Czesc, Rozdzial
1 Intro | przedstawia niejedną usterkę, to niech nas wytłumaczy wzgląd,
2 Wst,1 | barbarzyńskich”, nie umieli przez to samo odróżniać szczepów
3 Wst,1 | ogólnych zalet i wad było to, że Słowianie dawali się
4 Wst,2 | ojczyzną plemion lechickich, to jest narodu mówiącego językiem
5 Wst,2 | pisze: „Kto mieszka za Elbą (to jest na wschód tej rzeki),
6 Wst,2 | Ligeowie Ptolemeusza byli to – Lechowie, a Calischa –
7 Wst,2 | Lechowie, a Calischa – to Kalisz późniejszy.~Zawsze
8 Wst,2 | Pieczyngów i Waregów. Temu to położeniu swemu przeważnie
9 Wst,3 | się już Rusią. Ale była to nazwa urzędowa, narzucona,
10 Wst,3 | została Rusią Czerwoną, a to, jak utrzymują badacze,
11 Wst,3 | Lechią, żyzny Wołyń. Była to z dawnych czasów ziemia
12 Wst,3 | żmudzin) znaczy po litewsku to, co po polsku podolak, niżowiec2).
13 Wst,3 | odpowiedział: ne prest, to jest nie rozumiem”. Na tej
14 Wst,3 | jest nie rozumiem”. Na tej to zasadzie pobratymstwa litewsko-pruskiego
15 Wst,3 | całe Prusy, aż po Ossę, to jego ojcowizna. Prusowie
16 Wst,3 | samem tylko położeniem, to jest wodami i bagnami, były
17 Wst,3 | wszelako zostali pobici”. Wtedy to po raz pierwszy (jak twierdzi
18 Wst,3 | stąd uzwingis znaczyłoby to samo, co mieszkaniec zakątny,
19 Wst,3 | województwa Podlaskiego, to jest nieszeroki pas kraju
20 Wst,4 | Polską”. W którym wieku to nastąpiło, nie podobna dzisiaj
21 Wst,4 | zajmowanej dziś przez Kaszubów, to w nowoczesnym ich poemacie
22 Wst,4 | przedzielali Łęczycanie, to też Nestor, wyliczając plemiona
23 Wst,4 | cała grupa narodu Lachów, to jest Lechitów, rozpadała
24 Wst,4 | czyli łęków, łęczycanami, to wówczas powstać mogła analogicznie
25 Wst,4 | się również uzasadnić, jak to przyznał zapytany przez
26 Wst,5 | względnie uorganizowane. Jest to zatem pierwsza doba, w której
27 Wst,5 | 3000 takiej drużyny, „a to są woje, których setnia
28 Wst,5 | dziecko u kogokolwiek z nich, to Mieszko natychmiast po urodzeniu
29 Wst,5 | dosięgnie pełnoletności, to je żeni, jeżeli jest męskiego
30 Wst,5 | jest żeńskiego rodzaju, to ją wydaje zamąż i płaci
31 Wst,5 | licznego rozrodzenia plemion, to nie zmierzyłby się w sile
32 Wst,5 | Łużycami położona. W tej to ziemi zaborczy oręż niemiecki
33 Wst,5 | dzielnicowych. Z tamtych to właśnie czasów po słynnych
34 Wst,5 | zespolona w wieku X z Piastami, to czyż możliwe byłyby dla
35 Wst,5 | Mieszka, choć w części, jak to potwierdza i Ibrahim. Że
36 Wst,5 | Ibrahim. Że Pomorze wschodnie, to jest nadwiślańskie (Kaszuby),
37 Wst,5 | wieku do Polski, potwierdza to i Gaudenty, autor żywota
38 Wst,5 | wnosić, że w tej stronie była to etnograficzna granica między
39 Wst,5 | dopływem Lutrzyną, których to dwóch rzek prawy brzeg był
40 Wst,5 | Włodzimierza na Lachach, była to późniejsza Ruś Czerwona.
41 Wst,5 | grody czerwieńskie), że był to „kraj wielki między słowiańskimi”.~ ~
42 Wst,6 | Jarosława nad Bugiem, która to rzeka, jak świadczą kronikarze,
43 Wst,6 | głównie przy jeziorach, to pasmo zatem puszcz pogranicznych
44 Wst,6 | monarszą z Gniezna do Krakowa. To oddalenie się od Pomorza
45 Wst,7 | niemieckiemu. Stało się zaś to tym sposobem, że gdy Władysław
46 Wst,7 | przyrodnią cesarza Konrada III), to, lubo zmarł na wygnaniu,
47 Wst,7 | Luzacyą i ziemią Głogowską. Ci to trzej Piastowicze, acz wnukowie
48 Wst,8 | ziemię Łęczycką i Sieradzką, to jednak ten ostatni nie mógł
