1-500 | 501-745
Czesc, Rozdzial
1 Wst,1 | rasy białej, aryjskiej, a mianowicie: romański, celtycki,
2 Wst,1 | zwycięsko nad ich ziemią, a przecież Słowianie przetrwali
3 Wst,1 | przez siebie ujarzmionych, a jedni tylko Madziarowie (
4 Wst,1 | równinie panońskiej z Węgrami, a nad dolnym Dunajem z Bulgarami,
5 Wst,1 | nad górną Wołgą z Finnami, a nad Ilmenem, Dźwiną i Dnieprem
6 Wst,1 | ujemne charakteru Słowian, a mianowicie skłonność do
7 Wst,2 | przez ich gród Calischa. A że oznacza on nawet szerokość
8 Wst,2 | Ptolemeusza byli to – Lechowie, a Calischa – to Kalisz późniejszy.~
9 Wst,2 | Nestor, kronikarz Rusi, a za nim Karamzyn, historyk
10 Wst,2 | własną dynastyę narodową, a przez dziesięć wieków zachował
11 Wst,3 | czyli Bobry (dopływu Narwi), a skończywszy nad Sanem i
12 Wst,3 | Bużanami, Dulebami, Drewlanami, a którym później narzucono
13 Wst,3 | plemiona podbitych Słowian, a mianowicie: Polan kijowskich,
14 Wst,3 | została Rusią Czerwoną, a to, jak utrzymują badacze,
15 Wst,3 | warowne zamki tej krainy, a mianowicie: Halicz, Lwów
16 Wst,3 | zaczynały się już stepy, a wnich nad Dniestrem i Bohem,
17 Wst,3 | okrutnych Obrów, czyli Awarów, a później (885 roku) podbici
18 Wst,3 | nazywa ich w wieku X Dulabe, a księcia ich zowie Wanisławem (
19 Wst,3 | podlegali władcom kijowskim, a obyczaje ich przedstawił
20 Wst,3 | wypierając Łotyszów ku Baltykowi, a Finnów ku odnodze Fińskiej,
21 Wst,3 | płacili Krywicze dań Waregom, a w roku 906 chodzili z Olegiem
22 Wst,3 | w Laszech, jeden Radym, a drugi Wiatko (Więtko, Więcko,
23 Wst,3 | przezwali się Radymiczami, a Wiatko osiadł z rodem swoim
24 Wst,3 | się na 5 głównych plemion, a mianowicie: właściwych Litwinów,
25 Wst,3 | nazywający siebie Letuwininkai, a kraj swój Letuwa, siedzieli
26 Wst,3 | Żemajczu-żeme (żemas = niski, dolny, a żeme = ziemia). Stąd Żemajtis (
27 Wst,3 | nie wiele miała miast, a i te samem tylko położeniem,
28 Wst,3 | Wisłą, Ossą i Lutrzyną, a dalej ku wschodowi z rolniczem,
29 Wst,3 | ludów lettońskich rolnictwa, a z rolnictwem, rzecz prosta,
30 Wst,3 | Jadźwingowie przez Polaków. A wszyscy przesiedlali się
31 Wst,3 | bitwę kniaziowie Olhowicze, a lubo znaczna część Rusi
32 Wst,3 | wingis. Pierwszy znaczy za, a dwa ostatnie oznaczają:
33 Wst,3 | poduszczał i wzywał na pomoc, a gdy zostali przez Polaków
34 Wst,3 | wszelako jednym ludem”. A w innem miejscu znowu: „
35 Wst,3 | Bolesławowi Wstydliwemu, a r. 1244 również z Litwinami
36 Wst,3 | swobodnego) na nich osiadania, a lud miejscowy wyrazy podobne,
37 Wst,3 | kijowskiej nad Dnieprem, a Podole nad Dniestrem względem
38 Wst,4 | Lachów przezwali się Polanie, a drudzy Łuticzanie, (Łęczycanie),
39 Wst,4 | starożytności zaludniony, a więc wcześnie uspołeczniony.
40 Wst,4 | leżała po obu brzegach Warty, a musiała być, jak na owe
41 Wst,4 | t. j. pól mieszkańcami, a ta nazwa tak się potem między
42 Wst,4 | Lechitów) poszło w zapomnienie, a naród i kraj wszystek począł
43 Wst,4 | łacinie: Polonia i Polenia, a Bruno, pisząc żywot św.
44 Wst,4 | Dziadoszanów, nad dolnym Bobrem, a Bobranów nad górnym, Lachów
45 Wst,4 | rzeka zwała się także Ślezą, a Lechici, nad nią zamieszkali,
46 Wst,4 | nie Śląsko, ale „Polsko”, a nawet Niemcy, kronikarze
47 Wst,4 | Nazywali oni siebie Słowianami, a mówili dyalektem polskim,
48 Wst,4 | mieszkają między rzeką Brdą a morzem Gdańskiem. Już w
49 Wst,4 | brzmień swego języka i pisma), a po nich Mazowszan. Sieradzanie,
50 Wst,4 | brzegach Wisły od rzeki Pilicy, a nawet poza Pilicą na południu
51 Wst,4 | zatrudniali się leśni Mazurowie, a nawet jako smolarze rozchodzili
52 Wst,4 | grupy plemion lechickich, a nazwy inne poszczególnemi.
53 Wst,4 | przewagą Piastów polskich, a niekiedy władców morawskich
54 Wst,4 | znowu poszli „na Lachy”, a zawojowawszy ziemię z grodami,
55 Wst,4 | Lechii dominowali Polanie, a we wschodniej Lachowie,
56 Wst,4 | się nazwa Polski, Polonii, a na całym wschodzie, od Litwy
57 Wst,4 | pól polanami i polakami, a drugie od siedzib nadmorskich
58 Wst,5 | graniczy na wschodzie z Rusami, a na północy z Brusami (Prusami).
59 Wst,5 | którzy maja osobny język, a nie znają mowy sąsiednich
60 Wst,5 | Mieszko 3000 takiej drużyny, „a to są woje, których setnia
61 Wst,5 | wszystko, co im potrzebne. A kiedy się rodzi dziecko
62 Wst,5 | męskiego lub żeńskiego rodzaju. A gdy ono dosięgnie pełnoletności,
