Czesc,  Rozdzial

501 II,27 |                 stan rycerski, szlachta, a wszystko poczyna się stosować
502 II,27 |            przysądu zamkowego starostów, a staje się powoli, faktycznie,
503 II,27 |                potęgą – nawet liczebnie. A więc w województwie Bracławskiem
504 II,27 |                 tu pomiędzy Nowosielcami a Noskowcami (słobodą)”.~Powiat
505 II,27 |       województwa nad Dniestrem i Bohem, a przestrzeń jego wynosiła
506 II,27 |        Bracławskiego na 292–3 mil kwadr. a Zwinogrodzkiego na 127–8.
507 II,27 |                 mają księgi osobne mieć, a wszystkie sprawy do tych
508 II,27 |              pieczęć ma być pół księżyca a krzyż”. Tu objaśniamy, iż
509 II,27 |                pomniejszych i strumieni, a mianowicie: Zhar, Sob i
510 II,27 |                 są przeważnie kukurudzą, a t. zw. basztany (z tureckiego
511 II,27 |            zwykle przy wojsku zaciężnem, a później kwarcianem na kresach
512 II,27 |       wspaniałych rezydencyj magnackich, a pomiędzy niemi sławną Zofijówkę
513 II,28 |               Tatarów zdobyty i spalony, a książę jego, Michał Wsiewołodowicz,
514 II,28 |                  tam (roku 1246) zabity, a ziemia czernihowsko-sierwierska
515 II,28 |         przechodzić w poddaństwo Moskwy, a skargi i reklamacye króla
516 II,28 |                  Iwanem III Wasilewiczem a Litwą, podczas której, gdy
517 II,28 |               ziemie Rusi zadnieprskiej, a w ich liczbie i Czernihowska,
518 II,28 |                 tudzież gród i ziemstwo, a sejmik jeden zawsze i popisy
519 II,28 |                  jednego z Czerniechowa, a drugiego z Nowogródka naznaczamy”.
520 II,28 |               dostało województwo dwóch, a mianowicie wojewodę i kasztelana
521 II,28 |               województwo Czernihowskie, a ustąpienie to stwierdzone
522 II,28 |             tytuły urzędników ziemskich, a nawet liczbę tytularnych
523 II,28 |               Ludwik Wilga od roku 1783, a kasztelanem Felicyan książę
524 II,28 |        czernihowskim Hieronim Gostyński, a podkomorzym nowogrodzkim
525 II,29 |                 dla „wicin” od Stołpców, a słynny z pięknych brzegów
526 II,29 |               pomnik kamienny postawili, a wierszopis śląski, Schraether,
527 II,29 |           Muchawcem, wpadającym do Buga, a tem samem Bałtyk z morzem
528 II,29 |                 floty zachodniej Europy, a zwłaszcza portugalska i
529 II,29 |             pomiędzy księstwem Żmudzkiem a województwem Połockiem wymieniane
530 II,29 |                 jeszcze inny herb Litwy, a właściwie domu Jagiellonów,
531 II,29 |            tarczy Pogoni zamiast krzyża, a później Zygmunt August na
532 II,29 |         chorągwie. Na jednej była Pogoń, a na drugiej Kolumny. Chorągiew
533 II,29 |             miała z jednej strony Pogoń, a z drugiej Bogarodzicę z
534 II,29 |                  pogoń w polu czerwonem, a z drugiej postać św. Stanisława,
535 II,30 |          Rakiszek, pomiędzy rzeką Święta a Niewiażą, w stronę ujścia
536 II,30 |              jest na Podolu ukraińskiem, a Brasław na Litwie. Senatorów
537 II,30 |        przywódców rycerstwa miejscowego, a metryka litewska wspomina
538 II,30 |                 co księstwa Litewskiego, a mianowicie, na chorągwi
539 II,30 |         czerwonej z jednej strony Pogoń, a z drugiej Kolumny czyli
540 II,30 |              wojewódzka miała dwa końce, a powiatowe po jednym. Mundurem
541 II,30 |       województwa był kontusz granatowy, a żupan i wyłogi karmazynowe.
