Tom, Rozdzial

4501     4, 37|            niepowstrzymanym rostem.~Zaś w kościele ksiądz odprawił
4502     4, 37|             zasiadłszy naprzeciw siebie w ławach przed wielkim ołtarzem,
4503     4, 37|                na katafalku, obstawiony w biały las świec płonących,
4504     4, 37|                  zamodlona i zasłuchana w te długie, lamentliwe pieśnie,
4505     4, 37|               serca; to niekiedy cichły w przejmujących, żalnych jękach,
4506     4, 37|           gospodarze i zanieśli na wóz, w półkoszki wymoszczone słomą,
4507     4, 37|                bochen chleba, obwinięty w czyste płótno, Pietrek zebrał
4508     4, 37|                 świecami, i szli księża w czarnych kapach.~Trumna
4509     4, 37|         czarnych kapach.~Trumna jechała w pośrodku, ułożona na słomie
4510     4, 37|                  ciżbiła się cała wieś, w niemałym smutku a cichości
4511     4, 37|              chore i kalekie nie ostały w chałupach.~Przemglone, szare
4512     4, 37|            przygięte i kieby zasłuchane w te pieśnie żałobne, a kiedy
4513     4, 37|                przypadając gospodarzowi w tym kornym, ostatnim pokłonie.~
4514     4, 37|            pieśń rozpłynęła się kajściś w powietrzu, że sroga cichość
4515     4, 37|            ponurym głosem, wołały cosik w niebo pochmurne, ku lasom
4516     4, 37|             niebo pochmurne, ku lasom i w dale zamglone, skowronki
4517     4, 37|               strwożone, oczy pobłąkane w niemocy niesły się we świat
4518     4, 37|                  dusze jęły się zwierać w męce i luty dygot przejmował,
4519     4, 37|            pacierz posiniałymi wargami, w piersi się bił i kajał skruszony,
4520     4, 37|              medytacje i jęki zakrzepłe w trwodze.~Jezu, bądź nam
4521     4, 37|            świecie.~Boś ano, człowieku, w pazurach śmierci, jako ten
4522     4, 37|               naród, tak ci medytował i w sobie rozważał, a patrzył
4523     4, 37|              jedyna człowiekowa dufność w Panajezusowej łasce, a jedyna
4524     4, 37|                 a jedyna ucieczka duszy w Jego świętym miłosierdziu.~- "
4525     4, 37|            podobni, i tym drzewom równi w sile i kruchości - drzewom,
4526     4, 37|             sile i kruchości - drzewom, w które piorun mógł trzasnąć
4527     4, 37|             mógł trzasnąć leda chwila i w ręce śmierci podać, a one
4528     4, 37|                każden tak był zatopiony w smutkach, że jakby szedł
4529     4, 37|            smutkach, że jakby szedł sam w pustce niezmiernej i opuszczeniu,
4530     4, 37|               nigdy nie zapełniony dół, w któren z wolna a nie- powstrzymanie
4531     4, 37|           niejednemu się widziało, jako w tym zadeszczonym powietrzu
4532     4, 37|           powozu i poszedł pobok trumny w srogiej ciasnocie, gdyż
4533     4, 37|           zawiedła po swojemu: "Kto się w opiekę".~Juści, co przywtórzyli
4534     4, 37|               sam dziedzic jął wspierać w pośrodku, i ponieśli ją
4535     4, 37|                krzyżów, za kaplicę, kaj w gąszczach leszczyn i bzów
4536     4, 37|             cisnął spozierając trwożnie w ten dół żółtawy i pusty...~
4537     4, 37|            stada najtłustszego barana i w biały dzień na wszystkich
4538     4, 37|           przeszkodzi.~Jako piorun bije w drzewo wyniosłe, że pada
4539     4, 37|        zmiłowanie, bom przemarzł na lód w onej tułaczce ziemskiej.~
4540     4, 37|                księdza...~Zły zapanował w sercach, a pod jego przewodem
4541     4, 37|                 piją, rozpustę czynią i w służbie Bożej całkiem się
4542     4, 37|                i bogobojniejsze.~- I to w lipeckiej parafii tak się
4543     4, 37|                 też nie lepiej, ale już w lipeckiej najgorzej.~A święty
4544     4, 37|           najgorzej.~A święty Pietr jął w palce trzaskać, brwie srożyć,
4545     4, 37|                naród zapłakał i bił się w piersi a kajał...~Zaś ksiądz,
4546     4, 37|              Wołał do pomiarkowania się w grzechach, bo nie wiada,
4547     4, 37|             dziedzicem, a kiej spuścili w dół trumnę i jęli na nią
4548     4, 37|             jaże się prosto zapamiętała w krzyku.~- Hale, teraz skowyczy,
4549     4, 37|               Bożym świecie, padła kajś w piasek i zanosiła się takim
4550     4, 37|                a popłakując niekiedy...~W Borynowej izbie już było
4551     4, 37|                chleby.~Przepili godnie, w cichości a powadze, przegryźli
4552     4, 37|              kiej kowal puszczał flachę w nową kolejkę, a Jagustynka
4553     4, 37|          pobożne pieśnie, jak przystało w taką porę i za takiego gospodarza...~
4554     4, 37|          żałując jadła ni napitku, gdyż w południe, kiej już niejeden
4555     4, 37|              nad stołem i z kieliszkiem w garści jął wypominać nieboszczyka
4556     4, 37|              sobie przyjacielstwa i raz w raz przepijając, a co skorsi
4557     4, 37|             gorzałkę, ale siedział kajś w kącie srodze zwarzony, oczy
4558     4, 37|                 mnie jeno zawyją i baba w garnek rozbity zadzwoni -
4559     4, 37|                nie zgłasza!...~Słuchali w skupieniu, rozważając każde
4560     4, 37|              odprowadzeni całą hurmą aż w opłotki.~Po ich odejściu
4561     4, 37|           przyjacielstwem, kiedy?~- Coś w tym być musi, że tak zgody
4562     4, 37|         Wywiedli się pokrótce całą kupą w opłotki. Zmierzchało się
4563     4, 37|                jednego słowa.~Juści, co w chałupie było jak w grobie,
4564     4, 37|                  co w chałupie było jak w grobie, a kiej obrządzili
4565     4, 37|                przed kominem zapatrzeni w ogień i trwożnie nasłuchujący
4566     4, 37|                słucha pode drzwiami, że w okna zagląda i obciera się
