Tom, Rozdzial

2501     3, 26|                warkocze z ogniłych łbów, to zaś pod ścianami one lilije
2502     3, 26|             młodziuchną zielenią.~A choć to i najprawdziwsza zwiesna
2503     3, 26|                dziwnie pusto.~- A chłopa to ni na lekarstwo nigdzie.
2504     3, 26|                rwały się na kościół albo to jakie słowo pacierza głośniejsze.~
2505     3, 26|               śpieszycie?~- A gdzież bym to szła? Krewniaki przeciech...~-
2506     3, 26|                też być musi w supełkach, to juści, że chętliwie przypuszczą
2507     3, 26|             Tomek, że słabował ździebko, to się teraz lekuje w kreminale.~-
2508     3, 26|            Bieżcież rychlej do Tomkowej, to się tam napasiecie nowinkami
2509     3, 26|           zajękliwy głos z komory.~- Dyć to ja, Agata! - Jezus, jak
2510     3, 26|            gęgotem dyrdały za nią. - No, to chwała Bogu! A powiadali
2511     3, 26|                  niechaj ino wydycham... to zaraz...~I chciała się podnieść,
2512     3, 26|                nawiązać.~Snadź przeczuła to Agata, bo się lękliwie,
2513     3, 26|                 a wola wasza będzie iść, to se pójdziecie...~- A kaj
2514     3, 26|                 se pójdziecie...~- A kaj to chłopaki? pewnikiem w polu
2515     3, 26|           Tomkiem?- zapytała wreszcie.~- To nic nie wiecie? A dyć wszystkie
2516     3, 26|            boleści.~- Powiedziała mi już to słowo Jagustynka, jeno uwierzyć
2517     3, 26|               ten dzień jasny oglądam! A to już jutro będzie całe trzy
2518     3, 26|                  a mnie się widzi, jakby to wczoraj się stało. Ostał
2519     3, 26|                     A poszły! ścierwy... to własne dzieci tratują jako
2520     3, 26|               jeno w te progi stąpiła.~- To pilnujcie... narządzę wama
2521     3, 26|            zapłać, gospodyni, ale sobota to ci wielkopostna, to z mlekiem
2522     3, 26|               sobota to ci wielkopostna, to z mlekiem jeść mi się nie
2523     3, 26|               jaki garnuszek, chleb mam, to se wdrobię i pojem galanto.~
2524     3, 26|                  sprawiedliwości znikąd, to i co miały począć? do kogo
2525     3, 26|                  nie pokarzą, jeśliby na to przyszło, ale nikto o tym
2526     3, 26|                pomyślał, bo jakże? za co to mieli karać? przeciech o
2527     3, 26|                trza myśleć i podwozić im to pożywienie, to grosz jaki
2528     3, 26|               podwozić im to pożywienie, to grosz jaki albo i tę czystą
2529     3, 26|                musi...~- Nie puszczą ich to rychło?~- Bóg ta wie kiedy!
2530     3, 26|                że kiej śledztwa skończą, to ich popuszczają, że to sądy
2531     3, 26|                   to ich popuszczają, że to sądy mają być później, ale
2532     3, 26|           dowiadywać się.~- Boryna żywie to jeszcze?~- Żywie, jeno ledwie
2533     3, 26|                 Zwoziła Hanka dochtorów, to znających się, nic nie pomaga...~-
2534     3, 26|                 takie sprawy się działy, to mi nawet i do rozumu nie
2535     3, 26|                 co?~- Juści, że jakby na to przychodziło!~- A może jeno
2536     3, 26|                 śmiertelne grzechy, jako to Antka z macochą. Nowe zaś
2537     3, 26|               brakło i drugich parobków, to dobry pierwszy z brzega,
2538     3, 26|                pojadała mało wiele, kiej to dzieciątko przebierne, pogadując
2539     3, 26|             pogadując z cicha o świecie, to o tych odpustowych miejscach,
2540     3, 26|                  farbami, wrzask się bez to uczynił w izbie, tak jedna
2541     3, 26|              kiej te indory napuszone; a to i koziki sielne, prawdziwie
2542     3, 26|                  co ile kosztuje i gdzie to kupione.~Długo w noc przesiedzieli
2543     3, 26|                martwe milczenie. - Gdzie to po inne roki, w tym zwiesnowym
2544     3, 26|                 w tym zwiesnowym czasie, to aże się wieś trzęsła od
2545     3, 26|                   Pozwolicie, gospodyni, to bym ano na górkę poszła,
2546     3, 27|         przyodziana i jakąś chuścinę, że to ziąb był na świecie galanty.~
2547     3, 27|                trudem przyklęknąwszy, że to leda tydzień spodziewała
2548     3, 27|               zaś przymrozek był z nocy, to płoty, mostki, dachy, i
2549     3, 27|               przetarła oczy i nalazłszy to zagubione słowo pacierza
2550     3, 27|                 czujący nie będzie, jako to stworzenie. Miarkuje jucha
2551     3, 27|                przed żłobami.~- Witek! A to śpi pokraka, kiej po weselu!~
2552     3, 27|                   dodała twardo, bo była to krowa Jagusi.~- Tak ją pasą,
2553     3, 27|                szkody z nocy nie ma, jak to czyniła co dnia, polazła
2554     3, 27|           niekajś darły się zardzewiałe, to gęsi gdziesik krzyczały
