Czesc,  Rozdzial

 501 Wst,10   |                      Żmudź królowi polskiemu i Witoldowi tylko dożywotnio,
 502 Wst,10   |                dożywotnio, ale już od Polski i Litwy zależało, aby dożywocie
 503 Wst,10   |                      w imieniu swojej córki, i panowie polscy, w imieniu
 504 Wst,10   |                    zostawszy chrześcijaninem i królem, apostołował po Litwie
 505 Wst,10   |                      akcie horodelskim, król i wielki książę Witold udali
 506 Wst,10   |                traktami”) ustanowiono wójtów i ciwunów. Na soborze konstancyeńskim
 507 Wst,10   |             kanonicznie ufundowali roku 1417 i którego pierwotna siedziba
 508 Wst,10   |                zakreślić aż po ujście Niemna i zająć Memel czyli Kłajpedę.
 509 Wst,10   |               Wreszcie traktat między Polską i Zakonem dnia 27. września
 510 Wst,10   |                   Pomorze, ziemię Chełmińską i Michałowską, a oddawali
 511 Wst,10   |                     oddawali Nieszawę, Orłów i Murzynów na Kujawach, zrzekając
 512 Wst,10   |                       Czerwonogród, Smotrycz i Skałę, windykując (r. 1432)
 513 Wst,10   |                 wielkim księciem, dożywotnim i lennym, Zygmunta Kiejstutowicza,
 514 Wst,10   |                 Witebskiem, Połockiem, Orszą i Smoleńskiem, rządzona była
 515 Wst,10   |                   Rusią południową z Kijowem i Czernihowem władał Świdrygiełło,
 516 Wst,10   |                      wdzierstwu Świdrygiełły i walecznością rycerstwa polskiego
 517 Wst,10   |            połączonemi wojskami Świdrygiełły i Mieczowych kawalerów inflanckich.
 518 Wst,10   |                      jeden po drugim. To też i Świdrygiełło aktem z 4.
 519 Wst,10   |                władzę Polski nad Czernihowem i Kijowem. Traktat Polski
 520 Wst,10   |              przyznawał Krzyżakom Arenswalde i Wedel, a przy Polsce, jak
 521 Wst,10   |                 potwierdzał: Nieszawę, Orłów i Murzynów.~Roku 1441 przyszło
 522 Wst,10   |                      1441 przyszło do sporów i wojny granicznej na Podlasiu
 523 Wst,10   |                      między książętami Litwy i Mazowsza. Roku 1443 biskup
 524 Wst,10   |                książąt Wacława cieszyńskiego i Bolka raciborskiego księstwo
 525 Wst,10   |           raciborskiego księstwo Siewierskie i do biskupstwa krakowskiego
 526 Wst,10   |               Starodub, Brańsk (zadnieprski) i Putywl, to jest dzielnicę
 527 Wst,10   |                     którego Smoleńsk, Mceńsk i Lubuck zostały przy Litwie,
 528 Wst,10   |                   Rżew przy Moskwie, a Psków i Nowogród Wielki wyjęte zostały
 529 Wst,10   |                    samo książęta Nowosielscy i Odojewscy z Rusi zadnieprskiej.
 530 Wst,10   |             rzeczypospolitych: Nowogrodzkiej i Pskowskiej. Obie upadając (
 531 Wst,10   |              przestały być przedmurzem Litwy i ułatwiły wielkim książętom
 532 Wst,10   |                   Iława, Słuchów, Rastenburg i inne, wybuchem powstania
 533 Wst,10   |                 krzyżackich. Posłowie pruscy i burmistrze miast najznaczniejszych
 534 Wst,10   |                   Sztumem, ziemię Chełmińską i Michałowską. Prusy właściwe (
 535 Wst,10   |            prusko-litewskich niegdyś zdobyte i następnie ludnością przeważnie
 536 Wst,10   |                     hołdu monarsze polskiemu i nikogo nigdy za zwierzchnika
 537 Wst,10   |             zwierzchnika swego prócz papieża i króla polskiego nie uznawać.
 538 Wst,10   |                   powyższym Pomorze gdańskie i Prusy królewskie jako część
 539 Wst,10   |                      przetrwały do jej końca i rozbiorów w roku 1772 i
 540 Wst,10   |                      i rozbiorów w roku 1772 i 1793.~Przedmurzem od granic
 541 Wst,10   |                otrzymał tytuł księcia Śląska i za zrzeczenie się praw do
 542 Wst,10   |                       Bytom, Cieniawę, Koźle i Krosno, ale tylko do czasu,
 543 Wst,10   |                      ich wcielano do Korony. I tak po śmierci Włodzisława
 544 Wst,10   |                 wcielenie dzielnicy Bełzkiej i Rawskiej. Po zgonie zaś
 545 Wst,10   |                       księcia oświęcimskiego i zatorskiego, Piastów śląskich,
 546 Wst,10   |               złotych polskich czyli dukatów i za 200 grzywien rocznego
 547 Wst,10   |                      tytuł cara wszech Rosyi i sprzymierzywszy się z Mengligirejem,
 548 Wst,10   |                   Sierpiejsk, Mceńsk, Wiaźmę i Nowogród siewierski. Aleksander
 549 Wst,10   |                   zwierzchnictwa nad Pskowem i Nowogrodem i oddał: Wiaźmę,
 550 Wst,10   |                     nad Pskowem i Nowogrodem i oddał: Wiaźmę, Chlepeń,
 551 Wst,10   |                    Bielew, Woratyńsk, Odojew i Peremyśl, a odzyskał Lubuck,
 552 Wst,10   |                      odzyskał Lubuck, Mceńsk i Sierpiejsk. Po zawarciu
 553 Wst,10   |                 Aleksandrem Jagiellończykiem i Heleną, córką Iwana Wasilewicza.
 554 Wst,10   |                    tego związku, który pokój i granice Litwy z Moskwą miał
 555 Wst,10   |                   Mceńsk, Sierpiejsk, Putywl i Brańsk (zadnieprski). Już
 556 Wst,11   |                 przez zjazd elekcyjny polski i litewski. Oba kraje zobowiązały
 557 Wst,11   |                      przymierzy, przywilejów i monety, a układ powyższy
 558 Wst,11   |                 zadnieprski), Mceńsk, Lubuck i Sierpiejsk.~Gdy Aleksander
 559 Wst,11   |                    brat jego młodszy Zygmunt I. rządził z woli trzeciego
 560 Wst,11   |                  Władysława, króla czeskiego i węgierskiego, księstwem
 561 Wst,11   |                polskiego wzorowym porządkiem i ładem. Prawie w tym samym
 562 Wst,11   |                   tym samym czasie nastąpiła i w Moskwie zmiana tronu.
