Czesc,  Rozdzial

 8065 III,1    |                       tych czasów. Wzniesiona szczodrą i rozumną dłonią trzech
 8066 II,22    |                    rękodzielników, zaopatrzył szczodrze we wszelakie dobrodziejstwa
 8067 II,35    |                oryginał aktu unii lubelskiej. Szczorse, siedziba możnej rodziny
 8068 III,4    |                     jeszcze pijarzy: w Łomży, Szczuczynie łomżyńskim, Drohiczynie,
 8069 II,30    |                      ku Rudnikom, Ejszyszkom, Szczuczynowi litewskiemu i Kamionce aż
 8070 II,25    |                      nadane r. 1363 Prandocie Szczukockiemu przywilejem Kazimierza Wielkiego,
 8071 II,25    |              posiadało zamków 65, to o połowę szczuplejsze Podolskie i znacznie mniej
 8072 II,7     |                     ziemię Dobrzyńską, lubo w szczuplejszych jej granicach, wraz z grodem
 8073 II,23    |                     odbywały. Z przyczyny zaś szczupłości województwa (zaledwie bowiem
 8074 II,18    |                   Sobków, Pińczów, Opatowiec, Szczurowa, Wojnicz, Tuchów, Brzostek,
 8075 II,23    |                  Tyszowieckie, Tarnogrodzkie, Szczurowickie i inne. Popis szlachty ustanowił
 8076 II,15    |                      życie zakończył, a dotąd szczyci się miasto jeszcze wodociągiem,
 8077 II,20    |                      zamek i jeszcze wyżej na szczycie góry wieżę obserwacyjną,
 8078 II,22    |                  lubił otaczać się uczonymi i szczycił się ich przyjaźnią. Akademia
 8079 II,15    |                     Prus powiaty: Szestyński, Szczyciński i Niborski, oddzielające
 8080 II,13    |                 budowny i bogaty w cnotę,~Tam szczyrych mieszczan oglądasz ochotę,~
 8081 III,2    |                       po kilkunastu latach do Szczyrzyc. W Bledzewie, Przemęcie,
 8082 III,4    |                   klasztory męskie w Mogile i Szczyrzycu.~Augustyanie, czyli Kanonicy
 8083 Wst,12   |                    pod względem terytoryalnym szczyt powodzenia Polski w boju
 8084 II,16    |                       Słupską, Wyszogrodzką i Szczytnowską. Oprócz tego spotykamy tam
 8085 II,14    |                ówczesnych 117.384, groszy 9 i szelągów 11. Była to zatem najwięcej
 8086 III,3    |                    nogą nie wyszli z Inflant. Szenking (następca Nideckiego), za
 8087 Wst,4    |                       na południu. Z pośrodka szerokiej i żyznej nadodrzańskiej
 8088 II,37    |                     przecięciami, na 12 łokci szerokiemi, idącemi w kierunku promieni
 8089 Wst,3    |                       Fińskiej, rozsiedli się szeroko nad górnym Dnieprem; Oką
 8090 II,3     |                      prawie tenże sam stopień szerokości geograficznej pod jakim
 8091 III,4    |                 Bazylianie zakładać szkoły na szerszą stopę, oddając na ich utrzymanie
 8092 II,16    |                    dać mu możność i obowiązek szerzenia chrześcijaństwa na Pomorzu,
 8093 II,29    |                      Gwagwina) czterokątna, z sześćdziesięciu łokci czerwonej kitajki,
 8094 III,3    |                      senatu i zajmują z kolei szesnaste i siedmnaste miejsce. Biskup
 8095 II,15    |       południo-wschodzie tychże Prus powiaty: Szestyński, Szczyciński i Niborski,
 8096 II,32    |                      granicy pruskiej i rzeki Szeszupy, słynny urodzajnością gleby.~
 8097 II,23    |                Bełskiem powiaty: Lubaczewski, Szewłocki i Horodelski, za swego zaś
 8098 II,2     |                    jasno-szafirowy z wyłogami szkarłatnymi i żupan biały, a na sejm
 8099 Wst,9    |                  wyziny na kuchnię, 200 sztuk szkarłatu i 100 koni, tudzież osobiście
 8100 II,39    |            przeniesiona została do Grodna, co szkodliwie wpłynęło na dobrobyt Mińska.
 8101 III,3    |                   względu na sprawiedliwość i szkodliwy zwyczaj przenoszenia się
 8102 II,29    |                       koryto Niemna z głazów, szkodliwych dla żeglugi, za co mu wdzięczni
 8103 Wst,9    |                     grzywien wynagrodzenia za szkody. Wyrok ten podnosił moralne
 8104 III,4    |                 Dominikanach, iż byli „dobrzy szkolnicy, dobrzy spowiednicy i dobrzy
 8105 II,10    |                       pisze o nim:~Ujrzysz na szkucie przez górę zaiste~Krzyże
 8106 II,16    |                    posągiem Augusta III, dwór szlachecki Junckerhof, sławne na całą
 8107 II,8     |                 bezkmiecej, zatem całe rzesze szlacheckie uprawiające własną ręką
 8108 II,21    |                     się dziedzicznej ludności szlacheckiej samych tylko zagrodowców
 8109 II,36    |                  nieprzyjaciół poraził, za co szlachectwo z nazwiskiem Felińskiego
 8110 III,3    |                    światła zawdzięczała Litwa szlachetnej wnuczce Piastów. Dobrogost,
 8111 II,32    |                      i sprawiedliwy władca, a szlachetny opiekun uciśnionych, aby
 8112 II,26    |                     Dopiero na tych ubocznych szlakach odbywały się łowy na zaskoczonych
 8113 II,26    |                    pustyni, ciągnącej się ku „szlakowi murawskiemu”, mając niby
 8114 II,32    |               posiadaniu szerokiego mil kilka szmatu Żmudzi, ciągnącego się nad
 8115 II,21    |                 dziedziców, w znacznej części Szmurłów i Lipków.~W ziemi Mielnickiej,
 8116 II,21    |                        w ziemi zaś Drohickiej Szmurły miały 71, a Lipki 72 dziedziców,
 8117 III,3    |                zajmował do r. 1809, a później szóste w senacie Księstwa Warszawskiego.~
 8118 II,37    |                     Świętosławie i Jaropełku, szósty z rzędu skandynawski czyli
 8119 Wst,1    |                      Napewno jednak dopiero w szóstym wieku pojawia się, (naprzód
 8120 II,16    |               przedmieść, z których tak zwane Szotland zostawało pod jurysdykcyą
 8121 II,27    |                   rosną brzoskwinie, morele i szparagi.~Na południe od Pobereża
 8122 III,2    |                       W Bledzewie, Przemęcie, Szpetalu naprzeciw Włocławka, w Byszewie
 8123 III,1    |               Wszystkie szkoły, uniwersytety, szpitale i instytucye dobroczynne
 8124 II,7     |                     wdzięczne za wydobycie ze szponów Zakonu krzyżackiego, uprosiło,
 8125 Wst,6    |                       mazowieckich (rypińska, szreńska, słupska, grzebska, makowska,