49 Wst,8 | piastowską uszczuplał. Za jego to sprawą, zabity został Leszek
50 Wst,8 | Łęczycką i Sieradzką. Ten to Konrad stał się założycielem
51 Wst,8 | który nie hołdował nikomu, to jest ani Niemcom, ani Madziarom,
52 Wst,8 | lechickich nad górną Wisłą, to jest ziemi: krakowskiej,
53 Wst,9 | przez tak zwanych starostów, to jest namiestników królewskich,
54 Wst,9 | państwa, ale obraził się za to na Łokietka, chciwy najwyższych
55 Wst,9 | Polski 1). Nie przeszkadzało to jednak Kazimierzowi strzedz
56 Wst,9 | ruskiej, tudzież poganom, to jest Tatarom i Litwinom,
57 Wst,9 | który nazwał Bajerburgiem, to jest bawawarskim. Wówczas (
58 Wst,9 | Zakonu teutońskiego.~Pod tym to Bajerburgiem, pragnąc go
59 Wst,9 | stron na Żmudź uderzali, to w pośrodku na zgliszczach
60 Wst,9 | męża królewny Jadwigi. Była to wielka dla Słowiańszczyzny
61 Wst,9 | kraina Siedmiogrodzka. Z niej to lud pasterski Wołochów spływał
62 Wst,9 | mołdawskim. Województwo dalsze, to jest między Karpatami siedmiogrodzkiemi
63 Wst,9 | dobrze pamiętać. Hospodarowie to wołoscy czyli mołdawscy,
64 Wst,10| inflanckich. Zwycięstwo to miało dla Litwy znaczenie
65 Wst,10| uroszczeń do Żmudzi, ale pomimo to popierał je orężem, dopóki
66 Wst,10| ćwierć wieku jeden po drugim. To też i Świdrygiełło aktem
67 Wst,10| zadnieprski) i Putywl, to jest dzielnicę wypędzonego
68 Wst,10| Kazimierzowi, a w roku 1459 czynili to samo książęta Nowosielscy
69 Wst,10| Hinterland, Niederland), to jest przez Krzyżaków na
70 Wst,10| Polsce z Prus książęcych, to jest królewieckich.~W miarę
71 Wst,10| litewskim w Brześciu uczynili to samo Litwini w obecności
72 Wst,11| mistrza kawalerów mieczowych, to jest inflanckich, Waltera
73 Wst,11| w roku następnym uczynił to (przez posłów swoich) książę
74 Wst,11| Starszym), na księstwo pruskie, to jest królewieckie, zawsze
75 Wst,11| Korony ze stanami Litwy, to jest państwa litewsko-ruskiego:
76 Wst,11| królewskich i Inflant, które to ostatnie wspólnie do Korony
77 Wst,11| Hohenzollern, książę pruski, (to jest królewiecki), margrabia
78 Wst,11| Połocka i Wieliża. Wówczas to Batory zajął się urządzeniem
79 Wst,12| Ceremoniał hołdu, jak to już weszło w zwyczaj za
80 Wst,12| chocimskim roku 1621, zdał to już zupełnie na Turcyę,
81 Wst,12| pretensye caratu do Inflant. Był to pod względem terytoryalnym
82 Wst,12| dziedzińcem zamkowym”, a był to hołd ostatni, jaki złożyli
83 Wst,12| Boga i króla staraniem to piękne dzieło wzięte pod
84 Wst,12| Polski uważany. Wówczas to (dnia 18. października)
85 Wst,13| przybrawszy imię Fryderyka I. To samowolne wyniesienie się
86 Wst,13| ciężką klęskę polityczną. To też długo nie przyznawała
87 Wst,13| najlepszym dowodem jest to, że dla uwiecznienia i na
88 Wst,13| jeszcze żadnym zmianom. Była to jednak niezawisłość kraju
89 Wst,13| kurlandzkich herb Polski, to jest orła z pogonią, i dopiero
90 Wst,13| ustąpienie tych krajów, to „starostwa ich i województwa
91 Wst,13| mil kwadratowych rozległe, to ogół przestrzeni państwa
92 Wst,13| mil kwadratowych 9.933, to jest mniej więcej tyle,
93 Wst,13| sejmowe Warszawę.~Na tym to sejmie warszawskim w roku
94 Wst,13| względem ekonomicznym były to warunki fatalne, pod względem
95 Wst,13| gdańszczan, wzięli Gdańsk. Był to wstęp do drugiego rozbioru
96 Wst,13| nie wzięła udziału. Był to jednak stan tylko tymczasowy
