Tom, Rozdzial

  1     1, 1 |               to im popuści...~- A kto by krowy doił, kto by opierał,
  2     1, 1 |               A kto by krowy doił, kto by opierał, kto by kole gospodarstwa
  3     1, 1 |              doił, kto by opierał, kto by kole gospodarstwa abo i
  4     1, 1 |          zaplata.~- I patrzy ino, kogo by puścić pod pierzynę, któren~
  5     1, 1 |           cudeńka prawicie... Hale! to by już grzech i obraza boska
  6     1, 1 |               może się ożenić, a głupi by był, żeby dzieciom zapisywał.~-
  7     1, 1 |                mu wycugi że na wyrobek by chodził, z głodu by zdychał
  8     1, 1 |            wyrobek by chodził, z głodu by zdychał abo i na żebry,
  9     1, 2 |        polizywała ręce Hanki.~- A może by Ambroży co poradził? - zaproponowała
 10     1, 2 |            drugiej nie w każdym dworze by znalazł!~Wyrzekał coraz
 11     1, 2 |              stał, rzucił się na łóżko by się z pacierz przedrzymać.~
 12     1, 2 |              nie wygrabiona... podorać by trza na kartofle... dobrze
 13     1, 2 |             trza na kartofle... dobrze by i pod owsy... a tu jedź
 14     1, 2 |           ognia.~- Ze świata, a skądże by, gospodarzu? - odpowiadał
 15     1, 2 |            cięgiem?~- Moiściewy, a cóż by! - A to źle, a to i dobrze,
 16     1, 2 |            pies, anim ją tknął.Jeszcze by ,taki tłumok....taka pode
 17     1, 2 |            dziad, pojadając.~- Dopiero by na wsi wydziwiali - powiedział
 18     1, 2 |              to pierwszy we wsi?~- Kto by ta miał dobra a i grontu
 19     1, 2 |             ale ino wybieram takie, co by pasowały la Macieja.~- A
 20     1, 2 |                zabaczyłaś o jednej, co by była la nich w sam raz.~-
 21     1, 2 |          posiał na całym kawale; konia by trzeba przykupić, a i po
 22     1, 2 |          krowinę jaką... Prawda, krowę by dostać dostała...~I tak
 23     1, 2 |               jął myśleć o Jagnie; jak by to dobrze było, bo i urodna,
 24     1, 3 |             zabawiasz, co?~Porwał się, by uciekać, ale już gospodarz
 25     1, 3 |                 że nie wiada, na czyrn by się skończyło, gdy naraz
 26     1, 3 |                  Jeszcze z miesiąc, to by nas zeżarła i z bebechami...
 27     1, 3 |               tego że przysądzić mogą, by płacił - bo prawo juści
 28     1, 3 |                nie mógł uwierzyć.~- Co by mu z tego przyszło?~- Tyla,
 29     1, 3 |         jenszego la samej uciechy pasy by darł.~- Dziwno mi tej zawziętości
 30     1, 3 |             krzepki jeszcze, ale która by ta poszła za mnie?..~- Któren
 31     1, 4 |       obchodzić z tacką i pobrzękiwać, by słyszeli, że zbiera na światło,
 32     1, 4 |                 czy warza nie schodzi, by przynieść z izby garnki
 33     1, 4 |               z izby garnki i dołożyć, by nie powiedzieli, że w misce
 34     1, 4 |           nosiłby dobrodziejowi.~Kowal by strzelbę zrobił, jako to
 35     1, 4 |               ze trzy... a to i czapka by się zdała...a rubla trza
 36     1, 4 |             buntem.~- Ino osiem morgów by wypadło - wykrzyknął bezwiednie.~-
 37     1, 4 |                  wyliczała.~- Kowalowe by spłacić i ostać przy chałupie
 38     1, 4 |               korale takie, że i krowę by kupił za nie, a Grzeli to
 39     1, 4 |          przykład z pięć rubli... buty by się zdały... ze trzy ruble...
 40     1, 4 |              ni; nie chwaci... a kowal by chcieli z pięć rubli za
 41     1, 4 |              grunta.~- Jakie?~- Czyjeż by - a dworskie!-~- Ale! Daliśta
 42     1, 4 |                pochylał szukając czego by twardego do ręki... ale
 43     1, 5 |                deliberowano po wsi, co by się sprzedać dało, czy z
 44     1, 5 |               coś niecoś!...~- Przydać by się przydało, bo to i kożuch
 45     1, 5 |            pójdzie?~- Moiściewy, a cóż by w domu robił na tych piętnastu
 46     1, 5 |          praktykuje...~- Ale, księdzem by być takiemu łajdusowi, przecież
 47     1, 5 |               swoje konie. Powiedziały by, że się do kalikowania godzę,
 48     1, 5 |               amen w pacierzu. Jeszcze by! Krowa zdechła i chłopak
 49     1, 5 |        chłopaka sąsiadów.~- Szkoda, to by było jeszcze lepsze. Ale
 50     1, 5 |               nieco czapkę...~- Wnetki by cię tu godziły do siebie...~-
 51     1, 5 |        przekpiwacie se ze mnie, za cóż by mnie?... Kosztuje tyla pieniędzy...
 52     1, 6 |        zagadnęła pod koniec.~- A gdzie by na takie błoto? Tak Żyd
 53     1, 6 |               już i niepewna.~- Więcej by on dał, niźli wziął, więcej.~-
 54     1, 6 |              zadawał na plecy. Już tam by Jagnie nic nie brakowało,
 55     1, 6 |           obnosić po wsi ?... Wieprzka by się zabiło... a może i nie...