63 Wst,5 | bardzo mężni i zaczepni, a gdyby nie było między nimi
64 Wst,5 | są cztery mocne podpory, a na nich, zawieszony na łańcuchach,
65 Wst,5 | sięgała jeszcze Małopolski, a silnych książąt na Wawelu
66 Wst,5 | tych książąt już minęła, a wzmiankowane u Gallusa rozszerzanie
67 Wst,5 | prawy brzeg był pruski, a lewy polski. Następnie (
68 Wst,5 | Piastów na północo-wschodzie, a stąd i wschodnia granica
69 Wst,6 | Milczan (między Łużycami a Czechami, rzeką Elbą i Kwisą
70 Wst,6 | oderwał Łużyce nadelbiańskie, a jednocześnie straciła Polska
71 Wst,6 | Prusów. Rozmaite wskazówki, a mianowicie: 1) zapiski o
72 Wst,6 | odgraniczał tę ziemię od Jaćwieży, a warowne grody pod Wizną,
73 Wst,7 | brzegach Odry położone, a składające wielkorządztwo
74 Wst,7 | Bolesławowi Krzywoustemu, a ten później zapewnił tę
75 Wst,7 | kaszubskiem, czyli wschodniem, a od roku powyższego rozpoczął
76 Wst,7 | pozostawiając pięciu synów, a chcąc złagodzić złe skutki
77 Wst,7 | arcynarodowego Śląska od Polski, a poddanie go wpływowi niemieckiemu.
78 Wst,7 | Bolesława Kędzierzawego. A mianowicie: Mieczysław otrzymał
79 Wst,7 | część dolnego z Wrocławiem, a Konrad dalsze w dół Odry
80 Wst,7 | wielkorządcę (namiestnika), a tym sposobem całe Pomorze,
81 Wst,7 | 1182 roku Brześć nadbużny, a później i Halicz. A gdy
82 Wst,7 | nadbużny, a później i Halicz. A gdy potem Bela III, król
83 Wst,8 | ciągle siłę narodową Polski, a jakkolwiek syn Kazimierza
84 Wst,8 | połączyli oba zakony w jeden, a upodobawszy sobie Polskę,
85 Wst,8 | pogranicznym ich grodem, a Santok i Drezdenko ledwie
86 Wst,8 | bratu tego Kazimierza, a stryjowi Łokietka, wcielone
87 Wst,8 | potrzebowali ciągłych łupów. A łupem pożądanym był zarówno
88 Wst,8 | północne i wschodnie Mazowsze, a mianowicie ziemia Wizka
89 Wst,8 | i okolice między Narwią a Bugiem położone, zamożne
90 Wst,8 | grożącej jego ziemiom, a stworzyć stosunki przyjazne
91 Wst,8 | Wołyniem i zapanował w Kijowie, a pragnąc nabrać powagi i
92 Wst,8 | chana hordy Kapczackiej, a zawisłość jego od tej hordy
93 Wst,8 | Przemyślu, Mścisław na Łucku a Wasylko na Włodzimierzu.
94 Wst,8 | Pomorze z Wielkopolską a w końcu Małopolska, Sieradz,
95 Wst,8 | Wacława czeskiego (1300 roku), a ostatecznie Władysława Łokietka (
96 Wst,9 | jednak tylko w Czechach, a Polską rządził przez tak
97 Wst,9 | pomoc przeciw Waldemarowi, a ci korzystając z oddalenia
98 Wst,9 | Pomorze wschodnie, słupskie, a Zakon krzyżacki w zachodnie
99 Wst,9 | nie dostał się w ich ręce, a korzystając z kłopotów pieniężnych
100 Wst,9 | Pomorza i ziemi Michałowskiej, a odzyskał Kujawy i ziemię
101 Wst,9 | Rusią. Pokonaniem Tatarów, a w części i Litwy (roku 1341)
102 Wst,9 | polską (powiada Lelewel), a wielki król, jako nieporównany
103 Wst,9 | Troki z zachodnią Litwą, a Lubart Wołyń. O dalsze ziemie
104 Wst,9 | Gedyminowicz wziął ziemię Łucką, a Kazimierz Wielki, na znak
105 Wst,9 | 1337 roku) sam Gedymin, a przewodnictwo w dalszej
106 Wst,9 | Żmudź aż po rzekę Dubissę, a rad nie rad, musiał iść
107 Wst,9 | sobie Mistrzem inflanckim, a kiedy obadwaj z dwóch stron
108 Wst,9 | ucieczką do Litwy i Żmudzi, a utrzymał się tylko w jednym
109 Wst,9 | swojej ziemi, między Preglą a Niemnem, i służył ujarzmicielom
110 Wst,9 | Wisły, Niemna i Dźwiny, a zasilany rycerstwem całej
111 Wst,9 | godzina dla Żmudzi już wybiła, a po niej wybije dla Litwy.
112 Wst,9 | litewskiego między Dubissą a Wilnem była już tylko częścią
113 Wst,9 | żmudzkich i łotewskich, a najpotężniejsi jej władcy:
114 Wst,9 | Jakoż poczęli hołd oddawać, a stosunki wzajemne Polski
115 Wst,9 | etnograficzną Wołoszczyzny, a po łacinie miano geograficzne „
116 Wst,9 | Karpatami siedmiogrodzkiemi a Dunajem leżące, stale nazywali
117 Wst,9 | wołoscy czyli mołdawscy, a nie multańscy, obowiązywali
118 Wst,9 | liczne księstwa między Litwą a Moskwą położone. Nowogród
119 Wst,10| Dobrzyńską, Mazowszu Zawkrzeńską, a Litwie Żmudź, jako dożywocie
120 Wst,10| przerwał jednak tę wojnę, a wyrok polubowny Wacława
121 Wst,10| Zygmunt, król węgierski, a gdy pełnomocnik jego Benedykt
122 Wst,10| Jadwigi, jako dziedziczki, a obok nich bojarowie żmudzcy,
123 Wst,10| Chełmińską i Michałowską, a oddawali Nieszawę, Orłów
124 Wst,10| na lewym brzegu Wisły), a wyrzekała się całego Pomorza,
125 Wst,10| tylko pozostał przy Zakonie, a w r. 1431 oznaczono te granicę
