Tom, Rozdzial

3001     3, 30|                  na ścianę.~- Laboga! By to prędzej nie przyszło przed
3002     3, 30|             przez okno i zapytała:~- Kaj to psy, Witek? Wyniesłam im
3003     3, 30|                pobiegła w sad myśląc, że to Witek się rozprawia z jakimś
3004     3, 30|                  nikogo, sad był pusty i to skomlenie ucichło; ale powracając
3005     3, 30|                 od razu pomiarkowała, że to kowalowa być musi robota;
3006     3, 30|           złodzieje go tam wrzucili, ale to dziwne, pies zły i dał się... ~-
3007     3, 30|                 z osobna opowiadała, jak to było, poszedł do Hanki,
3008     3, 30|               Dałabym głowę, że kowal.~- To chyba na cosik upatrzonego
3009     3, 30|           świadków mieć... No, na co się to człowiek waży la grosza!...~-
3010     3, 30|                  siedział, myślałbym, co to jego sprawka... - szepnął
3011     3, 30|             mogli przynieść z sobą, wójt to wama mówi, a kowala w chałupie
3012     3, 30|               nie ma, co zaś robić, moja to sprawa z sołtysem! - podniósł
3013     3, 30|                było zbierać do kościoła, to wnet się porozchodzili,
3014     3, 30|            pędzących po wybojach, bo jak to było we zwyczaju, w drugie
3015     3, 30|        rozpowiadała o dziedziczkach, jak to były wystrojone.~- Wiecie,
3016     3, 30|                  wystrojone.~- Wiecie, a to panienki z Woli to ci takie
3017     3, 30|             Wiecie, a to panienki z Woli to ci takie kupry dźwigają
3018     3, 30|                  w modlickim dworze, jak to poniektóre dziedziczki się
3019     3, 30|              rozrosła wszędzie, taka, co to jak się człek do niej przyprze,
3020     3, 30|                  człek do niej przyprze, to jakby do pieca gorącego... -
3021     3, 30|             podjadł se mięsem i jakie mu to już smaki na ozór przychodzą! -
3022     3, 30|                  się przy robocie rucha, to dziw się jej wełniak nie
3023     3, 30|                 wielce się dziwowali, że to skrzaty, ledwie odrosłe
3024     3, 30|                 Byłam u chorego. Jezu, a to leży, jak leżał... Zagadywałam:
3025     3, 30|               Słońce mu świeci na łóżko, to je palicami zagrabia, jakby
3026     3, 30|               garście chciał ująć i kiej to maluśkie dzieciątko w nim
3027     3, 30|           grzebie! Prosto płakać, co się to z człowieka zrobiło! - rozpowiadała
3028     3, 30|               sięgając do placka. - Jada to teraz, bo widzi mi się potłuściał?~-
3029     3, 30|          zawołała.~- Pewnie komu święta, to święta, a brzuch zawdy o
3030     3, 30|                     Chleb jak chleb, ale to czeladnik sprawi, to synek,
3031     3, 30|                 ale to czeladnik sprawi, to synek, ten z klas, do domu
3032     3, 30|                  żadnej nie przepuści... to i trudno dziewki dotrzymać
3033     3, 30|            dotrzymać do roku. Co prawda, to i służba hardzieje... Mój
3034     3, 30|                  chłopak do pasionki, że to chłopaków w domu brak, za
3035     3, 30|           podwieczorek podawać! Słyszane to rzeczy!~- Parobka mam, to
3036     3, 30|                to rzeczy!~- Parobka mam, to mi nie nowina, czego im
3037     3, 30|                  rzekła ciszej.~- Wiecie to co? - zatrwożyła się niemało.~-
3038     3, 30|                  z boku... może cyganią, to nie rozpowiadam. Hale, gadu,
3039     3, 30|               Hale, gadu, gadu, a z czym to ja przyszłam? Obiecały się
3040     3, 30|                Jagusia się wymawiała, że to już kajś indziej z matką
3041     3, 30|          Jagustynka spod chałupy.~- A wy to po swojemu tym słowem kieby
3042     3, 30|                Siebie jeno mocno czuła i to, że ją rozpiera aże do bolu,
3043     3, 30|             chłodnymi rosami operlonych, to brała ją szalona chęć skoczyć
3044     3, 30|              brzózkami przystawał.~Jasio to był, organistów syn.~Zza
3045     3, 30|               domu! - szepnął cicho.~- A to pódźmy!~Szli w milczeniu,
3046     3, 30|             rozlew, świat przygasał.~- I to wszystko prawda, co tam
3047     3, 30|                 był już zdziebko napity, to jął wycyganiać takie rzeczy
3048     3, 30|                 narodzie historie różne, to przypowieście święte, to
3049     3, 30|                 to przypowieście święte, to cudeńka takie o świecie,
3050     3, 30|               zaś go noc całkiem okryła, to się zdawało, jakoby ten
3051     3, 30|                 ziemie wychodził albo że to głos pomarłych pokoleń Borynowych,
3052     3, 30|                 Niechaj chłopów puszczą, to polecą ratować!~I nie pomogły
3053     3, 30|            kowalem pojechali do ognia, i to z gołymi rękoma, gdyż ani
3054     3, 30|                mało kto się odzywał, a i to szeptem, paśli jeno chciwe
3055     3, 30|            przytajone srogo radoście, że to za lipeckie krzywdy Pan
3056     3, 30|             czekali cierpliwie końca, że to już jedno morze ognia przewalało
3057     3, 31|              sobie ciemię święconą wodą, to wama dur przejdzie.~- Nie,
3058     3, 31|                 nie ukradnie!~- Wydojone to krowy?~- Samam doiła, bo
3059     3, 31|                  do upodoby, wasz gront, to i wasza wola! Filipka tu
3060     3, 31|             weźmie, a potrza jej więcej, to dopiero po sadzeniu, boć
