Tom, Rozdzial

1501     2, 15|                upodobał sobie w robocie, to się w niej prosto zapamiętał
1502     2, 15|                 różnie o tym mówili. Ale to było jeno z wierzchu, dla
1503     2, 15|              wypowiedzieć!~Czuł się jako to drzewo rodne, obłamane przez
1504     2, 15|            zwykłym, codziennym życiem: a to chrzciny wyprawiali u Wachników;
1505     2, 15|                 jak na adwent przystało; to znowu zmarło się komuś,
1506     2, 15|                że temu Bartkowi, którego to po kopaniach zięciaszek
1507     2, 15|            przeniósł do Abramka na piwo; to Jagustynka zapozwała znowu
1508     2, 15|                dzieci do sądów o wycugi; to insze jeszcze sprawy szły,
1509     2, 15|               pomóc!~- Jakże... pierwszy to miałem się napraszać, żebyś
1510     2, 15|            Jednaka nas krzywda spotkała, to i bolenie jednakie.~- Nie
1511     2, 15|               księdza poszedłeś, powiedz to drugiemu, uwierzy, ale nie
1512     2, 15|                 ja. Drzesz ty starego za to przyjacielstwo, jak się
1513     2, 15|              zgodzie z tobą... zrobi się to... uładzi... wyrychtuje
1514     2, 15|                Nie prosiłem cię o wojnę, to mie i ze zgodą nie żeń,
1515     2, 15|              mnie kiedy złość rozbierze, to ci tych wiewiórczych kudłów
1516     2, 15|                nimi trzymasz. Zapamiętaj to sobie!~Odwrócił się i poszedł
1517     2, 15|              krzyczał, poganiał, a z nim to jakby wyraźnie zwady szukał,
1518     2, 15|                 wiele odpowiadali oboje, to zaraz wzięła się oglądać
1519     2, 15|              czapkę.~- Ociec nie mogliby to iść zasypywać?...~- Sam
1520     2, 15|               zasypywać?...~- Sam pójdę, to pewniej kasza będzie! -
1521     2, 15|                  wnątrzu rozciepany jako to drzewo samotne na wichurze ,
1522     2, 15|               przejmujące.~We młynie, że to przed świętami, sporo było
1523     2, 15|                 a stary sam warzy mleko, to herbatę i do pierzyny jej
1524     2, 15|                 pono się spieszyła i bez to - Dominikowa przytwierdziła,
1525     2, 15|                 przytwierdziła, jako się to często przytrafia dzieuchom,
1526     2, 15|            przytrafia dzieuchom, że i ją to samo spotkało w panieństwie...
1527     2, 15|              sobie, gotowy do skoku.~- A to, co o Antku powiadali -
1528     2, 15|            przeganiała...~- Widzieliście to?... inaczej na wsi mówili... -
1529     2, 15|             zapytał któryś.~- Jakże, raz to byłem u niej w komorze?
1530     2, 15|               niej w komorze? raz mi się to żaliła na niego?~- Łżesz
1531     2, 15|                  popękały od żerdek, nic to, wylekuje się, ale taki
1532     2, 15|            roboty, co macie z Mateuszem, to wasza sprawa, nic mi do
1533     2, 16|               miętkich i wilgnych mgieł, to obwalił drzewa sadzią jakby
1534     2, 16|                 migotał po zagonach albo to stadko kuropatw skrzykiwało
1535     2, 16|                igliwiem, a gdzieniegdzie to i bielono poczerniałe kominy;
1536     2, 16|              donicach mak do klusek.~Boć to Gody szły, Pańskiego Dzieciątka
1537     2, 16|             długich, pracowitych dniach, to i w ludziskach budziła się
1538     2, 16|                 na ramy obrazów nalepić, to widzą się kieby pomalowane
1539     2, 16|            których pietruszkę zasiewają, to chleby bielsze nieco z pytlowej
1540     2, 16|                  było wyrabiać bochenki, to poglądała za Józiną robotą,
1541     2, 16|              poglądała za Józiną robotą, to zaglądała do placka z serem
1542     2, 16|               pierzyną i czekał na piec, to latała na drugą stronę do
1543     2, 16|                 zapodział. Próżno Józka, to Dominikowa szukały go po
1544     2, 16|                był i ten bociek, którego to był w jesieni chorego przygarnął,
1545     2, 16|                zagwizdał nań po swojemu, to ptak chodził za nim niezgorzej
1546     2, 16|               Zafrasowała się wielce, że to w izbie rozgardiasz był
1547     2, 16|              izbie rozgardiasz był taki, to ino schowała pod zapaskę
1548     2, 16|                 zdziebko gorącego mleka, to uwarzę - proponowała Dominikowa.
1549     2, 16|                 matka.~- Nie bardzo, ale to już niedługo, bo tylko do
1550     2, 16|                spuścił oczy.~- Mój Boże, to dopiero pociecha się ojcom
1551     2, 16|               pociecha się ojcom ściele! To dopiero radość, że oni księdzem
1552     2, 16|          księdzem ostaną, a może da Bóg, to i w naszej parafii!~- Cóż
1553     2, 16|             tłucze, na rozstajach jęczy, to pod krzyżami wystaje i zmiłowania
1554     2, 16|          boskiego czeka!... Kubowa dusza to być musi, nie druga !~-
1555     2, 16|               mówię, nie widziałam sama, to i nie przysięgnę na to,
1556     2, 16|                   to i nie przysięgnę na to, ale może być, może są takie
1557     2, 16|         wyrozumie, nie przejrzy - boskie to ano są urządzenia nie ludzkie,
1558     2, 16|                co my, chudziaki, możemy, to możemy, a resztę Bóg może!~-
1559     2, 16|                opowiadał o jego śmierci, to aż płakał z żalu.~- Bo poczciwości
1560     2, 16|                 z żalu.~- Bo poczciwości to był parob, że i drugiego
1561     2, 16|                  nie ruszył, a z biednym to gotów się był kapotą ostatnią
1562     2, 16|              poznał!~Nie odezwały się na to ani słowem, jeno Jagna odwróciła
1563     2, 16|                Aż tyle! Mój Jezus, a dyć to starczy i na światy, i na
1564     2, 16|              zabierają się do porządków, to chłopom trza komornego szukać
1565     2, 16|              Jasia niezgorszą wyrękę, bo to i przy organach, i w kancelarii!