97 Wst,14| elektora saskiego. Księstwo to utworzono najprzód z zaboru
98 Wst,14| zaboru pruskiego 2-go i 3-go, to jest kraju, który dostał
99 Wst,14| dotyczące Polski. Wówczas to ustanowione zostało Królestwo
100 Wst,14| Łomżyńską.~Co do Litwy, to następca Pawła I, cesarz
101 Wst,14| Litewsko-wileńskiej. Aby zaś to wielkie uszczuplenie choć
102 II,1 | do pierwszego podziału, to jest roku 1772, województw
103 II,1 | Wielkopolska bez Mazowsza i Prus, to jest obejmująca województwa:
104 II,1 | przestrzeni 300 mil kwadratowych, to najmniejsze Inowłocławskie (
105 II,1 | Przy wyborach liberum veto, to jest opozycya jednego, była
106 II,1 | były tam, gdzie i miasta, to jest w powiecie Orłowskim (
107 II,2 | duchownej na całą Polskę. Tutaj to w kościele katedralnym,
108 II,2 | Korony królowie polscy prawo to łaskawie jej pozostawili.
109 II,2 | porządku i miejsca). Byli to: biskup, wojewoda i kasztelan
110 II,2 | santocki. Starostw grodowych, to jest z jurysdykcjami, było
111 II,2 | generalstwie (znaczył zaś godnością to samo, co np. generał ziem
112 II,3 | się wieś Stare Miasto, jak to poświadczają nasi kronikarze.~ ~
113 II,4 | miało senatorów większych 2, to jest wojewodę i kasztelana
114 II,4 | sieradzkich; mniejszych 3, to jest kasztelanów: rozpierskiego,
115 II,4 | jednego senatora mniejszego, to jest kasztelana wieluńskiego,
116 II,4 | Władysław Łokietek i on to przywrócił to księstwo Koronie
117 II,4 | Łokietek i on to przywrócił to księstwo Koronie polskiej,
118 II,4 | samym panującym służyło, a to w nagrodę, że obywatele
119 II,5 | trzech synów Kazimierza, to jest Leszek Czarny, Kazimierz
120 II,5 | Władysław Łokietek, który to ostatni wstąpiwszy na tron
121 II,5 | miejscu.~Senatorów miało 5, to jest większych 2: wojewoda
122 II,5 | zadowoleniem i radością. Był to zatem pierwszy sejm narodu
123 II,6 | względem rozległości były to powiaty najmniejsze w całej
124 II,6 | 20 mil kwadratowych, za to Przedecki tylko 9, a Kruszwicki
125 II,6 | mniejszych senatorów także 3, to jest kasztelanów:~kruszwickiego,
126 II,6 | województw kujawskich był jeden, to jest pół orła białego i
127 II,7 | przestrzeni województwo to posiadało zaludnienie znacznie
128 II,7 | Mogilnicki i Szubiński. Nazwa to odwieczna, słowiańska, która
129 II,7 | młodemu zakonowi, a wówczas to Konrad postanowił sprowadzić
130 II,7 | 000 mieszkańców. Wówczas to Władysław, książę dobrzyński,
131 II,7 | Polski od Zakonu. Pomimo to, jeszcze do roku 1466, t.
132 II,7 | głowie, druga na szyi, są to właśnie owe dwie części,
133 II,8 | 6 wiosek, Małopolska 5, to Mazowsze miało ich 10. Powiat
134 II,8 | mazowieckich. Zwraca jednak na to uwagę prof. Pawiński, że
135 II,8 | obrębem tychże 2052 łanów, to jest zagród dziedzicznej
136 II,8 | dziedzicznej drobnej szlachty, to w trzech województwach mazowieckich,
137 II,8 | się na całem Mazowszu 262, to duchownych było około 500 (
138 II,8 | wynoszącą. Dobra te jednak były to przeważnie puszcze leśne,
139 II,8 | Ostrołęckim ziemi Łomżyńskiej. Za to dóbr klasztornych posiadało
140 II,8 | Wielkopolsce jednowioskowych, to na Mazowszu, nie mówiąc
141 II,8 | podkomorzowie na Mazowszu, byli to wszystko możni posiadacze
142 II,8 | podziały folwarków. Był to już możny szlachcic, który
143 II,9 | panującej warszawskiej.~Była to zatem pierwsza z dzielnic
