Tom, Rozdzial

3501     3, 35|               jedni na drugich nastają, że już ciężko we wsi wytrzymać.~-
3502     3, 35|                wyprawia takie historie, że posłuchu mieć nie może w
3503     3, 35|            Grzelą i chłopakami radzili, że jak powróci, to już my razem
3504     3, 35|        strażnikom przykazuje, by wespół ze złodziejami nie kradli.~-
3505     3, 35|       łachmytkiem z urzędu.~Wrzeszczał, że stropili się taką zuchwałością
3506     3, 35|               niejednemu skóra ścierpła ze strachu. Kłąb podjął:~-
3507     3, 35|                   Nie rzekłem mu wiela, że zeźlił się na mnie i jął
3508     3, 35|               wykładał stary Płoszka.~- Ze strachu to byście go i wydali...
3509     3, 35|            skraje były tak przejrzyste; że nawet dalsze wsie wynosiły
3510     3, 35|                 Kurz się wzbił za nimi, że jeno niekiedy zabielała
3511     3, 35|                radość, w dziwny spokój, że niejednemu wezbrało serce
3512     3, 35|                Rocho, dobrze miarkując, że się ociągać poczynają.~Skręcili
3513     3, 35|              starą zachwaszczoną drogą, że kiejby kwietna wstęga leżała
3514     3, 35|               Szwab zaszwargotał ostro, że wnet przysiedli ma miejsca
3515     3, 35|          dzwoniły prawie nad głowami, a ze zbóż sypało się gęste, nie
3516     3, 35|                 miejsc. Jeno ten stary, ze siwą brodą, podniósł się
3517     3, 35|              wodził oczyma po ciżbie.~- Ze sprawą przyszliśmy do was -
3518     3, 35|             trząchając kulasami, tupiąc ze złością, że już niejeden
3519     3, 35|            kulasami, tupiąc ze złością, że już niejeden z pięściami
3520     3, 35|                Niemiec poczerwieniawszy ze złości, wrzasnął:~- Ziemia
3521     3, 35|                po naszemu jest inaczej, że powinna być tego, komu jest
3522     3, 35|               stary, ale już się trząsł ze złości, a i drugie ledwie
3523     3, 35|                    zaklął Mateusz, jeno że się nie ulękli, krzycząc
3524     3, 35|              ludźmi, jak pod przysięgą, że na Podlesiu nie wysiedzicie!
3525     3, 35|            kijami a wrzeszcząc zajadle, że wymysły i pogrozy latały
3526     3, 35|               wiater przegarniał zboża, że kłoniły się dzwoniąc kłosami,
3527     3, 35|            turbujcie się, już my w tym, że ustąpią - zapewniał Mateusz.~-
3528     3, 36|             Rozdział 11~Już tak dniało, że caluśki świat pokrył się
3529     3, 36|            kukiełki.~Witek też wyleciał ze stajni, a za nim źrebak,
3530     3, 36|                 a za nim źrebak, któren ze rżeniem jął się dobierać
3531     3, 36|                 zaczął naklepywać kosę, że cieniuśki, ostry brzęk rozdzwaniał
3532     3, 36|                przeciągał i ślepie tarł ze śpiku, a kto rzucał niekiej
3533     3, 36|               zimne ostrza jeno łyskały ze świstem i trawy kładły się
3534     3, 36|              wieczory zionące spiekotą, że już wysychały studnie i
3535     3, 36|                  krowy ostawiały mleko, że to głodne wracały z wypalonych
3536     3, 36|                  a to Dominikowej spory ze synem, a to Miemcy, a to
3537     3, 36|       sąsiedzkie spory, tyle tego było, że prawie zapominali o biedzie,
3538     3, 36|               swarach.~Nie dziwota też, że skoro nadeszły sianokosy,
3539     3, 36|               któregoś dnia powiedział, że Miemcy zaskarżyli dziedzica
3540     3, 36|            szkliwem, a tak przejrzyste, że każdy kiełb widniał pod
3541     3, 36|           początku zawdy mówiłem jedno, że nie dziś, to jutro Miemcy
3542     3, 36|                 nami.~- Jeno mi dziwno, że Michał teraz ze wsią trzyma.~-
3543     3, 36|                 dziwno, że Michał teraz ze wsią trzyma.~- Węszy on
3544     3, 36|           Lipcami, młynarz się zlęknął, że Niemcy mogą postawić wiatrak
3545     3, 36|           karczmarz też pomaga narodowi ze strachu o siebie, dobrze
3546     3, 36|                o siebie, dobrze on wie, że kaj Miemce siądą, tam się
3547     3, 36|              szukał czegoś koło siebie, że Hanka odchodząc na łąki
3548     3, 36|            narodu, bo zdawał się konać, że Hanka już mu gromnicę wtykała,
3549     3, 36|                 nić nie powiedział, ale że widać było, jako słabnie
3550     3, 36|             trzymał ją kieby na uwięzi, że nie poredziła odbieżyć chorego
3551     3, 36|            drogach ciężkie, opasłe wozy ze sianem, wracali ze śpiewami
3552     3, 36|                 wozy ze sianem, wracali ze śpiewami kosiarze, a na
3553     3, 36|                 ciągnące nieprzeparcie, że dawała się na ich wolę,
3554     3, 36|           niekiedy, jakby wyrywając się ze strasznego snu, błagała
3555     3, 36|                 przez spieczoną ziemię, że tyle było z niego pociechy,
3556     3, 36|                 było i ludno, bo Hanka, że to skończyli kosić, zaprosiła
3557     3, 36|        zaprosiła wszystkich, występując ze sutą kolacją: pachniała
3558     3, 36|           kolacją: pachniała jajecznica ze szczypiorkiem, raźno skrzybotały
3559     3, 36|            dzisiaj i niechętną, jął się ze złości spierać z Pietrkiem,