1566     2, 16|              krowa się dzisiaj ocieliła, to został w domu i pilnuje.~-
1567     2, 16|                robotę spychała na matkę, to na Józkę, a często i starego
1568     2, 16|                  słowy, a sama szła niby to zajrzeć na drugą stronę
1569     2, 16|           źrebaka w stajni, a głównie po to, by ostać samej i zamyślać
1570     2, 16|               czas płynął jak ta woda; a to ślub, przenosiny, kłopoty
1571     2, 16|                  gospodarstwo, że i kiej to miała o nim pomyśleć! Nie
1572     2, 16|               pomyśleć! Nie widywała go, to i na myśl nie przychodził,
1573     2, 16|              Nicem ci nie winowata, nie, to czemu stajesz przede mną
1574     2, 16|                mocno przypomniał, czemuż to ani Mateusz, ani Stacho
1575     2, 16|                  Jezus kochany, a dyć by to był śmiertelny grzech, śmiertelny! -
1576     2, 16|              grzech, śmiertelny! - mówił to ksiądz na spowiedzi, mówił... -
1577     2, 16|              przy świadkach, choćby... a to już ani dziś, ani jutro,
1578     2, 16|             prawie nigdy nie robiła, nic to jednak nie pomogło, bo ciągle
1579     2, 16|                 nawet była gotowa, gdyby to był nie adwent !~Popatrzył
1580     2, 16|            dzieży, Maciej wyniosą!~- Abo to mi nowina brać i cięższą!~
1581     2, 16|                   że tak jest. Zaraz, co to mamy? Gody... to by dopiero
1582     2, 16|               Zaraz, co to mamy? Gody... to by dopiero na lipca wypadło,
1583     2, 16|               ale cóż poradzi, trza i za to Panu Bogu podziękować... -
1584     2, 16|             gorączkowo.~- Nie cieszy cię to, widzę?~- Coby zaś miało
1585     2, 16|                  zaś miało cieszyć, mało to kłopotów? a tu jeszcze nowe
1586     2, 16|             niechta, a niechta!~- Czemuż to się tak wyrzekasz tego,
1587     2, 16|             Przecież gdyby było dziecko, to w razie śmierci starego,
1588     2, 16|                co! Człowiek przez gruntu to jak bez nóg, tula się ino,
1589     2, 16|              sobie, co mi tam Maciej ;~- To pyskujże sobie choćby przed
1590     2, 16|                 przełóż z wody do mleka, to więcej soli stracą, Józka
1591     2, 16|              wodę ze stawu, rąbali drwa, to ktoś się spieszył saniami,
1592     2, 16|                 pierwszego wieczoru; jak to zwykle przy mrozie, bo skoro
1593     2, 16|                  naraz Witek.~Wyjrzał na to Boryna, wyjrzeli i drudzy,
1594     2, 16|               dufnością i brały w siebie to światło czyste jako ten
1595     2, 16|                  onej godzinie narodził, to niech każde stworzenie krzepi
1596     2, 16|                 chociaż głodni byli, boć to dzień cały o suchym chlebie,
1597     2, 16|                  uprużone, a przegryzali to wszystko prostym chlebem,
1598     2, 16|               pierwsze święta na swojem, to niechaj się wkłada !...~
1599     2, 16|              miał swoje miejsce w sieni, to często gęsto kuł dziobem
1600     2, 16|              gęsto kuł dziobem w ścianę, to klekotał, aż się kury odzywały
1601     2, 16|             puszczać i nie obzierać się, to złe, wciśnie się i na cały
1602     2, 16|               drzwi otwierać.~Jagustynka to była, stanęła pokornie u
1603     2, 16|                 Dajcie kąt jaki i choćby to, co psu wyrzucicie! Zmiłujcie
1604     2, 16|                 czekać... jeno do trumny to ochotnie wbiją gwoździe
1605     2, 16|                 jakby między nimi leżało to święte Dzieciątko Jezus.~
1606     2, 16|             Potem Jaguś nagotowała kawy, to słodzili ją suto i popijali
1607     2, 16|                 wzruszonym głosem:~-Jako to stała się nam nowina, Panna
1608     2, 16|             Jezus kochany! W stajence ci to lichej urodzić się przyszło,
1609     2, 16|               wciąż czytał, aż Józka, że to miętkie dzieuszysko było
1610     2, 16|        wykrzykiwał:~- Cie!... - słuchasz to, Szymek! - ale wnet milknął,
1611     2, 16|                miała biedota!~- Dziw, że to nie zamarzło!~- I że to
1612     2, 16|                  to nie zamarzło!~- I że to chciał Pan Jezus tyle wycierpieć! -
1613     2, 16|                  skończył, a Rocho im na to:~- Bo ino ofiarą swoją i
1614     2, 16|                zbawić naród, a gdyby nie to, to już by zły całkiem zapanował
1615     2, 16|            zbawić naród, a gdyby nie to, to już by zły całkiem zapanował
1616     2, 16|             Jagustynka.~- Grzech panuje, to złość rządzi, a to są kumy
1617     2, 16|               panuje, to złość rządzi, a to są kumy złego!~- I... co
1618     2, 16|             panuje, komu tam wiada, jeno to jest pewne, że nad człowiekiem
1619     2, 16|                  zła dola ma moc swoją i to cierpienie.~- Nie powiadajcie,
1620     2, 16|                 na gzy, co?~- Zabronicie to, przytrzymacie... - mówił
1621     2, 16|                przemówić jest zdolne, że to między niemi Pan się narodził.
