Czesc, Rozdzial
1 Intro | Dziejowych”, opracowanych przez Ad. Pawińskiego i Al. Jabłonowskiego.
2 Wst,1 | Europa była zamieszkiwana przez cztery szczepy rasy białej,
3 Wst,1 | barbarzyńskich”, nie umieli przez to samo odróżniać szczepów
4 Wst,1 | pojedynczych plemion. Wymienieni przez Ptolemeusza w drugim wieku
5 Wst,1 | narodowość i język ludów, przez siebie ujarzmionych, a jedni
6 Wst,1 | Waregami. Od owych czasów przez cały lat tysiąc dzieje zachodnich
7 Wst,1 | uległy zmianie na lepsze przez całe dziesięć wieków. Nawet
8 Wst,2 | która, podług niego, wiodła przez kraj Ligeów i przez ich
9 Wst,2 | wiodła przez kraj Ligeów i przez ich gród Calischa. A że
10 Wst,2 | wschodu, południa i zachodu przez ludy krwi bratniej, nie
11 Wst,2 | Słowiańszczyźnie, który przez pół tysiąca lat posiadał
12 Wst,2 | własną dynastyę narodową, a przez dziesięć wieków zachował
13 Wst,3 | Rosslagen, przerobionej przez Finnów na Ruotsi, która
14 Wst,3 | narzucona, której lud słowiański przez długie czasy nie uznawał
15 Wst,3 | Chrystusie ujarzmieni zostali przez przybyłych w ziemie słowiańskie
16 Wst,3 | później (885 roku) podbici przez Olega weszli w skład państwa
17 Wst,3 | Podbici oni w końcu IX wieku przez Olega, podlegali władcom
18 Wst,3 | parci na wschód i północ przez Radymiczan i Wiatyczan,
19 Wst,3 | wypierani ze swoich siedlisk przez Krzyżaków, tak samo jak
20 Wst,3 | samo jak Łotwa z nad Dźwiny przez kawalerów mieczowych i jak
21 Wst,3 | mieczowych i jak Jadźwingowie przez Polaków. A wszyscy przesiedlali
22 Wst,3 | ciągnący się ku południowi przez Narew i Bug aż ku ziemi
23 Wst,3 | na pomoc, a gdy zostali przez Polaków pobici, razem „Prusowie,
24 Wst,4 | nad Dunajem, ciemiężeni przez Wołchów (t. j. Wołochów,
25 Wst,4 | że lud, który wyniósł i przez pół tysiąca lat utrzymał
26 Wst,4 | polach siedzieli, zostali przez inne pokrewne sobie drużyny,
27 Wst,4 | nadodrzańska, zamieszkana przez lechickie plemiona: Ślężanów,
28 Wst,4 | Pomorzem i zamieszkany był przez Lechitów, mianowanych Pomorzanami.
29 Wst,4 | przestrzeni, zajmowanej dziś przez Kaszubów, to w nowoczesnym
30 Wst,4 | zatrzymane i osiedlone przez Ruś, nazwane zostały Rusią
31 Wst,4 | jak to przyznał zapytany przez nas w tej mierze p. Jan
32 Wst,4 | lechickiego i założenia Gniezna przez Lecha.~ ~1) Uczony Brückner
33 Wst,4 | nazwany był uszczypliwie przez sąsiednich Lechitów, jak
34 Wst,5 | pastwiska. Daniny, wybierane przez Mieszka, przeznaczone są
35 Wst,5 | dziejowe mówią o zdobytej przez Polaków prowincyi Wag, t.
36 Wst,5 | Może zaślubienie Węgierki przez Bolesława (r. 986) położyło
37 Wst,5 | Gallusa rozszerzanie granic przez Piastów, zapewne odnosi
38 Wst,5 | nadbaltyckim i przyłączenia go przez Bolesława W. i cesarza Ottona
39 Wst,5 | Polski. Wyszczególniona przez kronikarzy rzeka Ossa jako
40 Wst,5 | zdobyta w roku powyższym przez Włodzimierza na Lachach,
41 Wst,6 | następnym utracił. Morawa przez całe panowanie Chrobrego
42 Wst,6 | Wielki Kijowem, w którym przez jedenaście miesięcy gospodarował.
43 Wst,6 | przed laty 27-miu zdobyte przez Ruś na Lachach, zostały
44 Wst,6 | Polski. Po opuszczeniu Polski przez Bolesława Śmiałego, brat
45 Wst,7 | gminowładztwa, rozpoczęta przez Władysława Hermana, ukończoną
46 Wst,7 | pomyślnie dla Polski dopiero przez jego syna, Krzywoustego.
47 Wst,7 | krakowskiej, wypędzony z ojczyzny przez młodszych braci, nie chcących
48 Wst,7 | trzej jego synowie, poparci przez Niemców, powrócili do Polski,
49 Wst,7 | Wiską, która skutkiem tego, przez czas jakiś, prawdopodobnie
50 Wst,7 | Kazimierzowi, którzy 1180 roku przez cesarza niemieckiego za
51 Wst,7 | złupiony i poniżony 1169 roku przez Suzdalców, Kazimierz Sprawiedliwy
