Tom, Rozdzial

 501     3, 31|            przygięła.~Że już co rano, jeno świt rosisty otwarł siwe
 502     3, 31|            śpiewów odgłosy robót. Kaj jeno okiem sięgnął za kopce graniczne,
 503     3, 31|              się podnosił za bronami.~Jeno lipeckie ziemie leżały w
 504     3, 31|            same poradzić? Zwijały się jeno kole ziemniaków a lnów,
 505     3, 31|           krzepkie, przeciągające się jeno na słońcu, a całe tygodnie
 506     3, 31|             te bujne radoście kaj?...~Jeno ten płacz kobiecy im powiadał,
 507     3, 31|               jak zwyczajnie, wolniej jeno niźli po inne lata i ździebko
 508     3, 31|             leżała w samotności, tyle jeno ludzi widując, co w obiad
 509     3, 31|          wyszczuł psami, to Cyganicha jeno mignęła jakimś lusterkiem
 510     3, 31|              dopiero w parę pacierzy, jeno że się ledwie na nogach
 511     3, 31|              bliskości, że długi czas jeno wzdychali rozwodząc ręce
 512     3, 31|               niczym, dowiedziały się jeno, że po inszych wsiach również
 513     3, 31|         pilnował tej nocy.~Nazajutrz, jeno się świt przetarł chyla
 514     3, 31|              w chorobie...~- Zdrowym, jeno radosny, jak nigdy w życiu.
 515     3, 31|              nie radować?~- Dziwno mi jeno, że tak za darmo, przez
 516     3, 31|               że nikto mu nie pomoże, jeno on sam sobie, wspierając
 517     3, 31|               ma jechać robić, bacząc jeno, by bogatszych do bogatszych
 518     3, 31|                przed kościołem ostały jeno spłakane komornice, na darmo
 519     3, 31|               czasu na rozgadki, tyle jeno mówili, z których są wsi
 520     3, 31|         bladego zwiesnowego dnia - że jeno skowronki rozgłośniej śpiewały
 521     3, 31|       pracowali bez wytchnienia, tyle jeno odpoczywając, co tam ktoś
 522     3, 31|             nie zjeżdżali, przysiedli jeno na miedzach pojeść z dwojaków
 523     3, 31|              tym, Rochu, między nami, jeno chłopy jeszcze tego nie
 524     3, 31|               burymi chmurzyskami, że jeno na obrzeżach zwałów przecierały
 525     3, 31|             leżały białe kiej śniegi, jeno na wyższych rolach porzedły
 526     3, 31|       przenajświętszej radości, co to jeno łzami skapuje cichymi, wzdychem
 527     3, 31|               niestrudzenie, niekiedy jeno przysiadając po miedzach,
 528     3, 31|              dziękowało, przegryzając jeno co niebądź naprędce, a insi
 529     3, 31|             ale gospodarzom, bogaczom jeno... zaszlochała Filipka.~-
 530     3, 31|           koni, choćby na cały dzień, jeno mi ich nie zgońcie... młynarza
 531     3, 31|              i łzami popijaj! Owczarz jeno stoi o barany, bo je strzyże,
 532     3, 31|               już sypał, zorze gasły, jeno wody kajś niekaj gorzały
 533     3, 32|              jeszcze nie wiedział.~To jeno pewne było, że stójka z
 534     3, 32|                wczesny dzień wstawał, jeno że jakiś poczerniały i mokry;
 535     3, 32|               biegnących naprzeciw...~Jeno trepy kłapały i błoto się
 536     3, 32|          długiej, zadeszczonej drodze jeno mętne kałuże stały i siwiły
 537     3, 32|              snadź wstał niedawno, bo jeno w portkach siedział na progu
 538     3, 32|         ruszyła z nawrotem.~Wolniuśko jeno szła, ledwie dychająca z
 539     3, 32|             bych pomstowała! Człowiek jeno z biedy da czasem folgę
 540     3, 32|             Cztery robiły, stara była jeno na przyprzążkę, do poganiania.~
 541     3, 32|           Jezus szanuje, wedle zasług jeno a grzechów...~Zakrzyczały
 542     3, 32|                  Donoszą, ile potrza; jeno mi się widzi, co za grubo
 543     3, 32|           przewidzieć złej doli! Nic, jeno cięgiem truć się zgryzotą
 544     3, 32|               miejscu, obzierając się jeno po izbie rozpalonym wzrokiem,
 545     3, 32|               wszystko leciało z rąk. Jeno wzdychała żałośnie, łzę
 546     3, 32|          serce, zmilkła i trzasnąwszy jeno drzwiami uciekła z izby.~
 547     3, 32|         przyszła nieco do sił, rękoma jeno robiła, bezwolnie prawie,
 548     3, 32|          robiła, deszcz ustał, kapało jeno z dachów i z drzew, że to
 549     3, 32|             wyższego brzegu do stawu, jeno co koń mądrala nie dał się
 550     3, 32|           Jasio, spostrzegłszy Jagnę, jeno śmignął oczyma po ojcach
 551     3, 32|        buczących pod domem, a patrzał jeno na nią jedną: w jej modre,
 552     3, 32|            bryka już zniknęła, turkot jeno dochodził i głosy pozdrowień
 553     3, 32|       Zajrzała do matki. Jędrzych był jeno, pierwszy raz dopiero zwlókł
 554     3, 32|    pozwoleństwo dadzą, kiej Nastuś ma jeno morgę?~- Pytał się będzie,
 555     3, 32|             ci ciepło, pleć, bych cię jeno matka nie posłyszeli!~Markotność
 556     3, 32|           niepewności. Przejmowała ją jeno dziwna tęskność, że jaże
 557     3, 32|              sobie do kudłów, ale one jeno przewlekły po sobie srogimi
 558     3, 32|          bydło zegnali z pastwisk, że jeno poniektóra biedota swoje
 559     3, 32|          dziad kolebał się na kulach, jeno że od mostu zawrócił i pono
 560     3, 32|               łagodne wzgórza. Dzieci jeno dłużej się zatrzymały, że
 561     3, 32|          daleko za wszystkimi. Dzieci jeno plątały się na bokach, chroniąc
 562     3, 32|             świat ciepłem i blaskami.~Jeno pieśń się wzmogła: huknęli