 8126 Wst,8    |                    wysoki zaszczyt dzierżenia sztandaru niezawisłości, postradanego
 8127 II,40    |                rządami szwedzkimi, wysłała do Sztokholmu deputacyę, prosząc o zachowanie
 8128 II,26    |                       się on wszerz „na dwoje sztrzelanie z łuka”, ale nieraz, gdy
 8129 II,3     |                       dla żydów i znajomością sztuki wojennej), był zarazem pierwszym
 8130 II,14    |          hanzeatyckiego i biło własną monetę.~Sztum, Stum, miasto, założone
 8131 II,14    |                       W pobliskiej miastu wsi Sztumdorf Władysław IV zawarł roku
 8132 II,14    |                ziemskie nie w Malborgu, ale w Sztumie się odbywały. Gród sztumski
 8133 II,14    |                    Niegrodowe starostwa były: Sztumskie, Tolkmickie i inne. Sejmiki
 8134 II,7     |                     Wągrowiecki, Mogilnicki i Szubiński. Nazwa to odwieczna, słowiańska,
 8135 Wst,4    |               pruskiego plemienia Sudzinów od szudas = pomiot.~2) O początku
 8136 Wst,4    |                średnią Odrą i Wisłą – powiada Szujski – występuje, wedle badań
 8137 Wst,3    |                   historyczna...ndów, którzy, szukając łupów i fortuny, zagarnęli (
 8138 Wst,6    |                      ku morzu i rzece Pregli, szumiała dziewiczą puszczą pełna
 8139 II,14    |                     1635 zawieszenie broni ze Szwedami i rozejm na lat 26.~W widłach
 8140 II,40    |                     zachowanie jej praw, król szwedzki rozkazał posłów tych uwięzić
 8141 Wst,11   |                      się od Inflant i królowi szwedzkiemu, Erykowi XIV, oddała się
 8142 II,40    |                    nadanych jej przed rządami szwedzkimi, wysłała do Sztokholmu deputacyę,
 8143 II,27    |                półtora tysiąca. Nadzwyczajnie szybką kolonizacyę Ukraina bracławska
 8144 II,31    |                   znaczącego głowa. Gdy wobec szybkiego wzrostu Wilna w XVI wieku
 8145 II,19    |                      Oleśnicy, Szydłowieccy z Szydłowca, Kazanowscy z Kazanowa,
 8146 II,19    |                 innymi: Oleśniccy z Oleśnicy, Szydłowieccy z Szydłowca, Kazanowscy
 8147 II,19    |                      Soleckie, Zawichostskie, Szydłowskie, Przedborskie, Ropczyckie,
 8148 II,19    |                   Opoczyńskiego, Radomskiego, Szydłowskiego, Stężyckiego, Pilzneńskiego
 8149 Wst,13   |                 gnębiła towar cłem wysokiem i szykanami biurokratycznemi. Niemen
 8150 II,22    |               nagrobek sławnego poety Szymona Szymonowicza, przyjaciela i domownika
 8151 II,22    |                      jest na małej marmurowej tablicy nagrobek sławnego poety
 8152 II,31    |                       w województwie Trockiem tacy sami jak w Wileńskiem. Ciwun
 8153 Wst,13   |                opozycya posła nowogródzkiego, Tadeusza Rejtana, zjednała uznanie
 8154 II,20    |                       z biblioteką porycką po Tadeuszu Czackim, stała się największą
 8155 Wst,9    |                grzywien ziemię Michałowską, w tajemnicy przed jego braćmi, Przemysławem
 8156 Wst,12   |                 elektor brandeburski, nie bez tajnego porozumienia się z królem
 8157 II,39    |             Smoleńskiego. Powiat Rzeczycki do takiegoż kontusza przyjął żupan i
 8158 II,1     |                     prawie tylko po jednej na takiejże przestrzeni. Łanów wogóle,
 8159 Wst,6    |                 granicy Mazowsza od Podlasia, takież grody Lechitów, jako strażnice
 8160 Wst,4    |                       na tem jednem nazwisku. Takimi zaś byli Lachowie małopolscy,
 8161 Wst,13   |                    przy użyciu siły zbrojnej, takiż traktat podziałowy z Prusami.~
 8162 II,37    |               będącego ogniskiem swej władzy, takową wprowadził, kazawszy posąg
 8163 Wst,10   |                   Skałę, windykując (r. 1432) takowe na rzecz Korony. W roku
 8164 III,1    |                     podlaskich, rozpostarło w takowych swoją działalność misyjną.
 8165 II,14    |                       Po osuszeniu kanałami i tamami Żuławy stały się jedną z
 8166 Wst,8    |                   ciężkiej klęsce jakąkolwiek tamę położyć, przedsięwziął Konrad
 8167 III,2    |                      do Gniezna i wstąpiła do tamecznego klasztoru Klarysek, fundowanego
 8168 Wst,2    |                    też pieszej podróży nikt w tamte strony nie przedsięwziął.
 8169 III,3    |                       dla odróżnienia więc od tamtego papież polecił nazywać Łuck
 8170 Wst,13   |                      Prus i Pomorza z tej i z tamtej strony Wisły, które Korona
 8171 II,32    |                      ziemaj – nisko. Stąd lud tamtejszy nazywa siebie Żemajtis –
 8172 II,36    |             województwo Połockie, tylko, że w tamtem północna część była nieco
 8173 II,25    |                       Rusi – opowiada świadek tamtoczesny – już prawie powszechniejszą
 8174 II,11    |           przedstawiał, co względnie do pojęć tamtoczesnych niezawodną chlubę narodowi
 8175 Wst,11   |                       roku 1546 wymurowany, z tamtoczesnym napisem i herbami trzech
 8176 Wst,1    |                sielskiego, do muzyki, pieśni, tańców, biesiad i zabaw towarzyskich.
 8177 II,40    |                       zwany Tarbatum lub urbs Tarbata, w języku miejscowym estońskim
 8178 II,40    |                  dokumentach łacińskich zwany Tarbatum lub urbs Tarbata, w języku
 8179 II,11    |                      3: Warszawski, Błoński i Tarczyński; starostwo grodowe Warszawskie,
 8180 Wst,13   |                   między trzema dworami, a po targach o terytorya zająć się mające,
 8181 II,27    |                wszakże, z powodu konfederacyi Targowickiej i rozbioru Rzeczypospolitej,
 8182 II,27    |                       szlak Czarny”, idący ku Targowicy poniżej „Czarnego lasu”,
 8183 II,29    |                  Augusta Małopolanin, Mikołaj Tarło ze Szczekarzewic, chorąży
 8184 II,23    |                    Korytnickie, Tyszowieckie, Tarnogrodzkie, Szczurowickie i inne. Popis
 8185 Wst,14   |               przyznał z Galicyi część obwodu Tarnopolskiego i Czortkowskiego (odgraniczone
 8186 II,19    |                       z Kazanowa, Tarnowscy z Tarnowa, Odrowążowie z Odrowąża,