 56     1, 6 |                   juści... ale i Antek by kupił to samo... a i inne
 57     1, 7 |              parobków.~- A bo ino tego by wartał taki człowiek, bo
 58     1, 7 |               nie ma, bo wszystkich to by karali?~- Baczę... zrobili
 59     1, 7 |               strony i Hanka pilnowały by zasię dolać i dołożyć...~
 60     1, 7 |           ochotę się spytać, ale gdzie by to zaś mogła, wvśmiałby
 61     1, 7 |         zauważy ł Boryna.~- Ale, Witek by ta psa krzywdził, któren
 62     1, 7 |       powiedział porywczo.~- Pan Jezus by tam miał pieska, jak wszyscy
 63     1, 7 |          badyli dziewann, że i ptaszek by się nie schronił....~Ale
 64     1, 7 |                że nie śmiały, bo jakże by... Pan ci Jezus był w swojej
 65     1, 7 |            nijakiemu stworzeniu zrobić by nie zrobił, a mógł go kijaszkiem
 66     1, 7 |             ojcowe ćwiartki do Jankla, by cię nikt nie widział, a
 67     1, 8 |               cudeńka prawicie ! Jakże by to, dzieci dorosłe i sam
 68     1, 8 |             ino szukał okazji, na kogo by wywrzeć niepokój i złość,
 69     1, 8 |              bieżyć do wójta i pognać, by poszli prędzej - ale ostał
 70     1, 8 |              że się żeni, dobrze! A to by mu dały taki wycug dzieci
 71     1, 8 |         obaczysz sama... naści...a już by la ciebie i ptasiego mleka
 72     1, 8 |            pola, całe gospodarstwo. Co by dzieci powiedziały! - Jął
 73     1, 8 |                zajrzeć, a któren znów, by się przy tej okazji napić
 74     1, 9 |               kopała nogami... jeszcze by nie...z pół garści siekańca
 75     1, 9 |                jucha...ażem się bojał, by nie posłyszał borowy, i
 76     1, 9 |               można?~- Hale, cała wieś by zaraz wiedziała. Naści dziesiątkę,
 77     1, 9 |           dziwota!~- Pewnie, bo skądże by dzwonienia były?~Zmilkli,
 78     1, 10|             dadzą...~- Jezus Maria! To by się bez bitki i jakiego
 79     1, 10|          zapytał po chwili.~- I... cóż by zaś! - odparł cicho Antek,
 80     1, 10|          dobrodzieja? No i co?~- A cóż by, nic! W kościele bym to
 81     1, 10|               nauczał i pilnie baczył, by psich figlów nie stroiły...
 82     1, 10|                  Po Jambroża poleciał, by Antkowi głowę opatrzył;
 83     1, 10|               tego, bo przypilnowywał, by się Antkowie wynosili.~I
 84     1, 10|                Hance pomóc, a głównie, by się w głos użalać i pyskować
 85     1, 11|               nadzieją w sercu...~- Co by zaś markotno miało być!
 86     1, 11|             nie za wiele... Bacz i to, by z Boryną nie huru-buru,
 87     1, 11|            grunt jeno, o dobro! Dobrze by ci to było bez tego zagona,
 88     1, 11|        matczyne o Antku... - Jakże, on by wygadywał, on?... Nie mogła
 89     1, 11|           weselny, przystawał do nich, by się aby napatrzeć i nasłuchać,
 90     1, 11|              mnie przyszedł z nakazem, by gromadę zwołać i z morgi
 91     1, 11|                radzili i umawiali się, by do Boryny się zejść i coś
 92     1, 11|            Tylko drużbowie nie siedli, by posługi czynić, i muzykanci.~
 93     1, 11|           Niesiem miski tłustej jagły,~By se chudzielce podjadły!~-
 94     1, 11|      młynarzowa zaczęła im przekładać, by wzgląd miały na dziewuchy
 95     1, 11|            popuszczał, przeciągał się, by więcej zmieścić...~Kucharki
 96     1, 11|            kobiece roboty robią. . .~- By sobie ino Jagusia rączków
 97     1, 11|               pięć morgów mają i żenić by się już mogli!~- Tyle dziewczyn
 98     1, 11|                na swoją Frankę lepiej, by się czego z Adamem nie doczekała!~-
 99     1, 11|       kusztykał głośno i szukał, z kim by się mógł po przyjacielsku
100     1, 11|               jęli z cicha przegrywać, by się weselnicy pościągali
101     1, 11|               starszy drużba dał znak, by przycichli.~Kobiety wyprowadzały
102     1, 11|                krzyknęła na chłopaków, by podawali gorzałkę, i sama
103     1, 11|               w ćmie nieprzeniknionej, by się znowu wynurzyć i zamajaczyć
104     1, 12|           poszli.~- Narodu dużo?~- Kto by ta porachował?... Aż się
105     1, 12|            mówić. Raz i drugi skamlał, by szła do Kuby, to go w końcu
106     1, 12|        powiadacie?...~- Po dobrodzieja by ano posłać, co?~- Dobrodzieja! -
107     1, 12|          końskim? Ksiądz jest od tego, by gdzie go do chorego proszą,
108     1, 12|           Bogiem rozmawia... i do mnie by go wołać?... Te kobiety
109     1, 12|               nic nie mówcie...do sądu by pozwały... strażniki...