 563     3, 32|               cała procesja zdała się jeno ciągiem mrówek wśród zbóż,
 564     3, 32|              żółciły się piachami, że jeno rozchodniki, kiej te liszaje,
 565     3, 32|           rajcowały z cicha, rzucając jeno w potrzebnym miejscu wrzaskliwie: "
 566     3, 32|            niecierpliwości. Zbili się jeno barzej w kupę, stowarzyszając
 567     3, 32|            rwały ku tym wytęsknionym. Jeno poniektóre dzieuchy i chłopaki
 568     3, 32|        spokojnie modlitwę "od ognia"; jeno czytał wolno, bo niechący
 569     3, 32|           hukało pieśnią niebosiężną.~Jeno co rychło śpiew opadł kiej
 570     3, 32|         rozzłoconą, szklaną banię, że jeno kilka chmur przesiąkłych
 571     3, 32|              brat, i Mateusz... Antka jeno nie puścili... może go już
 572     3, 32|        powtarzała zbielałymi wargami, jeno w tych długich przerwach,
 573     3, 32|       błyszczący i szła, strzegąc się jeno tych łez zdradzieckich,
 574     3, 32|            Juści, co pole wymierzają, jeno że to nie omentry.~- Kupce
 575     3, 32|               się przyodziewał świat, jeno bociek klekotał gdziesik
 576     3, 32|           wsiąkała z wolna w pola, że jeno gdzieniegdzie czerwieniał
 577     3, 32|               bolesnym, palącym łzom.~Jeno że i w tym nie ostała dzisiaj
 578     3, 32|              i słowa nie powiedziała, jeno kryjomo kiej złodzieje chodziły
 579     3, 32|              ku sobie coraz bliżej... jeno co nie skłoniły, bo zawdy
 580     3, 32|               cichy i ciepły; gwiazdy jeno z rzadka przebłyskiwały
 581     3, 32|          Ziemię zaś otulały mroki, że jeno kajś wynosiły się na jaśnię
 582     3, 32|        przysłonione cieniami drzew, a jeno niegdzie porznięte świetlistymi
 583     3, 32|              wielkim chórem, niekiedy jeno przerywanym, a drugie, we
 584     3, 33|             mieniąca się w słońcu, że jeno belki owiec i pieskowe szczekania
 585     3, 33|         kumami, a zaś drugie spychali jeno co pilniejsze roboty, boć
 586     3, 33|     skwierczało po chałupach, więc co jeno kto miał jeszcze do przedania,
 587     3, 33|           Ratowały się chudziaki, jak jeno mogły, bo już niejednego
 588     3, 33|           dzisiaj znacznie wcześniej. Jeno parę kobiet klęczało przed
 589     3, 33|               go juści zaczepić, więc jeno stanęła przed sztachetami
 590     3, 33|         jakieś kreski, z których tyle jeno Nastka wysylabizowała, że
 591     3, 33|             księżego podwórza, płotem jeno odgrodzonego, roztrzęsały
 592     3, 33|         rozmamłany całkiem, w gaciach jeno, popijając kawę jął czytać.~
 593     3, 33|            robiła, że w chałupie była jeno Jagustynka z Józką: płótno
 594     3, 33|           życiem płaciła; kochanie to jeno suta omasta przy niedzieli;
 595     3, 33|             powiadają. Może i prawda, jeno że ten grób z chłopem i
 596     3, 33|               podzielone, w koszulach jeno i wełniakach, a ledwie już
 597     3, 33|                pani wójtowo! Tknij me jeno, świńska kumo! tknij me,
 598     3, 33|           piasek.~Kurz ich zakrył, iż jeno krzyki a pomstowania się
 599     3, 33|           powieźć do miasta, byle się jeno po przyjacielsku przysłużyć
 600     3, 33|            rany okazywać każdemu, kto jeno chciał patrzeć.~Kozioł miał
 601     3, 33|             chałupie nie było nikogo, jeno na dworze pod ścianą siedziało
 602     3, 33|      poleciała z nowinami.~U Gołębiów jeno Nastka była.~Mateusz jeszcze
 603     3, 33|               w słońce zapatrzone, że jeno niekiedy z trześni Bylicowych
 604     3, 33|         jeszcze by wytrzymały, węgary jeno dać nowe... ściany też by
 605     3, 33|             że w tej smutnej cichości jeno Weronczyn płacz chlipał.~
 606     3, 33|               dzisiaj na ogrodach, bo jeno kajś niekaj czerwieniała
 607     3, 33|               całego cielaka, bych go jeno na zięcia przysposobić,
 608     3, 33|            takiej nie wstyd, bele się jeno dostać do miodu... - Cięgotki
 609     3, 33|         spojrzał w jej stronę. Nastce jeno przygadywał co trocha:~-
 610     3, 33|                    Bogać ta, ździebko jeno przypalona i kiej cie w
 611     3, 33|             lesie kolki, są; czekacie jeno, by wam kto nagrabił i do
 612     3, 33|             śmiejąc się już bronić, a jeno prosząc ślepiami o pomiłowanie.~
 613     3, 33|           bezwolnie.~Zmilkli wszyscy, jeno ślipia obleciały po sobie,
 614     3, 33|           cieknie; Ulisia niby kwiat, jeno co ma jedno biedro grubsze
 615     3, 33|              dzieuchach.~- La śmiechu jeno mówię. Przeciek powiedają,
 616     3, 33|            litkupem je przedają. Bych jeno kupce się nalazły! Tyle
 617     3, 33|        gorzałkę, a od samego połednia jeno zza węgłów patrzą, czy z
 618     3, 33|       chłopaki kładły się ze śmiechu, jeno Kłębianki podniesły wrzask
 619     3, 33|             na progu przysiadł.~- Kto jeno o drugich stoi, tego bieda
 620     3, 33|              jeszcze maluśkie, to się jeno odwrócił plecami i pykał
 621     3, 33|              go jeszcze cichuśko, ale jeno tak la zwyczaju, bo kiej
 622     3, 33|          komorze po jałówce... juści, jeno gdzieżby wam taki kłopot
 623     3, 33|               skamłań, przeciągał się jeno, poziewał i jął się chyłkiem
 624     3, 33|           tłumaczyła gorąco.~Ale Kłąb jeno zachrapał w odpowiedzi.
