Czesc,  Rozdzial

  1 Wst,1|            władali zwycięsko nad ich ziemią, a przecież Słowianie przetrwali
  2 Wst,3|        uznawał za własną i narodową.~Ziemia Słowian, położona nad górnym
  3 Wst,3|             Była to z dawnych czasów ziemia Dulebów, którzy około VI
  4 Wst,3|             zowią Krywu- zeme, t. j. ziemią Krywów.~„Radymicze i Wiatycze (
  5 Wst,3|          Mereczanką, Strawą i Wilią. Ziemia, położona nad niższym czyli
  6 Wst,3|               niski, dolny, a żeme = ziemia). Stąd Żemajtis (żmudzin)
  7 Wst,3|           Długosz powiada, że pruska ziemia zawierała 8 dzielnic, które
  8 Wst,3|         warmai i znaczyła: trzmiele. Ziemia pruska za czasów pogaństwa „
  9 Wst,4|       Rodzoną siostrzycą Polski była ziemia nadodrzańska, zamieszkana
 10 Wst,5|             należała także do Polski ziemia Lubuska, między Odrą, Sprewą
 11 Wst,5|          Rusi na południo-wschodzie. Ziemia zaś, zdobyta w roku powyższym
 12 Wst,6|         styczniu roku 1018, Łużyce i ziemia Milczan (między Łużycami
 13 Wst,6|        Karpatami w posiadaniu Polski ziemia Spiska. Właśnie latem roku
 14 Wst,6|             Lutrzyny leżała w Polsce ziemia Chełmińska z kasztelanią
 15 Wst,6|             Łekiem i granicą Prusów, ziemia Wizka, tak nazwana od warownego
 16 Wst,7|              posiadłości z Luzacyą i ziemią Głogowską. Ci to trzej Piastowicze,
 17 Wst,8|             roku 1228–1230) obszerną ziemią Chełmińską, jako jałmużną
 18 Wst,8|     wschodnie Mazowsze, a mianowicie ziemia Wizka i okolice między Narwią
 19 Wst,9|            po niej wybije dla Litwy. Ziemia bowiem niepodległego ludu
 20 Wst,9|          tyle co Muntenia, Montania, ziemia za górami). O tej różnicy
 21 II,1 |          mianowicie: 1) Poznańskie z ziemią Wschowską, 2) Kaliskie,
 22 II,1 |       Gnieźnieńskie, 4) Sieradzkie z ziemią Wieluńską, 5) Łęczyckie,
 23 II,1 |           nazywane Inowrocławskie, z ziemią Dobrzyńską), 8) Płockie,
 24 II,1 | Brzesko-kujawskie i Inowłocławskie z ziemią Dobrzyńską, utworzone były
 25 II,1 |            województwa: Poznańskie z ziemią Wschowską, Kaliskie z Gnieźnieńskiem,
 26 II,1 |         Gnieźnieńskiem, Sieradzkie z ziemią Wieluńską, Inowłocławskie
 27 II,1 |          Wieluńską, Inowłocławskie z ziemią Dobrzyńską, Brzesko-kujawskie
 28 II,1 |            województwa: Sieradzkie i ziemia Wieluńska, Łęczyckie, Płockie,
 29 II,1 |            województwa: Poznańskie i ziemia Wschowska, Kaliskie, Brzesko-kujawskie,
 30 II,1 |  Brzesko-kujawskie, Inowłocławskie i ziemia Dobrzyńska, Chełmińskie,
 31 II,1 |       licznej rzeszy w panowaniu nad ziemią, miał tu charakter przeważnie,
 32 II,2 |             Województwo Poznańskie z ziemią Wschowską.~Województwo Poznańskie
 33 II,2 |        uspołecznił się naród Polski. Ziemia Poznańska miewała oddzielnych
 34 II,2 |          Poznańskiego ją przyłączył. Ziemia ta, obejmująca przestrzeni
 35 II,2 |         Kościański 118, Wałecki 9, a ziemia Wschowska 8. Przeciętnie
 36 II,2 |      przestrzeni), posiadała wówczas ziemia Wschowska, po niej szedł
 37 II,2 |             za sumę 120.000 talarów. Ziemia Wschowska oprócz swego starosty
 38 II,3 |              Bolesława Krzywoustego, ziemia Kaliska, jako część Wielkopolski,
 39 II,4 |             Województwo Sieradzkie z ziemią Wieluńską.~Po zgonie Bolesława
 40 II,4 |   Radomskiego czyli Radomskowskiego. Ziemia zaś Wieluńska, wzdłuż granicy
 41 II,4 |               Pierwej zwana ona była ziemią Rudzką, od grodu zbudowanego
 42 II,4 |           Wieluniem, od którego cała ziemia Rudzka dostała nazwę Wieluńskiej.~
 43 II,4 |             127, miast 29 i wsi 938, ziemia zaś Wieluńska parafij 67,
 44 II,4 |        miasteczka. Gleby ornej miała ziemia Wieluńska w stosunku do