 8187 II,13    |                   miał się pierwotnie nazywać Tarnowem (?). Dnia 27. maja, w pierwszym
 8188 II,19    |                        Kazanowscy z Kazanowa, Tarnowscy z Tarnowa, Odrowążowie z
 8189 III,3    |               dyecezyi krakowskiej biskupstwo Tarnowskie. Dalej na sejmie czteroletnim
 8190 II,40    |                   języku miejscowym estońskim Tarto-lin, niegdyś zwany Jurjewem,
 8191 II,21    |                       i część Bielskiego 151.~Taryfa dymów ziemi Drohickiej,
 8192 II,19    |              Wiślickiego i Sandomierskiego. W taryfie do podymnego z roku 1676
 8193 II,22    |                      w koronie złotej. Podług taryfy podymnego z roku 1677 znajdowało
 8194 II,26    |                  Dniepr przybyszów, zwanych z tatarska Kozakami, okazały się zawodnemi.
 8195 II,26    |                   zagony wgłąb Ukrainy. Szlak tatarski nie był drogą ani gościńcem
 8196 II,26    |                      strony.~Szlak Czarny, po tatarsku „Dżorna islach”, rozpoczynał
 8197 III,4    |                       Mołdawię, Siedmiogród i Tataryę. W roku 1647 urządzoną została
 8198 II,26    |                     straże litewskie z Oreli, Tawani i ujść Dniepru, a granica,
 8199 III,2    |                        w Toruniu roku 1263, w Tczewie roku 1289, we Wronkach roku
 8200 II,16    |                    Białogrodzką, Chmielińską, Tczewską, Lubieszowską, Nowską, Pucką,
 8201 II,16    |                      Białogrodzkie, Gdańskie, Tczewskie, Świeckie i Słupskie; kasztelanie:
 8202 II,16    |                   Starogrodzki liczyły się do Tczewskiego. Sejmiki powiatowe każdy
 8203 II,18    |              Kunegundy. Zamki warowne były: w Tęczynku, Lipowcu, Siewierzu, Smoleniu,
 8204 II,3     |                       leży dzisiejszy Kalisz. Tegoczesny archeolog i badacz Sadowski
 8205 Wst,13   |               pierwotnej redakcyi polskiej od tekstu łacińskiego, mianowicie
 8206 Wst,5    |                      się, tak jak się trzęsie telega. Takie wozy mają też dla
 8207 Wst,5    |                       toczących się, wysokich telegach, o czterech kołach. W rogach
 8208 II,27    |                   Kuczurhanu przez Kujalnik i Teliguł do Bohu, powyżej ujścia
 8209 II,32    |                        odbywane w Rosieniach, Telszach i Szawlach, wpłynęły na
 8210 II,32    |                     Berżany, 13) Użwenta, 14) Telsze, 15) Retow, 16) Pojury,
 8211 II,32    |                       Repartycye: Rosieńską i Telszewską, do Szawel później przeniesioną.
 8212 II,32    |                    szlachty posiadały powiaty Telszewski i Rosieński. W pierwszym
 8213 II,32    |                     obu grodami: Rosieńskim i Telszewskim.~Herb księstwa Żmudzkiego
 8214 Wst,4    |                Jadźwingów, Prusów i Litwinów. Tembardziej w czasach dawniejszych musieli
 8215 II,32    |                    polskich swobody, a między temi, że „za Niewiażę” nie będzie
 8216 III,2    |            Franciszkanów.~Miechowici, inaczej Templaryusze i Bożogrobcy. Do najstarszych
 8217 II,20    |                  Kazimierza, własność niegdyś Tenczyńskich, potem Lubomirskich i Sieniawskich:
 8218 II,32    |                      5) Widukle, 6) Kroże, 7) Tendziagoła, 8) Jaswony, 9) Szawle,
 8219 II,23    |                    Horodelski i ziemię Buską. Teodor Waga, dokładniejszy geograf
 8220 III,3    |                      Aleksandra, Ewancyusza i Teodula, a za nim ośm kościołów
 8221 Wst,10   |             Nowogrodzie, udała się z biskupem Teofilem do Kazimierza Jagiellończyka,
 8222 III,3    |                  drugim Leonty, Grek, trzecim Teopemt, który ochrzcić miał kości
 8223 II,37    |              zniszczył tu bałwany pogańskie i tępił ogniem świątynie bałwochwalców. „
 8224 Wst,13   |                      ogłosiła cesarzowa Marya Teresa zajęcie rzeczonych ziem,
 8225 Wst,13   |                 zezwoliła na zwołanie sejmu w terminie 19. kwietnia do Warszawy.
 8226 II,21    |                   jedna osoba nie była na dwa terminy narażona. Drohiczyn (po
 8227 II,24    |                    znawców spraw wojennych za Termopile polskie, nie wśród gór,
 8228 II,5     |                artykułów p. t. Constitutiones Terrae Lanciciensis generales.~
 8229 II,12    |                     Prawa ziemskie, zwane Jus terrestre, nadane przez Kazimierza
 8230 Wst,13   |                       dworami, a po targach o terytorya zająć się mające, stanął
 8231 II,11    |                    miała już pewien charakter terytoryalny stały i często polityczny.
 8232 II,11    |                       więc były najmniejszemi terytoryami w pierwotnej organizacyi
 8233 II,23    |            litewskiego, i był przez potężnego teścia popierany. Gdy Bolesław
 8234 II,21    |            prusko-litewskiego Jadźwingów.~Gdy testamentem Krzywoustego Polska rozdzielona
 8235 Wst,8    |                Kędzierzawy, dostawszy, podług testamentu swego ojca, Bolesława Krzywoustego,
 8236 Wst,10   |                     Wiaźmę, Chlepeń, Oleksin, Teszynów, Rosławl, Weniew, Mścisław,
 8237 II,27    |                    jest wododziałem, pomiędzy Teterwią, Hniłopiatem i Rastawicą
 8238 Wst,8    |              niemieckiem, przyjąwszy obyczaje Teutonów i przeszedłszy na stronę
 8239 Wst,10   |                     Wielki Mistrz Zakonu, Jan Tieffen, składał w Toruniu królowi
 8240 II,13    |                czerwca roku 1501 zmarł tutaj, tknięty apopleksyą, król Jan Olbracht.
 8241 II,26    |                    dwa wieki z górą stały się tłem codziennym dziejów Ukrainy,
 8242 II,26    |              rodowodem swoim bardzo łatwo się tłómaczy. Ukraina, to każda ziemia
 8243 II,22    |                    Kołomyjskie, Buczniewskie, Tłumackie, Rohatyńskie, Kałuskie,
 8244 II,26    |                  krwią bohaterów, spieszących tłumnie i ochoczo z nad Wisły na
 8245 III,1    |                 polskich było wówczas więcej, toby uczony kapłan nie ubliżał
 8246 II,28    |               pomiędzy jego potomków, którzy, tocząc ciągłe pomiędzy sobą walki
 8247 Wst,5    |                   Słowian jeżdżą na wielkich, toczących się, wysokich telegach,
 8248 III,1    |           wrocławskiego. Z wrocławskim jednak toczył spory o pierwszeństwo, które