110     1, 12|                   strażniki... i zarno by i fuzję wzieny... a to nie
111     1, 12|               ręką odjął... Ale Boryna by mnie wygnał...juści, parobek
112     1, 12|            nitki wyprute i paździerze, by zły nie miał przystępu i
113     1, 12|               się, a tęskliwie myślał, by się co rychlej gdzie na
114     1, 12|               raz po raz przywtarzała, by szli, to ją wójt wciągnął
115     1, 12|               Jagusią ostali na izbie, by posługiwać i mieć baczenie
116     1, 12|         kuntentności, odkładała łyżkę, by się no patrzeć na nią i
117     1, 12|                szpitala szykował, nogę by mu urznęli i wnet by wyzdrowiał!...~-
118     1, 12|              nogę by mu urznęli i wnet by wyzdrowiał!...~- Powiedzieliście
119     1, 12|          trzeba było je nożem podważać by mu nieco wody wlać do gardła.~
120     1, 12|              Jambroży także.~- Jeszcze by nie, kiej na takim weselu
121     1, 12|              jest na oźrebieniu...trza by przypilnować. Picie jakie
122     1, 12|             czasami do ziemie świętej, by odpocząć z utrudzenia, utulić
123     2, 13|           niepokalany brzask sypał się by ta wełna najbielsza, najmiększa,
124     2, 13|              się gęstwą nieprzeliczoną by ta zamarzła poświata, jakoby
125     2, 13|               przyklękając do kołyski, by dać piersi młodszemu, któren
126     2, 13|               wtuliła głowę w kolebkę, by łez nie pokazać i tego strapienia!~-
127     2, 13|               zarobił na dzień, na sól by było, na okrasę, kiej już
128     2, 13|             się litością...~- Mówiłeś, by przyszli po krowę? - rzekła
129     2, 13|               ino do izby poprowadził, by się nieco rozgrzali.~Hanka
130     2, 13|              starunek o tobie miała... by cię na rzeź powiedli...na
131     2, 13|                takiego nie ma, któremu by darował krzywdy... A teraz
132     2, 13|            daleka od Lipiec...~- Gdzie by najpierwej?..~Stanął na
133     2, 13|                Wam coś jest?~- I... co by zaś miało być... - puśćcie
134     2, 14|                   cheba dadzą... Zaraz by starszemu, Pietrusiowi,
135     2, 14|             kupił organki... młodszemu by też trza... Weronczynym
136     2, 14|                obcych nie pójdzie, ady by uschnęła z tęsknicy!~Ogarnęła
137     2, 14|             moim domu taki wstyd, a co by to i ksiądz proboszcz na
138     2, 14|            nieco u organistów.~- Gdzie by to, u kogo przepytać się
139     2, 14|                nie będzie nikomu, rada by ino z kobietami pogwarzyć
140     2, 14|                ona chłopem była, zaraz by się jęła roboty i zaradziła
141     2, 14|             Ciągnęło ją też, ciągnęło, by przejść obok ojcowej chałupy,
142     2, 14|          przejść obok ojcowej chałupy, by zajrzeć choćby ino w opłotki,
143     2, 14|          zajrzeć choćby ino w opłotki, by choć oczy nacieszyć, ale
144     2, 14|               na boki, tym ino zajęta, by się na~śliskim lodzie nie
145     2, 14|         śliskim lodzie nie pośliznąć i by prędzej przejść, i nie widzieć,
146     2, 14|                to iść we świat...Kowal by wnet zabrał... nie, nie
147     2, 14|               wciąż, ale się strzegła, by o Borynie nic nie powiedzieć,
148     2, 14|                 nijako było, choć rada by posłuchała.~- Dobrze młynarz
149     2, 14|                  dopraszam się... może by pan Antka wziął do roboty...
150     2, 14|             już wziąć do roboty, zaraz by mu wywietrzały z głowy kochania.~-
151     2, 15|          czekali swojej kolei. Jeszcze by wydziwiali nad nim, a cieszyli
152     2, 15|              leciał któren do młynicy, by rozgrzać zgrabiałe ręce,
153     2, 15|              dzieci , starego nagnała, by buciarami nie hałasował,
154     2, 15|                boso chodziła po izbie, by go ino nie przebudzić, a
155     2, 15|         garnuszek mleka do ziemniaków, by se podjadł i rozgrzał się
156     2, 15|              Mateusz na okazję czekał, by go z roboty wygonić...~Antkowi
157     2, 15|            chodziło wiele, a ino o to, by się nie dać przeprzeć i
158     2, 15|       Poniechajcie go, płacą mu za to, by poganiał! - Nie rozumiał
159     2, 15|           Kalwarii - poszedłem z nimi, by odpustu dostąpić i świata
160     2, 15|       przynieść!~Zawsze tak kierowała, by samej obiad przynosić i
161     2, 15|              spytał dojadając.~- A cóż by! - oprzędłam już worek wełny
162     2, 15|                Bartek.~- I... krzyczy, by się przed młynarzem zasłużyć -
163     2, 15|          rozmysłem wszystko rychtował, by mieć taniej robotnika.~Pomiarkował
164     2, 15|              oczy mu cięgiem patrzyła, by odgadnąć, czego potrzebuje,
165     2, 15|               dnia przyspieszał kroku, by go nie ujrzeli zasłuchanego,
166     2, 15|                domu, mimo próśb Hanki, by szedł z nią do kościoła.
167     2, 15|            chwytne spojrzenia, co rade by do dna duszy sięgnąć i wypatroszyć
168     2, 15|               pełnych brogów, choć rad by duszą całą do ludzi - a
169     2, 15|       przyjacielstwem występuje, a obu by nas z torbami puścił, by
170     2, 15|               by nas z torbami puścił, by ino mógł.~Nie uspokoił się
171     2, 15|             ale podniósł się wreszcie, by iść go poszukać na dworze,
172     2, 15|          poszukać na dworze, a zarazem by się orzeźwić nieco, bo śpik
173     2, 15|             kupił w mieście porcenelę, by się nie przeziębiła za stodołę
174     2, 15|               nieco, rzekł tak głośno, by wszyscy słyszeli, a mocno,
175     2, 15|             wszyscy słyszeli, a mocno, by sobie każdy zapamiętał:~-
176     2, 16|               i smarowała je białkiem, by zbytnio w ogniu nie popękały,
177     2, 16|                gołe ręce i zapraszała, by siedli odpocząć, bo kosze
178     2, 16|               pytania niemiłe.~- A cóż by, dał Bóg, że nic złego.