542 II,30 |           odmiany używał barwy zielonej, a Wiłkomierski szafirowej,
543 II,30 |            powiatów sejmikował u siebie, a całe województwo w Wilnie.
544 II,30 |                był za kadencyę wileńską, a drugi na ruską, która odbywała
545 II,30 |          przemian w Nowogródku i Mińsku, a po pierwszym podziale w
546 II,30 |              tylko w wileńskim powiecie, a w innych Marszałek), Podkomorzy,
547 II,30 |              północnym krańcem o Dźwinę, a południowym o Niemen, była
548 II,30 |        Wileńskiego lud mówi po litewsku, a w drugiej połowie po białorusku
549 II,30 |                 Olgierd wojował na Rusi, a Gastolda wysłał na Podlasie,
550 II,30 |              sądy w Nowogródku i Mińsku, a po roku 1772 w Grodnie,
551 II,30 |              niej z jednej strony Pogoń, a z drugiej św. Michał. Do
552 II,30 |            zagrzmiało pieśń Bogarodzica, a prześpiewawszy kilka wierszy,
553 II,30 |              Kirkshoff, poległ na placu, a, jak zaświadczają kronikarze,
554 II,31 |              roku 1358 między Kiejstutem a Ziemowitem, księciem mazowieckim,
555 II,31 |                  trockim był Skirgielło, a po nim syn Kiejstuta, Witołd,
556 II,31 |               senacie zaraz po kaliskim, a kasztelan między wojewodą
557 II,31 |                1413 Jawnus herbu Zadora, a pierwszym kasztelanem Szymon
558 II,31 |                 Trockim jak w Wileńskim, a w innych powiatach marszałkowie.
559 II,31 |                  na kadencyi wileńskiej, a druga połowa na ruskiej.
560 II,31 |                 żupan i wyłogi słomiane, a powiat Upicki: kontusz karmazynowy,
561 II,31 |           dzielnicą książąt słowiańskich a po zburzeniu jej przez Tatarów,
562 II,32 |            siebie Żemajtis – Żmudzinami, a ziemię swoją Ziemajciej,
563 II,32 |                 tradycye ustne zagubione a podania kronikarskie ciemne
564 II,32 |           Późniejsze zaś sprawy i walki, a nakoniec cywilizacya chrześcijańska,
565 II,32 |                mistrzem Henrykiem Plauen a Jagiełłą i Witoldem zawarty,
566 II,32 |               dnia 17. września zawarty, a z Mistrzem inflanckim przez
567 II,32 |                na wzór polskich swobody, a między temi, że „za Niewiażę”
568 II,32 |             mądry i sprawiedliwy władca, a szlachetny opiekun uciśnionych,
569 II,32 |          posiadało księstwo Żmudzkie 28, a mianowicie: 1) Ejragoła,
570 II,32 |              czerwonem na jednej tarczy, a na drugiej niedźwiedzia
571 II,33 |             moskiewski, Wasyl Iwanowicz, a król ustąpił go Moskwie
572 II,33 |                  car Aleksy Michałowicz, a rozejm Andruszowski roku
573 II,33 |                kościele OO. Bernardynów, a powiat Starodubowski u Karmelitów
574 II,33 |             używał kontusza szafirowego, a żupana i wyłogów barwy słomianej.
575 II,33 |              dziejopis Adam Naruszewicz, a ostatnim Tymoteusz Gorzeński.~ ~
576 II,34 |         stanowiło województwo Witebskie, a południową województwo Mińskie,
577 II,34 |                  województwo Inflanckie, a na południe Wileńskie. ~
578 II,34 |             bardzo rozległem ani ludnem, a posiadając stolicę w pośrodku
579 II,34 |                  jakie miasto stołeczne, a istotnie za czasów polskich
580 II,35 |            rozległe województwo Mińskie, a linia ta graniczna biegła
581 II,35 |                 w powiecie nowogródzkim, a marszałków w innych powiatach.
