Czesc,  Rozdzial

 3515 III,4    |             czortkowski, bielecki, łanowicki, łukski, biesiedzki, lwowski św.
 3516 II,22    |                  stołeczne ziemi, przy ujściu Łukwi do Dniestru, jeden z grodów
 3517 II,22    |                    Świtiaskie czyli Świtiach, Łuna, Biała.~Dzieje ziemi Chełmskiej
 3518 III,3    |                    Filip, rzucili się, jak na łup, na własności kościelne.
 3519 Wst,8    |                potrzebowali ciągłych łupów. A łupem pożądanym był zarówno lud,
 3520 III,1    |                       zrobił pamiętną wyprawę łupieską (r. 1039) do Gniezna. –
 3521 III,1    |                      w Polsce, przedsięwzięli łupieski na nią najazd, mając głównie
 3522 II,26    |                    Tatarzy w swoich wyprawach łupieskich „koszem” zapadali.~Gdy przewaga
 3523 Wst,7    |                    wyprawę krzyżową przeciwko łupieskim Jadźwingom i Prusom, którzy
 3524 II,13    |                    ludne ziemie lechickie i z łupieżą umykały do bezpiecznych
 3525 II,21    |                     Mazowsze, skąd napadali i łupili żyzną Małopolskę.~Straszliwy
 3526 II,7     |                       Krzyżaków, najeżdżana i łupiona przez Prusaków i Litwę,
 3527 II,26    |                      wielokrotnie zdobywany i łupiony przez Rurykowiczów, wydzierających
 3528 II,13    |                   nich żywe krynice;~Ujźrzysz lusthauzy i ogrody śliczne,~Drzewa
 3529 II,41    |                  Religia w księstwie panująca luterska. Księstwo Kurlandzkie dzieliło
 3530 Wst,4    |               przezwali się Polanie, a drudzy Łuticzanie, (Łęczycanie), inni Mazowszanie,
 3531 Wst,2    |                    obcoplemiennych. Obotryci, Lutycy, Winuli i Czesi oddzielali
 3532 Wst,4    |                  kolejno naprzód Polan, potem Łutyczan (tak Łęczycan nazywał ze
 3533 Wst,7    |                      w dół Odry posiadłości z Luzacyą i ziemią Głogowską. Ci to
 3534 Wst,7    |                   roku) nad Odrą Śląsk cały i Luzacyę od stryja swego, Bolesława
 3535 Wst,6    |                       walkach z Sasami ziemię Łużycką z Budziszynem odzyskał we
 3536 Wst,5    |                    Polskę mieszkową od Serbów łużyckich i Milczan, których ziemie
 3537 II,22    |                którego imienia otrzymał nazwę Lwihorod. Drugi zamek stanął na dole,
 3538 III,3    |                kijowska i halicką. Władykowie lwowscy byli tedy z początku sufraganami
 3539 III,3    |                Później pod władzę arcybiskupa lwowskiego dostały się jeszcze trzy
 3540 III,3    |                 Gnieźnieńskiej. Arcybiskupami lwowskimi bywali: Grzegorz z Sanoka,
 3541 II,26    |                     skąd biegł już Podolem ku Lwowu, omijając Bar i Czarny Ostrów.
 3542 Wst,3    |                  Rusinom, wierniki do łaźni i łyka składali im w dani”.~Piątym
 3543 III,3    |             Tyśmienicy, Złoczowie, Jazłowcu i Łyścu.~18. Biskupstwo Łuckie,
 3544 III,2    |                    się, że za wpływem opactwa Łysogórskiego powstało także w ziemi Sandomierskiej
 3545 II,36    |                     witebskich, Marko Ślinicz Łytka, na czele 500 Witebszczan
 3546 II,16    |                     gdy pokój ten podpisywał, łzy potoczyły się z oczu królowi.~
 3547 II,13    |                    Ossy za pomocą wodociągu i machiny, której wynalezienie tradycya
 3548 II,22    |               zabużnej leżał Opalin, Lubomla, Maciejów i najdalej, bo na samym
 3549 Wst,7    |                   przyczyną jego oderwania od macierzy narodowej. Konrad zmarł
 3550 II,32    |                    przez litewską. Zygmunt I, mądry i sprawiedliwy władca, a
 3551 Wst,8    |                      to jest ani Niemcom, ani Madziarom, ani Tatarom, ani Litwie.
 3552 Wst,2    |             Morawianie i Słowacy, od Awarów i Madziarów – Bużanie, Dulebowie, Drogowiczanie
 3553 Wst,1    |                   ujarzmionych, a jedni tylko Madziarowie (Węgrzy) zdołali zachować
 3554 Wst,6    |                       cesarzem Henrykiem II w Magdeburgu, monarcha polski otrzymał
 3555 II,39    |                       1496 nadał miastu prawo magdeburskie, które następni monarchowie
 3556 II,22    |                       1366 obdarzył go prawem magdeburskiem i licznemi dobrodziejstwami.~
 3557 III,1    |                       związku metropolitalnym magdeburskim. Tak więc Otton III z Bolesławem
 3558 II,9     |                    południowi płynęła rzeczka Magielanka, wpadająca do Pilicy pod
 3559 II,16    |                    gotycki, miejsce posiedzeń magistratu gdańskiego, pamiętne w dziejach
 3560 II,20    |                     rzadko spotykane w sferze magnackiej tak podniosłe poczucie obowiązków
 3561 III,2    |                     za Bolesława Krzywoustego magnat polski Piotr Włast, nazwany
 3562 II,11    |                       której dosięgała wprost Magnuszewa, odgraniczając Mazowsze
 3563 II,11    |                      szlachty zagrodowej, nie mającej kmieci, 12.031. Widzimy
 3564 II,24    |                  rodów wołyńskich. Zmarnowali majątek, ostatkiem gonią, dobra
 3565 II,37    |                   kilka wieków później, nawet majątki prywatne nie miały często
 3566 II,22    |                     się kupiectwem na Rusi, z majątków wyzuł i zakazał im prowadzenia
 3567 II,16    |                wiejskiej, takie same podziały majątku ziemskiego pomiędzy dzieci
 3568 III,1    |               arcybiskup większym otaczał się majestatem, niż najpotężniejszy książę
 3569 II,40    |                     uwięzić i sądzić o obrazę majestatu. Skazano ich na śmierć,
 3570 II,24    |                       nie przestawał szafować majętnościami ordynacyi, uznała konstytucya
 3571 II,1     |              Prowincya Wielkopolska.~(Polonia Major).~Dawna Polska dzieliła
 3572 III,3    |               przywilejem królów polskich. Od Makarego Tuczapskiego, który został
 3573 II,21    |               kadencje w Miedzny, Sokołowie i Makobodach. Podczas roków, czyli kadencyj
 3574 II,13    |                  śpice,~I wież wysokich złote makowice,~Co swymi wierzchy modre
 3575 Wst,6    |                  szreńska, słupska, grzebska, makowska, wiska i inne), 3) groby
 3576 II,11    |                      ma 2 powiaty: Rożański i Makowski. Sejmikuje w Rożanie, gdzie
 3577 Wst,10   |                     pełnomocnik jego Benedykt Makra przybył w styczniu roku