3061     3, 31|                ostanie. Przyjdzie Józka, to odmierzy, choć robotnica
3062     3, 31|                zbywa jeno...~- A z czego to nabierze mocy? Nie doje,
3063     3, 31|            ledwie zipią.~- Wypuściliście to maciorę?~- Legła pod ścianą,
3064     3, 31|                 jangrestami ostawiłem. A to przyszedł niby pan Jacek
3065     3, 31|                Wy możecie tu wysiedzieć, to i ja poradzę, a chałupę
3066     3, 31|            mojego i siedzi. Wychodziłem, to na progu papierosa kurzył
3067     3, 31|               ziarnem przynęcał.~- A cóż to jadł będzie?~- Garnuszki
3068     3, 31|               niemu.~- Chrzciny bez ojca to jakby grzech bez odpuszczenia-
3069     3, 31|              Jambroży.~Rozpłakała się na to Hanka, aż kobiety jęły do
3070     3, 31|          usypiając je w dużej niecce, że to u starej kołyski biegunów
3071     3, 31|                 sieni się naszło i coraz to głowiny do izby wtykały,
3072     3, 31|               dzieuchę.~- Gront - ojcowy to kłopot, a dzieucha - kumów. ~-
3073     3, 31|                  ale jaka mać, taka nać, to się zbiera, co się zasiało! -
3074     3, 31|               się Jagustynka, czując, że to jej przymawia.~- Łacno wam
3075     3, 31|             takich dobrych chłopaków, co to i oprzędą, i wydoją, i garnki
3076     3, 31|                 z chłopakami wyprawiali, to mi nie dziwota, co Jagusia
3077     3, 31|                 o zmierzchu do alkierza, to dam ci cosik lepszego.~I
3078     3, 31|                  Na chowanie pójdzie, bo to z dworskiego gatunku.~-
3079     3, 31|                   kiej?~- Niezadługo, ja to wama powiadam, to wierzcie.~-
3080     3, 31|         Niezadługo, ja to wama powiadam, to wierzcie.~- Dyć wszystkich
3081     3, 31|                  się w porę nie obsieje, to straszno myśleć o jesieni!~
3082     3, 31|                 objaśniał Jambroży.~- Że to Rocha wziął na probanta,
3083     3, 31|                   Spóźniłeś się, Michał, to gońże nas teraz!~- Prędko
3084     3, 31|                 czekają.~- Psiachmać, że to ni pacierza spokojności!
3085     3, 31|              prędko i powracajcie.~- Abo to chwaci czasu; o pożar na
3086     3, 31|              rzekła:~- Przyjdą opisywać, to im rozpowiecie wszystko,
3087     3, 31|             ślepie w dzieciaka, niby się to mu przypatrując.~- Cóż to
3088     3, 31|                to mu przypatrując.~- Cóż to im powiem? tyla, co i Józka
3089     3, 31|                  co inszego nie zginęło, to już... Bogu jednemu wiadomo...
3090     3, 31|            leciuchno.~- Że krótkie były, to się jeszcze urwały! - narzekał
3091     3, 31|                  w domu przydłużą.~- Gęś to jestem, bym suchą kiełbasę
3092     3, 31|                 i strażników.~Ozgniewało to Płoszkową, że ująwszy się
3093     3, 31|                  wójtowe przykazy! Nasza to sprawa? prosilim ich? czas
3094     3, 31|               była po Borynach pierwszą, to posłuchały jej rozlatując
3095     3, 31|             pożarze na Podlesiu. Rychtyk to samo powiedali, co i on
3096     3, 31|                  wiedział, bo kto by się to wydał z tym przed strażnikami,
3097     3, 31|                 Ty, mordo sobacza, czemu to nie pilnujesz, że ci się
3098     3, 31|               służysz, gromada ci płaci, to rób, coć masz przez wójta
3099     3, 31|                 nic ci nie zrobią. Jezu, to nawet nieboszczyk dziedzic,
3100     3, 31|                  je głodem zamorzyć, jak to było z tamtymi dwa roki
3101     3, 31|            tamtymi dwa roki temu.~- Może to i lepiej la chudziaków,
3102     3, 31|              nieczęsto naje się do syta, to skąd i la dzieci weźmie...~-
3103     3, 31|                 rok od sztuki, niewielka to obrada...~- Niewielka, bo
3104     3, 31|            wszystkie: a nie wychował się to wasz Witek, a i ten drugi,
3105     3, 31|                 Witek, a i ten drugi, co to jest w Modlicy u gospodarza!~-
3106     3, 31|                było i z tamtym.~- Bronię to Kozłowej?... powiadam ino,
3107     3, 31|                     Juści, Kozła nie ma, to nie ma kto ukraść.~- A z
3108     3, 31|                ją puściła od siebie, boć to i pościel stara ma, i grosz
3109     3, 31|                 krowami wyjrzeć. Kaj się to znowu Jagna zadziała?~-
3110     3, 31|              siebie gwarzył z cicha, jak to dzieciątko sobie ostawione.~
3111     3, 31|                 niekaj żółte od mleczów, to stokrótkami rozbielone albo
3112     3, 31|                 przycichły i wieś legła, to zdawało się czuć w ziemi
3113     3, 31|                te psy ogłupiałe czyniły.~To przychodziły już od samego
3114     3, 31|                  czarniawych.~Zwyczajnie to było, jak każdego roku na
3115     3, 31|                wytchnąć.~Lipce też przez to całe dni stojały pustką,
3116     3, 31|                  objęciu.~Juści, co dnie to szły robotne, ciepłe, deszczami
3117     3, 31|                  słońce do cna zeżarło - to i nie dziwota, że na wsi
3118     3, 31|               przyjrzawszy się baczniej, to tam kajś niekaj dopatrzył
3119     3, 31|              pocie od świtu do nocy.~Cóż to mogły same poradzić? Zwijały
3120     3, 31|          skrzykiwały się coraz głośniej, to zajączek często kicał, a
3121     3, 31|              czekając ręki ludzkiej.~Cóż to naród miał z tego, że dni
3122     3, 31|             miedzach, przelotne ptactwo, to jakiś wędrownik z obcych