3560     3, 36|           Jędrek przyleciał po siostrę, że matka ją wzywa.~Wkrótce
3561     3, 36|          Mateusz coś długo się ociągał, że dopiero w dobry pacierz
3562     3, 36|            robiła wieczorne porządki, a że dziecko zaczęło coś matyjasić,
3563     3, 36|              roztrzęsiona oczekiwaniem, że przytomność traciła, wybuchała
3564     3, 36|                leda powodu, rozprawiała ze sobą i potaczała się kiej
3565     3, 36|                przed domem, jaże wybita ze sił i srodze spłakana, pogasiwszy
3566     3, 36|              ledwie rozeznanych ścian i ze sadów rozchodziły się ciche
3567     3, 36|            ciężkiego snu, zdało mu się, że to już duży dzień, że zaspał,
3568     3, 36|              się, że to już duży dzień, że zaspał, a jakieś pilne roboty
3569     3, 36|                 mózgu i na świat parło, że porywał się co chwila za
3570     3, 36|           zwieśnie drzewom poschniętym, że pora im przecknąć z drętwicy
3571     3, 36|                nabrane chlusty wypuścić ze siebie, pora zaszumieć z
3572     3, 36|              pieśń życia, a nie wiedzą, że płone są ich śnienia i próżne
3573     3, 36|             kieracie czyni na wolności, że cięgiem się jeno w kółko
3574     3, 36|            wynosił się już nad chałupą, że modry cień zesuwał się z
3575     3, 36|           wsadził głowę, leżały rzędem, że ino im zady widniały we
3576     3, 36|               strony, bo mu się wydało, że skądciś wołają.~Żuraw studzienny
3577     3, 36|              przy nim, zaskomlał cosik, że przystanął, westchnął głęboko
3578     3, 36|                piasek w garściach, jeno że wciąż nowe wspominki popychały
3579     3, 36|              się nawet przewracał, jeno że nic o tym nie wiedział i
3580     3, 36|             zawracał.~Odchodził daleko, że już ptasie głosy się urywały
3581     3, 36|               lub kiej dusza odlatująca ze ziemie - i znowu się wyłaniał
3582     3, 36|            wszelkie światłości pogasły, że cały świat oślepł nagle
3583     3, 36|                 krojcami wskroś mroków, że ziemia zdała się kolebać.~
3584     3, 36|               wciąż rosły, olbrzymiały, ze wszystkich stron biły jękliwie,
3585     3, 36|         Gospodarzu!~Dosłyszał wreszcie, że rozglądając się wołał cicho:~-
3586     3, 36|                 zdumiony, zdało mu się, że wszystko ruszyło naprzeciw,
3587     3, 36|              podnosił i walił na niego, że strach go porwał, chciał
3588     3, 36|               ale głosu już nie wydobył ze ściśniętej gardzieli, chciał
3589     3, 36|               Ociec, siedzący na tronie ze snopów, wyciąga ku niemu
3590     4, 37|        obzierając się, czy za nim lecą, że Hankę jakby cosik tknęło.~-
3591     4, 37|              jaże go płachtą przykryli.~Że zaś w mig rozniesło się
3592     4, 37|             jakby się zakrzepło na lód, że ledwie dychać poredziła.~-
3593     4, 37|       zapiekłymi w zgrozie.~Szczęściem, że Hanka wrychle się opamiętała
3594     4, 37|         wszystko i rządziła jak zwykle, że kiej przylecieli kowalowie,
3595     4, 37|               świeciło wesołe i palące, że gorąc zaraz od śniadania
3596     4, 37|             jęły turkotać wozy i ludzie ze wsi pobliskich ściągali
3597     4, 37|                 ściągali ku kościołowi, że co trochę ktosik zwalniał
3598     4, 37|            jakoś smutnie wzdychająca.~- Że to ni minuty spokoju! -
3599     4, 37|                    Aż ją w dołku sparło ze złości. Odwróciła się plecami,
3600     4, 37|                ludźmi, wozami a gwarem, że Hanka śpiesznie powróciła
3601     4, 37|        obcierając tę ciężką, żalną łzę, że szmer pacierzy, ściszone
3602     4, 37|                pachnący zwiesną i luby, że nie wypowiedzieć, a dziwny
3603     4, 37|                zabolało to opuszczenie, że uciekła do sadu i zaszywszy
3604     4, 37|       Mateuszowej roboty kole trumny.~- Że to się jeszcze śmie pokazywać
3605     4, 37|          zaśmiał się kowal. Szczęściem, że przysłali po niego od młynarza,
3606     4, 37|                 wiater bych najlżejszy, że ni jeden listek i ni jedno
3607     4, 37|             czasie dziewka powiedziała, że ksiądz w podwórzu i kazał
3608     4, 37|               rykiem tęgi, srokaty byk, że ledwie go parob utrzymał
3609     4, 37|                 razu pokryje... Pewnie, że drogi, ale biorę tylko po
3610     4, 37|          zwrócił się do kobiet, widząc, że przywstydzone odwracały
3611     4, 37|              biorąc się pomagać chłopu, że to krowy nie mógł utrzymać.~-
3612     4, 37|                 z osobna o pogrzeb, ale że organiścina przyjęła je
3613     4, 37|                 za nim z przekąsem, ale że był jakiś rozradowany, to
3614     4, 37|            Magduś, dziedzic szuka zgody ze wsią. Namawia, cobym mu
3615     4, 37|           blachy przysypywane popiołem, że jeno niekajś co się ta świeciła
3616     4, 37|         biadoląc.~Drudzy zaś, sąsiedzi, że w izbie było ciasno i zaduch,
3617     4, 37|               śpik, tęgo wodząc za łby, że wyciągali coraz ciszej i