4567     4, 37|              przeszkadzasz duszy odejść w spokoju; płacze ją ano trzymają
4568     4, 37|              pola... Niech się poniesie w spokojności.~Otwarli drzwi;
4569     4, 37|             spokojności.~Otwarli drzwi; w izbie przycichło i jakby
4570     4, 38|             rano, bo już słońce wisiało w pół drogi między wschodem
4571     4, 38|                 ten dzień zwiesnowy, że w pola leci, skroś zbóż się
4572     4, 38|          świętego Piotra i Pawła, zawdy w Lipcach uroczyście obchodzony.~
4573     4, 38|               na wyschniętych drogach i w tumanach kurzawy jęły coraz
4574     4, 38|               te gęsi, mieniąc się jeno w upale i wśród zbóż zielonych.~
4575     4, 38|              wolna grążyło się wszystko w słonecznym wrzątku i cichości.~
4576     4, 38|               święto.~Jakoż i czuło się w powietrzu święty dzień odpustowy;
4577     4, 38|                przystrojonych zielenią, w dalach przebłyskujących
4578     4, 38|              kieby zapalonymi świecami, w radosnych głosach i w tym
4579     4, 38|         świecami, w radosnych głosach i w tym cosik, czego nie wypowiedzieć,
4580     4, 38|               kwiatach i zieleni i cała w ptasich śpiewaniach, w chrzęstach
4581     4, 38|             cała w ptasich śpiewaniach, w chrzęstach zbóż i brzęku
4582     4, 38|               weselna i przenajświętsza w onej mocy żywiącej, jaże
4583     4, 38|             kieby na stróży, zapatrzone w słońce, a dołem jak okiem
4584     4, 38|            prosto czad bił od pól kieby w kościele, gdy jegomość okadza
4585     4, 38|              dokoła stawu, pod płotami, w podwórzach i kaj jeno było
4586     4, 38|         przecisnął.~Lipce prosto ginęły w tej nawale ludzi, wozów
4587     4, 38|             swoje pieśni proszalne, zaś w samych wrotniach cmentarza
4588     4, 38|                 parafii, zasiedli zaraz w konfesjonałach pod drzewami
4589     4, 38|               parkanem, rozglądając się w ciżbie, a Pochwalonym witając
4590     4, 38|             powiał z pól. Niebo wisiało w martwej cichości kiej ta
4591     4, 38|               jakby się z wolna gotując w tym ukropie słonecznym.~
4592     4, 38|            słonecznym.~Naród się modlił w głębokiej cichości, kto
4593     4, 38|              drzwi kościoła oprzędzając w niebieskawą i wonną mgłę
4594     4, 38|               nikłym i sypkim chrzęstem w rozbielałej ciszy gorącego
4595     4, 38|           gorącego przypołudnia i grały w słońcu barwiste chusty,
4596     4, 38|         kwiatami, co się chyliły kornie w onej świętej godzinie przed
4597     4, 38|            przed Panem, jakoby utajonym w tym słońcu rozgorzałym i
4598     4, 38|             studzienne żurawie:~Dopiero w czas procesji, kiej kościół
4599     4, 38|                 baldachem z monstrancją w rękach, prowadzony przez
4600     4, 38|                płynął na przedzie, cały w dymach kadzielnych, że jeno
4601     4, 38|                 się obrazy przystrojone w tiule a wstęgi, i biły radośnie
4602     4, 38|          tęskliwą wynosił się kajś jaże w niebiosy, jaże ku temu słońcu
4603     4, 38|                 dziady już pobrzękiwały w miseczki, a tu i owdzie
4604     4, 38|                 Woli, ale nie usiedział w miejscu, a jeno cięgiem
4605     4, 38|             pojechałam, ale powiedzieli w urzędzie, co go puszczą
4606     4, 38|         bieluśkie na gębie i tak wcięte w pasie, że Jezus! Pachniało
4607     4, 38|                 dziedziców zaglądało im w oczy i tak się cosik śmiali,
4608     4, 38|            niemało gorszyli.~Naraz kajś w końcu wsi, jakby na moście
4609     4, 38|                 prawda to była.~Jechali w kilkanaście bryk, zaprzężonych
4610     4, 38|          kilkanaście bryk, zaprzężonych w tęgie konie; pod płóciennymi
4611     4, 38|                  opasłe Miemce z fajami w zębach szły pieszo. Wielkie
4612     4, 38|        odszczekując lipeckim, które raz w raz zajadle docierały.~Naród
4613     4, 38|              jakby ze złości. Poglądali w naród hardo, kiej te zbóje.~-
4614     4, 38|            dzisiaj odpust, zabawimy się w karczmie!~Nie odzywali się
4615     4, 38|             rwać, bych przywtórzyć, ale w porę ich przytrzymali.~-
4616     4, 38|              wesoło, częstował tabaką i w końcu rzekł przypochlebnie. ~-
4617     4, 38|               spuścisz pięść, to jakbyś w pierzynę trafił - objaśniał
4618     4, 38|            basowali, kiej jakiś księżyk w białej komży i z tacą w
4619     4, 38|                 w białej komży i z tacą w ręku jął się ku nim przepychać.~-
4620     4, 38|              przed Jagusią i zabrzęknął w tacę, podniesła oczy i jakby
4621     4, 38|               świątek, co go wymalowali w bocznym ołtarzu, takusi
4622     4, 38|               Już od Wielkiej Nocy jest w tych księżych szkołach.~-
4623     4, 38|            synem.~- Nie poredzi, Szymek w swoim prawie i lata też
4624     4, 38|              starszy mówił mojemu, jako w kasie brakuje dużo. Wójt
4625     4, 38|         chwaciło, to se resztę odsiedzi w kreminale - gadała Jagustynka -
4626     4, 38|                 swego ojca.~Siedział se w rządku między dziadami,
4627     4, 38|                 było go szukać i naleźć w takim tłoku, jaki się uczynił
4628     4, 38|              radośnie i kotłował jakoby w tym rozbełkotanym wrzątku.~
4629     4, 38|                 przy których wrzało jak w ulu i podnosiły się dzieuszyne
4630     4, 38|                harmider i wrzaski kieby w jakiej bóżnicy.~Przeszło
4631     4, 38|             utrudzeniem, rozkładali się w cieniu wozów, nad stawem,
4632     4, 38|            cieniu wozów, nad stawem, to w sadach i podwórzach, bych