52 Wst,7 | włodzimierskim, któremu oddał zdobyty przez siebie 1182 roku Brześć
53 Wst,8 | bezludnego prawie kraju przez osadników, przybywających
54 Wst,8 | ledwie uratowane zostały przez Polaków. Na gruncie polskim
55 Wst,8 | polskiego. Mindowe (zwany przez Polaków Mendogiem, Mendakiem),
56 Wst,8 | niezawisłości, postradanego przez wszystkie inne ludy słowiańskie.~
57 Wst,8 | wielkopolską. Polska przywrócona przez Przemysława II w roku 1295
58 Wst,8 | Wacław III czeski, wezwany przez Wielkopolan na króla, przybywszy
59 Wst,9 | z jego dzielnic, panował przez lat pięć na Wielkopolsce,
60 Wst,9 | Czechach, a Polską rządził przez tak zwanych starostów, to
61 Wst,9 | pogranicznych, oderwanych przez sąsiadów od Polski. Patrzyli
62 Wst,9 | obojętnie na Lublin, opanowany przez książąt Rusi, aż wierna
63 Wst,9 | odpierał.~Władysław Łokietek przez przyjaźń z Gedyminem usiłował
64 Wst,9 | Wyrokiem, wydanym roku 1339 przez sąd duchowny w Warszawie,
65 Wst,9 | poczęła swą potęgę osłabiać przez domowe niesnaski, odosobnili
66 Wst,9 | zabawny podarowania Litwy przez cesarza niemieckiego Zakonowi:
67 Wst,9 | dotąd Mistrz Wielki tylko przez morze mógł znosić się z
68 Wst,9 | jakiemu uległ podbity dawniej przez Zakon pokrewny Litwinom
69 Wst,9 | częścią wobec ujarzmionych przez Zakon ziem pruskich, żmudzkich
70 Wst,9 | ludu, powstrzymanym został przez wielkie wypadki dziejowe,
71 Wst,9 | klęski (r. 1399) nad Worsklą przez Tatarów zadanej, utrzymał
72 Wst,9 | część Podola, straconego przez Fiedora Korjatowicza, oddał
73 Wst,10| Lubiczem nad Wisłą, bądź przez nieprawne kupno Drezdenka
74 Wst,10| Smoleńskiem, rządzona była dalej przez Zygmunta Kiejstutowicza,
75 Wst,10| doręczyły Wielkiemu Mistrzowi przez herolda w Malborgu manifest,
76 Wst,10| Hinterland, Niederland), to jest przez Krzyżaków na poganach prusko-litewskich
77 Wst,10| Dnieprem mogą być tylko ocalone przez związanie się z Polską w
78 Wst,11| przyszłość wspólny wybór króla przez zjazd elekcyjny polski i
79 Wst,11| nad Odrą, zaprowadzonym przez królewicza polskiego wzorowym
80 Wst,11| Polsce, nie powiodły się. Przez zwycięstwo pod Orszą (dnia
81 Wst,11| roku następnym uczynił to (przez posłów swoich) książę pruski
82 Wst,11| zgodził się na zajęcie przez króla polskiego południowej
83 Wst,11| lepiej w miłości, jak przez kontumacyą”. Unia nastąpiła
84 Wst,11| Rzeczpospolita z królem wspólnie przez dwa narody obieranym i koronowanym,
85 Wst,11| Semigalii jako jej hołdownicze. Przez akt unii Litwa i Ruś osiągały
86 Wst,11| które były zarówno pożądane przez Szwecyę jak i przez władców
87 Wst,11| pożądane przez Szwecyę jak i przez władców Moskwy. Właśnie
88 Wst,11| Jeremiasz Mohiła, osadzony przez Jana Zamojskiego na hospodarstwie
89 Wst,11| został roku 1599 wypędzony przez wojewodę wołoskiego Michała.
90 Wst,12| Parnawy. Dorpat zdobyty został przez Chodkiewicza roku 1603.~
91 Wst,12| Rzeczypospolitej zajęte przez Szwedów Prusy i warował
92 Wst,12| utracili Smoleńsk, broniony przez Obuchowicza.~Traktatem oliwskim (
93 Wst,12| dwie trzecie zagrabionej przez nich Ukrainy. Kamieniec
94 Wst,12| województwie malborskiem, które przez ugodę welawską w roku 1657
95 Wst,13| związku manifest doręczony przez herolda w Malborgu 6. lutego
96 Wst,13| rozkazu władz rosyjskich przez czas dłuższy internowany
97 Wst,13| dworom sąsiednim, a wysłany przez Fryderyka brat jego książę
98 Wst,13| jednak opór wobec uczynionej przez mocarstwa groźby dalszego
99 Wst,13| Adama Ponińskiego, popartej przez ambasadora pruskiego, Benoita,
100 Wst,13| i Kozaczyzny w roku 1772 przez cesarzową Katarzynę II,