 625     3, 33|             prawdziwie majowy. Wiater jeno przyszedł baraszkujący i
 626     3, 33|               kapuśniskach, pociętych jeno bruzdami pełnymi wody polśniewającej
 627     3, 33|               tabakę.~- Galanty. Byle jeno za długo nie przypiekało.~-
 628     3, 33|         Wiecie ta co nowego?~Balcerek jeno splunął i ręką machnął;
 629     3, 33|            poczęli nawiedzać chorego, jeno co tak samo nikogo nie poznawał,
 630     3, 33|                któren porywał, co się jeno dało, i niósł gospodarzowi,
 631     3, 33|              swoją stronę.~Chociaż to jeno z Kozłami była sprawa, ale
 632     3, 33|                bąkając w sekrecie, co jeno udaje, by wójt jeszcze lepiej
 633     3, 33|            jak to tam było. Wiedziano jeno dobrze, że sama Kozłowa
 634     3, 33|      świarczenie i poratunek.~Biedota jeno i co tkliwsze kobiety stanęli
 635     3, 33|         słowach nie przebierały.~Więc jeno wrzaski z tego szły i gniewy,
 636     3, 33|             zdziwiony. Niemcy łysnęli jeno po sobie ślepiami, a nie
 637     3, 33|             posyłał, bo Niemiec dawał jeno po sześćdziesiąt rubli za
 638     3, 33|             chudymi łęcinami. Oziminy jeno nie ucierpiały wiela, wykłoszone,
 639     3, 33|            ziemi przycupnęły, dachami jeno widne nad tym borem kłosistym. ~
 640     3, 33|         rozdygotani w sobie upatrując jeno, kogo by żgnąć tym bolącym
 641     3, 33|                to o bele co, bych się jeno przyczepiać a kłyźnić, a
 642     3, 33|            Groziła mu potem, że niech jeno Antek powróci, a z nim się
 643     3, 33|              cierpła z gniewu, bić by jeno ten pysk niepoczciwy, ale
 644     3, 33|          końcu rdza przeźre, i kamień jeno do czasu wytrzyma, a nie
 645     3, 33|                niej nie gnieździły, a jeno niekiej, w czas słót jesiennych,
 646     3, 33|              drogach.~Hanka powracała jeno z dzieckiem na ręku i srodze
 647     3, 33|                Co ja ta wiem?... tyla jeno, co mi się udało ze starszego
 648     3, 33|              ino zrozumiała.~- Dajcie jeno wykup, a resztę to już Antek
 649     3, 33|          policzym się później... byle jeno ratować...~Skoczyła na równe
 650     3, 33|       namawiam, nie la swojej wygody. Jeno przed nikim ani pary z gęby,
 651     3, 33|               nie poszczekiwały, woda jeno bulgotała i ptaki zawodziły
 652     3, 34| najniespodziewaniej zjawił się Rocho.~Jeno co dopiero po mszy i długiej
 653     3, 34|          ugaszczać chciała, ale skoro jeno złożył torby i odzipnął
 654     3, 34|           niebo, że dołem na murawach jeno niekajś gmerały się słoneczne
 655     3, 34|               nim płachtą cieniów, że jeno czasem, kiej ją wiater ozdarł,
 656     3, 34|             mu oczy raz po raz.~Rocho jeno westchnął, przeżegnał go
 657     3, 34|            Nie patrzcie na człowieka, jeno na jego uczynki.~- Ale dać
 658     3, 34|          warto z tysiąc złotych, i to jeno za Bóg zapłać, tego jeszcze
 659     3, 34|            Mam cosik gotowego grosza, jeno zrachować nie poredziłam,
 660     3, 34|      Płoszkami.~- Pomogę wam, wstąpię jeno do pana Jacka i przed zmierzchem
 661     3, 34|             juści... co?...~Pan Jacek jeno prześmiechał się z tego
 662     3, 34|              ino wylać się miały; ale jeno tłukły płowymi grzywami
 663     3, 34|                Gulbasiak też widział, jeno co ze strachu w las pognał
 664     3, 34|               ludzie kieby nieżywe... jeno im kulasy sterczą spod jałowców.
 665     3, 34|            pięściami krzyczał:~- Wójt jeno winien! To ona mu korale
 666     3, 34|               Wieczór się już zrobił, jeno że jakiś wietrzny i dziwnie
 667     3, 34|              Trzymam i o tobie swoje, jeno ci nie powiem - mruczał
 668     3, 34|              co? Juści, nie za swoje, jeno za gromadzkie...~- To trzymam,
 669     3, 34|           poprzednie, wielce pogodny, jeno dziwnie duszący i cichy;
 670     3, 34|           zawiesili mniejsze, ile się jeno zmieściło. Zaś la większej
 671     3, 34|           szykować do kościoła.~Witek jeno ostał na straży w opłotkach,
 672     3, 34|          przeszli, drogi opustoszały, jeno niekajś w opłotkach bawiły
 673     3, 34|            baldach niesły gospodarze, jeno jakby na złość Lipczakom,
 674     3, 34|              nukały ciszej i senniej, jeno co jakoś pomroczało, dale
 675     3, 34|         belkach leżących pod karczmą, jeno co czas był piękny i na
 676     3, 34|              całej mocy wrzeszczał:~- Jeno ostro, chłopcy, z kopyta,
 677     3, 34|              Jambroży.~- Naści, szkła jeno nie zechlaj, pijanico! -
 678     3, 34|         złości trzęsły.~- Może i tak, jeno nie na ciebie: za małaś
 679     3, 34|            albo do Hameryki.~- A ojce jeno się we łby skrobią, wzdychają
 680     3, 34|          gospodarek - mówił dalej - a jeno z tego, że Lipce mają ziemi
 681     3, 34|              któryś.~- Kupiłbyś wieś, jeno pieniądze gdzieś! - mruknął
 682     3, 34|           mruknął Mateusz.~- Czekajta jeno, może się i na to znajdzie
 683     3, 34|               to kogo swędzi?... bele jeno podatki płacił, w rekruty
 684     3, 34|              i siłą do domu zabierać, jeno co się oparli, matkę z karczmy
 685     3, 34|           Grzelowy sposób jest mądry, jeno widzi mi się, trza go innym
 686     3, 34|              było połapać. ~- ...a co jeno wieprzka wypuściłam, że