4633     4, 38|              jako tym drzewom pomdlałym w żarze, a że przy tym i wieś
4634     4, 38|                  wystrojony odświętnie, w mentalach na piersiach,
4635     4, 38|           piersiach, kręcił się cięgiem w sieniach, a często gęsto
4636     4, 38|                to pewnikiem śpi se kajś w cieniu... Te! jedrona pałka! -
4637     4, 38|              żałośniej, gdy wtoczył się w opłotki dziad, prowadzony
4638     4, 38|             miarkując, zali już jedzą i w której stronie.~Właśnie
4639     4, 38|               wszystko nie roztopiło; a w tej nagrzanej i sennej cichości
4640     4, 38|                któren dziada obaczy, to w niebo pilnie patrzy albo
4641     4, 38|             zbraknie.~Józka wetknęła mu w garść michę, jął skwapliwie
4642     4, 38|               opustoszała, kto przyległ w cieniu, bych się przespać,
4643     4, 38|            posobnie wyciągać, brzękając w miseczki, a gwary podnosiły
4644     4, 38|                 wieś, że huczało jakoby w tym ulu przed wyrojem.~Każden
4645     4, 38|                lebo i siedział gdziesik w cieniu deliberując o różnościach,
4646     4, 38|                a jakby się cały wykąpał w onym święcie, duszę oczyścił
4647     4, 38|                 się z wolna przez tłumy w jej stronę.~- I on na odpust! -
4648     4, 38|        organista sprał, że krowy puścił w Pryczkowy owies, a sam se
4649     4, 38|                do niej, ale że patrzeli w niego kiej w tęczę, odwrócił
4650     4, 38|                że patrzeli w niego kiej w tęczę, odwrócił oczy i nakupiwszy
4651     4, 38|              odwrócił oczy i nakupiwszy w kramie obrazików, zaczął
4652     4, 38|        naprzeciw kiej wryta, zapatrzona w niego rozgorzałymi oczami,
4653     4, 38|                cosik, ale jakby utonęła w jego oczach i nic prawie
4654     4, 38|             prosty, wygolony do czysta, w kapelusie na bakier i w
4655     4, 38|                 w kapelusie na bakier i w kapocie bieluśkiej kieby
4656     4, 38|          szeptała spłoniona.~- I choćby w karczmie wyprawię, a matki
4657     4, 38|                  jaże Nastusia patrzała w niego z podziwem. Jędrzych
4658     4, 38|                odparła smutnie.~Zajrzał w jej oczy przemglone, zacisnął
4659     4, 38|           uśmiechnął i wszedł do sieni.~W karczmie już była ciasnota
4660     4, 38|               gorąc nie do wytrzymania. W głównej izbie tłoczyło się
4661     4, 38|              przepijając a gwarząc, zaś w alkierzu zebrali się co
4662     4, 38|                la narodu. A toć każdemu w Lipcach wykroi się nowa
4663     4, 38|                nie ozwał, patrzeli jeno w te białe krychy na stole
4664     4, 38|            śmiejąc się, bijąc pięściami w stoły a przytupując ogniście.~-
4665     4, 38|      przytupując ogniście.~- Dopiero to w Lipcach nastanie święto!~-
4666     4, 38|                 to weselisk odprawi się w zapusty! ~- Dzieuch we wsi
4667     4, 38|              stać to nas?!~- Psiachmać, w same ogiery jeździł będę.~-
4668     4, 38|             stary Płoszka bijąc pięścią w stół - a to krzyczą kiej
4669     4, 38|                  a to krzyczą kiej Żydy w szabas! Chciałem jeno pedzieć,
4670     4, 38|          Chciałem jeno pedzieć, czy aby w tej dziedzicowej obietnicy
4671     4, 38|            laczego taki hojny?~- Juści, w tym musi być jakieś podejście,
4672     4, 38|                 Bo jeno głupi nie widzi w tym dobrego la Lipiec. Jeno
4673     4, 38|           Płoszki.~Kowal, któren musiał w tym mieć jakiś gruby profit,
4674     4, 38|             łapczywsi na uciechę ostali w karczmie, kaj już pobrzękiwała
4675     4, 38|               bory i całe niebo stanęło w zorzach, aż czuby zbóż i
4676     4, 38|                 sadów jakby się pławiły w czerwieni a złocie. Zawiewał
4677     4, 38|         obrządków.~Ślepy dziad siedział w ganku, nastawiał gęby na
4678     4, 38|          rychtując przyczajonym dziobem w jego nogi.~- Cie... Żebyś
4679     4, 38|              zmyślna! - szeptał, ale że w podwórzu rozległo się granie,
4680     4, 38|          niekiej różańcem zasłuchał się w, muzyce z lubością.~- Józia,
4681     4, 38|              insze, jakie tylko słyszał w kościele, i tak sprawnie,
4682     4, 38|                  myśląc swoje i tęsknie w noc poglądając.~Jagna nie
4683     4, 38|               kto za włosy wyciągał, że w końcu już sama jedna łaziła
4684     4, 38|           pogasłe i drżące od powiewów, w rozruchane ździebko cienie,
4685     4, 38|                 wód padających z upustu w czarną gardzie! rzeki, pod
4686     4, 38|             płaczem.~Uciekła i patrzała w młynarzowe okna, buchające
4687     4, 38|                 ujścia na darmo szuka i w nieprzebyte wręby bije żałośnie.~
4688     4, 38|              miała pełne suchego żaru i w sercu wzbierał wrzący, straszny
4689     4, 38|            kopytami, świeciło się tylko w jednym pokoju, grali w karty.~
4690     4, 38|            tylko w jednym pokoju, grali w karty.~Napatrzyła się do
4691     4, 38|                 otwarte.~Przytuliła się w cień pod płot i zajrzała
4692     4, 38|                rozumiała.~Patrzyła jeno w niego niby w ten obraz święty,
4693     4, 38|              Patrzyła jeno w niego niby w ten obraz święty, pijąc
4694     4, 38|                 wciąż i co trochę ginął w głębi mieszkania, i co trochę
4695     4, 38|                co trochę jawił się znów w kręgu światła; czasem przystawał
4696     4, 38|             przy oknie, że wciskała się w płot strwożona, bych jej
4697     4, 38|                nie dojrzał, ale on jeno w niebo patrzył pokryte gwiazdami,
4698     4, 38|           śmiali się, a radość błyskała w twarzach kiej to słońce.