179     2, 16|               naprawić, myślał, o czym by dalej mówić, gdy Józka przystąpiła
180     2, 16|              szukać choćby w karczmie, by przy pieczeniu nie zwalili
181     2, 16|                jeno o tym myślał, czym by się jej jeszcze więcej przypodchlebić.~
182     2, 16|               stajni, a głównie po to, by ostać samej i zamyślać się
183     2, 16|               se myśli? I ani sposobu, by z nim pomówić, ani sposobu
184     2, 16|            wolno, Jezus kochany, a dyć by to był śmiertelny grzech,
185     2, 16|              spowiedzi, mówił... - ino by z nim pomówiła raz jeden,
186     2, 16|                a radośnie coś szeptał ,by Józka nie usłyszała.~- Wam
187     2, 16|                 co to mamy? Gody... to by dopiero na lipca wypadło,
188     2, 16|            utrapienie!~- Nie wyrzekaj, by cię Pan Jezus nie pokarał.~-
189     2, 16|                 do zapisu i jego część by przyszła, a po równo z drugimi,
190     2, 16|            łasił się a przypochlebiał, by mu prędzej dali, a bociek,
191     2, 16|               wbiją gwoździe ostatnie, by się upewnić, że nie wrócicie
192     2, 16|           srogich przybiegli z darami, by prawdzie dać świadectwo."~
193     2, 16|                 a gdyby nie to, to już by zły całkiem zapanował nad
194     2, 16|              domu pilnować, a głównie, by dać folgę uciśnionemu sercu.~
195     2, 16|        trackich bud, ze dworów, że kto by tam zapamiętał i wyliczył!...~
196     2, 16|               się był rozglądał, gdzie by przysiąść, kiedy spostrzegł
197     2, 17|                 Nie, nie wyjdę! Grzech by był śmiertelny, śmiertelny! -
198     2, 17|            Odpocznij, nie narywaj się, by ci się przed czasem nie
199     2, 17|               jeszcze z pacierz, a już by pięty pokazała światu; Rocho
200     2, 17|               co mu do obcych! Jeszcze by, żebym każdego, komu potrza,
201     2, 17|              ci to, Jaguś, co?~- A cóż by, nic. Odsuńcie się, przy
202     2, 17|                rękę przed kropielnicą, by tamta pierwsza umaczała
203     2, 17|               w odwiedziny, a głównie, by się z Nastką spotkać, siedzieli
204     2, 17|                tyla się naszło. Trzeba by ci, Jaguś, zajrzeć do niej
205     2, 17|              Przeszkadza to wama?~- Co by zaś, uważam ino, miarkuję
206     2, 17|            minutkę, na to jedno słowo, by mu rzec: idź, nie wyjdę,
207     2, 17|              wybierze.~- Nie trza dać, by się znarowił!~- Rzekliście
208     2, 17|              gospodarze zebrać u mnie, by cosik postanowiła gromada,
209     2, 17|               obiecałem się rozsądzić, by się sierotom krzywda nie
210     2, 17|  niecierpliwością przynaglała Pietrka, by prędzej konie zakładał,
211     2, 18|             chałupie?~- A juści, gdzie by ta szli na taki psi czas;
212     2, 18|          takiej wiejbie, a dziedzicowi by się tam chciało...~- Kogo
213     2, 18|                szukała.~- Tak powiada, by ino się od roboty wykręcić.~-
214     2, 18|       zauważyła Jaguś.~- Jakże, o mnie by zapomnieli...~- Bo wy kowalowi
215     2, 18|          smoków nie widział!~- Jeszcze by, nic nie robią i na czystym
216     2, 18|             wyszła, a nie wiem, u kogo by na wsi znalazł...~- A dobrodziej
217     2, 18|                jeden raz się odwrócił, by gwizdnąć na Łapę i spojrzeć,
218     2, 18|                kościoła się zatrzymał, by złapać nieco powietrza i
219     2, 18|         krzyczeć na Józkę i pędzać ją, by rychlej szykowała krowom
220     2, 18|                Cichość ją ogarnęła, że by najlżejszy szelest słyszała
221     2, 18|              twarz odwracała od ognia, by ukryć wypieki.~Ale starego
222     2, 18|               zaczął wymiarkowywać, co by to mogło znaczyć, biedził
223     2, 18|            wysłał pana Jacka do niego, by się wywiedział, co to naród
224     2, 18|           strzyżki!~- Miedzami kołuje, by drogę wypatrzeć! W tym cosik
225     2, 18|        dziedzicem? - zagadnęła miękko, by ino nie dać mu rozmyślać.~
226     2, 18|          wybrać choćby Jambroża, jedna by z nich była pociecha! A
227     2, 18|                zabiega, a węszy, gdzie by co urwać! Pan, ścierwo,
228     2, 18|             jakże, nie baba przeciech, by się przed drugimi użalał
229     2, 18|              przez to bieduje, to może by ustąpił.~- Prosił go nie
230     2, 18|              im nie poradzę, a latego, by miały robotę, swojego przeciech
231     2, 19|             kupą całą poszli do Kłęba, by ich ten powiedł do dobrodzieja
232     2, 19|          poszli do dobrodzieja prosić, by się wstawił za nimi do dziedzica.~
233     2, 19|           chyłkiem do karczmy, rzekomo by chłopów nagnać do domów,
234     2, 19|                go za rękę i zniewolił, by przysiadł na ławie.~- Siadaj
235     2, 19|      przeglądając pod światło flaszkę, by mu prawdy z oczów nie wyczytał.~
236     2, 19|                 pokrzykiwał na muzykę, by raźniej grała, przytupywał,
237     2, 19|               spać, ni robić nic, jeno by człowiek łbem tłukł o ścianę
238     2, 19|           Wickiem. Gdybym chciał, moje by były z Małgośką, moje! Bo
239     2, 19|                najbarzej Antek!~- Trza by we wsi zrobić porządki! -
240     2, 19|               sam komisarz powiedział, by się nie godzić na dwie morgi,
241     2, 19|         objaśniał Grzela. Aż powstali, by się przyjrzeć, bo pan Jacek
242     2, 19|               z miasta adwokata, a ten by wszystko po sprawiedliwości
243     2, 19|             tańcowali, odpoczęli tyla, by złapać niecoś tchu napić
244     2, 19|             pchał za pazuchę karmelki, by móc przy tym i Jagusi nakłaść,
245     2, 20|            wina, nie! - zaczęła cicho, by na izbie nie dosłyszeli,
246     2, 20|              jej potrza, nie dziadygi, by z nim różaniec przebierała,
247     2, 20|           Zaglądała potem do sąsiadów, by ino jakoś ten dzień zepchnąć,
248     2, 20|             ogniem przypiekać, a głosu by nie wydał; wiedziano również,
249     2, 20|             wsi miał, a wielce baczył, by go na ozorach nie obnosili.~
250     2, 20|                kroku nie mogła zrobić, by za nią nie wyglądał, nawet
251     2, 20|          płacze zrywał się bezwiednie, by do niej biec, w porę się
252     2, 20|               ale ta więcej do Józki i by się z Szymkiem spotykać,
253     2, 20|               dnia jedno przywtarzała, by Jagna pokorą starego ujmowała.