2555     3, 27|             budziła później ździebko, że to niedziela była i każden
2556     3, 27|            cichością wiośnianą, w jakiej to rośnie wszystko i na świat
2557     3, 27|                 że aż ją dziw brał, jako to poredziła przemóc i przemogła,
2558     3, 27|               całe życie nie przecierpi, to udźwignie, co ta na nią
2559     3, 27|                  a jej się widzi, jakoby to wczoraj się stało, kiej
2560     3, 27|               Jagusią zwieść...~Żarło ją to, ale wypatrywać go przeciech
2561     3, 27|         dziedzictwa i wczepi weń pazury, to i niełacno go oderwać, i
2562     3, 27|                 go uprzedziła!~Pytać się to miała kogój o przyzwoleństwo,
2563     3, 27|               był o tym uprzedził Rocho.~To i komu się to miała oddać
2564     3, 27|           uprzedził Rocho.~To i komu się to miała oddać w opiekę? Kiej
2565     3, 27|               sam człowiek nie przyłoży, to mu i Pan Jezus nie dołoży.~
2566     3, 27|             oprzesz, kruszyno?~Gdzie zaś to był i czas na długie lamenty
2567     3, 27|           zamysły na Jagnę powziął i bez to sielnie się nią opiekował;
2568     3, 27|                  do nocy późnej.~Jeno że to niezwyczajna była ni takiej
2569     3, 27|                  i przez Antka zahukana, to jej tak ciężko nieraz przychodziło,
2570     3, 27|                 z czego ta jej moc szła, to szła, dość że się nie dała,
2571     3, 27|           niemały podziw i uważanie.~- A to! przódzi się widziała, jako
2572     3, 27|                 lubiła pleść bele czego, to i nie potrza jej było sąsiedzkich
2573     3, 27|               wystawania la obmowy.~Mało to swoich miała frasunków,
2574     3, 27|                  przypomnienie było jako to żgnięcie w serce, że i teraz
2575     3, 27|                drzwiami; nie przebudziło to Jagny, stary zaś tak samo
2576     3, 27|            pierzynę bardziej na nogi, że to gorąco było w izbie, a potem
2577     3, 27|                 wyśpi, dzieci nie rodzi, to nie ma być urodna! - pomyślała
2578     3, 27|              kiej kto na śmierć choruje, to żeby mu już nie wiem jakie
2579     3, 27|                 jeść nie mógł, że mu się to wszystko zwracało.~Miarkowali
2580     3, 27|                 do rozumu nie przyjdzie, to śmierć będzie miał letką
2581     3, 27|        przychodziła; aż się już mierziło to długie czekanie, boć trza
2582     3, 27|                 taką dawać opiekę.~Jagny to było psie prawo doglądać
2583     3, 27|             pilnowała gorzej złodzieja - to i nie dziwota, że ciągnęło
2584     3, 27|              pomiędzy ludzi, na wolność, to zdawała pilnowanie Józce
2585     3, 27|                przy ludziach: skrzat był to jeszcze głupi a latawiec.
2586     3, 27|                 a latawiec. Hanka więc i to musiała wziąć na swoją głowę
2587     3, 27|                 razy na dzień zaglądali, to jeno po to, by jej pilnować,
2588     3, 27|              dzień zaglądali, to jeno po to, by jej pilnować, czy czego
2589     3, 27|                mu tylko w pazury wpadło, to porywał, choćby i stary
2590     3, 27|                 pomiarkował... Słuchacie to?~- Co by zaś nie! - okryła
2591     3, 27|                   gdzie popadło.~- Macie to klucz od komory? - łypnął
2592     3, 27|            powiesił i za czapkę wziął.~- To jutro poszukam... pilno
2593     3, 27|                   Rocho przyjechał?~- Ja to wiem? Spytajcie Hanki!~Postał
2594     3, 27|           poskrobał rudych wąsów, a oczy to mu jak te złodzieje latały
2595     3, 27|         bogactwem, i rozpierać na swoim, to i za tym by nie płakała,
2596     3, 27|                   przed Antkową kobietą: to ją przypiekało do żywego
2597     3, 27|           podjudzaniem, bo sama z siebie to by może rychło ustąpiła.
2598     3, 27|                  nakazywała srogo stara.~To i siedziała, choć ckniło
2599     3, 27|              było nie sposób wysiedzieć.~To latała z kądzielą po chałupach -
2600     3, 27|                 po chałupach - ale mogła to i tam wytrzymać, kiej we
2601     3, 27|              któremu lubo się słuchać... To choć się trzęsła z trwogi,
2602     3, 27|                 ją dla siebie zniewolił, to ino bez to mu przyzwala,
2603     3, 27|             siebie zniewolił, to ino bez to mu przyzwala, że ckni się
2604     3, 27|                gospodarza!~I przez złość to jeszcze robi la całej wsi
2605     3, 27|               Hankę i dzieci, psa nawet.~To może i bez to już do cna
2606     3, 27|                 psa nawet.~To może i bez to już do cna straciła serce
2607     3, 27|                 z cichą przyśpiewką, boć to niedziela była i czas nadchodził
2608     3, 27|              wczoraj, pomdlałe nieco, że to im wody zapomniała nalać.
2609     3, 27|           dziwnie pomroczało. Po cóż się to przybierać będzie i stroić?
