Tom, Rozdzial

2001     2, 24|                 i kryła się z nawrotem, że sama Jagustynka obrządzała
2002     2, 24|                nieprzystępna jak nigdy, że bali się jej pytać, bo tak
2003     2, 24|              południu przyjechał pisarz ze strażnikami i jęli opisywać
2004     2, 24|             przyczyny pożaru, to juści, że i reszta narodu rozpierzchła
2005     2, 24|                 prawie całkiem, prawda, że i śnieg walił bezustannie,
2006     2, 24|                robił i pamiętał o czym, że gdzieniegdzie krowy jęczały
2007     2, 24|             wpadał zziajany i powiedał, że już po Antka poszli, drudzy
2008     2, 24|                 drudzy zaś przysięgali, że strażników pobił, wyrwał
2009     2, 24|                 To zaś ino było prawdą, że Witek latał do karczmy po
2010     2, 24|                do karczmy po gorzałkę i że z komina Borynowego sielnie
2011     2, 24|                 boć wszyscy byli pewni, że go zakutego w kajdany powiezą
2012     2, 24|              zdziebko rozmiękłe śniegi, że chrupały pod nogami, po
2013     2, 24|                tych deliberacji wyszło, że gniew do Antka przeszedł,
2014     2, 24|                przewlekały między sobą, że jakby po tych ostrych cierniach,
2015     2, 24|            ciskały się na nią w złości, że nikto nie wiedział, co się
2016     2, 24|                z cierpliwością.~Juścić, że gadano tu i owdzie o tych
2017     2, 24|          deszczami, to śniegiem mokrym, że trudno się było wychylić
2018     2, 24|            zielonawych topielach chmur, że nawet i na to oczów mgnienie
2019     2, 24|            nocami zaś brały przymrozki, że trudno się było utrzymać
2020     2, 24|               zapomniano o pożarze, ile że ni Boryna, ni Antek, ni
2021     2, 24|                 jako ten kamień na dno, że jeno woda czasami zgurbi
2022     2, 24|         ostatniego, zapustnego wtorku. ~Że zaś ostatki były półświątkiem,
2023     2, 24|             bórg od Żyda, i ziemniakami ze solą.~U bogaczy to już od
2024     2, 24|                południa smażono pączki, że mimo pluchy po całej wsi
2025     2, 24|             znowu od chałupy do chałupy ze swoimi cudakami, że wciąż
2026     2, 24|             chałupy ze swoimi cudakami, że wciąż a coraz w innej stronie
2027     2, 24|        pospieszył, nie bacząc na deszcz ze śniegiem, jaki zaraz od
2028     2, 24|          zmierzchu padał. Zabawiano się ze wszystkiego serca, ile że
2029     2, 24|               ze wszystkiego serca, ile że to ostatni raz przed Wielkim
2030     2, 24|           kościele nie uderzył na znak, że to już północ i zapustom
2031     2, 24|             naród się cicho rozchodził. że ostał jeno Jambroży, niezgorzej
2032     2, 24|            światło do późna, powiadali, że do drugich kurów, bo siedział
2033     2, 24|                bo siedział tam ano wójt ze sołtysem i zgodę czynili
2034     2, 24|               słowo nie wypomni.~Juści, że jeszcze tej samej nocy dowiedziała
2035     2, 24|            krzywd i niesprawiedliwości, że ni spała przez ten czas,
2036     2, 24|               nie było, wychodził równo ze świtem, a wracał późną nocą,
2037     2, 24|       przebudziła się; przecknęła jakby ze snu strasznego, ale tak
2038     2, 24|          strasznego, ale tak zmieniona, że kieby zgoła inna podniesła
2039     2, 24|                 lata, a tak przystygłą, że jakoby ją kto z drzewa wyrzezał,
2040     2, 24|                przy tym do cna z ciała, że szmaty wisiały na niej kiej
2041     2, 24|                 i walki, hardą pewność, że przemoże i weźmie górę nad
2042     2, 24|              tego nie mogła zmiarkować, że Hanka się nie skarżyła na
2043     2, 24|             czuję kiej wdowa, to juści, że już sama muszę się poturbować
2044     2, 24|                nie roztopił w odwildze, ze strzech kapało sznurami
2045     2, 24|               wpadnie i tak się weprze, że ledwie im białe grzbiety
2046     2, 24|            pustą całkiem i tak mroczną, że jeno gdzieniegdzie żółciły
2047     2, 24|         opłyniętym krwią żalem skruchy, że dziw jej serce nie pękło,
2048     2, 24|             nieulękła, śmiało zaś, choć ze drżeniem, skręciła w Borynowe
2049     2, 24|                jej dusza rozradowaniem, że gotowa była całować tę ziemię
2050     2, 24|                się wypytywać o dzieci i ze współczuciem użalał się
2051     2, 24|                dzień, nie wiada, co się ze mną stać może, to dawaj
2052     2, 24|           drodze nad ojcowcymi słowami, że nawet mało zwracała uwagi
2053     2, 24|           któren jej szeptał, jako wójt ze sołtysem co dnia przychodzą
2054     2, 24|            zgody z Jagną naglą starego, że nawet do dobrodzieja gospodarz
2055     2, 24|          wczoraj do późna w noc radziła ze starym, i talk plótł, co
2056     2, 24|               Witka i tobołki ozwał się ze złością:~- Byłaś, widzę,
2057     2, 24|                tak groźna i rozjuszona, że cofnął się zmieszany tym
2058     2, 24|                wykrzyknęła bez namysłu, że zwinął się jakby nożem pchnięty,
2059     2, 24|           zalały ją wspomnienia krzywd, że buchnęła nagłym, wezbranym
2060     2, 24|               wstyd tak mu zalał duszę, że chwycił czapkę i uciekł
2061     2, 24|                 w nim cosik strasznego, że jakoby się całkiem wściekł
2062     2, 24|               pieski w oczy naglądając, że choć czasem i pobił, ale
