Czesc,  Rozdzial

 5021 Wst,11   |                   Zawałocicze. Potem zająwszy Opoczkę, Krasne, Ostrow, stanął
 5022 II,19    |            Sandomierski, Wiślicki, Chęciński, Opoczyński, Stężycki i Pilzneński,
 5023 II,19    |                        Radomskie, Chęcińskie, Opoczyńskie, Nowomiejskie czyli Korczyńskie
 5024 II,36    |                 Czeladnina, u rzeki Kropiwny, opodal Orszy.~Pod koniec Rzeczypospolitej
 5025 Wst,8    |                  zawołano do najazdu. Tatarzy opodatkowali też stale dzierżawy ruskie,
 5026 II,11    |             organizacyi krajowej. Pewna grupa opol, wspólnie wiecująca i sądząca
 5027 Wst,4    |                 lechickie plemiona: Ślężanów, Opolanów, Dedeszanów, czyli Dziadoszanów,
 5028 II,11    |                    polami, tworzyła tak zwane opole, po łacinie vicinia – sąsiedztwo,
 5029 III,4    |                      w Radziejowie r. 1728, w Opolu r. 1743 i tu przemieszkiwał
 5030 Wst,9    |                  niemiecką. Ucisk, wywarty na opornych, przybrał ostateczne granice.
 5031 Wst,13   |                     Poznań, Wschowę i, pomimo oporu mieszczan, Toruń. Dnia 5.
 5032 III,4    |                   nabożeństwach dziękczynnych opowiadali z ambon waleczność wodzów
 5033 Wst,5    |                    krajów”, przytacza ciekawe opowiadanie Izraelity Ibrahima z wieku
 5034 Wst,13   |                     pruskim, pomimo wytrwałej opozycyi niektórych posłów, przyjął
 5035 Intro    |                    tomów „Źródeł Dziejowych”, opracowanych przez Ad. Pawińskiego i
 5036 Wst,13   |                zmuszony w kwietniu tegoż roku opuścić swoje księstwo. Sejm polski
 5037 Wst,14   |                       w trzy tygodnie Prusacy opuścili Warszawę. Dnia 1. grudnia
 5038 III,1    |                 kapłani pomordowani, kościoły opustoszałe, oto obraz, jaki przed nami
 5039 Wst,6    |                   jego większej od Polski. Po opuszczeniu Polski przez Bolesława Śmiałego,
 5040 II,24    |                      się wówczas żwawe walki. Ordynaci bowiem ostrogscy obowiązani
 5041 II,24    |                     sejmowa z roku 1766 dobra ordynackie za ziemskie, a donataryusze
 5042 II,35    |                     który był zwykłym pobytem ordynatów. Była tu galerya obrazów,
 5043 II,26    |               księstwa Litewskiego od strony „ordyńców”. Urzędownie raz pierwszy
 5044 II,28    |                     dwu, jako w Czerniechowie ordynowaliśmy, tak z Nowogródka (Siewierskiego)
 5045 III,1    |                     II, zasłynął jako gorliwy orędownik Kościoła w Polsce i założyciel
 5046 II,30    |               wschodniego. Potężnym na Litwie orędownikiem chrześcijan był Piotr Gastold,
 5047 II,26    |                murawskiemu”, mając niby rzekę Orelę za przedział od koczujących
 5048 II,26    |                       lecz faktyczna przewaga orężna lub silniejszy napór kolonizacyi.
 5049 Wst,11   |                       się do wzajemnej pomocy orężnej, wspólnych przymierzy, przywilejów
 5050 Wst,3    |                 rolnicze. Często zaś pomagali orężnie Litwinom i Jadźwingom, jako
 5051 Wst,5    |                      z tej ziemi, która odtąd organiczną część Polski piastowskiej
 5052 II,1     |                    stanowiących pewne ustroje organiczne i tradycyjne, nie można
 5053 II,2     |                 pochowani zostali obaj wielcy organizatorowie państwa Polskiego: Mieczysław
 5054 II,41    |                       uważał się za oddzielny organizm od ziemi Kurlandzkiej. Kraj
 5055 Wst,6    |              zrośniętego jeszcze społecznie z organizmem państwowym Polski, nie chcącego
 5056 III,1    |                      tylko dwa odłamy jednego organizmu. Wobec podobnego stanowiska,
 5057 Wst,8    |                 dzielnic książęcych w większe organizmy. Do tej właściwie epoki
 5058 Wst,1    |                    nowie (Waregi) i Bulgarzy, organizując państwa słowiańskie, przyjęli
 5059 III,3    |                      Z powodu unii lubelskiej organizuje się roku 1569 senat Rzeczypospolitej.
 5060 II,5     |                    sądy ziemskie: w Łęczycy w Orłowie i Brzezinach.~Miasta znaczniejsze
 5061 III,2    |                 parafie. Tak powstało opactwo Orłowskie na Śląsku w zależności od
 5062 II,1     |                    miasta, to jest w powiecie Orłowskim (przeciętnie po 14 na mili
 5063 III,3    |                  Kazimierz Wielki, zaręczając Ormianom prawa i swobody, oraz wolność
 5064 III,3    |           Niesieckiego było jeszcze kościołów ormiańskich 16; we Lwowie, oprócz katedry,
 5065 III,3    |            katolickiej, obrządkiem i językiem ormiańskim sprawowanej, wyznaczył w
 5066 II,15    |                Allenstein); 10) Gutstadt; 11) Orneta (po niemiecku Wormith lub
 5067 II,24    |                    pod Orszą. Syn jego z dóbr orstrogskich stworzył ordynacyę, która
 5068 II,36    |                     jednak południowa powiatu Orszańskiego, nie objęta tym rozbiorem,
 5069 II,36    |        Rzeczypospolitej nosił nazwisko „ziemi Orszańskiej”; ostatecznie zaś za Stanisława
 5070 II,26    |                      i na mil parę. W pustyni oryentowano się mogiłami. Szlaki główne,
 5071 II,35    |                        w którem przechowywano oryginał aktu unii lubelskiej. Szczorse,
 5072 II,13    |                    swymi wierzchy modre niebo orzą,~Obłoki porzą.~Toruń budowny
 5073 II,27    |                       jako pustyni, gdzieś na Orzechowaćcu w dorzeczu górnej Rosi,
 5074 II,18    |                     sejmowe z lat 1581 i 1616 orzekły, iż sejmiki tych księstw
 5075 II,21    |                      linia ta stanowić będzie oś, przecinającą podłużnie
 5076 II,27    |                       Przez wiek XVII i XVIII osadnictwo i zaludnienie pustyń posuwało
 5077 II,27    |                      Bracławskiem. Ruch atoli osadniczy począł już ogarniać pustynie
 5078 II,20    |                   nasiadła rolnikami i innymi osadnikami, potem, skutkiem napadów
 5079 Wst,8    |                 bezludnego prawie kraju przez osadników, przybywających z Mazowsza,
 5080 Wst,9    |               pokrewieństwem z Rurykowiczami, osadzał swoimi księstwa ruskie.~
 5081 II,26    |                      zw. bojarszczyzny, czyli osadzanie dokoła każdego zamku „hospodarskiego”
 5082 II,9     |                    grodowem. W zamku rawskiem osadzano zwykle więźniów najdostojniejszych,
