Czesc,  Rozdzial

  1 Wst,3 |                niżowiec2). Na północ od Litwy i Żmudzi, nad Dźwiną i zatoką
  2 Wst,3 |             wszyscy przesiedlali się do Litwy, jako do swoich pobratymców,
  3 Wst,3 |            tenże sposób.~2) Żmudź wobec Litwy leżała geograficznie tak
  4 Wst,4 |                a na całym wschodzie, od Litwy i Rusi aż do Arabii, nazwa
  5 Wst,8 |            swoje zagony w głąb Żmudzi i Litwy i wznosić zamki murowane,
  6 Wst,8 |                  pierwszy głośny władca Litwy, podarowawszy Żmudź Krzyżakom,
  7 Wst,8 |            szanował. Zwierzchnictwo zaś Litwy lub Polski wyzwalało ją
  8 Wst,9 |                 rolniczego w niewolę do Litwy. Rok 1325 upamiętnił się
  9 Wst,9 |        Pokonaniem Tatarów, a w części i Litwy (roku 1341) Kazimierz Wielki
 10 Wst,9 |                 uznawania zwierzchności Litwy. Roku 1366 wybuchła znowu
 11 Wst,9 |             wypadek zabawny podarowania Litwy przez cesarza niemieckiego
 12 Wst,9 |               aby Bajerburg był stolicą Litwy, aby stanął w nim najprzód
 13 Wst,9 |           przewodnictwo w dalszej walce Litwy z potęgą Zakonu odziedziczyli
 14 Wst,9 |          wszystko, co żyło, uciekało do Litwy, pomimo że Mistrz Wielki
 15 Wst,9 |                 ratował się ucieczką do Litwy i Żmudzi, a utrzymał się
 16 Wst,9 |            wybiła, a po niej wybije dla Litwy. Ziemia bowiem niepodległego
 17 Wst,9 |             1386 roku władca pogańskiej Litwy przyjmował na zamku krakowskim
 18 Wst,9 |       Skirgielle, wielkoksiążęcą władzę Litwy i oddał mu Troki, Wilno
 19 Wst,9 |          zadanej, utrzymał zwierzchność Litwy nad hordą i nawet w Kapczackiej
 20 Wst,10|                 pierwszy akt połączenia Litwy z Polska, jako zobowiązanie
 21 Wst,10|         dożywotnio, ale już od Polski i Litwy zależało, aby dożywocie
 22 Wst,10|       ściślejszy od wileńskiego związek Litwy z Polską. Jak przed ćwiercią
 23 Wst,10|                 zawsze wcielał Żmudź do Litwy. Krzyżacy zatrzymywali Pomorze,
 24 Wst,10|                 korzystniejszym był dla Litwy niż Korony. Polska bowiem,
 25 Wst,10|               zabezpieczenie Żmudzi dla Litwy. Memel tylko pozostał przy
 26 Wst,10|                 Zwycięstwo to miało dla Litwy znaczenie drugiego Grunwaldu,
 27 Wst,10|              Podlasiu między książętami Litwy i Mazowsza. Roku 1443 biskup
 28 Wst,10|               przestały być przedmurzem Litwy i ułatwiły wielkim książętom
 29 Wst,10|             litewski, niekorzystnym dla Litwy traktatem z dnia 7. lutego
 30 Wst,10|          związku, który pokój i granice Litwy z Moskwą miał ustalić, gdy
 31 Wst,11|               Prus książęcych, Korony i Litwy, w roku 1546 wymurowany,
 32 Wst,11|           odzyskał za Dnieprem na rzecz Litwy Ułę, a Połubiński Izborsk.~
 33 Wst,11|                 jako dziedziczny władca Litwy, w podniosłej mowie rozbroił
 34 Wst,11|                stanów Korony ze stanami Litwy, to jest państwa litewsko-ruskiego:
 35 Wst,11|           ostatnie wspólnie do Korony i Litwy należeć miały. Dnia 3. sierpnia
 36 Wst,11|            dorobkiem duchowym na usługi Litwy i Rusi oddawał.~Roku 1577,
 37 Wst,14|             Suwalską i Łomżyńską.~Co do Litwy, to następca Pawła I, cesarz
 38 II,7  |                 było najście Prusaków i Litwy w roku 1287, którzy całą
 39 II,8  |           obszary Podlasia, a zwłaszcza Litwy i Rusi, na które licznie
 40 II,14 |              ciągłe niszczenie Polski i Litwy. W trzeciej części, zwanej
 41 II,20 |          cofnięcia się z Podlasia wgłąb Litwy) Leszek Czarny, po powrocie
 42 II,20 |           nastąpił w Lublinie sejm unii Litwy z Polską. Dnia 5. marca
 43 II,20 |                dziedzicznego dotąd pana Litwy, nastąpiła przy schyłku
 44 II,20 | Rzeczypospolitej, jako wspólną Korony i Litwy własność, a księstwa Kurlandyi
 45 II,20 |              starym trakcie z Korony do Litwy, z Lublina do Brześcia-litewskiego
 46 II,21 |               prawie całego Podlasia do Litwy. Zygmunt I utworzył w Wielkiem
 47 II,21 |               część Podlasia odpadła od Litwy, a mianowicie do obwodu
 48 II,21 |                 z dwóch herbów Polski i Litwy. Przedstawia on zatem dwie
 49 II,21 |        wyludnione napadami Jadźwingów i Litwy Podlasie zaczęło się w wieku
 50 II,24 |                 Wołyń z Łuckiem, grodem Litwy.~Ostatnim księciem udzielnym
 51 II,24 |                 inna prowincya Rusi lub Litwy.~Zygmunt August aktem unii