 563 Wst,11   |            postanawiając walczyć „póki konia i miecza stanie”. Roku 1513
 564 Wst,11   |               odzyskała tylko Litwa Mścisław i Krzyczów.~Wielki mistrz
 565 Wst,11   |                  siostrzeniec króla Zygmunta I, jako wielki mistrz Zakonu,
 566 Wst,11   |             mazowieckich: Stanisława r. 1524 i Janusza r. 1526, powróciła
 567 Wst,11   |            przysięgła na wierność Zygmuntowi I, a r. 1529 reprezentacya
 568 Wst,11   |                 mazowieckiego weszła do rady i sejmu Rzeczypospolitej.
 569 Wst,11   |                      Z czasów króla Zygmunta I dotrwał do dni naszych wielki
 570 Wst,11   |                      Prus książęcych, Korony i Litwy, w roku 1546 wymurowany,
 571 Wst,11   |                       z tamtoczesnym napisem i herbami trzech krajów.~Po
 572 Wst,11   |                     układy z tymże Kettlerem i stanami inflanckimi do skutku
 573 Wst,11   |                  otrzymał księstwo Kurlandyi i Semigalii do czasu wygaśnienia
 574 Wst,11   |                   Estonią poddały się Polsce i Litwie z zastrzeżeniem swojej
 575 Wst,11   |                   autonomii administracyjnej i sądowniczej. Ryga przy ujściu
 576 Wst,11   |                      oderwała się od Inflant i królowi szwedzkiemu, Erykowi
 577 Wst,11   |                     pretensye jej do Piltina i innych okolic opłatą pieniężną (
 578 Wst,11   |                      bojów Polski ze Szwecyą i carem. W wojnie z Moskwą
 579 Wst,11   |                   przez dwa narody obieranym i koronowanym, wspólne sejmy
 580 Wst,11   |                   koronowanym, wspólne sejmy i przymierza polityczne, wspólna
 581 Wst,11   |                wieczór zaprzysięgli posłowie i senatorowie polscy, litewscy
 582 Wst,11   |                 senatorowie polscy, litewscy i ruscy akt unii politycznej
 583 Wst,11   |                przyłączenie Prus królewskich i Inflant, które to ostatnie
 584 Wst,11   |                  ostatnie wspólnie do Korony i Litwy należeć miały. Dnia
 585 Wst,11   |       Rzeczypospolitej, a księstwa Kurlandyi i Semigalii jako jej hołdownicze.
 586 Wst,11   |            hołdownicze. Przez akt unii Litwa i Ruś osiągały niezmierne
 587 Wst,11   |                     cywilizacyi europejskiej i pozyskiwały w Polsce sprzymierzeńca,
 588 Wst,11   |                 Wielkiego na Rusi z Tatarami i od Grunwaldu, całe morze
 589 Wst,11   |                   całe morze krwi lechickiej i zasoby pracy rolniczego
 590 Wst,11   |                     duchowym na usługi Litwy i Rusi oddawał.~Roku 1577,
 591 Wst,11   |                   oraz książęta z Lauenburga i Bytowa na Pomorzu. Uroczysta
 592 Wst,11   |                   pożądane przez Szwecyę jak i przez władców Moskwy. Właśnie
 593 Wst,11   |                    portowych Rewla w Estonii i Rygi nad Dźwiną. Tegoż roku
 594 Wst,11   |                   odzyskali jeszcze Dynaburg i Wenden. Król atoli dopiero
 595 Wst,11   |                      sierpniu odebrał Połock i przywrócił województwo połockie.
 596 Wst,11   |                      Roku 1580 wzięto Wieliż i Uświat, a 8. września zdobyto
 597 Wst,11   |                   swoich do Inflant, Połocka i Wieliża. Wówczas to Batory
 598 Wst,11   |           województwa: wendeńskie, dorpackie i parnawskie. Estonię przywłaszczyła
 599 Wst,11   |                  sudermański, napadł Estonię i zdobył na Polakach Rewel.
 600 Wst,11   |                 Inflant, gdzie zajął Parnawę i kilka innych zamków. Prawie
 601 Wst,11   |                  zamków. Prawie jednocześnie i na południowych kresach
 602 Wst,12   |                  dokonanej wojny mołdawskiej i rozpoczętej już wojny w
 603 Wst,12   |                      z Narwy, Rewia, Dorpatu i Parnawy. Dorpat zdobyty
 604 Wst,12   |               listopada Jan Zygmunt, elektor i margrabia brandeburski,
 605 Wst,12   |                  wtrącać do spraw wynoszenia i utwierdzania wojewodów czyli „
 606 Wst,12   |                   Trubczewsk, Newel, Siebież i Krasne. W nowej wojnie szwedzkiej,
 607 Wst,12   |                      Rygę, Dynamundę, Mitawę i Wolmar, a Krzysztof Radziwiłł
 608 Wst,12   |            Czernihowszczyzny, Smoleńszczyzny i Siewierszczyzny, tudzież
 609 Wst,12   |                   zajęte przez Szwedów Prusy i warował smutne dla niej
 610 Wst,12   |                  elektor prawem lennem Bytów i Lauenburg na Pomorzu.~W
 611 Wst,12   |          pomieszczony orzeł polski w koronie i napis łaciński, który znaczył
 612 Wst,12   |                    wypędziło Krzyżaków. Boga i króla staraniem to piękne
 613 Wst,12   |                odwrotnej herb miasta Gdańska i napis łaciński brzmiący
 614 Wst,12   |                  tylko województwo kijowskie i królewszczyzny miały być
 615 Wst,12   |                  1667 roku na lat trzynaście i pół, odstępowała Polska:
 616 Wst,12   |                    Smoleńsk, Siewierszczyznę i Czernihowszczyznę, a Kijów
 617 Wst,12   |                      zwane polskiemi, Połock i Witebsk (mniej więcej przestrzeń
 618 Wst,12   |                      do wojny Rzeczpospolita i 27. sierpnia zdobył Kamieniec
 619 Wst,12   |                    Turków od roku 1666 stepy i „dzikie pola” oczakowskie
 620 Wst,12   |                     oczakowskie od Jahorlika i Koniecpola do Oczakowa i
 621 Wst,12   |                     i Koniecpola do Oczakowa i Limanu dnieprowego pozostały
 622 Wst,12   |                 pozostały nadal przy Turkach i nie powróciły już nigdy
 623 Wst,12   |                charakterze tymczasowym Kijów i Smoleńsk. Polska w widokach
 624 Wst,12   |                  Europy potędze ottomańskiej i łatwiejszego odzyskania