582 II,35 |                pogoń litewska zwyczajna, a na drugiej anioł czarny
583 II,35 |                  ręką na dół spuszczoną, a prawą wspartą na biodrze.
584 II,35 |                 pąsowy czyli szkarłatny, a żupan i wyłogi czarne; powiaty
585 II,35 |              Północna część województwa, a mianowicie powiat Nowogródzki
586 II,35 |        Nowogródku stolicę swego państwa, a dla lepszego zabezpieczenia
587 II,35 |               jest przez powiaty ruskie, a nie litewskie wybranymi.~
588 II,35 |             razem z Nieświeską i Ołycką, a przez sejm roku 1589 zatwierdzonej.
589 II,35 |              dotąd panujące nad okolicą, a sięgające prawdopodobnie
590 II,36 |              grodów księstwa Połockiego, a w drugiej połowie XII wieku
591 II,36 |          Witebszczanom wojewodę oddalić, a dać innego, który, pierwszego
592 II,36 |            niczem karać ich nie będzie”, a gdy wyjedzie na łowy, nie
593 II,36 |           miejsce po wojewodzie płockim, a kasztelan witebski, który
594 II,36 |       Sejmikowało województwo w Witebsku a ziemia Orszańska i powiat
595 II,36 |              Weroniki na błękitnem polu, a pod nią miecz goły czerwonej
596 II,36 |                 powiatu kontusz zielony, a wyłogi i żupan białe.~ ~
597 II,37 |             szerokich ziem słowiańskich, a syn Światosława, był Waldemar,
598 II,37 |             prawie jeszcze nie znaczyło, a żywiła naród głównie ryba
599 II,37 |          najlepszemi drogami były rzeki, a najsilniejszą twierdzą moczary –
600 II,37 |                zabużne świeżo nawrócone, a zwłaszcza Polesie, były
601 II,37 |              jednak sam zakończył życie, a wówczas Świętopełk zapanował
602 II,37 |            poszanowaniem i podarunkami”, a jak zapewnia współczesny
603 II,37 |                 i Bugu, to jest Bałtyku, a z drugiej przez Prypeć i
604 II,37 |                 się ostatniem w Europie, a bodaj dziś i na całym starym
605 II,37 |                Narwią i Wisłą do Płocka, a zapasy te przydały się bardzo
606 II,37 |                   skutkiem upadku konia, a miało to stać się w miejscowości,
607 II,37 |            nieraz tu z Grodna dojeżdżał, a z pobytu jego pozostała
608 II,37 |            pierwszy za Zygmunta Augusta, a uskuteczniane było także
609 II,37 |                   siostrze Zygmunta III, a córce króla Jana szwedzkiego
610 II,38 |     prawdopodobnie pod koniec wieku XII, a nazwany tak od Mścisława
611 II,38 |               przemianowany na wojewodę, a księstwo na województwo,
612 II,38 |         Rzeczycki województwa Mińskiego, a od wschodu rozdzielała te
613 II,39 |                 następnym jej lennością, a z początkiem wieku XIV zupełnem
614 II,39 |                 katolicki kościół farny, a na sejmie horodelskim roku
615 II,39 |              Witebskiem i Mścisławskiem, a przekroczywszy Dniepr i
616 II,39 |              Dnieprem Czernihowszczyzna, a z tej strony Dniepru w okolicach
617 II,39 |                 po wojewodzie pomorskim, a drugi po kasztelanie gdańskim.
618 II,39 |               jednym roku do Nowogródka, a w drugim do Mińska. Kadencya
619 II,39 |                  na kadencyi wileńskiej, a tylko zmieniali się deputaci.
620 II,40 |              zachód z morzem Baltyckiem, a właściwie tylko zatoką Rygską.
621 II,40 |                trzydziestu rzeka Dźwina, a tylko okolice jej ujścia
622 II,40 |                  polski od rosyjskiego), a to z powodu zetknięcia się