 687     3, 35|           grudzie; starsi drapali się jeno po łbach, wzdychali ciężko
 688     3, 35|             nieustępliwy, a na co się jeno zawziął, dopiąć musiał,
 689     3, 35|              zaś polem rozchodził się jeno brzęk pszczół idących na
 690     3, 35|         słońcu, mało kto przechodził, jeno niekaj na progach czesały
 691     3, 35|           wiedząc, co rzec, zamruczał jeno co niebądź i zamilkł.~Na
 692     3, 35|             naród bałamuci i do złego jeno prowadzi...~- Zobaczymy,
 693     3, 35|          Józce zawierzając tajemnicę, jeno co ledwie już zdzierżała
 694     3, 35|              pacierz ozwał się znowu, jeno jakoś pewniej:~- Całe pięć
 695     3, 35|             tej bitki z matką, to się jeno obraniał jeszcze, jak mógł,
 696     3, 35|        dychający, zbity i okrwawiony, jeno patrzał na matkę wytrzeszczonymi
 697     3, 35|          krwie na twarzy, nasłuchiwał jeno matczynych jęków.~- Mateusz
 698     3, 35|             drzewa stanęły bez ruchu, jeno niekiedy zatrzęsła się jaka
 699     3, 35|            cicha prawił, Szymek kiwał jeno głową, zaś Jędrzych leżąc
 700     3, 35|          deszcz zielonozłoty.~- Ni... jeno mi niedrujko na świecie,
 701     3, 35|             pohamował się jeszcze, że jeno krótko i twardo powiedział:~-
 702     3, 35|            rozżalona.~- Nie... nie... jeno. - mówił prędko, zaglądając
 703     3, 35|        tkliwość i gniew nim miotały - jeno przepędź tę pokrakę od siebie,
 704     3, 35|       zawzięcie.~Już się nie odezwał, jeno poleciał ku kościołowi.~
 705     3, 35|               zajrzała do nich Hanka, jeno że jakaś była dziwna, rozpytywała
 706     3, 35|               o tym, ale myślałem, co jeno cyganią tak la śmiechu.~-
 707     3, 35|           frygać to każden sprawny... jeno złemu przeszkodzić nie ma
 708     3, 35|         przyszło...~- Chłopy zawdy to jeno widzą, co mają na oczach
 709     3, 35|             naczalstwa się nie bojam, jeno wam, ciemnym baranom, łydy
 710     3, 35|            Kurz się wzbił za nimi, że jeno niekiedy zabielała jakaś
 711     3, 35|             się nie odezwał; błądzili jeno cichymi oczyma po świecie.
 712     3, 35|         ławkach i trawie, w koszulach jeno, z fajami w zębach, i pili
 713     3, 35|              jakby nic nie słysząc, a jeno lubując się piwskiem i tą
 714     3, 35|         dochodziły, coraz ciężej szli jeno i wolniej, powstrzymując
 715     3, 35|            nie ruszając się z miejsc. Jeno ten stary, ze siwą brodą,
 716     3, 35|           srogimi oczyma, ręce się im jeno trzęsły, a zęby zacinały.~-
 717     3, 35|               mówi! - zaklął Mateusz, jeno że się nie ulękli, krzycząc
 718     3, 35|          urzędy, mata pieniądze, a my jeno te gołe pięście... Obaczymy,
 719     3, 35|            już z bliska, ślepiami się jeno bodąc, przestępując z nogi
 720     3, 35|              łąką i paśnikiem.~- Byle jeno Miemcy ustąpiły! - westchnął
 721     3, 35|              byśmy poradzili.~- Niech jeno dadzą, a obaczycie! ~- Człowiek
 722     3, 36|            niedziel będą zdrowi, byle jeno na światło nie wychodzili.~-
 723     3, 36|       skwapliwie o wczorajsze nowiny, jeno krótko to trwało, bo biały
 724     3, 36|            się przenikliwie.~Hanka co jeno rozdziawszy się z drogi
 725     3, 36|           przetrząsnąć.~Poszli zaraz, jeno Mateusz, zapalający coś
 726     3, 36|              rzutem kos, zimne ostrza jeno łyskały ze świstem i trawy
 727     3, 36|               pastwisk, gdyż dziedzic jeno tym pozwalał paść w porębach,
 728     3, 36|            drugiej biedoty.~Rachowali jeno, co na święty Jan muszą
 729     3, 36|               Może jeszcze nigdy, jak jeno zapamiętali najstarsi, nie
 730     3, 36|              radością.~Nie zapomnieli jeno o Miemcach, bo co dnia ktosik
 731     3, 36|          Siedzieli jeszcze, przestali jeno kopać studnie i zwozić kamień
 732     3, 36|               od spieki, duszno było, jeno od pokosów bił ostry zapach
 733     3, 36|        dziedzic pogodzi się z nami.~- Jeno mi dziwno, że Michał teraz
 734     3, 36|               z Panem Jezusem, ale go jeno świętymi olejami namaścił.~-
 735     3, 36|             od samego świtania, skoro jeno pierwsze zorze niebo zrumieniły,
 736     3, 36|            zapamiętale, całe dnie też jeno słychać było brzęki kos
 737     3, 36|         woniami zbóż i łąk, i słońca, jeno Jagusia była głucha na wszystko.~
 738     3, 36|            Wyglądali burzy z ulewą, a jeno spadł krótki, chociaż rzęsisty
 739     3, 36|                niebo wisiało ciemne i jeno z rzadka poprzebijane gwiazdami,
 740     3, 36|           legło w cichy i słodki sen, jeno ptak jakiś tu i owdzie śpiewał
 741     3, 36|          śpiewał rzęsiste piosneczki, jeno wody szemrały cosik jakby
 742     3, 36|              senna cichość, świerszcz jeno strzykał pod kominem i Jagusine
 743     3, 36|              cosik powiedzieć; ale mu jeno zabulgotało w gardzieli.~
 744     3, 36|               pacierz mu się rwał, iż jeno poniektóre słowa mamlał
 745     3, 36|               się czym podsycić.~Tyle jeno teraz wiedział, co się może
 746     3, 36|              wolności, że cięgiem się jeno w kółko obraca z przywyku.~
 747     3, 36|             suchy piasek w garściach, jeno że wciąż nowe wspominki
 748     3, 36|        niekiedy się nawet przewracał, jeno że nic o tym nie wiedział