254     2, 20|               zerwała się od kądzieli, by ukryć twarz rozczerwienioną. ~-
255     2, 20|             się nie dawać, zapobiegał, by się to po wsi nie rozniesło,
256     2, 20|                dwa obrazki, a nauczał, by słuchali starszych, pacierze
257     2, 20|         zgodnie, po dobroci, to i dwór by się ugodził z wami, mówił,
258     2, 20|               a na trzecie nie zważać, by tym sposobem uchronić się
259     2, 20|            ukrył boćka w swoją kapotę, by go uchronić od mrozu, i
260     2, 20|         dostaje nawet tego kąta, gdzie by mogła głowę schronić, i
261     2, 20|          podmawiasz na dwór, że trzeba by cię oddać strażnikom i jeszcze
262     2, 20|          koguta, że kamień na kamieniu by nie ostał? - zawołał namiętnie.~
263     2, 20|                   I niechaj Bóg broni, by mi wlazł kiedy w pazury
264     2, 20|               poglądał i rozmyślał, co by tu rzec takiego, gdy wszedł
265     2, 20|               już nie po raz pierwszy, by się do nich przyłączył,
266     2, 21|           przystawać musiał co trochę; by wytchnąć i obetrzeć załzawione
267     2, 21|       nierzadko i gdzie indziej, można by odpuścić; ot, przyszła na
268     2, 21|               porozchodzili, a blisko, by móc się skrzyknąć łacno
269     2, 21|              rozglądając się za pniem, by z niego łacniej wziąć na
270     2, 21|                tego, a to i kamień już by się rozpękł, gdyby go robak
271     2, 21|          kreminale, to zgniję, ale już by sprawiedliwości na świecie
272     2, 21|             przyłożył koniom po bacie, by prędzej przejechać, szkapy
273     2, 21|                 że teraz dwa razy tyle by jadł - odpowiadała śmiało
274     2, 21|               na wszystko jest sposób, by ino cierpliwość mieć i poczekać
275     2, 21|           ozeźlił... Miał prawo, każdy by to zrobił, grunt jego i
276     2, 21|                tej biedy i poniewierki by nie było, gdyby się Antek
277     2, 21|              był całkiem ustał, a może by i zamroził się na śmierć
278     2, 21|          Bartkowi, a sam pognał konie, by cię dogonić...~- Tak było?
279     2, 21|              porę... to nie wiada, jak by się stało... może by przyzwał
280     2, 21|               jak by się stało... może by przyzwał z powrotem... nie
281     2, 21|                podaje ci taką godzinę, by z biedy wyciągnąć... to
282     2, 22|         przygarścią pierza do zdarcia, by ino nie dać pozoru, jako
283     2, 22|         musieli podporami go wspierać, by się do cna nie zwalił.~Gwar
284     2, 22|              żeby nie ludzie, do bicia by przyszło.~- A bo jej pozwalają
285     2, 22|                 zza dunaju szerokiego, by nas opatrzyli, grzecznie
286     2, 22|      molestować i milić się przed nim, by opowiedział jaką historię,
287     2, 22|             czekając jego zatrąbienia, by się zbudzić i paść na nieprzyjacioły,
288     2, 22|               i złości gasił, a potem, by już być za jedno z chłopami,
289     2, 22|           przebijać osikowymi kołkami, by z ludzi krwi nie wypijały,
290     2, 22|              umyślnie orać stary ugor, by go przemęczyć i do pokory
291     2, 22|              razu jednego schylił się, by mu pęta zdjąć z kulasów,
292     2, 22|           swojego gospodarza i zarżał, by go przyjęli z powrotem,
293     2, 22|              zabiegasz, turbujesz się, by dzień ten przeżyć, a nie
294     2, 22|              wywołał i wypatruje, kogo by wziąć!~- Jezus Maria !~-
295     2, 22|          wyjrzeć, sam poszedł na dwór, by uspokoić wszystkich. j~-
296     2, 22|              Częstochowskiej się brał, by ją roznieść, iż mu to do
297     2, 22|          ustawała z wielkiej turbacji, by nie pomarł bez Sakramentów
298     2, 22|                dobywali się do chłopa, by go porwać żywcem, nim ksiądz
299     2, 23|               Hale... nieraz myślałam, by się tak stało... nieraz...~-
300     2, 23|             pustkę i głuchą samotność, by oddawać się sobie na śmierć,
301     2, 24|                ozorami - i rzucił się, by rozganiać.~- Zasie wam do
302     2, 24|        zakłębił, zaczęli głośno wołać, by przywieść podpalacza, skuć
303     2, 24|            wszyscy odstąpili, naklęła, by sobie ulżyć złości, skłóciła
304     2, 24|              nad pogorzelą i strzegli, by w razie odnowy ognia dać
305     2, 24|               Nie Jagna przecież, nikt by temu wiary nie dał, nie
306     2, 24|       Mateuszowi w karczmie i na głos, by ludzie słyszeli.~Sprzedał
307     2, 24|              kiej wilki, upatrując, co by się chycić dało i nieść
308     2, 24|               przyjacielstwa zaklinał, by się ustatkował i do zguby
309     2, 24|              jadła, od strzechy nawet, by odganiali jak parszywego
310     2, 24|              pokutował nie będzie - to by wyrwali go jak pokrzywę
311     2, 24|           prosto przed siebie, prędko, by nie paść trupem z męki,
312     2, 24|                nie paść trupem z męki, by uciec z tych oczów szarpiących,
313     2, 24|             jakby dla próby ostatniej, by sobie nie oszczędzić żadnej
314     2, 25|              świat ponosiło, że kużden by leciał w to słońce jako
315     2, 25|                chałupy, odbijali okna, by wpuścić do izb nieco powietrza,
316     2, 25|             jeno cichego kąta patrzał, by lec i o niczym nie baczyć.~