 625 Wst,12   |                  odzyskania od Turków Podola i południowej Ukrainy, paktami
 626 Wst,12   |                    Kijów, Smoleńsk, Drohobuż i Czernihów.~Fryderyk III,
 627 Wst,12   |                    Sasem, naszedł z wojskiem i zajął w roku 1698 Elbląg,
 628 Wst,12   |                     roku 1698 Elbląg, bogate i handlowe miasto w województwie
 629 Wst,12   |                   dawne rachunki z Elblągiem i ustąpił dopiero z miasta (
 630 Wst,13   |                zdradzać Polskę), ogłosił się i ukoronował w Królewcu (18.
 631 Wst,13   |                   przybrawszy imię Fryderyka I. To samowolne wyniesienie
 632 Wst,13   |                  Rzeczpospolita tytułu króla i królestwa pruskiego, bo
 633 Wst,13   |                      to, że dla uwiecznienia i na pamiątkę trzechsetnej
 634 Wst,13   |                   jarzma Zakonu teutońskiego i połączenia z Polską miasta
 635 Wst,13   |                     widok zamku malborskiego i herolda wypowiadającego
 636 Wst,13   |                     odmienne widoki Malborga i Torunia. Trzeci, największy,
 637 Wst,13   |                  dręczy Prusów. Orzeł pruski i polski takowy wyrzucają,
 638 Wst,13   |                polski takowy wyrzucają, król i szczęście publiczne panują”.
 639 Wst,13   |                      wprawdzie za plac wojny i przechodów dla wojsk szwedzkich,
 640 Wst,13   |                   wojsk szwedzkich, pruskich i rosyjskich, ale polityczne
 641 Wst,13   |                lutego 1763 roku do Kurlandyi i obległ królewicza w Mitawie,
 642 Wst,13   |                      to jest orła z pogonią, i dopiero w 1795 roku złożył
 643 Wst,13   |             węgierska zajęła Śpiż zakarpacki i Nowotarszczyznę, z tej strony
 644 Wst,13   |                      a posiadać miało 10 mil i 13 miasteczek). Krok ten
 645 Wst,13   |                   królewskich czyli polskich i Wielkopolski i do przedstawienia
 646 Wst,13   |                      polskich i Wielkopolski i do przedstawienia w Petersburgu,
 647 Wst,13   |                 Polski między Austryę, Prusy i Rosyę. Dopiero jednak w
 648 Wst,13   |                   doprowadził Fryderyk Rosyę i Austryę na grunt ulubionego
 649 Wst,13   |                zamiaru podziałowego. Dnia 6. i 19. lutego 1772 roku podpisano
 650 Wst,13   |                      podpisano w Petersburgu i Wiedniu układy rozbiorcze
 651 Wst,13   |              podziałowy, poczem dnia 5., 11. i 13. września wyszły trzy
 652 Wst,13   |                      Wisły aż do Sandomierza i ujścia Sanu, a stamtąd linią
 653 Wst,13   |                      2-gi traktatu z Prusami i również 2-gi traktatu z
 654 Wst,13   |                     nazwy dwóch rzek: Zbrucz i Podorzec, żeby posunąć granicę
 655 Wst,13   |                moralny powód Fryderykowi, że i on posunął swoje granice
 656 Wst,13   |              urzędową nazwę królestw Galicyi i Lodomeryi, uformowaną z
 657 Wst,13   |                   nazwy, księstw: Halickiego i Włodzimirskiego. Dla nowej
 658 Wst,13   |                   hrabiego Antoniego Pergena i oznaczyła granice takowej.
 659 Wst,13   |                  urzędy polskie, konstytucye i samorząd narodowy. W urzędach
 660 Wst,13   |                samorząd narodowy. W urzędach i szkołach zaprowadzono język
 661 Wst,13   |                      Chełmińskie bez Torunia i całe województwo Malborskie
 662 Wst,13   |                   Brandeburskiego do Pomorza i części Wielkopolski między
 663 Wst,13   |               oświadcza że: „Z tych przyczyn i w tym celu uznaliśmy za
 664 Wst,13   |                    Wielkopolski poza Notecią i wszystkie kraje Prus i Pomorza
 665 Wst,13   |               Notecią i wszystkie kraje Prus i Pomorza z tej i z tamtej
 666 Wst,13   |                   kraje Prus i Pomorza z tej i z tamtej strony Wisły, które
 667 Wst,13   |                      wyjątkiem miast Gdańska i Torunia, a spodziewamy się,
 668 Wst,13   |              rozważywszy dobrze okoliczności i roztrząsnąwszy znaczenie
 669 Wst,13   |              Fryderyk II odwołał się do praw i dowodów, których nigdy nie
 670 Wst,13   |                   jakoby doznawać od Polaków i żądał mniemanych kapitałów
 671 Wst,13   |                  Fryderyk oznajmić wojewodom i starostom zajętych Prus
 672 Wst,13   |                    krajów, to „starostwa ich i województwa natychmiast
 673 Wst,13   |                     będą obłożone sekwestrem i obsadzone administratorami”.~
 674 Wst,13   |                  stąd do źródeł rzeki Drucza i Druczem do Dniepru, a Dnieprem
 675 Wst,13   |                 czyli województwo Inflanckie i Białoruś za Dźwiną, Druczem
 676 Wst,13   |                  Białoruś za Dźwiną, Druczem i Dnieprem położona. Granice
 677 Wst,13   |                   wschodnie Polesia, Ukrainy i południowo-wschodnie Podola
 678 Wst,13   |                rozległości zaborów pruskiego i austryackiego niepodobna,
 679 Wst,13   |                kierunek linij granicznych. A i te granice kilkakrotnie
 680 Wst,13   |                   rozgraniczeniu Fryderyk II i komisya austryacka zajęli
 681 Wst,13   |               perswazyami do trzech mocarstw i do gwarantów traktatu oliwskiego.
 682 Wst,13   |               obywatelskiej nawet u Prusaków i Rosyan. Wszelki jednak opór
 683 Wst,13   |                groźby dalszego zajęcia kraju i wobec faktycznej dyktatury
 684 Wst,13   |                   austryackiego, Rewitzkiego i rosyjskiego, Stackelberga,
 685 Wst,13   |                       za wdaniem się Austryi i Rosyi, cofnęły się z pozostawionego
 686 Wst,13   |                      Po rozwiązaniu Zaporoża i Kozaczyzny w roku 1772 przez
 687 Wst,13   |                 Katarzynę II, z kolei rzeczy i Tatarzy perekopscy ze swoim