3123     3, 31|            odłogów pustych: ~- A kaj się to podziały gospodarze? kaj
3124     3, 31|                 podziały gospodarze? kaj to te śpiewy, te bujne radoście
3125     3, 31|             kobiet wychodziło w pole, że to w chałupach zaległej robocie
3126     3, 31|               lata i ździebko gorzej, że to Pietrek dopiero się przyuczał
3127     3, 31|                   nawet Magda, a o Rochu to jakby słuch za- ginął: jak
3128     3, 31|               Strasznie mierziło się jej to leżenie, więc aby rychlej
3129     3, 31|                     By mróz nie zwarzył, to owocu będzie galanto.~-
3130     3, 31|                 sad dogodzi!~- Ma się na to w Lipcach, idzie po temu!... -
3131     3, 31|                  wleciał:~- Gospodyni, a to Cygany do wsi idą!~- Masz
3132     3, 31|             patrzał, a chcecie wróżenia, to gońcie se za nimi.~Snadź
3133     3, 31|              poniesła się na wieś i całe to niedzielne popołudnie łaziła
3134     3, 31|                  im prawić różności, jak to Cygany swojego króla mają,
3135     3, 31|            powiesić się któremu, a w mig to robią.~- Złodziejski król,
3136     3, 31|       przysunąwszy się rozpowiadała, jak to Cygany dzieci kradną po
3137     3, 31|            wsiach.~- I żeby czarne były, to je kąpią we wywarze z olszyny,
3138     3, 31|                 ich pono wyszczuł psami, to Cyganicha jeno mignęła jakimś
3139     3, 31|                  gospodarz z Modlicy, co to łoni na odpuście beł, nie
3140     3, 31|                  odpuście beł, nie łaził to na czworakach, nie szczekał?...~-
3141     3, 31|                 niego diabła.~- Jezu, że to są na świecie takie sprawy,
3142     3, 31|             niego Jagustynka.~- Śmiałbym to, kiej chodzi cosik po stajni,
3143     3, 31|               się, a nikogój nie było... To pewnikiem Kubowa dusza przychodzi...-
3144     3, 31|                  zerwały się z krzykiem. To Hanka stanęła w progu.~-
3145     3, 31|                wzięli... Nie trza się na to spuszczać! - ostrzegła Hanka -
3146     3, 31|                potykanie się o sprzęty i to, że jak stała, buchnęła
3147     3, 31|               myśląc, iż się kaj pali...~To Balcerkowa z córkami darła
3148     3, 31|                 któraś rzuciła w głos:~- To cygańska robota!~- Prawda,
3149     3, 31|           pięściami, kręcić się w kółko, to gdziesik już naprzód wybiegać
3150     3, 31|                 miesiąc.~- A na czym się to jeszczech skończy, na czym! -
3151     3, 31|                 mój parobku najlepszy! A to mu dopiero na dziesiąty
3152     3, 31|                 źrebięcia wychowała, jak to dzieciątko rodzone, dyć
3153     3, 31|               nad stratą, gdyż bez konia to jak przez rąk, zwłaszcza
3154     3, 31|          figlował kiej pies, nie ściągał to pierzyn z płotów? co?~-
3155     3, 31|         Balcerkowa co spojrzała na żłób, to ją nowy ryk wstrząsał i
3156     3, 31|               mnożyły się kradzieże. Bez to na ludzi padło jeszcze cięższe
3157     3, 31|                 stajni i obór.~Jednako i to nie pomogło, a trwoga jeszcze
3158     3, 31|                  poredziłaby ciężej, boć to był jej dobytek jedyny,
3159     3, 31|             przygniatało świat wszystek, to smutek ogarniał dusze, ludzie
3160     3, 31|                   po gospodarsku, iż bez to niejedna kura i gąska, ostawiona
3161     3, 31|                tak nie bywało, ale i bez to złe panoszy się we świecie.
3162     3, 31|            świeciło się po chałupach, że to dzieuchy prawie świąteczne
3163     3, 31|                  wyjeżdżać w pola.~Jakby to uroczyste świątko uczyniło
3164     3, 31|                  Nawet u Hanki czuć było to dzisiejsze świątko, bo choć
3165     3, 31|                 pomocy nie potrzebowała, to by drugim ulżyć, zaprosiła
3166     3, 31|           Gołębowej.~Tych se wybrała, że to Rzepczaki za szlachtę się
3167     3, 31|              Hanka zaraz spostrzegła, że to inszy gatunek, znaczniejszy.~
3168     3, 31|              sprawę pobilim się w lesie, to nikt z nas zawziętości nie
3169     3, 31|                  zmówi w przyjacielstwo, to ten trzeci może niezgorzej
3170     3, 31|                 i przyjacielskie sąsiady to jak te płoty a ściany bronne:
3171     3, 31|               stąd bieda idzie...~- I na to już pora przychodzi, panie
3172     3, 31|             przenajświętszej radości, co to jeno łzami skapuje cichymi,
3173     3, 31|              najlichszej trawce widomym.~To i mnogi ów naród obzierał
3174     3, 31|                  zażartował, indziej zaś to wróble stado, na zasiany
3175     3, 31|            objaśniając kobietom, że choć to dzisiaj wypadało świętego
3176     3, 31|                   kijem się wspierał, że to tęgie brzucho musiał dźwigać,
3177     3, 31|                 Kozłową na przedzie.~- A to dopraszam się dobrodzieja,
3178     3, 31|            dobrodzieja, szlim pytać: czy to nam chłopy pomagać nie będą?~
3179     3, 31|               kilka pługów do ziemniaków to i tego nie! - szeptały łzawo.~-
3180     3, 31|                  się zaradzi.~- A o czym to będziem czekać tej pomocy?...
3181     3, 31|               tego ziemniaka nie wsadzi, to już ino postroneczka szukać! -
3182     3, 31|                żebyśta nie potrzebowały, to by wama dobrodziej pomogli...