2610     3, 27|             każdą jej wstążkę i potem za to obnoszących ją na ozorach?~
2611     3, 27|                kiej węże cicho pełznące; to chybotliwe jaskółki przewijały
2612     3, 27|                dno duszy spływały.~Mogła to zmiarkować, co się jej stało?~
2613     3, 27|                 prawie bezboleśnie, jako to drzewo, obciążone kwiatem
2614     3, 27|                  na Józkę.~- Przyniosłeś to już gałązek z palmami?~-
2615     3, 27|                tak cięgiem jak ty. Doiła to już krowę?~- Zabrała szkopek,
2616     3, 27|                krowę?~- Zabrała szkopek, to pewnie poszła do obory.~-
2617     3, 27|         próbowałam dzisiaj.~- Odpuszcza, to leda dzień się ocieli...~-
2618     3, 27|      popuszczając ździebko obertelek, że to był niezgorzej podjadł,
2619     3, 27|                Antka...~- Nie powiedzieć to Jagustynce, żeby jutro przyszła
2620     3, 27|            południe ma skończyć wywózkę, to od obiadu weźmie się z Witkiem
2621     3, 27|           rozrzucania; co czasu zbędzie, to i ty pomożesz...~Wrzask
2622     3, 27|              wpadł zadyszany Witek.~- Że to nawet gęsiorom spokoju nie
2623     3, 27|                 czerwoną wełną.~- Bociek to kujnął cię w czoło? - spytała
2624     3, 27|           skrzyni świąteczne szmaty. - A to ci powiem, jak było... Wypatrzyłem,
2625     3, 27|                  wziął boćka?~- A kto mu to powie?... A odbierę mu,
2626     3, 27|                  i obłaskiwał - rozpozna to kto, Józia? Ino me nie wydaj,
2627     3, 27|                 Józia? Ino me nie wydaj, to ci jakich ptaszków przyniosę
2628     3, 27|              młodego zajączka.~- Chłopak to jestem, bym się ptaszkami
2629     3, 27|              Głupi, przebierz się zaraz, to razem pójdziem do kościoła.~-
2630     3, 27|               wymyśli, czego nie było.~- To samo pono i dobrodziejowi
2631     3, 27|         dobrodziejowi mówił.~- A o Antku to i słowa rzec nie umiał.~-
2632     3, 27|                 chałup zamawiać...~- Był to z tym i u was! ~- Co dnia
2633     3, 27|                  ma z nią jakieś sprawy, to się schodzą i przed ludźmi
2634     3, 27|                 wyczesać i przeiskać, że to w tygodniu nie starczyło
2635     3, 27|               pełne ludzi z drugiej wsi, to chłopy jakieś, snadź obce,
2636     3, 27|                 półgłosem na koronce, że to na książce nie umiała.~Dzień
2637     3, 27|                 słońce stanęło najwyżej, to nawet ptaki zamilkły, jeno
2638     3, 27|           ździebku z dnia na dzień, jako to zboże kłosne w słońcu pod
2639     3, 27|           drugiego, a teraz ci leży niby to drzewo piorunem rozłupane,
2640     3, 27|               się w izbie i na ganku, że to kilka rówieśnic z nią przyszło
2641     3, 27|                 Śmiechu było niemało, że to niejedna przełknąć nie mogła
2642     3, 27|             mówili, że jak się podpasie, to przedadzą - zauważyła Józka.~-
2643     3, 27|                  Antek przykazują zabić, to jego teraz wola pierwsza
2644     3, 27|             zmyślnie poczynacie.~- Rzekł to co na to ? powiedział?~Radość
2645     3, 27|             poczynacie.~- Rzekł to co na to ? powiedział?~Radość ją
2646     3, 27|                Radość ją warem oblała.~- To mi powiedział, że jak zechcecie,
2647     3, 27|                   jak było... Puszczą go to rychło? - zapytała z dygotem
2648     3, 27|                jak śledztwo skończą... A to się przewlecze że to wieś
2649     3, 27|                   A to się przewlecze że to wieś cała, tyle ludzi... -
2650     3, 27|                  jej w oczy.~- Pytał się to o chałupę, o dzieci, o...
2651     3, 27|              choć nic złego nie mówił, a to babskie ciche chlipanie
2652     3, 27|                 pociechy, a kaj wstąpił, to jakby jasnością napełniały
2653     3, 27|             widziało się w Lipcach, kiej to większą część narodu wywiezą
2654     3, 27|           mogiłki albo zaś i wtedy, kiej to wojna przetratuje a chłopów
2655     3, 27|            krzywdy i niesprawiedliwości, to i nie dziwota, jako o każdym
2656     3, 27|               pleniła się w sercach kiej to diabelskie, złe zielsko,
2657     3, 27|               słowa rwały się piorunami.~To juści, że Rochowe słowa,
2658     3, 27|               płomię znowu siłą wybucha, to jedno sprawiły, co we wszystkich
2659     3, 27|                po drogach stowarzyszali, to do karczmy szli, poredzając,
2660     3, 27|                że świńtuch był spasiony, to uwalił się zaraz w gnojówce
2661     3, 27|                  dać mu po połedniu...~- To i dobrze na ten raz, trza
2662     3, 27|            oporządzić wieprzka.~- Będzie to mógł, kiej dobrodziej zapowiadał,
2663     3, 27|                 Jagustynka też pomoże.~- To bym raniuśko jechała do
2664     3, 27|                 jeszcze za nią - a gdzie to Pietrek z Witkiem?~- Pewnikiem
2665     3, 27|               skrzypice.~- Spotkasz ich, to przypędź, niechby z szopy
2666     3, 27|             ciepło... - jąkała.~- Wstali to?... czas w pole...~Nie wiedzieli,
2667     3, 27|             Hance powiedzieć. ~Dosłyszał to stary i uniósłszy się, tak
2668     3, 27|             dorzucił podstępnie.~- A co, to jutro za stodołą znajdziecie... -
2669     3, 27|            Pietrek, a przestań, przecież to już prawie Wielki Poniedziałek,
2670     3, 27|                 noc, bo musi być, ktosik to penetruje, a swój, że psy
2671     3, 27|             nasłuchując...~- We zbożu... to juści w którejś z beczek...
2672     3, 28|             ganek. Jagustynka przyjdzie, to niechby pomyła cebrzyki,
2673     3, 28|              Spowiedzi słuchał będzie, a to i dobrodzieja ze Słupi jeno
2674     3, 28|                 wszyscy w chałupie.~- Bo to Józka pytlowała wczoraj,
2675     3, 28|                     I... by nie pomagał, to się wyleguje pod kożuchem
2676     3, 28|                pokrywało podłogę.~- A bo to jest czym palić! Któż to
2677     3, 28|                 to jest czym palić! Któż to przyniesie suszu? Mam to
2678     3, 28|                 to przyniesie suszu? Mam to siły bieżyć do lasu tyli
2679     3, 28|           pierwej ręce zaczepić ! Uradzę to sama wszystkiemu !~Westchnęły
2680     3, 28|          opuszczenie.~- Kiej Stacho był, to się zdało, że nic w chałupie
2681     3, 28|                 stoi, a skoro go brakło, to widno dopiero, co chłop
2682     3, 28|                  będą do nich puszczali, to w niedzielę się zbierę i
2683     3, 28|                zapłać za dobrość, w porę to choćby odrobkiem odpłacę.~-
2684     3, 28|                będziesz!...~- Braknie ci to czego? - spytała nieśmiało.~-
2685     3, 28|               spytała nieśmiało.~- A cóż to mam? Tyle co żyd albo młynarz
2686     3, 28|                 jej noc dzisiejsza.~- Za to Jagusię o nic głowa nie
2687     3, 28|           siostrę.~- Nic wielkiego, jeno to, że się nażyje dobrego po
2688     3, 28|          postękiwał z cicha.~- Ociec, co to wama jest?~Przykucnęła przy
2689     3, 28|                     juści ździebko... bo to zapomniały mi wczoraj dać...
