Czesc, Rozdzial
1 Wst,1 | dolnym Dunajem z Bulgarami, czyli Wołgarami, i szczepem zromanizowanym
2 Wst,3 | począwszy od rzeki Biebrzy, czyli Bobry (dopływu Narwi), a
3 Wst,3 | niegdyś w tej ziemi grodu, czyli zamku, zwanego Czerwonogród,
4 Wst,3 | słowiańskie okrutnych Obrów, czyli Awarów, a później (885 roku)
5 Wst,3 | t. d.).~Szczep litewski, czyli lettoński, najbliższym jest
6 Wst,3 | Ziemia, położona nad niższym czyli dolnym Niemnem, od rzeki
7 Wst,3 | nieszeroki pas kraju od Biebrzy, czyli Bobry, i wpadającego do
8 Wst,4 | nazwano ich „polanami”, czyli „polakami”. Najtrafniej
9 Wst,4 | Ślężanów, Opolanów, Dedeszanów, czyli Dziadoszanów, nad dolnym
10 Wst,4 | słowiańsku znaczy fałda, czyli zmarszczka. Zatem nazwa „
11 Wst,4 | powstać z wyrazów zakasz, czyli kasz-huby. Mrongovius znowu
12 Wst,4 | Między tymi był Ismar, czyli Wyzimirz, który wojował
13 Wst,4 | starożytna Kruszwica, Włodzisław czyli Włocławek nad Wisłą i Bydgoszcz
14 Wst,4 | inni znowu wywodzą od mazi, czyli smoły, której wyrobem zatrudniali
15 Wst,4 | czasie powstała nazwa Lachów, czyli Lęchów, Lechów, Lechitów,
16 Wst,4 | trzecie od rozległych łąk, czyli łęków, łęczycanami, to wówczas
17 Wst,5 | X wieku, za Mieczysława, czyli Mieszka I (prawnuka tego
18 Wst,5 | rzekami Łekiem i Biebrzą, czyli Bobrą, były ostatnie siedliska
19 Wst,5 | 981 należała do Lachów, czyli do Polski. Ponieważ (jak
20 Wst,6 | Polska grody czerwieńskie, czyli dzisiejszą Ruś Czerwoną.
21 Wst,7 | na Pomorzu kaszubskiem, czyli wschodniem, a od roku powyższego
22 Wst,7 | ustanowił zasadę senioratu, czyli zwierzchnictwo pierworodnego
23 Wst,7 | na Pomorzu kaszubskiem, czyli gdańskiem, ustanowił Kazimierz
24 Wst,8 | Inflantach, całe Dejnowo, czyli ziemię Jatwiezką (między
25 Wst,8 | w Drohiczynie chełmskim czyli Dorohusku. Wobec jednak
26 Wst,9 | Zakon krzyżacki w zachodnie czyli gdańskie, prowincyę całą
27 Wst,9 | otrzymywało nazwę Wlachii czyli Wołoszy, najznaczniejszem
28 Wst,9 | Osiadający tu Rumunowie, czyli Wołosi, obierając sobie
29 Wst,9 | politycznie województwa, czyli hospodarstwa. Z tych właściwie
30 Wst,9 | Hospodarowie to wołoscy czyli mołdawscy, a nie multańscy,
31 Wst,10| Żmudzkie. Pierwszym „starostą”, czyli wojewodą żmudzkim został
32 Wst,10| wileński. W 28 włościach, czyli powiatach żmudzkich (zwanych „
33 Wst,10| znajdowała się w Miednikach czyli Worniach. Zakon rozpoczął
34 Wst,10| ujście Niemna i zająć Memel czyli Kłajpedę. Wreszcie traktat
35 Wst,10| ówczesnych złotych polskich czyli dukatów i za 200 grzywien
36 Wst,11| zostały w księstwo pruskie, czyli królewieckie, jako lenność
37 Wst,11| hospodarstwie mołdawskiem, czyli wołoskiem, Symeona Mohiłę,
38 Wst,12| i utwierdzania wojewodów czyli „hospodarów” wołoskich.
39 Wst,13| wspólnie z orłem pruskim czyli pomorskim rozrywają szponami
40 Wst,13| Warmii, Prus królewskich czyli polskich i Wielkopolski
41 Wst,13| tak zwane Inflanty polskie czyli województwo Inflanckie i
42 Wst,13| licząc Śpiża), do Prus 660, czyli razem ubyło mil kwadratowych
43 Wst,14| tak zwane „kongresowe” (czyli „Kongresówka”) w połączeniu
44 II,1 | plemion lechickich: Łęczan czyli Łęczycan i Sieradzan. Trzy
45 II,1 | tak zwane Prusy polskie czyli królewskie lub zachodnie,
46 II,1 | przestrzeni. Łanów wogóle, czyli gospodarstw, tak kmieci,
47 II,2 | obok siebie znak miejski, czyli herb miasta i ziemi, którym