 5083 Wst,11   |               polskiemu. Ale Szwedzi niebawem osadzili Estonię, która naciskana
 5084 Wst,6    |               granicach Polski piastowskiej z ościennymi ludami ciągnęły się prawie
 5085 II,38    |               wojewodą mścisławskim był Jerzy Ościk, herbu trąby. Drugim senatorem
 5086 II,13    |                    dopiero po zaborze pruskim osiadać tu (w roku 1773) zaczęli.
 5087 II,25    |                       z Tatarami, chętnie tam osiadają Polacy.~Skoro był już od
 5088 Wst,9    |                cerkiewnym, od Halicza i Rusi. Osiadający tu Rumunowie, czyli Wołosi,
 5089 Wst,3    |                  wolnego (swobodnego) na nich osiadania, a lud miejscowy wyrazy
 5090 II,21    |           towarzyszyły w wiekach średnich jej osiadaniu. Północną połowę województwa
 5091 Wst,4    |                    wojowniczych, na rolnicze, osiadłe, zasobniejsze. Piastowie
 5092 II,32    |                    zwykle od rodowych nazwisk osiadłej w nich szlachty wzięły początek.
 5093 Wst,1    |                rybołóstwa i hodowli zwierząt, osiadłość w domach i wsiach, wyrobienie
 5094 II,40    |                 Zakonu mieczowego starostowie osiadłszy, zastąpili w pewnym względzie
 5095 Wst,11   |                    Przez akt unii Litwa i Ruś osiągały niezmierne korzyści, zarówno
 5096 II,40    |                       Stefana Batorego zdołał osiągnąć Inflanty stanowczo, które
 5097 Wst,12   |                    Polski w boju z Moskwą, po osiągnięciu którego wstępuje odtąd Rzeczpospolita
 5098 II,36    |                 Wigund, miał zdobyć Witebsk i osiąść w nim około roku 1239. Pewne
 5099 II,8     |                 puszcze książąt mazowieckich: osiecka, starogrodzka i dębska,
 5100 II,30    |                  całem państwie. Zaczęli więc osiedlać się w mieście rzemieślnicy
 5101 II,25    |                 nęciły one szlachtę polską do osiedlania się tamże. W południowej
 5102 II,24    |                    nigdy stale jedna dynastya osiedlić się nie mogła na Wołyniu,
 5103 Wst,1    |                      i słowiański. Słowianie, osiedliwszy się na przestrzeni między
 5104 II,25    |                       powodu napadów Tatarów, osiedloną została” i t. d. Bar nad
 5105 Wst,4    |                    czerwieńskie, zatrzymane i osiedlone przez Ruś, nazwane zostały
 5106 II,40    |                    czasach wojen krzyżowych i osiedlonemu tutaj w celu zwalczania
 5107 II,19    |                   roku. Słynęły także zamki w Osieku, w Chrobrzu, (za Piastów
 5108 Wst,7    |                  kasztelanie polskie: Nakło i Osielsk. Do roku 1119 Krzywousty
 5109 Wst,7    |                     Karpat; piąty, Kazimierz, osierocony niemowlęciem, jak wiadomo,
 5110 II,6     |                 wiekopomnej chwały, na którem osiwiały w bojach, maleńki ciałem
 5111 Wst,9    |                     1341), poczęła swą potęgę osłabiać przez domowe niesnaski,
 5112 Wst,8    |                  wieku XIII.~Podziały Piastów osłabiały ciągle siłę narodową Polski,
 5113 II,24    |                    Zygmunt miał skryty zamiar osłabienia Polski przez podmówienie
 5114 Wst,8    |              santockiej. Margrabiowie wyparli osłabionych podziałami Piastów z za
 5115 II,26    |                       Dniepru w „Dzikie pola” osłaniał głośny „Czarny las”, gdzie
 5116 II,27    |                       w wieku XVII Humań. Pod osłoną zaś tylko zamków polskich
 5117 Wst,4    |                 Polaków ledwie od siedmi albo ośmi set lat do używania weszło”.
 5118 II,21    |                      Podlasiem i Jadźwingami, ośmieliło to Jadźwingów do uczynienia
 5119 II,16    |                    młyn królewski na Raduni o ośmnastu kołach, przynoszący do skarbu
 5120 III,3    |               ostatnim, a z kolei kanonicznie ośmnastym biskupem Smoleńskim, mianowany
 5121 II,9     |                      miasta: Gostyń, Gombin i Osmoły, oraz 22 włości). Na początku
 5122 II,25    |                       stosunków tej prowincyi osnuł tomów kilkanaście cennych
 5123 II,21    |                     się nie mogły, żeby jedna osoba nie była na dwa terminy
 5124 II,17    |                        państwo jedno, że unia osobista dzielnic piastowskich ustaje,
 5125 II,37    |                       z Kołobrzegu, Reinbern, osobisty przyjaciel Bolesława Wielkiego
 5126 II,7     |            Konradowych i stanowiła dość długo osobną dziedzinę, ale bez odrębności
 5127 II,16    |                   ogłoszone przez Perlbacha w osobnem Pomerellisches Urkundenbuch),
 5128 II,18    |                      Drużbak, lubo dawniej za osobnymi przywilejami chodziły, teraz
 5129 III,3    |                    listy król naznaczy cztery osoby, z których znowu kapituła
 5130 II,37    |                      nich mieszkali w puszczy osocznicy, których obowiązkiem było
 5131 II,19    |                      Białaczowa, Ossolińscy z Ossolina i t. d. Dwaj bracia Ossolińscy:
 5132 II,19    |                czasach Władysława IV, Jerzy w Ossolinie, a Krzysztof w Ujeździe.
 5133 II,19    |                    herbu i imienia Krzysztofa Ossolińskiego Krzysztoporem, a w budowie
 5134 II,24    |                  kraju, nie mogli już później ostać się w narodzie, lub wyrzekali
 5135 III,1    |                      czy wśród tej zawieruchy ostała się choć jedna z polskich
 5136 II,40    |                   warszawski 1677 roku zrobił ostateczną ordynacyę Inflant polskich,
 5137 Wst,9    |                 wywarty na opornych, przybrał ostateczne granice. Zakładników żmudzkich
 5138 II,26    |                      ziem Kijowskich od czasu ostatecznego ich wcielenia (r. 1471)
 5139 Wst,9    |                       na rzecz Czech, co było ostatecznym oderwaniem się Śląska, tej
 5140 II,24    |               wołyńskich. Zmarnowali majątek, ostatkiem gonią, dobra swoje i zamki (
 5141 II,37    |                 puszcza Białowieska stała się ostatniem w Europie, a bodaj dziś
 5142 III,3    |                       roku 1612, całe lat 80. Ostatnimi współzawodnikami byli: Małachowski,
 5143 II,26    |                    zaliczany, 6) Kijowski, 7) Osterski nad Desną, 8) Kaniowski,
 5144 II,33    |                       u Karmelitów Bosych pod Ostrą Bramą. Na sejmikach tych
 5145 II,27    |                 Białogrodem, bardziej jeszcze ostro występowano, nakazując powiedzieć