317     2, 25|             nie rąbał, to jakże, teraz by, w połowie marca, kiej ziemia
318     2, 25|       wyrzucane, a ona zaś chyba tyla, by jeno słychać było, że robi,
319     2, 25|               jakie słowo, to ino tak, by coś mówić, a cięgiem się
320     2, 25|              że już otwarcie namawiał, by nie zważając na radzących,
321     2, 25|           zaczął nawoływać do karczmy, by tam swobodnie poradzić,
322     2, 25|               nie było takiego, któren by swoją mocą wszystkich przeparł
323     2, 25|              bez niego żaden gospodarz by się nie ruszył.~Stojali
324     2, 25|          wszystkie świętości zaklinać, by się opamiętali a do domów
325     2, 25|               Paczesie, Balcerki i kto by je tam wszystkie spamiętał!...~
326     2, 25|             rąbać wzbraniamy, a któren by nie usłuchał, z całym narodem
327     2, 25|      rozdzierać a rozwłóczyć po lesie, by i śladu nie zostało.~Boryna
328     2, 25|            Poszedł nań Stacho Płoszka, by go wstrzymać, bo już naród
329     2, 25|             przystanął na skraju boru, by złapać nieco powietrza i
330     2, 25|                było ani jednego, który by cało wyszedł, ale że górę
331     2, 25|                wieźli wolno bojąc się, by w drodze nie zamarł, nieprzytomny
332     2, 25|               kto sprzeciwił, na proch by starli, na cały świat by
333     2, 25|               by starli, na cały świat by się porwali.~Szli mocno,
334     3, 26|               się ano musi nade dniem, by wnetki imać się pługa i
335     3, 26|              się dusza Agaty wyrywała, by lecieć, jako ten ptak radością
336     3, 26|          świętych puszczała skowronki, by głosiły wesele, a za nią
337     3, 26|                przejęła. - Cie! a skąd by i taką dziadówkę pamiętały!
338     3, 26|             czyste, nie używane zgoła, by nie marać, zawsze mieć gotowe,
339     3, 26|                 o tym jedynie marzyła, by mieć gospodarski pochowek -
340     3, 26|                że i myśleć nie śmiała, by ją ksiądz eksportował na
341     3, 26|       wszystkich pieniędzy na to jedno by nie starczyło!~Westchnęła
342     3, 26|           byłby dla takich gospodarzy, by pod ich dachem krewniackie
343     3, 26|              grobli wyniesionej nieco, by chronić staw od wylewów
344     3, 26|               podnieść, chciała iść... by się wziąć za robotę jaką,
345     3, 27|                 Przyrzuć krowom siana, by przejadły do udoju, i zaraz
346     3, 27|              zrobił, a może i la tego, by się w ten czas gdzie z Jagusią
347     3, 27|              było nożem zęby ozwierać, by wlać wody, tak go ścisnęło
348     3, 27|                 Ale krzepił ją strach, by z gospodarki nie wysadzili,
349     3, 27|                chleba przywołała Łapy, by się z nimi zabawiał, a sama
350     3, 27|              zaglądali, to jeno po to, by jej pilnować, czy czego
351     3, 27|                chyciła przed nami, już by ich ludzkie oko nie zobaczyło...
352     3, 27|      przepatrywać wszystkie kąty, jeno by nikto się nie pomiarkował...
353     3, 27|      pomiarkował... Słuchacie to?~- Co by zaś nie! - okryła ramiona
354     3, 27|              zawżdy chodziła po izbie, by się nie natknąć na jego
355     3, 27|           jedna najszczerzej pragnęła, by wyzdrowiał.~Teraz ci dopiero
356     3, 27|           wielce dbał o nią i strzegł, by jej kto nie śmiał nie poszanować.~
357     3, 27|        rozpierać na swoim, to i za tym by nie płakała, bo u matki
358     3, 27|      podjudzaniem, bo sama z siebie to by może rychło ustąpiła. Tak
359     3, 27|             choć się trzęsła z trwogi, by nie wypatrzyli, choć i on
360     3, 27|              poczęstunek ciągnie i rad by ją dla siebie zniewolił,
361     3, 27|            łóżku, rozpatrując, w jakie by się przyodziać do kościoła;
362     3, 27|             przebierać.~- A i gnój już by rozrzucać!~- Pietrek jutro
363     3, 27|              mój.~- A kaj go schowasz, by ci nie odebrali?~- Już ja
364     3, 27|                siadła z nimi na ganku, by je wyczesać i przeiskać,
365     3, 27|                je na słomę przed doły, by się same zabawiały, zajrzała
366     3, 27|              patrzących.~Mój Jezu, kto by się był tego spodziewał!
367     3, 27|               pięścią grdykać w plecy, by łacniej przeszło, co Witek
368     3, 27|         otwarcie, a ubocznie zaś, tak, by nie miarkując niczego samu
369     3, 27|                dobrze na ten raz, trza by go jutro sprawić. Wołałaś
370     3, 27|               wieś, pognała do Nastki, by spólnie poszukać Jambroża.~
371     3, 27|        czekając, co powie.~- Jęczmiona by siać pierwsze... Do mnie,
372     3, 27|               nieco grosza... schowaj, by ci go nie wydarli...~- Gdzie?~
373     3, 27|              Rzucił się ku niej i może by doszło do czego gorszego,
374     3, 27|            juści w którejś z beczek... By ino me kto nie ubiegł!...~
375     3, 28|              krzyknij no na chłopaków, by rychlej wyskrobali koryto
376     3, 28|                zabacz kamieni nakłaść, by ich woda nie wzięła. Dzieci
377     3, 28|               zaczęła wstępnie.~- I... by nie pomagał, to się wyleguje
378     3, 28|           frasuj się, narządzę więcej, by la obu starczyło, i razem
379     3, 28|               kiej od psów i pilnować, by mnie nie wyciepnęli z chałupy...