 749     3, 36|            niezmordowanie, przystając jeno niekiedy, bych odpocząć
 750     3, 36|              garścią siał - jakby już jeno siebie samego rozsiewał
 751     4, 37|               zabiegi, trup ci to był jeno, zimny trup człowieczy.~
 752     4, 37|             nad człowiekowym żywotem.~Jeno te żałosne lamenty sierot
 753     4, 37|        wyrzekła żałośnie:~- Tyrał się jeno chudziaczek po świecie,
 754     4, 37|              cierzpiał będzie.~- Tyle jeno było jego, co głodu nie
 755     4, 37|              do ślubu go rychtujem, a jeno do trumny.~Nie mogła jeszcze
 756     4, 37|               poredzi się przebudzić, jeno się kala cała w potach i
 757     4, 37|             nie poredziła krzyczeć, a jeno chodziła błędna, świecąc
 758     4, 37|           Magda wybuchnęła płaczem, a jeno kowal rozpytywał.~Opowiedziała
 759     4, 37|             biadoliła Magda.~- A mnie jeno żal, co Antek nie zdążył
 760     4, 37|              już szukał otwarcie, kaj jeno mógł, nawet nie bacząc na
 761     4, 37|              wziął miarę na trumnę.~- Jeno mu domowiny nie żałuj, niechta
 762     4, 37|         zaniesła się znowu.~A Mateusz jeno głową pokiwał, odmierzył
 763     4, 37|             jagód do wykadzenia izby.~Jeno nie dosłyszała i ocierając
 764     4, 37|         Pietrka na przewiady.~- Konia jeno zmacha i niczego się nie
 765     4, 37|         poszła, w chałupie ostały się jeno same kobiety i Witek, któren
 766     4, 37|               się całkiem cicho, tyle jeno, co przez wywarte drzwi
 767     4, 37|           ziarna różańca, ale pacierz jeno niekiedy przychodził na
 768     4, 37|                Odwróciła się plecami, jeno co już nie poredziła zebrać
 769     4, 37|        wyczesany i ogolony do czysta, jeno na policzku miał długą zadrę
 770     4, 37|        korzyła przed sądem Pańskim, a jeno ten jego trup lichy, ta
 771     4, 37|               srodze strapieni, każdy jeno wzdychał żałośnie, rozwodził
 772     4, 37|             wyżalając, nad sierotami.~Jeno do Jagusi nikto nie przystępował
 773     4, 37|              całe godziny nasłuchując jeno Mateuszowej roboty kole
 774     4, 37|          gotowa zrobić kłótnię.~Kowal jeno gruchnął rechocącym śmiechem
 775     4, 37|          niego jeszczek lepiej ryczy, jeno co przez złość! - podjęła
 776     4, 37|               ogiery stoją w cieniu i jeno kulasami przebierają.~Zdziwiła
 777     4, 37|          groźnie, po swojemu.~Za nogi jeno go obłapiły, nie śmiejąc
 778     4, 37|           musi się nam dobrze okroić. Jeno ani mru-mru, kobieto, o
 779     4, 37|             przysypywane popiołem, że jeno niekajś co się ta świeciła
 780     4, 37|               gasły jedna po drugiej, jeno co kokoty piały jakoś niespokojnie,
 781     4, 37|              kiej się rozeszli, ostał jeno Jambroż i Jagata, bych już
 782     4, 37|       umarłego, iż na świtaniu ostała jeno co najgrubsza, migocąc się
 783     4, 37|               sam dzień się podniósł, jeno co jakiś mgławy i smutny,
 784     4, 37|               wolna pracy codziennej, jeno u Borynów wciąż było jeszcze
 785     4, 37|          Pomarł! Pomarł! Pomarł!~I co jeno żyło, trzęsło się, łkało
 786     4, 37|               co i drugie takie same.~Jeno błysnął ślepiami, poskubał
 787     4, 37|        przejmował nieboszczyk, to się jeno błędnie kręciła po obejściu,
 788     4, 37|              od tyla czasu trupem był jeno, a zawdy czuć było gospodarza
 789     4, 37|         przypochlebiała stara.~- Bych jeno prędko powrócił - westchnęła
 790     4, 37|             do okopywania ziemniaków, jeno Józka ostała pilnować dzieci,
 791     4, 37|             brzękliwy i nieustanny, a jeno kajś niekaj zawrzeszczały
 792     4, 37|         cichość zwaliła się na dusze, jeno dzwony jęczały wciąż, biły
 793     4, 37|              nie przypomną? ~Żałością jeno płakaniem jeno, cierzpieniem
 794     4, 37|               Żałością jeno płakaniem jeno, cierzpieniem jeno...~-
 795     4, 37|          płakaniem jeno, cierzpieniem jeno...~- I cóże są one szczęśliwości,
 796     4, 37|               stworzenie?~Tym wiatrem jeno jesteś, co nie wiada, skąd
 797     4, 37|         Narodzie!~Przycichło z nagła, jeno dzwony jęczały z oddali,
 798     4, 37|            powietrza ozwał się znowu, jeno co żałośliwiej:~- I pomarł
 799     4, 37|              powiem - rzecze Maciej - jeno ozewrzyjcie wrotnie, święty
 800     4, 37|              go jeszcze i rzecze:~- A jeno nie łżyj, bo tu nikogo nie
 801     4, 37|         nastają na siebie, bo tam już jeno swary, kłótnie, a obraza
 802     4, 37|              nie boskie stworzenia, a jeno te psy wściekłe i te swynie
 803     4, 37|            łajdusem pogania...~Wszędy jeno chytroście, oszukaństwa,
 804     4, 37|       przepuszczą i ukradną.~Gorzałkę jeno piją, rozpustę czynią i
 805     4, 37|            broń takich synów! A to ci jeno rzeknę: Niech mi się te
 806     4, 37|             mówił za pomarłe, kto zaś jeno się błąkał wśród mogił i
 807     4, 37|      długachnymi ławami, że skoro się jeno rozsiedli, zaraz podano
 808     4, 37|        ochotnie i gorąco, przerywając jeno wtedy, kiej kowal puszczał
 809     4, 37|            wnet, pomrę... Psi po mnie jeno zawyją i baba w garnek rozbity
 810     4, 37|               nawet pyska nie ozwarł, jeno przytakiwali skrobiąc się
 811     4, 37|         dziedzicowi, bo każden z nich jeno zdradę chłopskiemu narodowi
