarz.~A tam na zapadniętych grobach cicho
 915     1, 9 |              ostatnie i rzucał je w noc na zatracenie ostatnie... tam
 916     1, 9 |                  Pan Jezus odpuszcza je na ten dzień na ziemię, żeby
 917     1, 9 |               odpuszcza je na ten dzień na ziemię, żeby swoich nawiedziły...~-
 918     1, 9 |             Witek ze strachem wskazując na szereg mogił pod samym płotem.~-
 919     1, 9 |              nim, bo ziąb go przejmował na wskroś.~- A zwali ją Magdaleną...
 920     1, 9 |             było matce, a ojcu Pieter i na przezwisko Socha, jako i
 921     1, 9 |               po ojcu jeździł... to ino na polowania we świat, do drugich
 922     1, 9 |            przecie... dobry człowiek... na bary wziąłem i wyniesłem...
 923     1, 9 |               chciał, że to cięgiem ino na dworze, pod gołym niebem...
 924     1, 9 |           pokojówkę była... pobite leżą na śmierć w ogrodzie!... Jezu!
 925     1, 9 |           kaplicy i z krzykiem uciekały na pola, a psy w całych Lipcach
 926     1, 9 |                czy nie jęczą pokutniczo na rozstajach... czy nie zaglądają
 927     1, 9 |          świętym, gospodynie wystawiały na przyzby resztki wieczerzy,
 928     1, 9 |                 a trzaskały suche karpy na ogniu.~Siedzieli wszyscy
 929     1, 9 |                ogniu.~Siedzieli wszyscy na ławach przed kominem, ino
 930     1, 9 |               Hej! Bo ino płakanie jest na tej ziemice, jeno żałość
 931     1, 9 |                 jako te pępuszki, co je na wodzie wiater wydyma, a
 932     1, 10|                           Rozdział 10~ ~Na ambonie i każdemu z osobna
 933     1, 10|              psy tylko nastajecie jeden na drugiego, tylko... - wiatr
 934     1, 10|                  a ona już sama trafiła na plebanię... - Ale w dzień
 935     1, 10|             zapamiętałości rękę podnosi na ojców i przeciwi się przykazaniom
 936     1, 10|             Antek nie wiedział, co rzec na to.~- A i to ci jeszcze
 937     1, 10|                Laboga, takie urządzenie na świecie, że ino plunąć a
 938     1, 10|                 głosy wydzierały się aż na drogę.~- Co to, znowu pijatyka,
 939     1, 10|                 dziedzic sprzedał Żydom na porębę...~- Przecież niecały
 940     1, 10|                 drzewami, aż kładły się na płoty i chlastały go gałęziami
 941     1, 10|            ledwie się mógł poruszać, bo na duszę jęły mu się zwalać
 942     1, 10|               przy kowadle, czapkę miał na tyle głowy, ręce nagie,
 943     1, 10|          potrzeba, a ukradkiem poglądał na Antka i uśmiech złośliwy
 944     1, 10|            przyjdziemy! A machorka jest na szafce, zapal se...~Nie
 945     1, 10|            najstarszy chłopak uczył się na elementarzu przy stole...
 946     1, 10|              mówiła cicho oglądając się na drzwi.~- Kto to powiedział? -
 947     1, 10|                   Żeby im pomroka padła na ślepie! - szepnął ciszej,
 948     1, 10|               sobą wójta, ale Antek już na nic nie zważał, bo obu zwymyślał
 949     1, 10|           poszedł za nim, przysiadł się na snopkach zrzuconych ze sąsieka
 950     1, 10|             omłotu i jął cicho mówić:~- Na psa wszystkie kłótnie i
 951     1, 10|             rozmówić się dokumentnie... Na nic tam złości i żalenia
 952     1, 10|                uciechę.~Antek przybladł na to przypomnienie i drżeć
 953     1, 10|             żyje; a już kuśnierz kożuch na nim szyje...~- Mnie słuchaj...
 954     1, 10|           Wielka parada, cztery morgi - na mnie i na twoją...~- Ale
 955     1, 10|                cztery morgi - na mnie i na twoją...~- Ale go nie dał
 956     1, 10|                 przychwalaj, przygaduj, na wesele idź, dobrego słowa
 957     1, 10|          jeszcze lepiej mogłaby starego na naszą stronę przechylić...