 688 Wst,13   |                       Rzeczpospolita) Gdańsk i spław na Wiśle, a i tu komora
 689 Wst,13   |                   Gdańsk i spław na Wiśle, a i tu komora pruska w Fordoniu
 690 Wst,13   |                  gnębiła towar cłem wysokiem i szykanami biurokratycznemi.
 691 Wst,13   |                      Polska Karpaty, Bochnię i Wieliczkę z ich niezbędnemi
 692 Wst,13   |                     nieprzyjacielowi otworem i nie nastręczała Polsce nigdzie
 693 Wst,13   |                   znacznego jej uszczuplenia i ciężkich warunków bytu,
 694 Wst,13   |                   rozwój sił jej militarnych i społecznych – wówczas nastąpiła
 695 Wst,13   |                     Prusacy: Poznań, Wschowę i, pomimo oporu mieszczan,
 696 Wst,13   |                     południowym koło Smorgoń i Pińska, przez Wołyń, prostą
 697 Wst,13   |                    przez województwo Płockie i ziemię Wyszogrodzką do ujścia
 698 Wst,13   |                    Bzury, tu w poprzek Wisły i dalej na południe, z utratą
 699 Wst,13   |                   utratą Sochaczewa, Łowicza i Rawy na rzecz Prus, do rzeki
 700 Wst,13   |                 jednak stan tylko tymczasowy i w tej postaci Rzeczpospolita
 701 Wst,13   |                     być na gruncie wytknięte i opisane. Traktaty podziałowe,
 702 Wst,13   |             podziałowe, zawarte między Rosyą i Austryą dnia 3. stycznia
 703 Wst,13   |                   dnia 3. stycznia 1795 roku i między Rosyą a Prusami dnia
 704 Wst,13   |           postanowiły zupełny rozbiór Polski i nowe granice trzech dworów
 705 Wst,13   |               ziemiach. Kraj do Niemna, Buga i Pilicy otrzymały Prusy pod
 706 Wst,13   |                 rzeki Pilicy, średniej Wisły i Bugu wzięła Austrya. Reszta
 707 Wst,13   |                     Reszta od wschodu po Bug i Niemen przypadła Rosyi.
 708 Wst,13   |                     granice trzech podziałów i państw zbiegły się z sobą
 709 Wst,13   |                  Witebskiego, Mścisławskiego i zadnieprskiej części Mińskiego,
 710 Wst,13   |                      namiestnictwa: Połockie i Mohilewskie. Cesarz Paweł
 711 Wst,13   |                    Mohilewskie. Cesarz Paweł I, po wstąpieniu na tron,
 712 Wst,13   |                   województwa Nowogródzkiego i wschodniej części Brzesko-litewskiego.
 713 Wst,13   |              wyjąwszy „trakt Zapuszczański”) i zachodnich części Nowogródzkiego
 714 Wst,13   |             zachodnich części Nowogródzkiego i Brzesko-litewskiego cesarzowa
 715 Wst,13   |                      dwie gubernie: Wileńską i Słonimską. Następca zaś
 716 Wst,13   |               Następca zaś jej, cesarz Paweł I, wstąpiwszy na tron, utworzył (
 717 Wst,13   |                   zabużnych części Bełzkiego i ziemi Chełmskiej utworzyła
 718 Wst,13   |                 gubernie: Podolską, Wołyńską i Kijowską (całą na prawym
 719 Wst,13   |            dawniejsze województwa: Podolskie i Bracławskie, z wyjątkiem
 720 Wst,13(1)|                  Biłgorajskiego, Zamojskiego i Krasnostawskiego.
 721 Wst,14   |                 wieku XIX.~Cesarz Aleksander I, wstąpiwszy na tron (w marcu
 722 Wst,14   |                      a zniesioną przez Pawła I gubernię Mohilewską, tak,
 723 Wst,14   |                      dwie gubernie: Witebska i Mohilewska.~Po walnem zwycięstwie
 724 Wst,14   |                 walnem zwycięstwie Napoleona I nad Prusakami pod Jeną (
 725 Wst,14   |                    Kaliski, Bydgoski, Płocki i Białostocki. W dniach 7.
 726 Wst,14   |                     Białostocki. W dniach 7. i 9. lipca w Tylży podpisany
 727 Wst,14   |                    Napoleona traktat z Rosyą i Prusami, którego artykuł
 728 Wst,14   |                      z zaboru pruskiego 2-go i 3-go, to jest kraju, który
 729 Wst,14   |                     się Prusom w latach 1793 i 1795, z wyjątkiem części
 730 Wst,14   |               Białostocki, Bielski, Sokólski i Drohicki, Napoleon pokojem
 731 Wst,14   |                      opieka królów: saskiego i pruskiego. Faktycznie jednak
 732 Wst,14   |                   francuski.~Pokój Napoleona I z Austryą, zawarty w październiku
 733 Wst,14   |                   prawym brzegu górnej Wisły i po linię od ujścia Sanu
 734 Wst,14   |                 brzegu Wisły do rzeki Pilicy i na prawym między Wisłą a
 735 Wst,14   |                  część obwodu Tarnopolskiego i Czortkowskiego (odgraniczone
 736 Wst,14   |                Siedlecki, Lubelski, Radomski i Krakowski (bez miasta Krakowa).
 737 Wst,14   |                      dziesięć departamentów, i obejmowało przestrzeni około
 738 Wst,14   |                 nieszczęśliwej dla Napoleona I kampanii rosyjskiej w roku
 739 Wst,14   |                    wojska cesarza Aleksandra I zajęły Księstwo Warszawskie,
 740 Wst,14   |                    dniu 22. marca 1813 roku, i zdobyły w tymże roku po
 741 Wst,14   |                       traktaty Austryi, Prus i Rosyi, dotyczące Polski.
 742 Wst,14   |                      z cesarstwem rosyjskiem i zapewnieniem kostytucyi,
 743 Wst,14   |                 trzech mocarstw rozbiorowych i wraz z okręgiem na lewym
 744 Wst,14   |                   tegoż roku, Rosya, Austryą i Prusy podpisały traktat
 745 Wst,14   |                      Sandomierskie w Radomiu i w miejsce Łomżyńskiego,
 746 Wst,14   |                   Płocką, Radomską, Lubelską i Augustowską, a w 30 lat
 747 Wst,14   |                      Warszawską, Piotrkowską i Kaliską; z Radomskiej dwie:
 748 Wst,14   |                    Radomskiej dwie: Radomską i Kielecką; z Lubelskiej również
 749 Wst,14   |            Lubelskiej również dwie: Lubelską i Siedlecką, a z dwóch, Płockiej
 750 Wst,14   |               Siedlecką, a z dwóch, Płockiej i Augustowskiej, trzy: Płocką,