4699     4, 38|           wreszcie.~Jaguś widziała, jak w sąsiedniej izbie chodzili
4700     4, 38|          oniemiał i migiem pogrążył się w cichości, aby jeno nie przeszkadzać
4701     4, 38|                 urzeczona wpatrując się w to ostatnie wywarte i jaśniejące
4702     4, 38|                  a chociaż się kurczyła w sobie, roztrząsał nią taki
4703     4, 38|       niezmożony dygot, że wpierała się w płot bezwolnie i z taką
4704     4, 38|              ledwie już zipała, tak się w niej wszystko trzęsło i
4705     4, 38|            trzęsło i płonęło. Była cała w dreszczach, kiej błyskawice
4706     4, 38|             kiej błyskawice kłębiły się w niej jakieś nabrzmiałe,
4707     4, 38|            przed nim a patrzeć z bliska w te gębusie i modlić się
4708     4, 38|        przestało bić i jakby zdrętwiała w jakimś świętym strachu,
4709     4, 38|             strachu, dusza uwięzła kajś w gardle i pełna szczęsnego
4710     4, 38|        szczęsnego niepokoju chwiała się w oczekiwaniu.~Ale Jasio jeno
4711     4, 38|                Ale Jasio jeno popatrzył w opłotki, a nie dojrzawszy
4712     4, 38|               długo siedziała wpatrzona w czarne i nieme okno. Przejął
4713     4, 38|         wniebowziętą, gdyż wszystko, co w niej wrzało z krwie pożądliwej,
4714     4, 39|                Kiej me tak cosik spiera w dołku i tak me mgli...~-
4715     4, 39|                 zamówioną przez rodzinę w oktawę jego śmierci.~Wszyscy
4716     4, 39|              też co najbliżsi siedzieli w bocznych ławkach, a tylko
4717     4, 39|              tak trząchał dzwonkami, że w uszach brzęczało, wykrzykiwał
4718     4, 39|                 we zwyczaju, co dopiero w oktawę - przytwierdzili.~-
4719     4, 39|             ambony wypomnę! Nieboszczyk w grobie się przewróci, jeśli
4720     4, 39|                 Może on tam chudziaszek w tej chwili patrzy a was
4721     4, 39|              kobiety spłakały i jęły mu w podzięce obłapiać kolana,
4722     4, 39|               do piersi, a pocałowawszy w głowę rzekł z dobrością:~-
4723     4, 39|              głupia, Pan Bóg ma sieroty w szczególnej opiece.~- Że
4724     4, 39|            dzieci bawiły się kaj niekaj w piasku i kury grzebały w
4725     4, 39|                w piasku i kury grzebały w porozrzucanych łajnach.
4726     4, 39|                 jeno ruchało, pracowało w polach. Jeszcze ktosik zwoził
4727     4, 39|                  że zapach jaże wiercił w nozdrzach, a na obwisłych
4728     4, 39|               żydowskie.~Szli z wolna i w cichości, deliberując o
4729     4, 39|            mojego kaczora, co mi zginął w ojcowy pochówek, nalazł
4730     4, 39|           Płoszka lubi zawdy nos wrażać w cudze sprawy.~- Jakże, przyjaciół
4731     4, 39|         śniadania, jął znowu penetrować w izbach i w obejściu, nawet
4732     4, 39|             znowu penetrować w izbach i w obejściu, nawet nie przepomniał
4733     4, 39|              przekąsem, rozlewając kawę w garnuszki.~- Dominikowa,
4734     4, 39|                 wami nie będę, nie moja w tym wola stanowi.~- Jaguś! -
4735     4, 39|           dzieckiem u piersi.~- A mamy, w urzędzie zrobiony i przy
4736     4, 39|               ojcowy kożuch rozwieszony w kącie na drążku jął go ściągać.~-
4737     4, 39|                drążku jął go ściągać.~- W sam raz zdałby się na mnie.~-
4738     4, 39|           rozwiesili na płocie i ktosik w nocy ukradł. Nie było głowy
4739     4, 39|                 na żonę i wywiódł Hankę w podwórze, niby to la obejrzenia
4740     4, 39|              porządków można by schować w dołach, to po żytach. Ze
4741     4, 39|                będę we wszystkim. A już w tym moja głowa, byście ostali
4742     4, 39|             odrzekła z wolna, wpierając w niego wzgardliwe oczy. Zakręcił
4743     4, 39|                 obracając nim bezradnie w roztrzęsionych rękach.~-
4744     4, 39|             mściwa zawziętość nabierała w sercu, że coraz bardziej
4745     4, 39|           przekór, z rozmysłem wpierała w nią szydliwe oczy, a judzący
4746     4, 39|                  groziła zaciskając kij w garści.~- Sprobujcie! Tknij
4747     4, 39|               kiej rzep psiego ogona.~- W czym cię to ukrzywdziłam,
4748     4, 39|               czym cię to ukrzywdziłam, w czym?~- Jak twojego wsadzą
4749     4, 39|             pomiocie, tam!~I poleciała, w izbie zrobiło się cicho
4750     4, 39|                 zrobiło się cicho jakby w grobie.~Dominikowa jaże
4751     4, 39|           dziecko, Hanka zapatrzyła się w komin srodze zamedytowana,
4752     4, 39|            Jaguś, chociaż jeszcze miała w twarzy hardość i zły prześmiech
4753     4, 39|               te ostatnie słowa ugryzły w samo serce; poczuła, jakby
4754     4, 39|              temu psu na łańcuchu, że i w piekle musi być lepiej.~-
4755     4, 39|                 zapalczywiej, złość się w niej rozsrożyła kiej pożar,
4756     4, 39|                tak boleśnie wgryzła się w serce, że ledwie już zabełkotała:~-
4757     4, 39|                się niby wilk napadnięty w barłogu, gotowy już drzeć