1622     2, 16|                   Tyś gospodynią, Jaguś, to prawo twoje rozdzielić między
1623     2, 16|                  ostre ozory.~- A koniom to nie dacie? - zagadnęła Józka.~-
1624     2, 16|                  czasie przy Narodzeniu, to nie można.~Wracali do izby,
1625     2, 16|                 Jezus kochany! Wszystko! To i ta ziemia, i te kamienie! -
1626     2, 16|                   Prawdę rzekłem, tak ci to i jest - wszystko ma swoją
1627     2, 16|               drugich jeszcze nie kolej, to legną potem w mrok, cierpliwie
1628     2, 16|                 prosto do serca, ale się to Borynie ni Dominikowej nie
1629     2, 16|           układał drwa w sieni.~- Ale, a to bym zapomniał! Dogonił mnie
1630     2, 16|                 mówicie, że już krzyczy, to polecę zajrzeć. Byłam rano,
1631     2, 16|                 i pobiegła do chorej, że to znająca była na chorobach
1632     2, 16|         zastępowały.~Latową porą musiało to być, bo bór był zielony,
1633     2, 16|          rozbrzmiały, a wiater był duży, to drzew a się kołysały i szum
1634     2, 16|           najczęściej zbóje następowali, to się przeżegnał, pacierz
1635     2, 16|          dobrości nie chciał a krzyczał, to powalili go na plecy, przygnietli
1636     2, 16|                  świat się cały zaląkł w to oczymgnienie i skamieniał!~
1637     2, 16|           oczymgnienie i skamieniał!~Jak to długo było, nie wiadomo -
1638     2, 16|             opowiadał, ale potem Boryna, to i kowal też opowiadali różne
1639     2, 16|                  nie dłuży! Hale, prawda to była, że przódzi z nieba
1640     2, 16|                 takich nie uwidzi?~Mniej to biedy, mniej mizeracji,
1641     2, 16|                   na świat puszczony - a to go jastrząb, a to go zwierz,
1642     2, 16|          puszczony - a to go jastrząb, a to go zwierz, a to głód, a
1643     2, 16|              jastrząb, a to go zwierz, a to głód, a w końcu i ta kostucha
1644     2, 16|                       Grześniśmy pewnie, to nie usłyszymy, ino bezgrzesznym
1645     2, 16|                   płacz go chycił, żal i to poczucie winy, że aż się
1646     2, 16|                 teraz pieśni pobożne, że to nie czas przed północkiem
1647     2, 16|                 mowy swojej nie słyszał, to i nie dziwota!...~Umilkli
1648     2, 16|                skrzyp śniegu pod nogami, to słowo Boże, którym się pozdrawiali,
1649     2, 16|                 piskorzami się żywią, bo to na niskich rolach siedzieli,
1650     2, 16|                  i szlachta rzepecka, co to wedle gadki: "worek ino
1651     2, 16|                  że którzy byli ostatni, to już na mrozie pod drzwiami
1652     2, 16|                  łacińskie święte słowo, to naród wyciągał ramiona,
1653     2, 16|                 a tak mądrze, że każdemu to szło prosto do serca i do
1654     2, 16|                   że ustoić było trudno, to się kręcili, przedeptywali,
1655     2, 16|                   bo snem się jej wydało to widzenie, majakiem, niczym
1656     2, 16|               prosto w twarz.~Tak, on ci to był, Antek, on, wymizerowany
1657     2, 17|               męką i strachem zarazem... to śpiew jakiś się rozlegał
1658     2, 17|                  osobna czuła w sobie.:. to czerwona groźna twarz księdza
1659     2, 17|          wyciągnięte nad narodem ręce... to światła... to potem inne,
1660     2, 17|            narodem ręce... to światła... to potem inne, dawne wspominki
1661     2, 17|              cisnąc mocno do poduszek... to znowu wyraźnie, głośno słyszała: "
1662     2, 17|          ciemności.~I tak wciąż w kółko, to jedno, to drugie, to dziesiąte
1663     2, 17|                 wciąż w kółko, to jedno, to drugie, to dziesiąte przychodziło
1664     2, 17|              kółko, to jedno, to drugie, to dziesiąte przychodziło na
1665     2, 17|                  prześwistywał, ale mimo to wieś huczała świąteczną
1666     2, 17|               często saniami ktoś walił, to gromadami wystawali w opłotkach
1667     2, 17|                  w opłotkach poredzając, to odwiedzali się po sąsiedzku,~
1668     2, 17|                   całą potęgą życia, jak to drzewo przywalone zwałami
1669     2, 17|                  na nią...a oprze mu się to wtedy, wstrzyma duszę, nie
1670     2, 17|               czasem nie stało co złego.~To i nie robiła, a ino tłukła
1671     2, 17|             przed lusterkiem.~- Kędy się to szykujesz?~- A na wieś,
1672     2, 17|           zbierają się chłopaki.~- Da ci to matka iść, co?~- Pytał się
1673     2, 17|                   zrobię!...~- Pewnikiem to zrobi, pewnikiem! - dogadywał
1674     2, 17|              hardo.~- Daj głupiemu wolę, to jak ten cielak w cały świat
1675     2, 17|                było słychać.~- Wiecie, a to moja rózga zakwitła! - krzyknęła
1676     2, 17|           okwieconą, woniejącą gałęź, na to weszła Jagustynka, ale dzisiaj
1677     2, 17|                   Młódka jeszcze jesteś, to pewnie la Nastki ślub wróży! -
1678     2, 17|                razem, ale sama ucinałam, to la mnie zakwitła!... - wrzeszczała
1679     2, 17|               cicho no, Józia. Wiecie, a to w nocy Magda od organistów
1680     2, 17|                 Cudeńka prawicie! - Żeby to cudeńka, ale prawdziwą prawdę!
1681     2, 17|             młynarzowego przykazu.~- Cóż to miał z nią zrobić, w ramki
1682     2, 17|              organisty! Póki zdrowa była to orali w nią kiej w te dwa
1683     2, 17|                  robiła wszystko, a małe to gospodarstwo mają? Samych
1684     2, 17|                    wykrzyknęła Nastka.~- To samo byś zrobiła nawet z
1685     2, 17|                poniesie!~Zaperzyła się o to Nastka i jęła przegadywać,
1686     2, 17|             musiała długo.~- A gdzie się to podzieje biedota, gdzie?~-
1687     2, 17|                  ją wziąć do siebie, boć to ich krewniaczka !~- Kozły!
1688     2, 17|                wycyganią albo i ukradną, to za co będą ją lekowali?