2063     2, 24|                napastowania i bijatyki, że co dnia chodziły na nich
2064     2, 24|           oburzali się coraz mocniej, a że przy tym i kowal z cicha
2065     2, 24|           stodole się schodzili, juści, że skryto przed matką, tyle
2066     2, 24|                skryto przed matką, tyle że im Szymek pomagał ochotnie,
2067     2, 24|              gdyż zapowiedział groźnie, że jeśli nie wyjdzie do niego
2068     2, 24|               do niego nie spieszy, ale że groźbą niewolił, to wychodziła
2069     2, 24|        odciągnął go w kąt i powiedział, że dopiero co Jagnę pogodzili
2070     2, 24|              dopiero co Jagnę pogodzili ze starym i już się do niego
2071     2, 24|           żywego ognia nasypał w serce, że ledwie się doczekał wieczora
2072     2, 24|                rozjątrzył i uzuchwalił, że wyrwał jakiś kołek i wszedł
2073     2, 24|                mu w oczach z taką mocą, że cofnął się strwożony, zadygotał
2074     2, 24|                iść na nieszpory, pewny, że ją tam spotka i znajdzie
2075     2, 24|                był pełny a tak mroczny, że jeno pod sklepieniami szarzały
2076     2, 24|               wlepione w siebie i czuł, że zwracają baczenie, bo ktoś
2077     2, 24|             pieszczoną, kołyszącą nutą, że dziwnie osłabł w sobie,
2078     2, 24|              ogarniała i głęboka cisza, że zapadał i jakby leciał gdziesik
2079     2, 24|             któren nań wciąż spoglądał, że to wyższy był nad drugie
2080     2, 24|              trzeba~- zahuczał kościół, że jakby z jednej, niepojętej
2081     2, 24|               duszy i tak ją rozpierał, że gdyby nie wstyd, nie zdzierżyłby
2082     2, 24|                co się cisnęły do oczów, że już chciał wyjść nie czekając
2083     2, 24|              zaczęli się pchać naprzód, że ani myśleć było o wyjściu,
2084     2, 24|                 cisza ogarnęła kościół, że każde słowo księdza słychać
2085     2, 24|                   mówił zaś tak gorąco, że zatrzęsły się dusze w udręce
2086     2, 24|                 mu się usuwali z drogi, że kieby ulicą z nagła uczynioną
2087     2, 24|              kiej dzwon tak bił ciężko, że dziw głowa nie rozpękła.~
2088     2, 24|                przyginały się z szumem, że niekiedy gałęź jakaś chlastała
2089     2, 24|             zgrozy niewypowiedzianej ~- Że już i gorzej być nie może! -
2090     2, 24|         zrozumiał winy swoje i grzechy, że wstyd wprost nieludzki zaszarpał
2091     2, 24|                nim dawna zapamiętałość, że ostro ruszył z powrotem
2092     2, 24|            karczmy, dojrzał przez okno, że jest tam sporo ludzi, ale
2093     2, 24|                 kupy i chciał się witać ze znajomkami, któryś mu tam
2094     2, 24|               za szynkwasem.~Zrozumiał, że to on rozgonił wszystkich,
2095     2, 24|                 i kazał dać wódki, jeno że, postawił nie dopity kieliszek
2096     2, 24|              choćby przed jakim ogniem, że do pierwszej z brzega chałupy
2097     2, 24|                  zagradzała go zewsząd, że jakby ruszyć się nie mógł
2098     2, 24|                 pomiarkować, czuł jeno, że jakaś moc nieprzeparta bierze
2099     2, 24|                 okna, bo mu się wydało, że go stróżują, że patrzą za
2100     2, 24|                 wydało, że go stróżują, że patrzą za nim i nieprzerwanym
2101     2, 24|                ściskają i wiążą w pęta, że już ruchać się nie mógł
2102     2, 24|                 zmącony do dna słuchał, że od domów, z cieniów wszystkich,
2103     2, 25|               te rozkisłe dnie marcowe, że czas się ano uczynił zgoła
2104     2, 25|                  co dnia padały deszcze ze śniegiem, co dnia szły takie
2105     2, 25|          przyduszały wszelką światłość, że posępne, ciężkie zmierzchy
2106     2, 25|                to ledwie na to Zdrowaś, że nim dusza pocieszyła się
2107     2, 25|             Matyjasiło się to narodowi, że i nie wypowiedzieć, tym
2108     2, 25|               przez ściany i okna, lało ze wszystkich stron, że już
2109     2, 25|               lało ze wszystkich stron, że już nie można było sobie
2110     2, 25|              sadzawkami w obejściach, a że zaś śnieg co dnia barzej
2111     2, 25|                tak ciemnicami przejęte, że się już nieraz widziało,
2112     2, 25|                płoty.~To i nie dziwota, że Lipce jakby przepadły w
2113     2, 25|              topielą siną się widziały, że nie wiada było zgoła, kaj
2114     2, 25|          rozkrzykiwały po podwórcach.~A że dnie były coraz dłuższe,
2115     2, 25|             cierpiały od tych wycinków, że już miejscami na niższych
2116     2, 25|           dziedzic jak się był zawziął, że żadnemu Lipczakowi grosza
2117     2, 25|               niego chodzili, to juści, że i bieda u komorników i co
2118     2, 25|             gospodarzy robiła się taka, że dobrze stojał niejeden i
2119     2, 25|               jeśli miał choć ziemniaki ze solą i te gorzkie łzy za
2120     2, 25|                 za przyprawę.~To juści, że z tych różnych różności
2121     2, 25|               jutra, struty niepokojem, że jeno szukał okazji, bych
2122     2, 25|           biorąc kajś niekaj i starsze, że nawet dwoje wójtowych, najmłodszych,
2123     2, 25|             mogła nastarczyć lekować, a że przy tym i krowy zaczynały
2124     2, 25|                 wszystkim się widziało, że niech jeno śniegi spłyną,