 3578 II,6     |                   rolniczych ówczesnej Europy maksymum zaludnienia.~Senatorów większych
 3579 III,1    |                    ksiąg, a nawet przeważnie: malarstwem, budownictwem i ogrodnictwem,
 3580 II,14    |                        Kiszporski, Elbląski i Malborski. Starostwo grodowe Kiszporskie
 3581 Wst,12   |                handlowe miasto w województwie malborskiem, które przez ugodę welawską
 3582 Intro    |                       i prowincyj, oraz prace Małeckiego, Abrahama i Juliana Bartoszewicza
 3583 II,6     |                     którem osiwiały w bojach, maleńki ciałem sędziwy Piast, wysiekł
 3584 Wst,3    |                  wyrazy podobne, jak: kalina, malina, wymawia kałyna, małyna,
 3585 II,32    |                  Strumiłło, Giedmin, Wysocki, Malinowski, Konopiński, Dauksza, Wojzgiałłd,
 3586 III,3    |                  unickim w Łucku był Eustachy Maliński, zmarły w roku 1620, ostatnim
 3587 II,24    |                       700 beczek miodu, okrom małmazyi (wino greckie), piwa i innych
 3588 III,1    |                   Bober, Sieradz, Spicymierz, Małogość, Rosprza, Łęczyca, Welborz,
 3589 II,19    |                zawichostskiego, żarnowskiego, małogoskiego, połanieckiego i czechowskiego.
 3590 II,9     |              Władysław II i Ziemowit IV, byli małoletnimi podczas zgonu ojca (roku
 3591 III,3    |                       rządził krajem w czasie małoletności książąt lub pierwszym był
 3592 Wst,9    |                     zamierzał emigrować wgłąb małoludnej Rusi.~Ale topór, zawieszony
 3593 II,2     |                      miejsce zajmował leśny i małoludny Wałecki (Źródła dziejowe
 3594 II,11    |                zaludniania się okolic pierwej małoludnych. Dopiero „ziemia” miała
 3595 II,17    |                   Polanie jechać do Krakowa i Małopolanie do Gniezna na sejmy, uważając
 3596 II,29    |                       Już za Zygmunta Augusta Małopolanin, Mikołaj Tarło ze Szczekarzewic,
 3597 II,17    |                      a młodsza jej siostrzyca Małopolski1). Kiedy powstała ta odrębność
 3598 III,2    |                  przez Jaksę herbu Gryf, pana małopolskiego, który w pielgrzymce do
 3599 Wst,9    |                  zasłużonemu rycerzowi i panu małopolskiemu.~ ~ ~
 3600 II,18    |                       krakowski był generałem małopolskim i miał pod swoją jurysdykcyą
 3601 II,17    |            Wielkorosyi powstaje w XVIII wieku Małorosya.~ ~
 3602 II,35    |                   stronę Nieświeża ciągną się malownicze wzgórza i piękne miejscowości,
 3603 II,18    |                      wszystkich niepodobna. W malowniczej i rozkosznej ziemi Krakowskiej
 3604 II,24    |                    się miała dostać kawalerom maltańskim, obowiązanym na kresach
 3605 II,23    |                     Bełskiego, iż nawet w tym maluczkim obrębie, jaki pozostał,
 3606 II,22    |                       wzniesiony, a pod nim w małym sklepie zwłoki jego spoczywają.
 3607 II,32    |                       i też same, co Litwy, z małymi odcieniami. Ta jednak głównie
 3608 Wst,3    |                       malina, wymawia kałyna, małyna, więc i nazwa Wołyń urobiła
 3609 Wst,9    |               dziejowe wypadkiem, którym było małżeństwo syna Łokietkowego, młodego
 3610 III,2    |                  księcia śląskiego, na prośbę małżonki jego, św. Jadwigi. Koszta
 3611 II,1     |                    votorum). Ubiegający się o mandat deputacki lub poselski powinni
 3612 Wst,13   |                       zatargów granicznych. W manifeście podziałowym Fryderyka, po
 3613 Wst,13   |                      13. września wyszły trzy manifesty okupacyjne trzech dworów.~
 3614 II,40    |                 Grotus, Mohl, Denhof, Rejtan, Manteufel i inni. Druga część, jak:
 3615 II,27    |                  Beauplan naznacza ją na swej mapie, poczynając od Dniestru,
 3616 Intro    |               Objaśnienie wstępne.~Niski stan mapografii i topografii za czasów istnienia
 3617 Wst,8    |                 polskim za Odrą, stanęła nowa marchia brandeburska. Świętopełk
 3618 Wst,10   |                     zadnieprskiej. Posadnica, Marfa Borecka w Nowogrodzie, udała
 3619 II,31    |                Syrokomla swoim poematem p. n. Margier, także Liszków z rozwalinami
 3620 II,14    |                    się oparł napaści Alberta, margrabiego Brandeburskiego. Miasto
 3621 III,1    |                   oddać musiał ziemię Lubuską margrabiom brandeburskim, Niemcy przenieśli
 3622 Wst,8    |                   wobec sąsiedztwa zaborczych margrabiów brandeburskich i zuchwałego
 3623 Wst,8    |                  lipnicka i część santockiej. Margrabiowie wyparli osłabionych podziałami
 3624 II,14    |                     Marieburgum, po niemiecku Mariaenburg, co po polsku przemieniono
 3625 II,14    |                       był Malborg, po łacinie Marieburgum, po niemiecku Mariaenburg,
 3626 II,40    |             Dyneburgski, Rzeżycki, Lucyński i Marienhauski. Nie był to podział administracyjny,
 3627 II,40    |                        Lucyńskie, Rzeżyckie i Marienhauskie. Sejmiki odbywały się w
 3628 Wst,9    |                    Junigeda, Putenik, Onkeim, Marienwerder i wiele innych, po wielekroć
 3629 II,36    |          przedniejszych obywateli witebskich, Marko Ślinicz Łytka, na czele
 3630 II,19    |            kilkomilowe, pokłady kredy, wapna, marmurów, miedzi, a najwięcej żelaza.~
 3631 II,22    |                  strony, wyryty jest na małej marmurowej tablicy nagrobek sławnego
 3632 II,11    |                  komisyj, sądów asesorskich i marszałkowskich z kancelaryami. Przy tym
 3633 II,11    |                 nieustająca, sądy asesorskie, marszałkowskie, ziemskie, grodowe. W pałacu
 3634 II,35    |              ukoronowanym został (wraz z żoną Martą) na króla litewskiego z
 3635 II,26    |                     się ze szlakiem Czarnym u Martwych wód, przechodził na prawą
 3636 II,18    |                     pszenicą, żytem, słoniną, masłem i wszelką żywnością, lądem
 3637 Wst,4    |                  wieku XI, mianują ich ziemię Masovia. Skąd powstała ich nazwa,
 3638 II,10    |                  Płockim i Szreńskim; miast i masteczek 63, wsi 1115, których najgęstszą
 3639 Wst,3    |                 kijowskiego. Historyk arabski Masudi nazywa ich w wieku X Dulabe,
 3640 III,4    |                klasztoru krakowskiego, słynny matematyk, autor napisanej w roku