 812     4, 37|           rozpalone oczy latały, Łapa jeno przewąchiwał kąty, skamlał
 813     4, 38|              lipeckie dzwony, ile ich jeno było, zadzwoniły rozgłośnie
 814     4, 38|       wydzierał się też nie ciszej, a jeno żarliwiej wtórował, wysoką
 815     4, 38|            też gęsto ciągnęli, że jak jeno było sięgnąć okiem, na wszystkie
 816     4, 38|             kiej te gęsi, mieniąc się jeno w upale i wśród zbóż zielonych.~
 817     4, 38|             tysiąc inszych, o których jeno sam Jezus pamięta, boć jemu
 818     4, 38|           płotami, w podwórzach i kaj jeno było można zachwycić nieco
 819     4, 38|        najcieniej wyciągał.~Ale skoro jeno zasygnowali na sumę, naród
 820     4, 38|        książce, kto na różańcu, a kto jeno tym szczerym słowem Boga
 821     4, 38|           Nawet dziady pocichły, tyle jeno, co poniektóry przez śpik
 822     4, 38|              w dymach kadzielnych, że jeno chwilami błyskała złota
 823     4, 38|              nie drzemał, wzmogły się jeno szepty pacierzów, rozgłośniały
 824     4, 38|            nie usiedział w miejscu, a jeno cięgiem się kręcił po smętarzu
 825     4, 38|        nalazłszy sposobnego słowa, to jeno prześmiechnął się do niej
 826     4, 38|          kaszkietu ni kogo pozdrowił. Jeno oczy się im jarzyły i brody
 827     4, 38|            Nie odzywali się zacinając jeno konie i wielce śpiesząc.~-
 828     4, 38|       wreszcie ginąc na topolowej, że jeno z cieniów i kurzawy szły
 829     4, 38|            komu brać do pacierzów, bo jeno kupili się coraz gęściej
 830     4, 38|        chłopskich somsiadów, bo niech jeno któren wzion przez łeb,
 831     4, 38|               zażył kłopotów, aby się jeno Miemców pozbyć; juści, co
 832     4, 38|               Juści, co to był Jasio, jeno już ubrany po księżemu,
 833     4, 38|            zapomniała dać ochfiarę, a jeno patrzała za nim i patrzała,
 834     4, 38|            nie pomogło.~- Organiściak jeno, a jak się to wybrał galancie.~-
 835     4, 38|              będzie.~Szeptali dokoła, jeno co Jaguś niczego nie słyszała
 836     4, 38|                  To zrobię, co mi się jeno spodoba, juści... wstydał
 837     4, 38|             prawie całkiem uspokoiły, jeno co tam dzieci podniesły
 838     4, 38|              okna się przebierały, to jeno przygrażał księżym cybuchem
 839     4, 38|        przyszła na obiad.~Ale Weronka jeno wzruszyła ramionami.~- Korona
 840     4, 38|            kulasami powłóczę. Na borg jeno żyjemy.~- Nie pleć, myślałby
 841     4, 38|           nagrzanej i sennej cichości jeno łyżki skrzybotały, a niekiedy
 842     4, 38|           poredzał z przyjacioły, kto jeno ślepie na wszyćko roztwierał
 843     4, 38|         Łaziła z nimi Józka, targując jeno i oglądając różnoście porozkładane
 844     4, 38|          komornego nie będę. Niech mi jeno mój gront odpiszą, to radę
 845     4, 38|               Jędrzych przytwierdzał, jeno Jagusia chodziła oczami
 846     4, 38|            miejsca nie zbraknie, zważ jeno, by cię nie wzieni na ozory,
 847     4, 38|              się nagle.~- Nie, nie... jeno mi proch wleciał do oka.~-
 848     4, 38|               się nie ozwał, patrzeli jeno w te białe krychy na stole
 849     4, 38|               Żydy w szabas! Chciałem jeno pedzieć, czy aby w tej dziedzicowej
 850     4, 38|            dał się przekabacić, głową jeno kiwał i prześmiechał tak
 851     4, 38|           pódę! A trzymam nie za nim, jeno za zgodą, za sprawiedliwością,
 852     4, 38|    sprawiedliwością, za całą wsią. Bo jeno głupi nie widzi w tym dobrego
 853     4, 38|              w tym dobrego la Lipiec. Jeno głupi nie bierze, jak dają.~-
 854     4, 38|             galancie, co już niejeden jeno oczy bałuszył i ozorem ledwo
 855     4, 38|              się rozchodzić do domów, jeno co łapczywsi na uciechę
 856     4, 38|     rozjeżdżali się już z odpustu, że jeno wozy turkotały, a kaj niekaj
 857     4, 38|               owiec, to gęsie gęgoty.~Jeno u Borynów było cicho i pusto.
 858     4, 38|             wieś już kładła się spać, jeno od karczmy zalatywały dalekie
 859     4, 38|            poszła na wieś do dzieuch, jeno co nikiej nie wysiedziała,
 860     4, 38|               nie rozumiała.~Patrzyła jeno w niego niby w ten obraz
 861     4, 38|               jej nie dojrzał, ale on jeno w niebo patrzył pokryte
 862     4, 38|          pogrążył się w cichości, aby jeno nie przeszkadzać Jasiowi.~
 863     4, 38|           oderwać się z miejsca, więc jeno mocniej przywarła plecami
 864     4, 38|            jego białych rączków, bych jeno klęczeć przed nim a patrzeć
 865     4, 38|              w oczekiwaniu.~Ale Jasio jeno popatrzył w opłotki, a nie
 866     4, 38|               któren nie miał słów, a jeno dziwną słodkość zachwytów,
 867     4, 39|             cichy, chłodny i mroczny, jeno na środku mrowiła się wielgachna
 868     4, 39|              na drogach dokoła stawu, jeno dzieci bawiły się kaj niekaj
 869     4, 39|          pościele, a wszystko, co się jeno ruchało, pracowało w polach.
 870     4, 39|           Kozły też penetrują po wsi, jeno czekać, jak komu co grubszego
 871     4, 39|        namyśle:~- A cóż ma być! Ja tu jeno stróżuję mężowego dobra
 872     4, 39|              buciary oddacie. Cholewy jeno całe, a i to już raz podszywane -
 873     4, 39|      zawierzyć stryjecznemu, a co się jeno da, pochować u ludzi...