2125     2, 25|                 wszystkim się widziało, że wiosna wolniej nadchodzi
2126     2, 25|         leniwiej spływały, a co gorsza, że ano krowy jeszcze się nie
2127     2, 25|            mocno siedział, co znaczyło, że zima potrzyma dłużej.~Więc
2128     2, 25|               jakby osnute pajęczynami, że oko szło na wskróś i leciało
2129     2, 25|              lube, wiośniane tchnienia, że w sercach człowieczych wstawał
2130     2, 25|               rwały, we świat ponosiło, że kużden by leciał w to słońce
2131     2, 25|                 taplającą się w słońcu, że jeno szyby grały ogniami,
2132     2, 25|                po sąsiedzku przez sady, że głosy szły na całą wieś,
2133     2, 25|             całą wieś, powiedali sobie, że ktosik ano już słyszał skowronka,
2134     2, 25|              ano już słyszał skowronka, że i pliszki widzieli na topolowej
2135     2, 25|           chmurami, sznur dzikich gęsi, że wnet pół wsi wybiegło na
2136     2, 25|               latał z nią po chałupach, że oglądali ów blady kwiatuszek
2137     2, 25|               to ciepło zwodne czyniło, że się już ludziom widziało,
2138     2, 25|          chmurzące się z nagła niebo, a ze smutkiem głębokim, gdy słońce
2139     2, 25|              mokry śnieg tak jął walić, że może w jakie dwa pacierze
2140     2, 25|        powróciło do dawnego tak prędko, że w nowych dniach deszczów,
2141     2, 25|                  to juści, nie dziwota, że Antkowe sprawki, Borynowe
2142     2, 25|              każden miał dosyć swojego, że ledwie uradził.~A dnie przechodziły
2143     2, 25|           płynące z morza wielgachnego, że ani im początku, ni końca
2144     2, 25|                 chmurzyskami tak gęsto, że darły się ano napęczniałymi
2145     2, 25|                 tak mroczno na świecie, że płakać się ano chciało z
2146     2, 25|                gruchnęła po wsi nowina, że dziedzic rąbie chłopski
2147     2, 25|             mimo to zakotłowało we wsi, że ino drzwi trzaskały i błoto
2148     2, 25|              zapierał się i przysięgał, że nic nie wie, to już i gdzieniegdzie
2149     2, 25|                 własne oczy sprawdziła, że już z dobre pół włóki chłopskiego
2150     2, 25|               ostatnich czasach. Juści, że stara przytakiwała wszystkiemu,
2151     2, 25|            Pietrkowi, trza wodę spuścić ze sadu, bo może wleźć do kopców.
2152     2, 25|               na nią srogo gębę wywarł, że w dyrdy pobiegła, on zaś
2153     2, 25|            poszedł w podwórze naglądać, że raz po raz rozlegał się
2154     2, 25|                oborze, to przy kopcach, że aż w chałupie było słychać.~-
2155     2, 25|                była, a nie żoną ślubną, że nawet już nie baczył, co
2156     2, 25|         powiadali sobie we wsi na ucho, że u rejenta jakieś zapisy
2157     2, 25|           jeszcze przebąkiwali z cicha, że pewnie zapis Jagusi odebrał.
2158     2, 25|            zapis Jagusi odebrał. Juści, że nikto prawdy nie wiedział,
2159     2, 25|              łaskach u ojca teraz była, że ze wszystkim się przed nią
2160     2, 25|           łaskach u ojca teraz była, że ze wszystkim się przed nią
2161     2, 25|               nie wychodziły z chałupy, że nieraz i sypiały razem z
2162     2, 25|                się tak ozeźlił w sobie, że o bele co gniewem buchał
2163     2, 25|                 rękę położył, to juści, że do ziemi przygiąć się musiało
2164     2, 25|             jako chciał, a nie, to fora ze dwora.~Juści, krzywdy nie
2165     2, 25|                i w niczym nie folgował, że i nie było dnia bez swarów,
2166     2, 25|                takie piekło wyprawiała, że na całą wieś się roznosiło.
2167     2, 25|             było, ciężko i tak przykro, że i nie wypowiedzieć: win
2168     2, 25|         boleśniej niźli drugie kobiety, że to i serce miała barzej
2169     2, 25|              mój Jezus, męczyła!~Juści, że robiła staremu wszystko
2170     2, 25|            godziła, pograżając jeszcze, że przez moc odeśle ją mężowi
2171     2, 25|                   To i cóż miała począć ze sobą? co? Kiej nie poredziła
2172     2, 25|                 wielce i tak rozżalona, że nieraz przepłakała całe
2173     2, 25|     nieprzenikniony, tak obcy i głuchy, że zamierała z bojaźni jako
2174     2, 25|               wsadzą.~To i nie dziwota, że z tego wszystkiego garnęła
2175     2, 25|             choć go miłowała jakby jeno ze strachu i rozpaczy, bo wtedy,
2176     2, 25|                 pękło w niej i pomarło, że się już nie wyrywała do
2177     2, 25|                 niewolenia, a i bez to, że w chałupie źle było i nudno,
2178     2, 25|               było i nudno, a i bez to, że na złość staremu, a i bez
2179     2, 25|                to, iż się jej widziało, że wróci to dawne, wielkie
2180     2, 25|              nigdy nie wypowiadany żal, że on nie jest tym, jakiego
2181     2, 25|                 a tak różny od drugich, że zgoła do nikogo niepodobien
2182     2, 25|            zgroza śmiertelnego grzechu, że nieraz słuchając jego głosu,
2183     2, 25|       przerażenia, bo widziało się jej, że zły jest w nim i całe piekło
2184     2, 25|                 nawet na myśl przyszło, że i ona winowata tych grzechów
2185     2, 25|               ale czuła ją tylko mocno, że bezwolnie traciła coraz
2186     2, 25|          ciepłych dżdżów i słońca, jeno że już ni razu dusza jej nie