623 II,40 |              litery imiom królewskich S. A. Gryf miał być nadany na
624 II,40 |         posiadanie Inflant między Polską a carami Moskwy, potem Szwecyą.
625 II,40 |                 przezwano województwami, a jednego z nich stolicą było
626 II,40 |                tu swoje słynne kolegium, a ich wspaniały tum gotycki
627 II,40 |                  kwadratowych obliczana, a właściwie około 230–240
628 II,40 |     północo-wschodu z gubernią Pskowską, a od poludnio-wschodu z województwem
629 II,40 |                 wówczas Szwecyi dostały, a później utworzyły gubernię
630 II,40 |              nazwy od starostw i zamków, a mianowicie: Dyneburgski,
631 II,40 |              wielkiego doznawały ucisku, a gdy szlachta, widząc się
632 II,40 |                całości do Rosyi odpadło, a tylko zostały przy Polsce
633 II,41 |              królowi i Rzeczypospolitej, a konstytucya sejmowa, w roku
634 II,41 | oberhauptmannschafty”: Goldinga i Tukum, a stolicę miała w Goldyndze.
635 II,41 |                południową Żmudź i Litwa, a zachodnią Baltyk z dwoma
636 III,1 |           pisaniem i gromadzeniem ksiąg, a nawet przeważnie: malarstwem,
637 III,1 |             dyplomatami i prawoznawcami, a prawo państwowe i kościelne
638 III,1 |                 cywilizacyjno-dziejowym, a mianowicie o jego dyecezyach
639 III,1 |                przed rokiem 997 Pomorze, a niedługo potem ziemię Krakowską.
640 III,1 |               obejmowała ziemie śląskie (a mianowicie wymienione później
641 III,1 |                  swoją ku temu gotowość, a cesarz, zaopatrzywszy ich
642 III,1 |                  bogom rodzinnym ofiary, a w święta pogańskie, po poświęconych
643 III,1 |             coraz więcej chęć przewrotu, a gdy i Mieszka nie stało,
644 III,1 |                 groźną podniosła głowę”. A więc biskupi i kapłani pomordowani,
645 III,1 |                do posłuszeństwa zmuszać, a Śląsk dopiero ku końcowi
646 III,1 |                dopiero za jego następcy, a nazwiska nowych arcybiskupów
647 III,1 |                  Bolesława Krzywoustego, a pierwsze wzmianki o biskupstwach:
648 III,1 |                chętnie przyjął wezwanie, a praca jego nie była bezowocną,
649 III,1 |               pierwsze stanęły kościoły, a umieszczeni tam duchowni
650 III,1 |                 od niedawna pozyskanych, a tem samem silniejszego związania
651 III,1 |                 biskupstwo we Włocławku, a dla części ziemi Lutyków,
652 III,1 |                część ziemi Chełmińskiej, a Gedko, biskup płocki, oddał
653 III,1 |              wzniosło się nieco później, a mianowicie po roku 1233.
654 III,1 |               założone było w roku 1000, a pierwszym jego arcybiskupem
655 III,1 |                 rzadko zasiadali Polacy, a najczęściej książęta pomorscy,
656 III,1 |                na to stosowny przywilej, a odtąd biskupi kamieńscy
657 III,1 |                krakowską w 24 kanoników, a Bolesław Krzywousty do tej
658 III,1 |             kujawskiej jeszcze nie było, a syn jego, Mieczysław II,
659 III,1 |                 straciła siłę państwową, a Bolesław śląski, młodszy
660 III,1 |               części Podlasia Krzyżakom, a Mendog litewski połączył
661 III,1 |      słowiańskich nad Elbą i między Elbą a Odrą, w dzisiejszej Saksonii
662 III,1 |                biskupstwa Miśnieńskiego, a mianowicie Łużyce i okolice
663 III,1 |                  okolice między Łużycami a Odrą położone, zostały podbite