48 II,2 | tej liczbie 3 większych czyli krzesłowych, (których krzesła
49 II,2 | poznańscy. Mniejszych zaś, czyli powiatowych, a jak ich nazywano
50 II,2 | dało, choćby na poręczach, czyli drążkach), było 6, a mianowicie
51 II,2 | prezydentem i marszałkiem.~Popis czyli „okazowanie” pospolitego
52 II,2 | korony w czerwonem polu, czyli pierwotny herb Piastów.
53 II,3 | obranych posłów przed sejmem, czyli tak zwany „generał” prowincyi
54 II,3 | miało 8, t. j. większych czyli krzesłowych 4: arcybiskup
55 II,4 | Piotrkowskiego, i Radomskiego czyli Radomskowskiego. Ziemia
56 II,5 | ziemi osobnego namiestnika czyli starostę, a szlachta łęczycka
57 II,5 | miasteczek 25 i wiosek 875, łanów czyli gospodarstw kmiecych 4990,
58 II,5 | pierwszym wielkim zjazdem czyli wiecem, sejmem prawodawczym
59 II,5 | od wielkiej ilości łęgów czyli łąk (nad Nerem i Bzurą),
60 II,6 | Popis pospolitego ruszenia, czyli „okazywanie rycerstwa”,
61 II,7 | miast 10 i wsi 291; łanów czyli gospodarstw kmiecych miało
62 II,7 | komisyę radomską. Popisy, czyli „okazowanie rycerstwa”,
63 II,8 | podwójną liczbę wiosek, czyli, gdy na przeciętnej mili
64 II,8 | roku 1571 obok 40.274 łanów czyli gospodarstw kmiecych w dobrach
65 II,8 | albo około dawnych „grodów” czyli zamków obronnych i należą
66 II,8 | karczunku w borach mazowieckich, czyli, jak wówczas mawiano, „na
67 II,9 | Sochaczewskie i Gostyńskie, czyli, że każda ziemia miała gród
68 II,9 | Rawskiemu sejmik generalny czyli wojewódzki, t. j. tak zwany „
69 II,9 | województwa. Popis rycerstwa czyli zbrojne „okazowanie” szlachty
70 II,9 | postanowioną została kwarta, czyli czwarcizna dochodu z królewszczyzn,
71 II,10 | zakończył – ziemia Płocka, czyli księstwo, będące jego dzielnicą,
72 II,11 | łacinie vicinia – sąsiedztwo, czyli po dzisiejszemu: gminę.
73 II,11 | znaczenie okręgów grodowych czyli obronnych, potem administracyjno-sądowo-ziemskich.
74 II,11 | był stopień zaludnienia, czyli potrzeba posiadania w okolicy
75 II,11 | mil kwadratowych.~Popis czyli „okazowanie” rycerstwa,
76 II,11 | folwarcznych 14.648, a łanów czyli gospodarstw szlachty zagrodowej,
77 II,11 | wschodu z ziemią Drohicką, czyli od województwa Podlaskiego,
78 II,12 | Prusy Polskie, czyli Królewskie.~Ziemia Chełmińska,
79 II,12 | zasiadać w radzie koronnej, czyli Wielkoradzie królewskiej,
80 II,12 | nazwy: Prus wschodnich, czyli książęcych, pozostawionych
81 II,12 | Królewcu, oraz Prus zachodnich, czyli polskich lub królewskich.
82 II,12 | sędzia ziemski, ławnicy czyli sądowi, którzy są asesorami
83 II,12 | powiatowych sejmik wojewódzki, czyli „generalik pomorski”. Następnie
84 II,12 | składał się z 15 senatorów czyli wielkoradców, a mianowicie:
85 II,13 | która nosiła nazwę Saskiej, czyli Sasinowskiej, na południe
86 II,13 | generalne trzech województw, czyli Generał Prus polskich. Miasto,
87 II,16 | województwem Inowłocławskiem, czyli Kujawami (w okolicach Fordonia
88 II,16 | granica od pomorza słupskiego, czyli Pomeranii Brandeburskiej.
89 II,16 | brandeburskiego od Pomorza polskiego, czyli gdańskiego, nazwali to ostatnie
90 II,16 | Pucką, Rudzińską, Raciąską czyli Zaborską, Sierocką, Sławińską,
91 II,16 | Człuchowskie, Gniewskie czyli Mewe, Hamersztyńskie, Mirachowskie,
92 II,18 | że był tak zwany Krakus, czyli Krak, bo dowodzi tego sama
93 II,18 | 80.000 czerwonych złotych czyli dukatów. Tym sposobem wszystkie