101 Wst,13| południowym koło Smorgoń i Pińska, przez Wołyń, prostą linią koło
102 Wst,13| poprowadzoną została od Działdowa przez województwo Płockie i ziemię
103 Wst,14| 1801), przywrócił utworzoną przez cesarzową Katarzynę II,
104 Wst,14| Katarzynę II, a zniesioną przez Pawła I gubernię Mohilewską,
105 Wst,14| w Tylży podpisany został przez Napoleona traktat z Rosyą
106 Wst,14| pruskiego. Faktycznie jednak przez czas istnienia Księstwa
107 II,1 | księstwem Polski, pozostawała przez trzy wieki pod panowaniem
108 II,2 | katedralnym, zbudowanym przez Mieczysława I, pochowani
109 II,2 | prowincya Poznańska stanowiła przez półtora wieku udzielne księstwo
110 II,2 | Śląska położona, była pierwej przez Henryka, księcia panującego
111 II,3 | pierścieniem, przechodzącym przez nozdrza, na polu w szachownicę
112 II,4 | Bolesława Krzywoustego, przez półtora wieku podziałów,
113 II,4 | Władysławowi Łokietkowi i przez niego, gdy został panującym,
114 II,4 | Łęczycanów i odzyskali stracone przez nich chorągwie.~Województwo
115 II,5 | polskiego, zwołanym tu roku 1180 przez Kazimierza Sprawiedliwego.
116 II,6 | północy z Inowłocławskiem i przez Wisłę z ziemią Dobrzyńską,
117 II,6 | z Gniezna, znienawidzony przez Polan, Popiel. W pobliżu
118 II,7 | województwem Pomorskiem, tudzież przez Wisłę z województwem Chełmińskiem,
119 II,7 | Chełmińskiem, na zachód przez Wisłę z ziemią Dobrzyńską,
120 II,7 | kwadratowych. Klęska zadana im przez pogan roku 1225 pod Brodnicą
121 II,7 | Zdobywana i frymarczona przez Krzyżaków, najeżdżana i
122 II,7 | Krzyżaków, najeżdżana i łupiona przez Prusaków i Litwę, odbierana
123 II,7 | odbierana i wykupowana przez Polskę, była przez dwa wieki
124 II,7 | wykupowana przez Polskę, była przez dwa wieki głośną w dziejach
125 II,8 | częstym odtąd ulegając przez półtrzecia wieku podziałom,
126 II,8 | uprowadzanie ludu w niewolę przez Jadźwingów i Litwę, nie
127 II,9 | kilku kościołami, uczyniony przez sejm roku 1764 miastem grodowem.
128 II,10 | tytułem odprawy (od roku 1548 przez lat 7 do wyjazdu swego z
129 II,10 | nim:~Ujrzysz na szkucie przez górę zaiste~Krzyże złociste.~
130 II,11 | publiczna, zebrana i darowana przez biskupa Załuskiego Rzeczypospolitej
131 II,11 | rezydencyą i ogrodem, założonym przez Jana Sobieskiego, gdzie
132 II,11 | Zamieszkana przeważnie przez szlachtę zagrodową. W mieście
133 II,11 | zamieszkały prawie wyłącznie przez zagrodową bezkmiecą szlachtę,
134 II,11 | zamieszkana prawie wyłącznie przez Mazowiecką szlachtę zagrodową,
135 II,12 | Ziemia Chełmińska, dana przez Konrada I Mazowieckiego
136 II,12 | Władysławowi Łokietkowi roku 1309 przez Zakon, podlegając rządom
137 II,12 | chciwego Zakonu, doznawany przez wszystkich mieszkańców tych
138 II,12 | mieszkańców tych ziem, zarówno przez wieśniaków, jak szlachtę
139 II,12 | takie dążności potępieni przez cesarza niemieckiego, protektora
140 II,12 | zwane Jus terrestre, nadane przez Kazimierza Jagiellończyka,
141 II,13 | zamieszkana od prawieków przez ludność lechicką, nazwana
142 II,13 | po połowie krajami, które przez nich na poganach zdobyte
143 II,13 | odjęty Toruniowi został przez króla Aleksandra roku 1505. –
144 II,13 | Zameczek ten opanowany został przez pogan pruskich, którzy częstymi
145 II,13 | założone z przywileju, danego przez wielkiego mistrza, Konrada
146 II,14 | jeżeli nie sądzi sam, to przez nich sprawuje sądy grodzkie
147 II,14 | Roku 1237 postawiony był tu przez Krzyżaków, przy pomocy Konrada
148 II,14 | dnia 25. czerwca 1629 roku przez Koniecpolskiego pod Sztumem,
149 II,14 | 2130 łanów. Wsi te, chociaż przez Krzyżaków, kolonizowane
150 II,14 | Kościelec założona była przez Kościeleckiego roku 1471