 5146 II,30    |                      XIX.~W okolicy, pokrytej ostro-falistemi wzgórzami, noszącemi nazwę
 5147 II,30    |                obrazem cudownym Matki Boskiej Ostrobramskiej i akademią jezuicką, z której
 5148 II,24    |                       Stolicami księstw były: Ostróg, Korzec, Wiśnio wiec, Zbaraż,
 5149 II,26    |                       trzech rodzai: zamkowe, ostrogowe (miejskie) i polne. Te ostatnie
 5150 II,24    |                  żwawe walki. Ordynaci bowiem ostrogscy obowiązani byli na każdą
 5151 II,36    |                   litewskich pod Konstantynem Ostrogskim, przez wzięcie Toropca i
 5152 III,4    |                    Mińsku, Bracławiu, Dubnie, Ostrogu, Winnicy, Barze, Łucku,
 5153 II,11    |                      Kolnieński, Zambrowski i Ostrołęcki. Za osobnym przywilejem
 5154 II,11    |                Nowogród. Niegrodowe starostwo Ostrołęckie, w którego rozległych puszczach,
 5155 II,11    |                Kolnieńskiego, Zambrowskiego i Ostrołęckiego; starostwo grodowe Łomżyńskie,
 5156 II,8     |               Rożańskiej, a trzeci w powiecie Ostrołęckim ziemi Łomżyńskiej. Za to
 5157 II,24    |                      roku 1652, Konstantynów, Ostropol, Piątka, Połonne, sławne
 5158 II,12    |                  szlachta ziemi Chełmińskiej, Ostrorodzkiej, Dzierzgowskiej, Elbląskiej,
 5159 II,1     |                     rodzin magnackich. Oprócz Ostrorogów, Górków, Czarnkowskich,
 5160 Wst,11   |                     zająwszy Opoczkę, Krasne, Ostrow, stanął Batory 25. sierpnia
 5161 II,11    |                   była w okolicy Kamieńczyka, Ostrowa i Wyszkowa puszczą biskupów
 5162 II,11    |                     Nurski, Kamieńczykowski i Ostrowski. Do starostwa grodowego
 5163 Wst,9    |                        ziemię zaś Wieluńską i Ostrzeszowską Władysławowi, księciu opolskiemu.
 5164 II,4     |                 Wieluński i znacznie mniejszy Ostrzeszowski. Pierwej zwana ona była
 5165 II,4     |                     grodowe dwa: Wieluńskie i Ostrzeszowskie, niegrodowe: Bolesławskie
 5166 II,14    |                  jeziorem Druznem zawarte. Po osuszeniu kanałami i tamami Żuławy
 5167 II,18    |                grzywnę). Oświęcim (po łacinie Osvecimia, Osviecimum) Kazimierz II
 5168 II,18    |               Oświęcim (po łacinie Osvecimia, Osviecimum) Kazimierz II Sprawiedliwy
 5169 Wst,13   |                Notecią położonej, król pruski oświadcza że: „Z tych przyczyn i w
 5170 II,32    |                   wybiorą, potwierdzi i t. d. Oświadczając przytem, że Żmudź nie orężem,
 5171 II,19    |                    Czwartego jednak roku, dla oświadczenia wspólnej gotowości, wszystkie
 5172 II,4     |                   zginął pod Warną Władysław, oświadczono się za wyborem Kazimierza
 5173 Wst,8    |                    stolicą Apostolską, której oświadczył, że chce przyjąć z całą
 5174 II,25    |             Podolskiego, za co Rzeczpospolita oświadczyła wdzięczność hetmanowi. August
 5175 II,30    |                  zasłużonego w dziejach Litwy oświatą i wielkimi czynami. Boruny
 5176 III,2    |                    klasztory dominikańskie: w Oświęcimiu, Gdańsku, Poznaniu, Płocku,
 5177 II,17    |               Krakowskie z trzema księstwami: Oświecimskiem, Zatorskiem i Siewierskiem,
 5178 Wst,9    |            czarnomorskich koczowali. Olgierd, oswobadzając od jarzma Tatarów mongolskich
 5179 Wst,12   |                uczczenie dwóchsetnej rocznicy oswobodzenia Pomorza z pod jarzma Krzyżaków,
 5180 II,20    |                     Wielki w roku 1341 zajęty oswobodzeniem Czerwonej Rusi od ich jarzma,
 5181 II,25    |                       nie mógł, nawet pierwsi oswobodziciele litewscy Korjatowicze, wnukowie
 5182 Wst,9    |                   roku 1341) Kazimierz Wielki oswobodził Ruś naddniestrzańską z pod
 5183 II,25    |                 Tatarów w roku 1241. Olgierd, oswobodziwszy Podole od Tatarów, oddał
 5184 Wst,12   |              niegodziwego Krzyżaków tyraństwa oswobodzone, pod panowaniem Jana Kazimierza,
 5185 Wst,13   |                       nocy zrzuciwszy jarzmo, oswobodzony cieszy się wolnością”. Drugi
 5186 Wst,14   |                     ustanowił administracyę w oswobodzonym kraju polskim, który w styczniu
 5187 II,30    |                    Oszmianie Murowanej, czyli Oszmiance, istniał do ostatnich czasów
 5188 II,30    |                    1717 liczył 8.420 dymów. W Oszmianie Murowanej, czyli Oszmiance,
 5189 II,22    |                      Zamojskiego, który lubił otaczać się uczonymi i szczycił
 5190 II,23    |           czerwieńskich, a stąd i nazwę swoją otaczającej go ziemi udzielił. Ziemię
 5191 III,1    |                        że arcybiskup większym otaczał się majestatem, niż najpotężniejszy
 5192 II,16    |                Radunią, wpadającą do Mołtawy, otoczone od północy i wschodu Wisłą,
 5193 II,24    |                      szerokie, zamek ma murem otoczony na wysokiej górze”. Łuck
 5194 II,11    |                  wiosek i osad rolnych, t. j. otoczonych i połączonych polami, tworzyła
 5195 II,22    |                    mieście na wzgórku, łąkami otoczonym, a druga we wsi Stołpie,
 5196 II,2     |                województwem. Kazimierz Wielki otoczył Poznań murem warownym i
 5197 II,25    |                       raz zdobyty przez Portę Otomańską w r. 1672, pozostawał w
 5198 II,24    |                      grożącej Europie potędze Otomańskiej, przyczem cesarz Zygmunt
 5199 Wst,9    |                księstwa ruskie.~Gdy bojarowie otruli panującego na Haliczu Bolesława
 5200 Wst,11   |                     mistrz pruski, Albert, za otrzymane pieniądze od mistrza kawalerów
 5201 III,1    |                      roku 966, życzenie swoje otrzymania biskupstwa dla Polski mógł
 5202 II,13    |                      Golub, nad Drwęcą, który otrzymawszy od Zygmunta III siostra
 5203 III,4    |                  akademii w Litwie. Roku 1571 otrzymują Jezuici kolegium w Poznaniu,
 5204 II,15    |             Grabowskiego, po którym roku 1766 otrzymuje katedrę warmińską i 400.
 5205 Wst,9    |                     takich Wlachów, Wołochów, otrzymywało nazwę Wlachii czyli Wołoszy,
 5206 III,1    |                       apostolstwa na Pomorzu. Otto chętnie przyjął wezwanie,
 5207 III,1    |        metropolitalnym magdeburskim. Tak więc Otton III z Bolesławem Wielkim