126 Wst,10| Zygmunta Kiejstutowicza, a Rusią południową z Kijowem
127 Wst,10| Krzyżakom Arenswalde i Wedel, a przy Polsce, jak pierwej,
128 Wst,10| Litwie, Rżew przy Moskwie, a Psków i Nowogród Wielki
129 Wst,10| składał hołd Kazimierzowi, a w roku 1459 czynili to samo
130 Wst,10| Grebin, Gdańsk, Elbląg, a we wschodnich Prusiech Preussmarkt,
131 Wst,10| Woratyńsk, Odojew i Peremyśl, a odzyskał Lubuck, Mceńsk
132 Wst,10| obecności posłów litewskich, a dnia 20. lipca tegoż roku
133 Wst,11| przymierzy, przywilejów i monety, a układ powyższy stał się
134 Wst,11| królewieckie, jako lenność Polski, a książę mógł zasiadać w senacie
135 Wst,11| na wierność Zygmuntowi I, a r. 1529 reprezentacya województwa
136 Wst,11| 1549 r. książęta pomorscy, a w roku następnym uczynił
137 Wst,11| Zakonu mieczowego od władzy, a 28. listopada Kettler otrzymał
138 Wst,11| miastem portowem tego kraju, a powiatowem Inflant. W roku
139 Wst,11| godności mistrza zakonnego, a stany inflanckie wykonały
140 Wst,11| Dnieprem na rzecz Litwy Ułę, a Połubiński Izborsk.~Po księciu
141 Wst,11| przyłączono do niej Wołyń, a 5. czerwca Ukrainę kijowską.
142 Wst,11| litewscy, kierowani prywatą a nie interesem społecznym,
143 Wst,11| centralizacya prawodawcza, a oddzielny samorząd prowincyonalny.
144 Wst,11| własność tej Rzeczypospolitej, a księstwa Kurlandyi i Semigalii
145 Wst,11| wzięto Wieliż i Uświat, a 8. września zdobyto Wielkie
146 Wst,12| roku odzyskał Kokenhaus, a Krzystof Radziwiłł Wenden.
147 Wst,12| maju roku następnego Felin, a we wrześniu Weissenstein.
148 Wst,12| Dynamundę, Mitawę i Wolmar, a Krzysztof Radziwiłł odzyskał
149 Wst,12| Wilhelm, elektor brandeburski a lenny książę „w Prusiech”,
150 Wst,12| dziedzińcem zamkowym”, a był to hołd ostatni, jaki
151 Wst,12| Siewierszczyznę i Czernihowszczyznę, a Kijów oddawała na lat dwa.
152 Wst,12| Ukrainy Kozakom Doroszenki, a Turcyi Podole z Kamieńcem.
153 Wst,13| czasie konfederacyi Barskiej, a początku roku 1770, korona
154 Wst,13| koronnemu, bratu króla, a posiadać miało 10 mil i
155 Wst,13| trzem dworom sąsiednim, a wysłany przez Fryderyka
156 Wst,13| rozbiorcze między trzema dworami, a po targach o terytorya zająć
157 Wst,13| Sandomierza i ujścia Sanu, a stamtąd linią prostą na
158 Wst,13| Wielkopolski między Brdą a Notecią położonej, król
159 Wst,13| miast Gdańska i Torunia, a spodziewamy się, że Rzeczpospolita
160 Wst,13| województwa Witebskiego, a potem ku granicy województwa
161 Wst,13| Drucza i Druczem do Dniepru, a Dnieprem do dawnych granic
162 Wst,13| kierunek linij granicznych. A i te granice kilkakrotnie
163 Wst,13| najdzielniejszej poległo, a około 6.000 konfederatów
164 Wst,13| położeniu Polski po pierwszym a przed drugim rozbiorem,
165 Wst,13| Gdańsk i spław na Wiśle, a i tu komora pruska w Fordoniu
166 Wst,13| Polski jednym tylko brzegiem, a wolna żegluga na niej utrzymywała
167 Wst,13| naprawę Rzeczypospolitej, a pomimo znacznego jej uszczuplenia
168 Wst,13| wkroczyli do Częstochowy, a dnia 29. marca, po parotygodniowytn
169 Wst,13| Pilicy pod Nowem-miastem, a dalej Pilicą w górę, ku
170 Wst,13| 1795 roku i między Rosyą a Prusami dnia 24. października
171 Wst,14| cesarzową Katarzynę II, a zniesioną przez Pawła I
172 Wst,14| kameralnem. Obwód powyższy, a mianowicie część jego, obejmująca
173 Wst,14| i na prawym między Wisłą a Bugiem przyłączył Napoleon
174 Wst,14| Księstwa Warszawskiego, a Rosyi przyznał z Galicyi
175 Wst,14| zajęły Księstwo Warszawskie, a mianowicie Warszawę, w dniu
176 Wst,14| księcia warszawskiego”, a w dniu 26. września tegoż
177 Wst,14| Lubelską i Augustowską, a w 30 lat potem (1867 roku)
178 Wst,14| tych 5-ciu, aż 10 gubernij, a mianowicie: z Warszawskiej
179 Wst,14| dwie: Lubelską i Siedlecką, a z dwóch, Płockiej i Augustowskiej,
180 II,1 | trzy wielkie prowincye, a mianowicie: na Wielkopolskę,
181 II,1 | województw 12 i ziem 3, a od roku 1768, (w którym
182 II,1 | roku 1772, województw 13, a mianowicie: 1) Poznańskie
183 II,1 | zaludnione, były ogromne, a inne bardzo małe. Największy
184 II,1 | trybunale nie ponawiali, a następnie przy końcu kadencyi
185 II,1 | 14 na mili kwadratowej), a najrzadsze w powiecie Wałeckim,
186 II,2 | Głogowskiego przyłączona, a od książąt Głogowskich miała
187 II,2 | część ziemi Wielkopolskiej, a wysunięte północnym krańcem
188 II,2 | Kościański 118, Wałecki 9, a ziemia Wschowska 8. Przeciętnie