 45 II,4 |             2 deputatów na trybunał.~Ziemia Wieluńska rządziła się osobno,
 46 II,5 |         Łęczyckie.~W dobie podziałów ziemia Łęczycka była oddzielnem
 47 II,5 |   siedliskiem było miasto powiatowe. Ziemia Łęczycka dzieliła się na
 48 II,6 |             że Mazowsze z Kujawami i ziemią Łęczycką przypadło Konradowi.
 49 II,6 |      Inowłocławskiem i przez Wisłę z ziemią Dobrzyńską, od wschodu z
 50 II,6 |              1343, powrócił Brześć z ziemią Kujawską Koronie polskiej.~ ~
 51 II,7 |         Województwo Inowłocławskie z ziemią Dobrzyńską.~Za doby dzielnic
 52 II,7 |         Kujawach Piastów kujawskich, ziemia kujawska ulegała także podziałom
 53 II,7 |              na zachód przez Wisłę z ziemią Dobrzyńską, na południe
 54 II,7 |      Inowłocław, później Inowrocław.~Ziemia Dobrzyńska, za Wisłą położona,
 55 II,7 |              Skrwa. Za Drwęcą leżała ziemia Chełmińska, później województwo
 56 II,7 |       Dobrzynie nad Wisłą i uposażył ziemią, położoną między strugami
 57 II,7 |         ludność. W połowie XVI wieku ziemia Dobrzyńska na przestrzeni
 58 II,7 |        Łęczyckiem, pierwsze miejsce.~Ziemia Dobrzyńska dzieliła się
 59 II,7 |        Lipnowskie, Rypińskie i inne.~Ziemia ta, lubo uchwałą sejmu 1717
 60 II,8 |          Wielkopolskiej. Obszerna ta ziemia, jedno ciało z Polską od
 61 II,8 |              Wielkopolsce była tylko ziemia Łęczycka, w części Kujawska
 62 II,8 |             swobodnego dziedziczenia ziemią.~Królewszczyzny, jak wiadomo,
 63 II,8 |               w jakie obfitowała np. ziemia Krakowska. Mazowsze posiadało
 64 II,9 |        leżało księstwo Płockie, oraz ziemia Zakroczymska, należąca do
 65 II,9 |          Gostyńskie, czyli, że każda ziemia miała gród swój własny.
 66 II,10|            1495 r. życie zakończył – ziemia Płocka, czyli księstwo,
 67 II,10|             wcielonem), mianowicie z ziemią jego Ciechanowską. Granicę
 68 II,10|        rzeczki: Orzyc i Lidynia, a z ziemią Wyszogrodzką od Blichowa
 69 II,10|           rzeką Wkrą i Prusami, oraz ziemią Ciechanowską, nosiły miano
 70 II,11|        pierwej małoludnych. Dopiero „ziemia” miała już pewien charakter
 71 II,11|           jakieś rzeki i strugi, np. ziemia Chełmińska leżała między
 72 II,11|      ziemiami”, bo dosłownie była to ziemia pomiędzy wodami i bagnami
 73 II,11|             być stosowany. W Polsce „ziemia” dzieliła się na „powiaty”,
 74 II,11|           pewnych władz. To też, jak ziemia była mała, mogła nie dzielić
 75 II,11|            ich najwięcej, bo cztery. Ziemia Płocka, będąca zarazem województwem,
 76 II,11| południo-zachodowi, na kilku milach, ziemia Łukowska. Granica ta wschodnia,
 77 II,11|         stanowiła granicę Mazowsza z ziemią Łukowską mała rzeczka Muchawka.
 78 II,11|      ciechanowskiego i liwskiego.~1) Ziemia Czerska, rozległa mil kwadratowych
 79 II,11|          Grójec, Garwolin i Góra.~2) Ziemia Warszawska, rozległa mil
 80 II,11|             żywot swój zakończył.~3) Ziemia Wiska, zajmująca północny
 81 II,11|              czasów piastowskich.~4) Ziemia Wyszogrodzka, dla zbyt małej
 82 II,11|            sądy ziemskie i grodzkie. Ziemia Wyszogrodzka należała po
 83 II,11|            baryłkę, czasem dwie”.~5) Ziemia Zakroczymska, 21 mil kwadratowych
 84 II,11|           Serocku i Nowemmieście.~6) Ziemia Ciechanowska, 49 mil kwadratowych
 85 II,11|     stołeczne ziemi, i Przasnysz.~7) Ziemia Łomżyńska, przeszło 77 mil
 86 II,11|      mazowiecki Kurpiów. Sejmikowała ziemia w Łomży, gdzie obierała
 87 II,11|             ziemstwo w Zambrowie.~8) Ziemia Rożańska, około 161/3 mili
 88 II,11|             deputata na trybunał.~9) Ziemia Liwska, rozległa mil kwadratowych
 89 II,11|           odgranicza ją od wschodu z ziemią Drohicką, czyli od województwa