 751 Wst,14   |                       trzy: Płocką, Suwalską i Łomżyńską.~Co do Litwy,
 752 Wst,14   |                     Litwy, to następca Pawła I, cesarz Aleksander I, ukazem
 753 Wst,14   |                   Pawła I, cesarz Aleksander I, ukazem z roku 1802 rozdzielił
 754 Wst,14   |                      dwie: Litewsko-wileńską i Litewsko-grodzieńską. Cesarz
 755 Wst,14   |         Litewsko-grodzieńską. Cesarz Mikołaj I ukazem z grudnia 1845 roku
 756 Wst,14   |                 Wileńskiej powiaty: Wilejski i Dziśnieński z Mińskiej i
 757 Wst,14   |                     i Dziśnieński z Mińskiej i powiat Lidzki z Grodzieńskiej.
 758 II       |                      II~Podział na prowincje i województwa ~
 759 II,1     |                     Wielkopolskę, Małopolskę i Wielkie Księstwo Litewskie.
 760 II,1     |                     obejmowała województw 12 i ziem 3, a od roku 1768, (
 761 II,1     |                    Kaliskie na dwa: Kaliskie i Gnieźnieńskie) liczyła do
 762 II,1     |                  Chełmińskie, 12) Malborskie i 13) Pomorskie.~Z województw
 763 II,1     |                    Poznańskie, Gnieźnieńskie i Kaliskie, stanowiły pierwotną
 764 II,1     |               województwa: Brzesko-kujawskie i Inowłocławskie z ziemią
 765 II,1     |                    która była kolebką narodu i państwa polskiego. Trzy
 766 II,1     |                województwa: Rawskie, Płockie i Mazowieckie, stanowiły ziemię
 767 II,1     |                       jako dzielnica Konrada I (młodszego syna Kazimierza
 768 II,1     |                       Województwa: Łęczyckie i Sieradzkie, były ziemiami
 769 II,1     |            lechickich: Łęczan czyli Łęczycan i Sieradzan. Trzy województwa:
 770 II,1     |                      z księstwem Warmińskiem i Pomorskie, stanowiły tak
 771 II,1     |                      zachodnich, królewskich i polskich dostały dla odróżnienia
 772 II,1     |                    Wielkopolska bez Mazowsza i Prus, to jest obejmująca
 773 II,1     |                Dobrzyńską, Brzesko-kujawskie i Łęczyckie, posiadała przestrzeni
 774 II,1     |                     Kaliskiego, Sieradzkiego i Poznańskiego, widzimy trzy
 775 II,1     |            Inowłocławskie, Brzesko-kujawskie i Łęczyckie. Gdy największe
 776 II,1     |                przedstawiały stare dzielnice i ziemie książąt piastowskich.
 777 II,1     |                     pewne ustroje organiczne i tradycyjne, nie można już
 778 II,1     |              województwa.~Podział województw i ziem na powiaty miał już
 779 II,1     |                   dzieliło się na 5 powiatów i miało 5 sądów ziemskich;
 780 II,1     |                    składało się z 3 powiatów i miało 3 sądy ziemskie. Niektóre
 781 II,1     |                      jednego, była dozwolona i miała swoją moc przeciwko
 782 II,1     |                     w obecności obierających i już jej w trybunale nie
 783 II,1     |                      nie brał, ale rzetelnie i sumiennie sądził.~Województwa
 784 II,1     |                      województwa: Sieradzkie i ziemia Wieluńska, Łęczyckie,
 785 II,1     |              Łęczyckie, Płockie, Mazowieckie i Rawskie. W Poznaniu pod
 786 II,1     |               Poznaniu pod tymże prezydentem i marszałkiem, jedną kadencyą
 787 II,1     |                      województwa: Poznańskie i ziemia Wschowska, Kaliskie,
 788 II,1     |            Brzesko-kujawskie, Inowłocławskie i ziemia Dobrzyńska, Chełmińskie,
 789 II,1     |                      Chełmińskie, Malborskie i Pomorskie. Drugą zaś kadencyą
 790 II,1     |          Inowłocławskie, Brzeskie, Łęczyckie i Sieradzkie, na przestrzeni
 791 II,1     |                      29, parafii 1117, miast i miasteczek 247, oraz wsi
 792 II,1     |                   najgęstsze były tam, gdzie i miasta, to jest w powiecie
 793 II,1     |        Brzesko-kujawskie, Łęczyckie, Rawskie i Płockie. Dziejopisarz, profesor
 794 II,1     |                 wielkiej własności prywatnej i rodzin magnackich. Oprócz
 795 II,2     |           Województwo Poznańskie z Kaliskiem i Kujawami stanowiło właśnie
 796 II,2     |                 zbudowanym przez Mieczysława I, pochowani zostali obaj
 797 II,2     |                państwa Polskiego: Mieczysław I roku 992 i syn jego Bolesław
 798 II,2     |             Polskiego: Mieczysław I roku 992 i syn jego Bolesław Wielki
 799 II,2     |                otoczył Poznań murem warownym i basztami, ustanowił w nim
 800 II,2     |                     dla miast wielkopolskich i sam rad przebywał w Poznaniu.
 801 II,2     |                    Poznaniu. Była tu wówczas i mennica. Król układem w
 802 II,2     |                    śląskich ziemię Wschowską i do województwa Poznańskiego
 803 II,2     |                  Żeganiu, od Polski oderwana i do księstwa Głogowskiego
 804 II,2     |                   miejski, czyli herb miasta i ziemi, którym był krzyż
 805 II,2     |                      za Notecią (30 mil kw.) i ziemię Wschowską (9 mil
 806 II,2     |                     ziemi ornej, a tem samem i najgęstszą ludność rolniczą (
 807 II,2     |              ostatnie miejsce zajmował leśny i małoludny Wałecki (Źródła
 808 II,2     |              zawarowanego uchwałami porządku i miejsca). Byli to: biskup,
 809 II,2     |                    Byli to: biskup, wojewoda i kasztelan poznańscy. Mniejszych
 810 II,2     |               śremski, przemęcki, krzywiński i santocki. Starostw grodowych,
 811 II,2     |                       poznańskie, wschowskie i wałeckie. Starosta poznański
 812 II,2     |                kcyński, koniński, kościański i pyzdrski. Generał wielkopolski