 874     4, 39|            Wszystkie tak robią, które jeno rozum mają. Wyście harowali
 875     4, 39|           byście ostali przy gruncie. Jeno mnie posłuchajcie, nikto
 876     4, 39|              No, cóż powiecie?...~- A jeno to, co swojego nie popuszczę,
 877     4, 39|            wstrzymał od klątw, plunął jeno, a odchodząc prędko, krzyknął
 878     4, 39|         pojechał do powiatu, a stójka jeno powiadał, że tam stoi napisane,
 879     4, 39|                  Sprobujcie! Tknij me jeno, tknij! - wrzeszczała wyzywająco.~-
 880     4, 39|               to oczymgnienie, sapiąc jeno a dysząc, Dominikowej jaże
 881     4, 39|               po wynędzniałej twarzy, jeno co pierwsza się opamiętała
 882     4, 39|               przez miłosierdzia! Ona jeno czeka na twojego, obaczysz,
 883     4, 39|             wszystką mocą, ostawiając jeno nieopowiedziany żal, jakiś
 884     4, 39|               i krzyczeć wniebogłosy, jeno co się przemogła i szarpiąc
 885     4, 39|            już drzeć kłami, co mu się jeno nawinie, nienawiść buchnęła
 886     4, 39|              A tera powiem ci prawdę, jeno byś jej nie pożałowała.
 887     4, 39|              kiej po starym sadle, że jeno pluł wspominając o tobie.
 888     4, 39|            zrobić co złego, abych cie jeno nie widzieć więcej na oczy.
 889     4, 39|            uciekać już nie poredzi, a jeno czasem zabije skrzydłem
 890     4, 39|     przekładać i tłumaczyć, ale Jaguś jeno wzruszyła ramionami:~- Nie
 891     4, 39|         całkiem rozdziany, w portkach jeno a w słomianym kapelusie,
 892     4, 39|           czytania owego papieru, ale jeno rzucił okiem, zawołał: -
 893     4, 39|              drwiąco Mateusz. - Teraz jeno wygońcie Józkę, a już wszystko
 894     4, 39|           nasłuchiwał tu i owdzie ale jeno spluwał, klął z cicha i
 895     4, 39|             nie ze sprawiedliwości, a jeno przez czystą zazdrość!~Jakby
 896     4, 39|               wagował, więc westchnął jeno, zawracając ku swojej chałupie,
 897     4, 39|        wypadnie na każdego, troje was jeno! Mój Boże, bogatym to i
 898     4, 39|              Wołała mnie, ale tam już jeno trumny potrza i pochowku.~-
 899     4, 39|  podsłuchiwałem juści, a mówię, co me jeno doszło piąte przez dziesiąte;
 900     4, 39|     załagódźcie tę sprawę! Zrobię, co jeno będę mógł, aby skargę odebrały
 901     4, 40|             rozpalone kiej blachy, że jeno przewracała się z boku na
 902     4, 40|          sobie wyrozumieć, lecz skoro jeno chyla tyla poszarzały okna,
 903     4, 40|              obtulały pola, z których jeno kajś niekaj rwały się co
 904     4, 40|               przeróżne głosy.~Hanka, jeno rozwiesiwszy przeprane szmaty
 905     4, 40|            łaził zaspany cochając się jeno o węgły i drapiąc.~- Jak
 906     4, 40|             świnie.~Słońce właśnie co jeno wyjrzało z dalekości, ogarniając
 907     4, 40|              nie było jeszcze nikogo, jeno czajki kołowały nad zagonami,
 908     4, 40|           skłębiają na główki.~- Żeby jeno nie objadły robaczyska.
 909     4, 40|      ochfiarowałam na Janielską, bych jeno powrócił. Wójt obiecował
 910     4, 40|             nasłucha, co się namodli! Jeno parę niedziel, a widzi się
 911     4, 40|             Józkę, która leciała, jak jeno mogła, już z dala krzycząc
 912     4, 40|         stropione jej spokojnością.~- Jeno la oczów ludzkich taka spokojna.
 913     4, 40|        Jagustynka.~- Ani ja! Bych się jeno Antkowi nie zachciało nowych
 914     4, 40|              zgoła już bez pamięci, a jeno te szczęsne łzy spływały
 915     4, 40|          byłaby prochy zmiatała, więc jeno niekiedy rwało się jej z
 916     4, 40|     rozkrzyczanego chłopaka - popatrz jeno, podobny do cię jak dwie
 917     4, 40|              taki zmyślny, dorwie się jeno bata, to zara trzaska i
 918     4, 40|       barszczem - śmiał się wesoło. - Jeno la Rocha zgotuj co inszego.~-
 919     4, 40|            już parkotały w garnku, to jeno wyniesła z komory kiełbasę
 920     4, 40|      kwiatuszki. Józce dał taką samą, jeno co zieloną, oraz fryzkę
 921     4, 40|            zacierając ręce, Antek zaś jeno pogwizdywał.~- Zarobiliśta
 922     4, 40|              różne sprawy, opowiadała jeno piąte przez dziesiąte krzątając
 923     4, 40|               tam żywią, że pono pies jeno z głodu chyciłby się takiego
 924     4, 40|            Jużem kraty próbował rwać, jeno co przeszkodziły.~- Prawda,
 925     4, 40|               niej wyrabia, stróżując jeno, a cięgiem drepcąc od stodoły
 926     4, 40|             na wieś do kobiet, a kogo jeno dostrzegła, to mu już z
 927     4, 40|         zadzierać, obaczycie!~- Niech jeno Antek wróci do dawnego,
 928     4, 40|              po porządku, przepytując jeno o to i owo, a dopiero w
 929     4, 40|             przerywał ni pytał, brwie jeno marszcząc i łyskając oczami,
 930     4, 40|              mu będzie pod kosę! Byle jeno grady nie zbiły.~Ale nad
 931     4, 40|       białawych, roztrzęsionych płomi jeno niekiej przeleciał bociek
 932     4, 40|            zestrachany gnał na oślep, jeno mu bielało podogonie.~-
 933     4, 40|               nawet pomiarkować, a co jeno poniektóra dusza w godzinę
 934     4, 40|             ten świat kochany.~- Nic, jeno me tak powietrze rozbiera! -
 935     4, 40|           strasznie, rada pochwale.~- Jeno Pietrkowi świnie pasać,
 936     4, 40|         nawijać na oczy przemykał się jeno z dala, stronami.~Józka