 3641 Intro    |                     na tym warstacie rozległy materiał geograficzno-historyczny,
 3642 II,26    |                   Beauplan, w wieku XVII brał materyał do budowy Kudaku. Samo wejście
 3643 Wst,11   |                       zarówno humanitarne jak materyalne. Weszły bowiem na arenę
 3644 III,2    |                  braci Polaków: Barnaba, Jan, Mateusz, Izaak i Krystyn, którzy
 3645 II,3     |                   lata, w poniedziałek po św. Mateuszu (w końcu września) zbierało
 3646 III,4    |                  Dalej i ta okoliczność, że w matrykułach uniwersytetu jagiellońskiego
 3647 III,1    |                       głośną w owych czasach. Matylda, siostra cesarzowej Gizeli,
 3648 III,1    |              poznańskiego Pawła, krakowskiego Maura i wrocławskiego Żyrosława.
 3649 III,3    |           najcenniejszych świątyń narodowych, mauzoleum pamiątek ojczystych.~6.
 3650 II,8     |              mazowieckich, czyli, jak wówczas mawiano, „na surowym korzeniu”.
 3651 Wst,4    |                Brückner twierdzi, iż Mazur od mazania, mycia (może umazania smołą)
 3652 Wst,4    |                równinę, inni znowu wywodzą od mazi, czyli smoły, której wyrobem
 3653 II,13    |                  Chrystyan poradził Konradowi mazowieckiemu ustanowienie zakonu „braci
 3654 Wst,4    |                        Nestor nazywa Mazurów „Mazowszanami”. Dokumenta, pisane po łacinie
 3655 Wst,4    |                  Uczony Brückner twierdzi, iż Mazur od mazania, mycia (może
 3656 II,8     |                        albo leża w bliskiem z Mazurami sąsiedztwie. Widocznie zatem
 3657 Wst,4    |                 wyrobem zatrudniali się leśni Mazurowie, a nawet jako smolarze rozchodzili
 3658 II,15    |                   stanowiła wyłącznie element mazurski, skoro biskupi polecali
 3659 II,15    |                    wsiami, od strony południa mazurskiemi, zaś od północy, to jest
 3660 II,21    |                   zachodu napływali gromadnie Mazurzy. Tak zaludniła się Rusią
 3661 II,24    |                    szkołę geometrów i później mechaników. Liceum krzemienieckie roku
 3662 III,3    |                  parafialny pod wezwaniem św. męczenników: Aleksandra, Ewancyusza
 3663 II,30    |                       krzyże na pamiątkę tego męczeństwa.~Wilno słynęło posiadaniem
 3664 Wst,13   |                      1754) aż trzy pamiątkowe medale. Pierwszy z nich przedstawiał
 3665 Wst,12   |                       Na stronie głównej tego medalu pomieszczony orzeł polski
 3666 II,32    |                   inaczej Wornie (u Krzyżaków Medeniken), z powodu założonej w nich
 3667 III,4    |                 Grodnie, a na Wołyniu jeden w Medereczu. W Królestwie Polskiem nastąpiła
 3668 III,3    |                     po łacinie samogitiensis, mednicensis, założone było przez Władysława
 3669 II,22    |               miejscowości w tej ziemi należy Medyka, gdzie to właśnie sędziwy
 3670 II,22    |                       odbywał się na błoniach Medyki. Wsi, opłacających podatek
 3671 II,15    |                      12) Mezlak, po niemiecku Mehlsack, i inne.~ ~
 3672 Wst,7    |                      gdzie dziś leżą księstwa meklenburskie. Aby zaś związek Słowian
 3673 II,27    |                   polu) pokryte są kawonami i melonami, winograd przyodziewa skały
 3674 II,25    |                    król Podole u synów Spytka Melsztyńskiego za 5000 grzywien czeskich
 3675 Wst,8    |                      przez Polaków Mendogiem, Mendakiem), pierwszy głośny władca
 3676 II,32    |                    Połonga, 25) Powendeń, 26) Mendingiany, 27) Korklany i 28) Zokany.
 3677 Wst,8    |                  Mindowe (zwany przez Polaków Mendogiem, Mendakiem), pierwszy głośny
 3678 II,35    |                  wznosi się góra, zwana dotąd Mendogową. Ustanowiony roku 1581 trybunał
 3679 Wst,10   |                       i sprzymierzywszy się z Mengligirejem, w wojnie rozpoczętej z
 3680 II,2     |                   Poznaniu. Była tu wówczas i mennica. Król układem w Namysłowie
 3681 II,13    |                   potwierdził 1457 roku prawo mennicy miastu, które też, z małemi
 3682 Wst,13   |                   Warszawskie, Ciechanowskie, Mereckie, Grodzieńskie, Bracławskie.~
 3683 II,31    |                     zamku, Birsztany, Olita i Merecz, któremu Zygmunt August
 3684 Wst,3    |                   dopływami średniego Niemna: Mereczanką, Strawą i Wilią. Ziemia,
 3685 II,30    |                     litewskich wiłkas, wilk i merga, dziewka), jedna z najstarszych
 3686 Wst,7    |                    się Bolesław (1135 roku) w Merseburgu złożyć hołd lenny cesarzowi
 3687 III,1    |                     wieku) trzy biskupstwa: w Merzeburgu, w Cycy i w Mysznach. Gdy
 3688 III,2    |                      franciszkańskie, to jest męski i żeński, przeniesiono Klaryski
 3689 III,4    |                   inni w obozach zachęcali do męstwa, a potem, jako świadkowie
 3690 II,19    |                 niepospolitemu hartowi ducha, męstwu, wytrwałości i żywotności
 3691 III,3    |                    zmarłych w pogaństwie. Gdy metropolici kijowscy zaczęli częściej
 3692 Wst,9    |                     kościół katedralny, potem metropolitalny. Chorągiew grodu z herbem
 3693 III,1    |                pozostawiono i nadal w związku metropolitalnym magdeburskim. Tak więc Otton
 3694 III,3    |                   Kijowa, zaczęli się nazywać metropolitami Rusi Czerwonej, mianowicie
 3695 III,3    |                       czcią przyjmowany przez metropolitę ruskiego i gubernatora.
 3696 II,24    |                    Sakowicz, Dubowicz, oprócz metropolitów.~Stolicami księstw były:
 3697 Wst,4    |                     piramidalna, przeszło 700 metrów nad poziom morza wysoka
 3698 II,30    |                      rycerstwa miejscowego, a metryka litewska wspomina nawet
 3699 II,16    |                 Człuchowskie, Gniewskie czyli Mewe, Hamersztyńskie, Mirachowskie,
 3700 Wst,4    |                    związek z wyrazem serbskim mezewo, oznaczającym z węgierska
 3701 II,15    |                    Wormith lub Vormitha); 12) Mezlak, po niemiecku Mehlsack,
 3702 Wst,5    |                      Al-Bekri’ego – są bardzo mężni i zaczepni, a gdyby nie
 3703 II,14    |                     Polsce wierny i roku 1520 mężnie się oparł napaści Alberta,