189 II,2 | Przeciętnie najwięcej ziemi ornej, a tem samem i najgęstszą ludność
190 II,2 | Kościański, dalej Poznański, a ostatnie miejsce zajmował
191 II,2 | zaś, czyli powiatowych, a jak ich nazywano potocznie „
192 II,2 | czyli drążkach), było 6, a mianowicie kasztelanowie:
193 II,2 | szkarłatnymi i żupan biały, a na sejm następny r. 1778
194 II,3 | wziął Poznań i Gniezno, a Bolesław Pobożny Kalisz.
195 II,3 | ulokowany był sąd ziemski a także sąd grodzki dla trzech
196 II,3 | oddzielnego grodowego starostę, a wszystkie inne, t. j. Kalisz,
197 II,3 | województwa Kaliskiego, a mianowicie z trzech jego
198 II,4 | Sieradzkie z Krakowskiem, a część tej granicy tworzyła
199 II,4 | Sieradzkie i Piotrkowskie a niegrodowe: Radomskowskie,
200 II,4 | dwoma korytami rzeki Warty, a o kasztelanach tej warowni
201 II,4 | lechicki zwał się Sieradzanami, a później w dobie podziałów
202 II,4 | samym panującym służyło, a to w nagrodę, że obywatele
203 II,5 | książęta z rodu Piastów, a najprzód Konrad I mazowiecki,
204 II,5 | jego Kazimierz I kujawski, a następnie trzech synów Kazimierza,
205 II,5 | namiestnika czyli starostę, a szlachta łęczycka jeszcze
206 II,5 | miał mil kwadratowych 24, a Orłowski 111/2. Tradycye
207 II,5 | obierano na sejmy posłów 4, a deputatów trybunalskich
208 II,5 | i znakomitsze rycerstwo, a wszystkie uchwały prawodawcze
209 II,6 | podpisał się wojewodą Brzeskim, a drugi, Janusz z Kościelska,
210 II,6 | zachodu także z Kaliskiem, a w ostatnich czasach Rzeczypospolitej
211 II,6 | za to Przedecki tylko 9, a Kruszwicki 6. Tak mały rozmiar
212 II,6 | był kontusz karmazynowy, a wyłogi i żupan granatowe,
213 II,6 | odwrotnie: kontusz granatowy, a wyłogi i żupan karmazynowe.~
214 II,6 | około pięciu mil długie, a do pół mili szerokie, podaniami
215 II,6 | wielokrotnego pobytu tego bohatera, a niedalekie Połowce roku
216 II,7 | podziałom między książętami. A że przy powrocie do Korony
217 II,7 | pierwej miano Gniewkowskiego, a uchwałę sejmu horodelskiego
218 II,7 | województwem Brzeskiem, a na zachód z północną częścią
219 II,7 | województwo Brzesko-kujawskie. A przyczyny tego szukać należy
220 II,7 | idzie szukać kija z chlebem, a Pałuczanin z kijem chleba”.
221 II,7 | między Notecią i Wełną, a mianowicie późniejsze powiaty:
222 II,7 | północno-zachodni Drwęca, a ścianę wschodnią wpadająca
223 II,7 | się bronić granic Konrada, a ziemiami, jakie zdobędą
224 II,7 | koniec młodemu zakonowi, a wówczas to Konrad postanowił
225 II,7 | Bolesława Kujawami i Mazowszem, a ziemię Dobrzyńską, lubo
226 II,7 | Łokietek do tej prośby, a objąwszy ziemię Dobrzyńską,
227 II,7 | zastawiana i wykupowana, a nawet król Jan czeski, roszczący
228 II,7 | szlachty zagrodowej 410, a zaludnienie jej w stosunku
229 II,7 | województwa Brzesko-kujawskiego, a następnie do Inowłocławskiego
230 II,7 | głowie z rogami bawolimi, a drugą na szyi. Głowa ta
231 II,8 | rozległości mil kwadratowych 578, a na tej przestrzeni w trzech
232 II,8 | Bielski 21, Płoński 20, a podobnie wielkiego stosunku
233 II,8 | wielkiego stosunku wsi małych a gęstych, nigdzie indziej,
234 II,8 | przyległe obszary Podlasia, a zwłaszcza Litwy i Rusi,
235 II,8 | Mazowszu było wówczas 262, a w tej liczbie województwo
236 II,8 | posiadało 208, Rawskie 42, a Płockie 12. Najwięcej, bo
237 II,8 | kieleckim 10 mil kwadratowych a w bodzętyńskim 8 mil kwadr.
238 II,8 | leżało w ziemi Rożańskiej, a trzeci w powiecie Ostrołęckim
239 II,8 | setki miała Małopolska, a dziesiątki Wielkopolska,
240 II,8 | po kilku zaledwie kmieci, a często nie miewali ich wcale.
241 II,9 | księstwo Rawskie do Korony, a Płockie oddał linii panującej
242 II,9 | od Przybyszewa do Brzegu, a od Brzegu do Brzezin graniczył
243 II,9 | Sochaczewską i Gostyńską, a każda z nich na 2 powiaty.
244 II,9 | Sochaczewski i Mszczonowski, a Gostyńska: Gostyński i Gąbiński.
245 II,9 | na piersiach literę P., a Rawski literę R. Mundur
246 II,9 | wyłogi czarne i żupan biały, a na guzach litera R. Mówiono,
247 II,9 | je, liczyli i kwitowali, a stąd ta opłata nazywała
248 II,9 | 1559 zapisano ich sztuk 24, a roku 1601 już tylko było
249 II,10 | wschód graniczyło z księstwem a później województwem Mazowieckiem (
250 II,10 | rzeczki: Orzyc i Lidynia, a z ziemią Wyszogrodzką od
251 II,10 | odgraniczała rzeczka Płonna, a od województwa Rawskiego