2187     2, 25|                Pietrek robił zawzięcie, że ino warczała gruda i błoto
2188     2, 25|             tyla, by jeno słychać było, że robi, a skoro stary poszedł
2189     2, 25|               dyć mam swojego tylachna, że i nie dziwota, jak się człowiekowi
2190     2, 25|              stali kiej te zimne słupy, że jeno serca biły im kołatliwie,
2191     2, 25|            duszę i napełnił oczy łzami, że zachciało się jej płakać
2192     2, 25|                przed nim a przepraszać, że go już miłować nie poradzi,
2193     2, 25|                 ją przychwycił za rękę, że ni drgnąć nie mogła, i chrypliwym,
2194     2, 25|            głupią głową nie miarkujesz, że jeślim na takie psy zeszedł,
2195     2, 25|                i na to nie pomstowałem, że ci stary mojego rodzonego
2196     2, 25|                  A tobie się już mierzi że mną, wywijasz się kiej ten
2197     2, 25|                i taka go złość porwała, że rzucił się do niej z pięściami,
2198     2, 25|                 to jeno czuła okropnie, że stała się jej krzywda, stała
2199     2, 25|                chciało się jej krzyczeć ze wszystkich sił, na cały
2200     2, 25|              głuchy, gnębiący, okropny, że może on już nie powróci,
2201     2, 25|       brzemieniem nieutulonych smutków, że już i na nic nie bacząc,
2202     2, 25|           strapieniem a gniewem srogim, że już drzwi się nie zamykały,
2203     2, 25|                wszystkich i tak groźna, że cala wieś przycichła z nagła,
2204     2, 25|              każden czuł w tej minucie, że to nie przelewki, a sprawa
2205     2, 25|               przeciągał mroźny wiater, że ziemia jęła się ścinać w
2206     2, 25|         wyraźniej.~Naraz się rozniesło, że poniektórzy gospodarze się
2207     2, 25|                nie dojrzał, ale mówili, że i on poszedł.~Wójta doma
2208     2, 25|           uradzi, a radzili długo, jeno że nikto nie wiedział co i
2209     2, 25|                 powstawać na radzących, że nic nie uradzą dobrego la
2210     2, 25|            komornikami i drugą biedotą, że już otwarcie namawiał, by
2211     2, 25|          skorych do pierwszeństwa, jeno że się jeszcze każden wagował
2212     2, 25|            odwracano się nawet plecami, że to jeszcze zbyt żywo pamiętano
2213     2, 25|            sprawki, nie zważał na to, a że go wnet poniesła zapamiętałość
2214     2, 25|               nuż pomstować a judzić... że wnet karczmę zalał wrzask,
2215     2, 25|                każden co innego radził, że ciskali się zapamiętale,
2216     2, 25|            trzeba było, to słowo ostre, że już w końcu jeden drugiego
2217     2, 25|                 położyli, a takie dęby, że w pięciu chłopa nie obejmie.~-
2218     2, 25|               sieci, bo dwory wszędzie, ze wszystkich stron, kiej te
2219     2, 25|         pomstując i pograżając srogo, a że radzili głośno i z gorącością
2220     2, 25|     przypominały nie dojedzone kolacje, że krzykali na Żyda o chleb
2221     2, 25|                  cichość padła na wieś, że jeno kiejś niekiej pies
2222     2, 25|        zaszczekał albo wiatr zaszumiał, że przemarzłe drzewiny tłukły
2223     2, 25|                i takim strachu dziwnym, że pacierzem duszę krzepić
2224     2, 25|                 jakieś spać nie dawały, że zrywali się wyglądać, czy
2225     2, 25|            przez sen, powiedając potem, że zmora go dusiła; to gdziesik
2226     2, 25|            skoro się jeno uczynił świt, że chyla tyla rozedniało i
2227     2, 25|                aż strach padł na serca, że ludzie strwożeni, wylękli
2228     2, 25|                szyję przyodziewali się, że niejeden jeszcze w drodze
2229     2, 25|               grudzią, wody się ścięły, że pełno było zamarzłych kałuży
2230     2, 25|             powietrze, a tak słuchliwe, że całym światem szły te krzyki
2231     2, 25|           barzej i znowu nieruchomieli, że widzieli się kiej te_ snopy,
2232     2, 25|               naród odwodzić, straszyć, że za to, co zamyślają, cała
2233     2, 25|                wiedziano bowiem dobrze, że obaj dworowi się wysługują
2234     2, 25|    przeszkadzaniu.~I Rocho przyszedł, i ze łzami przekładał podobnie -
2235     2, 25|            patrzyli ponuro i zawzięcie, że ksiądz się rozpłakał, nie
2236     2, 25|               był kiej ściana i surowy, że aż mróz szedł od niego,
2237     2, 25|                 mu kto zrobi! Jeździlim ze skargą - na darmo. Ale miarka
2238     2, 25|                 Polaki, .to mówię wama, że rady już inszej nie ma,
2239     2, 25|            leciał do domu sposobić się, że powstała gorączkowa spieszna
2240     2, 25|             klątwy, to kobiece lamenty, że ino się wieś trzęsła od
2241     2, 25|             błyskawica zamigotała kosa, że jakby na rolę ciągnął naród,
2242     2, 25|                rolę ciągnął naród, jeno że nie było śmiechów, żartów
2243     2, 25|                 Amen! - przywtórzyli, a że zaświegotała właśnie sygnaturka,
2244     2, 25|                sygnaturka, snadź ksiądz ze mszą wychodził, żegnano
2245     2, 25|               ich było z trzech chałup, ze Stachem na przedzie, naród
2246     2, 25|                niewiela ich, było, jeno że starczyli za pół wsi, bo
2247     2, 25|                tak zawzięcie i zajadle, że drzewa padały jedne po drugich,