 90 II,11|       pieniędzy staro-rzymskich.~10) Ziemia Nurska, rozległa mil kwadratowych
 91 II,12|           Polskie, czyli Królewskie.~Ziemia Chełmińska, dana przez Konrada
 92 II,13|             Województwo Chełmińskie.~Ziemia, położona pomiędzy Wisłą,
 93 II,13|           swego Chełmna (nad Wisłą), ziemią Chełmińską. Mieczysław I
 94 II,13|          Prusy polskie Koronie, cała ziemia Chełmińska pozostawała w
 95 II,13|              książęcych, na zachód z ziemią tychże Krzyżaków, która
 96 II,13|          Sasinowskiej, na południe z ziemią Dobrzyńską i powiatami Sierpskim
 97 II,13|             województwa stanowiącej. Ziemia ta rządziła się wspólnie
 98 II,13|              do trybunału koronnego. Ziemia Chełmińska odprawiała sądy
 99 II,13|          Ossę, jako znak graniczny z ziemią Prusów. Krzyżacy, zostawszy
100 II,16|          część województwa stanowiła ziemia Kaszubska, Baltykiem i zatoka
101 II,16|              ich tutaj nie będziemy.~Ziemia, z której utworzone zostało
102 II,16|           chciwość sąsiadów. Słowem: ziemia Pomorska zachowywała aż
103 II,17|            Podolskie, 7) Lubelskie z ziemią Łukowską, 8) Bełzkie, 9)
104 II,18|           województwem Sieradzkiem i ziemią Wieluńską, od której granica
105 II,18|           województwem Krakowskiem a ziemią Sanocką, do województwa
106 II,18|           położona już za Karpatami, ziemia Spiska. Była to cząstka
107 II,18|     krakowskiej ziemi. Od tego czasu ziemia Spiska oderwana od Polski
108 II,18|         dziedziną Węgier”. Roku 1412 ziemia Spiska powróciła na prawie
109 II,18|   Sprawiedliwy podarował roku 1179 z ziemią okoliczną temuż, co i Siewierz,
110 II,18|          błękitnem polu, z literą Z. Ziemia Sądecka w województwie Krakowskiem
111 II,18|             żółto i dziewięć gwiazd.~Ziemia Krakowska uważana była za
112 II,19|            około roku 1471 odłączona ziemia Lubelska poczęła tworzyć
113 II,19|              województwo Lubelskie i ziemia Łukowska, do województwa
114 II,19|             Sandomierskiego należała ziemia Stężycka, na prawym brzegu
115 II,19|              nie z Lubelskiem, ale z ziemią Przemyską województwa Ruskiego.
116 II,19|   województwa Ruskiego. Granica ta z ziemią Przemyską biegła od Krzeszowa
117 II,19|              Pilzneński, oraz siódma ziemia Radomska. Ziemia Radomska
118 II,19|              siódma ziemia Radomska. Ziemia Radomska miała zaiste słuszniejsze
119 II,20|              Województwo Lubelskie z ziemią Łukowską.~Że przestrzeń
120 II,20|     wspominają. Długosz twierdzi, że ziemia Lubelska, gęsto pierwej
121 II,20|       podzielił Polskę między synów, ziemia Lubelska dostała się Henrykowi
122 II,20|       Lubelskie, jako jedna całość z ziemią Łukowską, graniczyło: na
123 II,20|              Podlaskiem, na wschód z ziemią Chełmską i małemi przestrzeniami
124 II,20|           Łukowski, nazywany zawsze „ziemią Łukowską”, oddzielony był
125 II,20|               równających wszystko z ziemią i uprowadzających lud w
126 II,21|      kronikarze zanotowali, że ludna ziemia Lubelska zaczęła wtedy przemieniać
127 II,21|        Krzyżacy z tytułu Jadźwingów (ziemia bowiem wszelkich pogan była
128 II,21|       zachodnia Podlasia, najprzód z ziemią Łukowską, a od rzeki Liwca
129 II,21|              i komisarza do Radomia.~Ziemia Drohicka sejmikowała i sądy
130 II,21|             mazowiecki), sejmikowała ziemia Mielnicka i odbywały swoje
131 II,21|            sądy ziemskie i grodzkie. Ziemia ta szeroka tylko na mil
132 II,21|             świętego Szymona i Judy.~Ziemia Bielska zachowała najwięcej
133 II,21|    województwa Podlaskiego stanowiła ziemia Bielska, ciągnąca się z
134 II,21|        poboru podymnego w roku 1676, ziemia Bielska posiadała pierwszych