3618     4, 37|                 jeszcze barzej ścichło, że tylko niekiedy zatrzęsło
3619     4, 37|             czarne chmury wynoszące się ze ziemi, zaś poniektóre drzewiny,
3620     4, 37|                  ruch i skrzęt wstawań, że cała wieś się budziła imając
3621     4, 37|             mocą zawiał i rymnął w sad, że wszystko wokół jęło się
3622     4, 37|                w pokłonach głębokich, a ze dworu raz po raz wpadała
3623     4, 37|             twarz w proch ziemi, bo oto ze świtowych szarości wzeszło
3624     4, 37|             deszcz rzęsistymi kroplami, że wnet wszystkie pola i sady
3625     4, 37|                 śpiącą pod samym oknem, że się pierwsza zerwała na
3626     4, 37|              gospodarka czekała na nią, że trza było dobrze kulasy
3627     4, 37|               dopiero po śniadaniu, ale że ją strachem przejmował nieboszczyk,
3628     4, 37|                 Jaguś, wdowa! - szepnął ze współczuciem.~- A juści -
3629     4, 37|              dziw piersi nie rozerwały, że uciekła za chałupę i nie
3630     4, 37|              organistą, przyszli braccy ze światłem i ludzi zebrało
3631     4, 37|                  westchnęła tęskno.~Ale że szare, wilgotne przesłony
3632     4, 37|                 drobny, gęsty i ciepły, że ustały śpiewać ptaki, a
3633     4, 37|             Żeby se tak popadał chociaż ze trzy dni - wzdychał któryś.~
3634     4, 37|                spokojnie do samej nocy, że z lubością wystawali pod
3635     4, 37|             mało kto dał się pociągnąć, że tylko kajś niekaj co tam
3636     4, 37|                 wiecznej szczęśliwości, że naród wzdychał ciężko, obcierał
3637     4, 37|               ułożona na słomie wysoko, że ją cięgiem i wszystkie mieli
3638     4, 37|                smutku a cichości idąca.~Że nawet chore i kalekie nie
3639     4, 37|                się kajściś w powietrzu, że sroga cichość zwaliła się
3640     4, 37|                i luty dygot przejmował, że wzdychali coraz ciężej,
3641     4, 37|         przywaliła bezgraniczna żałość, że kiej te dymy gryzące snuły
3642     4, 37|                śniegi spływa bez śladu, że o nim nawet dzieci rodzone
3643     4, 37|                przyśpiewuje, a nie wie, że go wnet zdradna ręka przydusi
3644     4, 37|               był zatopiony w smutkach, że jakby szedł sam w pustce
3645     4, 37|                 był niedaleko, wyrastał ze zbóż kępami drzew, krzyżów
3646     4, 37|        powstrzymanie spływa cały świat, że już niejednemu się widziało,
3647     4, 37|                zadeszczonym powietrzu i ze stron wszystkich biją dzwony,
3648     4, 37|            chorągwie i płyną śpiewania, że z każdej chałupy wynoszą
3649     4, 37|                 chałupy wynoszą trumny, że wszystkimi drogami ciągną
3650     4, 37|                 obsadzona i zboża stały ze stron obu.~A kiej księża
3651     4, 37|             powiadacie.~A ja wam mówię, że i pierwszego gospodarza,
3652     4, 37|              wybrała, jako wilk wybiera ze stada najtłustszego barana
3653     4, 37|                 bije w drzewo wyniosłe, że pada rozłupane, tak on padł
3654     4, 37|               śmiało, czemuś to uciekła ze ziemie?...~A Maciej rymnął
3655     4, 37|                Maciej rymnął na kolana, że to śpiewania janielskie
3656     4, 37|                tak jest źle na świecie, że i nie wypowiedzieć wszystkiego...~
3657     4, 37|           srogie uciski a złodziejstwa, że co masz, z garści nie popuść,
3658     4, 37|               te pieskie i chrystobije, że drugie Żydy, a stokroć poczciwsze
3659     4, 37|           głodem, pożogą i choróbskami, że mnie popamiętają łajdusy
3660     4, 37|               tak pięściami wytrząchał, że szlochy się podniesły dokoła,
3661     4, 37|                 strasznym sądem Pana...~Że nawet sam dziedzic, a obcierał
3662     4, 37|             wygnali z chałupy.~- Myśli, że kto głupi a uwierzy! - powiedziała
3663     4, 37|          obstawione długachnymi ławami, że skoro się jeno rozsiedli,
3664     4, 37|              łacińskimi przepowiadkami, że chocia nie bardzo wyrozumieli,
3665     4, 37|           podnosił i gęby czerwieniały, że to flacha często krążyła
3666     4, 37|              żeby teraz żył, to bym się ze wsią ugodził dobrowolnie.
3667     4, 37|             Przez komisarza nie chcę, a ze wsi nikt pierwszy się nie
3668     4, 37|          spozierając po sobie znacząco, że widząc, jako nie poredzi
3669     4, 37|            kiedy?~- Coś w tym być musi, że tak zgody szuka!~- Ano co,
3670     4, 37|              tak zgody szuka!~- Ano co, że mu jej potrza barzej niźli
3671     4, 37|                 prowadzili szumnie, ile że to już niejeden, bych sobie
3672     4, 37|                barzej, a tak strwożeni, że raz po raz ktoś się żegnał
3673     4, 37|                 cosik się gdzieś rusza, że chodzi po górze, jaże belki
3674     4, 37|            górze, jaże belki trzeszczą, że słucha pode drzwiami, że
3675     4, 37|                że słucha pode drzwiami, że w okna zagląda i obciera
3676     4, 37|                się do kogoś przyłaszał, że już teraz wszyscy czuli