151 II,15 | powszechną”. Zwyczajem, przyjętym przez królów, biskupi warmińscy
152 II,15 | warmińskie, będąc pozakładane przez Krzyżaków lub biskupów w
153 II,15 | miasto jeszcze wodociągiem, przez Kopernika wystawionym. 3)
154 II,15 | Świętą lipką zwany, roku 1618 przez Szymona Rudnickiego, biskupa
155 II,16 | wygaśnięciu tychże zaledwo przez lat 20, t. j. od roku 1637
156 II,16 | już w czasach piastowskich przez ludność rdzennie polską,
157 II,16 | książąt pomorskich (ogłoszone przez Perlbacha w osobnem Pomerellisches
158 II,16 | narodowe polskie, a lubo przez Świętopełka za Leszka Białego
159 II,16 | Świętopełka za Leszka Białego i przez Zakon krzyżacki za Łokietka
160 II,16 | Podług żywota św. Wojciecha, przez Jana Kanaparza, Bolesław
161 II,16 | i słynny zegar, opisany przez Gwagnina. W roku 1309, gdy
162 II,16 | strasznej rzezi, upamiętnionej przez dziejopisów. Żądza Gdańszczan
163 II,16 | Oliwa, fundowane roku 1170 przez Sobiesława, księcia Pomorskiego.
164 II,16 | Szwedów i zagrożony rozbiorem przez wszystkich prawie sąsiadów,
165 II,16 | Pucką, założone w wieku XII przez Bogusława, syna Sambora,
166 II,16 | Cystersów, fundowanym roku 1274 przez Mszczuga; Gniew nad Wisłą;
167 II,16 | się dwie małe twierdze, przez Władysława IV zbudowane;
168 II,17 | mieczem ani zaborami, ale przez ugodę dobrowolną i pracę
169 II,17 | oraz kupione (w wieku XV) przez Zbigniewa Oleśnickiego,
170 II,17 | Siewierskie, i odzyskane przez Jagiełłę (choć naprzód drogą
171 II,17 | Unia lubelska (roku 1569) przez przyłączenie Rusi Czerwonej,
172 II,18 | Lechii południowej (nazwanej przez późniejszych historyków
173 II,18 | i Oświecimskie, zostały przez Zygmunta Augusta roku 1564
174 II,18 | czasu, jak zostało nabyte przez Zbigniewa Oleśnickiego i
175 II,19 | ziemię Łukowską, od południa przez rzekę Wieprz województwo
176 II,19 | w dniu 2. lutego i rzeź przez nich dokonana na mieszkańcach,
177 II,19 | podanie, że była założoną przez Wisława, starożytnego władcę
178 II,19 | krajowy powszechny, zwołany przez Kazimierza Wielkiego na
179 II,19 | za Piastów wzniesiony przez Bolesława Chrobrego i od
180 II,19 | 1331 na zjeździe, zwołanym przez Władysława Łokietka, sędziwy
181 II,20 | spalenie powtórne Lublina przez Mendoga w roku 1255. Jadźwingów
182 II,20 | brandeburskiego dotykać się chorągwi, przez lennika trzymanej, przez
183 II,20 | przez lennika trzymanej, przez co po raz pierwszy przyznano
184 II,20 | utworzona żartobliwie przez towarzystwo wesołej szlachty.
185 II,20 | Biblioteka, zgromadzona tu przez Czartoryskich w połączeniu
186 II,21 | poprowadzoną z Augustowa przez Rajgród, Knyszyn, Suraż,
187 II,21 | drugiej połowie XIII wieku, przez Bolesława Wstydliwego i
188 II,21 | istnieje, a wykonany był przez mieszkającego w Warszawie
189 II,21 | zamieszkałych wyłącznie przez zagrodową szlachtę, dostało
190 II,21 | wykazuje 330 wsi, zamieszkałych przez zagonową szlachtę, tudzież
191 II,22 | źródeł Bugu. Wymieniona przez Nestora nazwa Czerwień jest
192 II,22 | Węgrom i przywrócona Polsce przez królową Jadwigę, rządzona
193 II,22 | królową Jadwigę, rządzona była przez namiestników królewskich,
194 II,22 | od województwa Ruskiego przez województwo Bełskie. Mówiąc
195 II,22 | drzewa na górze, zwanej Łysą, przez Lwa Daniłowicza, ks. Halickiego,
196 II,22 | jeszcze nie być, a zamkom przez siebie założonym nadawali
197 II,22 | Wielki), założony został przez jakiegoś lechickiego księcia
198 II,22 | przyłączeniu Rusi Czerwonej przez Kazimierza Wielkiego, który
199 II,22 | zezwoleniem społem rad, przez zagęszczenie i nasiadłość
200 II,22 | i nasiadłość rycerstwa i przez dalekość drogi niebezpiecznościom