664 III,1 |              książęcem udzielnem prawem, a pierwszy prałat jego kapituły,
665 III,1 |         wykrojone późniejsze biskupstwa, a to, co nie zostało wykrojone,
666 III,1 |       Przemyskiem, to znowu Samborskiem, a nawet był czas, w którym
667 III,1 |            ruskie, powstało w XII wieku, a nazwę swoja wzięło od Turowa
668 III,1 |              metropolitalnej kijowskiej, a władyka włodzimierski miał
669 III,1 |           kijowskim, za nim szedł łucki, a potem arcybiskup połocki.
670 III,1 |         podniosły w Polsce groźną burzę, a młode chrześcijaństwo przechodziło
671 III,1 |                 miało pierwotną stolicę, a nazywało się Smogorzewskiem
672 III,2 |                  za Bolesława Chrobrego, a nawet urzędownem wprowadzeniem
673 III,2 |                  się dziejami krajowemi, a po Benedyktynach lubieńskich
674 III,2 |    najznakomitszych klasztorów śląskich, a mianowicie powyższego i
675 III,2 |               zwał się generałem zakonu, a władzę jego wykonywał wikaryusz
676 III,2 |         granicach Polski, Śląska i Prus, a później i Litwy. Do klasztorów
677 III,2 |                  zwali się proboszczami, a zgromadzenia probostwami.
678 III,2 |                  nowicyatu św. Dominika, a po roku, przyjąwszy z jego
679 III,2 |   cudzoziemskiego pochodzenia Cystersów, a przeważnie i Benedyktynów,
680 III,2 |               naszych czasów dochowanym, a stanowiącym jeden z najstarszych
681 III,2 |     Franciszkanów roku 1316 w Dobrzyniu, a król Władysław Łokietek
682 III,2 |              latoroślom Kościoła wogóle, a zakonu w szczególności,
683 III,2 |                pierwszym biskupem Litwy, a który podobno także był
684 III,3 |            Warszawskiego (1807–1815 r.), a biskup chełmiński był znowu
685 III,3 |             miejsce zajmował do r. 1809, a później szóste w senacie
686 III,3 |                 z Chełma do Hrubieszowa, a w roku 1490 z Hrubieszowa
687 III,3 |           większą część swojej dyecezyi, a katedrę przeniósł do kościoła
688 III,3 |                 się pod rząd austryacki, a w roku 1809 powróciło do
689 III,3 |               senacie najprzód Księstwa, a potem Królestwa kongresowego.
690 III,3 |                 które odwiedzali rzadko, a, dostawszy się na prymasostwo,
691 III,3 |            odwiedzać pierwszego księcia, a obok nich często i deputaci
692 III,3 |                 niż piąta część Inflant, a cztery piąte wraz z miastem
693 III,3 |                 metropolii mohilewskiej, a Kurlandya do biskupstwa
694 III,3 |             kijowskimi i czernihowskimi, a nawet siewierskimi. Lecz
695 III,3 |                 i arcybiskupie lwowskim, a przed biskupem kujawskim.
696 III,3 |            biskupstwa znacznie podrosło, a biskupi krakowscy przyjęli
697 III,3 |          sięgające starożytnej Kruświcy, a w podaniach narodu wiążące
698 III,3 |               województwa Mazowieckiego, a to głównie ze względu na
699 III,3 |                  dyecezyalnych władyków, a św. Jur znowu, jak dawniej,
700 III,3 |               halicki obrządku ruskiego, a metropolita dla Rusi w Kijowie.
701 III,3 |        arcybiskupstwo unickie we Lwowie, a pierwszym arcybiskupem Lwowskim
702 III,3 |               koło Rajgrodu i Augustowa, a skończywszy w stepach na
703 III,3 |         lwowskich, potem gnieźnieńskich, a po drugim rozbiorze mohilewskich.
704 III,3 |         sufraganów: łucki i żytomierski, a od konkordatu z roku 1847