4758     4, 39|             kopnie cię, a za mną poleci w cały świat! Wymiarkuj to
4759     4, 39|               tego bolu to wszystko się w niej rozsypywało w miałki
4760     4, 39|         wszystko się w niej rozsypywało w miałki a płony piasek, że
4761     4, 39|            patrzała przed siebie, kieby w jakąś głąb nagle rozwartą,
4762     4, 39|                bych je prędzej poniesła w pole.~A kiej ostała sama
4763     4, 39|             zamysły krwawej odemsty, aż w końcu i to przemogła, bo
4764     4, 39|                 mi się z nią nie równać w urodzie, trudno. Alem mu
4765     4, 39| przychrzypniętym głosem:~- Wynoś mi się w ten mig, a nie, to cię każę
4766     4, 39|              każę parobkowi wyrzucić... W ten mig! - dodała nieustępliwie.~
4767     4, 39|               wzgardliwie, rzucając jej w twarz papierem:~- Udław
4768     4, 39|              wiązać toboły i wynosić je w opłotki.~Hankę zemgliło,
4769     4, 39|                 mogło się jej pomieścić w głowie, że to prawda. Jakże,
4770     4, 39|              Jakże! Musi być, co ma źle w głowie! - myślała wodząc
4771     4, 39|            brzegiem, jaże się odbijając w wodzie.~Hanka długo patrzała
4772     4, 39|                  Przyogarnęła się nieco w chałupie, a wyjąwszy papier
4773     4, 39|             zastała jednak księdza, był w polu przy swoich najemnikach
4774     4, 39|               prawie całkiem rozdziany, w portkach jeno a w słomianym
4775     4, 39|            rozdziany, w portkach jeno a w słomianym kapelusie, ale
4776     4, 39|            możecie odebrać u naczelnika w powiecie...~- Grzela nie
4777     4, 39|                piły.~- Nie da się zjeść w kaszy, chwat baba - powiedział
4778     4, 39|                jak dąb, jak mało któren w Lipcach, o dolo człowiekowa,
4779     4, 39|             darł do domu!...~- Wszystko w boskim ręku. A do wody to
4780     4, 39|               zwłaszcza Hanka.~A po wsi w mig się rozniesły te nowiny,
4781     4, 39|                 już na wsi huczało kiej w ulu kumy leciały do kum
4782     4, 39|            płoty i sady, to dojąc krowy w opłotkach raiły z przechodzącymi.
4783     4, 39|              niebo wisiało jeszcze całe w bladym złocie zachodu, z
4784     4, 39|            każda by ją z osobna utopiła w łyżce wody.~Rozjazgotały
4785     4, 39|                domu Dominikowej zajrzał w otwarte okna. W izbie się
4786     4, 39|                 zajrzał w otwarte okna. W izbie się świeciło, Jagusi
4787     4, 39|                    Ksiądz, a wsadza nos w cudze sprawy! - wyrzekła
4788     4, 39|                 wama mówi, to wierzcie! w urzędzie mi powiedzieli...~-
4789     4, 40|                  że słyszy czyjeś kroki w opłotkach, to na drodze,
4790     4, 40|              widnawa, gwiazdy zaglądały w okna i niekiedy poszumiały
4791     4, 40|             przedmuchując kiej niekiej.~W izbie było duszno i gorąco,
4792     4, 40|               się nagle z łóżka i boso, w koszuli, a ze siekierą w
4793     4, 40|                w koszuli, a ze siekierą w garści, która się jakoś
4794     4, 40|             jakoś sama nawinęła, poszła w podwórze.~Wszyćko tam stojało
4795     4, 40|              krowy nie powiązane na noc w oborze porozłaziły się w
4796     4, 40|                w oborze porozłaziły się w podwórzu, leżały przeżuwając
4797     4, 40|              przychodziły takie chwile, w których byłaby dała głowę,
4798     4, 40|                 dalekie kroki.~- A może w którejś chałupie nie śpią
4799     4, 40|                kożuch wyszła przed dom.~W ganku Witkowy bociek spał
4800     4, 40|           podwiniętym pod skrzydło, zaś w opłotkach bieliły się pokulone
4801     4, 40|               co wyższe drzewa buchając w górę niby te czarne, gęste
4802     4, 40|                 dokoła spało, zatopione w szarym, nieprzejrzanym mącie
4803     4, 40|               ciche stąpania, przywarła w miejscu kiej trusia, pilnie
4804     4, 40|               Taka harna, taka zadufana w swoją urodę, a puszcza na
4805     4, 40|               nisko po rosie, wsiąkając w zróżowione świtania.~Pora
4806     4, 40|                do żłobów! Chcesz aby se w nocy kałduny popruły rogami?~
4807     4, 40|                Józka - zakrzyczała znów w drugiej stronie podwórza -
4808     4, 40|               nawet boćka, stawiając mu w ganku żeleźniak z wczorajszymi
4809     4, 40|         przyczajał się, klekotał, a kuł w niego i wyjadał. Była wszędy,
4810     4, 40|             Wyrzuć gnój z obory! krowom w nocy gorąco i tytłają się
4811     4, 40|             schodzić komornice, robiące w odrobku za ziemię pod len
4812     4, 40|           piersi dziecku i okrywszy się w zapaskę rzekła:~- Miej ta
4813     4, 40|          grząsko, że musiały obchodzić, w bruzdach głębokich niby
4814     4, 40|              obżarły już ze szczętem.~- W Modlicy zaś wyschła do cna,
4815     4, 40|       zachwaszczone, mlecze bowiem szły w kolano, a kacze ziela i
4816     4, 40|             szedł do nieba, tak mu jest w tej drodze lekko i dobrze.