252 II,10 | pierwszy w roku 1102, a drugi roku 1138, i obu w
253 II,11 | Korony: Rawska w roku 1462, a Płocka w roku 1495, i tym
254 II,11 | Stanisław książę mazowiecki, a 10. marca 1526 roku brat
255 II,11 | księstwa Mazowieckiego, a teraz po ich zgonie wcielona
256 II,11 | mogły być wodami określone, a nawet, w późniejszych rozgraniczeniach,
257 II,11 | granice suche między dobrami, a do granic takich musiano
258 II,11 | okolicy grodu obronnego, a następnie sądu i pewnych
259 II,11 | dzieliła się na ośm powiatów, a że trzy z nich były odcięte
260 II,11 | Podlaskie aż pod Siedlce, a dalej ku południo-zachodowi,
261 II,11 | biegła przeważnie rzekami: a najprzód od Grajewa do rzekł
262 II,11 | wzdłuż Śliny do jej źródeł, a potem z rzeczką Mieniem
263 II,11 | rzeczką Mieniem do Nurca, a z Nurcem do Bugu. Bug stanowił
264 II,11 | prawie do ujścia Broku, a dalej szła granica sucha,
265 II,11 | rzeki Liwca pod wieś Paplin, a od Wólki Paplińskiej w górę
266 II,11 | zamek Liw na Mazowszu, a Siedlce w ziemi Łukowskiej,
267 II,11 | Mazowsze od ziemi Łukowskiej, a dalej od ziemi Stężyckiej,
268 II,11 | kmiecych i folwarcznych 14.648, a łanów czyli gospodarstw
269 II,11 | mniejszych zaś sześciu, a mianowicie kasztelanów;
270 II,11 | obiera posłów 2 na sejm, a deputata 1 do trybunału
271 II,12 | posiadaniu Prus książęcych. A że księstwo to leżało na
272 II,12 | województwa Królewieckiego, a stanęły tylko w Prusiech
273 II,12 | Grudziądzu, drugi raz w Malborgu, a trzeci raz w Gniewie. Z
274 II,12 | książę biskup warmiński, a w niebytności jego biskup
275 II,12 | senatorów czyli wielkoradców, a mianowicie: 2 biskupów:
276 II,12 | wchodziło 8 senatorów pruskich, a mianowicie: 2 biskupów,
277 II,12 | prowincyi Rzeczypospolitej, a więc i pruskie, w pewnym
278 II,12 | potaż, wosk i inne produkta, a sprowadzały morzem dla Polski
279 II,12 | morskie i zamki warowne, a w miastach bogate mieszczaństwo
280 II,13 | wsie palono i wycinano, a Konrad, książę Mazowiecki,
281 II,13 | ziemię książętom mazowieckim, a tylko podzielić się po połowie
282 II,13 | leżało w ziemi Chełmińskiej, a dwa: Brodnicki i Nowomiejski,
283 II,13 | ziemskiego z asesorami, a odprawiała sądy w Brodnicy
284 II,13 | województwa Chełmińskiego, a w nim ziemi Michałowskiej,
285 II,13 | przedsejmowe w Kowalewie, a deputackie w Radzynie. Na
286 II,13 | roku 1387 tytułem akademii, a porównywając z prawami,
287 II,14 | polskich, od północy Baltykiem, a właściwie zatokami Gdańską
288 II,14 | podwojewodziego i pisarza, a jeżeli nie sądzi sam, to
289 II,14 | tylko różnica w barwach, a mianowicie, że w herbie
290 II,14 | biały na polu czerwonem, a w herbie malborskim orzeł
291 II,14 | Nogatu, o mil 5–6 od Gdańska, a zagrabiwszy Polsce Gdańsk
292 II,14 | trzynastoletniej roku 1460, a w sześć lat potem Malborg
293 II,14 | Babą, druga z bramą Cwetor, a była i mynnica, w której
294 II,14 | Wisłą i Nogatem oblane, a drugie ku Elblągowi, między
295 II,14 | Elblągowi, między korytem Nogatu a jeziorem Druznem zawarte.
296 II,14 | 1728 włókach osiadłych, a w roku 1783 liczono w niej
297 II,14 | 22 na 677 włókach ziemi, a pod koniec XVIII wieku było
298 II,15 | zatokę morską Friszchaf, a od północy rzekę Prygorę.
299 II,15 | senacie Prus królewskich, a w senacie polskim alternatą
300 II,15 | nad herbem mitra papieska, a nad mitrą krzyżyk. W roku
301 II,15 | musiała być przeważnie polską, a nawet w południowej połowie
302 II,15 | nosiły nazwy niemieckie, a były następujące: 1) Heilsberg,
303 II,15 | roku 1543 życie zakończył, a dotąd szczyci się miasto
304 II,16 | województwa Kaliskiego, a później Gnieźnieńskiego.
305 II,16 | Pomorza brandeburskiego, a mianowicie zamki Lauenburg
306 II,16 | lenno Polski, pozostawały, a po wygaśnięciu tychże zaledwo
307 II,16 | stolników, wojskich i t. d., a wszyscy zajmują te same
308 II,16 | znamiona narodowe polskie, a lubo przez Świętopełka za
309 II,16 | archidyecezyi Gnieźnieńskiej, a Świętopełk, rozprzestrzeniwszy
310 II,16 | Malborga lub Grudziądza, a potem na sejm koronny. Na
311 II,16 | Senatorów większych było dwóch, a mianowicie: wojewoda pomorski
312 II,16 | podwojewodziego i pisarza grodzkiego, a ci sądy grodzkie sądzą w
313 II,16 | przyczyną nieporozumień, a nawet buntów przeciw władzy
314 II,16 | miał być najrozleglejszym, a ludność do 80.000 głów wynosiła.
315 II,16 | najludniejsze w Polsce, a łącznie z Pragą czeską największe