3677     4, 38|                 zadzwoniły rozgłośnie i ze wszystkiej mocy.~A ten,
3678     4, 38|                drogą idzie, kolebie się ze strony na stronę i zawodzący
3679     4, 38|             którym Jambroż rozpowiadał, że go ochrzcili na Pawła, wydzierał
3680     4, 38|               lebo ten dzień zwiesnowy, że w pola leci, skroś zbóż
3681     4, 38|             zbóż się przebiera i śpiewa ze wszystkiego serca wiatrom,
3682     4, 38|               te dziecińskie sprzeciwy. Że już dzwoniły czyniąc galantą
3683     4, 38|               piesi też gęsto ciągnęli, że jak jeno było sięgnąć okiem,
3684     4, 38|              nagrzewając tak szczodrze, że już powietrze trzęsło się
3685     4, 38|           tłumnie na owe święto i walił ze wszystkich stron. Kłęby
3686     4, 38|                 przewalały się niekiedy ze strony na stronę, bijąc
3687     4, 38|              tylko kwitną i tak pachną, że prosto czad bił od pól kieby
3688     4, 38|            ogniściej, jaże śpik morzył, że już niejeden srodze łbem
3689     4, 38|                 jechali bez przestanku, że już wszędy na drogach, dokoła
3690     4, 38|              tak wóz stajał przy wozie, że ledwie się przecisnął.~Lipce
3691     4, 38|          rajcowali kupami zmawiając się ze somsiady, zaś dziewuchy
3692     4, 38|                  jaże się za boki brali ze śmiechu.~Katarynka przygrywała
3693     4, 38|         Proboszcz był właśnie wychodził ze mszą, kiej dopiero Hanka
3694     4, 38|             Hanka z Józką nadeszły, ale że nie sposób się było docisnąć
3695     4, 38|                 pomdlało z onej spieki, że ni liść nie zadrgał, ni
3696     4, 38|                 parzyły rozgrzane mury, że klęczeli bez ruchu, ledwie
3697     4, 38|              chusty, kapoty i wełniaki, że cały smętarz widział się
3698     4, 38|           wszystkiej cichości świata...~Że tylko niekiedy co tam ktoś
3699     4, 38|          Cichość była coraz senniejsza, że już niejeden zachrapał na
3700     4, 38|        Zadzwoniły dzwony, śpiew buchnął ze wszystkich gardzieli i bił
3701     4, 38|              cały w dymach kadzielnych, że jeno chwilami błyskała złota
3702     4, 38|           drzewa i naznosił im stołków, że zasiedli poredzając między
3703     4, 38|                przyjacielsko zagadywał, że nawet Hankę zobaczył i zaraz
3704     4, 38|                 sposobu.~- Pamiętajcie, że jak będzie potrzeba, poręczę
3705     4, 38|             gębie i tak wcięte w pasie, że Jezus! Pachniało też od
3706     4, 38|          jarzyły i brody trzęsły, jakby ze złości. Poglądali w naród
3707     4, 38|            wreszcie ginąc na topolowej, że jeno z cieniów i kurzawy
3708     4, 38|               Mateusz ta jednego tknął, że mu nie odrzekł na Pochwalony,
3709     4, 38|        przysunąwszy się bliżej rzekł:~- Że się Miemce wyniesły, to
3710     4, 38|              wypisać na plecach batami, że jeszcze dobrze baczę.~Ale
3711     4, 38|        przepychać.~- Cie, widzi mi się, że to Jasio organistów - zawołał
3712     4, 38|            kościół, co łaska. Witał się ze wszystkimi, pozdrawiał i
3713     4, 38|                Jasio, spocony, czerwony ze zmęczenia i radosny wielce,
3714     4, 38|                 oczy i jakby zdrętwiała ze zdumienia, on też ździebko
3715     4, 38|                tymi jarzącymi ślepiami, że próżno tarła oczy i żegnała
3716     4, 38|                by, udry na udry pójdzie ze synem.~- Nie poredzi, Szymek
3717     4, 38|                cięgiem nowych turbacji, że ani wiem, co się tam na
3718     4, 38|              zapanował przed wrótniami, że Hanka się zgubiła ostając
3719     4, 38|              królach i dawnych czasach, że całą kupą stali dokoła niego,
3720     4, 38|               nożem, ale myślała zrazu, że się jej przywidziało, przetarła
3721     4, 38|                dziadami! Jezus! - dziw, że się nie spaliła że wstydu.~
3722     4, 38|                dziw, że się nie spaliła że wstydu.~Nasunęła chustkę
3723     4, 38|               wozy.~- Zaraz mi do domu. Że to wstydu nie macie!~- Puść
3724     4, 38|                jaże się człowiek łuskał ze skóry, kurz zapierał piersi,
3725     4, 38|            konie gryzły się i kwiczały, że to muchy były dzisia barzej
3726     4, 38|              się dzieuszyne piski.~Budy ze świętościami jaże się chwiały
3727     4, 38|       przypołudnie tak już doskwierało, że dychać nie było czym, a
3728     4, 38|            drzewom pomdlałym w żarze, a że przy tym i wieś zasiadła
3729     4, 38|             stąd! A to kijem cię złoję, że popamiętasz. ~Ale nie mogąc
3730     4, 38|           mojego ojca?~- Bylicy! Gorąc, że niech Bóg broni, to pewnikiem
3731     4, 38|        wzruszyła ramionami.~- Korona mu ze łba nie spadnie, że przystał
3732     4, 38|           Korona mu ze łba nie spadnie, że przystał do dziadów, a co
3733     4, 38|                  Nieraz mi się skarżył, że go głodem morzysz i o świnie
3734     4, 38|                 Nie pleć, myślałby kto, że i prawda.~- A prawda, żeby
3735     4, 38|                by nawet tych ziemniaków ze solą zabrakło. Juści, syty