201 II,22 | Mścisław, wygnany z Halicza przez braci, szukał pomocy u wuja
202 II,22 | Rusi Czerwonej od roku 1375 przez Ludwika, króla węgierskiego
203 II,22 | zupełnie od niego przegrodzoną przez województwo Bełskie. Graniczyła
204 II,23 | księcia litewskiego, i był przez potężnego teścia popierany.
205 II,24 | odebrał pierszeństwo Łuckowi i przez długie lata był stolicą
206 II,24 | przechodząc z ręki w rękę przez różne dynastye, zawsze był
207 II,24 | owe grody czerwieńskie, przez Waldemara na Lachach zdobyte.
208 II,24 | małych zdolności, wróg Polski przez prywatę i pychę, a jednak
209 II,24 | marszałkowie dożywotni, naznaczani przez Wielkich książąt litewskich,
210 II,24 | w Łucku, z zastrzeżonym przez sejm unii językiem sądowym
211 II,24 | Włodzimirskiego (Vladimiria, przez zepsucie Lodomeria), nowo
212 II,24 | największych w Europie, istniała przez półtora wieku, a rozdał
213 II,24 | wzburzyły cały świat polski przez lat kilkanaście; o Dubno,
214 II,24 | konnych i 300 pieszych, co przez rozdarowanie ordynacyi upadało.
215 II,24 | polskich.~Zbaraż uważany był przez znawców spraw wojennych
216 II,24 | powieści „Ogniem i mieczem” przez Sienkiewicza). Beresteczko,
217 II,24 | a wszystkich wspaniale przez siedm niedziel podejmował
218 II,24 | zamiar osłabienia Polski przez podmówienie Witołda, aby
219 II,24 | najazdu Batuhana nie został przez Tatarów zdobyty i zburzony,
220 II,24 | Zabłysły Zieleńce i Lubar przez księcia Józefa Poniatowskiego,
221 II,25 | koczowniczych a barbarzyńskich ludów przez długie wieki nie musiało
222 II,25 | granice stepowego Podola przez długie czasy nie mogły mieć
223 II,25 | wypierana z nad Baltyku przez Zakon teutoński, chcąc zająć
224 II,25 | Bożka?), Zińków, w roku 1542 przez Bar zastąpiony. Ostatecznie
225 II,25 | Podolskiego, był już zburzony przez Tatarów w roku 1241. Olgierd,
226 II,25 | miejscu obronnem, obwarowany przez królów polskich murami,
227 II,25 | Podola, ale raz zdobyty przez Portę Otomańską w r. 1672,
228 II,25 | 1672, pozostawał w jej ręku przez lat 27. Gdy napróżno Jan
229 II,25 | 27. Gdy napróżno Jan III przez całe swe panowanie usiłował
230 II,25 | przepraw wojsk Rzeczypospolitej przez Dniestr i niepomyślnej ugody
231 II,25 | Dźwiniaczki do Dniestru, przez Nestora zwany Zwenihorod,
232 II,25 | Nestora zwany Zwenihorod, przez innych Świnihorod, niegdyś
233 II,25 | pierwej zwane Rów, nabyte przez królową Bonę i przezwane
234 II,25 | miało zamek, wzniesiony przez nią wielkim nakładem, do
235 II,26 | Dnieprem zamieszkana była przez plemię słowiańskie Polan.
236 II,26 | Polanie kijowscy uciskani byli przez wojowniczych Drewlan, a
237 II,26 | wielokrotnie zdobywany i łupiony przez Rurykowiczów, wydzierających
238 II,26 | zdobyty został nareszcie przez Mongołów Batuhana w roku
239 II,26 | zawarty został z Rosyą traktat przez Krzysztofa Grzymułtowskiego,
240 II,26 | nieokreślonych. Zawojowane przez Gedymina księstwo Kijowskie
241 II,26 | nad brzegi morza Czarnego przez Witołda, zaczyna się teraz
242 II,26 | dziele „Źródła dziejowe” przez Aleks. Jabłonowskiego, cała
243 II,26 | Odtąd najazdy tatarskie przez dwa wieki z górą stały się
244 II,26 | kierunek, wymijający przeprawy przez większe rzeki, ale nie były
245 II,26 | przechodził na prawą stronę Bohu przez bród, zwracał się wododziałem
246 II,27 | poczynając od Woronnego), a już przez to samo i Sine wody. Granica
247 II,27 | Rosi, nadanej niegdyś, może przez Witołda, biskupom kijowskim.
248 II,27 | znacznie niżej Kuczurhanu przez Kujalnik i Teliguł do Bohu,
249 II,27 | stąd do Ingułu w punkcie, przez który prowadził „szlak Czarny”,
250 II,27 | będziemy statutem litewskim, przez nas im dzierżeć poprzysiężonym,