 5208 III,1    |                     999, kiedy wybierał się z Ottonem III w drogę do grobu św.
 5209 III,1    |                   Ottonowi, to też z ramienia ottonowego przybył do Polski, nad Wartę,
 5210 II,24    |                       botaniczny, a roku 1807 otwarto szkołę geometrów i później
 5211 II,24    |                     do trybunału lubelskiego, otwierając tym sposobem wrota mowie
 5212 II,22    |             wiceprezydent. Kontrakty lwowskie otwierały się na Trzy-króle. Powiat
 5213 II,20    |                     obronne ziemi Lubelskiej, otworzyło to drogę do nowych najazdów
 5214 II,24    |               Wołyńskiej. Na zasadzie zaś, że owa kilkumilowa przestrzeń należała
 5215 II,22    |                      się na łąkach tej krainy owadu „czerwiec”, który dostarczał
 5216 III,3    |                       rządzących, każdy swoją owczarnią. Unici mieli biskupa swego,
 5217 Wst,6    |                    tak jak w końcu X, granicą ówczesnego państwa polskiego. Na lewym
 5218 Wst,10   |                   jednomyślny protest przeciw owemu artykułowi pokoju toruńskiego
 5219 Wst,2    |                    nie ulegać wątpliwości, że owi Ligeowie Ptolemeusza byli
 5220 III,4    |                     Ląd, Obra, Oliwa, Ołobok, Owińsko, Paradyż, Pelplin, Przemęt
 5221 III,1    |                pokoleń. Zresztą Kazimierz nie owładnął od razu całą Polską, ale
 5222 III,1    |                       Bolesław jeszcze to lub owo biskupstwo inne ufundował,
 5223 Wst,9    |                Łokietka przynosiła tak smutne owoce, jak przymierze Mazowsza
 5224 II,7     |                   krainie tej, dzięki słodkim owocom pokoju, dźwignęły się z
 5225 II,32    |           pszczelnictwa, pasterstwa i dzikich owoców lud ubogi, bez miast, nieznany
 5226 II,10    |                 słynęły z dawnych czasów sady owocowe, które Szwedzi, zająwszy
 5227 II,11    |                       z sukiennictwa, z sadów owocowych i z uprawy winogradu na
 5228 Wst,4    |         charakterystycznych cech mieszkańców. Owoż językoznawcy dopatrują w
 5229 II,26    |                      były dwa: Żytomierskie i Owruckie. Niegrodowe: Białocerkiewskie,
 5230 II,37    |                       województwa Mińskiego i Owruckim Kijowskiego. Na południe
 5231 II,24    |                     nazywano. Żytomierz np. i Owrucz powszechnie uważano za miasta
 5232 II,37    |                      się ze wschodu od okolic Owrucza na zachód aż do granicy
 5233 II,37    |                     Włodzimierz, drewlańska z Owruczem, oddana Świętosławowi i
 5234 III,4    |                    Mikołaj i Jerzy z Sambora, ozdabiali rękopisy miniaturami. W
 5235 III,2    |                    Polsce dzieje Dominikanów, ozdobione nadzwyczajnemi dziełami
 5236 II,20    |                       że te mogłyby służyć do ozdoby każdego miasta w Europie
 5237 III,3    |               wszystko. Dopiero biskup Samuel Ożga, w połowie XVIII wieku,
 5238 II,22    |                   wyrazu słowiańskiego chołm, oznaczającego pagórek, leży nad rzeczką
 5239 Wst,4    |                      wyrazem serbskim mezewo, oznaczającym z węgierska równinę, inni
 5240 III,1    |                  nowej prowincyi kościelnej i oznaczenie granic dyecezyi nastąpiło
 5241 II,21    |                      i nowych niedokładnie są oznaczone), należy sobie wyobrazić
 5242 III,1    |                     przekształcać w parafie z oznaczonemi granicami, naturalnie obszerniejsze
 5243 Wst,10   |                     przy Zakonie, a w r. 1431 oznaczono te granicę pokojem w Christmemlu.~
 5244 III,3    |                       przywileju z roku 1508, oznaczył ogólną liczbę prałatów i
 5245 Wst,13   |                  hrabiego Antoniego Pergena i oznaczyła granice takowej. Uniwersałem
 5246 Wst,13   |                   kwidzyńskiej kazał Fryderyk oznajmić wojewodom i starostom zajętych
 5247 III,3    |                       książąt mazowieckich na oznakę zależności dóbr swoich.
 5248 III,3    |                  kiedy się spaliła, Kazimierz Pac, biskup żmudzki, własnym
 5249 II,16    |                tutejszym dnia 7. października Pacta Conventa podpisał. Rok znowu
 5250 III,4    |                      klasztory: swaryczowski, pacykowski, kryłoski, jazenicki, pitrycki,
 5251 Wst,12   |                       Czernihów, Monastersko, Paczapów, Trubczewsk, Newel, Siebież
 5252 II,20    |                      kilka tysięcy trupem ich padło. Po tym to wypadku Lublin
 5253 II,29    |                      roku 1366 mamy pierwszą „pagoń”, która ma tego księcia
 5254 II,22    |            słowiańskiego chołm, oznaczającego pagórek, leży nad rzeczką Uher,
 5255 II,24    |               posiadało zamki dwa murowane na pagórkach”. „Włodzimierz, miasto drzewiane,
 5256 III,2    |              złączeniu się dwóch rzek, Obry i Paklicy, w miejscu, nazwanem stąd
 5257 Wst,12   |                 Podola i południowej Ukrainy, paktami Krzysztofa Grzymułtowskiego (
 5258 II,32    |                księstwa. Połonga, po litewsku Pałanga, była portem niegdyś sławnym
 5259 III,3    |                    tatarskie, bunty chłopskie Paleja i rozboje hajdamackie burzyły
 5260 II,24    |                        cesarz zaś grecki, Jan Paleolog, przysłał swych posłów.
 5261 Wst,8    |                      Panny, który, założony w Palestynie podczas wojen krzyżowych,
 5262 II,19    |                      klasztor sprowadzonych z Palestyny Templaryuszów. W tymże wieku
 5263 II,15    |              starostów, wolno mu było zażywać paliusza i krzyża arcybiskupiego
 5264 II,13    |                       wówczas w perzynę, wsie palono i wycinano, a Konrad, książę
 5265 II,7     |                     bo dotąd w języku czeskim palouk znaczy łąka.~Województwo
 5266 II,7     |                      szukać kija z chlebem, a Pałuczanin z kijem chleba”. Pałukami
 5267 II,7     |                   Pałuczanin z kijem chleba”. Pałukami bowiem zwie lud część ziemi
 5268 Wst,13   |                 jubileusz gdański, poświęcony pamiątce połączenia się Prus z Polską
 5269 Wst,13   |                    wybiły (roku 1754) aż trzy pamiątkowe medale. Pierwszy z nich
 5270 II,20    |                      pomnik żelazny w miejsce pamiątkowego pierwotnego, który został
 5271 Wst,12   |                    miasto Gdańsk wybiło medal pamiątkowy. Na stronie głównej tego