2248     2, 25|                tak przysłaniał ogromem, że ginęli zgoła w cieniu konarów,
2249     2, 25|            nieustępliwe, krzepkie, jeno że bite mocą niezmożoną, iż
2250     2, 25|           słońce podniesło się do tela, że osędzielizna jęła skapywać,
2251     2, 25|                 bliższy i wyraźniejszy, że wnet rozległy się pojedyncze
2252     2, 25|              rębaczom.~Boryna wyskoczył ze sani i pognał przodem; za
2253     2, 25|         pozwalamy! - wrzeszczeli razem, że i nikto nie wyrozumiał,
2254     2, 25|             przy struchlałych i ryknął, że na cały las się rozległo:~-
2255     2, 25|                  a zwłaszcza Rzepczaki, że to szlachta była i od wieków
2256     2, 25|           kilkadziesiąt rąk chwyciło go ze wszystkich stron i wyrwało
2257     2, 25|                stron i wyrwało z konia, że kiej ten kierz, ryjem podważony,
2258     2, 25|           niespodzianie w kopy, zamąci, że jeno jeden kłęb nierozeznany
2259     2, 25|                 i taki zamęt, taki wir, że już nic nie było widno,
2260     2, 25|              ustępując ani na krok, ile że przybywała im ciągła pomoc,
2261     2, 25|            ostatniej chwili się zjawił, że zaś chłop był jak byk, mocarz
2262     2, 25|            fuzji, rozpędzał i tak prał, że niech Bóg broni!~Poszedł
2263     2, 25|              odlew pięścią między oczy, że jeno ozwarł ramiona i z
2264     2, 25|                 skórę ujmą i ciepią się że nim to w tę, to w ową stronę.~
2265     2, 25|               taki, zamęt, kotłowanina, że swój swojego ledwie rozpoznał,
2266     2, 25|             prosili o miłosierdzie, ale że naród był rozsrożony jeszcze
2267     2, 25|                nich niźli na dworskich, że rozgorzał kiej ta żagiew
2268     2, 25|            ozdzierali, kulali po ziemi, że już przymilkły wrzaski,
2269     2, 25|                 się sądny dzień zrobił, że i wypowiedzieć nie sposób !~
2270     2, 25|                się całkiem powściekani, że aż strach było na nich patrzeć,
2271     2, 25|            większym krzykiem Lipczaków, że już się zaczynały gonitwy
2272     2, 25|             bitce, w takim pomieszaniu, że ni jednej twarzy nie rozeznał,
2273     2, 25|             spodzie, czapa mu zleciała, że jeno ten siwy łeb podskakiwał
2274     2, 25|           okropny ścisnął mu tak serce, że ledwie mógł dychać, ręce
2275     2, 25|                 się zakręciło w głowie, że stał długą chwilę, nie wiedząc
2276     2, 25|             takim szaleństwem w oczach, że borowy się zląkł i zaczął
2277     2, 25|             zaczął uciekać, ale czując, że go tamten dogania, odwrócił
2278     2, 25|                jakimś cudem, tyle jeno, że twarz osmalił, a Antek zwalił
2279     2, 25|             potem jakby się zapamiętał, że już nie wiedział, co robił;
2280     2, 25|              truchlały, ludzie uciekali ze strachem, bo straszny był,
2281     2, 25|            jakiś a tak nadludzko mocny, że prawie sam jeden zmordował
2282     2, 25|               Pacześ przetrącony kulas, że stąpić nie mógł i darł się
2283     2, 25|               Kobus zaś był tak pobity, że się ruchać nie mógł, Mateusz
2284     2, 25|              też ucierpieli nie gorzej, że prawie nie było ani jednego,
2285     2, 25|              który by cało wyszedł, ale że górę wzięli, to i na ból
2286     2, 25|           wszyscy byli pijani triumfem, że niejeden zataczał się na
2287     2, 25|              byli wesela i takiej mocy, że niechby się kto sprzeciwił,
2288     3, 26|               coraz barzej nad światem, że już kajś niekaj wydzierały
2289     3, 26|        rozsączały się w martwe siności, że na niebie poczynały gorzeć
2290     3, 26|               nie było, czuło się jeno, że leda pacierz wyłupie się
2291     3, 26|        rozpoczynało świętą ofiarę dnia, że wszystko jakby z nagła padło
2292     3, 26|               to biegła aż truchcikiem, że ino torbeczki wyskakiwały
2293     3, 26|              podniesło na parę chłopów, że dojrzał choćby i najdalsze
2294     3, 26|                i taką lubością tchnęło, że już się dusza Agaty wyrywała,
2295     3, 26|          przepływały przez blade niebo, że boćki ważyły się nad łęgami,
2296     3, 26|                ród skrzydlaty nadciągał ze śpiewaniem, a kędy tknęła
2297     3, 26|                role serc człowiekowych, że dźwigały się z utrapień
2298     3, 26|               nowe serce uwieszą, serce ze słońca uczynione, że bije
2299     3, 26|              serce ze słońca uczynione, że bije górnie, dzwoni, huczy
2300     3, 26|       nieśmiertelnych mocach i klęczący ze szczęścia ogarnia sobą oną
2301     3, 26|              kochaną, tę ziemię świętą, że szła jak pijana.~Aż dopiero
2302     3, 26|                 po wynędzniałej twarzy, że jeno mamrotała cosik, a
2303     3, 26|                tak się trzęsła w sobie, że ani weź naleźć różańca,
2304     3, 26|                 przypomniane z nagła...~Że zaś dzień był już duży i
2305     3, 26|                 tak jeszczech pod wodą, że jeno grzbiety zagonów przemiękłych
2306     3, 26|          zgarniając wszystkie te głosy, że ziemia stawała niekiedy
2307     3, 26|            kobiet rozrzucających nawóz, że ostry, przenikliwie w nozdrzach
2308     3, 26|             zieleniła się trawa.~Juści, że tak pusto było na polach,
2309     3, 26|              jakieś ziarno.~- Musi być, że groch sieje, kiej tak wcześnie...