 8249 II,24    |                 przyłączył Włodzimierz. Walka toczyła się o to, czy Polska przyciągnie
 8250 II,24    |                     Dubno, stolicę ordynacyi, toczyły się wówczas żwawe walki.
 8251 Wst      |                    pogląd na ludy i granice w toku dziejów~ ~
 8252 III,3    |                biskupów Samborskich. Ponieważ tolerancya religijna w Rzeczypospolitej
 8253 II,14    |                    starostwa były: Sztumskie, Tolkmickie i inne. Sejmiki wojewódzkie,
 8254 II,2     |                  Źródła dziejowe Pawińskiego, tom XII).~Województwo Poznańskie
 8255 III,3    |                  Innocentego VI Franciszkanin Tomasz. Atoli szereg stałych senatorów
 8256 II,19    |           Sieradzkiego, którą z Koniecpola do Tomaszowa stanowiła rzeka Pilica.~
 8257 Wst,13(1)|                 Kongresówce powstały powiaty: Tomaszowski, Hrubieszowski, cześć Biłgorajskiego,
 8258 II,30    |                      Położenie geograficzne i topograficzne przyczyniło się, że dwa
 8259 II,40    |                   administracyjny, ale raczej topograficzny, powstały z powodu czterech
 8260 Intro    |                       Niski stan mapografii i topografii za czasów istnienia dawnej
 8261 II,22    |                      na miasto. Mikołaj Rej z Topoli, w dobrach swoich przy wsi
 8262 Wst,9    |                    wgłąb małoludnej Rusi.~Ale topór, zawieszony nad karkiem
 8263 II,26    |               kijowską przychodziło po 20.000 toporów z włości podnieprskich.
 8264 II,24    |                     mieszkał w dobrach swoich Torczynie i zajmował w Koronie wielkie
 8265 III,4    |                       uchwalono na kapitule w Torokaniu r. 1780 rozdzielić prowincyę
 8266 II,36    |                     Ostrogskim, przez wzięcie Toropca i porażkę u Orszy dnia 18.
 8267 II,37    |              Świętopełk jeden przeżył braci i torował drogę wpływowi polskiemu
 8268 Wst,8    |                 księcia litewskiego Trojdena, torując pierwszy tym sposobem drogę
 8269 II,13    |           przychodzących, który jednak odjęty Toruniowi został przez króla Aleksandra
 8270 II,13    |                       Na pochyłościach wzgórz toruńskich słynęły sady i winnice,
 8271 Wst,10   |                    Rosławl, Weniew, Mścisław, Torusy, Oboleńsk, Kozielsk, Nowosielsk,
 8272 Wst,13   |                       statki polskie, gnębiła towar cłem wysokiem i szykanami
 8273 II,13    |                   przywilej na pierwszy skład towarów, z Polski i do Polski przychodzących,
 8274 Wst,1    |                       tańców, biesiad i zabaw towarzyskich. Ale główną cechą narodową
 8275 III,2    |                      tatarskiego roku 1245, w towarzystwie Polaka, zakonnika reguły
 8276 II,20    |                   utworzona żartobliwie przez towarzystwo wesołej szlachty. Dziedzicem
 8277 III,1    |                      Radzyn, brat rodzony lub towarzysz świętego Wojciecha w Polsce.
 8278 III,1    |                      na wezwanie Ottona dwóch towarzyszy świętego Romualda: Jan i
 8279 Wst,8    |                      stała się tak wielka, że towarzyszył wszystkim zagonom Tatarów
 8280 III,1    |                      kościelny, gdyż Ottonowi towarzyszyli kardynałowie.~Po wprowadzeniu
 8281 Wst,6    |                        skoro pięciuset Węgrów towarzyszyło mu w ówczesnej wyprawie
 8282 II,21    |            odpowiednio do okoliczności, jakie towarzyszyły w wiekach średnich jej osiadaniu.
 8283 II,32    |            największej ze wszystkich okolicy, Towkinławkie, mieszkało szlachty domów
 8284 II,37    |                      Turowskiem. Naturalnie o tożsamości zupełnej ich rubieży nie
 8285 II,38    |           mścisławskim był Jerzy Ościk, herbu trąby. Drugim senatorem krzesłowym
 8286 Wst,7    |                 przestawał być spójnią Rusi i tracił urok, złupiony i poniżony
 8287 Wst,12   |                    dożywotnim. Rzeczpospolita traciła Inflanty za Dźwiną. Rozejmem
 8288 III,1    |                    Vladislavia). Poszanowanie tradycyi narodowej, wiążącej pierwotną
 8289 II,1     |                    pewne ustroje organiczne i tradycyjne, nie można już było zmieniać
 8290 II,31    |                   nazwę od litewskiego wyrazu trakas, znaczącego las wytrzebiony,
 8291 II,32    |                   włościach, czyli powiatach (traktach), Żmudź składających. Roku
 8292 II,32    |                        ustanowione powyższymi traktatami i zachowane w wiekach następnych,
 8293 II,25    |                        dozwalając tylko nazwy traktatowej.~Podole przedstawiało najprzód,
 8294 II,29    |                Prusami i Szeszupą, zwała się „traktem Zapuszczańskim”.~Herb Wielkiego
 8295 II,7     |                zaczęli ustawicznymi najazdami trapić pograniczne ziemie Kujaw
 8296 II,13    |                 którzy częstymi stąd napadami trapili przyległe ziemie polskie.
 8297 II,22    |                    stołeczne ziemi nad Sanem, trapiony napadami Węgrów, począł
 8298 II,14    |                     żelu – zielenieje, żolé – trawa). Nazwa używa się zwykle
 8299 II,5     |              stanowiła rzeka Przysowa (od wsi Trębisk aż do połączenia się z Bzurą).
 8300 II,22    |                     na trzy powiaty: Halicki, Trębowelski i Kołomyjski. Ten ostatni,
 8301 II,25    |                    jest do Podola i starostwo trębowelskie z województwa Ruskiego.~
 8302 III,4    |                 Chełmie, Zahajcach, Zamościu, Trębowli, Zbarażu, Satanowie, Poczajowie,
 8303 II,26    |                       Kaniowskie, Korsuńskie, Trechtymirowskie, Brusiłowskie i inne. Wojewoda
 8304 II,27    |                   opisaną poematem Stanisława Trembeckiego.~ ~
 8305 II,22    |                 starostwa grodowe: Halickie i Trembowelskie, a niegrodowe: Kołomyjskie,
 8306 II,25    |                     północo-zachód z powiatem Trembowelskim województwa Ruskiego, od
 8307 Wst,9(1) |                       nastąpiło na zjeździe w Trenczynie dnia 24 sierpnia 1335 roku.
 8308 III,3    |                   pozostała przy Polsce tylko trochę więcej niż piąta część Inflant,
 8309 II,31    |                   biały. Poza sejmem szlachta trocka uważała za swoją barwę kontusz
 8310 II,31    |                      j. wojewodę i kasztelana trockich. Wojewoda siedział w senacie