 52 II,25 |             brata Świdrygiełłę, „aby mu Litwy nie wojował”, odkupił król
 53 II,26 |              ich wcielenia (r. 1471) do Litwy, nie miała nigdy charakteru
 54 II,26 |                poczęto w głębi Korony i Litwy rozumieć szeroki, prawie
 55 II,26 |                 roku 1482 Czernihowa od Litwy, za Dnieprem przybył Kijowowi
 56 II,26 |        województwa Kijowskiego na rzecz Litwy powiatem Mozyrskim dopiero
 57 II,26 |               tatarskich. Na pograniczu Litwy i Korony kombinowały się
 58 II,26 |                zbiegających się z Rusi, Litwy, Moskwy i Polski nad dolny
 59 II,28 |              pozostawała pod panowaniem Litwy.~Upadek Rzeczypospolitych:
 60 II,28 |               półtorawiekowem panowaniu Litwy, Czernihów dostał się znowu (
 61 II,29 |              Główną atoli arteryą serca Litwy jest Niemen, spławny dla „
 62 II,29 |         niekiedy księstwem, wspólnie do Litwy i Korony należało. Województwo
 63 II,29 |              tego był jeszcze inny herb Litwy, a właściwie domu Jagiellonów,
 64 II,30 |                 przy zatwierdzeniu unii Litwy z Koroną na sejmie Horodelskim
 65 II,30 |                 której potem po chrzcie Litwy wzniesiono trzy krzyże na
 66 II,30 |           wielce zasłużonego w dziejach Litwy oświatą i wielkimi czynami.
 67 II,30 |                 miejscowości w dziejach Litwy należy wieś Poboisko w okolicy
 68 II,31 |                zamku gotyckiego władców Litwy. Jezioro, otaczające zamek
 69 II,31 |            zamek i tę pierwotna stolicę Litwy, zowie się po litewsku Galwie,
 70 II,31 |             dawniejszej jeszcze stolicy Litwy, niż Wilno, bo posiadała
 71 II,32 |                  czyli krainą niższą od Litwy, położonej w górze Niemna,
 72 II,32 |                  wspólne i też same, co Litwy, z małymi odcieniami. Ta
 73 II,32 |               nie Grunwald i połączenie Litwy z Polską, uległaby podobnemu
 74 II,32 |              Litwie.~Gdy inne dzielnice Litwy przybrały nazwanie „województw”
 75 II,33 |              XIV stało się hołdowniczem Litwy, w roku zaś 1404 Witołd
 76 II,34 |                 hołdownicze księstwo do Litwy i rządził niem przez „starostę”,
 77 II,35 |             litewskiego Erdziwiłła i do Litwy odtąd przyłączona. Od owych
 78 II,35 |               do najżyźniejszych okolic Litwy. Od Nowogródka w stronę
 79 II,35 |            niejako hołdownicze względem Litwy, ciągnące się prawie od
 80 II,36 |              otrzymał.~W dziejach wojen Litwy i Polski z Moskwą, do historycznych
 81 II,36 |           Iwanowicz zajął znaczną cześć Litwy, Orsza oparła się jego sile.
 82 II,37 |               zostało przez Gedymina do Litwy. Syn Gedymina, Kiejstut,
 83 II,37 |             dziale całą zachodnią część Litwy, t. j. późniejsze województwo
 84 II,37 |             udzielający się z Polski do Litwy potężny ruch rolniczy w
 85 II,37 |                 przejazdach z Korony do Litwy. Stefan Batory, zawołany
 86 II,37 |           osiadali po leśnych zakątkach Litwy i Rusi.~Wierszopis, Jędrzej
 87 II,38 |                 wieku XIV pod panowanie Litwy i za Olgierda był udzielnem
 88 II,39 |           początkiem wieku XIV zupełnem Litwy dziedzictwem. Jagiełło fundował
 89 II,39 |              1569 przy ostatecznej unii Litwy z Koroną wprowadzeni zostali
 90 II,40 |            Inflanty za wspólną własność Litwy i Korony, z kancelaryi zatem
 91 II,40 |                dwóch z Korony i dwóch z Litwy tylko tytularnych, nominowanych
 92 II,40 |        otrzymały tu nadania, albo też z Litwy tu osiadły. Gdy podczas
 93 III,2 |              Śląska i Prus, a później i Litwy. Do klasztorów polskich
 94 III,2 |             mianował pierwszym biskupem Litwy, a który podobno także był
 95 III,3 |         nazywali się prymasami Korony i Litwy. Później postanowiono pierwszeństwo
 96 III,3 |           ziemian z najdalszych krańców Litwy i Ukrainy. Obszar dyecezyi
 97 III,3 |                  które zaliczało się do Litwy i było najmłodsze w hierarchii
 98 III,3 |           założone roku 1387, w stolicy Litwy, po przyjęciu wiary chrześcijańskiej
 99 III,4 |                 polskich dla nawrócenia Litwy, gdzie i klasztory potem
100 III,4 |             Wprowadzenie Bernardynów do Litwy nastąpiło w roku 1468. Pierwszy
101 III,4 |            Podlasiu, które podówczas do Litwy należało; czwarty roku 1494
102 III,4 |                 Kościołowi. Lud z całej Litwy dążył na nabożeństwa i spowiedź