 5272 Wst,9    |                      plątanych, należy dobrze pamiętać. Hospodarowie to wołoscy
 5273 III,1    |                   żyli zapewne starcy, którzy pamiętali książąt, składających bogom
 5274 II,19    |                     Wąchocku i w Koprzywnicy, pamiętnej w dziejach z czasów pierwszego
 5275 III,4    |                 klasztor żeński 1. Kitowicz w pamiętnikach swoich pisze o Dominikanach,
 5276 II,24    |                     zakończono ostatecznie na pamiętnym sejmie lubelskim w roku
 5277 III,3    |                    ani zakładów naukowych, ta pani zacna, miłująca swój naród,
 5278 III,3    |                klasztorów z dobrami, z tych 6 panieńskich; Filipowi zaś 9, między
 5279 III,3    |                       zaś 9, między którymi 3 panieńskie. Ten upadek biskupstwa Kamieńskiego
 5280 II,25    |                      r. 1653) i Chmielnickim. Paniowce nad Smotryczem, z zamkiem
 5281 Wst,7    |                      niemieckiej uznani, dwom panom podlegali, ale rozciągnąwszy
 5282 Wst,1    |             południowym wschodzie, w równinie panońskiej z Węgrami, a nad dolnym
 5283 III,4    |                        ponieważ nie posiadało pańskich fortun, więc też i w fundacye
 5284 III,1    |                      i prawoznawcami, a prawo państwowe i kościelne stanowiły tylko
 5285 III,1    |                     dawnych życie kościelne z państwowem łączyło się najściślej we
 5286 Wst,6    |                       społecznie z organizmem państwowym Polski, nie chcącego porzucić
 5287 II,27    |                       i z dawnych czas k'temu państwu należał i trzymany był,
 5288 Wst,13   |                    król i szczęście publiczne panują”. Na stronie odwrotnej napis,
 5289 II,41    |                relacyjne. Religia w księstwie panująca luterska. Księstwo Kurlandzkie
 5290 II,35    |                        czyli grodzisko, dotąd panujące nad okolicą, a sięgające
 5291 II,18    |             podpisywali.~Na Podgórzu za Wisłą panuje nad Krakowem potężna mogiła
 5292 II,27    |                      sąd nasz przypadające, z pany radami koronnemi sądzić
 5293 II,19    |                    gdzie także znajdowała się papiernia. Znane były kuźnice żelazne
 5294 III,4    |                       płoccy, wskutek rozkazu papieskiego w roku 1781, oddali swój
 5295 III,1    |                        kujawski, przeciw woli papieskiej ustąpił swojej części Podlasia
 5296 III,1    |                   legaci przez największego z papieżów, Grzegorza VII, który zasiadał
 5297 III,4    |                   reguł, potwierdzonych przez papieży w wieku IV i V po Chrystusie,
 5298 II,11    |                       do rzeki Liwca pod wieś Paplin, a od Wólki Paplińskiej
 5299 II,11    |                       wieś Paplin, a od Wólki Paplińskiej w górę rzeką Liwcem aż do
 5300 III,4    |                       Oliwa, Ołobok, Owińsko, Paradyż, Pelplin, Przemęt i Wągrowiec,
 5301 III,2    |                  Gościchowie, który przezwano Paradyżem, roku 1234; w Ludzimierzu
 5302 III,4    |                       Wierzbołowie i Sejnach, parafialne zaś przy każdym swoim klasztorze.~
 5303 Intro    |                   ziemiami, powiatami i nawet parafiami do różnych opłat skarbowych.
 5304 II,16    |              Mirachowskie, Nowskie, Osieckie, Parchowskie, Puckie, Sobowickie, Starogrodzkie,
 5305 Wst,3    |                      Byli oni, jak się zdaje, parci na wschód i północ przez
 5306 II,21    |                    Międzyrzec do wsi Gęsi pod Parczewem, a linia ta stanowić będzie
 5307 III,3    |                   biskupstwo roku 1637 Piotra Parczewskiego. Biskup smoleński, jako
 5308 II,21    |                województwa Podlaskiego, bo od Parczowa i Wohynia, położonych w
 5309 III,4    |                       XV: w Pilźnie, Reszlu i Parczowie. W wieku XVI: w Krasnym
 5310 II,20    |                     Urzędowskie, Kazimirskie, Parczowskie, Wąwolnickie, Kąkolownickie,
 5311 III,4    |           błogosławionego Jacka. O rękopisach pargaminowych u Dominikanów w Lublinie
 5312 II,24    |                Włodzimierz, miasto drzewiane, parkanem też drzewianym, gliną oblepionym,
 5313 II,40    |                       za Zygmunta III została Parnawa, miasto nadmorskie, na północy
 5314 Wst,11   |                       do Inflant, gdzie zajął Parnawę i kilka innych zamków. Prawie
 5315 II,40    |                      i biskupstw derpskiego i parnawskiego, których duchowieństwo przed
 5316 Wst,12   |                       Narwy, Rewia, Dorpatu i Parnawy. Dorpat zdobyty został przez
 5317 Wst,13   |             Częstochowy, a dnia 29. marca, po parotygodniowytn oporze gdańszczan, wzięli
 5318 Wst,6    |               mniej-więcej równolegle bieży w parumilowej odległości na południe pasma
 5319 II,35    |                        Nowogródek (po łacinie parva Novogardia) posiadał zbudowany
 5320 III,2    |                     kapituły dominikańskiej w Paryżu generał zakonu, Jordan,
 5321 II,19    |                      podzielona jest na sześć pasów w kierunku poziomym, z których
 5322 II,35    |                       województwa był kontusz pąsowy czyli szkarłatny, a żupan
 5323 III,3    |                        i poddać ją pod władzę pasterską biskupa chełmskiego, Jana
 5324 Wst,9    |                 Siedmiogrodzka. Z niej to lud pasterski Wołochów spływał jakby falami
 5325 II,37    |                  rozumnych mistrzów, dostąpił pasterskiej dostojności drogą zasługi”.
 5326 II,32    |                   rybołówstwa, pszczelnictwa, pasterstwa i dzikich owoców lud ubogi,
 5327 Wst,4    |                    nagle z gromady łowców lub pasterzy. Musiał więc być wynikiem
 5328 II,32    |                     przedewszystkiem Żmudź na pastwę Krzyżaków. Tak np. Witołd
 5329 II,14    |                 miasta, folwarków, czynszów i pastwisk Wielkiej i Małej Żuławy,
 5330 III,4    |                   której przywrócono r. 1802 (patentem cesarskim z 29. kwietnia)
 5331 III,3    |                      i Włodzimierskiem. Wobec patryarchatu całej Rusi, metropolia halicka
 5332 III,2    |                chorych pielgrzymów) i uprosił patryarchę, zastępującego im miejsce
 5333 II,28    |                    zaś oddał synowcowi swemu, Patrycemu Narymuntowiczowi. Odtąd