1689     2, 17|             spieszy!~- Juści, gospodarze to mają studnie nieprzebrane,
1690     2, 17|         urządzenie na świecie, zmienicie to?~- Baczę, że dawniej przed
1691     2, 17|                Bóg przykazał!~Ale już na to Boryna się nie odezwał,
1692     2, 17|            lepiej?~- Mateusz? Cóż mu się to stało?...~- Nie wiecie?.. -
1693     2, 17|                     zawołała Nastka. - A to przed świętami jeszcze,
1694     2, 17|                jej przyszło do głowy, że to pewnie o nią, ale wnet przysiadła
1695     2, 17|                  ciebie w komorze, Antek to posłyszał i pobił go! Jak
1696     2, 17|              mnie nie wierzysz, każdy ci to samo przytwierdzi, przeciech
1697     2, 17|           paskudny, cygan!~- Ochroni cię to chto od pleciuchów! i za
1698     2, 17|             zawzięcie.~- Widzisz ją, jak to kurczęciu pazury jastrzebieją.~-
1699     2, 17|             jastrzebieją.~- Za nieprawdę to bym zabiła zaraz! Cygan
1700     2, 17|                 zaraz! Cygan ścierwo !~- To samo wszystkim mówię, ino
1701     2, 17|                 im Antek przytnie ozory, to zmilkną!~- Hale, z całym
1702     2, 17|             okrzywdzić nie dał. Ale mimo to tak się ciskała po domu,
1703     2, 17|                  twarzy i pytał:~- Co ci to, Jaguś, co?~- A cóż by,
1704     2, 17|              chwila wychodziła na ganek, to do sadu za dom i przez drzewa
1705     2, 17|                  tak Boryna przykazywał, to skubał se po ździebku, kłakami,
1706     2, 17|               było go w kościele, ale za to spotkała się zaraz przy
1707     2, 17|                  Jagna, którą rozbierało to granie, krzyknęła przez
1708     2, 17|                     Przestań, Pietrek, a to się aż na płacz zbiera z
1709     2, 17|                zbiera z tej muzyki!~- Ja to bym spała najlepiej przy
1710     2, 17|                  gdy powrócił stary.~- A to wójtowa zległa, rwetes tam
1711     2, 17|              zaraz, pójdę z tobą.~- E... to już jutro może... powiadacie,
1712     2, 17|             zniechęcona nagle, a on i na to się zgodził i nie nastawał,
1713     2, 17|           kowalowa z dziećmi.~- A gdzież to twój?~- Zepsuła się młockarnia
1714     2, 17|                  się młockarnia we Woli, to go pozwali, bo dworski kowal
1715     2, 17|                Jagustynka.~- Przeszkadza to wama?~- Co by zaś, uważam
1716     2, 17|               tego, ni z owego śmiechem, to znowu przysiadała się do
1717     2, 17|                    ino na tę minutkę, na to jedno słowo, by mu rzec:
1718     2, 17|             porwała się zestraszona.~Ale to stary Kłąb stanął we drzwiach,
1719     2, 17|                się po izbie, któren znów to jakie słowo rzucił, drugi
1720     2, 17|                nieprzystępni a mądrale , to się strzegli wymówić przed
1721     2, 17|            żydowskie z Rudki, nie wiecie to?~- Nie wiedziałem, czasu
1722     2, 17|              poręby sprzedał... A czyjeż to sprzedał, czyje? - zakrzyczał
1723     2, 17|                 urząd zjedzie i zabroni, to już i pniaków nie ostanie
1724     2, 17|           ostanie po naszym lesie, a jak to było w Dębicy, baczycie?~-
1725     2, 17|             Dębicy, baczycie?~- Z dworem to jak z wilkiem, niech ino
1726     2, 17|              muszę, ale co postanowicie, to tak wezmę, jakbym uradzał
1727     2, 17|                wójtowej zajrzyj.~- Późno to wrócicie? - pytała z przyczajoną
1728     2, 18|              przekąśliwie.~- Hale, można to przyspieszyć na taką wieję,
1729     2, 18|                  na księżą oborę patrzy, to i nic poradzić nie poradzili -
1730     2, 18|           naśmieszliwie.~- Idźcie pytać, to wiedzieć będziecie, po nowinki
1731     2, 18|           Dziedzic przejechał, nie wiesz to?~- Psu wytrzymać trudno
1732     2, 18|              okno i nasłuchiwał.~- Gdzie to Józka? - spytał po chwili.~
1733     2, 18|            roboty wykręcić.~- Nie możesz to przykazać?~- Juści, raz
1734     2, 18|                  przykazać?~- Juści, raz to mówiłam abo dwa, pysk na
1735     2, 18|                 wy jej nie przykrócicie, to ona ma gdzieś moje przykazy.~
1736     2, 18|                  pojękiwał.~- Pójdziecie to? - spytała cicho.~Nie odrzekł,
1737     2, 18|              jucho, rzemieniem pogrzeję, to zapamiętasz.~- Kiej prawdę
1738     2, 18|           kominie, zachodził do stodoły, to oknem wyglądał, to przed
1739     2, 18|              stodoły, to oknem wyglądał, to przed dom wychodził i coraz
1740     2, 18|         Gospodyni !~- Czego?~- Wiecie, a to dziedzice w ogiery przyjechał.
1741     2, 18|             łbach, a brzękadła na pasach to łyśnią się od złota kiej
1742     2, 18|                  w kościele! A jak szły, to niczym ten wiater !~- Nie
1743     2, 18|                zapalił fajkę.~- Borynowy to dom, Macieja Boryny? - zagadnął
1744     2, 18|                 bo się jej uwidziało, że to jakiś z urzędu.~- Ojciec
1745     2, 18|                   szary z zielonym, jaki to noszą strzelcy dworscy!