 8311 II,37    |                     do Kiejstutowej dzielnicy Trockiej, z powodu nadmiernej długości
 8312 II,31    |                        Nowe Troki, po łacinie Trocum, wzięły nazwę od litewskiego
 8313 Wst,8    |                     córką księcia litewskiego Trojdena, torując pierwszy tym sposobem
 8314 II,15    |                  kształtem swoim nieregularny trójkąt, mający 77 mil kwadratowych
 8315 II,7     |                      miała kształt podobny do trójkąta, którego podstawę południowo-zachodnią
 8316 II,30    |                dzielnic poprowadzono pomiędzy Trokami i Wilnem.~Po Kiejstucie
 8317 II,30    |                    Wilii i Wilią od Skonul ku Trokom i Wilnu, prawie do ujścia
 8318 II,36    |                       mieszczanie witebscy na troskliwą opiekę rządu ciągłem poświęcaniem
 8319 III,2    |                     którego własnoręczny list troskliwie tam przechowywano. Tutaj
 8320 Wst,12   |                        Monastersko, Paczapów, Trubczewsk, Newel, Siebież i Krasne.
 8321 II,28    |                      Dymitra na Czernihowie i Trubczewsku, Korybuta na Bryańsku i
 8322 Wst,11   |                  Czernihów, Starodub, Lubecz, Trubeck, Radchoszczę, Brańsk (zadnieprski),
 8323 II,24    |                   wołyńskiego, które po wielu trudach i poświęceniach urządził
 8324 II,40    |                       stało się rzeczą bardzo trudną; gdy Estonia, oderwawszy
 8325 Wst,8    |                   wielkopolska znalazła się w trudnem położeniu wobec sąsiedztwa
 8326 II,37    |                      przez „mazurów”, którzy, trudniąc się wypalaniem potażu i
 8327 II,22    |                      wypuścił, zaraz Polaków, trudniących się kupiectwem na Rusi,
 8328 II,24    |                        do rozstrzygnięcia tem trudniejsze, że skutkiem kilkowiekowych
 8329 II,13    |                upodobaniem tu przemieszkując, trudniła się zbieraniem ziół, układaniem
 8330 Wst,4    |                      Skąd powstała ich nazwa, trudno dziś dociec. Wiadomo, że
 8331 II,27    |                   zupełnie nieokreślonych (bo trudnych do określenia w pustkowiach).
 8332 II,24    |                       greckie), piwa i innych trunków, wołów i jałowic 700, baranów
 8333 II,20    |                 Lublinem, gdzie kilka tysięcy trupem ich padło. Po tym to wypadku
 8334 Wst,7    |             Krzywoustego, w dobę, która miała trwać półtora wieku. W okresie
 8335 III,3    |                      stan podwójnego kościoła trwał w dyecezyi przemyskiej,
 8336 II,39    |                      do Mińska. Kadencya taka trwała od poniedziałku po Trzech
 8337 III,3    |                   biskupstwa, z tych lwowskie trwało od czasów Kazimierza Wielkiego,
 8338 Wst,10   |                     zobowiązanie się Litwinów trwania przy koronie i królu. W
 8339 II,1     |                   infamią obciążeni. Deputaci trybunalscy obowiązani byli do dwukrotnej
 8340 II,1     |                 następnie przy końcu kadencyi trybunalskiej każdy deputat odprzysięgał
 8341 III,4    |               podolskim i Łucku. Ksiądz Adam, Trynitarz, wydał ciekawą książkę:
 8342 III,4    |                  klasztory we Lwowie, Wilnie (Trynopol nad Wilią), w Kamieńcu podolskim
 8343 II,26    |           kwadratowych rozległym, i miastami: Trypolem, Stajkami, Wasilkowem i
 8344 III,2    |                    klasztory Franciszkanów: w Trzcinie, w Zawichoście, w Kaliszu
 8345 III,2    |                 ołowiane płyty na dach gmachu trzebnickiego i dzwony, za co otrzymali
 8346 III,2    |                      był klasztor Cystersek w Trzebnicy, założony przez Henryka
 8347 Wst,13   |                    uwiecznienia i na pamiątkę trzechsetnej rocznicy zrzucenia jarzma
 8348 II,40    |                   każącego tam Piotra Skargi. Trzeciem miastem wojewódzkiem w Inflantach
 8349 Wst,13   |                Neustadzie, poddał losy Polski trzem dworom sąsiednim, a wysłany
 8350 II,3     |                       opactwo benedyktyńskie; Trzemeszno, opactwo kanoników regularnych
 8351 Wst,3    |                     wyrazu warmai i znaczyła: trzmiele. Ziemia pruska za czasów
 8352 II,22    |                     lwowskie otwierały się na Trzy-króle. Powiat Żydaczewski, lubo
 8353 II,21    |                       pasem ziemi, długim mil trzydzieści kilka, a szerokim kilka
 8354 II,15    |                  swoich przynosiło, młody, bo trzydziestoletni kapłan i poeta, Ignacy Krasicki.
 8355 III,3    |               porządku, to jest od 1243 roku, trzydziesty ósmy biskup warmiński, przeniesiony
 8356 II,26    |                    dzisiejszej Kongresówki, a trzykrotnie Galicyi, dwa województwa „
 8357 II,2     |                    kaliskim, nie mógł też sam trzymać innego starostwa grodowego
 8358 II,13    |                     rękę człowieka zbrojnego, trzymającą miecz nad głowa orła, do
 8359 II,40    |                       koroną złotą na głowie, trzymającego miecz dobyty u podniesionej
 8360 II,25    |                   kresy ludności słowiańskiej trzymającej się stałych siedzib. Dalej
 8361 II,26    |                       polu zajął anioł biały, trzymający w prawej ręce miecz dobyty,
 8362 Wst,7    |                   Krwawa wojna z Pomorzanami, trzymającymi się uparcie bałwochwalstwa
 8363 II,26    |                    lubecko-czernihowska stale trzymała się linii równoległej, o
 8364 II,20    |                       chorągwi, przez lennika trzymanej, przez co po raz pierwszy
 8365 III,2    |                      się. Przyczyną tego było trzymanie się Cystersów w odrębności
 8366 II,27    |                      k'temu państwu należał i trzymany był, czemu świadczą i „pisma
 8367 Wst,10   |                       przyrzekał dać Zakonowi trzymilowy pas ziemi żmudzkiej wzdłuż
 8368 Wst,12   |                     stycznia 1667 roku na lat trzynaście i pół, odstępowała Polska:
 8369 Wst,3    |                 współplemieńcom, i pod koniec trzynastego wieku równocześnie z Jadźwingami
 8370 III,1    |                     krzyżackiego, aż po wojnę trzynastoletnią z Zakonem i powrót ziemi
 8371 III,3    |                      w nim dwu arcybiskupów i trzynastu biskupów podług następującego