251 II,27 | Boh, płynąc krętem korytem przez środek województwa, przecinał
252 II,27 | rozsianych pojedynczo. Przez wiek XVII i XVIII osadnictwo
253 II,27 | wieśniacy, zaskoczeni znienacka przez Tatarów. Po unii stróżem
254 II,27 | Zamojskiego „kopyto tatarskie przez kilkanaście lat polskiej
255 II,28 | powodu traktatu, zawartego przez Wielkiego księcia Kijowskiego,
256 II,28 | roku 1238 Czernihów został przez Tatarów zdobyty i spalony,
257 II,28 | Odtąd ziemia Czernihowska przez półtora prawie stulecia
258 II,28 | pozostawały przy niej już tylko przez lat 59, to jest do pokoju
259 II,28 | ostatecznie traktatem, zawartym przez Krzysztofa Grzymułtowskiego,
260 II,29 | gęstych jezior, oblany był przez cztery wielkie rzeki: Niemen,
261 II,29 | hetman Wielki litewski, przez wykopanie własnym kosztem
262 II,30 | od zabitego na niej tura przez Gedymina) nadawała się wybornie
263 II,30 | Podlasie, podburzony lud przez kapłanów pogańskich zdobył
264 II,30 | Dobra te zostały im nadane przez Władysława Jagiełłę w roku
265 II,31 | trzy, od granicy pruskiej przez Niemen do Trok i pasem na
266 II,31 | leżący, zamieszkały był przez Rusinów, którzy w dolinie
267 II,31 | słowiańskich a po zburzeniu jej przez Tatarów, około roku 1241,
268 II,31 | roku 1241, zajęte zostało przez Erdziwiłła, księcia litewskiego,
269 II,32 | ostatecznie z Zakonem pruskim przez traktat w Wielkopolsce,
270 II,32 | a z Mistrzem inflanckim przez pokój w Chrystmemlu roku
271 II,32 | przywilejów, posiadanych przez litewską. Zygmunt I, mądry
272 II,32 | Starosta żmudzki był mianowany przez króla z wybranych przez
273 II,32 | przez króla z wybranych przez szlachtę kandydatów, do
274 II,32 | sławnym na Bałtyku, potem przez Szwedów kamieniami zarzuconym.
275 II,33 | traktatem z roku 1522. Odtąd przez lat 89 Smoleńsk należał
276 II,33 | faktycznie istniało tylko przez lat 56, gdyż w roku 1654,
277 II,34 | do Litwy i rządził niem przez „starostę”, czyli swego
278 II,35 | księstwa Kijowskiego, rządzona przez udzielnych książąt, w XII
279 II,35 | w XII wieku napastowana przez Litwinów, w roku 1241 spustoszona
280 II,35 | w roku 1241 spustoszona przez straszny najazd Tatarów
281 II,35 | następnie jako prawie pustynia przez księcia litewskiego Erdziwiłła
282 II,35 | owych czasów rządzona była przez namiestników, którzy około
283 II,35 | zwała się ruską, odbywał przez 22 niedziel naprzemian z
284 II,35 | innymi deputatami, to jest przez powiaty ruskie, a nie litewskie
285 II,35 | ordynacyi Kleckiej, ustanowionej przez trzech braci Radziwiłłów:
286 II,35 | z Nieświeską i Ołycką, a przez sejm roku 1589 zatwierdzonej.
287 II,35 | z zamkiem, przerobionym przez Jana Karola Chodkiewicza,
288 II,35 | spustoszeniu tych okolic przez Mongołów, roku 1241 zająwszy
289 II,35 | prostoduszny Litwin uznany został przez Polaków i przeznaczony na
290 II,36 | stale posiadanie Witebska przez Litwę datuje się od Gedymina,
291 II,36 | pozostawała przy Polsce jeszcze przez lat 20, t. j. do podziału
292 II,36 | nominalny Orszański, sejmikowały przez lat 20 w pogranicznem województwie
293 II,36 | napadu kozactwa, dowodzonego przez jakiegoś Dubinę, nietylko
294 II,36 | na czele wojsk koronnych, przez Mikołaja Firleja dowodzonych,
295 II,36 | Konstantynem Ostrogskim, przez wzięcie Toropca i porażkę
296 II,36 | dnia 8. września 1514 roku przez Konstantyna księcia Ostrogskiego
297 II,37 | był Waldemar, przezwany przez lud słowiański Włodzimierzem.
298 II,37 | koniowi i okładanego kijami przez dwunastu drabów do Dniepru
299 II,37 | kształcony umiejętności przez rozumnych mistrzów, dostąpił