3736     4, 38|                wyłożyła jadło na miski, że szeroko rozniesły się posmaki.~-
3737     4, 38|          rozniesły się posmaki.~- Kasza ze słoniną, dobra rzecz. Niech
3738     4, 38|              Lipczaki tak im dopiekali, że musiały uciekać! Ze skóry
3739     4, 38|          dopiekali, że musiały uciekać! Ze skóry bym takich obłupiał,
3740     4, 38|           sześciu wszystkiego, a dzisia ze trzy mendle sie wydziera,
3741     4, 38|                przepełniając całą wieś, że huczało jakoby w tym ulu
3742     4, 38|         rozkolebany gąszcz kole kramów, że i przecisnąć się tam było
3743     4, 38|               niedaleko od nich udając, że nie spostrzega brata. Chodziła
3744     4, 38|             księżyka, któren się bronił ze śmiechem, aby go nie całowali
3745     4, 38|                 to raz organista sprał, że krowy puścił w Pryczkowy
3746     4, 38|              roześmiał się do niej, ale że patrzeli w niego kiej w
3747     4, 38|                 Rozdzieliła ich gęstwa, że schowawszy za gors obrazik,
3748     4, 38|                się skądściś i Jędrzych, że przystanęli całą kupą, a
3749     4, 38|                 jak się to chyci ziemi, że pokrótce obaczą, kto on
3750     4, 38|                cię nie wzieni na ozory, że tak cięgiem za mną uważasz.~-
3751     4, 38|         Szarpnął się i poszedł przodem, że ledwie za nim zdążyła.~-
3752     4, 38|               za darmo - ciągnął któryś ze starych.~Ale na to porwał
3753     4, 38|        przemawiać coraz zapalczywiej, a że i drugie wspomagały Kłęba,
3754     4, 38|          rozjeżdżali się już z odpustu, że jeno wozy turkotały, a kaj
3755     4, 38|             obtulał ją ciepłą rosą, zaś ze sadów tryskały kiej niekiej
3756     4, 38|              się jeszcze od nieszporów, że tylko Józka zwijała się
3757     4, 38|                 zmyślna! - szeptał, ale że w podwórzu rozległo się
3758     4, 38|               ją kto za włosy wyciągał, że w końcu już sama jedna łaziła
3759     4, 38|            przez co! Rwało ją gdziesik, że poleciała za młyn, aż na
3760     4, 38|             Jasio takie cudeńka prawił, że niczego nie rozumiała.~Patrzyła
3761     4, 38|           czasem przystawał przy oknie, że wciskała się w płot strwożona,
3762     4, 38|                 cosik rzekł la uciechy, że śmiali się, a radość błyskała
3763     4, 38|                  ksiądz regens obiecał, że mnie na jakiś czas zwolni,
3764     4, 38|                sporą doinkę i wsunął ją ze śmiechem pod kanapę.~Długo
3765     4, 38|             jakby przytrzymało za nogi, że nie poredziła oderwać się
3766     4, 38|               dziwny, niezmożony dygot, że wpierała się w płot bezwolnie
3767     4, 38|              kościach i oblewały warem, że dziw nie krzyczała z tej
3768     4, 38|          kwiatów przed wschodem słońca, że rozmodliła się pacierzem
3769     4, 39|                 tak trząchał dzwonkami, że w uszach brzęczało, wykrzykiwał
3770     4, 39|                ćwierkały za oknami, zaś ze smętarza raz po raz jakaś
3771     4, 39|                wam chciałem powiedzieć, że zrobiliście po chrześcijańsku
3772     4, 39|               przewróci, jeśli zobaczy, że jego krwawicę rozrywacie
3773     4, 39|                 w szczególnej opiece.~- Że i rodzony nie powiedziałby
3774     4, 39|                zapóźnione pokosy siana, że zapach jaże wiercił w nozdrzach,
3775     4, 39|               nic złego, ale mi dziwno, że piórka mojego kaczora, co
3776     4, 39|                zaleją sadła za skórę.~- Że to Płoszka lubi zawdy nos
3777     4, 39|                 bił zadem i opierał się ze wszystkich sił.~- Załóżcie
3778     4, 39|               szorowały na drugi brzeg, że poleciała za nimi.~- Chodźcie
3779     4, 39|                 Jagusia może.~- Pewnie, że musi, ale co ma swojego,
3780     4, 39|               Prawdę rzekliście. Hanka, że trza poczekać na Antka.
3781     4, 39|                pierzyna ważyła bez mała ze trzydzieści funtów.~- Mówię
3782     4, 39|            wieczora przepędzili do mnie ze dwie krowy. Maciorę można
3783     4, 39|             zbożu powiecie przy spisie, że dawno przedane Janklowi,
3784     4, 39|                 w dołach, to po żytach. Ze szczerej przyjaźni wam radzę!
3785     4, 39|                 Hanka patrzyła na niego ze szydliwym prześmiechem.
3786     4, 39|                 a stójka jeno powiadał, że tam stoi napisane, jakoby
3787     4, 39|          Wszyscy patrzyli na ten papier ze zgrozą i strachem, obracając
3788     4, 39|           natruła, tylam przecierpiała, że swojej krzywdy nie daruję,
3789     4, 39|           zawziętość nabierała w sercu, że coraz bardziej podnosiła
3790     4, 39|            pięściami Jagusi wrzeszczała ze wszystkiej złości:~- Poczekaj,
3791     4, 39|                  póki się nie doczekam, że cię ze wsi kijami wyświecą!
3792     4, 39|                się nie doczekam, że cię ze wsi kijami wyświecą! A do
3793     4, 39|               zgoła nieczłowiekowy żal, że chciała bić głową o ścianę
3794     4, 39|               mi to wszystko obmierzło, że już dłużej nie ścierpię!