1746     2, 18|                noszą strzelcy dworscy! a to znowu kożuch chłopski i
1747     2, 18|               zaraz zajrzała Wawrzonowa, to któryś z sąsiadów, bo się
1748     2, 18|        przyglądał się obrazom, sprzętom, to stawał na środku i tak przenikliwie
1749     2, 18|                robiło się w dołku.~- Kto to lepił? - wskazał na światy
1750     2, 18|               światy wiszące u sufitu.~- To ja! - pisknęła rozczerwieniona
1751     2, 18|                wprost na ścianie.~- Kiej to nie malowane, ino wystrzyżone
1752     2, 18|            wykrzyknął.~- Samam strzygła, to juści, wiem!~- I samiście
1753     2, 18|                juści, wiem!~- I samiście to wymyślili, co?~- Sama, a
1754     2, 18|                 dyć każde dziecko we wsi to potrafi.~Umilkł znowu, nalał
1755     2, 18|             zawołał Witek wzruszony.~- A to pan muszą być dziedzicowym
1756     2, 18|                 jak ino pamięcią sięgnę, to zawżdy służył u Borynów.~-
1757     2, 18|         doprowadzę! - zawołał Witek.~- A to zaraz pójdźmy, aby przed
1758     2, 18|              świecie może taka moda. Żyd to jestem albo ten handlarz,
1759     2, 18|               pytał o ludzi spotykanych, to o chałupy, a szedł tak raźno,
1760     2, 18|                  zaś było nieco otwarte, to wiatr jeszcze przeciągał
1761     2, 18|              widni byli pojedynczo.~- Co to za ludzie, z jarmarku wracają?~-
1762     2, 18|                  A juści, koni nie mają, to muszą na plecach dygować.~-
1763     2, 18|           zbierze w płachtę i udźwignie, to jego, ino gospodarze mają
1764     2, 18|                  zdziebko przejmował, że to już mroczało i cały smętarz
1765     2, 18|            białych, wielkich literach. - To Rocho wypisali, a krzyż
1766     2, 18|              pies, poczciwy, dobry! Skąd to wracasz, Witek?~Witek opowiedział
1767     2, 18|        dziesiątkę, byś nie zabaczył!~- A to chybcikiem przylecę, obaczę
1768     2, 18|                 przyszli...~- Nie ma ich to w domu? - rzekł niby obojętnie,
1769     2, 18|            ciszej.~- W domu, obrządzają. To ino obaczę i zaraz przylecę...~-
1770     2, 18|        dziesiątkę.~- Kiej przykazujecie, to i pary nie puszczę.~- Naści
1771     2, 18|                była, pyskata i zawzięta, to się ząb za ząb kłóciła.~-
1772     2, 18|                   pyskuj, ociec przyjdą, to cię wnet rzemieniem przyciszą! -
1773     2, 18|              dochodziły końskie tupania, to od chałupy szły przytłumione
1774     2, 18|                zdzierżył, nie poradzę, a to i w dzień, i w nocy, i w
1775     2, 18|                 mi wisisz. Jaguś, nic mi to nie powiesz?~- Cóż ci to
1776     2, 18|                 to nie powiesz?~- Cóż ci to rzeknę, co? - szepnęła rozpłakanym
1777     2, 18|              nieletko, nie...~- Myślałaś to kiej o mnie, Jaguś, myślałaś?...~-
1778     2, 18|             Jaguś, myślałaś?...~- Mogłam to nie myśleć, kiej mi cięgiem
1779     2, 18|               dać sobie nie mogę. Prawda to, żeś o mnie pobił Mateusza?~-
1780     2, 18|                 stulił, a każdemu zrobię to samo!~Drzwi trzasnęły od
1781     2, 18|            żłobów i tam przywarować.~- A to Józia kazała przynieść cebratki,
1782     2, 18|       przystrajała się przed lusterkiem, to jeszcze polan dorzuciła
1783     2, 18|                polan dorzuciła na ogień, to rozmyślała, że ma coś pilnego
1784     2, 18|          przypomnieć, niczegój... bo ino to stało jej w myślach, że
1785     2, 18|              zbierałam.~- A gdzieżeś się to tak utytłała w śniegu?...~-
1786     2, 18|           strzechy śniegowe brody wiszą, to ino trącić, a na głowę się
1787     2, 18|                 przyszło mu do głowy, że to pewnie Mateusz ją spotkał
1788     2, 18|                Nastka właśnie weszła na, to, więc dalejże ją pociągać
1789     2, 18|                 pociągać za język.~- Cóż to, pono Mateusz już zdrowy,
1790     2, 18|              zaczął wymiarkowywać, co by to mogło znaczyć, biedził się
1791     2, 18|             niego, by się wywiedział, co to naród powie o porębie.~-
1792     2, 18|              przyszedłem się spytać, czy to prawda?~- W imię Ojca i
1793     2, 18|               Ojca i Syna, a skądże mnie to wiedzieć, pierwszy raz słyszę.~-
1794     2, 18|          naredzałem się z nimi, chcecie, to wierzcie, prawdę wam rzekłem...~
1795     2, 18|                się, jak wielce go bolało to pominięcie, i że radzili
1796     2, 18|       popamiętają. Mają go widać za nic, to im pokaże, co znaczy na
1797     2, 18|           chałupie! Albo i ten dziedzic, to jak wilk, ogania ino koło
1798     2, 18|         przyjacielstwa szukał! Gryzło go to srodze, bolało nawet wielce,
1799     2, 18|                Zmiarkował się rychło, że to nieobyczajnie przy obcym
1800     2, 18|                 siedzieć z zawartą gębą, to podniósł się z ławy i rzekł:~-
1801     2, 18|              przełożył, ile narodu przez to bieduje, to może by ustąpił.~-
1802     2, 18|                 narodu przez to bieduje, to może by ustąpił.~- Prosił
1803     2, 18|           żadnego. Nim wiosna przyjdzie, to zrobi się taki przednowek,
1804     2, 18|               ciąć przy Wilczych Dołach, to się robota la wszystkich
1805     2, 18|                 weźmie! Rozgniewał się o to, że podobno skargę na niego
1806     2, 18|                   co nasze.~- Kiedy tak, to lasu może ciąć nie będą!~-
1807     2, 18|                 się mnie krzywda stanie, to chyba ten pies mi pomoże...~-
1808     2, 18|                 Mam co innego na głowie. To i płakał nie będę, że tam
1809     2, 18|                do gęby włożyć, księdzowa to sprawa, nie moja! Jeden,
1810     2, 18|                  urządzenie boskie jest, to widzi mi się i ostanie,
1811     2, 18|                 opłotki i jak zwyczajnie to robił co dnia, poszedł w
1812     2, 18|                się jękliwie tłumaczyć:~- To... ten Łapa... co ino może...