 958     1, 10|              psuje czy co? - myślał już na drodze. - Jakże, dobrą radę
 959     1, 10|              taki głupi, to niech idzie na wyrobek, niech go stary
 960     1, 10|           wprost domu smagał kamieniami na gęsi, pływające po stawie.~-
 961     1, 10|          przecie do młynarzów zapraszać na wesele...~- Wyjdę naprzeciw,
 962     1, 10|             przez okno patrzył, czy ich na moście nie widać.~- Zajrzę
 963     1, 10|               nowe - szepnął przystając na moście i spoglądając po
 964     1, 10|                 chlustał wodą o brzegi, na których gdzieniegdzie wśród
 965     1, 10|                zajadle po obu brzegach. Na drogach pusto było, gęsi
 966     1, 10|          zaczęły piać po płotach, jakby na zmianę.~- We młynie prędzej
 967     1, 10|           doczekam! - szepnął i poszedł na dół.~Antek zaś po odejściu
 968     1, 10|        przyjechał z lasu, wykrzyknął ~- Na cały tydzień będzie tego,
 969     1, 10|               Myślał o kowalu i zajrzał na drugą stronę, ojcową, i
 970     1, 10|             Siedział pod oknem, wsparty na Hankę spozierał... siwy
 971     1, 10|               to się do nas przenieście na zwiesnę, kiej wam u tej
 972     1, 10|                łyżkę strawy wypomina... na żebry wygania... a kiej
 973     1, 10|             dobry człowiek, ale cięgiem na wyrobku... jakże...~- Piekielnica
 974     1, 10|              was, a com je chował sobie na pochowek, wycyganiła ode
 975     1, 10|            wyniósł się po cichu.~Boryna na obiad nie przyszedł.~Kowalowa
 976     1, 10|               tam Maciej z Jagną prosić na wesele. Pójdą! Juści, swój
 977     1, 10|         wykrzyknęła:~- Zanosi się u was na coś!~- Zanosi czy nie zanosi,
 978     1, 10|        Jagustynka się obraziła i poszła na drugą stronę, do Józi, która
 979     1, 10|            porozchodziły, a Roch polazł na wieś.~- Pewnie, że ojciec
 980     1, 10|          rozżalonym głosem.~- Nie ma to na to? - powiedziała Hanka
 981     1, 10|          zastrachana, bo Antek spojrzał na nią groźnie. Siedzieli więc
 982     1, 10|            milczenie...~Przed chałupą i na ganku Witek z dziećmi wyprawiał
 983     1, 10|            ciągle coś sprzedaje; a wyda na co?...~Antek machnął ręką
 984     1, 10|               co?...~Antek machnął ręką na to siostrzyne słowo i wyszedł
 985     1, 10|       siostrzyne słowo i wyszedł z izby na powietrze, ckniło mu się
 986     1, 10|                wiedział czego... czekał na ojca i niecierpliwił się,
 987     1, 10|            drzewa patrzył za staw, hań, na Jagusiną chałupę... Nie,
 988     1, 10|                tchnienie czuł, buchnęły na niego żarem... i ten głos
 989     1, 10|         przytomniejąc i bystro spojrzał na Witka, czy ten nie domyśla
 990     1, 10|               zobaczyć, bo to jedną noc na deszczu i chłodzie warował
 991     1, 10|                 Nie wyszła, unikała go, na drodze już z dala omijała!...~
 992     1, 10|                  a to kijem go choćby i na śmierć zakatrupię !~A bo
 993     1, 10|                strach podnosił mu włosy na głowie, co powie stary,
 994     1, 10|                do kości przepala... nie na ludzką to moc, nie.~A tu
 995     1, 10|                ze strachu.~Mroczało już na świecie.~Zmierzch sypał
 996     1, 10|             świecie.~Zmierzch sypał się na wieś, jako ten popiół niewystudzony
 997     1, 10|               które wiatr gnał i zwalał na zachód, i stożył w góry
 998     1, 10|              błyskały już okna i padały na wodę długie, porwane, drgające
 999     1, 10|            wszystkie oczy podniosły się na niego i opadły wnet, bo
1000     1, 10|              opadły wnet, bo przystanął na środku, obejrzał się po