4817     4, 40|              kiej ptak do lotu, ale się w mig opamiętała, opuściła
4818     4, 40|             zapachnie kiecka, to za nią w cały świat gotów.~- Oj prawda,
4819     4, 40|              mówi ni co odpowiadają, bo w głowie miała to jedno, że
4820     4, 40|               przyszedł? - pytała jedno w kółko.~- A z Rochem! Dyć
4821     4, 40|             Hanka? Powiedziałam i zarno w te pędy po was, no i tyla!~-
4822     4, 40|               daleka, siedział z Rochem w ganku, a uwidziawszy ją
4823     4, 40|        uwidziawszy ją wyszedł naprzeciw w opłotki.~Szła ku niemu coraz
4824     4, 40|            brakowało tchu, dusiły łzy i w głowie miała taki mąt, co
4825     4, 40|              się trzęsły, dawała mu się w ramiona wszystka, kiej to
4826     4, 40|                jak wypowiedzieć, co się w niej działo! Dyć byłaby
4827     4, 40|                  Mam! - zawołała stając w nagłym podziwie przed Antkiem,
4828     4, 40|              inakszy.~- Poczekaj, pójdę w pole do roboty, to zarno
4829     4, 40|              Sielny parob! - zawinął go w róg kapoty i pohuśtywał.~-
4830     4, 40|           spodział. Jużem sobie układał w głowie, jak się to grontem
4831     4, 40|                 ziemniaki już parkotały w garnku, to jeno wyniesła
4832     4, 40|           organiścina, całkiem czarna i w czerwone i zielone kraty.~-
4833     4, 40|                na głowę jedwabną, modrą w żółte kwiatuszki. Józce
4834     4, 40|               cosik odłożył obwiniętego w papier, a nie zapomniał
4835     4, 40|              Józka za głowę chytała się w podziwie.~Rocho się uśmiechał
4836     4, 40|                to wszyćko szło składnie w gospodarce. Dajcie no spokój,
4837     4, 40|                bosaka, ale na zimę będą w sam raz.~Rocho jął się rozpytywać
4838     4, 40|                i nie mniejszą barszczu, w którym kieby koło pływała
4839     4, 40|             człowiek poczuje jakąś wagę w żywocie. A to me paśli w
4840     4, 40|                w żywocie. A to me paśli w tym kreminale, żeby ich
4841     4, 40|           namorzył głodem.~- Jakże, toć w końcu już nic jeść nie mogłem.~-
4842     4, 40|      przyświadczała radośnie, wpatrzona w niego i czuwająca na najlżejsze
4843     4, 40|               że słońce przygrzewało ją w plecy, że zielone drzewa
4844     4, 40|          podnosząc łzawe oczy ku niebu, w najszczerszej, zgoła niewypowiedzianej
4845     4, 40|                  Wyniesła dzieci daleko w sad, bych czasem nie zakrzyczały.
4846     4, 40|             dobry i pamiętliwy, kaj?~Aż w końcu poleciała na wieś
4847     4, 40|               mój powrócił. Śpi se tera w stodole.~I śmiały się jej
4848     4, 40|           Narządziła im obiad pod domem w cieniu i na chłodzie, podając
4849     4, 40|              kaj parskały trzy konie, a w zagrodzie kręcił się źrebak;
4850     4, 40|           pilnie przy tym naglądając mu w oczy i wyczekująco, ale
4851     4, 40|                 sobie wszyćko poukładał w głowie po porządku, przepytując
4852     4, 40|              jeno o to i owo, a dopiero w końcu rzekł:~- Jaże uwierzyć
4853     4, 40|                 samym dnie, pławiła się w sadach, a przez przerwy
4854     4, 40|                 lub jakieś okno zagrało w słońcu.~Kajś pod smętarzem
4855     4, 40|             wąskich ugorach, a za wsią, w zielonych polach ziemniaków
4856     4, 40|              mrówki, zaś jeszcze wyżej, w nieprzejrzanych dalekościach
4857     4, 40|           widziały się jakoby potopione w modrawej i wrzącej wodzie.~
4858     4, 40|              drodze.~Zmęczony się czuł, w głowie mu szumiało i kurz
4859     4, 40|         gardziel, przysiadł pod krzyżem w cieniu brzózek, ułożył na
4860     4, 40|                cicha czubkami płonącymi w słońcu, a gęste podszycia
4861     4, 40|                i osik trzęsły się jakby w zimnicy. Dzięcioły kuły
4862     4, 40|           nawołując się po swojemu, ale w mig się pokryły, gdyż cała
4863     4, 40|                 na brzozy, stoczyła się w piach jazgocząc zapamiętale,
4864     4, 40|          przekrzywionymi łbami zazierać w niego i obchodzić, podskakując
4865     4, 40|                potem, że siedział jakby w odrętwieniu, zapatrzony
4866     4, 40|                 i całą duszą zasłuchany w jego głosy, to wszelaki
4867     4, 40|             wiedział, grążył się bowiem w czymściś, co buchało z tych
4868     4, 40|                 ziemi świętej, rodzącej w śpiewaniach i weselu. I
4869     4, 40|                co jeno poniektóra dusza w godzinę śmierci przejrzy
4870     4, 40|               śmierci przejrzy i co się w człowiekowym sercu tylko
4871     4, 40|              kłębi, wzbiera i ponosi ją w jakąś niewiadomą stronę,
4872     4, 40|               na jawie, a śpik sypał mu w oczy makiem i wodził kajś
4873     4, 40|             zachwyceń prowadził, że już w końcu poczuł się niby w
4874     4, 40|                 w końcu poczuł się niby w czas Podniesienia, kiej
4875     4, 40|                 tkliwości nieskory, ale w tych dziwnych minutach gotów
4876     4, 40|              przemóc, bo to mógł zdusić w sobie kuntentność, która
4877     4, 40|             Jestem i ostanę!~Prężył się w sobie, gotów dźwignąć się