94 II,18 | 400 wsi duchownych); łanów czyli gospodarstw kmiecych było
95 II,18 | zagród.~Senatorów większych czyli krzesłowych było w województwie
96 II,18 | gdzie na sejmiku generalnym, czyli tak zwanym Generale krakowskim,
97 II,19 | ostatnich było łanów kmiecych czyli gospodarstw 11465, szlachty
98 II,19 | Opoczyńskie, Nowomiejskie czyli Korczyńskie i Stężyckie.
99 II,19 | Gołąbskie i inne. Ziemstwa, czyli sądy ziemskie, były trzy
100 II,19 | Stężyckie na samą ziemię czyli powiat Stężycki z wyborami
101 II,19 | Okazowanie rycerstwa” czyli przegląd pospolitego ruszenia
102 II,20 | parafij 82. Uprawnych łanów, czyli gospodarstw kmiecych, znajdowało
103 II,20 | Wstydliwemu. Gdy Mongołowie, czyli Tatarzy, zburzyli w roku
104 II,21 | pogranicza wschodniego Lechitów, czyli Lachów, przemawia bardzo
105 II,21 | na wszystkich granicach, czyli rubieżach starej Lechii),
106 II,21 | czterema rzekami: Biebrzą czyli Bobrą, Narwią, Bugiem i
107 II,21 | Nietty do rzeki Biebrzy czyli Bobry, a od Bobry z korytem
108 II,21 | Makobodach. Podczas roków, czyli kadencyj sądów ziemskich,
109 II,21 | szlacheckich jednodymowych czyli bezkmiecych 6149, razem
110 II,22 | jego następca, król Lois, czyli Ludwik, (nazwany w Węgrzech
111 II,22 | zaś poselskie i relacyjne, czyli generały województwa Ruskiego,
112 II,22 | okazowanie” rycerstwa, czyli popis wojskowy wszystkiej
113 II,22 | Chełmska stanowiła anklawę, czyli oddzielną przynależność
114 II,22 | Tur, Pulmo, Świtiaskie czyli Świtiach, Łuna, Biała.~Dzieje
115 II,22 | Senatorów było dwóch: większym, czyli krzesłowym, był biskup chełmski,
116 II,23 | województwo pięciu posłów, czyli po jednym z powiatu i ziemi,
117 II,24 | Waldemar, książę waregski, czyli po słowiańsku Włodzimierz,
118 II,24 | Grody zaś czerwieńskie, czyli kraj nad górnym Dniestrem
119 II,24 | na Włodzimierzu, a Lew, czyli Leon, na Łucku i obydwaj
120 II,24 | ukoronowanej linii Jagiellonów, czyli panującego w Litwie i Polsce
121 II,24 | znajdowały się i zamki, czyli grody królewskie (w Łucku,
122 II,25 | Stołeczny jego Czerwonogród, czyli Czerwone lub Czerwień, nadał
123 II,26 | że zamieszkiwali pola, czyli byli rolnikami, równie jak
124 II,26 | swoją z Nowogrodu. Waldemar, czyli Włodzimierz, przyjąwszy
125 II,26 | Rosyi Ukrainę zadnieprską, czyli część województwa Kijowskiego,
126 II,26 | to każda ziemia na kraju czyli na krańcu, u granicy, u
127 II,26 | ziem krzyżackich, na kraju czyli u kraju ziemi Dobrzyńskiej.
128 II,26 | tak zwane „dzikie pola”, czyli stepy niżowe i oczakowskie,
129 II,26 | Dniestrem, który z Budziaku, czyli nadmorskiej Bessarabii,
130 II,26 | obronny, t. zw. bojarszczyzny, czyli osadzanie dokoła każdego
131 II,27 | przyłączeniu Podola właściwego, czyli województwa Podolskiego,
132 II,27 | położonego nad Dniestrem i Bohem, czyli Podola ukrainnego, utworzono
133 II,27 | tylko zamki hospodarskie, czyli wielkoksiążęce i dwa powiaty:
134 II,27 | Zhar, Sob i Sina woda, czyli Siniucha, utworzona z połączenia
135 II,28 | wyjednać sobie „jarłyk”, czyli przywilej na księstwo Czernihowskie,
136 II,30 | zwykle od zamków obronnych, czyli grodów, biorące swoja nazwę.
137 II,30 | Pogoń, a z drugiej Kolumny czyli Słupy. Tegoż samego herbu
138 II,30 | dwóch deputatów na trybunał, czyli razem 10 posłów i 10 deputatów.
139 II,30 | przy ujściu rzeki Wilny, czyli Wilenki do Wilii, leży Wilno,