144 II,9 | województwo większych 2, to jest wojewodę i kasztelana
145 II,9 | rawskich, mniejszych także 2, to jest kasztelanów: sochaczewskiego
146 II,9 | taki sam, jak Płockiego, to jest czarny orzeł bez korony
147 II,10 | zamienione. Województwo to graniczyło na północy z
148 II,10 | były większe od innych, za to Płoński np. miał tylko 51/
149 II,10 | Parafij posiadało wogóle to województwo 67, najwięcej
150 II,10 | łanów szlachty zagrodowej, to jest bezkmiecej, 1864, ogółem
151 II,10 | Choć się odyma, niech cię to nie rusza,~Oddaj, co słusza.~
152 II,10 | które Szwedzi, zająwszy to miasto w roku 1655, zniszczyli
153 II,11 | wieku XVI, wschodnia, ale za to prawie półtrzecia razy większa
154 II,11 | ziemiami”, bo dosłownie była to ziemia pomiędzy wodami i
155 II,11 | rzeki i strumienie, ale było to już wtedy, kiedy nazwa i
156 II,11 | następnie sądu i pewnych władz. To też, jak ziemia była mała,
157 II,11 | odcięte od reszty rzeką Wkrą, to też, jak widzieliśmy, dostały
158 II,11 | do ogólnej rozległości, to, jak już wzmiankowaliśmy,
159 II,11 | z 10 ziem, składających to województwo, w niektórych
160 II,11 | Miast i miasteczek posiadało to województwo ogółem 63, wiosek
161 II,11 | ziem tylko 2 deputatów, to wybór wypadał na każdą ziemię
162 II,12 | książęcych. A że księstwo to leżało na wschód od Prus,
163 II,12 | na sejm prowincyonalny, to jest na ów Generał pruski,
164 II,12 | mieszczaństwo i kupiectwo. To też od czasu powrócenia
165 II,13 | swych kryjówek.~Wówczas to biskup Chrystyan poradził
166 II,13 | mogą.~Od tej więc pory, to jest od roku 1230, aż do
167 II,13 | Chełmińskie. Województwo to graniczyło na północ z Pomezanią,
168 II,13 | senatorów większych trzech, to jest: biskupa, wojewodę
169 II,13 | Brodnicy do Drwęcy), który to gród za rządów krzyżackich
170 II,13 | Zygmunt III nadał starostwo to 1605 roku siostrze swej
171 II,14 | a jeżeli nie sądzi sam, to przez nich sprawuje sądy
172 II,14 | posłów na Generał pruski, to jest po dwóch z powiatu,
173 II,14 | znajdował się sklep Witolda, to jest mieszkanie, które ten
174 II,14 | całej ekonomii malborskiej, to jest miasta, folwarków,
175 II,14 | groszy 9 i szelągów 11. Była to zatem najwięcej dochodu
176 II,15 | mazurskiemi, zaś od północy, to jest od Bałtyku niemieckiemi.~
177 II,15 | północy rzekę Prygorę. Od tego to roku 1241 Warmia zaczęła
178 II,15 | dochodu rocznego, jaki to biskupstwo z dóbr swoich
179 II,16 | czyli gdańskiego, nazwali to ostatnie Pomerellen, t.
180 II,16 | stanowiska, co w całej Polsce.~To też i obyczaj w niczem się
181 II,16 | prawa i obowiązki szlachty, to samo stanowisko ludności
182 II,16 | oderwaną została na czas długi, to przecież nie przestała być
183 II,16 | generaliku obierała 20 posłów, to jest po dwóch z każdego
184 II,16 | po niemiecku Danzig. Była to stara osada lechicka, która
185 II,17 | powstawała wieś druga nowsza, to do nazwy dawnej dodawano
186 II,17 | trzech pierwszych Bolesławów, to jest ideą narodowego zjednoczenia,
187 II,17 | w jedno państwo. Od tej to chwili istnieje Małopolska
188 II,17 | władzy i praw narodowych. To tłumaczy późniejszy wybór
189 II,17 | zjednoczenia narodowego, to ci dwaj wielcy Piastowie
190 II,17 | 922, miast 205 i wsi 5500, to jest mniej niż miała Wielkopolska
191 II,17 | 3 księstw i 3 ziem. Były to mianowicie: 1) Województwo
192 II,17 | Czernichowskie.~ ~11) Widzimy to samo później i u Słowian