1813     2, 18|            wywłóczy z chałupy... wczoraj to mi trepy zaniósł do budy!
1814     2, 19|             wolna ciągnął do karczmy, że to pierwszy raz po adwencie
1815     2, 19|         rachowali, że jak się rozochoci, to w domu nie wytrzyma i z
1816     2, 19|                  potrza ludzi do poręby, to już zgodził i zadatki podawał:
1817     2, 19|                 Lipiec ani jeden. Prawda to już była jasna i pewna,
1818     2, 19|              brakowało we wsi roboty, ci to właśnie jako zbawienia czekali
1819     2, 19|            daleko, a wspomożenia znikąd, to i nie dziwota, że ciężki
1820     2, 19|               się jakie bydlątko ozwało, to ktosik podążał spieszno
1821     2, 19|               muzykę nogami przebierały, to raz w raz, nim się jeszcze
1822     2, 19|                  odszukiwać swojaków, że to, mimo ognia i lampy nad
1823     2, 19|           świadczyli sobie godności, jak to przystało na zmówinach.~
1824     2, 19|        przezwisko nosił, z rozmysłem zaś to czynił, bo domyślali się,
1825     2, 19|               wciąż basował Jambroży.~Na to właśnie pokazał się Mateusz,
1826     2, 19|                  łóżka zwlókł, że mu się to cniło za ludźmi, kazał se
1827     2, 19|                  do mnie.~- Masz sprawę, to pierwszy przystąp - powiedział
1828     2, 19|                  brwi i podszedł, ale na to Mateusz chycił go za rękę
1829     2, 19|              potem i szczekał paskudnie, to mię rozebrało, żem. już
1830     2, 19|                 Twoja prawda, twoja, sam to przytwierdzam i nie strachu,
1831     2, 19|                 Woli?...~- Nie zbiłem go to na odpuście we żniwa, jeszcze
1832     2, 19|                 pyskował przed chłopami, to nieprawda?- pytał cicho
1833     2, 19|                 ucha powiadać.~- Juści i to prawda, że brać ją chciałem
1834     2, 19|                  wypieraj się, ty, i bez to na mnie nie chciała patrzeć!...
1835     2, 19|           starego na twoją krzywdę, tego to już wyrozumieć nie mogę...~-
1836     2, 19|                 i roznieść gotowi.~- Bom to co rzekł?~- Juści, inom
1837     2, 19|                 z wolna za język.~- Mogę to, kiej kochanie gorsze choroby,
1838     2, 19|                życia się pozbawił!~- Abo to nie wiem! Mój Jezus, abom
1839     2, 19|                nie wiem! Mój Jezus, abom to sam za Jagną nie latał!
1840     2, 19|            rychło się nie przemieni, ale to ciołak, nie chłop, za takiego
1841     2, 19|         największego mocarza wodzi kieby to cielę na postroneczku, mocy
1842     2, 19|                zapłać, mówię ci, pluń na to diable nasienie, przecież
1843     2, 19|              miał przed kim się wyżalić, to teraz brała go szalona chęć
1844     2, 19|           ścierwy, worek i płachta! - że to za szlachtę się uważali.~-
1845     2, 19|                 Żydów palenia w piecach, to przyleciały!~Dogadywali
1846     2, 19|       zapalczywsze koło ich otaczało, że to już gorzałka ponosiła, ale
1847     2, 19|               się zarówno widzą staremu, to się kręci, w nosie dłubie,
1848     2, 19|              pokraki, tatulu, pozwólcie, to już se Jambroża wybierę !...~
1849     2, 19|                swaty swoje wciąż prawią, to się napił od jednych haraku,
1850     2, 19|            nasuły mu za pazuchę kamieni, to w kieszenie napchały. Ale
1851     2, 19|                były głupie, nie było co, to gęsiora wsadzili mu pod
1852     2, 19|                całą hurmą szli w taniec, to wrzask się podniósł, tupot,
1853     2, 19|               rozbierała, uciecha rosła, to i młodzi hulali z całej
1854     2, 19|              głowie, plecy przy plecach, to i tak się trząchali, po
1855     2, 19|               spracowane od matki ziemi, to i podnosił przygięte karki,
1856     2, 19|                  mig rozeznasz: dąbek-li to, grabek-li to, osiczyna-li
1857     2, 19|                   dąbek-li to, grabek-li to, osiczyna-li to!~Takuteńko
1858     2, 19|                grabek-li to, osiczyna-li to!~Takuteńko było i z narodem.~
1859     2, 19|                nieśmiało przystawali, że to nie wiada było, czy Antek
1860     2, 19|              rękę a z dobrością patrzał, to i wnet otoczyli go zwartym
1861     2, 19|            wszystkim, jak przódzi, kiedy to im przewodził jeszcze, uśmiechał
1862     2, 19|                 bo mu się wspomniało jak to jeszcze wczoraj a ci sami
1863     2, 19|                   Od rana do nocy robię, to kiej to mam czas na karczmę?~-
1864     2, 19|              rana do nocy robię, to kiej to mam czas na karczmę?~- Prawda,
1865     2, 19|                 sprawy wsiowe, na ojców, to o dzieuchach mówili, to
1866     2, 19|                  to o dzieuchach mówili, to o zimie, bo rozmowa jakoś
1867     2, 19|                pozwolić na wyręb.~- A bo to co mądrego uradzą te słomiane
1868     2, 19|            rzucił krótko Mateusz.~- Któż to go powstrzyma, któż zabroni? -
1869     2, 19|               nie wy?~- A juści, pozwolą to na co? Ozwałem się kiedyś,
1870     2, 19|                  co? Ozwałem się kiedyś, to ociec mię skrzyczał, żebym
1871     2, 19|                  żebym nosa pilnował, że to nie moja sprawa, a ich,
1872     2, 19|             patrzał i czerwienił się, że to nieprzywykły był przed drugimi
1873     2, 19|             juści jest, bo krzywda - ale to jest najgorsze, że się głupio
1874     2, 19|                Należy albo i nie należy, to jeszcze nie wiadomo, to
1875     2, 19|                  to jeszcze nie wiadomo, to już urzędniki rozsądzą.~-
1876     2, 19|                nie godzić na dwie morgi, to dziedzic musi dać więcej! -
1877     2, 19|                  byli napici niezgorzej, to się mocno przepychali przez
1878     2, 19|                 się uraczyli.~- Wyprawia to dzisiaj? - zapytał Antek.~-
1879     2, 19|                   tłumaczył Płoszka.~- A to co za jeden ? - wykrzyknął