140 II,30 | W Oszmianie Murowanej, czyli Oszmiance, istniał do ostatnich
141 II,30 | Hippika. W Gieranonach, czyli Gieranojniach, istniał starożytny
142 II,31 | dwóch deputatów na trybunał, czyli razem ośmiu posłów i tyluż
143 II,31 | mnóstwo t. zw. pilokalni, czyli umocnionych wałem i przykopem
144 II,31 | Grodno, tak nazwane od grodu, czyli zamku, zbudowanego nad Niemnem,
145 II,32 | Ziemajciej, Ziemajczis, czyli krainą niższą od Litwy,
146 II,32 | wójtami w 28 włościach, czyli powiatach (traktach), Żmudź
147 II,32 | lasami pokrytej szlaki tylko, czyli gościńce, trakty, łączące
148 II,32 | traktami”. Traktów tych, czyli powiatów, z których każdy
149 II,32 | miało senatorów większych, czyli krzesłowych, trzech, którymi
150 II,32 | Księstwo na dwie części czyli Repartycye: Rosieńską i
151 II,32 | pierwszej należało traktów czyli powiatów 13, do drugiej
152 II,32 | widzimy, że najwięcej „okolic” czyli wiosek cząstkowej szlachty
153 II,33 | województwa jest: laska złota, czyli berło, w tarczy szarej,
154 II,34 | rządził niem przez „starostę”, czyli swego namiestnika. Około
155 II,35 | województwa był kontusz pąsowy czyli szkarłatny, a żupan i wyłogi
156 II,35 | zamek z wysokim okopem, czyli grodzisko, dotąd panujące
157 II,36 | odtąd tylko „starostów”, czyli namiestników książęcych,
158 II,36 | miastu, postanowił także herb czyli pieczęć miejską z wyobrażeniem
159 II,37 | szósty z rzędu skandynawski czyli waregski konung, t. j. książę,
160 II,37 | siebie t. zw. „duktami”, czyli przecięciami, na 12 łokci
161 II,37 | żubrów na zimę. Wiele osad, czyli t. zw. bud, założonych było
162 II,39 | odbywał się w Mińsku. Grody czyli starostwa i sądy grodzkie
163 II,40 | trzy województwa: Derpskie czyli Dorpackie, Wendeńskie i
164 II,40 | i było zdawna rezydencyą czyli stolicą Rycerzy Mieczowych.
165 II,40 | zamieniając go na księstwo czyli województwo. Dlatego też
166 II,40 | został Inflantom polskim, czyli województwu. Starostwo grodowe
167 II,41 | dostawiał Polsce 500 infanteryi czyli piechoty i 200 jazdy. Od
168 III,1 | Wrocławskie i Kołobrzeskie czyli Pomorskie. Podział ten dyecezyalny
169 III,1 | miejsce katedry kruszwickiej, czyli kujawskiej, utworzono biskupstwo
170 III,1 | Inflantami, Estonią i Prusami, czyli nad całym krajem nadbałtyckim,
171 III,1 | arcybiskupem został Gaudenty, czyli po polsku Radzyn, brat rodzony
172 III,1 | biskupstwo „włocławskie” czyli „władysławskie” (Włocławek
173 III,1 | Krzywoustego wolińskie, czyli julińskie, podlegające zawsze
174 III,2 | koniec X wieku w widłach, czyli przy złączeniu się dwóch
175 III,2 | wynosić miały 30.000 grzywien, czyli około 15.000 funtów srebra,
176 III,3 | uroczysty tak zwany ingres, czyli wjazd, pierwej do Łowicza,
177 III,3 | krakowskie w Kongresówce (czyli późniejszą gubernię Kielecką)
178 III,3 | Kamieniecka, Kijowska i Bakońska, czyli Wołoska, odłączono za to
179 III,3 | Arcybiskupstwo Lwowskie, ruskie, czyli metropolia halicka, lwowska,
180 III,3 | grecko-katolicka metropolia, czyli arcybiskupstwo unickie we
181 III,3 | na „generałach pruskich”, czyli sejmach prowincyi, złożonej
182 III,4 | Szczyrzycu.~Augustyanie, czyli Kanonicy regularni świętego
183 III,4 | klasztorów surowszej reguły czyli obserwantów 12, żeńskich
184 III,4 | działalnością rocznikarską, czyli pisaniem roczników, spotykamy
185 III,4 | św. Józefa Kalasantego, czyli zgromadzenie szkół pobożnych (
|