2310     3, 26|          tylachnymi koszykami... Juści, że nie kto drugi.~Pochwaliła
2311     3, 26|              przeszli prędko, rozgadani ze sobą.~- Dyć od tylich skrzatów,
2312     3, 26|            wpatrując się znowu w drogę, że to wyszedł ze wsi Żyd jakiś
2313     3, 26|            znowu w drogę, że to wyszedł ze wsi Żyd jakiś pchając przed
2314     3, 26|               wieś była już tak blisko, że poczuła zapach dymów i dojrzała
2315     3, 26|            radość zatrzęsła jej sercem, że to Jezus pozwolił dożyć
2316     3, 26|                ją tak rozebrała radość, że każda kosteczka trzęsła
2317     3, 26|             Jakże, uciułała sobie tyla, że musi starczyć na pochowek.~
2318     3, 26|                 w to całą duszę kładła, że skoro śmierci porę Pan Jezus
2319     3, 26|                zawsze mieć gotowe, no i że nie było gdzie rozłożyć
2320     3, 26|                bo wiedząca była dobrze, że wszystko urządzenie na świecie
2321     3, 26|           lękliwie...~Nie dziwota więc, że skoro się teraz przywlekła
2322     3, 26|              wsi ostatkami sił, czując, że już ten czas ostatni przychodzi
2323     3, 26|               mszę świętą przy trumnie, ze światłem i pokropieniem
2324     3, 26|               choćby w kruchcie! Juści, że i myśleć nie śmiała, by
2325     3, 26|               piersiach, kaszel męczył, że ledwie się mogła ruchać,
2326     3, 26|                 grobli, jeno tak nisko, że omączone dachy wystawały
2327     3, 26|                 i przeszła cicho, rada, że jej nie poczuły psy, wylegające
2328     3, 26|              nagich padający na ziemię, że jakby jej nikto i nie spostrzegał.~
2329     3, 26|              radowała się całym sercem, że wszystko tak znajduje, jako
2330     3, 26|                miała oberwane poszycie, że łaty dachu widać było kiej
2331     3, 26|              gdzie, bo dom był znaczny, że to dzieuchy popstrzyły wapnem
2332     3, 26|                 a proste i tak galante, że niejeden i chałupy takiej
2333     3, 26|                 w cichości a skupieniu, że jeno chwilami ciężkie wzdychy
2334     3, 26|            fruwając niekiedy pod nawami ze źdźbłami w dziobach, a czasem
2335     3, 26|                 czasem jaskółki wpadały ze świegotem przez wielkie
2336     3, 26|             musi w supełkach, to juści, że chętliwie przypuszczą waju
2337     3, 26|                   Zdrowi... jeno Tomek, że słabował ździebko, to się
2338     3, 26|          śmiechu !~- Rzekłam, a dołożę, że nie sam siedzi, a z dobrą
2339     3, 26|             strachem coraz zjadliwszym, że już z umysłu przywalniała,
2340     3, 26|             wywarta była na przestrzał, że dojrzała maciorę z prosiętami
2341     3, 26|                 nie wiada było ino kaj, że nawet mój zbierał się do
2342     3, 26|          Organiścina odmieniła mi jaja, że trzy swoje dawałam za jedno...
2343     3, 26|                 chałupy... roboty tyla, że nie wiada, gdzie przódzi
2344     3, 26|                 tym oglądem i strapiła, że nie tylko wyręki mieć z
2345     3, 26|         ostatnia godzina, powiadam wam, że dziw, jako żywię jeszcze
2346     3, 26|               miały począć? do kogo iść ze skargą? A do tego zawziął
2347     3, 26|              zawziął się na cały naród, że ni jednego komornika ze
2348     3, 26|                 że ni jednego komornika ze wsi do roboty nie zawołał.
2349     3, 26|                 narodu było. Powiedali, że wszystkich karać nie pokarzą,
2350     3, 26|                poręby, pobili rębaczów, że po dobrej woli nie ustąpili,
2351     3, 26|           Mateusz Gołąb był tak pobity, że go aż przywieźć musieli,
2352     3, 26|           drugim dostało się też dosyć, że i nie spamiętać, co i komu!
2353     3, 26|            dokazali, wrócili też bujno, ze śpiewami kiej po tej wojnie
2354     3, 26|                 pacierz przyjechało ich ze trzydziestu, a z nimi urzędniki
2355     3, 26|          rozłożyli się na plebanii. No, że już i nie wypowiem, co się
2356     3, 26|            chcieli zrazu całą wieś wraz ze wszystkimi kobietami brać,
2357     3, 26|                 a ten płacz dzieciński, że chłopy już się za kołami
2358     3, 26|               cosik przełożyć starszym, że nas poniechali, nawet Kozłowej,
2359     3, 26|                 Tak się ano zapamiętał, że mu ojca zabili, sam ano
2360     3, 26|               jeszczech drugich wzieni, że więcej niźli pięćdziesiąt
2361     3, 26|               popędzili do kreminału...~Że i rozum ludzki nie poradzi
2362     3, 26|                i czas przychodzi rodów, że już poniektóre zległy, krowy
2363     3, 26|           koszulę, a roboty innej tyla, że już i nie wiada, za co się
2364     3, 26|             jeździł i wójt i powiedają, że kiej śledztwa skończą, to
2365     3, 26|            skończą, to ich popuszczają, że to sądy mają być później,
2366     3, 26|                i pochyliła się ku ziemi ze zgrozy i zdumienia, bo te
2367     3, 26|            duszę taką zgryzotą i bólem, że chlipać cicho poczęła.~-
2368     3, 26|               na dobre czy co?~- Juści, że jakby na to przychodziło!~-
2369     3, 26|             ludzką i grzechy!~- Pewnie, że nie inaczej. Pan Jezus karze
2370     3, 26|                  jęknęła załamując ręce ze zgrozy.~Stara się już nie
2371     3, 26|                przejętą tymi nowinkami, że powlekła się do obórki wypoczywać.~
2372     3, 26|                  bo przy Kłębowej, jeno że pojadała mało wiele, kiej
2373     3, 26|               Zaś kiej już noc zapadła, że nawet i zorze grające po
2374     3, 26|             dziewuchom, a tak pięknych, że ino grały farbami, wrzask
2375     3, 26|             kolorową nicią obdzierganą, że gospodyni aż wręcz plasnęła