 8372 Wst,13   |                     Torunia z napisem: „Przed trzystu laty udręczony Toruń, w
 8373 II,16    |                    1410 r.) pobili Krzyżaków; Tuchola; Chojnice; Człuchów i Hamersztyn.~
 8374 II,16    |                      tego województwa: Pucku, Tucholi, Człuchowie i Świecu, skąd
 8375 II,16    |                     Starogrodzkie, Świeckie i Tucholskie, wszystkie noszące nazwiska
 8376 II,18    |                Opatowiec, Szczurowa, Wojnicz, Tuchów, Brzostek, Kołaczyce i Jedlicze
 8377 III,3    |                  królów polskich. Od Makarego Tuczapskiego, który został władyką w
 8378 II,35    |                     piękne miejscowości, jak: Tuhanowicze, Świteź, Worończa. Z wieży
 8379 II,41    |             oberhauptmannschafty”: Goldinga i Tukum, a stolicę miała w Goldyndze.
 8380 II,19    |                     wojennych, politycznych i tułactwa, zakończona roku 1320 koronacyą
 8381 II,26    |                      Ukrainy zadnieprskiej do Tuły i Moskwy.~Po napadzie Mengligireja
 8382 II,40    |                     kolegium, a ich wspaniały tum gotycki zabrzmiał potężnym
 8383 II,22    |                 sporych jezior, a mianowicie: Tur, Pulmo, Świtiaskie czyli
 8384 II,30    |                     turzą od zabitego na niej tura przez Gedymina) nadawała
 8385 II,27    |                      prawa swoje w układach z Turcyą. W roku np. 1542 taką udzielono „
 8386 Wst,12   |                       zdał to już zupełnie na Turcyę, pod której panowanie przeszła
 8387 Wst,9    |                       Horodelskim, Lubomskim, Turczyńskim, Ratneńskim, Koszyrskim
 8388 Wst,12   |                   Zygmunta Starego sułtanowie tureccy poczęli się wtrącać do spraw
 8389 III,3    |                       cząstka dyecezyi. Wojna turecka, najazdy tatarskie, bunty
 8390 II,27    |                  Czyczaklei, gdzie stał zamek turecki Bałaklej u rzeki Suchej,
 8391 II,25    |                sprawach obywatelów polskich z tureckimi, wołoskimi i tatarskimi
 8392 II,24    |                 pierwsze trzy dzielnice były: turowska na Polesiu, drewlańska na
 8393 III,3    |                   Ostatnim biskupem pińskim i turowskim był Józefat Bułhak.~22.
 8394 III,3    |                       pińskich nazywano tylko turowskimi, potem Pińsk wziął górę
 8395 III,3    |                   Siewierskich. Biskup Feliks Turski był ostatnim księciem Siewierskim.
 8396 II,29    |                     lub publicznym, z jeziora Turskiego od źródeł Prypeci do Muchawca
 8397 II,19    |                  Wisły dopędzony, poległ. Pod Turskiem i Chmielnikiem roku 1241
 8398 II,9     |                       znajdowały się ostatnie tury w Polsce. W lustracyi z
 8399 II,30    |                    nurtem Wilenki (zwana górą turzą od zabitego na niej tura
 8400 II,7     |                      nakoniec rogi bawole czy turze miały oznaczać leśną naturę
 8401 II,9     |                      już tylko było turów 4 i turzyca 1.~ ~
 8402 III,3    |                        który nadal miasteczko Tustań arcybiskupom, pisał do Rzymu
 8403 II,4     |                      Szadkowskie, Klonowskie, Tuszyńskie i Warckie. Sejmiki odbywały
 8404 II,35    |                sejmowa z roku 1775 przeniosła tutejszą kadencyę do Grodna. Kadencya
 8405 III,1    |                     Szereg wiadomych władyków tutejszych poczyna się od Cyryla, który,
 8406 II,28    |             Stanisława Augusta nie omieszkuje tutułować się „posłowa czernihowska”.~ ~
 8407 II,35    |                      papieża, Innocentego IV. Tuż przy mieście, naprzeciw
 8408 II,24    |                 mazowieccy, pomorscy, śląscy, twerscy i odojewscy, cesarz zaś
 8409 II,32    |                     Szadów, 20) Gondinga, 21) Twery, 22) Potumsza, 23) Birżiniany,
 8410 II,16    |                Bałtyckiego i jedną z głównych twierdz w Polsce, posiadał 6 przedmieść,
 8411 Wst,3    |                     raz pierwszy pod r. 1043, twierdząc, że Masław, buntujący Mazowsze
 8412 Wst,13   |                      Prusko-polskiego związku twórca Kazimierz, trzy wieki upłynione
 8413 II,37    |                 Później po śmierci Jarosława, twórcy „Prawdy ruskiej”, ziemie
 8414 II,25    |                    wnukowie Gedymina. Powiaty tworzą się (jak bywało w całej
 8415 II,5     |                 księstwo Łęczyckie do Korony, tworząc z niego oddzielne województwo.
 8416 III,1    |                 dyecezyi Poznańskiej w czasie tworzenia roku 1000 Gnieźnieńskiej (
 8417 II,1     |                  województw nie były dowolnie tworzone dla późniejszych potrzeb
 8418 II,16    |                     piaszczysty, 5 mil długi, tworzy zatokę Pucką z części Gdańskiej.
 8419 Wst,3    |                    Carogród. Nad rzeką Połotą tworzyli księstwo Połockie i zwani
 8420 II,27    |                        utworzona z połączenia Tykicza Gniłego z Tykiczem Uhorskim.
 8421 II,27    |                  połączenia Tykicza Gniłego z Tykiczem Uhorskim. Południowa część
 8422 II,21    |              Krzysztof Wiesiołowski, starosta tykociński i marszałek nadworny litewski,
 8423 II,29    |                     do Wołynia na południu, i tyleż od granic ziemi Smoleńskiej
 8424 II,32    |                    białą obrożą, wspiętego na tylnych łapach, w polu czerwonem.
 8425 II,19    |                     państwo, do którego, obok tylu ziem innych, wcielił i księstwo
 8426 II,31    |                    czyli razem ośmiu posłów i tyluż deputatów. Połowa deputatów
 8427 Wst,14   |                      W dniach 7. i 9. lipca w Tylży podpisany został przez Napoleona
 8428 Wst,14   |                    Drohicki, Napoleon pokojem tylżyckim odstąpił Rosyi za jej zgodę
 8429 II,13    |                      1625 roku, ale ciało jej tymczasowo z powodu wojen szwedzkich
 8430 Wst,13   |                      Był to jednak stan tylko tymczasowy i w tej postaci Rzeczpospolita
 8431 Wst,12   |                       przy niej w charakterze tymczasowym Kijów i Smoleńsk. Polska
 8432 Wst,13   |                      wskutek reklamacyi posła Tymowskiego, który wytknął różnice pierwotnej
 8433 III,2    |                      klasztory Benedyktynów w Tyńcu (powyżej Krakowa nad Wisłą)