3183     3, 31|                bo je strzyże, a z czegóż to nas oskubie, cheba z tych
3184     3, 31|                 moście!~A chłopaki im na to odwracając się z wozów:~
3185     3, 32|                się po Lipcach!~Prawda-li to? I kiedy? I jak?...~Nikto
3186     3, 32|              Nikto jeszcze nie wiedział.~To jeno pewne było, że stójka
3187     3, 32|               kwiaty.~Wrony kołują górą, to plucha przejdzie! - rzekła
3188     3, 32|                ku nim się zbliżał.~Dziad to był ślepy i wszystkim znany;
3189     3, 32|             rzekł wesoło:~- Miarkuję, co to lipeckie ludzie... hę? I
3190     3, 32|            takiej wsi jak Lipce! A które to wpodle drepcą? - bo nie
3191     3, 32|              wszystkie.~- Ho! ho! sam ci to kwiat pannowy wyszedł! Widzi
3192     3, 32|                  gospodarze, bo chłopaki to może i do wieczora nie ściągną...~-
3193     3, 32|                Jakże; razem ich puszczą, to i razem przyjdą!~- A może
3194     3, 32|                  w mieście zabawią? mało to tam pannów?... cóż to im
3195     3, 32|               mało to tam pannów?... cóż to im za niewola do waju się
3196     3, 32|             szerokim... Hej, deszczyk ci to siepie kiej czyste złoto,
3197     3, 32|               pachnie młodą trawą... Kaj to lecita? Dzieuchy?!~Dosłyszał
3198     3, 32|              Matka, daj no papier; co go to stójka przyniósł... za obrazem
3199     3, 32|              Wójt wama mówi, co wracają, to prawda być musi!~Rzucił
3200     3, 32|              wymiarkowała ni literki, że to był urzędowy, przypinały
3201     3, 32|                 z powrotem.~- Kumie, czy to wszystkie wracają? - spytała
3202     3, 32|                    Napisane, co wracają, to wracają!~- Razem brali całą
3203     3, 32|                   Razem brali całą wieś, to i razem puszczą! - ozwała
3204     3, 32|                kupiły się pod chałupami, to nad stawem i rajcowały zawzięcie.~
3205     3, 32|                    Juści, że wiecie! no, to dopiero nowina. Czekam na
3206     3, 32|                przeczytał.~- Przeczytał, to juści, że pewne! Chwała
3207     3, 32|                  po próżnicy!~- Przy was to nikto z leniem się nie stowarzyszy.~-
3208     3, 32|              śmierć zapomniała, przeciek to od połednia świątko! Proboszcz
3209     3, 32|                  na oktawę...~- Przeciek to ino w krzyżowe dni bywają
3210     3, 32|            ambony zapowiadał na dzisiaj, to musi, co i bez krzyżowych
3211     3, 32|                 długimi odpoczynkami, że to na odrobek przyszły, aż
3212     3, 32|              ogrodach.~- Chłopy wracają, to nie robota im w głowie!~-
3213     3, 32|               ale prosto powiem, że choć to są juchy, łajdusy, świędlerze
3214     3, 32|                  i ta najgorsza pokraka, to zarno z nim raźniej i weselej;
3215     3, 32|            westchnęła któraś.~- Niejedna to czekanie ciężko przypłaci,
3216     3, 32|                bają trzy po trzy: dyć na to Pan Jezus stworzył kobietę!
3217     3, 32|           plenniejsze.~- Musi, miemiecka to moda, bo jak Lipce Lipcami,
3218     3, 32|                mi o tym bąknęli - prawda to? Zaśmiały się z Filipki,
3219     3, 32|                 nie wychylała z domu, że to pogorszyło się jej po wywodzie.
3220     3, 32|                 źląc się coraz barzej.~A to krowy były jakoś osowiałe
3221     3, 32|         zniesiony na górę. Skrzyczała za to Józkę i do Witkowych kudłów
3222     3, 32|                co się całe dnie wałkoni, to przepuszczacie!~- No, cicho,
3223     3, 32|               się tu wyrabia...~- Mogłam to wszyćkiemu uradzić? co?~-
3224     3, 32|                Dorabiać się w najemników to jakby wilki zgodził do owiec
3225     3, 32|                  z kwikiem pognał, że go to i Łapa jeszcze po swojemu
3226     3, 32|              opuszczona na świecie, jako to drzewo rosnące na wywieisku,
3227     3, 32|           świątecznie la niego - ale nim to uczyniła, przypominki słów
3228     3, 32|             tęsknie spoglądając...~- Czy to Jagusia nie wyjdzie do sadzenia? -
3229     3, 32|                skrzyni ustawionym.~- Czy to dzisiaj święto, że do roboty
3230     3, 32|              siebie jezdem, byście sobie to baczyli...~- Niech ociec
3231     3, 32|                       Niech ociec zamrą, to się pokaże, czy u siebie
3232     3, 32|                 jesteś!~- Ale póki żyją, to ja waju mogę drzwi pokazać.~-
3233     3, 32|              jeno z dachów i z drzew, że to wiater jął otrząsać gałęzie,
3234     3, 32|                  kto ino chciał, a coraz to ktosik właził na drabinę
3235     3, 32|             Jaguś, z Bogiem.~- Do klasów to już? ~Za serce ją cosik
3236     3, 32|                snu wyrwana.~- Jezu, taki to by ślepiami do samego piekła
3237     3, 32|                 prawie, a niech spojrzy, to jakby kto drugi wpół objął,
3238     3, 32|                   Chłopy wracają, wiecie to? - krzykały do niej dzieuchy
3239     3, 32|                niej dzieuchy z opłotków, to kobiety, to dzieci nawet,
3240     3, 32|                  z opłotków, to kobiety, to dzieci nawet, a wszystkie
3241     3, 32|            ledwie zipiące z radości~- No to co? - rzekła którejś już
3242     3, 32|              złością.~- Wracają!... mało to? - zdumiewały się jej oziębłości.~-
3243     3, 32|            mruczała, przykro tknięta, że to każda kiej zwariowana wyglądała
3244     3, 32|              łażącym po płotach.~- Wiesz to, Jaguś?... Wracają nasi!...~-
3245     3, 32|                 kiej te sroki cały świat to jedno rozpowiada!~- Wiesz,
3246     3, 32|          rozpowiada!~- Wiesz, a Nastusia to prosto od rozumu odchodzi,
3247     3, 32|                 Szymek wróci...~- Czemuż to? - Błysnęła ślepiami srogo,
3248     3, 32|              matczynemu.~- I... nic... A to me znowuj kulas rozbolał... -
3249     3, 32|                na rozgdakane kwoki.~Niby to rozcierał nogę bolącą, a
3250     3, 32|                 dziwnie omroczałą.~- Kaj to matka?~- Na plebanię poszli...