1880     2, 19|                   wykrzyknął Balcerek.~- To pan Jacek, dziedzicowy brat
1881     2, 19|          ostawiać, bo zepsują.~- Cóż, na to jest tylko jedna rada, zaczną
1882     2, 19|                     rzekł mocno Antek.~- To samo uradzali u Kłęba.~-
1883     2, 19|                   Jak Boryna poprowadzi, to i wszyscy pójdą.~- Jeno
1884     2, 19|              wiada, czy Maciej zechce.~- To Antek poprowadzi - wykrzyknął
1885     2, 19|                 gazetę "Zorzę" czytywał, to jął naucznie i kiej z książki
1886     2, 19|               można czynić, bo wda się w to sąd i prócz kozy nikt więcej
1887     2, 19|             ruszy, nie poszedł do wójta, to nigdzie nie pójdzie.~Nie
1888     2, 19|           przymierzać a przystrajać się.~To i cóż miał stary począć,
1889     2, 19|            puściła na plecy.~Brały ją za to przystrojenie kobiety na
1890     2, 19|                złośliwie, nie dbała ta o to wcale, dojrzała wnet Antka
1891     2, 19|                  szepnął cicho.~- A mogę to wyjść?... pilnują mnie odparła
1892     2, 19|                  dookoła.~Nie odrzekł na to, jeno ujął ją mocno wpół,
1893     2, 19|          przecież, że jak się rozochoci, to gotów całej karczmie fundować !~
1894     2, 19|                 drugie, a Mateusz, że mu to żebra jeszcze nie popuszczały,
1895     2, 19|                 jeszcze nie popuszczały, to ino przytupywał a krzykał
1896     2, 19|          przywierała te lube modre oczy, to się już był całkiem zapamiętał!
1897     2, 19|                  temu, bo jakże, mogłaby to, kiej kręcił nią, ponosił,
1898     2, 19|               wszystek, w zapamiętanie - to i tańcowali tak ogniście,
1899     2, 19|                  w kole. Juści, że przez to baby już głośno wydziwiały
1900     2, 19|         poleciała do starego.~- Ociec, a to Antek tańcuje z macochą,
1901     2, 19|           całkiem rozochocił i rozgrzał, to cięgiem jakieś pary tańcowały,
1902     2, 19|           dzieuchy się nie wymawiały, że to obejście mieli delikatniejsze
1903     2, 19|               zabawiała się z osobna, że to młódź sama była i co najpierwsza
1904     2, 19|                bo i nie poradził nawet - to i nie baczył, że ludzie
1905     2, 19|             nasłuchują. Hale, dbał tam o to - wciąż jej prawił do ucha,
1906     2, 19|                oczach podziw i kochanie! To i rósł coraz bardziej, puszył
1907     2, 19|                  wszystkim.~Ciągnęło się to dosyć długo, bo Antek już
1908     2, 19|             zaczęło w głowach się mącić, to kupą poszli tańcować, bych
1909     2, 19|                  na przedzie.~Wyszedł na to z alkierza Boryna, przywiedły
1910     2, 19|                 mógł wymiarkować, co się to stało, oprzytomniał nieco
1911     2, 19|             rozchodzili się do domów, że to i późno już było, karczma
1912     2, 19|                  pochylił się myśląc, że to jaki obcy wędrownik albo
1913     2, 19|              wędrownik albo i pijany - a to Hanka leżała żebrząc miłosierdzia.~-
1914     2, 20|                się podnieść nie mógł, że to go cięgiem mdliło, kolki
1915     2, 20|               gorącość rozbierała.~- Nic to innego, tylko wątroba się
1916     2, 20|                  patrzył.~- Nie Jagusina to wina, nie! - zaczęła cicho,
1917     2, 20|               czyja? - mruknął.~- W czym to winowata? Wyście ostawili
1918     2, 20|         tańcowały wszystkie, bawiły się, to cóż, jak ten samson miała
1919     2, 20|                  potrzeba: Zniewolił ją, to i poszła tańcować. Mogła
1920     2, 20|                 i poszła tańcować. Mogła to nie iść? Kużden w karczmie
1921     2, 20|               popuszczał zbój ten jeden, to ino przez złość do was,
1922     2, 20|                     Kiejście taki mądry, to i to wiedzieć powinniście,
1923     2, 20|                Kiejście taki mądry, to i to wiedzieć powinniście, że
1924     2, 20|              starucha, za chłopa poszła, to chłopa jej potrza, nie dziadygi,
1925     2, 20|                  przebierała, nie!~- A i to czemuście mi ją dali? -
1926     2, 20|                urągliwie.~- Czemu? A kto to skamlał jak ten pies? Nie
1927     2, 20|              Ażeby wam ozór wykręciło za to pieskie szczekanie!~- Prawda
1928     2, 20|          ciepnęli !~- Cygaństwo paskudne to, nie prawda! Cygaństwo!~
1929     2, 20|                baba kijanką nie poredzi, to myśli płaczem co wskórać!~
1930     2, 20|             przychodziło mu do głowy, co to o niej powiadano przódzi,
1931     2, 20|              powiadano przódzi, rozważał to sobie, układał, do kupy
1932     2, 20|                 na łóżku,. klął z cicha, to odwracał się twarzą do izby
1933     2, 20|           rozbierały nieopowiedziane, że to i o Antku nic nie wiedziała,
1934     2, 20|           chałupie, do chorych chodziła, to w kościele przesiadywała,
1935     2, 20|             przesiadywała, a jeśli była, to pokazywała srogą twarz i
1936     2, 20|               Szymka pobiła miądlicą, że to we Trzy Króle przepił był
1937     2, 20|             wyrzekając żałośliwie, jakie to teraz czasy nastają paskudne!~
1938     2, 20|                  do różnych chałup, niby to ogrzać się zdziebko, gdzie
1939     2, 20|               się był tęgo napił i przez to zachorzał!~Dziwowano się
1940     2, 20|                nieustępliwą hardość, a i to, że skoro na ambit wziął,
1941     2, 20|         powiedział mu prosto w oczy, jak to u niego było zwyczajne:~-
1942     2, 20|                  sam się musi wypalić! A to wam jeno przypomnę, com
1943     2, 20|                  myśląc, że skoro wstał, to już wszystko przeminęło
1944     2, 20|                 jęła do niego zagadywać, to w oczy naglądać, przymilać
1945     2, 20|                 skargi, nie poradziła na to stara, bo jej rzekł ostro:~-
1946     2, 20|                  umiała tego poszanować, to niech popróbuje czego innego!