193 II,18 | nad Górną Odrą i Wisłą, to przychodzili wówczas książęta
194 II,18 | wiadomości wcześniejsze, to czyż byłoby możliwem zdobywanie
195 II,18 | jeżeli nie takie same, to bardzo niedalekie od granic
196 II,18 | Karpatami, ziemia Spiska. Była to cząstka pozostawiona przy
197 II,18 | Od tej pory pozostawało to księstwo w ręku Piastowiczów
198 II,18 | Raciborskiego. Odtąd księstwo to pozostawało w posiadaniu
199 II,18 | ośmiu posłów sejmowych, to jest po jednym z powiatu
200 II,18 | Kazimierzu. Województwo to ma w herbie orła białego
201 II,18 | swoje dobrodziejstwa na to województwo, jako najbliższe
202 II,18 | stolicy zamki i pałace. To też Starowolski, w XVII
203 II,19 | Sprawiedliwy. Po Kazimierzu objął to księstwo syn jego, Leszek
204 II,19 | Sandomierskie.~Księstwo to od czasów Łokietka stało
205 II,19 | senatorów większych dwóch, to jest wojewodę i kasztelana
206 II,19 | Lechitów w państwo polskie, to Wiślica mogła być grodem
207 II,19 | Nowe-miasto-Korczyn. W tym to zamku czy dworze książęcym,
208 II,20 | Polski należała, poświadczają to polscy kronikarze z doby
209 II,20 | łanów szlachty zagrodowej, to jest bezkmiecej. Najwięcej
210 II,20 | różnych miejscach bywały, jako to w Urzędowie i Wąwolnicy,
211 II,20 | ziemi Lubelskiej, otworzyło to drogę do nowych najazdów
212 II,20 | trupem ich padło. Po tym to wypadku Lublin wysokim murem
213 II,20 | ogrody puławskie, że miejsce to stało się jedną z najrozkoszniejszych
214 II,21 | Województwo Podlaskie.~Właściwe, to jest pierwotne Podlasie
215 II,21 | Mazowsza i zarazem odgraniczało to Mazowsze od Rusi grodzieńskiej
216 II,21 | długiej ziemi podlaskiej.~To przyleganie Podlasia całą
217 II,21 | ciągnęło się Podlasie. Było to zatem pod-lasze, wymawiane
218 II,21 | i Jadźwingami, ośmieliło to Jadźwingów do uczynienia
219 II,21 | władzę i obronę, jak już to wyżej powiedzieliśmy, ułatwił
220 II,21 | przemieniać się w pustynię, to cóż dopiero musiało dziać
221 II,21 | wówczas w step zamieniła. A to samo wyludnienie Mazurów
222 II,21 | Trockiem i Prusami, która to granica przecinała jezioro
223 II,21 | Horodyszcze na Podlasiu. Ale był to wąski południowy cypel województwa
224 II,21 | granice pierwotnego Podlasia, to jest województwa Podlaskiego
225 II,21 | została włączoną. Podlasie, to stare, pierwotne, znajduje
226 II,21 | posiadało województwo dwóch, to jest wojewodę i kasztelana
227 II,21 | widzimy, iż w ciągu lat stu, to jest do roku 1875, nie przybyła
228 II,21 | liczyć przeciętnie 11 dusz, to wypadnie, że w dwóch ziemiach
229 II,21 | pod puszczą Białowieską, to jest wogóle nie było jej
230 II,21 | wieku XIV znowu zaludniać, to od granic Rusi napływali
231 II,21 | dochodziła. Na Podlasiu to i Mazowszu miały swoje pierwotne
232 II,22 | czerwieńskimi, i od nich to poszła niezawodnie nazwa
233 II,22 | Chełmskiej. Dwie ziemie ostatnie, to jest Halicka i Chełmska,
234 II,22 | stołecznem swojem mieście, to jest Lwowie, Przemyślu i
235 II,22 | grecko-katolicką i łacińską. Był to gród jeden z najstarszych,
236 II,22 | ziemi należy Medyka, gdzie to właśnie sędziwy król Władysław
237 II,22 | Przemyską, a grzbietem Beskidów, to jest granicą węgierską,
238 II,22 | łacinie Rubesovia. Była to wieś królewska Rubieszów,
239 II,22 | est Joannes Zamojski. Jest to jedyny pomnik dla tego wielkiego