3251     3, 32|                poszli... Jaguś, o Nastce to mi się ino tak wypsnęło...~-
3252     3, 32|             Pobierą się i tyla...~- A bo to matka pozwoleństwo dadzą,
3253     3, 32|               morgę?~- Pytał się będzie, to nie pozwolą. Hale, lata
3254     3, 32|                 Hale, lata już parob ma, to i rozum swój powinien mieć,
3255     3, 32|                 i pójdzie, udry na udry, to i matki nie posłucha, na
3256     3, 32|                  Jakże! taka Nastka, a i to zabiega o chłopa, i to ma
3257     3, 32|                 i to zabiega o chłopa, i to ma swoje radoście, a drugie
3258     3, 32|              radoście, a drugie dzieuchy to samo. Wściekną się chyba
3259     3, 32|         wszystkie wisiały oczyma.~- Kogo to wyglądacie? - zagadnął ją
3260     3, 32|                żałości.~Prawda, na kogoż to czeka? przeciek nikomu do
3261     3, 32|               jeść, choć wiedziała, że o to skamle po swojemu.~- Byś
3262     3, 32|              rwetes przygotowań był jako to pszczelne brzęczenie wśród
3263     3, 32|                    Jaguś. nie wyjdziecie to do roboty? - wrzasnęła Józka
3264     3, 32|      naszeptawszy się o niej do syta, że to ciepło już się zrobiło galante,
3265     3, 32|                    Kozłowa, wyższaście - to obaczcie, czy chłopów nie
3266     3, 32|                Grzeli kobieta.~- Dopiero to smaki taka wolność!.. ho,
3267     3, 32|               się spodoba, bo sztrafu za to płacić nie każą, ni go strażnik
3268     3, 32|                  prawda! ale co niewola, to niewola!..~- A co groch
3269     3, 32|                    A co groch ze sperką, to nie rosół na osikowym kołku! -
3270     3, 32|                obiad i kosze zbierać, że to świątkować mieli od południa.~
3271     3, 32|              przypiekało niezgorzej, jak to zwyczajnie bywa po rannym
3272     3, 32|                 co żreć na moich łąkach, to się z całego świata zwłóczą.~-
3273     3, 32|           przyłączył, na przelocie.~- Co to jest w tych uwałowanych
3274     3, 32|                   co na suchy rok idzie, to może się uda. ~- Byle nie
3275     3, 32|                 o żłób...~- Obrodzi się, to już księdzu dobrodziejowi
3276     3, 32|                dłużej się zatrzymały, że to Gulbasiaki z Witkiem, wedle
3277     3, 32|                życie znalazłem.~- A któż to tak spaprał?... - połowa
3278     3, 32|                Paskudziarze juchy!~- Dyć to parobek dobrodziejów przyorywał -
3279     3, 32|               znaku.~- Zwiesna przeciek, to w mig przesycha - wtrącił
3280     3, 32|                  roboty czapy zdejmując, to przyklękając na zagonach,
3281     3, 32|                  lasu wychodzą!~- A może to nasi?~- A nasi! nasi! -
3282     3, 32|                Antka nie zobaczy, a mimo to zatrzęsła się radością i
3283     3, 32|                że sporo narodu przybyło, to już zapchali całą drogę,
3284     3, 32|                nieprzejrzanej gardzieli.~To cichość się rozpościerała,
3285     3, 32|               czarne mroki zalegały, a i to jeszcze prześwietlone niegdzie
3286     3, 32|           opuszczona i nieszczęsna, jako to drzewo usychające w gąszczach,
3287     3, 32|                  Nie, nie, tyle zniesła, to i więcej przemoże, przecierpi...
3288     3, 32|                się z nią wyprawia. Jakże to, miała straszną ochotę poczuć
3289     3, 32|               jako ta chmura posępna, co to leda chwila deszczem rzęsistym
3290     3, 32|                  było ostawiać procesję, to i plątała się potem pomiędzy
3291     3, 32|             przyśpieszał nabożeństwo, że to i Walek czekał na niego
3292     3, 32|               bryki żółto malowane.~- Co to może być? - zauważył ktosik.~-
3293     3, 32|                 pole wymierzają, jeno że to nie omentry.~- Kupce pewnikiem,
3294     3, 32|                 rozwlekli się po drodze, to miedzami szli gęsiego, jak
3295     3, 32|                 jeszcze kiej mnie tknąć, to ci kulasy poprzetrącam!...
3296     3, 32|                 je cosik powstrzymywało: to płacz dziecka, to wstyd
3297     3, 32|        powstrzymywało: to płacz dziecka, to wstyd jakiś, to nagłe ocknienie
3298     3, 32|                 dziecka, to wstyd jakiś, to nagłe ocknienie w pamięci
3299     3, 32|                 się od ludzi. Jaguś niby to do matki zmierzała, a jęła
3300     3, 32|              skrzaty ledwie odrosłe, a i to wodziły się z chłopakami,
3301     3, 32|                po drogach.~Obmierzło jej to nagle, że wzięła ich wymijać,
3302     3, 32|                nawet na nią mijając kiej to drzewo; wiódł się z Tereską
3303     3, 33|                 wysokie niebo, jakoby na to pole nieobjęte, kaj w sinych
3304     3, 33|               kajś na rozstajach huknął, to chyłkiem przebrał się ku
3305     3, 33|                  oniemienia dzień wita i to, że między żywymi jest jeszcze,
3306     3, 33|                  jeszcze, niepomna, jako to nowy dzień trudów a boleści,
3307     3, 33|                się myli przed chałupami, to po wodę do stawu wypadały
3308     3, 33|                  białe, rozgęgane stada, to ktosik cielną krowę wiódł
3309     3, 33|             niewiele się przyciszyło, że to wieś jęła się szykować na
3310     3, 33|               szykować na jarmarek. Było to jakoś w tydzień po powrocie
3311     3, 33|                do karczmy zaglądał, niby to nowin zasięgając w sprawie;
3312     3, 33|              wypadał jarmarek w Tymowie, to mało kto do roboty wychodził,
3313     3, 33|               swój frasunek, a kajże się to naród pocieszy, wyżali,
3314     3, 33|            młodzi ledwie co porosłej, że to chłop zachorzał po powrocie
3315     3, 33|              długie nogi a ostre pazury, to Grzela z krzywą gębą, choć
3316     3, 33|                  koninę wyprowadził, jak to Gulbas musiał, sprocesowała
3317     3, 33|                 jajka niesły w chustach; to masło kryjomo przed dziećmi
3318     3, 33|           dziećmi zbierane, a poniektóre to i świąteczne wełniaki lub
3319     3, 33|           Dojrzała ją z proga Nastka, że to ino wąski sadek ich dzielił.~-
3320     3, 33|                   a czegoś się boję! Bym to wiedziała, co tu napisane! -
3321     3, 33|                     Nie rozbierę więcej, to darmo. Mateusz to by pewnikiem
3322     3, 33|                więcej, to darmo. Mateusz to by pewnikiem poredził.~-
3323     3, 33|            powiadaj...~- Żeby drukowane, to na każdej książce przeczytam,
3324     3, 33|               waju. Wróci twój z wojska, to i tak wszyćko musi się wydać! -
3325     3, 33|           gałęzią przed muchami.~- A kaj to pani? ~- Na ogrodzie, zaraz
3326     3, 33|                kiej ten płatek kwiatowy, to stado wróbli z niemałym
3327     3, 33|              kajby. Dobrodziej wyjechał, to się wyleguje kiej ten wieprz.~-
3328     3, 33|              byka mają kupować.~- A mało to już ma różnego dobra? co?~-
3329     3, 33|               dobra? co?~- Kto ma dosyć, to chciałby jeszczek więcej -
3330     3, 33|               jej strasznie żałośnie, że to ludzie mają wszystkiego
3331     3, 33|          śmietana wypryskiwała wokoło.~- To twoja sprawka, próżniaku!...