380     3, 28|                Narychtowałem wszystko, by ino wama zawodu nie zrobić!
381     3, 28|               czepiała się bele czego, by ino przy wieprzku ostawać
382     3, 28|          westchnął Jambroży.~- Jeszcze by, już najmniej jak za każdą
383     3, 28|              jednym węzełkiem, a teraz by go i we cztery dworskie
384     3, 28|              jak wycyganiać. ~- Jenszy by przepił, a ten syna na księdza
385     3, 28| nieprzenikliwość miała w oczach.~- Wam by wyśpiewał, byście go ino
386     3, 28|        Znalazłby się większy grosz, to by było łacniej i Antka wykupić
387     3, 28|                dosyć zapisu... i można by też na proces mieć, by jej
388     3, 28|           można by też na proces mieć, by jej te morgi wyprawować...
389     3, 28|                   jąkała strzegąc się, by z czym się nie wyrwać.~-
390     3, 28|            kościele służy, a gotów się by i z grzychem pokumać, bych
391     3, 28|              głównie rozmyślaniem, jak by odebrać połcie owe i szynki.~
392     3, 28|               wchodząc do izby.~- Któż by zachorzał? nie słychać było!...~-
393     3, 28|              cięgiem odbiegały roboty, by lecieć w podwórze do wieczornych
394     3, 28|              czas był taki, że psa żal by na świat gonić, wiejba,
395     3, 28|                izbie na wyjście Jagny, by wtedy zabrać mięso do swojej
396     3, 28|                u Kozłowej leży! A któż by się spodział, że taka litościwa !~-
397     3, 28|           Mógłby już to Jezus sprawić, by choć letką śmiercią pomarły,
398     3, 28|                jeden się frasuje, czym by lepszym kichy nadział, a
399     3, 28|           kichy nadział, a inszy, komu by na większy precent pieniądz
400     3, 28|                kożuchem uszy odgradza, by ino skamlania biedujących
401     3, 28|                 któryż to ma tylachna, by wszystkiej biedzie zaradził?~-
402     3, 28|               ciężko, ale są takie, co by mogły pomóc, są: a młynarz,
403     3, 28|               organista, a drugie...~- By im kto podsunął o tym, to
404     3, 28|                podsunął o tym, to może by się zlitowały... - tłumaczyła.~-
405     3, 28|            sielnie, jeno ciepły jakiś, by deszczu nie sprowadził.~-
406     3, 28|              przemyśliwając wciąż, jak by się do tych ojcowych pieniędzy
407     3, 28|                do psich figlów i gdzie by się zabawić...~- Cóż chcecie?...
408     3, 28|             grzebał.~- W jęczmieniu to by klucz chowali? co? - wyrzuciła
409     3, 28|                mną cyganiliście, jedno by mi piaskiem oczy zasypać,
410     3, 28|               że bych mogli, na śmierć by się przebodli tymi rozgorzałymi
411     3, 28|               nie wiada zgoła, na czym by się to skończyło, bo już
412     3, 28|         przejęła taka żałość i strach, by w gniewie nie odszedł, że
413     3, 29|       Pośpieszył tam z ciekawością, co by się stało nie wiedząc.~Ale
414     3, 29|           głosy się wydzierały, ale co by, nie mógł wymiarkować, bo
415     3, 29|            wozów i ludzi do szarwarku, by w ten mig jechali naprawiać
416     3, 29|            drogę narządzą.~- Dziedzica by zaprzęgły!~- Same by się
417     3, 29|         Dziedzica by zaprzęgły!~- Same by się wzięły do roboty, a
418     3, 29|       przyłożyła!~- Cichocie, kobiety, by was nie skarali za ubliżenie
419     3, 29|         wrzeszczała Płoszkowa.~- Karać by jeszcze mieli!... A nie
420     3, 29|                niech załagodzi sprawę, by sztrafów nie kazali płacić!...~-
421     3, 29|                    powiedziała.~- Któż by?... - dziedzic?!... Moiściewy!
422     3, 29|        Rozdrażniony był i zestrachany, by znowu na wieś co złego nie
423     3, 29|            dobre, to już nie wiada, co by się z nami wszystkimi stało!...~-
424     3, 29|        przepatrywały pilnie komory, co by karczmarzowi przedać albo
425     3, 29|              pod słomą na przedanie.~- By was tam gdzie drzewo nie
426     3, 29|              ojcowej kapocie do ziemi, by jej kiecki nie rozwiewało.~-
427     3, 29|          wykrzyknęła przystając nagle, by tchu złapać.~Sczerwieniła
428     3, 29|             sobą jakby we wojnie.~- Co by zaś, jeno na każdego przychodzi
429     3, 29|               i Hanka wyszła na świat, by obejrzeć gospodarstwo i
430     3, 29|         zażywając tabaki rozmyślał, co by tu powiedzieć na pocieszenie.~
431     3, 29|             wszyscy śpią i ani sposób, by krzyki posłyszeli... Do
432     3, 29|       pożegnanie, skinął na Sikorzynę, by szła za nim, i wyciągnąwszy
433     3, 29|                właśnie medytowali, jak by tu co niebądź wydobyć z
434     3, 29|                a ze starym nowy kłopot by był.~Przykazała Pietrkowi
435     3, 29|             przedadzą.~- A spędź kury, by się jaka do żydowskiego
436     3, 29|              Wełniak przedaje ostatni, by Mateuszowi święta sprawić! -
437     3, 29|             wyrabia z ludźmi... I mnie by trza jechać do Antka.~-
438     3, 29|                 ledwie się wstrzymała, by Jagny nie wymienić...~-
439     3, 29|             niego, pojadę... Ale, trza by już te boczki poprzekładać
440     3, 29|            przetoczyć na swoją stronę, by w nich swobodnie przeszukać,
441     3, 29|         płaczem. - Cóżem to dziadówka, by mnie w gnojnicach wozili?