 3704 III,2    |            Zawichoście. Za przykładem siostry mężowskiej poszła też Kinga (córka
 3705 Wst,12   |                     który znaczył po polsku: „Męztwo Prusów wypędziło Krzyżaków.
 3706 II,22    |                      podpis dochował się Jana Mężyka z Dąbrowy, wojewody ruskiego,
 3707 Wst,2    |                dziejów każdego narodu ginie w mgle nieświadomości i zapomnienia,
 3708 II,18    |                 czasów Bolesława Chrobrego są mgliste i legendowe. Wiemy, że był
 3709 II,13    |                zbrojna,~Bóg cię tu żegnaj, bo mi pilno w drogę,~Mieszkać
 3710 II,30    |                       Oszmiański sądził się w Miadziolu. Starostwo grodowe wileńskie
 3711 Wst,4    |                       końca X wieku wspólnego miana narodu polskiego. Najstarszy
 3712 Wst,4    |                  naród i kraj wszystek począł mianować się Polską”. W którym wieku
 3713 II,4     |                 Koronie polskiej, które odtąd mianowało się województwem. Sieradz,
 3714 II,15    |                     królów, biskupi warmińscy mianowani byli zwykle z biskupów chełmińskich.
 3715 Wst,4    |               zamieszkany był przez Lechitów, mianowanych Pomorzanami. Nazywali oni
 3716 Wst,4    |                 pisane po łacinie w wieku XI, mianują ich ziemię Masovia. Skąd
 3717 II,9     |                    ciotka Katarzyna, wdowa po Michale Zygmuntowiczu litewskim,
 3718 Wst,10   |                   Kiejstutowicz z synem swoim Michałem bronili się przeciw wdzierstwu
 3719 II,33    |                  opanował Smoleńsk car Aleksy Michałowicz, a rozejm Andruszowski roku
 3720 III,2    |                      na uposażenie trzy wsie: Miechów, Zagurzyn i Komorów, wystawiwszy
 3721 III,2    |                      i Komorów, wystawiwszy w Miechowie klasztor i kaplicę, którą
 3722 II,12    |                    podkomorzych, 3 chorążych, miecznika i podskarbiego ziem Pruskich,
 3723 II,40    |                  rodów niemieckiego rycerstwa Mieczowców, jak: Borch, Plater, Hilzen,
 3724 Wst,6    |                    wsią Grodzkie (gród, zwany Mieczsług), w Święcku i nad Bugiem
 3725 II,11    |                     jej dzielnica, niegdyś za Mieczysławów Chrobrych grodami ich warowna,
 3726 III,1    |             obejmowało pierwotnie całą Polskę mieczysławową i z niego dopiero były wykrojone
 3727 Wst,4    |                  wieku stworzył silne państwo mieczysławowe, nie mógł powstać nagle
 3728 Wst,5    |                     Granica południowa Polski mieczysławowej przedstawia wiele niepewności.
 3729 II,32    |               następujących siedmiu powiatów: Miednicki, Kołtyniański, Knetowski,
 3730 III,3    |                       W roku 1417 zjechali do Miednik: Jan Rzeszowski, biskup
 3731 II,19    |                       kredy, wapna, marmurów, miedzi, a najwięcej żelaza.~Miasto
 3732 II,21    |                     odbywały swoje kadencje w Miedzny, Sokołowie i Makobodach.
 3733 II,25    |                   1530 obok Latyczowa widzimy Międzyboż, Chmielnik (czy nie na miejscu
 3734 II,25    |                  wielkich, magnackich fortun. Międzybożczyzna Sieniawskich nad górnym
 3735 III,3    |                       dunajewski, satanowski, międzybożski i jazłowiecki. Według konkordatu
 3736 II,24    |                       Klewańska 10. Korecka z Międzyrzecką 36 mil kwadratowych; włość
 3737 II,2     |                     mianowicie kasztelanowie: międzyrzecki, rogoziński, śremski, przemęcki,
 3738 II,2     |                    Nowodworskie, Rogozińskie, Miedzyrzeckie, Śrzedzkie, Śremskie, Babimostskie,
 3739 III,2    |                      w miejscu, nazwanem stąd Międzyrzeczem, w Wielkopolsce. Bolesław
 3740 III,4    |             Lubieszowie, Wilnie, Wiłkomierzu, Międzyrzeczu koreckim i t d. Za Stanisława
 3741 II,13    |                   swoim pisze:~„Od siebie się miej, gdzie wdzięczne winnice~
 3742 II,40    |                     kasztelana, wybieranego z miejscowej szlachty. Konstytucyą z
 3743 II,37    |                       w straży Browskiej jest miejscowość, zwana „Starą Białowieżą”,
 3744 II,18    |                  mogiła Wandy. Najsłynniejszą miejscowością w województwie Krakowskiem
 3745 II,18    |                       i w bardzo wielu innych miejscowościach.~ ~
 3746 Wst,3    |                      na nich osiadania, a lud miejscowy wyrazy podobne, jak: kalina,
 3747 Wst,8    |                   Krzyżacy ujarzmili i, pogan miejscowych bądź wytępiwszy, bądź wyparłszy
 3748 II,36    |                      także herb czyli pieczęć miejską z wyobrażeniem św. Weroniki
 3749 II,18    |               grobowców, zamków, murów, baszt miejskich i starsze od tego wszystkiego
 3750 II,32    |                    stalsze zasady sądownictwu miejskiemu (obacz Zbiór Praw Litewskich,
 3751 Wst,13   |                dokładnych jeszcze wówczas nie mieliśmy wcale.~Na wiadomość o traktacie
 3752 II,16    |                      na godzinę po dukacie za mieliwo. Najciekawszym był jednak
 3753 II,21    |                    Szmurłów i Lipków.~W ziemi Mielnickiej, najmniejszej z trzech ziem
 3754 II,11    |                     źródeł, a potem z rzeczką Mieniem do Nurca, a z Nurcem do
 3755 II,32    |                   pomocą rozesłanych po kraju mierników i rewizorów, wielkiej reformy
 3756 II,13    |                        Chełmża, nad jeziorem, mieściła w sobie po roku 1251 katedrę
 3757 II,11    |             publicznym przy placu Krasińskich mieściły się cztery jurysdykcye sądowe,
 3758 II,13    |                       Kowalewie z kadencyą co miesiąc. Niegrodowe starostwa były:
 3759 Wst,5    |                        t. j. wojska). Każdego miesiąca każdy z nich (t. j. z wojowników)
 3760 Wst,7    |                      politykę ku wschodowi i, mięszając się czynnie w zatargi wewnętrzne
 3761 Wst,11   |                      Dania jeszcze czas jakiś mieszała się do spraw inflanckich,
 3762 Wst,4    |                       objaśnienie, że obecnie mieszkają między rzeką Brdą a morzem
 3763 II,5     |                      w dawnej Polsce szlachta mieszkająca w granicach danego powiatu,
 3764 II,21    |                istnieje, a wykonany był przez mieszkającego w Warszawie rzeźbiarza francuskiego
 3765 II,35    |                     po Chodkiewiczu pamiątką, mieszkalny jeszcze na początku XIX