 5334 III,3    |                     filolog, starzec, Jędrzej Patrycy Nidecki. Gdy jednakże Wenden
 5335 Wst,9    |                     przez sąsiadów od Polski. Patrzyli oni naprzykład obojętnie
 5336 III,2    |                       chrześcijan na Litwie”.~Paulini. Na samym schyłku epoki,
 5337 III,4    |                  miejsce zajmuje Piotr Skarga Pawęski, którego Żywoty świętych
 5338 Wst,14   |              Napoleona I z Austryą, zawarty w październiku 1809 roku w Schönbrunn,
 5339 Wst,9    |                granice. Zakładników żmudzkich pędzono do oczyszczania stajen jako
 5340 II,40    |               Rewelska), na wschód z jeziorem Pejpus, ziemią Pskowską i województwem
 5341 Wst,6    |                    szumiała dziewiczą puszczą pełna bagnisk i jezior kraina
 5342 II,24    |                        iż na mil kilka dokoła pełno było goszczących po wsiach,
 5343 Wst,10   |                Zygmunt, król węgierski, a gdy pełnomocnik jego Benedykt Makra przybył
 5344 II,26    |                  Krzysztofa Grzymułtowskiego, pełnomocnika Rzeczypospolitej, w widokach
 5345 II,37    |                strażnicy nie pobierali żadnej pensyi, ale każdy z nich posiadał
 5346 II,16    |                  Stargard; Pelplin, nad rzeką Peplą z opactwem Cystersów, fundowanym
 5347 II,28    |              porządkiem koronnym, które potym per electionem iść będą, rozdaliśmy,
 5348 II,24    |                       jak o Kijów Rurykowicze perejasławscy i smoleńscy, a Piastowie
 5349 II,26    |                zadnieprskiej leżało starostwo Perejasławskie i 9) Czekarski, zajmujący
 5350 II,26    |               pierwsze miały za punkt wyjścia Perekop, od którego rozchodziły
 5351 Wst,9    |                    1363) aż po Krym i skłonił Perekopców do uznawania zwierzchności
 5352 Wst,13   |                      z kolei rzeczy i Tatarzy perekopscy ze swoim Krymem do Rosyi (
 5353 II,24    |                      Focyusz, hanowie Tatarów perekopskich i zawołżańskich, hospodar
 5354 II,26    |                      a od stepu Nogajskiego i Perekopskiego granicą były „Końskie wody”,
 5355 II,26    |                    roku 1482 napad cara hordy perekopskiej, Mengligireja, który zamienił
 5356 II,27    |                   pisma dokonczalne” z carami perekopskimi. Na takich to niezmiernych
 5357 II,26    |                     Ostrów. Szlak Murawski od Perekopu biegł między dorzeczami
 5358 II,24    |                    wyrzekali się sekciarstwa. Peresopnica i Drohobuż były niegdyś
 5359 Wst,13   |                     osobie hrabiego Antoniego Pergena i oznaczyła granice takowej.
 5360 II,16    |                   pomorskich (ogłoszone przez Perlbacha w osobnem Pomerellisches
 5361 Wst,9    |                        odosobnili się od niej Perokopcy, którzy u Perokopu krymskiego
 5362 Wst,9    |                      niej Perokopcy, którzy u Perokopu krymskiego na stepach czarnomorskich
 5363 Wst,13   |                       drodze dyplomatycznej z perswazyami do trzech mocarstw i do
 5364 II,37    |                  kazawszy posąg słowiańskiego Peruna przywiązać do ogona koniowi
 5365 Wst,4    |                  początku tej nazwy pisał pr. Perwolf w Jagicza Archiv fuer slav.
 5366 II,26    |             zaludnionym nie przedstawiały nic pewnego. Na wschodzie zwłaszcza
 5367 Wst,1    |            przedchrześcijańska.~Odkąd sięgają pewniejsze wiadomości historyczne,
 5368 II,18    |                       usypali nikomu. Zresztą pewniejszego nic nie wiemy. Żyjąc w pogaństwie,
 5369 II,20    |                Puławska została w roku 1831 z pewnymi uszczerbkami przewieziona
 5370 Wst,4    |                     Jagicza Archiv fuer slav. Philologie. IV, 63–78, Jan Karłowicz
 5371 III,4    |                    szkół pobożnych (Scholarum Piarum) sprowadził do Polski król
 5372 II,11    |                    Błońskie, Stanisławowskie, Piaseczyńskie i inne. Sejmikuje w Warszawie,
 5373 III,4    |                    modlił się u Karmelitów na Piasku przed cudownym obrazem Najświętszej
 5374 Wst,5    |                     mówiąc o Ziemowicie, synu Piasta, że do steru państwa (w
 5375 II,11    |                   Polsce zwrócony w spadku po Piastach mazowieckich, szeroki pas
 5376 Wst,5    |                    była zespolona w wieku X z Piastami, to czyż możliwe byłyby
 5377 Wst,9    |                 władcom czeskim niż narodowym Piastom, naśladowali Kazimierza
 5378 II,32    |                   starostą całego kraju, obok piastowanej godności wojewody wileńskiego,
 5379 Wst,9    |                     Henryk, książę głogowski, Piastowicz. Należało więc najprzód
 5380 Wst,7    |                 ziemią Głogowską. Ci to trzej Piastowicze, acz wnukowie pogromcy Niemców
 5381 II,11    |                     już w tych czasach, kiedy piastowski podział na ziemie nie mógł
 5382 Wst,7    |                  starego świata lechickiego z piastowskim porządkiem rzeczy była przeważnie
 5383 III,1    |                     ponad wszystkimi książęty piastowskimi rozciągał swoją władzę,
 5384 II,19    |                  glebą w północnych powiatach piaszczystą, ku środkowi i południu
 5385 II,16    |              Hamersztyn.~Hela, wąski półwysep piaszczysty, 5 mil długi, tworzy zatokę
 5386 II,24    |                       Konstantynów, Ostropol, Piątka, Połonne, sławne innemi
 5387 Wst,3    |                     łyka składali im w dani”.~Piątym szczepem litewskim, może
 5388 II,39    |                      Mińskie ciągnęło się mil pięćdziesiąt kilka wzdłuż rzek Berezyny
 5389 II,41    |                   Polsce 500 infanteryi czyli piechoty i 200 jazdy. Od sądów kurlandzkich
 5390 Wst,13   |                   praw, jakoby historycznych, pięciowiekowych, domu Brandeburskiego do
 5391 Wst,6    |                       krainą w r. 1018, skoro pięciuset Węgrów towarzyszyło mu w
 5392 II,25    |                      Dniestru, miejsce słynne pieczarami w skałach, sadami i cudownym
 5393 III,3    |               czernihowski, odwiedził Kijów i Pieczary, z wielką czcią przyjmowany
 5394 II,27    |                     pismem ruskiem wydawać za pieczęcią województwa. Herbowa pieczęć
 5395 II,29    |                przedstawiali nieraz na swoich pieczęciach postacie swoje na koniu
 5396 II,40    |               prowincyi wychodziły pod dwiema pieczęciami: koronną i litewską. Traktat