2690     3, 28|              jeno ziemniaki ze solą... a to Stacho w kryminale... Przyjdę,
2691     3, 28|                podsuwając pod oczy coraz to nowe la zachęty.~- Niech
2692     3, 28|                  Jagna może używać, a ja to pies? haruję przeciek kiej
2693     3, 28|               łbie świntuchowi!~- Żeście to pośpieszyli tak rychło!~-
2694     3, 28|               jeno sporo gorzałką zalać, to galanto sól wyciągnie.~-
2695     3, 28|                tam dużo miejsca, staremu to nie przeszkodzi... ino prędzej,
2696     3, 28|                którą pospólnie robił, że to zarówno się znała na soleniu
2697     3, 28|               trudno, skoro musiała, jak to było we zwyczaju u gospodarzy
2698     3, 28|               ugwarzając się niemało, bo to ledwie jedna za próg, już
2699     3, 28|              Józka musiała rozganiać.~Bo to i we wsi czynił się ruch
2700     3, 28|               ludzi człapało po drogach, to wozy z drugich wsi raz po
2701     3, 28|                  pacierzów padał deszcz, to ciepły wiater przewalał
2702     3, 28|                złotem posuło świat - jak to zresztą zwyczajnie bywa
2703     3, 28|              dziewki poniektórej, której to posobnie i śmiech, i płacz,
2704     3, 28|                 wszystko sprawnie idzie, to na ziąb narzekał i o rozgrzewkę
2705     3, 28|              potrza, obrządza.~- A kajże to Michał?~- Poszedł z organiściakiem
2706     3, 28|               Jagustynka.~- Kiej nastał, to pono piechty przyszedł z
2707     3, 28|                zabiega, grosza szczędzi, to się i dorobił - tłumaczył
2708     3, 28|            złotych od pochowku bierze za to, co ta pobeczy po łacińsku
2709     3, 28|               syna na księdza kieruje.~- To i honor będzie miał niemały,
2710     3, 28|             Jagustynka. ~- Nie mogliście to po swojej stronie szlachtować!
2711     3, 28|                cała stając.~- Masz czas, to se wymyjesz! - odrzekła
2712     3, 28|                   poskarży się ździebko, to jej ulży!~- Wojować wama
2713     3, 28|           Oglądał go pilnie.~- A słoninę to ma grubą, że szukać! - zaśmiała
2714     3, 28|               powstrzymać złości.~- Jaki to zmyślny, nawet po ogonie
2715     3, 28|              Antek ma do rządzenia? jego to?~- A juści, że jego!~Skrzepła
2716     3, 28|                chory tu ano leży, a jego to wszyćko...~- Ale wy będziecie
2717     3, 28|             przez mus nie dostaniecie.~- To po dobroci dacie tę oto
2718     3, 28|           słoniny.~- Antek każe wam dać, to dam, ale bez jego przykazu
2719     3, 28|             Wściekła się baba!... Antków to wieprzak czy co?- złość
2720     3, 28|                 znów ponosiła.~- Ojcowy, to jakby było Antkowy, bo skoro
2721     3, 28|                   bo skoro ociec chorzy, to on tu rządzi za niego i
2722     3, 28|             poszukać, broń Boże śmierci, to jeszcze się kaj zapodzieją
2723     3, 28|               kto obcy złapie.~- A powie to, kaj schował!~Głęboką nieprzenikliwość
2724     3, 28|                język za zębami trzymali, to o tym, gdyby się pieniądze
2725     3, 28|             Znalazłby się większy grosz, to by było łacniej i Antka
2726     3, 28|              wyprawować... A Grzeli mało to posyłali do wojska! - szeptał
2727     3, 28|                     jak uważacie?~- Wiem to, kiej mi o tym ni słówkiem
2728     3, 28|           wczoraj prawił... nie baczycie to? - podsuwał.~- Juści, że
2729     3, 28|                 że ona coś wie; wyczytał to z jej twarzy zamkniętej
2730     3, 28|             rozpowiadajcie...~- Pleciuch to jestem, któremu pilno z
2731     3, 28|               staremu zaświtało we łbie, to może mu się leda pacierz
2732     3, 28|                  za nim parę kroków; boć to nie po raz pierwszy ciska
2733     3, 28|                 aby ją przetrwożyć i bez to łacniej z chałupy wygryźć.~
2734     3, 28|                 ale borowego zakatrupił, to juści pokarać go muszą,
2735     3, 28|                najbarzej ją trwożyli, że to kowal podmawiał swoje wymysły
2736     3, 28|                  ślepiami.~Ale snadź jej to wrychle obmierzło, gdyż
2737     3, 28|                   uradzim sami, mało się to w chałupie naharujesz!~Odradzała
2738     3, 28|                  niekiedy a lękliwie, że to już z samego przyrodzenia
2739     3, 28|         przyjacielsko a przychlibnie, aż to Hankę tknęło, i chociaż
2740     3, 28|                Wielki Tydzień! Gdzieżbym to gorzałkę piła!~- Nie w karczmie
2741     3, 28|                   gospodyni, do mnie, ja to nie organista!- wykrzyknął
2742     3, 28|                Niech ino szkło brzęknie, to was zarno grzysi ponoszą -
2743     3, 28|           drugiemu zaś flaszkowy pobrzęk to czyni, że wpodle za kieliszkiem
2744     3, 28|        zestrofowała ją gniewnie.~- A cóż to? płakaniem biedy se odejmę?
2745     3, 28|                statki z Jagusią.~Tak się to prędko stało, że nim się
2746     3, 28|           wyniesła! Niedoczekanie twoje! To ci fortelnica! - szepnęła
2747     3, 28|              zasypuj... Późno już! Kiedy to obrządzisz?...~- Pietrek
2748     3, 28|                  nie uredzę...~- A kajże to poszedł?~- Nie wiecie?...