 3766 II,32    |             wszystkich okolicy, Towkinławkie, mieszkało szlachty domów 27, w Piłsudach
 3767 Wst,4    |                      iż w sąsiedztwie Polaków mieszkały i „ludy koczujące po lasach”.
 3768 II,10    |                       swego zdawała mu się do mieszkania nad wszystkie inne przyjemniejszą”.~
 3769 Wst,3    |               uzwingis znaczyłoby to samo, co mieszkaniec zakątny, pokucianin pobereżec.
 3770 Wst,5    |                  brzegu), odgraniczała Polskę mieszkową od Serbów łużyckich i Milczan,
 3771 II,36    |               Wielkiego księstwa Litewskiego, miewał już odtąd tylko „starostów”,
 3772 II,2     |                      Polski. Ziemia Poznańska miewała oddzielnych wojewodów już
 3773 II,35    |                       Radziwiłłów: Olbrachta, Mikołaja-Krzysztofa i Stanisława (w Grodnie
 3774 II,13    |            wynalezienie tradycya przypisywała Mikołajowi Kopernikowi. Inne miasta
 3775 II,11    |                  południo-zachodowi, na kilku milach, ziemia Łukowska. Granica
 3776 III,1    |                     nie ubliżał im, pomijając milczeniem.~Dalsza organizacya dyecezyalna
 3777 II,19    |                  pocztem swoim porządnie modo militari w powiecie swym przed własnym
 3778 Wst,9    |                    Europy przedstawiał potęgę militarną pierwszorzędną w świecie.
 3779 II,13    |                 słynęła przytem z pobożności, miłosiernych uczynków i tu zmarła 6.
 3780 II,19    |                   Głowaczewa i Ryczywołu na 3-milowej przestrzeni stanowiła tę
 3781 II,30    |                       założone zostały w 31/2 milowem sąsiedztwie. Gdy więc stały
 3782 III,3    |                     naukowych, ta pani zacna, miłująca swój naród, znacznym kosztem
 3783 III,4    |                   zgromadzenia, jak również i mimochodem podana przez Długosza wiadomość,
 3784 II,24    |                        a jednak cały zostawał mimowolnie pod wpływem polskiej cywilizacyi.
 3785 Wst,5    |                       X doba tych książąt już minęła, a wzmiankowane u Gallusa
 3786 II,24    |               ofiarował tu gabinet fizyczny i mineralogiczny po swoim stryju, prymasie.
 3787 III,4    |                   Sambora, ozdabiali rękopisy miniaturami. W kronice opactwa mogilskiego
 3788 II,17    |                Prowincya Małopolska.~(Polonia Minor).~Odwiecznym polskim zwyczajem,
 3789 III,2    |                    Braci Mniejszych”, Fratres Minores, i dlatego nazywany także
 3790 III,2    |                      i dlatego nazywany także Minorytami. Bolesław Wstydliwy, na
 3791 III,2    |                      Polaka, zakonnika reguły Minorytów, imieniem Benedykta, który
 3792 II,39    |                   Województwo Mińskie.~Mińsk (Minscum) nad Świsłoczą, dopływem
 3793 II,39    |                      na wielkie trzy powiaty: Miński, Mozyrski i Rzeczycki. W
 3794 II,39    |                   miasteczka Uzdy, w powiecie Mińskim brał swój początek Niemen,
 3795 Wst,5    |                        bogaty w chleb, mięso, miód i pastwiska. Daniny, wybierane
 3796 II,18    |                     statki, naładowane winem, miodem, pszenicą, żytem, słoniną,
 3797 II,16    |                      Tucholski, Człuchowski i Mirachowski. Powiaty: Gdański, Nowski
 3798 II,16    |                   czyli Mewe, Hamersztyńskie, Mirachowskie, Nowskie, Osieckie, Parchowskie,
 3799 III,1    |                   duchownej władzy biskupstwa Miśnieńskiego, a mianowicie Łużyce i okolice
 3800 III,1    |                       Biskupstwo Miśnieńskie (Miśnijskie), w Mysznach. Niemcy po
 3801 II,5     |                      w szkołach nie powierzać mistrzom, którzyby języka polskiego
 3802 II,37    |                  umiejętności przez rozumnych mistrzów, dostąpił pasterskiej dostojności
 3803 III,1    |                  części, uczyniwszy specyalną misyą biskupów kujawskich, na
 3804 III,1    |                    takowych swoją działalność misyjną. Franciszkanin Bartłomiej,
 3805 III,2    |                     Mieczysława I, pierwszymi misyonarzami, którzy przygotowywali Lechitów
 3806 III,1    |                      do klasztorów włoskich o misyonarzy. Na jednym z synodów rzymskich
 3807 II,41    |                     dwa oberhauptmannschafty: Mitawa i Seelburg ze stolicą w
 3808 Wst,6    |                   czerwieńskie, przed laty 27-miu zdobyte przez Ruś na Lachach,
 3809 II,10    |                       ziemstwo, zasiadające w Mławie. Sądy ziemskie odbywały
 3810 II,10    |                       Szreński, Niedzborski i Mławski. Z tych trzy ostatnie, położone
 3811 II,10    |                     byłe Płockie, niegrodowe: Mławskie, Płońskie i inne. Konstytucya
 3812 II,8     |               Bielskim, Płońskim, Sąchodzkim, Mławskim lub Nowomiejskim. W Wielkopolsce
 3813 II,11    |                     granicy pruskiej i miasta Mławy na południe, po rzekę Pilicę.
 3814 III,1    |                      w Polsce groźną burzę, a młode chrześcijaństwo przechodziło
 3815 Wst,9    |                 małżeństwo syna Łokietkowego, młodego Kazimierza, z Anną (Aldoną)
 3816 II,7     |                      Brodnicą położyła koniec młodemu zakonowi, a wówczas to Konrad
 3817 II,23    |                       Gdy jednak obaj pomarli młodo i bezżenni, bo przed dojściem
 3818 II,26    |                   zażywał, polecając w opiekę młodocianego syna swego, Bazylego. Kazimierz
 3819 II,4     |                 warujące następstwo tronu dla młodszej córki Ludwika, Jadwigi,
 3820 III,3    |                       dwudziestu uczących się młodych Litwinów. Tym sposobem pierwsze
 3821 III,2    |                    niebezpieczeństwo, grożące młodym latoroślom Kościoła wogóle,
 3822 II,24    |                       Waleryan Strojnowski, w Młynowie mieszkał i umarł znany w
 3823 III,1    |                    założonego w wieku XI. Gdy mnich z klasztoru oliwskiego,
 3824 III,2    |                     franciszkańskich wnosić o mniejszem ich znaczeniu dla tych krajów
 3825 II,22    |                        był biskup chełmski, a mniejszym chełmski kasztelan. Powiat
 3826 II,3     |                     drugi kasztelan większy z mniejszymi: nakielskim i kamieńskim.~
 3827 III,1    |                      1000 Gnieźnieńskiej (jak mniema profesor Abraham) pozostawiono
 3828 II,15    |                       zaginionego miasta, jak mniemali niektórzy, ale od plemienia