3795     4, 39|             niźli temu psu na łańcuchu, że i w piekle musi być lepiej.~-
3796     4, 39|           boleśnie wgryzła się w serce, że ledwie już zabełkotała:~-
3797     4, 39|            pożałowała. A to me miłował, że już nie wypowiedzieć! A
3798     4, 39|               ten stary, utytłany łach, że miał już chudziak po grdykę
3799     4, 39|          odbijało kiej po starym sadle, że jeno pluł wspominając o
3800     4, 39|             świat! Wymiarkuj to sobie i ze mną się nie równaj, rozumiesz,
3801     4, 39|                w miałki a płony piasek, że nawet łzy przestały cieknąć
3802     4, 39|                której wybierą pisklęta, że ni krzyczeć, ni bronić,
3803     4, 39|            dając folgę umęczonej duszy, że przecknąwszy padła przed
3804     4, 39|              daleko, nawet nie wiedząc, że dzieci wyprowadziła do sadu,
3805     4, 39|            dzieci wyprowadziła do sadu, że uprzątnęła izbę i nałożywszy
3806     4, 39|                nie poredziła zapomnieć, że raz po raz biły na nią ognie
3807     4, 39|        przemogła, bo szepnęła:~- Juści, że mi się z nią nie równać
3808     4, 39|            stawem, upał się tak wzmógł, że już parzyła ziemia i rozpalone
3809     4, 39|                  o co jej idzie.~Wyjęła ze spodu skrzynki jakiś papier.~-
3810     4, 39|                 jej pomieścić w głowie, że to prawda. Jakże, całe sześć
3811     4, 39|             Jagna zaczęła je odwiązywać ze szyi, ale się nagle powstrzymała.~-
3812     4, 39|              zgryzotą i markotnością, a że nie miała czasu na rozważania,
3813     4, 39|             przeczyta.~Nawet rada była, że pójdzie między ludzi, a
3814     4, 39|           śmiała podejść obawiając się, że musi już wiedzieć i jeszcze
3815     4, 39|            Jeszcze na Wielkanoc! Piszą, że rzeczy po nim możecie odebrać
3816     4, 39|                się rozniesły te nowiny, że schodząc z pól o zmierzchu,
3817     4, 39|                tym rozpowiadali; juści, że Grzeli sielnie żałowano,
3818     4, 39|                  opowiadali się chłopi, że już z tego miejscami przychodziło
3819     4, 39|             Płoszkami tak go rozeźliły, że się już wstrzymać nie poredził
3820     4, 39|               nie zapiera, wiadomo! Ale że Antek leda dzień wróci,
3821     4, 39|               ślina przyniesie, ale nie ze sprawiedliwości, a jeno
3822     4, 39|              jej zazdrościć, co? Czego? Że latawica i tłuk, że ganiacie
3823     4, 39|              Czego? Że latawica i tłuk, że ganiacie za nią kiej te
3824     4, 39|            ganiacie za nią kiej te psy, że każdy by do niej rad pod
3825     4, 39|               do niej rad pod pierzynę, że wstyd i obraza boska przez
3826     4, 39|             byście jej przepuściły, ale że urodniejsza nad wszystkie,
3827     4, 39|               Tak mi już wieś mierznie, że cheba prasnę wszystko o
3828     4, 39|               zgryziona tą wiadomością, że cały dzień chodziła kiej
3829     4, 39|               mógł, aby skargę odebrały ze sądu, ale krzywdę musicie
3830     4, 40|               cięgiem się jej widziało, że słyszy czyjeś kroki w opłotkach,
3831     4, 40|              się rozpalone kiej blachy, że jeno przewracała się z boku
3832     4, 40|               przejmując takim dygotem, że już nie mogąc zapanować
3833     4, 40|              łóżka i boso, w koszuli, a ze siekierą w garści, która
3834     4, 40|           bociek spał na jednej nodze i ze łbem podwiniętym pod skrzydło,
3835     4, 40|         skrzepioną tym krótkim śpikiem, że nie wróciła już do łóżka
3836     4, 40|            podnosił się coraz chybciej, że pokrótce zapiał kajś pierwszy
3837     4, 40|         zgorszona, spostrzegając znowu, że młynarczyk przemyka się
3838     4, 40|         przeciągała się z lubością, ale że woda była chłodnawa, to
3839     4, 40|               jeszcze śpikiem zmorzeni, że co która głowa się uniesła,
3840     4, 40|               wczorajszymi ziemniakami, że przyczajał się, klekotał,
3841     4, 40|         gdzieniegdzie tak było grząsko, że musiały obchodzić, w bruzdach
3842     4, 40|               mogą. Na Woli obżarły już ze szczętem.~- W Modlicy zaś
3843     4, 40|             zauważyła któraś otrzepując ze ziemi jakiś chwast wyrwany.~-
3844     4, 40|                chocia serce się tłukło, że tchu brakowało i ledwie
3845     4, 40|                w głowie miała to jedno, że Antek wrócił i na nią czeka.~-
3846     4, 40|                   podsadziła starszego, że jął się gramolić na ojcowe
3847     4, 40|                 je wam sprawię. To gapa ze mnie, żeby zabaczyć!~- Ostaw,
3848     4, 40|               rzuciła się szykować, ale że ziemniaki już parkotały
3849     4, 40|            niezgorsze pęto, ale da Bóg, że je zmożemy. Hale, Rochu,
3850     4, 40|          przymierzając z taką radością, że Hance łzy kapały po zrumienionej
3851     4, 40|              się tak pilnie kole jadła, że pokrótce zastawiła przed
3852     4, 40|        Powiadali chłopy, jak tam żywią, że pono pies jeno z głodu chyciłby
3853     4, 40|               co prawda, ale najgorsze, że trza było siedzieć zawarty.
3854     4, 40|             Płakała z radości, płakała, że słońce przygrzewało ją w
3855     4, 40|                przygrzewało ją w plecy, że zielone drzewa chwiały się
3856     4, 40|           drzewa chwiały się nad głową, że ptaki śpiewały, że pachniało
3857     4, 40|               głową, że ptaki śpiewały, że pachniało wszystko i kwitnęło
3858     4, 40|         pachniało wszystko i kwitnęło i że jej było tak dobrze, tak
3859     4, 40|                  jakie ją spotkało.~- I że się to już przemieniło! -
3860     4, 40|          szczęsna, prawie wniebowzięta, że już cały czas, dopóki spali,
3861     4, 40|               chodziła ledwie przytomna ze szczęścia. Czuwała nad nimi
3862     4, 40|               gadzinę nie bacząc nawet, że świnie pyskają wczesne ziemniaki,
3863     4, 40|               je przyciszać kamieniami, że ledwie z tego kłótnia nie
3864     4, 40|               pole, gdy chłopy przyszły ze stodoły. Narządziła im obiad
3865     4, 40|                 Już pono wczoraj latały ze skargą do sądu.~- Od skargi
3866     4, 40|                 słomy na dach wykręcili ze trzy kopy - wołała za nim
3867     4, 40|          migotem, ziejąc takim skwarem, że skroś tych białawych, roztrzęsionych
3868     4, 40|            wysokie, rozpalone i czyste, że tylko gdzieniegdzie warowała
3869     4, 40|               jak złodzieje.~Zaś potem, że siedział jakby w odrętwieniu,
3870     4, 40|                przez niego niby chmury, że nim co pojął, już inne następowały,
3871     4, 40|           stronami zachwyceń prowadził, że już w końcu poczuł się niby
3872     4, 40|              nim i ukorzył wyznając się ze wszystkich przewin i grzechów...~
3873     4, 40|                 piechotę się nie zgoni! Że to kużden człowiek musi
3874     4, 40|               na koniach, a reszta szła ze stadami trzaskając z batów,
3875     4, 40|            starej szkapie, wlekącej się ze łbem opuszczonym, Pietruś
3876     4, 40|                  wszyćko dobrze, Hanuś, że i sam bym lepiej nie zarządził.~
3877     4, 40|         wszystko bacznie, a tak surowo, że choć tylko niekiedy rzucił
3878     4, 40|               się drzesz, jakby cię kto ze skóry obłupiał! - krzyknął
3879     4, 40|                nią.~Urwała z nagła, ale że była harda i nieustępliwa,
3880     4, 40|          stawiając ją krowie powiedział ze śmiechem:~- Drzyj się, Józia,
3881     4, 40|          przyszedł Stacho Płoszka, Kłąb ze synem, stryjeczny Adam i
3882     4, 40|                 naczelnik zapowiedział, że za dwa tygodnie mają się
3883     4, 40|          rozchodzić, boć trza było wraz ze dniem dźwignąć się do roboty,
3884     4, 40|               przyleciał kowal skarżąc, że dopiero przyjechał ze dwora,
3885     4, 40|          skarżąc, że dopiero przyjechał ze dwora, i klął na wieś i
3886     4, 40|             Dziedzic tak się zagniewał, że ani już chce słuchać o zgodzie,
3887     4, 40|             poredzi! - wołał.~- Pewnie, że kto drugi musi się zabrać
3888     4, 40|      deliberowali w głębokiej cichości. Że słychać było jeno Hankę
3889     4, 40|                 się srodze zamedytował, że kowal nie doczekawszy się
3890     4, 40|                na niego, nie dosłyszał, że ozwała się w końcu lękliwie
3891     4, 41|            drodze, i spokojnie poredzał ze ślepym dziadem, któren pod
3892     4, 41|                tak jeszcze przypiekało, że ściany popuszczały żywicą,
3893     4, 41|              prażyło kiej żywym ogniem, że już ruchać się było ciężko.