240 II,23 | Korony Polskiej. Działo się to za Kazimierza Jagiellończyka,
241 II,23 | właśnie zaznacza, że na jego to prośbę król Kazimierz III
242 II,23 | senatorów większych dwóch, to jest wojewodę i kasztelana
243 II,24 | Dniestrem i Sanem, dla siebie, to jest dla kijowskich wielkich
244 II,24 | Chełmie Lwów brały ciągle to pierwszeństwo przed Włodzimierzem.~
245 II,24 | Włodzimierz. Walka toczyła się o to, czy Polska przyciągnie
246 II,24 | marszałków, radę panów, to jest rodzaj senatorów koronnych,
247 II,24 | zjednoczono z Litwą. Wówczas to rządcy tej ziemi, marszałkowie
248 II,24 | Niesiecki i za nim powtórzyło to wielu innych) nową ozdobę
249 II,24 | 1578 ustanowione ziemstwa, to jest urzędy polskie, odrazu
250 II,24 | wyroków. Cechą tej epoki, to jest wieku XVI, na Wołyniu,
251 II,24 | województwie Wołyńskiem trzech, to jest biskup Łucki, wojewoda
252 II,24 | pisze o Wołyniu, że „jest to kraina szeroka, w urodzaje
253 II,24 | niedziel podejmował Witołd. Na to przyjęcie wychodziło codziennie,
254 II,25 | jest krajem Rusi dolnej, to jest zajmującym dolinę względem
255 II,25 | Tatarów z ziem ruskich, a to samo uczynił z Tatarami
256 II,25 | ze Sprowy Odrowąż. Mimo to nie przestawała Litwa upominać
257 II,25 | bojach z bisurmaństwem, to Podole byłoby i nadal, tak,
258 II,25 | niewątpliwie w starożytności, jak to już mówiliśmy, nazwę grodom
259 II,25 | powiększenia pustynności kraju. To stosowanie się do gęstości
260 II,25 | XVI posiadało zamków 65, to o połowę szczuplejsze Podolskie
261 II,25 | pierwej mówiliśmy, iż był to prawdopodobnie najznaczniejszy
262 II,26 | rządy księstwa Kijowskiego, to jest Ukrainy, spokrewnionym
263 II,26 | stycznia 1667 roku, w którym to czasie odstąpiony został
264 II,26 | łatwo się tłómaczy. Ukraina, to każda ziemia na kraju czyli
265 II,26 | się za Słuczą i Murachwą, to jest granicami przyrodzonemi
266 II,26 | jakie zastał rok 1772, to jest od traktatu Grzymułtowskiego
267 II,26 | teraz cofać lub falować. Za to na północy, po odpadnięciu
268 II,26 | rozłożone w trzech miejscach, to jest Kijowie, Żytomierzu
269 II,26 | było w województwie trzech, to jest: biskup, wojewoda i
270 II,26 | polska przed rokiem 1686, to jest, traktatem Grzymułtowskiego,
271 II,26 | Samo województwo Kijowskie, to jest bez Bracławskiego i
272 II,26 | nieraz, gdy szła cała horda, to i na mil parę. W pustyni
273 II,27 | skierowana Czarnym szlakiem, to jest wododziałem, pomiędzy
274 II,27 | Woronnego), a już przez to samo i Sine wody. Granica
275 II,27 | województwa Bracławskiego, to Beauplan naznacza ją na
276 II,27 | zajmowały jeszcze dzikie pola, to jest pustynie, stepy; życie
277 II,27 | dwóch senatorów większych: to jest wojewodę i kasztelana
278 II,27 | sejm wybierało sześciu, to jest po dwóch z powiatu,
279 II,27 | Bracławia do Winnicy, wówczas to ostatnie miasto poczęło
280 II,27 | zwała się z dawna, jak już to nadmieniliśmy powyżej, Pobereżem,
281 II,27 | Jeśli Turcy będą mówić, iż to tatarskie są pola, bo na
282 II,27 | perekopskimi. Na takich to niezmiernych przestrzeniach
283 II,27 | zamków i zameczków nad 30, to w lat 50 po unii znajdujemy
284 II,27 | przybyło już niewiele, ale za to powstała ogromna liczba
285 II,27 | mógł wiedzieć stary kozak, to już lada ciura żołnierski
286 II,28 | już tylko przez lat 59, to jest do pokoju Andruszowskiego