4878     4, 40|                przemógł hardość, zdusił w sobie ambit i pychę patrząc
4879     4, 40|             sobie ambit i pychę patrząc w całe swoje życie nieubłaganymi
4880     4, 40|               ociec: jak wszystkie jadą w jedną stronę, źle takiemu,
4881     4, 40|               ponad topole kiej chmura, w zaczerwienionych od, zachodu
4882     4, 40|                  gdyż cięgiem się rwały w przydrożne zboża, pokwikiwały
4883     4, 40|              Witek i przyleciał całować w rękę na powitanie.~- Niezgorzej,
4884     4, 40|                 gospodyni nie podtykała w oborze, to by całkiem zgubiły
4885     4, 40|            szepnął Antek, skręcił zaraz w pole i miedzami dobierał
4886     4, 40|              przekór szła pobok, biedro w biedro jak niegdyś i jak
4887     4, 40|               psie wesele! - wszedł już w obejście.~W podwórzu gwarno
4888     4, 40|                  wszedł już w obejście.~W podwórzu gwarno było i ludnie,
4889     4, 40|                wapno?~- Kupiłam jeszcze w jarmarek, zaraz jutro zawołam
4890     4, 40|                 wszystkie kąty.~- Byłeś w polu? - spytała nieśmiało.~-
4891     4, 40|               świnie pasać, a nie robić w groncie! Paparuch!~- Abo
4892     4, 40|           nowego parobka.~- Wezmę ja go w garście, a nie posłucha,
4893     4, 40|               do nich, zaś Antek ruszył w podwórze przepatrując wszystko
4894     4, 40|          Zawarłabyś ano gębę, gospodarz w chałupie! - skarciła ją
4895     4, 40|                 twoja wola... - dziw go w rękę nie pocałowała z wdzięczności,
4896     4, 40|           wydrzeć! Zasiedli na przyźbie w cieniu, jeden Rocho siedział
4897     4, 40|            lejącym się szeroką smugą aż w sad.~Wieczór był cichy,
4898     4, 40|              Antek:~- Nie ma co, szkoła w Lipcach potrzebna, jeno
4899     4, 40|            kałduny im porosły!~- Już ja w tym, aby gromada nie uchwaliła -
4900     4, 40|            zgodę przeprowadzić.~- Żebyś w kościele przysięgał, a też
4901     4, 40|              klęczał na ganku zatopiony w pacierzach.~Długo deliberowali
4902     4, 40|          pacierzach.~Długo deliberowali w głębokiej cichości. Że słychać
4903     4, 40|          strzepywała pościele, obłócząc w czyste poszewki, to myła
4904     4, 40|              Nieprawda! poręczył za nim w sądzie! - rzuciła przez
4905     4, 40|            sprawy, prawda? zwiążesz się w cudze jenteresa, a wiesz
4906     4, 40|                dosłyszał, że ozwała się w końcu lękliwie a prosząco:~-
4907     4, 41|                 przy wyrabianiu chleba.~W szabaśniku huczał już tęgi
4908     4, 41|            obtaczać bochny i wynosić je w ganek, na deskę ździebko
4909     4, 41|               deskę ździebko wystawioną w słońcu, bych prędzej rosły.
4910     4, 41|            kwapił z posłuchem, nakładał w podwórzu gnój, oklepując
4911     4, 41|          zapachem gnoju, że nawet ptaki w sadzie pocichły, kury leżały
4912     4, 41|              pojękiwaniem rozwalały się w błocie pod studnią, gdy
4913     4, 41|               zwyczajny, ale zawierciło w nosie gorzej tabaki.~- Kto
4914     4, 41|                  że przycapiłem ścierwę w jakimś kącie i tak mu pysk
4915     4, 41|                 wybiegając przed dom.~- W piecu palił nie będę, nie
4916     4, 41|             barzej dojena, wraził widły w gnój i zawołał ze złością:~-
4917     4, 41|               zuchwalca wynosząc chleby w ganek, to dorzucając drewek
4918     4, 41|               była z pracy i spieki, bo w izbie gorąc jaże dusił,
4919     4, 41|               izbie gorąc jaże dusił, a w sieniach, kaj się buzowało
4920     4, 41|              sieniach, kaj się buzowało w szabaśniku, też ledwie odzipnął,
4921     4, 41|                niezgorzej już mi kruczy w brzuchu po obiedzie.~- Mało
4922     4, 41|               żyją komornicy.~Postawiła w ganku dzieżkę zsiadłego
4923     4, 41|          ramieniem i ruszył.~Utrafił ją w słabiznę, ale nim się zebrała
4924     4, 41|                to drugim okiem, jął kuć w bochny łykając ciasto wielkimi
4925     4, 41|              Płoszkowej Kasi. Wszystkie w polu, a chudzinie nawet
4926     4, 41|               dulczyła, kiejście leżeli w połogu. - I już trajkotała
4927     4, 41|         Dzieusze chciało się lecieć, to w mig uwinęła się z robotą
4928     4, 41|                  Antek, jakby wrośnięty w imadła, orał zawzięcie zapomniawszy
4929     4, 41|               że zadarł ogona i skoczył w bok, on zaś orał dalej cierpliwie,
4930     4, 41|             Pietrek nadjechał, krzyknął w złości:~- Kobiety czekają,
4931     4, 41|              Józkę zawołał radośnie: ~- W sam czas przyszłaś, a to
4932     4, 41|                 drogę, a sam rzucił się w cień na kraju lasu i kiej
4933     4, 41|       odszczeknęła gniewnie i poleciała w las na jagody.~Bór stojał
4934     4, 41|               kieby ździebko przymglały w słonecznej ulewie, że jeno
4935     4, 41|              Już się był całkiem zapadł w cichość, gdy zaturkotał
4936     4, 41|      brzemionami drzewa na plecach, zaś w końcu wlekła się Jagustynka,
4937     4, 41|                  a znajdzie się jeszcze w chałupie jaki korczyk ziemniaków.