 3829 Wst,1    |               późniejszym historykom powód do mniemania, że Słowianie dopiero w
 3830 II,22    |                       Baliński rozpowszechnił mniemanie mylne, że leżały one nad
 3831 III,1    |                 Razinie, czy Ryczynie, i stąd mniemano w wiekach późniejszych,
 3832 Wst,13   |                   doznawać od Polaków i żądał mniemanych kapitałów które jakoby należały
 3833 II,23    |                  Koroną zostały, a miasta ich mnogimi przywilejami uposażone.~
 3834 Wst,13   |                   opór wobec uczynionej przez mocarstwa groźby dalszego zajęcia
 3835 Wst,12   |                   panowania Michała Korybuta, Mochamed IV, na czele ogromnego wojska,
 3836 Wst,5    |                    kołach. W rogach są cztery mocne podpory, a na nich, zawieszony
 3837 II,12    |                     że: „Toruń piękny, Elbląg mocny, Gdańsk bogaty”. Wszystkie
 3838 II,16    |                     należały: Pucko z zamkiem mocnym i portem wojennym polskim
 3839 II,13    |                      ukrytego w niedostępnych moczarach i zawalonych złomami puszczach.
 3840 II,37    |                      a najsilniejszą twierdzą moczary – Polesie mające najwięcej
 3841 III,4    |                     Przemyskiej, Zamojskiej i Modereckiej, obejmujących razem 27 klasztorów.
 3842 II,19    |                       poległo 49 dominikanów, modlących się w świątyni. Krwi zaś
 3843 III,4    |                       Jadąc przez Kraków, gdy modlił się u Karmelitów na Piasku
 3844 II,19    |                       pocztem swoim porządnie modo militari w powiecie swym
 3845 III,1    |                      jeszcze pogańskiego, nie mogącego się pogodzić z absolutną
 3846 II,18    |                    być potężnym, bo większych mogił, niż jemu i Wandzie, Lechici
 3847 II,26    |                       pustyni oryentowano się mogiłami. Szlaki główne, po doprowadzeniu
 3848 II,7     |              późniejsze powiaty: Wągrowiecki, Mogilnicki i Szubiński. Nazwa to odwieczna,
 3849 II,22    |                  Sołotwińskie, Krasnopolskie, Mogilnickie i inne. Herb ziemi wyobrażał
 3850 III,2    |                     doby Piastów: roku 1065 w Mogilnie, cztery mile od Gniezna,
 3851 II,3     |                Wągrowiec, opactwa cysterskie; Mogilno, opactwo benedyktyńskie;
 3852 III,4    |                       wąchocki, koprzywnicki, mogilski i szczyrzycki, stanowiące
 3853 III,4    |                miniaturami. W kronice opactwa mogilskiego przechowała się wiadomość
 3854 III,4    |                     Jagiellończykiem a opatem mogilskim, Hirszbergiem. Po roku 1793
 3855 II,20    |                       piękne kamienice, że te mogłyby służyć do ozdoby każdego
 3856 Wst,11   |                   Hołdownik Polski, Jeremiasz Mohiła, osadzony przez Jana Zamojskiego
 3857 Wst,11   |                      czyli wołoskiem, Symeona Mohiłę, brata Jeremiaszowego.~ ~
 3858 Wst,13   |                  Witebskiem, do składu której Mohilew wszedł jako miasto powiatowe.
 3859 III,3    |                       się rozmaicie od miast: Mohilewa (białoruskiego), Mścisławia,
 3860 III,3    |            przystąpili, miało stolicę swoją w Mohilewie, później zwało się mścisławskiem,
 3861 III,3    |         gnieźnieńskich, a po drugim rozbiorze mohilewskich. W roku 1798 nuncyusz Litto
 3862 III,3    |                     przyłączone do metropolii mohilewskiej, a Kurlandya do biskupstwa
 3863 II,40    |                Weissenhof, Tyzenhaus, Grotus, Mohl, Denhof, Rejtan, Manteufel
 3864 III,3    |                    roku 1783 na archidyecezyę mohylewską. Roku 1793 wcielono do tej
 3865 II,11    |                Siedlec. Tym sposobem Węgrów i Mokobody leżały na Podlasiu, zamek
 3866 III,3    |                       w Warszawie, gdzie sejm Mokronowskiego wyznaczył im wsparcia rocznego
 3867 Wst,9    |                   łacinie miano geograficzne „Moldavia”; hospodar zaś zwany był
 3868 Wst,9    |                  wszystkie strony, nad Dunaj, Mołdawę i w stronę naszego Prutu
 3869 Wst,12   |                 hołdująca Polsce od wieku XIV Mołdawia.~Dnia 11. grudnia roku 1618
 3870 III,4    |                       oprócz wszystkich Rusi; Mołdawię, Siedmiogród i Tataryę.
 3871 Wst,9    |                 Hospodarowie to wołoscy czyli mołdawscy, a nie multańscy, obowiązywali
 3872 Wst,10   |                       hołd od nowego wojewody mołdawskiego, Stefana. Po zgonie Jagiełły,
 3873 Wst,12   |                   szczęśliwie dokonanej wojny mołdawskiej i rozpoczętej już wojny
 3874 Wst,9    |                  zwykle wojewodą wołoskim lub mołdawskim. Województwo dalsze, to
 3875 Wst,9    |                gniazdo rodzinne nienasyconemu Molochowi, tak, że cały naród litewski
 3876 II,16    |                  morza, przerznięte rzeczkami Mołtawą, dwiema odnogami wchodzącą
 3877 II,16    |                       i Radunią, wpadającą do Mołtawy, otoczone od północy i wschodu
 3878 Wst,9    |                   Bawarczyk wysłał Zakonowi z Monachium dwa przywileje, w których
 3879 II,6     |                 Krzywousty, dzieląc roku 1138 monarchię polską pomiędzy synów swoich,
 3880 Wst,6    |                      Rusi, przeniósł siedzibę monarszą z Gniezna do Krakowa. To
 3881 Wst,7    |              przywiązane prawo zwierzchnictwa monarszego nad innemi. Drugi z kolei
 3882 Wst,12   |               Nowogród siewierski, Czernihów, Monastersko, Paczapów, Trubczewsk, Newel,
 3883 Wst,13   |       Rzeczypospolitej, umieszczał jeszcze na monetach kurlandzkich herb Polski,
 3884 Wst,9    |                oswobadzając od jarzma Tatarów mongolskich Ruś naddnieprską, zapuścił
 3885 Wst,8    |                     wyzwalało ją z pod jarzma mongolskiego.~Pomimo upadku politycznej
 3886 Wst,8    |           rzeczywistości byli wasalami potęgi mongolskiej, której brzemię tak zaciężyło
 3887 III,2    |                     Sochaczewie. Po najeździe mongolskim, w Sieradzu roku 1260, w
 3888 II,30    |                     województwa w Horodle był Moniwid, który otrzymał wówczas
 3889 Intro    |                       dopełniło kilkadziesiąt monografij: ziem, powiatów, miast i
 3890 Wst,9    |                 Multanami” (tyle co Muntenia, Montania, ziemia za górami). O tej
 3891 Wst,9    |                    szkody. Wyrok ten podnosił moralne prawa Polski do tych dzierżaw,