 813 II,2     |                      Kopajnickie, Obornickie i inne. Starostwo Drahimskie
 814 II,2     |                ziemskich, t. j. podkomorzego i dalszych.~Sejmiki poselskie
 815 II,2     |                  dalszych.~Sejmiki poselskie i deputackie odbywa województwo
 816 II,2     |                posłów na sejm obojga narodów i 4 deputatów na trybunał,
 817 II,2     |                      Piotrkowie, prezydentem i marszałkiem.~Popis czyli „
 818 II,2     |                      z wyłogami szkarłatnymi i żupan biały, a na sejm następny
 819 II,3     |                         Województwo Kaliskie i Gnieźnieńskie.~Województwo
 820 II,3     |          Inowłocławskiem, Brzesko-kujawskiem i Łęczyckiem, na południe
 821 II,3     |                      na południe miało Śląsk i województwo Sieradzkie,
 822 II,3     |                    prawnucy jego: Przemysław I i Bolesław Pobożny, podzielili
 823 II,3     |                  prawnucy jego: Przemysław I i Bolesław Pobożny, podzielili
 824 II,3     |            Przemysław, starszy, wziął Poznań i Gniezno, a Bolesław Pobożny
 825 II,3     |               pobożnością, prawami dla żydów i znajomością sztuki wojennej),
 826 II,3     |                        był zarazem pierwszym i ostatnim księciem kaliskim.
 827 II,3     |                    jako Kaliskie województwo i od tej pory miało swoich
 828 II,3     |                liczyło parafii 411, miast 88 i wiosek 1869.~Herbem jego
 829 II,3     |                   szachownicę z barwy białej i czerwonej ułożonem. Sejmikowało
 830 II,3     |                posłów sejmowych na jeden raz i po 2 deputatów do trybunału.
 831 II,3     |                     podkomorzego granicznego i sędziów ziemskich z całego
 832 II,3     |                      Kaliskiego, Kamińskiego i Pyzdrskiego, oraz archiwum
 833 II,3     |                     archiwum sądów ziemskich i grodzkich dla tychże powiatów.~
 834 II,3     |                       kasztelanowie: kaliski i gnieźnieński, oraz mniejszych
 835 II,3     |                lędzki, nakielski, biechowski i kamieński. Z liczby 6 powiatów
 836 II,3     |                       Gniezno, Pyzdry, Konin i Kcyń, należały do jurysdykcyi
 837 II,3     |          Odolanowskie, Kleckie, Pobiedzickie i Kolskie.~Znaczniejsze miasta
 838 II,3     |                   oblane, Gniezno (prezydent i wiceprezydent trybunału
 839 II,3     |             gnieźnieńskiej wybierani), Lenda i Wągrowiec, opactwa cysterskie;
 840 II,3     |                  Gnieźnieńskiego, Kcyńskiego i Nakielskiego, utworzone
 841 II,3     |                   powiaty: Kaliski, Koniński i Pyzdrski, wojewoda i kasztelan
 842 II,3     |                Koniński i Pyzdrski, wojewoda i kasztelan większy, oraz
 843 II,3     |               większy, oraz mniejszy lendzki i biechowski. W Gnieźnieńskiem
 844 II,3     |                      był odtąd nowy wojewoda i drugi kasztelan większy
 845 II,3     |                     z mniejszymi: nakielskim i kamieńskim.~Już na początku
 846 II,3     |                 Calischa jako stolicę Ligeów i naznacza mu prawie tenże
 847 II,3     |                 Kalisz. Tegoczesny archeolog i badacz Sadowski dowiódł,
 848 II,3     |               najstarszem z miast lechickich i słowiańskich. Nazwa zaś
 849 II,3     |               znaczeniu miejscowości błotnej i powstać musiała od położenia
 850 II,4     |                      Władysławowi Łokietkowi i przez niego, gdy został
 851 II,4     |                północ graniczyło z Kaliskiem i Łęczyckiem. Od tego ostatniego
 852 II,4     |             przestrzeni mil kwadratowych 162 i składało się z 4, mniej
 853 II,4     |               Szadkowskiego, Piotrkowskiego, i Radomskiego czyli Radomskowskiego.
 854 II,4     |           przestrzeni mil kwadratowych 501/2 i podzielona była na dwa powiaty:
 855 II,4     |                   powiaty: większy Wieluński i znacznie mniejszy Ostrzeszowski.
 856 II,4     |              opanował tę ziemię wielkopolską i oddał Judycie. Ale roku
 857 II,4     |              nieprawne, odebrał ją roku 1396 i ostatecznie do Polski wcielił.
 858 II,4     |                    Ruda miała grunt nieużyty i bezwodny, przeto miasto
 859 II,4     |                       na płaszczyznę pochyłą i żyzną, strugami bieżącej
 860 II,4     |                    XVI parafij 127, miast 29 i wsi 938, ziemia zaś Wieluńska
 861 II,4     |               Wieluńska parafij 67, miast 13 i wsi 182, miała zatem względnie
 862 II,4     |                 znacznie liczniejsze parafie i miasteczka. Gleby ornej
 863 II,4     |                  było tu najwięcej kościołów i duchowieństwa, szukać należy
 864 II,4     |                    czarnego w czerwonem polu i pół lwa czerwonego w żółtem
 865 II,4     |                większych 2, to jest wojewodę i kasztelana sieradzkich;
 866 II,4     |                rozpierskiego, spicymirskiego i konarskiego. Starostwa grodowe
 867 II,4     |                     grodowe były: Sieradzkie i Piotrkowskie a niegrodowe:
 868 II,4     |                       Klonowskie, Tuszyńskie i Warckie. Sejmiki odbywały
 869 II,4     |                    obierano 4 posłów na sejm i 2 deputatów na trybunał.~
 870 II,4     |                własnych urzędników ziemskich i sądowych. Miała jednego
 871 II,4     |                      grodowe dwa: Wieluńskie i Ostrzeszowskie, niegrodowe:
 872 II,4     |                     niegrodowe: Bolesławskie i Grabowskie. Sejmikowała
 873 II,4     |                       Sejmikowała w Wieluniu i obierała 2 posłów. W każdym
 874 II,4     |                 podwojewodziego wieluńskiego i dowodził pospolitem ruszeniem
 875 II,4     |            przedstawia baranka z chorągiewką i krzyżem.~Sieradz, stołeczne