 5397 II,28    |                       Kossakowski. Za herb na pieczęcie i chorągiew swoją otrzymało
 5398 II,31    |                     byt podtrzymać, ta jednak pieczołowitość monarchów nie zapobiegła
 5399 II,40    |                       te ostatnie, rządzone z pieczołowitością, dźwignęły się po klęskach
 5400 Wst,1    |                   Obrzy, Gepidowie, Awarowie, Pieczyngi i Mongołowie nieraz władali
 5401 Wst,3    |                       i niesłowiańskiego rodu Pieczyngowie. Na północo-wschód grodów
 5402 II,30    |                    Łokietkiem, i z grodu tego piękna Aldona, wiodąc z sobą radosne
 5403 II,12    |                     żyzne pastwiska, obfitość pięknego bydła, oraz bursztyn, wyrzucany
 5404 II,20    |                      Źółkiewki znajduje się w pięknem górzystem położeniu wieś
 5405 II,4     |               przeniesionem zostało w okolicę piękniejszą, na płaszczyznę pochyłą
 5406 II,20    |                  wytwornym smakiem, do takiej piękności doprowadziła ogrody puławskie,
 5407 II,29    |                       od Stołpców, a słynny z pięknych brzegów od Grodna. Już za
 5408 II,26    |                   dorzecze Samary okryte było pięknymi lasami, skąd Kozacy brali
 5409 II,13    |               założyła tu wielki ogród, gdzie pielęgnowała mnogie zioła i krzewy. Na
 5410 III,4    |                      sobie wytknął ten zakon, pielęgnowano w nim przeważnie przedmioty
 5411 III,2    |                   pana małopolskiego, który w pielgrzymce do Jerozolimy roku 1162
 5412 III,2    |               Zbawiciela i doglądanie chorych pielgrzymów) i uprosił patryarchę, zastępującego
 5413 II,29    |                     później Zygmunt August na pieniądzach litewskich, Na pogrzebie
 5414 Wst,11   |                Piltina i innych okolic opłatą pieniężną (r. 1583) zaspokojone zostały.
 5415 Wst,9    |                       za sobą wielkie wydatki pieniężne, którymi przyciśnięty, zastawił
 5416 Wst,9    |                      a korzystając z kłopotów pieniężnych książąt śląskich, brał w
 5417 Wst,6    |                   grody pod Wizną, Samborami, Pieńkami i Kumelskiem zasłaniały
 5418 Wst,5    |                     łańcuchem się ciągnących (Pieńki-grodzisko, Wirna, Tykocin, Grodzkie,
 5419 II,3     |                      głowa żubra w koronie, z pierścieniem, przechodzącym przez nozdrza,
 5420 II,24    |               Włodzimierzem. Gród ten odebrał pierszeństwo Łuckowi i przez długie lata
 5421 III,1    |                 przynosił ludom nieoświeconym pierwiastki oświaty i ludzkości, uobyczajenia,
 5422 III,3    |              katedralny i pierwszego biskupa. Pierwiastkowo było przy katedrze sześciu
 5423 Wst,7    |               senioratu, czyli zwierzchnictwo pierworodnego brata nad dzielnicami braci
 5424 Wst,7    |                   zapewnił tę prowincyę znowu pierworodnemu synowi swemu Władysławowi.
 5425 Wst,4    |                     ich ziemie.~Jak Słowianie pierwotni długo nie mieli wspólnej
 5426 II,19    |                    Rawskiem i Mazowieckiem. Z pierwszemi dwoma granicę stanowiła
 5427 II,13    |           Jagiellończyk pozbawił Chełmno tego pierwszeństwa na rzecz Torunia. Papież
 5428 II,15    |                  znajdowali się często ludzie pierwszorzędnej sławy i zasługi dla kraju.
 5429 III,3    |                       w Pradze czeskiej, jako pierwszorzędnem ognisku naukowem Europy,
 5430 III,3    |                   nieraz, nie wiadomo, kiedy. Pierwszorzędny znawca tych stosunków, J.
 5431 II,18    |              Czorsztynie, Olsztynie, Ojcowie, Pieskowej Skale, Wojniczu, Lubowli
 5432 II,30    |                 obyczajem przodków zagrzmiało pieśń Bogarodzica, a prześpiewawszy
 5433 Wst,1    |                  życia sielskiego, do muzyki, pieśni, tańców, biesiad i zabaw
 5434 Wst,4    |                    bogów siedlisko, wsławiona pieśniami i powieściami polskiego
 5435 Wst,3    |                   mając 6000 wojska konnego i pieszego, w krwawej walce wyciął
 5436 Wst,2    |                 kiedykolwiek postali, ani też pieszej podróży nikt w tamte strony
 5437 II,24    |                      wojowników konnych i 300 pieszych, co przez rozdarowanie ordynacyi
 5438 III,3    |                założył około roku 1570 biskup Piętkiewicz. Miasteczko Miedniki, w
 5439 II,10    |                     wysokiemi wieżami o wielu piętrach.~Po zgonie Zygmuta I, królowa
 5440 II,20    |                      górzystem położeniu wieś Pilaszkowice, także dziedzictwo Sobieskich,
 5441 II,25    |                      koronowanym w roku 1778. Pilawce zostały nadane r. 1363 Prandocie
 5442 III,2    |                      Bożogrobcy zajmowali się pilnie kopiowaniem starych rękopisów.
 5443 Wst,9    |                      Kazimierzowi strzedz tem pilniej tak niebezpiecznej dla Polski
 5444 II,13    |                      Bóg cię tu żegnaj, bo mi pilno w drogę,~Mieszkać nie mogę”.~
 5445 II,22    |                      roku 1564 w słowach: „Za pilnym żądaniem posłów ziemi Halickiej
 5446 II,31    |                   owych czasów mnóstwo t. zw. pilokalni, czyli umocnionych wałem
 5447 II,32    |                       Dowborowie, w Piłsudach Piłsudzcy, w Jamonciach Jamontowie,
 5448 Wst,11   |                      w końcu pretensye jej do Piltina i innych okolic opłatą pieniężną (
 5449 III,3    |                      roku 1685 dodał mu tytuł piltyńskiego od powiatu tego nazwiska
 5450 II,19    |                        Opoczyński, Stężycki i Pilzneński, oraz siódma ziemia Radomska.
 5451 III,4    |                        założone w wieku XV: w Pilźnie, Reszlu i Parczowie. W wieku
 5452 II,19    |                      Sandomierski, Wiślicki i Pilznieński, i wybory do ziemstwa odbywały
 5453 II,19    |                    starostwa były: Wiślickie, Pilznieńskie, Stobnickie, Soleckie, Zawichostskie,
 5454 II,19    |                    dla powiatów Wiślickiego i Pilznieńskiego. Niegrodowe starostwa były:
 5455 II,18    |                   sposób, że Secemin, Sobków, Pińczów, Opatowiec, Szczurowa, Wojnicz,
 5456 II,29    |                     mil długi, który połączył Pinę, wpadającą do Prypeci, z
 5457 III,3    |               władykowie poczęli się nazywać: pińscy i turowscy. Z początku władyków
 5458 II,37    |                  olbrzymie powiaty: Brzeski i Piński. Oba te powiaty w swoich