316 II,16 | Tczewo, po łacinie Dersavia, a po niemiecku Dirschau, nad
317 II,17 | dodawano przymiotnik wielka, a do nowej mała. Ten sam zwyczaj
318 II,17 | dostała nazwę Wielkopolski, a młodsza jej siostrzyca Małopolski1).
319 II,17 | dzielnic piastowskich ustaje, a następuje zjednoczenie się
320 II,18 | zdobywanie krajów dalszych a obcych bez posiadania bliższych
321 II,18 | powyższem powiatów siedm, a mianowicie: Proszowski,
322 II,18 | województwa Sandomierskiego, a Lelów, Jędrzejów, Działoszyce,
323 II,18 | niektórych miejscach górna Nida, a z pobliża Działoszyc do
324 II,18 | Przemykowa do Brzezinki Uświca, a dalej lewy jej dopływ. Od
325 II,18 | województwem Krakowskiem a ziemią Sanocką, do województwa
326 II,18 | Spiską, należącą do Polski, a w znacznej części do krakowskiej
327 II,18 | Przemsza i rzeka Biała, a leżały przy niej trzy, przyłączone
328 II,18 | wojnicki: mniejszych trzech, a mianowicie kasztelanowie:
329 II,18 | z literą O na piersiach, a Zatorskie orła białego w
330 II,18 | srebra i ołowiu w Olkuszu, a gleba proszowska równała
331 II,18 | nad innemi dzielnicami, a Kadłubek słusznie ją zowie
332 II,18 | potężna mogiła Krakusa, a o milę drogi, we wsi Mogile,
333 II,19 | syn jego, Leszek Biały, a następnie syn Leszka Białego,
334 II,19 | granica przeważnie sucha, a tylko w okolicy Głowaczewa
335 II,19 | rzeki idąc do ujścia Sanu, a dalej odgraniczał San na
336 II,19 | miasteczek 100, wsi 2586, a w tych ostatnich było łanów
337 II,19 | Tarnowski do Pilzneńskiego, a Szydłowski do Wiślickiego
338 II,19 | sandomierskich; mniejszych siedmiu, a mianowicie kasztelanów:
339 II,19 | wapna, marmurów, miedzi, a najwięcej żelaza.~Miasto
340 II,19 | Przemysław, w skróceniu Przemyśl, a Radomia Radomysł, w skróceniu
341 II,19 | Krakowa środkowy w Małopolsce, a Kazimierz Wielki opasał
342 II,19 | Władysława IV, Jerzy w Ossolinie, a Krzysztof w Ujeździe. Zamek
343 II,19 | Ossolińskiego Krzysztoporem, a w budowie jego zastosowano
344 II,19 | komnat tyle, ile tygodni, a wielkich sal tyle, ile miesięcy,
345 II,19 | mieszkał potem w Czarnym-lesie, a pochowany został w Zwoleniu.
346 II,20 | przestrzeń kraju, pomiędzy Wisłą a Bugiem położona, za Bolesława
347 II,20 | skutkiem napadów pogan, a zwłaszcza wielkiego najazdu
348 II,20 | znajdowało się ogółem 2999, a obok nich znaczna liczba,
349 II,20 | senatorów większych dwóch, a mianowicie wojewodę i kasztelana
350 II,20 | górze nad rzeczką Czechówką, a za Bolesława Chrobrego miał
351 II,20 | Kazimierzowi Sprawiedliwemu, a po nim synowi jego, Leszkowi
352 II,20 | zawdzięcza Lublin Łokietkowi, a mury swoje i obwarowanie
353 II,20 | murem i przekopem opasany, a zamek lubelski z zachowaniem
354 II,20 | Koronie ziemię Wołyńską, a 5. czerwca wcielono księstwo
355 II,20 | Korony i Litwy własność, a księstwa Kurlandyi i Semigalii,
356 II,20 | do niedzieli Kwietniej, a w klasztorze Dominikanów
357 II,20 | literaturze ojczystej i rozumne, a dość rzadko spotykane w
358 II,20 | przewieziona do Sieniawy, a następnie do Krakowa.~Wieś
359 II,20 | między Kazimierzem dolnym a Józefowem, naprzeciwko Solca
360 II,21 | długim mil trzydzieści kilka, a szerokim kilka do kilkunastu,
361 II,21 | wsi Gęsi pod Parczewem, a linia ta stanowić będzie
362 II,21 | podłużnie sam środek wązkiej a długiej ziemi podlaskiej.~
363 II,21 | puszcz podlaskich Rusini, a od zachodu napływali gromadnie
364 II,21 | pospolitych na całem Mazowszu, a nie znalezionych dotąd na
365 II,21 | wówczas w step zamieniła. A to samo wyludnienie Mazurów
366 II,21 | Czarnego, ludność polska, a zwłaszcza drobna szlachta
367 II,21 | ściana między Podlasiem a województwem Trockiem zaczynała
368 II,21 | rzeki Biebrzy czyli Bobry, a od Bobry z korytem rzeki
369 II,21 | do wsi Brzozowej-korony, a stąd do miasteczka Wasilkowa
370 II,21 | w województwie Trockiem, a Białystok leżał na Podlasiu.
371 II,21 | na południe w górę Nurca, a dalej suchym lądem aż do
372 II,21 | województwie Brzesko-litewskim, a Międzyrzec, Rossosz i Horodyszcze
373 II,21 | najprzód z ziemią Łukowską, a od rzeki Liwca w pobliżu
374 II,21 | Buga, dostała się Prusom, a mniejsza, na lewym brzegu
375 II,21 | utworzono ośm województw, a z tych jednemu nadano nazwę
376 II,21 | lewym brzegu Buga leżąca, a obok niej włączono znaczne
377 II,21 | Podlasia odpadła od Litwy, a mianowicie do obwodu Białostockiego,