 876 II,4     |                      Księciem sieradzkim był i Władysław Łokietek i on
 877 II,4     |                     był i Władysław Łokietek i on to przywrócił to księstwo
 878 II,4     |                    obrady. W ciągu XIII, XIV i XV wieku odbyło się tu 18
 879 II,4     |                      córki Ludwika, Jadwigi, i tutaj także na drugim zjeździe
 880 II,4     |                dzielnym posiłkiem Łęczycanów i odzyskali stracone przez
 881 II,4     |                       Województwo Sieradzkie i Łęczyckie, za swój mundur
 882 II,4     |                karmazynowy, wyłogi granatowe i żupan biały.~ ~
 883 II,5     |                   Piastów, a najprzód Konrad I mazowiecki, syn Kazimierza
 884 II,5     |                    po nim syn jego Kazimierz I kujawski, a następnie trzech
 885 II,5     |                  Leszek Czarny, Kazimierz II i Władysław Łokietek, który
 886 II,5     |                 województwo. Łęczycanie, jak i wszystkie ludy lechickie,
 887 II,5     |                 północy z Brzesko-kujawskiem i Rawskiem. Część granicy
 888 II,5     |                dawało województwo Sieradzkie i na małej przestrzeni w okolicy
 889 II,5     | południowo-zachodniej ścianie dwie rzeki Ner i Wolborka płynęły granicą
 890 II,5     |                   mocno wydłużoną od Kłodawy i Grzegorzewic na północno-zachodzie,
 891 II,5     |                    około 80 mil kwadratowych i liczyło w XVI wieku parafij
 892 II,5     |                    parafij 74, miasteczek 25 i wiosek 875, łanów czyli
 893 II,5     |               folwarków, zagród komorniczych i rzemieślników wiejskich.
 894 II,5     |                   jest większych 2: wojewoda i kasztelan łęczyccy, mniejszych
 895 II,5     |                       brzeziński, inowłodzki i konarski. Dzieliło się na
 896 II,5     |                      3: Łęczycki, Brzeziński i Orłowski. Z tych Łęczycki
 897 II,5     |                 dzieliła się na trzy powiaty i miała trzy sądy ziemskie:
 898 II,5     |                ziemskie: w Łęczycy w Orłowie i Brzezinach.~Miasta znaczniejsze
 899 II,5     |                    czerwonego na białem polu i pół orła białego w czerwonem
 900 II,5     |              grzbietami do siebie obruconych i jedną uwieńczonych koroną.~
 901 II,5     |                      arcybiskup gnieźnieński i siedmiu biskupów polskich (
 902 II,5     |                   kujawski, płocki, pomorski i lubuski z za Odry) oraz
 903 II,5     |                   przedewszystkiem piśmienne i przodowało narodowi wykształceniem.
 904 II,5     |                       możnowładztwo świeckie i znakomitsze rycerstwo, a
 905 II,5     |                wszystkie uchwały prawodawcze i wyroki ogłoszono zebranemu
 906 II,5     |                   ogłoszono zebranemu ludowi i szlachcie z niezmiernem
 907 II,5     |              niezmiernem narodu zadowoleniem i radością. Był to zatem pierwszy
 908 II,5     |            duchownych cudzoziemcom nie dawać i nauczania w szkołach nie
 909 II,5     |                   łęgów czyli łąk (nad Nerem i Bzurą), wśród których leżały
 910 II,5     |                      ten sam co Sieradzkiego i Gnieźnieńskiego, t. j. kontusz
 911 II,5     |                karmazynowy, wyłogi granatowe i żupan biały.~ ~
 912 II,6     |               województwa: Brzesko-kujawskie i Inowłocławskie. Trzecia
 913 II,6     |               pomiędzy synów swoich, z Kujaw i Mazowsza uczynił jedną dzielnicę,
 914 II,6     |                     sandomierski, mazowiecki i kujawski, pozostawił dwóch
 915 II,6     |                  dwóch synów: Leszka Białego i Konrada I, ci podzielili
 916 II,6     |                     Leszka Białego i Konrada I, ci podzielili się (roku
 917 II,6     |                       że Mazowsze z Kujawami i ziemią Łęczycką przypadło
 918 II,6     |                     linie książąt kujawskich i mazowieckich. Linia Piastów
 919 II,6     |                wygasła na Kazimierzu Wielkim i Władysławie Białym w wieku
 920 II,6     |              Władysławie Białym w wieku XIV, i stąd Kujawy zostały Koronie
 921 II,6     |                    północy z Inowłocławskiem i przez Wisłę z ziemią Dobrzyńską,
 922 II,6     |                     od południa z Łęczyckiem i Kaliskiem, od zachodu także
 923 II,6     |                    ono: parafij 67, miast 13 i wiosek 567, podzielone zaś
 924 II,6     |            Radziejowski, Przedecki, Kowalski i Kruszwicki, odpowiednio
 925 II,6     |                Radziejowie, Przedczu, Kowalu i Kruszwicy. Pod względem
 926 II,6     |               województwa: Brzesko-kujawskie i Łęczyckie z najgęstszem
 927 II,6     |                biskup kujawski oraz wojewoda i kasztelan brzesko-kujawscy;
 928 II,6     |                   kruszwickiego, kowalskiego i konarsko-kujawskiego. Starostw
 929 II,6     |                      Przedeckie, Kruszwickie i Kowalskie; niegrodowe starostwa:
 930 II,6     |            niegrodowe starostwa: Dunikowskie i Nieszawskie. Ponieważ oba
 931 II,6     |                    oba województwa, Brzeskie i Inowłocławskie, stanowiły
 932 II,6     |                  wybierając 4 posłów na sejm i 2 deputatów na trybunał,
 933 II,6     |                     to jest pół orła białego i pół lwa czarnego, grzbietami
 934 II,6     |              grzbietami do siebie obróconych i jedną uwieńczonych koroną
 935 II,6     |                kontusz karmazynowy, a wyłogi i żupan granatowe, po za sejmem
 936 II,6     |                  kontusz granatowy, a wyłogi i żupan karmazynowe.~W województwie
 937 II,6     |                    właśnie miał się schronić i śmierć tu znaleść wygnany
 938 II,6     |              Kruszwicę, jedno z najstarszych i znaczniejszych miast lechickich.