3332     3, 33|                na ugór pędzić. Jezus, że to na nikogo się spuścić nie
3333     3, 33|                Ciotka na mnie krzyczy, a to ksiądz wypasł: Poszedłem
3334     3, 33|               coraz głębiej w koniczynę, to...~- Cicho, Michał! Słyszane
3335     3, 33|                  Cicho, Michał! Słyszane to rzeczy, żeby sam ksiądz...
3336     3, 33|                    Dawno już mówiłam, że to siano w przeszłym roku...
3337     3, 33|        rozpalonymi paciorkami.~- Jak się to cieszy z powrotu chłopa! -
3338     3, 33|                 utniesz... Jasiek wróci, to się i tak dowie. Pomiarkuj,
3339     3, 33|              Mateusza odpraw, póki czas, to Jasiek nie uwierzy, stęsknił
3340     3, 33|                 życiem płaciła; kochanie to jeno suta omasta przy niedzieli;
3341     3, 33|              póki pora. Jak cię twój bez to kochanie sponiewiera i z
3342     3, 33|       sponiewiera i z chałupy wygna, kaj to pójdziesz? We świat na zatracenie
3343     3, 33|         siekierkę kijek! Zlecisz z woza, to biegnij potem za rozworą
3344     3, 33|                się sroga kłótnia.~Juści: to wójtowa z Kozłową przezywały
3345     3, 33|          przeszczekają! - wołała.~- A bo to pierwszy raz, a bo to drugi!
3346     3, 33|                 bo to pierwszy raz, a bo to drugi! Nie ma tygodnia;
3347     3, 33|            Ozdzieraj się, wrono, krzycz, to ci ulży, pani wójtowo...~-
3348     3, 33|                  Ja ci ukradłam! Powtórz to jeszcze, powtórz!~- A ty
3349     3, 33|         przekleństw, płaczów a wygrażań, to i nie wypowiedzieć. Somsiady
3350     3, 33|              ludzie, ledwie go obronili, to zaświarczą w sądzie poczciwie! -
3351     3, 33|        pobronował, że choć wiedzieli, co to za ziółko, a niejeden szczerze
3352     3, 33|             wszystko wolno, nie urzędnik to, nie figura? - dorzucał
3353     3, 33|             Zajrzała zaraz do Kozłów, że to Bartek pociotkiem jej wypadał
3354     3, 33|                  nic z tego nie postawi, to darmo...~- Dokupiłbym niecoś
3355     3, 33|                   Kiejście taki majster, to sobie stawiajcie, ja z próchna
3356     3, 33|        naciągając spencerek.~Nadeszła na to Weronka z dzieckiem na ręku
3357     3, 33|               urzędzie prosić...~- Dadzą to teraz, kiej bór w procesie!...
3358     3, 33|                 tatka latka, a kajże się to na zimę podziejem? kaj? -
3359     3, 33|            obiecuje, a głupi się raduje! To głowy nie ma kaj przytulić,
3360     3, 33|              jakiś chłop naprawiał dach, to cosik majdrował we wrótniach
3361     3, 33|                fleciku pięknie wygrywał, to chociaż prawie nie miał
3362     3, 33|                 pogrozy.~- Wróci Jasiek, to mu ją oddam, jeszczek gorzałki
3363     3, 33|                  wkrótce po powrocie, że to już przykrzyła mu się i
3364     3, 33|                 ta malwa wysmukła.~- Żeś to me dojrzał? Cie, jaki prędki,
3365     3, 33|                próżnicy.~- Cygań se psu, to ci może uwierzy. Co wieczór
3366     3, 33|               inszego wmawiał!~- Tak mię to, Jaguś, witasz? co? tak?..~-
3367     3, 33|               witasz? co? tak?..~- Jakże to mam inaczej? Może cię za
3368     3, 33|              przypomniał?~- Baczę, jakeś to me łoni przyjmowała.~- Co
3369     3, 33|             przyjmowała.~- Co było łoni, to nie teraz - odwróciła się
3370     3, 33|              naszkodowała się na ciebie, to jej teraz odrabiaj! - chlastała
3371     3, 33|                     zabawa i tyla! A jak to ślepiami sypnęła! jak to
3372     3, 33|                 to ślepiami sypnęła! jak to harno pod bok się ujęła!
3373     3, 33|             harno pod bok się ujęła! jak to buchnęło od niej lubością!...