3894     4, 41|         przejęta ostrym zapachem gnoju, że nawet ptaki w sadzie pocichły,
3895     4, 41|          sprzykrzyła mi się taka nauka, że przycapiłem ścierwę w jakimś
3896     4, 41|                ale kamraty me nauczyły, że jak czego brakowało, tośwa
3897     4, 41|           wraził widły w gnój i zawołał ze złością:~- Nie z Jagusią
3898     4, 41|        szabaśniku, też ledwie odzipnął, że przy tym i muchy, od których
3899     4, 41|                 spocona i rozdrażniona, że robiła coraz wolniej i niecierpliwiej.~
3900     4, 41|                  któren przygrajdał się ze sadu i warował przy nim
3901     4, 41|                 je spędzała, doszedł ją ze sadu jakiś kwik, zlękła
3902     4, 41|                 jakiś kwik, zlękła się, że świnie pyszczą po cebuli,
3903     4, 41|                kiej ogień.~- A przynieś ze sobą chorobę, to cię dam
3904     4, 41|             piesneczka leciała za nią i ze żyta mignęła kiej niekiej
3905     4, 41|            dowoził, a przyorywał Antek.~Że zaś ziemia gliniasta, mimo
3906     4, 41|                śmigając go po kulasach, że zadarł ogona i skoczył w
3907     4, 41|              umęczony pracą i spiekotą, że skoro Pietrek nadjechał,
3908     4, 41|                 i ręce mdlały od pracy, że dojrzawszy Józkę zawołał
3909     4, 41|             nowinek - warknął gniewnie, że odszczeknęła gniewnie i
3910     4, 41|         przymglały w słonecznej ulewie, że jeno niekiedy zaruchały
3911     4, 41|               was taka robota - szepnął ze współczuciem. ~- Juści,
3912     4, 41|                  co już całkiem opadłam ze sił. ~- Pietrek, a gęściej
3913     4, 41|                 Takeście jakoś zmiękli, że ani was tera poznać.~- I
3914     4, 41|                padła, ziemniaki zgniły, że trza było kupować do sadzenia,
3915     4, 41|              Maciej chcieli ją kupować, że to rychtyk przylega do Jagusinego
3916     4, 41|                Już mu się dłużył dzień, że raz po raz spozierał na
3917     4, 41|              Tak go już cosik ponosiło, że ledwie ścierpiał, i takie
3918     4, 41|             głowie i przyćmiewały oczy, że coraz częściej pług mu się
3919     4, 41|      poprzetrącam! - jazgotała zajadle, że zaś i sąsiadka dłużną nie
3920     4, 41|                  i czerwone żelazo bite ze wszystkiej mocy robiło się
3921     4, 41|                 na spółkę z organistą i ze Żydami jest za pan brat.~-
3922     4, 41|                 prowadził całą fabrykę, że co trochę widać go było
3923     4, 41|                 pociągnął za wiatrem.~- Że to poniektórych tak cięgiem
3924     4, 41|                 Jak dziedzic ugodzi się ze wszystkimi, to z pół boru
3925     4, 41|              jakaś twarz, zdało mu się, że to Jagusia, więc chociaż
3926     4, 41|                puścił się pędem.~Juści, że ona to była. Szła z motyczką
3927     4, 41|             jego twarz, wychylającą się ze szuwarów, przystanęła trwożnie,
3928     4, 41|                   Kajże się to kryjesz, że ani sposobu cię uwidzieć?~-
3929     4, 41|                molestował, tak skamlał, że skruszało jej serce, zaczynało
3930     4, 41|            takie płomia wzburzyły krew, że gotów był lecieć za nią
3931     4, 41|                 deliberować nad sobą.~- Że to człowiek słaby kiej ten
3932     4, 41|                 jagódko, taka! - myślał ze wzgardą i jakby z żalem,
3933     4, 41|             Jeszczek do żniw zarobiłbym ze trzysta złotych!- rzekł
3934     4, 41|               to mi wszyćko z rąk leci, że nawet żyć się odechciewa...~-
3935     4, 41|                  jeno to me zastanawia, że się za nijakim poratunkiem
3936     4, 41|                    A bo mu to dowiedły, że zabił tego strażnika?~-
3937     4, 41|            namawiam, abyś nie pomyślał, że mam w tym cosik swojego
3938     4, 41|        Przycichł w porę, zmiarkowawszy, że już w nim posiał niepokój,
3939     4, 41|          odechciało mu się wszystkiego, że jeno krzyknął na Pietrka,
3940     4, 41|                 ochłody.~Skądciś, jakby ze sadu, sączyło się ciche,
3941     4, 41|               tam siedzi kiej ten słup, że nawet Nastusi nie odpowiada.