300 II,37 | Czerwieńskich, zabranych Lachom przez Włodzimierza, zamyślał przytem
301 II,37 | którym wcielone zostało przez Gedymina do Litwy. Syn Gedymina,
302 II,37 | jest Bałtyku, a z drugiej przez Prypeć i Dniepr do morza
303 II,37 | obszarem leśnym i opieką, daną przez królów polskich, spowodowały,
304 II,37 | Jagiełło z Witołdem w roku 1409 przez ośm dni polowali w Białowieży,
305 II,37 | nazwisk dygnitarzy i ubitej przez nich zwierzyny. Stanisław
306 II,37 | grodzieńskiego roku 1784, polował tu przez trzy dni. Uporządkowanie
307 II,37 | było pierwotnie w puszczy przez „mazurów”, którzy, trudniąc
308 II,38 | wydzierany sobie nawzajem przez rozmaitych książąt, dostał
309 II,39 | która w wieku XII najeżdżana przez Litwę, stała się w następnym
310 II,39 | poniedziałku po Trzech Królach przez 22 niedziel nieprzerwanie
311 II,40 | Województwo Inflanckie.~Kraj, przez Polaków nazywany Inflantami,
312 II,40 | narzuciło. Miasto powyższe, przez starych autorów niemieckich
313 II,40 | południa i zachodu z Kurlandyą przez Dźwinę; ścianę zaś północo-zachodnią
314 II,40 | nadany całym Inflantom przez Zygmunta Augusta, pozostawiony
315 II,40 | tytularnych, nominowanych przez króla na pamiątkę odpadłych
316 II,40 | Po rozdzieleniu Inflant przez traktat oliwski na Szwedzkie
317 II,41 | opanowana była od wieku XIII przez zakon Kawalerów Mieczowych,
318 III,1 | średnich wiekach wyłącznie przez duchowieństwo. Tylko duchowni
319 III,1 | Wysłani do Polski legaci przez największego z papieżów,
320 III,1 | prawne darowizny tej ziemi przez cesarza arcybiskupstwu magdeburskiemu
321 III,1 | magdeburskiemu ubezwładnić. Tak samo przez zobowiązanie księcia pomorskiego,
322 III,1 | konsekrował Adalberta, wybranego przez Bolesława Krzywoustego i
323 III,1 | Passargą i Preglem, ziemie przez nich podbite, podzielone
324 III,1 | posiadającej. Dyecezya ta przez czas pewien należała jeszcze
325 III,1 | się Mongołów, obrany był przez książąt Rusi metropolitą
326 III,1 | śmierci Mieszka II, zburzone przez Czechów i przez ruch ludowy
327 III,1 | zburzone przez Czechów i przez ruch ludowy pogański w Polsce,
328 III,1 | rozgrzeszał od klątw, nałożonych przez innych biskupów, sądził
329 III,1 | zagrożoną mocno w XIII wieku przez napływ niemczyzny. Miał
330 III,1 | wielkiem spustoszeniu Pomorza przez Duńczyków. Biskup kamieński
331 III,1 | przyczyną było podbicie Pomorza przez Bolesława Krzywoustego,
332 III,1 | biskupstwie włocławskiem przez całą dobę Piastów. Pierwsze
333 III,1 | biskupie krakowskim. On to przez lat 25 pracował nad budową
334 III,1 | odzyskanej na Niemcach, chcąc przez włączenie tego biskupstwa
335 III,1 | prawne darowizny tej ziemi przez cesarza niemieckiego arcybiskupstwu
336 III,1 | położone, zostały podbite przez Bolesława Chrobrego, biskupstwo
337 III,1 | potem w Pułtusku, założona przez biskupa Giżyckiego w roku
338 III,1 | Biskupstwo Pomorskie, najprzód przez Bolesława Chrobrego fundowane
339 III,1 | 1015. Po niem szło założone przez Bolesława Krzywoustego wolińskie,
340 III,1 | czterech nowych biskupstw przez Chrobrego w roku 1000 (Gnieźnieńskie,
341 III,1 | zostało założone roku 1375 przez króla Ludwika, węgierskiego
342 III,1 | czterech założonych roku 1000 przez Bolesława Wielkiego. Po
343 III,1 | został Polsce powrócony. Przez ciąg tych kilkunastu lat
344 III,1 | rozdziału politycznego), prawie przez całą dobę panowania dynastyi
345 III,2 | wprowadzeniem chrześcijaństwa przez Mieczysława I, pierwszymi
346 III,2 | villarum (stu wsi, posiadanych przez klasztor) nosił tytuł arcy-opata
347 III,2 | zostało w końcu XI wieku przez sławnego Sieciecha, od którego
348 III,2 | ich przybycia w roku 1140, przez lat 140. Pochop sprowadzania