 939 II,6     |                pomiędzy Władysławem Hermanem i Zbigniewem, Kruszwica obrucona
 940 II,6     |                   potem do dawnego znaczenia i zamożności nie przyszła.~
 941 II,6     |                      Włocławek, nowa stolica i katedra biskupów kujawskich
 942 II,6     |                  miejsce sejmików kujawskich i Nieszawa. Liczne i ważne
 943 II,6     |                kujawskich i Nieszawa. Liczne i ważne zdarzenia uczyniły
 944 II,6     |                    dziejach kraju za Piastów i Jagiellonów. Tu Konrad,
 945 II,6     |                      Tu Konrad, książę Kujaw i Mazowsza, chcąc zabezpieczyć
 946 II,6     |                    synowi swemu Kazimierzowi I, który gród tutejszy uczynił
 947 II,7     |                    Za doby dzielnic w Polsce i panowania w Kujawach Piastów
 948 II,7     |             oddzielnych województw, więc też i Kujawy do samego końca Rzeczypospolitej
 949 II,7     |                     Brzeskie, Inowłocławskie i ziemię Dobrzyńską. Województwo
 950 II,7     |              przestrzeni 53 mil kwadratowych i w wieku XVI liczyło parafij
 951 II,7     |                 liczyło parafij 41, miast 10 i wsi 291; łanów czyli gospodarstw
 952 II,7     |            kujawskiej, leżącą między Notecią i Wełną, a mianowicie późniejsze
 953 II,7     |                      Wągrowiecki, Mogilnicki i Szubiński. Nazwa to odwieczna,
 954 II,7     |                 nieco mniejszy Inowłocławski i większy Bydgoski. W Inowłocławiu
 955 II,7     |                     Bydgoski. W Inowłocławiu i Bydgoszczy były starostwa
 956 II,7     |                  Gniewskowskie, Murzynowskie i inne. Senatorów większych
 957 II,7     |                      miało 2, t. j. wojewodę i kasztelana inowłocławskich,
 958 II,7     |                      używało tegoż samego co i województwo Brzeskie i uchwała
 959 II,7     |                    co i województwo Brzeskie i uchwała z roku 1510 pozwalała
 960 II,7     |             województw po 2 posłów sejmowych i po l deputacie na trybunał. „
 961 II,7     |                       stołeczne województwa, i Bydgoszcz. Uchwałą sejmową
 962 II,7     |        wielkopolskiej, pod tymże prezydentem i marszałkiem.~Między nazwami
 963 II,7     |                  miast kujawskich: Włocławka i Inowłocławia, zachodził
 964 II,7     |                bardzo podobnie lub jednakowo i dlatego młodszemu dodano
 965 II,7     |                     1065 o grodach Dobrzyniu i Rypinie. Dopiero gdy poganie
 966 II,7     |                     pograniczne ziemie Kujaw i Mazowsza, książę Konrad
 967 II,7     |                  zamek w Dobrzynie nad Wisłą i uposażył ziemią, położoną
 968 II,7     |                    między strugami Kamienicą i Chełmicą. Rycerze przyjęli
 969 II,7     |                     miano Braci Dobrzyńskich i zobowiązali się bronić granic
 970 II,7     |                     synów swoich: Kazimierza i Bolesława Kujawami i Mazowszem,
 971 II,7     |              Kazimierza i Bolesława Kujawami i Mazowszem, a ziemię Dobrzyńską,
 972 II,7     |             dziedzictwo potomków Konradowych i stanowiła dość długo osobną
 973 II,7     |                   zażywała pokoju. Zdobywana i frymarczona przez Krzyżaków,
 974 II,7     |                  przez Krzyżaków, najeżdżana i łupiona przez Prusaków i
 975 II,7     |                     i łupiona przez Prusaków i Litwę, odbierana i wykupowana
 976 II,7     |                  Prusaków i Litwę, odbierana i wykupowana przez Polskę,
 977 II,7     |                napadów było najście Prusaków i Litwy w roku 1287, którzy
 978 II,7     |                     zburzyli, miasta spalili i moc ludu w niewolę zabrali.
 979 II,7     |             uprowadziła z ziemi Dobrzyńskiej i Kujaw nad Niemen 20.000
 980 II,7     |                     się dłużej napadom pogan i Krzyżaków, udał się osobiście
 981 II,7     |                     się osobiście do Krakowa i do króla z tem, że ustąpi
 982 II,7     |                  dożywocie dla siebie, brata i matki jaką inną dzielnice.
 983 II,7     |                      do upadku potęgi Zakonu i powrócenia Pomorza do Polski,
 984 II,7     |               oddawana w lenność, zastawiana i wykupowana, a nawet król
 985 II,7     |                  dźwignęły się z gruzów wsie i miasta, zakwitło rolnictwo
 986 II,7     |                   miasta, zakwitło rolnictwo i handel z Gdańskiem, zaczęła
 987 II,7     |                     366, łanów kmiecych 2094 i szlachty zagrodowej 410,
 988 II,7     |                      województwach Brzeskiem i Łęczyckiem, pierwsze miejsce.~
 989 II,7     |                powiaty: Dobrzyński, Rypiński i Lipnowski, (ustanowiony
 990 II,7     |                   sejm, deputata na trybunał i komisarza na komisyę radomską.
 991 II,7     |          kasztelanowie: dobrzyński, rypiński i słoński. Starostwo grodowe
 992 II,7     |           Dobrzyńskie, Lipnowskie, Rypińskie i inne.~Ziemia ta, lubo uchwałą
 993 II,7     |                      dwie części, mazowiecka i kujawska, które się ostatecznie
 994 II,7     |                stołeczne), Bobrowniki, Lipno i Rypin. Oprócz Dobrzynia
 995 II,7     |             Rypińskim. W Dobrzyniu nad Wisłą i w Rypinie, wspominane są
 996 II,7     |                      są już w XI wieku zamki i dwory królewskie.~ ~
 997 II,8     |                     Wielkopolskę, Małopolskę i Wielkie Księstwo Litewskie –
 998 II,8     |                      politycznym, społecznym i prawnym. W końcu tej doby
 999 II,8     |                  Korony (w latach 1462, 1495 i 1526), zamienione zostały
1000 II,8     |                województwa: Rawskie, Płockie i Mazowieckie. Zanim o każdem