442     3, 29|           mieście, czyjam córka! Ociec by nigdy na to nie pozwolili...~
443     3, 29|                zaś wypędzane z chałup, by nie przeszkadzały, nosiły
444     3, 29|                szczelnie poprzywierane by ciast nie zaziębić, buzowały
445     3, 29|              tym się jedynie frasując, by zakalec nie wlazł do placka
446     3, 29|                galante, jak mało która by potrafiła, ale ujrzawszy
447     3, 29|        Uradowana była!~- Dobrodziejowi by parę zanieść!~- Święcił
448     3, 29|             czekając jeszcze na Witka, by ponatykać zielonej borowiny
449     3, 29|              się bez dłuższej pogwary, by zdążyć jeszcze do kościoła
450     3, 29|          przedtem ogniska w chałupach, by je znowu rozniecić tym młodym,
451     3, 30|               powróci znowuj na świat, by sądzić żywe i pomarłe, by
452     3, 30|              by sądzić żywe i pomarłe, by harde poniżać, grzeszne
453     3, 30|               pustych oddalach.~- Boga by nie było ni sprawiedliwości
454     3, 30|              co się ździebko poraniła, by obudzić Pietrka do szykowania
455     3, 30|      zaklaskała:~- Pietrek ci to? a to by cię rodzona nie poznali!~-
456     3, 30|           nadziewając się z rozmysłem, by jak najwięcej zmieścić i
457     3, 30|                bryki nakazywała Józce, by nie zapominała o ojcu, tak
458     3, 30|               wzrokiem jak zawdy. Może by nawet i więcej pojadł, ale
459     3, 30|              Bych się wstawił, to może by puścili...~- Wstawiał się
460     3, 30|         zabaczy, jeno tego ostawia se, by lepiej skruszał, bo kwardy,
461     3, 30|        palicami chytały się ziemie, to by i trzech siewów nie przetrzymały...
462     3, 30|            trzydzieści gospodarstw tam by wymierzył, juści... ze trzydzieści...
463     3, 30|      niezgorzej... Juści... druga wieś by stanęła, rąk nie zbraknie
464     3, 30|              której z wódką posłał, to by się do Częstochowy ochfiarowała
465     3, 30|           śmiał się zarówno i skoczył, by Nastkę wpół ująć, ale mu
466     3, 30|              Pietrkową go przydusiłem, by me nie kujnął, i poniesłem
467     3, 30|              strząśliście się mocno... by wam nie zaszkodziło.~- A
468     3, 30|         zalewały, to jeszcze krzyknął, by mu z bekami nie przyjeżdżała!
469     3, 30|                   Połóżcie się. Trzeba by się wam napić maciórkowego
470     3, 30|             korzeniami napili, rychlej by pomogło...~- Juści, zmarlaka
471     3, 30|           pomogło...~- Juści, zmarlaka by postawiły takie leki!... -
472     3, 30|               im postawili... no, Łapa by kulas na nie podniósł, a
473     3, 30|               a kiejby nawet mógł, też by się nie wstawił za żadnym
474     3, 30|            lecącą na ścianę.~- Laboga! By to prędzej nie przyszło
475     3, 30|         sprawuj się dobrze! Psy uwiąż, by za wami na drugie wsie nie
476     3, 30|               komory!~- Jama, że konia by przewlókł!~- A zboża pełno
477     3, 30|                    Juści, za rękę trza by złapać albo świadków mieć...
478     3, 30|                Pewnie, strażnikom trza by dać znać... nowa robota
479     3, 30|               podniósł głos, krzycząc, by się nie tłoczyli po próżnicy
480     3, 30|                pasami na noc ściągają, by ino nie pogrubieć. Taka
481     3, 30|           czujne oko, nogą znać dawał, by zaczynać, a smykiem rządził,
482     3, 30|               i wy... jakże, Borynowej by nie było, kiej co najpierwsze
483     3, 30|                 rwało ją coraz barzej, by gdziesik lecieć, coś robić,
484     3, 30|           lubością przejęły, że w tany by się puściła, w ścisk karczmy
485     3, 30|           poprawiały pilnie wełniaków, by się nie przygnietły, i już
486     3, 30|                takie o świecie, że kto by je ta pojął i zapamiętał!~
487     3, 31|                nie! Proszą się z nim i by kto wziął, dopłacają.~-
488     3, 31|       strzepnęła pierzynę pokaszlując, by nie pokazać mu twarzy szydliwej,
489     3, 31|             oblatywać chałupy i wołać, by się wszyscy schodzili do
490     3, 31|               co i on wiedział, bo kto by się to wydał z tym przed
491     3, 31|           dotknięty.~Aż pisarz ryknął, by pysk stulił, kiej z osobą
492     3, 31|            niby z tych podrzutków...~- By je głodem zamorzyć, jak
493     3, 31|                iż ze śmiercią zwłóczy, by ją poszkodować.~- Wróci
494     3, 31|         sołtyski i upatruje se, u kogo by mogła pomrzeć spokojnie.~-
495     3, 31|                ledwie czasu starczyło, by pojeść i nieco wytchnąć.~
496     3, 31|        wiśniach, ino patrzeć kwiatu.~- By mróz nie zwarzył, to owocu
497     3, 31|           niechby cię ochuchała, a już by ci wąsy wyrosły na łokieć.~-
498     3, 31|         rozeszły, pilnowała chłopaków, by za sobą dobrze pozamykali
499     3, 31|                i na odpuście galanciej by się nie uraczyła, no, no!...~
500     3, 31|             jechać robić, bacząc jeno, by bogatszych do bogatszych