378 II,21 | do obwodu Białostockiego, a później do gubernii Grodzieńskiej.
379 II,21 | orła białego bez korony, a na drugiej pogoń litewską.
380 II,21 | po dwóch posłów na sejmy, a całe województwo (kolejno
381 II,21 | zburzyli ten gród w roku 1241, a wtedy zajęła Podlasie Litwa.
382 II,21 | który był jego sekretarzem, a stał się głośnym pisarzem
383 II,21 | narwianej, między zamkiem a miastem leżącej, pochowany
384 II,21 | dziedzictwo starostwo Tykocińskie, a prawnuk Czarnieckiego, Jan
385 II,21 | który także dotąd istnieje, a wykonany był przez mieszkającego
386 II,21 | położone między Tykocinem a Brańskiem i między Goniądzem
387 II,21 | Brańskiem i między Goniądzem a Knyszynem. Według spisu
388 II,21 | włościan, miała dóbr 73, a w nich dymów dworskich i
389 II,21 | przestrzeni gospodarstw 6300 a w nich 8185 dymów. W tej
390 II,21 | dzisiejszej Kongresówki wsi 285, a do gubernii Grodzińskiej
391 II,21 | niewielka liczba miała po kilku, a największa wieś ze wszystkich
392 II,21 | Drohickiej Szmurły miały 71, a Lipki 72 dziedziców, w znacznej
393 II,21 | południo-wschodu Rusini, a szlachta mazowiecka od zachodu
394 II,21 | też dwa wieki (XIV i XV) a już się tak na Podlasiu
395 II,22 | do Wołoszczyzny i Turcyi, a do połowy XVI był sprzedawany
396 II,22 | Lwów oznacza „Lwów gród”, a Lemberg pierwotnie brzmiał
397 II,22 | niegdyś grodem książęcym, a później starostwem i stolicą
398 II,22 | po nim występuje Halicz, a dopiero około roku 1250
399 II,22 | Dąbrowy, wojewody ruskiego, a około roku 1470 pojawia
400 II,22 | skład Galicyi i Lodomeryi, a oddzielnie opisać granice
401 II,22 | niekiedy za oddzielną ziemię, a konstytucya sejmu koronacyjnego
402 II,22 | opłacało ten podatek wsi 618, a miast i miasteczek 42, w
403 II,22 | dzisiejszem mogło jeszcze nie być, a zamkom przez siebie założonym
404 II,22 | pomiędzy ziemią Przemyską, a grzbietem Beskidów, to jest
405 II,22 | dzieliła się na powiaty, a używała takiej samej chorągwi,
406 II,22 | Halickie i Trembowelskie, a niegrodowe: Kołomyjskie,
407 II,22 | województwem Brzesko-litewskiem, a część tej granicy na lewym
408 II,22 | stanowiło województwo Bełskie, a zachodnią Lubelskie, Bug
409 II,22 | na dwie nierówne części, a Wieprz brał początek na
410 II,22 | się kilka sporych jezior, a mianowicie: Tur, Pulmo,
411 II,22 | wschodniego Rurykowiczów, a, gdy najazdy tatarskie zdruzgotały
412 II,22 | krzesłowym, był biskup chełmski, a mniejszym chełmski kasztelan.
413 II,22 | wzgórku, łąkami otoczonym, a druga we wsi Stołpie, której
414 II,22 | zamożności wznieść rezydencyę, a zarazem przyczynić się skutecznie
415 II,22 | świętego Tomasza z dzidą, a mieszczan, kupców i rękodzielników,
416 II,22 | kaplica z grobami Zamojskich, a niżej ten prosty, ale wszystko
417 II,22 | ziemi polskiej wzniesiony, a pod nim w małym sklepie
418 II,23 | starszych grodów czerwieńskich, a stąd i nazwę swoją otaczającej
419 II,23 | Ziemowita Mazowieckiego, a Kazimierz Wielki Kazimierza
420 II,23 | połączone z Koroną zostały, a miasta ich mnogimi przywilejami
421 II,23 | w posagu ziemię Bełską, a tym sposobem ziemia ta dostała
422 II,23 | mniejsze od Lubelskiego, a równe prawie z ziemią Chełmską),
423 II,23 | Grabowieckie i Horodelskie, a niegrodowe: Lubaczewskie,
424 II,23 | miasteczko Korytnica i wsi 16, a z duchownych wsi dwie, z
425 II,23 | będzie obierało posłów dwóch, a sejmikom, wybierającym deputata
426 II,24 | dzielnicach między Dnieprem a Bugiem. Grody zaś czerwieńskie,
427 II,24 | perejasławscy i smoleńscy, a Piastowie o Kraków.~Te pierwsze
428 II,24 | Książąt się namnożyło, a każdy się dzielnicy dobijał
429 II,24 | Halicz wziął pierwszeństwo, a Włodzimierz zszedł na podrzędne
430 II,24 | Andrzej na Włodzimierzu, a Lew, czyli Leon, na Łucku
431 II,24 | się walka pomiędzy Polską a Litwą o spadek po królestwie
432 II,24 | Polski przez prywatę i pychę, a jednak cały zostawał mimowolnie
433 II,24 | rządu i obyczajów Polski, a tym sposobem bezwiednie
434 II,24 | ziemi spory między Korona a Litwą, które zakończono
435 II,24 | Wołyń przyłączono do Korony, a Koronę zjednoczono z Litwą.
436 II,24 | litewskich, istnieć przestali, a w utworzonem województwie
437 II,24 | obyczaju koronnego stawili, a posłowie z sejmików (powiatowych),
438 II,24 | sejmie (t. j. w roku 1569, a nie 1589, jak mylnie mówi