2376     3, 26|            otwarty widzi się cała wieś, że jeno kamieniem przywalić
2377     3, 26|          przywalić i krzyże postawić... że nawet pacierza nie będzie
2378     3, 26|              zabaczyła wama powiedzieć, że wzielim waszą pierzynkę
2379     3, 26|                 wzielim waszą pierzynkę ze skrzyni... Marcycha chorzała
2380     3, 26|               ją tak cosik za gardziel, że urwała, dowlekła się po
2381     3, 26|              chycił żałośliwości pełen, że dziw jej serce nie pękło.~
2382     3, 27|           przyodziana i jakąś chuścinę, że to ziąb był na świecie galanty.~
2383     3, 27|                z trudem przyklęknąwszy, że to leda tydzień spodziewała
2384     3, 27|           jeszcze niewidną monstrancją.~Że zaś przymrozek był z nocy,
2385     3, 27|          przyziemnych mrokach utopiona, że jeno poniektóre chałupy
2386     3, 27|          przednie kulasy się zwlec, ale że spaśny był wielce, zwalił
2387     3, 27|           świeżego.~- Portki tak ciężą, że ci i na kulasy niełacno;
2388     3, 27|        świńskiego jedzenia przygarścią, że sfruwały z grzęd skwapliwie,
2389     3, 27|               piersi, a polizywać ręce, że rada nierada pogłaskała
2390     3, 27|               powiała wichura płomieni, że szrony się zaiskrzyły i
2391     3, 27|         chlustanie wody przy nabieraniu ze stawu, wrótnie kajś niekajś
2392     3, 27|               budziła później ździebko, że to niedziela była i każden
2393     3, 27|               myśle, jakie ją oprzędły, że pacierz jeno wargami mówiła,
2394     3, 27|            smutków i utrapień tylachna, że aż ją dziw brał, jako to
2395     3, 27|             przemogła, i doczekała się, że oto Pan Jezus przemienił
2396     3, 27|          przecierpiała bez te pół roku, że drugi człowiek bez całe
2397     3, 27|                Antkowego ustatkowania i że te ziemie będą ich na wieki.~
2398     3, 27|                cosik zamamrotał i padł, że trza mu było nożem zęby
2399     3, 27|           utrudzenia.~A jej wtedy dusza ze strachu zakrzepła na ten
2400     3, 27|                lity kamień.~Szczęściem, że nim jeszcze chłopaka docucili,
2401     3, 27|              zgoła nieprzytomny.~Juści, że ją płacz chwycił i boleść
2402     3, 27|                  ale się przemogła, ile że ją ociec, stary Bylica,
2403     3, 27|                     Zmiarkowała rychło, że w dyrdy poleciała do chałupy,
2404     3, 27|                 i co było na podorędziu ze szmat, resztę zaś zdała
2405     3, 27|               rychłej śmierci starego i że Antka wezmą, bo ją był o
2406     3, 27|                 w opiekę? Kiej wiadomo, że jak się sam człowiek nie
2407     3, 27|              rozdrożnym wywieisku, jeno że się nie cofnęła przed robotą
2408     3, 27|             kowalowie, zawzięci na nią, że niech Bóg broni; był wójt,
2409     3, 27|         sprzeciw przez Dominikową.~Tyle że jej nie przemogli, nie dała
2410     3, 27|           świtania do nocy późnej.~Jeno że to niezwyczajna była ni
2411     3, 27|                 moc szła, to szła, dość że się nie dała, urastając
2412     3, 27|          najpierwsze we wsi gospodynie, że nawet Płoszkowa i drugie
2413     3, 27|                 czym jeno mogły.~Juści, że wdzięcznym sercem przyjmowała
2414     3, 27|               jako to żgnięcie w serce, że i teraz poderwała się z
2415     3, 27|           dostało się przy tym i Józce, że słońce na chłopa, a ona
2416     3, 27|             było jeszcze całkiem cicho, że ze złością huknęła drzwiami;
2417     3, 27|               jeszcze całkiem cicho, że ze złością huknęła drzwiami;
2418     3, 27|              wychudła i tak zmartwiała, że podobien się stał do onych
2419     3, 27|              pierzynę bardziej na nogi, że to gorąco było w izbie,
2420     3, 27|              zepchnąwszy do pół piersi, że ramiona i szyja leżały nagie,
2421     3, 27|               pomyślała z taką goryczą, że wychodząc drzwiami trzasnęła,
2422     3, 27|              spokojności. Wiadomo jest, że kiej kto na śmierć choruje,
2423     3, 27|                mleka, bo jeść nie mógł, że mu się to wszystko zwracało.~
2424     3, 27|           złodzieja - to i nie dziwota, że ciągnęło ją na świat, że
2425     3, 27|                że ciągnęło ją na świat, że chciało się jej lecieć na
2426     3, 27|               na każdym kroku pilnować, że dzień nie przeszedł bez
2427     3, 27|           ciepłem buchająca i lubością, że powiódł po niej zmrużonymi
2428     3, 27|                 wygadał się przede mną, że stary musi mieć sporo gotowego
2429     3, 27|                  wciąż rozwarte.~Juści, że był jej obmierzły, bojała
2430     3, 27|                ją ano gnębiło boleśnie, że przed Hanką ustępować musi,
2431     3, 27|            robienia na sprzeciw.~Juści, że ją i matka podmawiała, i
2432     3, 27|               ją już mierziły te wojny, że nieraz chciała wszystko
2433     3, 27|              kłótni, szła ciągła wojna, że już zgoła było nie do wytrzymania.~
2434     3, 27|           parobka, choćby na lekarstwo!~Że już ni miejsca, ni rady
2435     3, 27|               wyjść do kogo, wiedziała, że tam, pod brogiem, o każdym
2436     3, 27|             czeka na nią i wypatruje... że jest ktosik, któremu lubo
2437     3, 27|                nikto nie przyniewala...~Że wójt za nią chodzi, podskubuje,
2438     3, 27|                ino bez to mu przyzwala, że ckni się jej wielce i nie
2439     3, 27|            obcym zgoła i tak obojętnym, że nie potrafiła go żałować,
2440     3, 27|           potrafiła go żałować, a nawet ze skrytą radością przyglądała
2441     3, 27|           wtenczas obcym stał dla niej, że nawet nie umiałaby go sobie
2442     3, 27|                wczoraj, pomdlałe nieco, że to im wody zapomniała nalać.