705 III,3 |          kapitule płockiej 24 kanoników, a każdy prymas polski był
706 III,3 |                na biskupstwo krakowskie, a nawet na prymasostwo. Biskupami
707 III,3 |              bywali książęta mazowieccy, a nawet królewicze polscy.
708 III,3 |         przesiadywali zwykle w Pułtusku, a Hieronim Szeptycki w połowie
709 III,3 |               rzędu, niżej warmińskiego, a przed chełmińskim, po unii
710 III,3 |        lubelskiej siedział między łuckim a żmudzkim. Dekanatów liczyła
711 III,3 |                 Gorzeński, był ostatnim, a z kolei kanonicznie ośmnastym
712 III,3 |       uciążliwego zwierzchnictwa Zakonu, a stawali się niby prymasami
713 III,3 |             miejsce w senacie litewskim, a dyecezya jego, podzielona
714 III,3 |          sufraganów, których było trzech a od roku 1798 czterech: wileński,
715 III,3 |             Wilno liczyło sześć parafij, a kościołów wszystkich, oprócz
716 III,3 |        Aleksandra, Ewancyusza i Teodula, a za nim ośm kościołów innych
717 III,3 |             miejsce w senacie litewskim, a po unii w senacie polskim
718 III,4 |                do roku 1830 miał szkołę, a w roku 1864 został zniesiony.
719 III,4 |               panowanie Austryi dostało, a roku 1819 tenże sam los
720 III,4 |             Kazimierzem Jagiellończykiem a opatem mogilskim, Hirszbergiem.
721 III,4 |            Ciechanowie i Krasnym Stawie, a ze znajdującego się w Wieluniu
722 III,4 |             obozach zachęcali do męstwa, a potem, jako świadkowie czynów
723 III,4 |           dostąpił godności „prowincyi”, a pierwszym prowincyałem,
724 III,4 |            oddzielną stanowić prowincyę, a stolica apostolska przychyliła
725 III,4 |               nastąpiło tu w wieku XVII, a do r. 1818 liczyła klasztorów
726 III,4 |          Franciszkanin, Andrzej Wasilko, a tym sposobem zakon franciszkański
727 III,4 |                  Czechy wymienione były, a dzieliła się na cztery kustodye:
728 III,4 |      franciszkańskie w Wilnie i Grodnie, a na Wołyniu jeden w Medereczu.
729 III,4 |               drugi powstał w Warszawie, a potem cały szereg klasztorów
730 III,4 |           obejmował Koronę, Ruś i Litwę, a liczył wówczas klasztorów
731 III,4 |                  było już klasztorów 26, a mianowicie: w Wielkopolsce
732 III,4 |           polskiej na polską i litewską, a roku 1571 zniesienie tego
733 III,4 |                 fundacyi Grzegorza XIII, a król Batory podnosi je do
734 III,4 |             Jezuici kolegium w Poznaniu, a ks. Jakób Wujek zostaje
735 III,4 |                 1583 kolegium w Kaliszu, a arcybiskup lwowski, Sokołowski,
736 III,4 |              kasatę dopiero w roku 1780, a cesarzowa Katarzyna pozostawiła
737 III,4 |              Kaukazie, w Rydze i Odesie, a dopiero namówiony przez
738 III,4 |                pierwotnie archimandrytą, a gdy się klasztory pomnożyły,
739 III,4 |              zaprowadził reformę zakonu, a wszystkie te uchwały stolica
740 III,4 |                 Bazylianów w Żyrowicach, a z całej Rusi południowej
741 III,4 |                prowadzono szkoły niższe, a: w Wilnie, Lwowie, Świerzniu,
742 III,4 |                na litewską i białoruską, a ruską na polską i halicką.
743 III,4 |                  nowo protoarchimandryę, a za cesarza Mikołaja I w
744 III,4 |        pierwszych Kapucynów do Warszawy, a udając się roku 1683 na
745 III,4 |           fundacyę Kapucynów w Krakowie, a królowa fundacyę Sakramentek