 3892 Wst,13   |                  dalej w głąb Polski, co dało moralny powód Fryderykowi, że i
 3893 II,18    |                     zdobywali czasowo Czechy, Morawę i Słowacyę aż po Dunaj.
 3894 II,18    |                  Wieluńskiej na północy aż do Morawii i grzbietu Karpat powyżej
 3895 II,18    |                   wówczas książęta Czescy lub Morawscy i opanowywali Wrocław lub
 3896 Wst,4    |                  polskich, a niekiedy władców morawskich i czeskich pozostawali.
 3897 Wst,9    |                      lutym 1400 roku wykonali morderczy napad na ziemię Żmudzką.
 3898 II,24    |                     nieliczna i bądź skutkiem morderczych wojen i napadów, bądź napływu
 3899 II,27    |                      dziko rosną brzoskwinie, morele i szparagi.~Na południe
 3900 II,37    |                      1426, podczas strasznego morowego powietrza w Polsce i na
 3901 II,15    |              naznaczył jezioro Drużno, zatokę morską Friszchaf, a od północy
 3902 II,41    |                    prowadziła rozległy handel morski i posiadała poważną flotę
 3903 II,41    |                      flotę kupiecką na wodach morskich.~ ~
 3904 II,12    |                Bałtyku. Miały te ziemie porty morskie i zamki warowne, a w miastach
 3905 III,3    |                liczyła dyecezya 9: przemyski, mościski, krośnieński, dynowski,
 3906 III,3    |                      wschodniej na kijowską i moskiewską nastąpił w roku 1415.~11.
 3907 II,36    |                     1508 roku, skłonił wojska moskiewskie do odwrotu. Do wielkich
 3908 II,26    |           północo-wschodniej linii z carstwem Moskiewskiem stykało, rozstrzygały już
 3909 Wst,10   |                    ułatwiły wielkim książętom moskiewskim drogę do dalszych na Rusi
 3910 Wst,11   |                      więcej jeszcze na siebie Moskwę rozjątrzyli. Dnia 10. kwietnia
 3911 II,30    |                    Oboźny, Strażnik, Krajczy, Mostowniczy i Budowniczy, Strukczaszy,
 3912 II,23    |                      Lubaczewskie, Sokalskie, Mostowskie, Korytnickie, Tyszowieckie,
 3913 Wst,5    |                       Morawą. Źródła dziejowe mówią o zdobytej przez Polaków
 3914 II,30    |           Wiłkomierskiego pomięszane są wsie, mówiące po polsku i po litewsku.
 3915 Wst,2    |                    lechickich, to jest narodu mówiącego językiem polskim. Początek
 3916 II,22    |                      ten prosty, ale wszystko mówiący napis: Hic situs est Joannes
 3917 II,27    |                tureckiego”: „Jeśli Turcy będą mówić, iż to tatarskie są pola,
 3918 III,3    |                       obronniejszego. Halicz, mówił, jest bez murów i blisko
 3919 II,12    |                   Gdańsku, Elblągu i Torunia, mówiło pospolite przysłowie, że: „
 3920 Wst,5    |                   wieku X z Piastami, to czyż możliwe byłyby dla nich podboje
 3921 II,18    |                  wcześniejsze, to czyż byłoby możliwem zdobywanie krajów dalszych
 3922 II,26    |                 koniec miecza dotykał.~Podług możliwie ścisłych obliczeń, podanych
 3923 II,25    |              Jazłowiec nad Olchowcem, gniazdo możnego i głośnego rycerskiemi dzieły
 3924 II,8     |                    Mazowszu, byli to wszystko możni posiadacze ziemscy. W województwie
 3925 II,16    |                   kujawskiemu, pragnąc dać mu możność i obowiązek szerzenia chrześcijaństwa
 3926 II,7     |                    króla Łokietka, nie widząc możności opierania się dłużej napadom
 3927 II,5     |               zasiadło do rady wielu książąt, możnowładztwo świeckie i znakomitsze rycerstwo,
 3928 Intro    |            przedsięwzięliśmy przed laty 20-tu mozolną pracę wykreślenia tychże
 3929 II,26    |                 Dniepru, począwszy od Polesia Mozyrskiego aż do limanu dnieprowego
 3930 II,39    |                     wiec w Mińsku, Rzeczycy i Mozyrzu, wybierając z każdego powiatu
 3931 Wst,4    |                      zakasz, czyli kasz-huby. Mrongovius znowu w słownikach swoich
 3932 II,38    |                       Mścisławskie.~Mścisław (Mscislavia) nad rzeką Wiechrą, wpadającą
 3933 II,38    |                   wieku XII, a nazwany tak od Mścisława Romanowicza z linii smoleńskiej,
 3934 III,3    |                     Mohilewa (białoruskiego), Mścisławia, Orszy i Witebska, do których
 3935 II,24    |                 Jarosława. Był czas za Romana Mścisławowicza, że Włodzimierz wołyński
 3936 II,22    |                    księstwo Halickie Romanowi Mścisławowiczowi, zastrzegając hołd i posłuszeństwo.
 3937 II,38    |                     województwa był kasztelan mścisławski. Województwo nie było podzielone
 3938 II,38    |                        Pierwszym zaś wojewodą mścisławskim był Jerzy Ościk, herbu trąby.
 3939 III,2    |               Kanonicy regularni dwa opactwa: Mstowskie i Żegańskie, nie licząc
 3940 II,18    |           Lanckorońskie, Lelowskie, Libuskie, Mszańskie, Nowotarskie, Olsztyńskie,
 3941 Wst,6    |                      braku monarchy w Polsce, mszcząc się przytem za rok 1003,
 3942 II,9     |                  Sochaczewska: Sochaczewski i Mszczonowski, a Gostyńska: Gostyński
 3943 II,16    |                    fundowanym roku 1274 przez Mszczuga; Gniew nad Wisłą; Nowe,
 3944 Wst,8    |                       Tym sposobem po śmierci Mszczuja (1295 roku) Pomorze powróciło
 3945 Wst,8    |                       tego Świętopełka, zwany Mszczujem, będąc bezdzietnym, naznaczył (
 3946 Wst,5    |                       żyje w błotnistym kraju Mszka, ku północnemu zachodowi (
 3947 II,29    |                       wpadającą do Prypeci, z Muchawcem, wpadającym do Buga, a tem
 3948 II,11    |                  ziemią Łukowską mała rzeczka Muchawka. Granica ta, porzuciwszy
 3949 II,11    |                 Granica ta, porzuciwszy potem Muchawkę, zwracała się stanowczo
 3950 II,11    |                     rzeką Liwcem aż do ujścia Muchawki w pobliżu Siedlec. Tym sposobem
 3951 II,25    |                  Chmielnickie, Kopajgrodzkie, Mukarowskie, Płoskirowskie i t. d. Sejmiki
 3952 Wst,9    |                       tej różnicy dwóch nazw: Multan i Wołoszy, często dziś błędnie
 3953 Wst,9    |                   naśladując w tem Wołochów) „Multanami” (tyle co Muntenia, Montania,
 3954 Wst,9    |                wołoscy czyli mołdawscy, a nie multańscy, obowiązywali się zachować