349 III,2 | Cystersek w Trzebnicy, założony przez Henryka I, księcia śląskiego,
350 III,2 | należał Miechowski, założony przez Jaksę herbu Gryf, pana małopolskiego,
351 III,2 | książę kijowski, nawrócony przez św. Jacka na wiarę katolicką.
352 III,2 | jałmużniczy, założony był przez św. Franciszka z Assyżu,
353 III,2 | Franciszka z Assyżu, któremu przez pokorę i zamiłowanie ubóstwa
354 III,2 | Kaliszu założony roku 1257 przez Bolesława Pobożnego, księcia
355 III,2 | Korczynie, fundowany roku 1271 przez Bolesława Wstydliwego i
356 III,2 | klasztoru Klarysek, fundowanego przez jej małżonka, gdzie zgasła
357 III,3 | Białoruskie, dyzunickie, przez króla Władysława IV w roku
358 III,3 | sufraganię. Biskup chełmiński był przez jakiś czas prezesem senatu
359 III,3 | być mianowany roku 1359 przez Innocentego VI Franciszkanin
360 III,3 | prymas uwolniony został przez króla od płacenia jednej
361 III,3 | Najświętszej Panny, zniszczona przez Czechów w roku 1039, odbudowana
362 III,3 | odbudowana została w roku 1094 przez arcybiskupa Marcina, z chórem,
363 III,3 | stolica dyecezyi podolskiej przez lat 26, to jest do pokoju
364 III,3 | wielką czcią przyjmowany przez metropolitę ruskiego i gubernatora.
365 III,3 | Rusi wiary chrześcijańskiej przez wielkiego księcia kijowskiego
366 III,3 | 1790 na sejmie wielkim, przez połączenie w jedną dyecezyę
367 III,3 | Rusi Czerwonej, mianowicie przez cały wiek XIII. Kazimierz
368 III,3 | łacińskie, założone roku 1375 przez Ludwika węgierskiego we
369 III,3 | katedrę swoją, zbudowaną przez księcia litewskiego, Lubarta,
370 III,3 | mohilewskie, dysunickie, założone przez króla Władysława IV, przezywało
371 III,3 | pospolicie w mieście Brzozowie. Przez swych, wysoko wykształconych
372 III,3 | dobra na utrzymanie biskupa. Przez lat atoli 20 rządzili tą
373 III,3 | udzielnego księstwa, rządzonego przez biskupów, pozostawało pod
374 III,3 | zwierzchnictwem Zakonu krzyżowego przez lat 223, to jest do roku
375 III,3 | Polską i należało do niej przez lat 306, to jest do pierwszego
376 III,3 | pierwszego podziału (1772), przez który dostało się pod panowanie
377 III,3 | pruskie Hohenzollernów. Przez traktat toruński roku 1466
378 III,3 | przeniesiony w roku 1795, przez króla pruskiego, na arcybiskupstwo
379 III,3 | przyjęciu wiary chrześcijańskiej przez Władysława Jagiełłę. Królowa
380 III,3 | mednicensis, założone było przez Władysława Jagiełłę. Po
381 III,3 | pogan, pozabijano czczone przez nich węże i poburzono bałwochwalcze
382 III,4 | podźwignięcia widzimy w roku 1709, przez założenie kongregacyi benedyktyńsko-polskiej.
383 III,4 | W prowincyach, zabranych przez Prusy, pozostało nieco więcej
384 III,4 | również i mimochodem podana przez Długosza wiadomość, iż w
385 III,4 | prowincyałem, zatwierdzonym przez papieża, został Grzegorz
386 III,4 | klasztorów tejże reguły. Przez długi czas Franciszkanie
387 III,4 | Stradomiu w Krakowie i zajęty przez 80 braci. W roku 1454 drugi
388 III,4 | założeniu spalony został przez inowierców. Niebawem jednak
389 III,4 | Przeworskim, założonym roku 1465 przez Spytka Tarnowskiego, i w
390 III,4 | Łowickim, założonym roku 1468 przez Jana Gruszczyńskiego, gdzie
391 III,4 | Odesie, a dopiero namówiony przez Siestrzencewicza, wydalił
392 III,4 | podług reguł, potwierdzonych przez papieży w wieku IV i V po
393 III,4 | Przenajświętszej Trójcy (zatwierdzoną przez Urbana VIII roku 1624).
394 III,4 | duchowieństwo i lud cały, oddając przez to wielkie usługi Kościołowi.
395 III,4 | przy ulicy Miodowej. Jadąc przez Kraków, gdy modlił się u
396 III,4 | rozpoczęła się w r. 1688. W ogóle przez lat 437, t. j. do r. 1695
|