2749     3, 28|                  zajęczał na dworze.~- A to ksiądz z Panem Jezusem jedzie
2750     3, 28|                 Kłębowej krewniaczki, co to w sobotę z żebrów przyciągnęła.~-
2751     3, 28|      przyciągnęła.~- Jakże? nie u Kłębów to siedzi?~- U Kozłów czy ta
2752     3, 28|             wielce robotą, jeszcze i bez to opóźnianą, że Józka, a to
2753     3, 28|                to opóźnianą, że Józka, a to i sama Hanka cięgiem odbiegały
2754     3, 28|                  się wielce a dłużył, że to i ciemnica zwaliła się na
2755     3, 28|              wróciła.~- Plucha i błocko, to się jej nie chciało po omacku
2756     3, 28|                  skrzyczany od Hanki, że to wczoraj się lenił i nie
2757     3, 28|         wstrzymać, zaglądała do chorego, to zamówiwszy się o coś, wlazła
2758     3, 28|                 dyć wiem, gdzie co jest, to wama pokażę! - wołała Jagna
2759     3, 28|              krótkie kawałki na dłuższe, to przydając niektórym po kawale
2760     3, 28|              niektórym po kawale kiszki, to znowu odbierając, aż w końcu,
2761     3, 28|                pyskuje, ale nie ma rady; to ci z miseczkom wójtom, łajdus
2762     3, 28|                 ostatni...~- Dominikowej to nie ślecie?~- Później się
2763     3, 28|               juści, że trzeba... z taką to jak z tym łajnem, nie porusz
2764     3, 28|                cicho.~- Niech przyjdzie, to dam niecoś. Ociec, la Weronki
2765     3, 28|             dzisiaj w dołku gniecie...~- To Agata pono zachorzała?~-
2766     3, 28|               litościwa !~- Za pieniądze to i ksiądz litościwy. Kozłowa
2767     3, 28|             złotych gotowego grosza i za to mają ją przetrzymać u siebie
2768     3, 28|                   a stara se nie dzisia, to jutro dojdzie, niedługo
2769     3, 28|             powstrzymać chlipanie.~- Cóż to wama, chorzyście? - pytała
2770     3, 28|             pomocy potrzebuje... Łajdusy to i krzywdziciele moi, choć
2771     3, 28|                  tak źle, a u komorników to już trudno wypowiedzieć...
2772     3, 28|           poratunku znikąd... Mógłby już to Jezus sprawić, by choć letką
2773     3, 28|             nabiedniejszy.~- A komuż się to we wsi przelewa? wszędzie
2774     3, 28|                   przez miedzę, a nikomu to śpiku nie psuje... Juści,
2775     3, 28|                     Cóż poredzić? któryż to ma tylachna, by wszystkiej
2776     3, 28|                By im kto podsunął o tym, to może by się zlitowały... -
2777     3, 28|                  tłuścieją... Młynarzowi to żniwo teraz, chociaż do
2778     3, 28|              ziemniaków słychać było, że to drobne rzucały na jedną
2779     3, 28|                   Cóż chcecie?... skrzat to jeszcze, dzieciuch...~-
2780     3, 28|             więcej nikogo.~- A kajże się to Michał podział?...~- Muszą
2781     3, 28|                  grzebał.~- W jęczmieniu to by klucz chowali? co? -
2782     3, 28|                 kiej złodzieja...~- Niby to nie wiem, po cóżeście tu
2783     3, 28|                jeno co z chałupy zginie, to jak Bóg w niebie, do sądu
2784     3, 28|               żeś pomagała... Zapamiętaj to sobie!... -wrzeszczała rozsrożona.~
2785     3, 28|               chcesz! bij! popróbuj ino, to ci te cacaną gębusię tak
2786     3, 28|              wiada zgoła, na czym by się to skończyło, bo już pazury
2787     3, 28|            oglądać, kiejście tacy. Złemu to wszystko na pociechę albo
2788     3, 28|      prześmiewają! Jezus mój miłosierny, to mało bied, mało chorób,
2789     3, 28|              mało chorób, mało głodowań, to się jeszcze w pojedynkę
2790     3, 28|                 zapisane... A nie wiecie to, jaka jest?... co to wyprawiała
2791     3, 28|              wiecie to, jaka jest?... co to wyprawiała z parobkami...
2792     3, 28|             zmawia... - dodała ciszej. - To juści, że skoro ją dojrzę,
2793     3, 28|               juści, że skoro ją dojrzę, to się jaże we mnie gotuje
2794     3, 28|               wam, nie krzywdźcie jej!~- To ja ją krzywdzę?~Zdumiała
2795     3, 29|         wszystkim, co się we wsi działo, to jeno raz po raz wznosił
2796     3, 29|                gorzej nie mogło.~Zaś nie to było najgorsze, że niejeden
2797     3, 29|            prosiła o pługi, o nawozy i o to ziarno święte...~A któż
2798     3, 29|                 ostały we wsi, a nie ich to moc ni głowa poredzić wszystkiemu.~
2799     3, 29|             przychodziła pora rodów, jak to na zwiesnę zwyczajnie, a
2800     3, 29|                gnój wybierać i wywozić - to choć urób kulasy po łokcie,
2801     3, 29|               nie było zrobione - bo kaj to jeszcze te ze wszystkich
2802     3, 29|                  z czystej zazdrości, że to Lipczaki wynosiły się hardo
2803     3, 29|              często chłop jakiś z Rudek, to z Wólki, to z Dębicy, a
2804     3, 29|               jakiś z Rudek, to z Wólki, to z Dębicy, a nawet i z rzepeckiej
2805     3, 29|               jedną stronę lecą, a nawet to blade słońce, co się spoza
2806     3, 29|                 Jazgotali cosik spólnie, to jakieś osobne głosy się
2807     3, 29|       przytwierdzała jej wrzaskiem, kiej to stado indorów rozwścieczonych.