 3955 II,10    |                  Bodzanowa do Wisły, strumień Mułtawa. Na południe od ziemi Wyszogrodzkiej
 3956 II,10    |                      na przestrzeni od ujścia Mułtawy do ujścia Skrwy. Zachodnią
 3957 II,2     |                     1776 uchwalono dla posłów mundury wojewódzkie, Poznańskie
 3958 II,39    |                 otrzymał pewien rodzaj swobód municypalnych zachodnio-europejskich.
 3959 Wst,9    |                Wołochów) „Multanami” (tyle co Muntenia, Montania, ziemia za górami).
 3960 II,25    |                      Latyczowski od Kalusa do Murachwy, z górnem Pobożem stanowiący
 3961 II,25    |              obwarowany przez królów polskich murami, Kamieniec uważany był za
 3962 Wst,14   |                     Dnia 1. grudnia 1806 roku Murat ustanowił administracyę
 3963 II,30    |                   generał-gubernatora Michała Murawiewa na Litwie, język polski
 3964 II,26    |                  Dniepru i Bohu aż do szlaku „murawskiego” i „pól oczakowskich”, a
 3965 II,26    |                    ciągnącej się ku „szlakowi murawskiemu”, mając niby rzekę Orelę
 3966 II,30    |                      8.420 dymów. W Oszmianie Murowanej, czyli Oszmiance, istniał
 3967 II,11    |                     tej ziemi, ze starożytnym murowanym zamkiem książąt mazowieckich,
 3968 II,7     |                     Dybowskie, Gniewskowskie, Murzynowskie i inne. Senatorów większych
 3969 III,4    |                      dzień każdy studyować je musi, kto chce dobrze władać
 3970 II,11    |                   dobrami, a do granic takich musiano nieraz stosować granice
 3971 II,26    |               tatarskim, dla czego tam miasta muszą być albo mocno obronne,
 3972 II,24    |                   uczynił później siedliskiem muz Waleryan Strojnowski, w
 3973 Wst,5    |                   jest wąska. Mają instrument muzyczny dęty, którego długość przechodzi
 3974 Wst,1    |                       do życia sielskiego, do muzyki, pieśni, tańców, biesiad
 3975 Wst,4    |                twierdzi, iż Mazur od mazania, mycia (może umazania smołą) nazwany
 3976 II,8     |                 często nie miewali ich wcale. Myliłby się, ktoby sądził, że np.
 3977 II,22    |                      rozpowszechnił mniemanie mylne, że leżały one nad rzeką
 3978 II,14    |                      z bramą Cwetor, a była i mynnica, w której działa lano. W
 3979 Wst,8    |                 godności królestwa, wznawiała myśl jedności monarchii koronacyami:
 3980 Wst,9    |                       bojarzy przejmowali się myślą szlachty polskiej i narodowością
 3981 Wst,13   |                      trzech potęg militarnych myśleć nie mogła. Sprawa rozgraniczeń
 3982 II,37    |                       białej wieży książęcego myśliwskiego zameczku, „puszcza Białowieska”.
 3983 II,32    |                    odwiecznych lasów, żyjąc z myśliwstwa, rybołówstwa, pszczelnictwa,
 3984 II,37    |                       Stefan Batory, zawołany myśliwy, nieraz tu z Grodna dojeżdżał,
 3985 II,36    |                         tudzież uwolnienie od myt w całem państwie litewskiem,
 3986 II,10    |              Prowadzić, radzę, nieś Karłowi1) myto,~Choć się odyma, niech cię
 3987 III,1    |                      podobnych o nim wzmianek nabiera pewnej wiarogodności wiadomość
 3988 III,4    |                    Lud z całej Litwy dążył na nabożeństwa i spowiedź do Bazylianów
 3989 III,4    |                       czynów rycerskich, przy nabożeństwach dziękczynnych opowiadali
 3990 III,3    |                     katedry, odprawiali swoje nabożeństwo. Władysław Jagiełło był
 3991 Wst,8    |                zapanował w Kijowie, a pragnąc nabrać powagi i zyskać poparcie
 3992 III,1    |                     arcybiskupa nowego blasku nabrała, gdy powiedziano w przywileju,
 3993 II,24    |                     zepsucie Lodomeria), nowo nabytym krajom nadała Austrya nazwę
 3994 II,21    |                    panowanie całą prawie Ruś, nabywała prawa do Podlasia z tytułu
 3995 Wst,2    |                   jakby w jej sercu położona, nachylona od Karpat i gór Olbrzymich
 3996 Wst,11   |                       osadzili Estonię, która naciskana od wojsk carskich, nie mogąc
 3997 Wst,13   |                niektórych posłów, przyjął pod naciskiem w dniu 22. lipca traktat
 3998 II,32    |               wyraźnie określone są obowiązki naczelnego Starosty żmudzkiego i ciwunów
 3999 II,30    |                   wysłał połączone wojska pod naczelnictwem syna swego, Michała, na
 4000 III,4    |                    ihumena (z greckiego wódz, naczelnik). Po wprowadzeniu wiary
 4001 Wst,4    |                      ludy, które miały swoich naczelników. Między tymi był Ismar,
 4002 II,22    |                    Nazwa województwa Ruskiego nadana być mogła Rusi Czerwonej
 4003 II,27    |                       w dorzeczu górnej Rosi, nadanej niegdyś, może przez Witołda,
 4004 II,27    |                 został Jędrzej kniaź Kapusta. Nadanie herbu nastąpiło roku 1589,
 4005 II,40    |                     widząc się wyzutą z dóbr, nadanych jej przed rządami szwedzkimi,
 4006 II,24    |                   rodzaj senatorów koronnych, nadawał obyczajem polskim przywileje
 4007 II,30    |                     niej tura przez Gedymina) nadawała się wybornie do zbudowania
 4008 II,40    |              utrzymanie niezawisłości państwa nadbaltyckiego, pozbawionego narodowych
 4009 II,27    |                  Bracławskiem czwarty powiat, Nadbohski i powiększyła odpowiednio
 4010 III,1    |                    biskupstwa Łukowskiego dla Nadbuża i zabużnej krainy Jadźwingów
 4011 Wst,9    |                  zostały pod berłem polskiem. Nadbużne zaś grody: Brześć, Mielnik
 4012 II,21    |                    zburzyli położony na górze nadbużnej zamek mazowiecki), sejmikowała
 4013 II,26    |                      ale obejmujący i Polesie naddnieprowe, urzędownie rozpadający
 4014 Wst,9    |                       Tatarów mongolskich Ruś naddnieprską, zapuścił się zwycięsko (
 4015 Wst,9    |               Kazimierz Wielki oswobodził Ruś naddniestrzańską z pod przewagi pogan i wziął
 4016 III,1    |                Kazimierz Wielki wyparł z ziem naddniestrzańskich przemoc Tatarów. Ludwik,
 4017 II,27    |                    winograd przyodziewa skały naddniestrzańskie, dziko rosną brzoskwinie,