 937     4, 40|    nieustępliwa, to zaśpiewała dalej, jeno co już ciszej i jakby lękliwiej:~
 938     4, 40|          przycichła zaraz, bocząc się jeno na brata i pyrchając nosem.~
 939     4, 40|        Dziewka juści, coby się zdała, jeno co tylachny koszt. Poredziłabym
 940     4, 40|        pocałowała z wdzięczności, ale jeno dorzuciła radośnie: - I
 941     4, 40|           szkoła w Lipcach potrzebna, jeno na taką naczelnikową nie
 942     4, 40|      pogadywali jeszcze o tym i owym, jeno co jakoś ospale i bez wielkiej
 943     4, 40|         jeszcze dokłada swojego, bych jeno tę zgodę przeprowadzić.~-
 944     4, 40|          Mateusz.~Rozeszli się, ostał jeno pod oknem Antek z kowalem,
 945     4, 40|             cichości. Że słychać było jeno Hankę krzątającą się po
 946     4, 40|      przeciągając się sennie.~- To ci jeno rzeknę na ostatku: puścili
 947     4, 40|               na ostatku: puścili cię jeno do sprawy, prawda? zwiążesz
 948     4, 41|         ruchać się było ciężko. Muchy jeno kręciły się z brzękiem nad
 949     4, 41|                 Głupiś, cóż to, łajno jeno wywąchuję po świecie!...~-
 950     4, 41|               musiałem rużie dźwigać. Jeno zrazu, pókim był głupi,
 951     4, 41|          buchał przez okna. Mamrotała jeno na zuchwalca wynosząc chleby
 952     4, 41|           cebuli, ale na szczęście to jeno sąsiedzka maciora ryła się
 953     4, 41|            ryła się pod płot.~- Wsadź jeno ryj, a spyszcz, to już ja
 954     4, 41|              z pieca, a żywo!~- Byłam jeno u Płoszkowej Kasi. Wszystkie
 955     4, 41|            jajków Antkowi?~- A usmaż, jeno słoniną nie szafuj.~- Żałujecie
 956     4, 41|          Józka już była za przełazem, jeno piesneczka leciała za nią
 957     4, 41|         końskich portkach, a częściej jeno cmokaniem je przynaglał,
 958     4, 41|           orał dalej cierpliwie, tyle jeno przerywając skwarną cichość,
 959     4, 41|               w słonecznej ulewie, że jeno niekiedy zaruchały się cichuśko
 960     4, 41|           Czemuż to waju nie wyręczą?~Jeno się skrzywiła odwracając
 961     4, 41|               la gospodarzy.~- Kto ma jeno lebiodę z otrębami, temu
 962     4, 41|              Juści, co odrobię, kiedy jeno będzie potrza. I nie za
 963     4, 41|          zapłać! Cóż ta ja, ten śmieć jeno, co się go trepem następuje,
 964     4, 41|            poniesła do Żyda, bych się jeno najadły.~- To znowuj siedzicie
 965     4, 41|     Opatrzności.~- Juści, bo Wojtkowi jeno gorzałka pachnie i pilno
 966     4, 41|       przejrzała go w lot, prześmiech jeno wionął po zwiędłych wargach,
 967     4, 41|         pociechy znikąd ni poratunku! Jeno oczy wypłakują i boskiego
 968     4, 41|              wszystek gotowy, a parob jeno się wałęsa kole chałupy.
 969     4, 41|                 Zaraz przyjdę, obaczę jeno, jakie to drzewo zwożą.~
 970     4, 41|           głowie mi takie rzeczy...~- Jeno przyjdź, a nie pożałujesz.
 971     4, 41|             się już pohamował.~- Nic, jeno ta spieka tak me rozebrała! -
 972     4, 41|               słodki, pić do dna...~- Jeno ten ostatni razik, Jagusiu!
 973     4, 41|            ciężary? - spytał.~- Bylem jeno miał co kłaść...~- Kiej
 974     4, 41|          odechciewa...~- Nie dziwota, jeno to me zastanawia, że się
 975     4, 41|            długo trapić szpiegując go jeno chytrymi ślepiami, aż w
 976     4, 41|            cosik swojego na widoku, a jeno powiedam, jak to w przypadku
 977     4, 41|               gotówem przenieść, bele jeno nie siedzenie. Jezus! siedziałem
 978     4, 41|             kulasami ledwie powłóczy. Jeno patrzeć, jak pójdzie na
 979     4, 41|         zostawił czasowi, skrycie się jeno ciesząc z plonów, jakie
 980     4, 41|     odechciało mu się wszystkiego, że jeno krzyknął na Pietrka, pojącego
 981     4, 41|              go rozpytywać, ale cosik jeno mruknął i pokręciwszy się
 982     4, 41|     przyjacielstwie. ~Mateusz tyle co jeno był wrócił z roboty i właśnie
 983     4, 41|           juści dobra jak każda rada, jeno gdzie pieniądze?...~- Nastusia
 984     4, 41|          niedowierzająco.~- Dajcie mi jeno ziemię, a obaczycie, dajcie! -
 985     4, 41|               nie ma się co głowić, a jeno iść do dziedzica i kupować!~-
 986     4, 41|            Kto siał? Kto zbierał? Dyć jeno ja sam! A źle to w roli
 987     4, 41|           matka zaświarczy! Dajcie mi jeno grunt, spomóżcie, braty
 988     4, 41|            tymi zamysłami.~- Bych się jeno dziedzic zgodził na spłaty! -
 989     4, 41|               zmroczało nad ziemiami, jeno co niebo było jeszcze jasne
 990     4, 41|         pilnie nasłuchując, i gdy się jeno ruszyło co niebądź kajś
 991     4, 41|            wypędzenie ze szkody, więc jeno rozglądał się a prawił z
 992     4, 41|         znałem niejednego...~- Juści, jeno co to po latach zastanę
 993     4, 41|              cię, co? ~- A ja ostałam jeno z trupem a ze zgryzotami! -
 994     4, 41|             wszystkich, nawet la psa, jeno nie la mnie! To już myślałam,
 995     4, 41|              się tłukła z każdym, kto jeno chciał, co?~-.To po coś
 996     4, 41|            nie ostawiłbyś me samej, a jeno strzegł przed złą przygodą,
 997     4, 41|           przyhołubiał i spokoił, jak jeno poredził, że już płakała
 998     4, 41|             mówić, niecierpliwiąc się jeno a wyczekując, które się
 999     4, 41|              w siebie i rozumiesz, co jeno ty jeden jesteś! - gadała
1000     4, 41|               stali przy sobie dysząc jeno ciężko a poglądając na się