 5459 II,26    |                 ciągiem Polesia wołyńskiego i Pińskiego. Dalej ku południowi, w
 5460 II,24    |                      kniaziów, którzy z linii pińskiej pochodzili, stolicą hetmanów
 5461 III,3    |                      wieki. Ostatnim biskupem pińskim i turowskim był Józefat
 5462 III,3    |                        8. chełmsko-bełski, 9. pińsko-turowski. Gdy powyższe biskupstwa
 5463 II,37    |                Zygmunta, syna Kiejstutowego w Pińsku. Tym sposobem w jedną dzielnicę
 5464 II,10    |           Dobrzyńskiej tworzyła Skrwa, od wsi Piotków w dół ku Wiśle.~Województwo
 5465 II,20    |                    lubelski, który wspólnie z Piotrem Kaszowskim, także sędzią
 5466 II,17    |                pogodzić drażliwości wzajemne, Piotrków wybrano na gród sejmowy.
 5467 III,3    |               mieszkali zwykle w Wolborzu pod Piotrkowem, stąd kościół parafialny
 5468 Wst,14   |                   utworzono trzy: Warszawską, Piotrkowską i Kaliską; z Radomskiej
 5469 II,4     |                    grodowe były: Sieradzkie i Piotrkowskie a niegrodowe: Radomskowskie,
 5470 III,3    |             Warmińskie się zaliczało. Układem piotrkowskim z roku 1512 zawarowano,
 5471 II,20    |                częstym pobytem Jana III. Wieś Piotrowin, nad Wisłą, między Kazimierzem
 5472 Wst,4    |                      Świdnicą, widna zdaleka, piramidalna, przeszło 700 metrów nad
 5473 Wst,7    |         znaczniejszych miast pomorskich, jak: Pirzyc, Kamienia, Julina, Szczecina,
 5474 II,11    |                     choć nie umiem czytać ani pisać, ale królem mogę zostać”.
 5475 Wst,4    |                       zwała się niegdyś Ślęz (pisana w najdawniejszych dokumentach
 5476 II,37    |              Zbylitowski, wydał w roku 1589: „Pisanie satyrów puszcz litewskich”,
 5477 II,19    |                    ogólny narodowy zbiór praw pisanych, nazwany „Statutem Wiślickim”.~
 5478 II,27    |                       brzmi uchwała sejmowa: „Pisarze ziemscy, gdy sprawy w trybunale
 5479 III,3    |                    Ale po śmierci arcybiskupa Pischteka, wskutek przedstawień namiestnika
 5480 II,5     |                  nizin, nazywano żartobliwie „piskorzami”. Mundur sejmowy tego województwa
 5481 II,5     |                      wówczas przedewszystkiem piśmienne i przodowało narodowi wykształceniem.
 5482 II,15    |            warmińskich wiadomo jest z dziejów piśmiennictwa krajowego i świadectw pruskich.
 5483 II,24    |                      mieszkał i umarł znany w piśmiennictwie polskiem autor Aleksander
 5484 II,17    |                       która nie była językiem piśmiennym ani urzędowym. Książęta
 5485 II,37    |               atlantyckich. Długosz i Bielski piszą, że Jagiełło z Witołdem
 5486 III,4    |              pacykowski, kryłoski, jazenicki, pitrycki, zadarowski, czortkowski,
 5487 II,24    |                      małmazyi (wino greckie), piwa i innych trunków, wołów
 5488 II,37    |               województwa Lubelskiego u rzeki Piwonii w okolicy Parczewa. Zachodnią
 5489 II,26    |                     roku 1240; odtąd, lat 80, płacił z całą Rusią południową
 5490 II,25    |                      po 2.000 złotych rocznej płacy. Starostowie pograniczni
 5491 III,2    |                    epoka, w której słynny Jan Plamo di Carpine odprawia poselstwo
 5492 II,24    |                    odbywało się na rozległych płaszczyznach pod Łuckiem. – Województwo
 5493 II,4     |                       okolicę piękniejszą, na płaszczyznę pochyłą i żyzną, strugami
 5494 III,1    |                     starych dokumentach pewna plątanina w nazywaniu tej dyecezyi
 5495 Wst,9    |                  Wołoszy, często dziś błędnie plątanych, należy dobrze pamiętać.
 5496 II,40    |                       Mieczowców, jak: Borch, Plater, Hilzen, Zyberg, Weissenhof,
 5497 III,3    |                 Inflant. W Krasławiu, dobrach Platerów, założono w połowie XVIII
 5498 II,32    |                    Wielkim mistrzem Henrykiem Plauen a Jagiełłą i Witoldem zawarty,
 5499 III,1    |                  podziału na parafie i okręgi plebańskie nie było. Nawet w Czechach,
 5500 Wst,3    |              Karpatach, graniczyli Lachowie z plemionami Słowian, które nazywano
 5501 Wst,9    |               szczególniej zaś zromanizowanym plemionom półwyspu bałkańskiego, które
 5502 Wst,11   |                     jest inflanckich, Waltera Plettenburga wyzwolił go r. 1513 z pod
 5503 Wst,5    |                   roku 1000 za Noteć do rzeki Plitnicy, czy Płytnicy. Fakt zaś
 5504 III,1    |                      Łekno, Nakło aż do rzeki Plitwicy, Ląd, Kalisz, Czestram,
 5505 II,25    |                    fabryczną, głośną wyrobami płócien, kamlotów, sukien i t. p.
 5506 III,3    |                     na prymasostwo. Biskupami płockimi bywali książęta mazowieccy,
 5507 II,10    |                       zaiste~Krzyże złociste.~Płocko wesołe na lądzie wysokim~
 5508 II,11    |            mazowieckich, szeroki pas Mazowsza płocko-rawskiego, ciągnący się z północy
 5509 II,10    |                 prowadzonych Wisłą do Gdańska płodów handlowych, więc też pisał
 5510 II,26    |                     gromadził tu futra i inne płody wywozowe, spławiane Dnieprem
 5511 II,37    |                       bałwochwalców. „Nowotną płonkę zaszczepiał Bogu w nazbyt
 5512 II,10    |           Wyszogrodzkiej odgraniczała rzeczka Płonna, a od województwa Rawskiego
 5513 II,10    |                Płockie, niegrodowe: Mławskie, Płońskie i inne. Konstytucya sejmowa
 5514 II,8     |                      Ciechanowskim, Bielskim, Płońskim, Sąchodzkim, Mławskim lub
 5515 II,25    |                   Kopajgrodzkie, Mukarowskie, Płoskirowskie i t. d. Sejmiki odbywały
 5516 Wst,8    |                 niewolę (którego obeznanemi z pługiem rękami, stwarzała sobie
 5517 II,25    |                województwie następującą ilość pługów, czy łanów, z których wzięto
 5518 II,1     |                    prostą większością głosów (pluralitate votorum). Ubiegający się
 5519 II,13    |                     Tam pokój, tam wstyd, tam płuży uczciwość~I sprawiedliwość.~
 5520 II,23    |                     wewnątrz tego województwa płynący. W całem województwie jedne
 5521 II,26    |                     Dniepr aż do swego limanu płynął w stepie tatarskim.~Za czasów