2808     3, 29|                przejeżdżać tamtędy i bez to przykazują zawozić wyrwy...~-
2809     3, 29|                 ni koni nie damy.~- Któż to pojedzie?~- Niech pierwej
2810     3, 29|                 puszczą naszych chłopów, to im drogę narządzą.~- Dziedzica
2811     3, 29|               wszystko naprowadza.~- A o to jeno stoi, z czego ma profit -
2812     3, 29|               wypowiem wszystko, w jakim to ukrzywdzeniu żyjemy!...~-
2813     3, 29|               tym, że chłopy go wybrały, to i one mogą z tego urzędu
2814     3, 29|           jeszcze mieli!... A nie płacim to podatków, nie dajem chłopaków
2815     3, 29|              sadze zapaliły!...~- A mnie to nie, żem to łoni len suszyła
2816     3, 29|                       A mnie to nie, żem to łoni len suszyła za stodołą?~-
2817     3, 29|              suszyła za stodołą?~- A jak to sprały Gulbasiaka, że kamieniem
2818     3, 29|                  Cichocie!... - wołał.~- To idźcie do wójta i przedstawcie,
2819     3, 29|              spokojnie, po porządku, jak to było.~- Bych jeno z tych
2820     3, 29|                  nie kazali płacić!...~- To wszystko patrzy, jakby się
2821     3, 29|                zapowiadał!...~- Boże! że to i dnia spokojnego nie ma!...
2822     3, 29|              złego nie padło.~- Wracacie to do dzieci?~Podniósł się
2823     3, 29|                przódzi obrabia: gdzie mu to dbać o kogo! Obiecują przyjść
2824     3, 29|                abo i dwie!...~- Jezu! że to człowiek ma ino te dwie,
2825     3, 29|                  Kiejby nie wasz rozum i to serce dobre, to już nie
2826     3, 29|                  rozum i to serce dobre, to już nie wiada, co by się
2827     3, 29|               wszystkimi stało!...~- Bym to mógł, co chcę, nie byłoby
2828     3, 29|      nieustających jazgotów babich - boć to przeciech ino same kobiety
2829     3, 29|                  zaś trafił się chłopak, to jeszcze taki z koszulą w
2830     3, 29|              popędzając do pośpiechu, że to wczoraj z powodu zjazdu
2831     3, 29|               różnych turbacji niemało - to kiele chałup trza było porządki
2832     3, 29|               trza było porządki czynić, to dzieci obszyć, siebie też
2833     3, 29|                pole, ale tak sprawnie im to szło, że połowa wytrząchała
2834     3, 29|                 gęsto... niechby wyrósł, to zwieje się w kołtuny i położy!~
2835     3, 29|                pełną błota.~- Mówiliście to z nim?... - wykrzyknęła
2836     3, 29|                święta mu powiem, jak się to sielnie przypinasz do roboty!...~
2837     3, 29|               jeden poganiał, drugi niby to orał, a skrzaty były oba,
2838     3, 29|           sięgające i przez żadnej mocy, to jużci, że pług im chodził
2839     3, 29|                  na pługu od wiatru, jak to ociec robili, i zakurzył
2840     3, 29|                  świecie niemało bywały, to wiedział zaraz z pierwszego
2841     3, 29|                komu wspólny pacierz albo to twarde, mądre słowo lub
2842     3, 29|                dobrodzieja...~Aż w końcu to się już narodowi począł
2843     3, 29|        zmiłowanie a pociechy.~Hale! mógł to zaradzić biedzie wszystkiej?
2844     3, 29|                 biedzie wszystkiej? mógł to przeprzeć dolę i przekarmić
2845     3, 29|                że la wszystkiej wsi było to jedną okruszyną, tym, jakoby
2846     3, 29|               czekało co niemiara.~A zaś to wszystko, od czasu wzięcia
2847     3, 29|                 turbacji...~Rocho dobrze to wszystko czuł i wiedział,
2848     3, 29|                do chałupy, dojrzał, jaki to upadek wszędy się wkrada...~
2849     3, 29|                 krokwie i łaty wyłaziły, to oberwane wrótnie zwisały,
2850     3, 29|                  ostać ostawało, bo któż to miał co podjąć? któż naprawiać?
2851     3, 29|                 sił i czasu starczyło na to, co najpilniejsze! Juści,
2852     3, 29|          zajrzyjcie!...~- Bym co pomógł, to zajrzę...~- Tak skamlały,
2853     3, 29|                  ale nim nalazł dla niej to dobre słowo, odeszła śpiesznie.~
2854     3, 29|           podwórze wpadła Sikorzyna.~- A to nie wiecie?... Stachom rozwaliło
2855     3, 29|                  i kury zganiał do kupy, to krowie uwiązanej do trześni
2856     3, 29|           niechby nas wszystkich zabiło, to już bym na ten upadek nie
2857     3, 29|                 ten upadek nie patrzała, to już bym tego biedowania
2858     3, 29|                 zwiększającej się kupie, to płacz dzieciński albo Weronczyne,
2859     3, 29|               leżała troska chmurna jako to niebo wiszące nad głowami,
2860     3, 29|                cudze biedy brał w serce, to bych mu na swoje mocy nie
2861     3, 29|            starczyło, a przy tym: odrobi to, kiej się już złe stanie?
2862     3, 29|            Weronki i rzekł:~- A najpierw to Panu Bogu powinniście podziękować
2863     3, 29|               się na dobre obróci. Jakże to było?~- Jak? Poszlim spać
2864     3, 29|                 czuwała nad wami. Czyjaż to krowa przy trześni?~- A
2865     3, 29|               przy trześni?~- A dyć moja to, moja żywicielka jedyna!~-
2866     3, 29|                 Wściekł się czy co? czyj to? - pytał ksiądz chroniąc
2867     3, 29|                  ździebko za baby.~- Dyć to Kruczek, nasz... juści,
2868     3, 29|                 zadyszana Sikorzyna.~- A to do mnie się przenieście,
2869     3, 29|              prędko.~- Moiście, a czymże to wama za komorne zapłacę!~-
2870     3, 29|           komorne zapłacę!~- Niech was o to głowa nie boli. Znajdziecie
2871     3, 29|                grosz, zapłacicie, a nie, to przy robocie jakiej pomożecie,
2872     3, 29|                 Hanka poczciwie. - A kaj to ociec?~Chciała go zabrać
2873     3, 29|                    urodziłech się tutaj, to i zamrę.~Co się go naprosiła,
2874     3, 29|               juści... a jeśli każesz... to do waju jeść przyjdę...
2875     3, 29|                  przyjdę... dzieci ci za to przypilnuję... juści...