2443     3, 27|                 głodu ryczy!~- Powiedz, że wara jej do krowy mojej! -
2444     3, 27|             jęła najspokojniej wybierać ze skrzyni ubiory rozkładając
2445     3, 27|             kajś niekaj przebielały się ze sadów i słupy niebieskich
2446     3, 27|           przepływały białymi sznurami, że się wydawało, jakoby płynęły
2447     3, 27|             jakieś niedojrzane ptactwo, że jeno krzyk długi a jękliwy
2448     3, 27|                tęsknica ścisnęła serce, że wodziła przygasłymi oczyma
2449     3, 27|              spoza wezbranej tęskności, że łzy ważne pociekły po zbladłych
2450     3, 27|             rozpiera, podrywa i ponosi, że oto poszłaby na kraj świata,
2451     3, 27|        popuszczając ździebko obertelek, że to był niezgorzej podjadł,
2452     3, 27|                wpadł zadyszany Witek.~- Że to nawet gęsiorom spokoju
2453     3, 27|           spytała go po cichu.~- Juści, że nie kto drugi, nie wydaj
2454     3, 27|                 gospodynię, wybierającą ze skrzyni świąteczne szmaty. -
2455     3, 27|                jak było... Wypatrzyłem, że na noc przed gankiem ostaje...
2456     3, 27|                docierały zapowietrzone, że musiałem uciekać, jeszcze
2457     3, 27|                 taki schowek umyśliłem, że i strażniki nie zwąchają...
2458     3, 27|              wolno, długo i rozgłośnie.~Że w jaki pacierz, a wszyscy
2459     3, 27|                je wyczesać i przeiskać, że to w tygodniu nie starczyło
2460     3, 27|               wysypując się z opłotków, że po drogach niby te maki
2461     3, 27|               się półgłosem na koronce, że to na książce nie umiała.~
2462     3, 27|              świąteczna ogarniała wieś, że nikaj głosów żadnych nie
2463     3, 27|           chałupami dogrzewało galanto, że już muchy wyłaziły na ogrzane
2464     3, 27|              nawet ptaki zamilkły, jeno że wrony, czające się złodziejsko
2465     3, 27|           gdziesik i przeleciał blisko, że ino jego cień wielgachny
2466     3, 27|              taki mądrala, taki bogacz, że trudno znaleźć drugiego,
2467     3, 27|                 się w izbie i na ganku, że to kilka rówieśnic z nią
2468     3, 27|        gardzieli.~Śmiechu było niemało, że to niejedna przełknąć nie
2469     3, 27|          patrząc na nikogo.~Zerwała się ze skrzyni, strach ją przejął
2470     3, 27|             przejął i za serce ścisnął, że słowa nie mogła wykrztusić. ~-
2471     3, 27|        zawodliwie.~- Kiej ociec mówili, że jak się podpasie, to przedadzą -
2472     3, 27|             oblała.~- To mi powiedział, że jak zechcecie, poredzicie
2473     3, 27|          skończą... A to się przewlecze że to wieś cała, tyle ludzi... -
2474     3, 27|                 biedząc, nie potrafiła, że i sposobny czas przeszedł,
2475     3, 27|           przetratuje a chłopów wybije, że jeno po chałupach opustoszałych
2476     3, 27|            silnie boląca pamięć krzywd.~Że już i nie wypowiedzieć,
2477     3, 27|          świtaniu, kiej przecknęli jeno ze śpiku, w każde przypołudnie
2478     3, 27|                diabelskie, złe zielsko, że same pięści się zaciskały
2479     3, 27|                się piorunami.~To juści, że Rochowe słowa, kiej ten
2480     3, 27|               żądna roboty i pokazania, że poradzi wszystkiemu, iż
2481     3, 27|           Wypuściły go na podwórze, ale że świńtuch był spasiony, to
2482     3, 27|                 i po mszy, a przychodzi ze statkami oporządzić wieprzka.~-
2483     3, 27|                  Czas znajdzie!... wie, że gorzałki żałować nie będę,
2484     3, 27|           rankiem wyparzyć.~Józka rada, że mogła się wyrwać na wieś,
2485     3, 27|                gibać w Hanczynych ręku, że kowalowie chcieli ją wyręczyć;
2486     3, 27|              nie popuściła jednak, mimo że już mdlały jej ramiona i
2487     3, 27|              puszczając z rąk gromnicę, że się potrzaskała w kawałki.~-
2488     3, 27|          nieustępliwie kowal miarkując, że stary chce coś tajnego Hance
2489     3, 27|                 wskazując mu ręką drzwi że się wyniósł kiej ten pies
2490     3, 27|               tam dotykały głowy łóżka, że przez szyby można było posłyszeć
2491     3, 27|                 po jego wyjściu.~Juści, że przysiadła na brzeżku, ledwie
2492     3, 27|                  Gdzie?~Trzęsła się już ze wzruszenia.~- We zbożu...~
2493     3, 27|             podnieść.~Hanka zakrzyczała ze strachu, przybiegli wnet
2494     3, 27|             społem na dzień dogasający, że już jeno w stawie tliły
2495     3, 27|               przyjacielsku poredzacie, że się po całej wsi roznosi...~
2496     3, 27|           chmurzyska przysłoniły niebo, że ni jeden gwiezdny migot
2497     3, 27|               tak roztrzęsiona w sobie, że jej się płakać chciało.
2498     3, 27|              się płakać chciało. Juści, że przestał i wszyscy przyszli
2499     3, 27|                 wieczoru było tak samo, że wstało w niej jakieś strachliwe
2500     3, 27|            ktosik to penetruje, a swój, że psy nie chcą docierać.~Rozeszli