3942     4, 41|               łagodnie Mateusz.~- A co, że wezmę siekierę i zakatrupię
3943     4, 41|               chmurny, a tak nasrożony, że nawet nie odpowiadał na
3944     4, 41|                od dziedzica na Podlesiu ze sześć morgów na spłaty!
3945     4, 41|              panią, niech się wścieknie ze złości...~- Rada juści dobra
3946     4, 41|         przymusem, przystając co trocha ze znajomymi, na drogach bowiem
3947     4, 41|              kole organistów tak cicho, że go nawet psy nie poczuły,
3948     4, 41|               latowy. Przepiórki wołały ze zbóż, od łąk dalekich leciały
3949     4, 41|             zbrakło serca na wypędzenie ze szkody, więc jeno rozglądał
3950     4, 41|           podejść do niego a wyznać się ze swoich frasunków.~- Taki
3951     4, 41|                  A ksiądz posłyszawszy, że ktoś nadchodzi, zakrzyczał
3952     4, 41|             takie znarowione szkodniki, że niech Bóg broni, rady nie
3953     4, 41|               Za to moją tak wymroziło, że został się tylko rumianek
3954     4, 41|          siarczyście~- A gdzie! Ślepyś, że cudze? Widzisz je, świńtuchy
3955     4, 41|        zająkiwał się i plątał.~- Widzę, że ci coś ciężkiego dolega.
3956     4, 41|             głowie i uczęstował tabaką, że Antek nabrawszy śmiałości
3957     4, 41|           stawałeś w ojcowej obronie, a że był łajdus i luter, to niewielka
3958     4, 41|             darują. Najmniej posiedzisz ze cztery lata! I co ci tu
3959     4, 41|                był przejęty turbacjami, że wyszedłszy z księżego podwórza
3960     4, 41|                a teraz się dziwujesz?~- Że już i barzej nie sposób,
3961     4, 41|                 ostałam jeno z trupem a ze zgryzotami! - Zatrzęsła
3962     4, 41|               la mnie! To już myślałam, że się wścieknę!~- Nie miałem
3963     4, 41|             pokrzywdził i sponiewierał, że tera ludzie patrzą na mnie
3964     4, 41|              pełna niezgłębionego żalu, że już nie poredził się bronić.
3965     4, 41|             spokoił, jak jeno poredził, że już płakała coraz ciszej
3966     4, 41|               go rozprażało jej ciepło, że coraz zajadlej całował i
3967     4, 41|            buchnie w niebo płomieniami, że już wraz giną hucząc weselną
3968     4, 41|              tak cosik omroczyło dusze, że spozierali na się trwożnie,
3969     4, 41|            rozbiegając się oczami kieby ze wstydem i żalem.~Na darmo
3970     4, 41|              jakby już wszystko wygasło ze szczętem i rozsypało się
3971     4, 41|              głosem:~- Jaguś, poszłabyś ze mną we świat?~- Kajże to? -
3972     4, 41|             Jaguś?~- A cóż to poczniesz ze swoją kobietą?~Zerwał się,
3973     4, 41|             przecierał tylko oczy kieby ze śpiku a wzdychał markotnie.~-
3974     4, 41|           rozglądał się w nich trzeźwo, że w końcu przyszedł do tego,
3975     4, 41|         pofolguje, a już się tak pokuma ze złem, co go i śmierć nie
3976     4, 41|              dziwnie był la niej dobry, że skoro mu opowiedziała, z
3977     4, 41|               włosach.~- Kiej się udało ze zwózką, to ci już cosik
3978     4, 41|          obróbce drzewa naciętego zimą, że kieby to nieustanne kucie
3979     4, 41|             dnia powiedział mu Mateusz, że kupili grunt na Podlesiu,
3980     4, 41|               wielce chytrze napomykał, że gdyby mu było pilno potrza,
3981     4, 41|            duszy.~Więc z tego bojowania ze sobą zmizerował się, zgorzkniał
3982     4, 41|         patrzała i drugie potwierdzali, że wyraźnie stronią od siebie
3983     4, 41|                 tej strony. Cóż z tego, że mu służyła jak mogła najwierniej,
3984     4, 41|          służyła jak mogła najwierniej, że już jadło miał wybrane i
3985     4, 41|            chałupie ochędożny porządek, że gospodarka szła jak najlepiej,
3986     4, 41|           wieczory szedł do karczmy pić ze znajomkami. ~Pytać otwarcie
3987     4, 41|            śmiałości, a Rocho klął się, że też nie wie o niczym, co
3988     4, 41|                dnie wędrował po okolicy ze swoimi książeczkami, a nauczając
3989     4, 41|                 przymawiając o kolację, że musiała im nasmażyć jajecznicy.~-
3990     4, 41|           gadali cięgiem jedno w kółko, że nie mogąc niczego przewąchać
3991     4, 41|          przewąchać podniósł się z ławy ze złością: - A ja mówię, że
3992     4, 41|               ze złością: - A ja mówię, że mieszka u was w chałupie!~-
3993     4, 41|               pieski tak naszczekiwały, że nie poredziwszy nikaj zajrzeć
3994     4, 41|                dziwnie rozebrało Antka, że skoro jeno został sam na
3995     4, 41|                Trza poczekać na sprawę.~Że na nic się zdały chytre
3996     4, 42|                jął się cicho przebierać ze sąsieka, gdyż mu się przywidziało,
3997     4, 42|         nagotowane, i tak się śpieszył, że mu raz po raz cosik leciało
3998     4, 42|                było jeszcze tak ciemno, że ledwie kajś niekaj zamajaczyła
3999     4, 42|           świtania.~Dłużył mu się czas, że jął się pacierza, ale co
4000     4, 42|                zabłagał rzewliwie i tak ze wszystkiej duszy, jaże mu