287 II,28 | chorągiew swoją otrzymało to województwo orła czarnego
288 II,28 | Czernihowskie, a ustąpienie to stwierdzone zostało ostatecznie
289 II,29 | Władysław, o innym zamyślał i na to „przekopanie” konstytucyę
290 II,29 | koniu cwałującym. Naśladował to Olgierd i stąd na jego pieczęci
291 II,30 | dotrwał aż do roku 1795 to jest do upadku Rzeczypospolitej.
292 II,30 | namiestnik w Litwie. On to, pojąwszy za żonę Annę Buczacką,
293 II,32 | którą nazywa Aukstote, to jest wyższą, od wyrazu litewskiego
294 II,32 | okolicy Połongi. Na tej to przestrzeni mieszkał w pośród
295 II,32 | ustąpił całą zachodnią Żmudź, to jest trzy czwarte części
296 II,32 | deputatów na trybunał litewski, to jest po dwóch na kadencyę
297 II,33 | Senatorów krzesłowych miało to województwo trzech, to jest:
298 II,33 | miało to województwo trzech, to jest: biskupa, wojewodę
299 II,34 | Połockiego. Województwo to przecinała rzeka Dźwina
300 II,35 | lecz z innymi deputatami, to jest przez powiaty ruskie,
301 II,36 | zapewne w posagu. Wówczas to, około roku 1342, Witebsk
302 II,36 | dla sprawy publicznej. Oni to roku 1602 podczas nagłego
303 II,37 | Bolesława Chrobrego. Dziś byłoby to upośledzeniem dla księcia
304 II,37 | Trok oddzielonym. Wówczas to utworzono województwo Brzeskie
305 II,37 | długiego województwa, było to właśnie dawne księstwo Turowskie
306 II,37 | Bolesława Wielkiego. I z tego to powodu niniejszy ustęp o
307 II,37 | ale błękitny. Województwo to dla rozróżnienia od Brzesko-kujawskiego
308 II,37 | strony do Narwi i Bugu, to jest Bałtyku, a z drugiej
309 II,37 | Jagiełło razem z żonami. Wtedy to król, polując, złamał sobie
310 II,37 | skutkiem upadku konia, a miało to stać się w miejscowości,
311 II,38 | pomimo, że województwo to w roku 1772 przestało istnieć,
312 II,39 | swoimi dopływami. Graniczyło to województwo od północo-wschodu
313 II,39 | do rzeki Słowieśny. Tutaj to za Prypecią od wschodu rzeka
314 II,39 | Mińska. W tychże czasach, to jest po zniesieniu zakonu
315 II,40 | polski od rosyjskiego), a to z powodu zetknięcia się
316 II,40 | powyższy wraz z Kurlandyą, to jest ziemią na południe
317 II,40 | powiecie Dorpackim. Z tego to czasu pochodzą, w okolicy
318 II,40 | stanowiły „Inflanty Szwedzkie”, to jest owe, blisko cztery
319 II,40 | i Marienhauski. Nie był to podział administracyjny,
320 III,1 | tylko cesarzowi Ottonowi, to też z ramienia ottonowego
321 III,1 | Polsce – że Bolesław jeszcze to lub owo biskupstwo inne
322 III,1 | ufundował, ale dowodu na to dotąd nie ma żadnego. –
323 III,1 | Nic dziwnego, że stało się to na Pomorzu, skoro i we właściwej
324 III,1 | przewrotu zniszczyć potrafi, to żeby naprawić, potrzeba
325 III,1 | końcowi swych rządów odzyskał. To też wiadomem jest na pewno
326 III,1 | pomyślnie rozpoczęte. Chwila to była stanowcza do dalszego
327 III,1 | związania ich z Polską. Wówczas to dla wschodniej części Pomorza,
328 III,1 | biskupa pomorskiego. Było to ostatnie biskupstwo, które
329 III,1 | chrztu i małżeństwa, tak, jak to udzielał filiom klasztornym
330 III,1 | pod panowaniem Piastów, to jest w epoce od Mieszka
331 III,1 | biskupem pruskim „in partibus”, to jest bez dyecezyi i katedry,
332 III,1 | wnuków Krzywoustego. Wówczas to były chwile, że arcybiskup
333 III,1 | gnieźnieńskich i wyrobił sobie na to stosowny przywilej, a odtąd