3374     3, 33|               wypomnieć z ambony! Z taką to i człowiek flaczeje. Psiakrótka
3375     3, 33|              obeschłe z płaczu.~- Czegoś to buczała?~Tłumaczyła się
3376     3, 33|                  i ślepiami toczył.~Niby to czegoś po sadzie szukał
3377     3, 33|                 coraz barzej:~- A gdzież to miałem oczy? Takie to cherlawe
3378     3, 33|             gdzież to miałem oczy? Takie to cherlawe i wymiękłe... Ni
3379     3, 33|                cherlawe i wymiękłe... Ni to z pierza, ni z mięsa! Gnat
3380     3, 33|                 ni...~Prawda, jedne oczy to miała piękne, równe może
3381     3, 33|             podniesie!~Niecierpliwiło go to patrzenie i w sroższy gniew
3382     3, 33|                by nie było.~- Poliż osi, to obaczysz, ja ta nie probantka! -
3383     3, 33|              cały czas się nie odzywała, to zaraz po obiedzie wziął
3384     3, 33|                kiej skorupą: nie możecie to jej wycierać, co?~- Mokro
3385     3, 33|          wycierać, co?~- Mokro w oborze, to się wala.~- Mokro! Są w
3386     3, 33|               panuje. A właśnie on i bez to srożył się coraz barzej.
3387     3, 33|                twarz pokorna, gniewało i to, że cięgiem plątała się
3388     3, 33|                  z oczu ustąpiła.~- Żeby to morówka wziena, psiakrew! -
3389     3, 33|               Grzeli Borynowego.~- Wraca to już? - zapytał spokojnie.~-
3390     3, 33|                  spokojnie.~- Nie wiecie to? Dyć razem z Jaśkiem Tereski
3391     3, 33|         przeczytał. Powiadał mi o tym.~- To ci nowina! Jasiek powraca! -
3392     3, 33|                nie pamięta.~- Zaglądałeś to do niego? co?~- Hale, pójdę
3393     3, 33|                   co?~- Hale, pójdę sam, to powiedzą, co do Jagny ciągnę:~-
3394     3, 33|         podpowiedział Mateusz.~- Ho, ho, to ino patrzeć, jak do której
3395     3, 33|                  łyst sięgają, jakże bym to zimą wyspał? cheba w butach,
3396     3, 33|            przekpinki, zapytał: ~- Byłeś to, Mateusz, przy wójtowej
3397     3, 33|          Gromadzki chleb tak go roznosi, to i bryka.~- Głównie, co się
3398     3, 33|                się nikogo nie boja. Któż to mu stanie na sprzeciw? Drugi
3399     3, 33|                   Z urzędnikami się zna, to w powiecie mocen wszystko,
3400     3, 33|               Sami go wybralim nad sobą, to i uważać musim.~- Kto go
3401     3, 33|               rozniesie.~- A doniesą mu, to będzie wiedział. Niech me
3402     3, 33|                 zaczepi!~- Maciej chory, to kto mu inszy poredzi? Każden
3403     3, 33|                na dzień! Młode i zdrowe, to i źreć potrzebują.~- Nie
3404     3, 33|                   O jałówce myślisz, co? To ci zapowiadam, że przedać
3405     3, 33|                Psiachmać baba... Potrza, to i jałówka nie ołtarz!~Słońce
3406     3, 33|            cienie były jeszcze maluśkie, to się jeno odwrócił plecami
3407     3, 33|                 cicho. - Byście chcieli, to mam parę groszy, wygodziłabym
3408     3, 33|                 Pan Jezus pozwoli dożyć, to mi z nowego oddacie. Wziąć
3409     3, 33|               zapłać wama. Cie, jakaście to poczciwa!~- To już całe
3410     3, 33|                  jakaście to poczciwa!~- To już całe trzydzieści złotych
3411     3, 33|                     Schowajcie dobrze, a to podpatrzą i jeszcze wama
3412     3, 33|                te swoje skarby.~- Czemuż to nie siedzicie u nas? - zagadnął
3413     3, 33|                gąskami nie wydążę. Darmo to źreć będę, co?... Słabam,
3414     3, 33|                  mam na pochówek... bych to i ze mszą było... po gospodarsku...
3415     3, 33|                powinna, zaś Kłębom, niby to z przyjacielstwa, też mówili:~-
3416     3, 33|                 nie zagości... Kajże się to podzieje?~Wszystko to przyszło
3417     3, 33|                się to podzieje?~Wszystko to przyszło do głowy Kłębowej,
3418     3, 33|          słuchała się we wszystkim męża, to ino westchnęła żałośnie
3419     3, 33|                 ruble, przyobiecał.~- Że to przezpieczności nie ma żadnej!...
3420     3, 33|          mrukliwy i przez babę zahukany, to i barzej strzegący języka.~
3421     3, 33|              poruszył. ~- Nie poznajecie to nas? - ozwał się Kłąb za
3422     3, 33|            Słyszycie? dyć Kłąb jestem, a to Balcerek, wasz kum; poznajecie,
3423     3, 33|                     Każdemu przyjdzie na to, każdemu - szepnął łzawo
3424     3, 33|                 kozie śmierć... mało się to naharował?~- I nama też
3425     3, 33|                  swoich turbacji a bied, to i nie dziwota, co wrychle
3426     3, 33|              zdarzyło się komu spomnieć, to jakby o nieboszczyku.~Co
3427     3, 33|                 nieboszczyku.~Co prawda, to i leżał se chudziaszek w
3428     3, 33|               parobka.~- Pietrek, prawda to, że kto przez spowiedzi
3429     3, 33|                  tak mówią w kościele.~- To i gospodarz by do piekieł
3430     3, 33|                  w garnku.~Wójtowa bitka to sprawiła, obie bowiem strony
3431     3, 33|                 na swoją stronę.~Chociaż to jeno z Kozłami była sprawa,
3432     3, 33|             dobrze sadła zalać za skórę, to i namową, przypochlebstwem
3433     3, 33|                 sądach. Ale Bóg wie, jak to tam było. Wiedziano jeno
3434     3, 33|       pomniejszych gospodarzy, Kobus, że to człowiek był niespokojny
3435     3, 33|                  wychodziły historie, że to Kobus miał ozór niepowściągliwy,
3436     3, 33|                  i gniewy, bo cóż? mogli to poredzić gospodarzom i wójtowi?~
3437     3, 33|              spaśnych brzuchach, a pyski to jaże się im świeciły od