1947     2, 20|                popróbuje czego innego! A to wam zapowiadam, powiedzcie
1948     2, 20|              kukły jakiej, zapamiętajcie to sobie.~- Bójcie się Boga,
1949     2, 20|              Hale!... - bowiem, że kiedy to jej zapaskę znalazł w opłotkach,
1950     2, 20|             siebie dufacie. Baczcie i na to, że kto na innych kładzie
1951     2, 20|               już tej sprawy dufając, iż to samo przejdzie i jakoś się
1952     2, 20|                nie było z niej pociechy, to i Rocho czasem zaglądał,
1953     2, 20|                cicha zaczęła:~- Jaguś, a to mi cię żal okrutnie kieby
1954     2, 20|               się człowiek nie przyłoży, to mu i Pan Bóg nie dołoży!
1955     2, 20|                 niczym! Kiej chce wojny, to niech ma taką, aże mu grdyką
1956     2, 20|                 chłopu panować nad sobą, to :się wnet do bicia weźmie
1957     2, 20|            urządzenie, że któren się da, to mu i kiwnąć palcem nie przepuszczą,
1958     2, 20|           powiadają, mocny jest a hardy, to może robić, co mu się żywnie
1959     2, 20|                ca na twoją matkę też, że to z tym Florkiem wiadomo było...~-
1960     2, 20|                 świętą ostanie! Prawda i to, że każden potrzebuje świętości
1961     2, 20|              śmiechem buchnęła, ale mimo to, gdy skończyła przekładanie,
1962     2, 20|                 Same moje są tam szmaty, to już sama se przypilnuję! -
1963     2, 20|                było krzyki. Nie pomagało to wiele, to na złość zaczęła
1964     2, 20|                   Nie pomagało to wiele, to na złość zaczęła wszystko
1965     2, 20|                 biegała się skarżyć; nic to nie pomagało, bo jeszcze
1966     2, 20|               piosneczki do późna w noc; to znowu w niedzielę przystroiła
1967     2, 20|                dawać, zapobiegał, by się to po wsi nie rozniesło, nic
1968     2, 20|                  kto z nią radził. - Ale to wam powiem, że póki czas,
1969     2, 20|                  nie poradzi.~- Nie jest to we zwyczaju Borynów! - powiedział
1970     2, 20|                kto ich uczył.~- Pacierza to mię nauczył Kuba, a katechizmu
1971     2, 20|                  że ją srogo karzecie za to, niesłusznie robicie, a
1972     2, 20|                   w przeszłym roku przez to samo zmarnowali mi klaczkę!
1973     2, 20|          zmarnowali mi klaczkę! Po jakim to ogierze?~- A po młynarzowym!~-
1974     2, 20|                 Nie gniewałem się z nim, to i o zgodę prosił go nie
1975     2, 20|                wam sumienie dyktuje, ale to wam mówię, że z waszej winy
1976     2, 20|               cały, zgodnie, po dobroci, to i dwór by się ugodził z
1977     2, 20|                coś o tym dziedzic, dobry to człowiek i chciałby to załatwić
1978     2, 20|             dobry to człowiek i chciałby to załatwić po sąsiedzku...~-
1979     2, 20|                 sporów.~- Muszę już iść. To wam jeszcze powiem, że nie
1980     2, 20|                głowie jak każda kobieta, to trzeba z nią mądrze i sprawiedliwie
1981     2, 20|               mówię wam, błogosławi! Kiż to diabeł! - krzyknął zrywając
1982     2, 20|                 ptaszysko, wykurował, że to miał skrzydło złamane, i
1983     2, 20|               ruch Jagny, ona zaś ani na to oczymgnienie nie zapomniała
1984     2, 20|                 a przylgnął do Jagny, że to mu i teraz dawała lepsze
1985     2, 20|                  się bez jej pomocy. Cna to nosiła wieści między nimi,
1986     2, 20|              niespodziankami! A wszystko to robiła przez czystą złość
1987     2, 20|                 nie było wiela co robić, to łaziła po chałupach z kądzielą,
1988     2, 20|                 roboty powracał, i wtedy to mu w uszy kładła nowiny
1989     2, 20|                  przed księdzem.~- O cóż to znowu szczekał? - pytał
1990     2, 20|              powiedział cicho:~- Podobne to do niego, taki zbój, podobne.~
1991     2, 20|                 Jagustynka przynosi, zła to kobieta!~- Może to i nieprawda,
1992     2, 20|                   zła to kobieta!~- Może to i nieprawda, ale bywały
1993     2, 20|               przy działach, siedział za to w kreminale, ale spalił.
1994     2, 20|                 w kreminale, ale spalił. To i Antek może to zrobić,
1995     2, 20|                  spalił. To i Antek może to zrobić, musiał coś napomknąć
1996     2, 20|           stworzyłaby sobie.~A Rocho, że to dobry był człowiek, wielce
1997     2, 20|                       Napletli wam, a wy to do serca bierzecie!...~-
1998     2, 20|         bierzecie!...~- Juści, nieprawda to jest, juści... ale żeby
1999     2, 20|              jest, juści... ale żeby się to mogło stać... aże mnie rozum
2000     2, 20|                  pomyślę, że mogłoby się to stać...~Zacisnął pięście