334 III,1 | gdzieindziej, tylko w Kruświcy, jak to zaświadcza Długosz. Ponieważ
335 III,1 | znaczenia nie przyszła. I to, jak się zdaje, był jeden
336 III,1 | chrześcijaństwa we wschodniej, to jest gdańskiej jego części,
337 III,1 | częścią dyecezyi. Nastąpiło to w roku 1124, t. j. wkrótce
338 III,1 | kruświccy, tak, że wygląda to, jakby biskup kujawski miał
339 III,1 | biskupie krakowskim. On to przez lat 25 pracował nad
340 III,1 | i innych. Warszawa np., to jest archidyakonat czerski,
341 III,1 | tego przyczyną, jak tylko to, że biskupstwo poznańskie,
342 III,1 | późniejsze biskupstwa, a to, co nie zostało wykrojone,
343 III,1 | Przemyśla zwą się przemyskimi, to znowu od Sambora samborskimi.
344 III,1 | zwało się raz Przemyskiem, to znowu Samborskiem, a nawet
345 III,1 | 1039) do Gniezna. – Wówczas to Czesi zajęli Wrocław, który
346 III,2 | zakonnicy Francuzi i Niemcy, i to było powodem, że pod koniec
347 III,2 | braci do Polski. Dla nich to oddał Jaksa na uposażenie
348 III,2 | Miechowici od roku 1312, to jest od czasu zniesienia
349 III,2 | klasztory franciszkańskie, to jest męski i żeński, przeniesiono
350 III,2 | wschodnich. Owszem, jest to epoka, w której słynny Jan
351 III,3 | primus praeses, potem oddał to pierwszeństwo biskupowi
352 III,3 | W roku 1772 biskupstwo to dostało się pod panowanie
353 III,3 | Jana z Opatowic, i już na to papież Marcin V był zezwolił,
354 III,3 | gnieźnieński i lwowski), chodziło o to, który z nich ma być w godności
355 III,3 | tytułu książęcego, aż się to później za królów obieralnych
356 III,3 | patrona Polski. Dzisiaj jest to jedna z najcenniejszych
357 III,3 | Ostatecznie biskupstwo to zostało zwinięte w roku
358 III,3 | podolskiej przez lat 26, to jest do pokoju karłowickiego
359 III,3 | W wieku XVIII biskupstwo to posiadało tylko 40 kościołów
360 III,3 | miejsce z kolei w senacie, to jest szedł po prymasie i
361 III,3 | prawami panującego i wcielił to księstwo do biskupstwa.
362 III,3 | upadku Rzeczypospolitej. Był to pierwszy biskup i pierwsze
363 III,3 | koronny po jednym deputacie, to krakowska wysyłała dwóch.
364 III,3 | Sandomierskie i Krakowskie. To ostatnie obejmowało województwo
365 III,3 | województwa Mazowieckiego, a to głównie ze względu na znajdującą
366 III,3 | czyli Wołoska, odłączono za to Włodzimierską, to jest późniejszą
367 III,3 | odłączono za to Włodzimierską, to jest późniejszą łucką, do
368 III,3 | oraz moc książąt, jako to: Ostrogskich, Zasławskich,
369 III,3 | kanonikiem płockim. Świetne to bardzo stanowisko biskupów
370 III,3 | pierwszym był ich doradcą, to w Polsce wstąpił do senatu,
371 III,3 | najmłodszy, zasiadł ostatnie, to jest siedmnaste, miejsce
372 III,3 | krzyżowego przez lat 223, to jest do roku 1466, w którym,
373 III,3 | należało do niej przez lat 306, to jest do pierwszego podziału (
374 III,3 | Ignacy Krasicki, z porządku, to jest od 1243 roku, trzydziesty
375 III,4 | Jezuitach w Pułtusku. Był to ostatni klasztor benedyktyński
376 III,4 | nieco więcej klasztorów, to jest Bledzew, Koronowo,
377 III,4 | dwaj rajcy tego miasta. To samo spotykamy w konwencie
378 III,4 | Grodna i t. d. W r. 1772, to jest na rok przed kasatą
379 III,4 | jezuickiego nastąpiła r. 1773, to jest po pierwszym rozbiorze,
380 III,4 | do breve Klemensa XIII, to Fryderyk II w zaborze pruskim
381 III,4 | lud cały, oddając przez to wielkie usługi Kościołowi.
|