439 II,24 | wcielił Wołyń do Małopolski, a, zachowując mu Statut litewski,
440 II,24 | przyczyniać lub ujmować, a na sejm walny Rzeczypospolitej
441 II,24 | północ z Brzesko-litewskiem, a granica ta w znacznej części
442 II,24 | dziś gubernia Wołyńska, a więc Kijowskie było więcej
443 II,24 | Bełskiem i ziemią Chełmską, a prawie cała ta granica,
444 II,24 | Podolskiem i Kijowskiem, a nawet Brzeskiem, była sucha.~
445 II,24 | takowej zajmował powiat Łucki, a z drugiej połowy część jej
446 II,24 | najmniejszy Włodzimierski, a dwie trzecie Krzemieniecki.
447 II,24 | województwa Kijowskiego, a nawet Podolskiego i Bracławskiego,
448 II,24 | łacińskiego i greckiego, a później grecko-katolickiego
449 II,24 | jakby Rzymem wołyńskim, a biskup łucki mieszkał w
450 II,24 | miała 14 mil kwadratowych, a Klewańska 10. Korecka z
451 II,24 | istniała przez półtora wieku, a rozdał ją nieprawnie Janusz
452 II,24 | ordynackie za ziemskie, a donataryusze zamiast utrzymywania
453 II,24 | polskie, nie wśród gór, a wśród bagien, stąd regimentarz
454 II,24 | Łucka dnia 6. stycznia, a w 6 tygodni potem przyjechał
455 II,24 | do cesarzowej na sanie, a cesarz do Witołda, i jechali
456 II,24 | było goszczących po wsiach, a wszystkich wspaniale przez
457 II,24 | założono ogród botaniczny, a roku 1807 otwarto szkołę
458 II,24 | liczyło już uczniów około 600, a dochodu rocznego miało 245.
459 II,25 | porzecze – nadrzeczny, a podgórze u podnóża gór położony,
460 II,25 | Dnieprem leżał Niż kozacki, a nad Dniestrem, poniżej Rusi
461 II,25 | Sąsiedztwo tych koczowniczych a barbarzyńskich ludów przez
462 II,25 | Tatarów z ziem ruskich, a to samo uczynił z Tatarami
463 II,25 | zajął Podole w roku 1352, a syn jego, Jagiełło, po wstąpieniu
464 II,25 | zostało województwo podolskie, a pierwszym wojewodą podolskim
465 II,25 | u Korony o zwrot Podola, a niesnaskom tym położyła
466 II,25 | Ścianę wschodnią od Ukrainy, a mianowicie od województwa
467 II,25 | przestrzeni granica sucha, a na mniejszej Murachwa, dopływ
468 II,25 | stanowił kręty Dniestr, a zachodnią od Pokucia, Dniestr
469 II,25 | jeszcze: Skała, Smotrycz, a dawniej nieco na południu
470 II,25 | miast w tem województwie 37, a mianowicie: w powiecie Czerwonogrodzkim
471 II,25 | roku 1578 przedstawia 650, a o pięć lat późniejszy (1583
472 II,25 | ile wsi było spalonych, a ile ocalało, ile gospodarstw
473 II,25 | łanów niespustoszonych 2021, a w roku 1588 z łanów 2112.
474 II,25 | przysięgali królowi na wierność, a starostwa ich nie mogły
475 II,25 | Trójcy Kazimierz Puławski, a po pierwszym rozbiorze Austryacy
476 II,25 | podolskich napisał całe dzieło, a na tle stosunków tej prowincyi
477 II,26 | przez wojowniczych Drewlan, a potem płacili daninę Chozarom.
478 II,26 | Kijowian: „Czyj se gradek?”, a odebrawszy go Chozarom,
479 II,26 | Czarnego i Śródziemnego, a z Grecyi i Wschodu ściągał
480 II,26 | Odtąd następcy Gedymina, a mianowicie syn jego, Olgierd,
481 II,26 | zostało znacznie uszczuplone, a granice jego od roku 1686
482 II,26 | północy od okolicy Lubecza, a skończywszy przy ujściu
483 II,26 | zwane „dzikiemi polarni”, a po przyłączeniu ich do Rosyi,
484 II,26 | jako tylko imię pospolite, a nie nazwa polityczna, urzędowa
485 II,26 | murawskiego” i „pól oczakowskich”, a który aktem unii 1569 roku
486 II,26 | Tawani i ujść Dniepru, a granica, posunięta dawniej
487 II,26 | wypływał z „ziemi tatarskiej”, a od stepu Nogajskiego i Perekopskiego
488 II,26 | trzech miastach powiatowych, a po odpadnięciu Kijowa, w
489 II,26 | czerwonem polu pogoń litewską, a z drugiej w białem polu,
490 II,26 | Koroną, musiał uledz zmianie, a chorągiew już tylko z jednej
491 II,26 | dzisiejszej Kongresówki, a trzykrotnie Galicyi, dwa
492 II,26 | mil kwadratowych 3.163, a tak zwane „dzikie pola”,
493 II,26 | Owrucki 280, Żytomierski 253, a Kijowski 2.0011/2.~Władysław
494 II,26 | napadali na wsie, dwory, a nawet i miasta do końca
495 II,26 | świat pustyń bezbrzeżnych, a jednak nie bez wód i lasów.
496 II,26 | hospodarskiego” siół bojarami, a czasem i szlachtą, z obowiązkiem
497 II,26 | okazał się już przestarzałym, a wystąpiła potrzeba zaciężnego
498 II,27 | Podola była rzeka Murachwa, a na południo-zachodzie od
499 II,27 | Rastawicą z jednej strony, a Śniwodą, Deśnicą i dopływami
500 II,27 | poczynając od Woronnego), a już przez to samo i Sine
1-500 | 501-745 |