 8434 III,2    |                     krzyża świętego. Klasztor tyniecki, którego opat nazywany abbas
 8435 III,4    |                     uległo zniesieniu opactwo Tynieckie, które się pod panowanie
 8436 II,31    |                     przedstawiających odrębny typ od starosłowiańskich polskich
 8437 Wst,5    |                     kresy sięgających, grodów typowych lechickich, dalej na wschód (
 8438 Wst,12   |                     od niegodziwego Krzyżaków tyraństwa oswobodzone, pod panowaniem
 8439 Wst,1    |                   owych czasów przez cały lat tysiąc dzieje zachodnich Słowian
 8440 II,21    |                       Podlasiu rozrodziła, że tysiącami rozbiegała się stąd, szukać
 8441 II,25    |           Koniecpolscy, Sieniawscy, Potoccy i tysiące szlachty polskiej, która
 8442 II,20    |                województwa rzekami Wieprzem i Tyśmienicą, stanowiąc część jego północną.~
 8443 III,3    |                    Brzeżanach, Stanisławowie, Tyśmienicy, Złoczowie, Jazłowcu i Łyścu.~
 8444 II,32    |                      Jamonciach Jamontowie, w Tyszkach Tyszkowie, w Kondratowiczach
 8445 II,32    |             Jamonciach Jamontowie, w Tyszkach Tyszkowie, w Kondratowiczach Kondratowiczowie
 8446 II,22    |                       w okolicy Hrubieszowa i Tyszowiec. Wyczerpująco roztrząsnął
 8447 II,23    |                      Mostowskie, Korytnickie, Tyszowieckie, Tarnogrodzkie, Szczurowickie
 8448 II,29    |                przyłączone zostało do Moskwy, tytularnie jednak pozostało przy Litwie
 8449 Wst,11   |                     III, jako pan (choć tylko tytularny) Szwecyi, odstąpił Estonię
 8450 II,28    |                      Zamiłowanie do podobnych tytułów historycznych, choć nie
 8451 III,3    |                  biskupi kijowscy poczęli się tytułować biskupami kijowskimi i czernihowskimi,
 8452 III,3    |                 Filipa, aby uprawnić grabież, tytułowało się biskupami kamieńskimi.
 8453 II,17    |                      w dokumencie z roku 1242 tytułują się Duces Majoris Poloniae (
 8454 Wst,3    |                     morze, koczowali Ohlicze, Tywercy i niesłowiańskiego rodu
 8455 II,40    |                   Hilzen, Zyberg, Weissenhof, Tyzenhaus, Grotus, Mohl, Denhof, Rejtan,
 8456 II,37    |                     nadworny litewski, Antoni Tyzenhauz, zarządzający dobrami stołowemi
 8457 Wst,9    |                  swego, aby tę Rzeczpospolitą ubezpieczyć. Od czasu Gedymina miała
 8458 Wst,8    |               okolicach Kurska. Wobec takiego ubezwładnienia Rusi, groźną postawę przybiera
 8459 II,1     |                 głosów (pluralitate votorum). Ubiegający się o mandat deputacki lub
 8460 II,24    |                Wołyniu. O Włodzimierz tak się ubiegali waregscy władcy Wołynia,
 8461 Wst,5    |                     po większej części proso. Ubierają się w szeroką odzież, której
 8462 II,37    |                      polu czerwonem, tylko że ubiór na koniu i rycerzu nie był
 8463 Wst,4    |                     różnią się od Polaków ani ubiorem, ani językiem. Bolesław
 8464 II,37    |              wyliczeniem nazwisk dygnitarzy i ubitej przez nich zwierzyny. Stanisław
 8465 II,37    |                      przeciw Krzyżakom. Jakoż ubiwszy ogromną moc zwierzyny, kazali
 8466 III,1    |                        toby uczony kapłan nie ubliżał im, pomijając milczeniem.~
 8467 II,26    |                      wyprawy, dzieliły się na uboczne zagony, okrywające siecią
 8468 II,26    |                       części. Dopiero na tych ubocznych szlakach odbywały się łowy
 8469 III,3    |                        Dyecezya podolska była uboga i nieludna. Biskupi posiadali
 8470 II,32    |               pasterstwa i dzikich owoców lud ubogi, bez miast, nieznany w dziejach,
 8471 III,4    |                      fundacye klasztorne było ubogiem. Miało np. wogóle tylko
 8472 II,39    |                     Prypecią od wschodu rzeka Ubort odgraniczała na pewnej przestrzeni
 8473 III,2    |                    przez pokorę i zamiłowanie ubóstwa dał on nazwisko „Braci Mniejszych”,
 8474 III,4    |                   roku 1782, poczem zniesiono uboższe ich klasztory: swaryczowski,
 8475 Wst,4    |                      od długiego i szerokiego ubrania Kaszubów, które musieli
 8476 Wst,13   |                      do Prus 660, czyli razem ubyło mil kwadratowych 3.862.
 8477 III,3    |                     obieralnych i prymasostwa Uchańskiego w stały zwyczaj zamieniło.
 8478 II,29    |                       do Prypeci, ze Szczarą, uchodząca do Niemna. Był jeszcze i
 8479 Wst,2    |                      Wisłę z nad Dunaju, skąd uchodzili przed ciemięstwem ludów
 8480 II,2     |                   senacie podług zawarowanego uchwałami porządku i miejsca). Byli
 8481 II,7     |                       miano Gniewkowskiego, a uchwałę sejmu horodelskiego roku
 8482 II,23    |                 włości 10. Sejm przeto wielki uchwalił roku 1791, nie dopuszczając
 8483 II,41    |              konstytucya sejmowa, w roku 1736 uchwalona, obowiązywała go, aby w
 8484 II,32    |                       podczas sejmu wielkiego uchwalonym został (dnia 6. kwietnia
 8485 Wst,11   |                listopada tegoż roku ogłoszono uchylenie Zakonu mieczowego od władzy,
 8486 II,24    |                    Jeden tylko z tego statutu uchylono na zawsze „rozdział wojenny
 8487 III,3    |                       wiele, bo pozbywali się uciążliwego zwierzchnictwa Zakonu, a
 8488 II,19    |                Romanem, ks. Halickim, który w ucieczce po przebyciu Wisły dopędzony,
 8489 Wst,9    |                    Żmudzi, wszystko, co żyło, uciekało do Litwy, pomimo że Mistrz
 8490 II,26    |                       Wartą. Polanie kijowscy uciskani byli przez wojowniczych
 8491 II,32    |                  władca, a szlachetny opiekun uciśnionych, aby ukrócić nadużycia po
 8492 III,3    |                     dla utrzymania dwudziestu uczących się młodych Litwinów. Tym
 8493 II,13    |                   pokój, tam wstyd, tam płuży uczciwość~I sprawiedliwość.~Bógżeć
 8494 Wst,12   |                       Pomorzu.~W roku 1654 na uczczenie dwóchsetnej rocznicy oswobodzenia
 8495 II,32    |                      której Piotr Falczewski, uczeń Andrzeja z Łęczycy, dokonał