2876     3, 29|              znowuj rozpłakaną.~- A czym to sobie u was zasłużyłam na
2877     3, 29|                jesteście, jak drugie. ~- To w taką porę waju ciężej
2878     3, 29|                 jej, co ino która mogła: to grochu, to krup jęczmiennych,
2879     3, 29|                  która mogła: to grochu, to krup jęczmiennych, to mąki...~-
2880     3, 29|            grochu, to krup jęczmiennych, to mąki...~- Ludzie kochane,
2881     3, 29|                  już na jej przemowę, że to południe akuratnie przedzwaniali,
2882     3, 29|                 nie pokazywało, ale mimo to dzień posiewał dziwnie przesłonecznioną
2883     3, 29|                  przednowku było potrza, to na niewielki procent wygodził.
2884     3, 29|                   jak do kogo przemówić, to i raz po raz ciągał na wóz
2885     3, 29|        handlowała znosząc jajka, koguty, to jakąś wypierzoną kokoszkę
2886     3, 29|              tego płótna półsztuczek, że to głównie na zamianę wycyganiała
2887     3, 29|              Jutro pojedziesz do miasta, to nakupisz, co potrzeba.~-
2888     3, 29|                 u jej rzęs długich.~- Co to wam, Teresko? - spytała
2889     3, 29|            grosza na święta. Nie możecie to poczekać do Przewodów?~-
2890     3, 29|               Mateusza, nie la chłopa.~- To one się tak znają! - zdumiała
2891     3, 29|              lesie siedzieli...~- Skądże to mam wiedzieć?~- A dyć Tereska
2892     3, 29|               Bójcie się Boga!... nie ma to swojego chłopa?~- Wiadomo,
2893     3, 29|                   i chłop kiej smok. Cóż to ma sobie żałować?!~Hance
2894     3, 29|               miasta latają. Nastka niby to do brata, a głównie, bych
2895     3, 29|                 się przypominać... ~- Że to wy wiecie o wszystkim! no,
2896     3, 29|              oczach głupie szyćko robią, to przejrzeć łacno. Wełniak
2897     3, 29|              złośliwie.~- No, no, co się to nie wyrabia z ludźmi...
2898     3, 29|                 pochorujecie... Nie może to Józka albo kto drugi? -
2899     3, 29|                 kaj się mogło podziać.~- To nie psia robota: wyraźnie
2900     3, 29|              przyszedł po parę funtów... To Jagusina sprawka! - zawyrokowała
2901     3, 29|                 zapaską, ale myślała, iż to jakiś stroik, któren sobie
2902     3, 29|                   tak moje, jak i wasze, to urznęłam kawał zjadłam! -
2903     3, 29|               nie wściekła ze złości, że to jej przemóc nie poredziła.~
2904     3, 29|             przemóc nie poredziła.~Przez to już cały wieczór dopiekała
2905     3, 29|                 wcześniej wyganiając, że to jutro Wielki Czwartek i
2906     3, 29|           wrzeszczała z płaczem. - Cóżem to dziadówka, by mnie w gnojnicach
2907     3, 29|                 córka! Ociec by nigdy na to nie pozwolili...~Narobiła
2908     3, 29|                  przednim siedzeniu, jak to gospodynie zazwyczaj jeździły.~-
2909     3, 29|               grzechotał pod płotami, że to od rana dzwony umilkły,
2910     3, 29|                 rana dzwony umilkły, jak to było we zwyczaju w kużden
2911     3, 29|                   W nocy przyszedł ziąb, to ranek podnosił się osiwiały
2912     3, 29|                 spaliły.~A wszędzie szło to samo: u młynarza, u organistów,
2913     3, 29|             mieli szabaśniki do wypieku, to w sadach między chałupami
2914     3, 29|                  sprzętem przeróżnym, że to izby bielili dzisiaj na
2915     3, 29|               groszem skrzybot mniejszy, to i rychlej pokończyli przygotowania.~
2916     3, 29|            markotność ją chyciła. Jakże, to aż mieniło się w oczach,
2917     3, 29|                  w zdumieniu:~- Skąd się to bierze u ciebie?... no,
2918     3, 29|                    Święcił jutro będzie, to mu podam, może weźmie...~-
2919     3, 29|             przekrzyków i biegów, bo jak to było we zwyczaju odwiecznym,
2920     3, 29|              było parobków ni starszych, to zmówiły się na to same chłopaki,
2921     3, 29|             starszych, to zmówiły się na to same chłopaki, jeno z Jaśkiem
2922     3, 29|                  topolową drogę, kaj się to miał odbyć pochowek, gdy
2923     3, 29|                  ksiądz nakazywał, że mu to czasu brakowało chodzić
2924     3, 29|        wszystkich.~Lipce miał najbliżej, to święcił na ostatku, nieraz
2925     3, 29|         poświęconym ogniem.~Poleciała na to i Józka zabrawszy dzieci
2926     3, 29|              drzewiny rodne w sadzie, że to się przyczyniało do urodzajów
2927     3, 29|              progu i w sieniach.~- Gdzie to ten chłopiec, który mi sprzedał
2928     3, 29|                 Z pół wsi się wybiera!~- To dobrze, byle tylko zgodnie
2929     3, 29|        dziesiątej! A śpijcie w kościele, to Ambrożemu każę wyprowadzić! -
2930     3, 29|             Maćkiem Kłębowym kogutka, co to z nim mieli pójść po dyngusie.~
2931     3, 30|                   dusza przy duszy, jako to pole nasadzone głowami,
2932     3, 30|           zwiesnowego przypołudnia, kiej to słońce przypiecze pola,
2933     3, 30|                  jęk wyrwał się skądciś, to czyjeś rozmodlone ręce wychynęły
2934     3, 30|                 mrok zalegał kościół, że to oknami a głównie przez wielkie
2935     3, 30|              sobie tak zalękniona, jakby to jeszcze tam była, w komorze
2936     3, 30|             cisnąc głowę do jej kolan... to żal ją ścisnął za serce
2937     3, 30|                 powiadał i o tym, jak go to paskudne Żydowiny ukrzyżowały,
2938     3, 30|                 Żydowiny ukrzyżowały, że to świat przyszedł zbawić,
2939     3, 30|                  zbawienia!~Ryknął ci na to cały naród i płacze, szlochania
2940     3, 30|               nie będzie...~I tak gorąco to mówił, tak poczciwie, że
2941     3, 30|         nabożeństwo i pamięć tego, czego to dzisiaj dopięła, tak ją
2942     3, 30|                 jeno wróci a gospodarzy, to ni słówkiem mu przypomnę
2943     3, 30|             Dzień się już rozwierał kiej to modre oko, jeszczech bielmem
2944     3, 30|                  barłogów, choć dzień ci to szedł Pańskiego Zmartwychwstania.