135 II,22|           rządziły się osobno, nadto ziemia Chełmska oddzielona była
136 II,22|              powiatu Żydaczewskiego. Ziemia Lwowska z powiatem Żydaczewskim
137 II,22|  kasztelanowie: przemyski i sanocki.~Ziemia Lwowska używała tegoż herbu,
138 II,22|         Lwowie województwa: Ruskie z ziemią Halicką, Kijowskie, Wołyńskie,
139 II,22|           Powiat Żydaczewski, lubo z ziemią Lwowską społem chodził,
140 II,22|              wsi 170 i miasteczek 9.~Ziemia Przemyska dzieliła się na
141 II,22|          Gródka (w ziemi Lwowskiej).~Ziemia Sanocka, na podgórzu Karpackiem,
142 II,22|        podgórzu Karpackiem, pomiędzy ziemią Przemyską, a grzbietem Beskidów,
143 II,22|           takiej samej chorągwi, jak ziemia Przemyska, z orłem dwugłowym
144 II,22|           licznemi dobrodziejstwami.~Ziemia Halicka, rządząc się osobno
145 II,22|           sejmiku halickim wybierała ziemia sześciu posłów na sejm walny (
146 II,22|        wojskowy wszystkiej szlachty. Ziemia posiadała jednego senatora
147 II,22|             za Jagiełły w roku 1416.~Ziemia Chełmska stanowiła anklawę,
148 II,22|          Chełmską wcielił do Korony.~Ziemia Chełmska rządziła się oddzielnie
149 II,23|          niektórych książąt ruskich, ziemia Bełska, prawem naturalnego
150 II,23|    Kujawskiego) zajął Ruś Czerwoną z ziemią Bełską. Spory jednak nie
151 II,23|        ziemię Bełską, a tym sposobem ziemia ta dostała się powtórnie
152 II,23|            drugi w lutym roku 1462), ziemia Bełska, jako po książętach
153 II,23|           przedniemi łapami do góry. Ziemia Bełska, zostając od roku
154 II,23|        Lubelskiego, a równe prawie z ziemią Chełmską), graniczyła z
155 II,23|           Chełmską), graniczyła z tą ziemią od północy, z Wołyniem w
156 II,23|            południa i z Lubelskiem i ziemią Przemyską na zachód. Województwo
157 II,24|    Świdrygiełły w roku 1434 obszerna ziemia Wołyńska została bezpośrednią
158 II,24|   województwo Wołyńskie z Bełskiem i ziemią Chełmską, a prawie cała
159 II,25|              powiada, że „chcąc, aby ziemia podolska, będąca w stanie
160 II,26|         kronikarzy ruskich, Nestora, ziemia kijowska nad Dnieprem zamieszkana
161 II,26|          tłómaczy. Ukraina, to każda ziemia na kraju czyli na krańcu,
162 II,26|     zaciężyło niebawem nad rozkoszną ziemią ukrainną. Nieprzerwane pasmo
163 II,27|              państwy Jego król. m. i ziemią Wołoską oraz Białogrodem,
164 II,28|            tam (roku 1246) zabity, a ziemia czernihowsko-sierwierska
165 II,28|              Narymuntowiczowi. Odtąd ziemia Czernihowska przez półtora
166 II,32|       litewskiego auksztas – wysoki.~Ziemia żmudzka graniczyła na północ
167 II,36|     Witebskie graniczyło na północ z ziemią Pskowską, na wschód z województwem
168 II,36|             województwo w Witebsku a ziemia Orszańska i powiat w Orszy,
169 II,37|             Kijowskiem, Wołyńskiem i ziemią Chełmską ciągnęła się ze
170 II,40|            wschód z jeziorem Pejpus, ziemią Pskowską i województwem
171 II,40|            wraz z Kurlandyą, to jest ziemią na południe zatoki Rygskiej,
172 II,41|            było, że Kurlandya (t. j. ziemia Kuronów) zarówno z Inflantami
173 III,1|         swoją władze duchowną nad tą ziemią, od miejsca, gdzie Drwęca
174 III,1|            nim nastało. W wieku XIII ziemia Łukowska z dawna należała
175 III,1|             Mazowsza tego należała i ziemia Chełmińska, ale biskup płocki,
176 III,3|              województwo Lubelskie z ziemią Łukowską, ziemię Stężycką
177 III,3|     Sieradzkie, Łęczyckie i Rawskie, ziemia pomorska i Kaszuby. W dyecezyi
178 III,3|       podolskiego i za Karpaty, gdyż ziemia Spiska do niej jeszcze należała.
179 III,3|            Łukowskiej i Stężyckiej z ziemią Chełmską. Oprócz katedry