4938     4, 41|             przeciek. Ostawię to samych w takiej biedzie! A latoś
4939     4, 41|           czystej biedy, ale jak dostał w boru robotę, to ani już
4940     4, 41|           zrobił? - mamrotała podnosząc w niebo groźne, pytające oczy.~-
4941     4, 41|                wyklina dzieci, to i tak w sercu nie pragnie im krzywdy.
4942     4, 41|                 temu wilkowi wpadnie co w pazury, to mu już sam zły
4943     4, 41|               amen tak pewne dwa pokosy w rok żebym tak miał grosz
4944     4, 41|                na to imię, lecz dopiero w jakieś Zdrowaś zapytał niby
4945     4, 41|          Dominikowej?~Ale przejrzała go w lot, prześmiech jeno wionął
4946     4, 41|                A co! Piekło tam i tyla. W chałupie kiej po pochowku,
4947     4, 41|              czernic, nasypała mu jagód w kapelusz i zebrawszy dwojaki
4948     4, 41|              zebrawszy dwojaki pobiegła w dyrdy ku chałupie.~A Jagustynka
4949     4, 41|            twardą ziemię, przyginał się w jarzmie kiej wół, dawał
4950     4, 41|                zaorania. Jurzył się też w sobie coraz barzej i nie
4951     4, 41|              coraz częściej pług mu się w rękach chybotał zadzierając
4952     4, 41|                pojechał do dom po nowy.~W chałupie było pusto i wszystko
4953     4, 41|                Hanka kłóciła się z kimś w sadzie.~- Paparuch! Na sprzeczki
4954     4, 41|                 czas ma! - mruczał idąc w podwórze, ale tam zeźlił
4955     4, 41|        brzękliwe, mocne głosy młotów, a w kuźni huczał ogień i było
4956     4, 41|                ogień i było gorąco kiej w piekle. Michał właśnie był
4957     4, 41|                 Michał wsadzając żelazo w ognisko i poruchując miechem.~-
4958     4, 41|              tartaku robota wrzała kiej w ulu, traczka już szła bez
4959     4, 41|               krzykiem waliła się z kół w rzekę i spieniona, zmordowana,
4960     4, 41|                gotowała się bełkotliwie w ciasnych brzegach. Z wozów
4961     4, 41|                 co trochę widać go było w innej stronie, dzielnie
4962     4, 41|                 da więcej, a tera robią w pojedynkę, cichaczem, byle
4963     4, 41|                rzekł wreszcie i poszedł w dół rzeki, niby to wybierając
4964     4, 41|                 drugą stronę. Ale rzeka w tym miejscu była głęboka,
4965     4, 41|              cudzy, ale i nie swój! Nie w głowie mi takie rzeczy...~-
4966     4, 41|                 jawiła mu się na oczach w całej swojej cudności.~-
4967     4, 41|                  zaś Antek pogrążył się w niepokojące i strachliwe
4968     4, 41|              jeno chytrymi ślepiami, aż w końcu rzekł cicho:~- Kaźmirz
4969     4, 41|                dowiedą! Nie głupi zgnić w kreminale...~- Łacno mu
4970     4, 41|               abyś nie pomyślał, że mam w tym cosik swojego na widoku,
4971     4, 41|                 a jeno powiedam, jak to w przypadku robiły drugie.
4972     4, 41|              też ano wrócił z kreminału w same świątki. Cóż, dziesięć
4973     4, 41|             głowę. ~- A tyle odsiedział w ciężkich robotach, juści,
4974     4, 41|                  dzieci, ziemię, wieś i w tyli świat, na zawdy! -
4975     4, 41|           poszło dobrowolnie i ani komu w głowie wracać do tych rajów.~-
4976     4, 41|               jego posłuchaj.~Przycichł w porę, zmiarkowawszy, że
4977     4, 41|             porę, zmiarkowawszy, że już w nim posiał niepokój, więc
4978     4, 41|            szeptał niekiedy, drętwiejąc w strachu:~Mrok już zapadał,
4979     4, 41|                  ludzie ściągali z pól, w obejściu podniósł się niemały
4980     4, 41|                siarczyście. Nie szła mu w smak taka robota.~- Zawrzyj
4981     4, 41|            Mateusza, z którym teraz żył w wielkim przyjacielstwie. ~
4982     4, 41|                 już wyszły, ślub ma być w niedzielę, a Dominikowa
4983     4, 41|              Szymek?~- A co, jak usiadł w sadzie rano, tak i dotąd
4984     4, 41|           popsuł. ~- Szymek! - krzyknął w sad - a pódzi no do nas
4985     4, 41|              jedne oczy mu gorzały, zaś w wychudzonej twarzy taiło
4986     4, 41|                  żebym miał za to zgnić w kreminale, a nie daruję!~
4987     4, 41|              zaraz, niech no se wszyćko w myślach ułożę...~- Obaczycie,
4988     4, 41|               Dyć jeno ja sam! A źle to w roli robiłem, co? Wałkoń
4989     4, 41|            jakiś nad stawem wagując się w sobie, w którą stronę pójdzie,
4990     4, 41|             stawem wagując się w sobie, w którą stronę pójdzie, lecz
4991     4, 41|                z bele kim pogadywał, to w końcu stanął przed swoją
4992     4, 41|         wyskakiwać z radości, kopnął go w nagłym gniewie i zawrócił
4993     4, 41|              rozpachniona cichość, jaże w głowie się mąciło.~Ale Jagusia
4994     4, 41|             miedzy spacerował proboszcz w białym obleczeniu i z gołą
4995     4, 41|               gołą głową, tak pogrążony w odmawianiu pacierzy, iż
4996     4, 41|            miedzę i łakomie wżerały się w Kłębową koniczynę, która
4997     4, 41|               gdzieżeś to polazł, siwy? W Kłębową koniczynę, co? Widzicie
4998     4, 41|         spodziewając, jako Antek patrzy w niego, słucha i z coraz
4999     4, 41|              ani z oczów spuścić, zaraz w cudze jak te świnie! Wiśta
5000     4, 41|            ważył jego słowa, wzdychał i w końcu rzekł:~- Ja bym ci