3438     3, 33|                 te świnie nad korytem.~- To ino prać po tych świńskich
3439     3, 33|               tego j z brzega, zwali me, to pierzta na odlew.~Powstrzymali
3440     3, 33|                  na włókach rozwalali.~- To podkup ich, a nie daj! Rusz
3441     3, 33|                  się usadzą na Podlesiu, to i ciężko będzie w Lipcach
3442     3, 33|                wytrzymać - zapewniał, że to bywały był we świecie, a
3443     3, 33|              wierzyli mu zrazu, ale mimo to cała wieś się zakłopotała;
3444     3, 33|          podkuwał, ale wykręcał się i ni to, ni owo odpowiadał.~Dopiero
3445     3, 33|                zajęte za podatek. Skądże to weźmie zapłacić? Wszystko
3446     3, 33|                żal było takiej ziemi, bo to przyległa i rodna. Każdemu
3447     3, 33|            człowieku, zdychaj.~- Kaj się to wszystko podzieje? - wzdychali
3448     3, 33|              ściany rozpierały! A za cóż to miał kto grunta kupować,
3449     3, 33|               przychodziło coś nowego. A to Kobusowie się pobili, jaże
3450     3, 33|             musiał godzić i napominać, a to Balcerkowa z Gulbasem kudłów
3451     3, 33|                  któren marchew spyskał, to Płoszkowa pożarła się ze
3452     3, 33|                  o przemienienie gąsiąt; to o dzieci szły kłótnie, to
3453     3, 33|                to o dzieci szły kłótnie, to o szkody somsiedzkie, to
3454     3, 33|                 to o szkody somsiedzkie, to o bele co, bych się jeno
3455     3, 33|                 doskwierała jak indziej, to powinno było iść wszystko
3456     3, 33|                  matka i poszli na udry. To powstawały prawie co dnia
3457     3, 33|        wieczorami zaglądał do niej, niby to na poredy, a głównie, bych
3458     3, 33|                 z czego się kurzy i kaj, to i zgorszenie z tych grzesznych
3459     3, 33|                  ostrzegali starą.~Mogła to zapobiec, kiej Jagna mimo
3460     3, 33|                 mocen powstrzymać.~Hance to nawet szło na rękę i nawet
3461     3, 33|                tam do nich! ~Juści, mało to ją własnych zmartwień żarło!
3462     3, 33|                 wolna rozprzęgało. Mogła to dopilnować wszystkiego?
3463     3, 33|           porachuje.~- Wróci! Jeszcze na to nie przyszło, bych zbójów
3464     3, 33|              niepoczciwy, ale poredzi mu to? Jeszcze ją sponiewiera,
3465     3, 33|           Jeszcze ją sponiewiera, a któż to się za nią upomni, kto wesprze?
3466     3, 33|              dźwiękliwy bełkot rzeczki i to cichuśkie strzykanie koników
3467     3, 33|            cichuśko a przejmująco, jakby to te żytnie, rdzawe kłosy
3468     3, 33|             rdzawe kłosy dzwoniły o się, to złote niebo lebo przyschła
3469     3, 33|        ptaszkowie i skrzypice, a kiej na to oczymgnienie ustawali, kiej
3470     3, 33|         Pośpieszajta się, ludzie... - że to opóźniali się z nutą niektóre.~
3471     3, 33|              ostaje, rzekła:~- Wstąpicie to, Michał?~- Przysiędę w ganku
3472     3, 33|                Co tam pomiędzy nami było to było; obaczycie kiedyś,
3473     3, 33|                  dziesięć lat. Słyszycie to?...~- Słyszę, ale nic a
3474     3, 33|               się do niego.~- Dać wykup, to go puszczą jeszcze przed
3475     3, 33|            jeszcze przed sprawą, a potem to już se poredzi, choćby i
3476     3, 33|                   od dzieci... Jezu... - to ino zrozumiała.~- Dajcie
3477     3, 33|              Dajcie jeno wykup, a resztę to już Antek postanowi, dajcie...~-
3478     3, 33|            postanowi, dajcie...~- Skądże to wezmę?... Mój Boże, w tyli
3479     3, 33|         kreminale zgnije, Powiem mu, jak to zabiegacie, by mu ulżyć.~
3480     3, 33|             niejednego wyprowadził. Mało to już takich uciekło! Zaś
3481     3, 33|                   Grzela wróci z wojska, to spłaciłby z ojcowizny, a
3482     3, 33|                 obroku im dosypuje... bo to raz?~Nie słuchała już, cichość
3483     3, 34|             kręciło się w obejściach, że to pora była osypywania ziemniaków,
3484     3, 34|              napierali ciekawie, kaj się to zadziewał przez tyla czasu.~
3485     3, 34|         zakwateruję się u Macieja, jużem to Hance przyobiecał; a przyjmie
3486     3, 34|          obaczcie ich, leżą w sadzie, że to gorąc w chałupie. Mleka
3487     3, 34|                 Jak Pan Jezus przemieni, to możecie jeszcze wyzdrowieć.~
3488     3, 34|                że tak, mój Boże, pewnie. To samo wczoraj mówił Jambroży,
3489     3, 34|                 szeroko rozwodzić.~- Kaj to Józka? - przerwał jej niecierpliwie.~-
3490     3, 34|                 na chałupę.~- Buduje się to?~- Przeciek pan Jacek dał
3491     3, 34|                 ale nie uwierzyłem.~- Bo to i nie do wiary! Zrazu nikto
3492     3, 34|                    Przyjeżdżaj z wozami, to ci borowy wycechuje dziesięć
3493     3, 34|                 najśmiglejsze z tych, co to je zimą cięli la Żydów.
3494     3, 34|              dziadaka i za głupawego, że to nie wiada, z czego żyje,
3495     3, 34|              czego żyje, i pod figurami, to we zbożach grywa na skrzypicy,
3496     3, 34|            dziedzic posłuszny!... Kto by to przódzi dał wiarę?...~-
3497     3, 34|                warto z tysiąc złotych, i to jeno za Bóg zapłać, tego
3498     3, 34|               bywało!~- Powiadali, co za to starą chałupę bierze w dożywocie...~-
3499     3, 34|            głupia.~- Bo i prawda. Dają - to brać i Bogu za łaskę dziękować.~-
3500     3, 34|                  od dziedziców! Słyszane to rzeczy! Jakże, kiej to chto