2945     3, 30|            Alleluja! Alleluja!...~Tym ci to świat wszystek się rozlegał
2946     3, 30|                 zaklaskała:~- Pietrek ci to? a to by cię rodzona nie
2947     3, 30|           zaklaskała:~- Pietrek ci to? a to by cię rodzona nie poznali!~-
2948     3, 30|                  smakując święconego, że to bez tyle tygodni niezgorzej
2949     3, 30|        przyniewalając do picia.~- Rychło to pojedziem? - ozwał się pierwszy
2950     3, 30|              Józka.~- Przyjdzie na czas, to pojedzie, czekać nie będę.~-
2951     3, 30|               czekać nie będę.~- Obroków to wziąć?~- Na jeden popas,
2952     3, 30|                 podjadłszy nieco. - Jeno to dziwna, że choć mu za życia
2953     3, 30|                  błocie legać pozwalają, to po śmierci radzi go w gorzałce
2954     3, 30|                 poglądając w puste izby, to wróble stado z wrzaskiem
2955     3, 30|           święconym, chudziaki.~- Wyście to z matką nie pojechali? -
2956     3, 30|                matuli, nie poznajecie go to, co? A i korale wszystkie
2957     3, 30|                 ostało po nieboszczkach, to nama ich tknąć nie pozwolili,
2958     3, 30|                  Żeby jej tak zapachnęło to łajno diabelskie!~- Niech
2959     3, 30|              chłopów na Przewody.~- Któż to taki wiedzący powiadał?~-
2960     3, 30|          dziedzica...~- Głupia, dziedzic to ich więzi czy co?~- Bych
2961     3, 30|                  co?~- Bych się wstawił, to może by puścili...~- Wstawiał
2962     3, 30|                    dobrze baczę, w jakie to cuganty jeździł... jak se
2963     3, 30|              pojękiwał stary.~- Wziął za to ciężką pokutę, ciężką! Toście
2964     3, 30|                  na długo.~- Baczę, kiej to w Lipcach wszystkiego piętnastu
2965     3, 30|                 Kichał rzęsiście.~- A bo to już dzisiaj we wsi nie ciasno! -
2966     3, 30|               kiej się chłopaki pożenią, to już la ich dzieci nie ostanie
2967     3, 30|           ostanie i po morgu, juści...~- To we świat iść muszą! - zauważył
2968     3, 30|                 zauważył Rocho.~- Z czym to pójdą? z gołymi pazurami
2969     3, 30|             palicami chytały się ziemie, to by i trzech siewów nie przetrzymały...
2970     3, 30|                 ze trzydzieści... ale bo to dziedzic przeda, kiej mu
2971     3, 30|                  wszędzie winien, a skąd to weźmie oddać, kiej boru
2972     3, 30|                 nie było widać, ale mimo to przed chałupą gwarno było
2973     3, 30|             wiedła, jako najstarsza i że to najbardziej się przekpiwała
2974     3, 30|               przekpiwała z chłopaka, co to był niezguła, a siarczystego
2975     3, 30|               Żydowskie bachory niańczy, to i tobie nos będzie umiała
2976     3, 30|                ucierać.~- Albo z Jagatą, to ją na odpusty poprowadzisz -
2977     3, 30|                do której z wódką posłał, to by się do Częstochowy ochfiarowała
2978     3, 30|            odpowiedział. ~- A pozwoli ci to matka, kiejś w chałupie
2979     3, 30|                 A niech cię jeno dojrzy, to zaraz pieski pospuszcza.~-
2980     3, 30|              Kamizelę ma ze wsypy, co ją to świnie podarły.~Leciały
2981     3, 30|          zatętniało przed chałupą, jakby to stado źrebaków przeganiał
2982     3, 30|                  szeptał z dumą.~- Sameś to wystroił? ze swojej głowy? ~
2983     3, 30|                  Józia...~- Moiściewy, a to kiej żywy się rucha, choć
2984     3, 30|                 go dzieuchom!... dopiero to będą wydziwiać!... Pokaż,
2985     3, 30|             jutro pójdziemy po dyngusie, to obaczą. Jeszcze sztachetków
2986     3, 30|               niego, żeby nie sfrunął.~- To opatrz krowy i do izby przychodź
2987     3, 30|             końcu prawdę powiedział:~- A to odebrałem dobrodziejowi
2988     3, 30|            bociek w ganku stojał! Maciuś to wypatrzył i przyleciał powiedzieć!
2989     3, 30|                 me ino!~- Hale! kiej cię to z czym wydałam? Dziw mi
2990     3, 30|               wydałam? Dziw mi jeno, żeś to się ważył, Jezu!~- Swoje
2991     3, 30|                była i matką jego dzieci, to jej nawet nie przyhołubił,
2992     3, 30|                  ją dusił, łzy zalewały, to jeszcze krzyknął, by mu
2993     3, 30|                   że trupem nie padła... To za tę ciężką służbę kole
2994     3, 30|               ich dużo było i dorosłych, to wnet dały radę chłopakom
2995     3, 30|                ozgniewany za despekt, iż to dzieuchy górę nad nim wzięły,
2996     3, 30|                  ma grosza, pacierzem se to jadło doprawia - opowiadała
2997     3, 30|              nikomu poradzić nie może bo to sprawa komisarza i urzędu,
2998     3, 30|            szkodny najbarzej! Wiecie, że to las mu sprzedawać wzbronili,
2999     3, 30|                chłopów ma iść z torbami, to niech całą wieś zaraza wytraci!...
3000     3, 30|                 pogrozą!~- Moiście, a bo to wiada, kiej kto komu miętkie