 8496 Wst,3    |                        w krwawej walce wyciął uczestników tej wyprawy podobno prawie
 8497 II,24    |          krzemienieckie roku 1816 liczyło już uczniów około 600, a dochodu rocznego
 8498 III,2    |                 Olgierda na Litwie. Po Wicie, uczniu św. Jacka, którego papież
 8499 II,22    |                       który lubił otaczać się uczonymi i szczycił się ich przyjaźnią.
 8500 II,21    |                    ośmieliło to Jadźwingów do uczynienia borów podlaskich szlakiem
 8501 II,17    |                   Podola i Ukrainy do Korony, uczyniła prowincyę małopolską wielokrotnie
 8502 II,20    |                    względem rodzinnego kraju, uczyniło Puławy w pierwszych trzydziestu
 8503 II,6     |                      Liczne i ważne zdarzenia uczyniły Brześć kujawski miastem
 8504 Wst,13   |                      granic był już poprawką, uczynioną wskutek reklamacyi posła
 8505 III,3    |                 wysyłała dwóch. Według spisu, uczynionego w roku 1711, biskupstwo
 8506 Wst,13   |                     Wszelki jednak opór wobec uczynionej przez mocarstwa groźby dalszego
 8507 III,1    |                   jest gdańskiej jego części, uczyniwszy specyalną misyą biskupów
 8508 II,13    |                      pobożności, miłosiernych uczynków i tu zmarła 6. lutego 1625
 8509 Wst,10   |                  Marfa Borecka w Nowogrodzie, udała się z biskupem Teofilem
 8510 III,4    |                        Z Władysławem Jagiełłą udało się wielu Dominikanów polskich
 8511 III,1    |                    stosunki wprost z Rzymem i udawał się do klasztorów włoskich
 8512 II,16    |                       powiatu, którzy naprzód udawali się na Generał Pruski do
 8513 II,27    |                   powiększenie się ich liczby uderzającem. Wprawdzie zamków królewskich
 8514 Wst,9    |                obadwaj z dwóch stron na Żmudź uderzali, to w pośrodku na zgliszczach
 8515 Wst,13   |                  napisem: „Przed trzystu laty udręczony Toruń, w nocy zrzuciwszy
 8516 Wst,13   |                     Polski Austrya nie wzięła udziału. Był to jednak stan tylko
 8517 Wst,9    |                      ludzi posiłków na wojnę, udzielać polskiemu handlowi wszelkiej
 8518 II,37    |                 poprzecinaną puszczę. Dopiero udzielający się z Polski do Litwy potężny
 8519 II,13    |            uniwersytetu Bonońskiego, dozwolił udzielania stopni doktorów w czterech
 8520 Wst,7    |                    bracią, książęta ruscy, za udzielenie posiłków Władysławowi, otrzymali
 8521 II,23    |                    swoją otaczającej go ziemi udzielił. Ziemię powyższą roku 981
 8522 III,1    |                      obok króla mniej potężni udzielni książęta, władza arcybiskupa
 8523 III,3    |                        i bawił się naprawdę w udzielność, rządząc drobną szlachtą
 8524 II,27    |                  Turcyą. W roku np. 1542 taką udzielono „naukę” tym, którzy są wysłani „
 8525 II,12    |                    tego stowarzyszenia, które ufne w swa siłę, poczęło działać
 8526 Wst,4    |                       do Arabii, nazwa Polski uformowała się od Lachów. W jakim czasie
 8527 Wst,13   |                 królestw Galicyi i Lodomeryi, uformowaną z wrzekomo historycznej
 8528 II,24    |            województwa za Bugiem miały osobny ufundować sobie trybunał w Łucku,
 8529 Wst,10   |                    biskupi polscy kanonicznie ufundowali roku 1417 i którego pierwotna
 8530 II,26    |                   oznaczała jedynie tyle, co „ugranicze”, południowy kraniec, kraj
 8531 Wst,10   |                    obie strony przyjęły rzekę Ugrę jako granicę między Litwą
 8532 Wst,10   |             posiadłości litewskich, w krainie Ugrów, po obu stronach rzeki Klaźmy,
 8533 II,24    |                    roku 1366 Kazimierz Wielki ugruntował swoje panowanie w okolicach
 8534 III,1    |                      klasztory, w pracy około ugruntowania chrześcijaństwa w Polsce
 8535 III,1    |                 Bolesława Krzywoustego, który ugruntowanie chrześcijaństwa we wschodniej,
 8536 II,22    |                     pagórek, leży nad rzeczką Uher, do Bugu wpadającą, i jest
 8537 II,27    |                    Tykicza Gniłego z Tykiczem Uhorskim. Południowa część województwa
 8538 III,1    |                     siedlisko swego władyki w Uhrowesku, aż je Daniel, król halicki
 8539 II,19    |                      walnym nic już dodać ani ująć nie mieli prawa. „Okazowanie
 8540 Wst,1    |                      pozostały tylko głuche o ujarzmicielach wieści. Niemcy w ciągu tysiąca
 8541 Wst,9    |                    Preglą a Niemnem, i służył ujarzmicielom w ich napadach na bratnią
 8542 Wst,3    |                  około VI wieku po Chrystusie ujarzmieni zostali przez przybyłych
 8543 II,13    |                  ziemie polskie. Krzyżacy, po ujarzmieniu Prus, odbudowawszy miasto
 8544 Wst,8    |                      i dolny Niemen, Krzyżacy ujarzmili i, pogan miejscowych bądź
 8545 II,17    |                 Wielko i Małopolski, dążąc do ujednostajnienia władzy i praw narodowych.
 8546 Wst,1    |                      Niemniej wszystkie cechy ujemne charakteru Słowian, a mianowicie
 8547 II,24    |                      potrzeby przyczyniać lub ujmować, a na sejm walny Rzeczypospolitej
 8548 II,18    |                      Ojcowskie, Rabsztyńskie, Ujmskie, Wolbromskie, Żarnowieckie
 8549 II,10    |                    głębokim,~Chceszli wierzch ujrzeć stamtąd kościołowy,~Zdejm
 8550 II,10    |                    płynąc Wisłą, pisze o nim:~Ujrzysz na szkucie przez górę zaiste~
 8551 Wst,9    |               pomiędzy Karpatami, Dniestrem i ujściem Dunaju, zależał długie czasy,
 8552 II,3     |                    starostwa niegrodowe były: Ujśskie, Powidzkie, Odolanowskie,
 8553 II,27    |                    tym, którzy są wysłani „na ukazanie granic z państwy cara tureckiego”: „
 8554 II,27    |                        My granic oczakowskich ukazywać nie możemy, bo Oczaków jest
 8555 II,27    |                   później sobie prawa swoje w układach z Turcyą. W roku np. 1542
 8556 II,13    |                 trudniła się zbieraniem ziół, układaniem zielnika, bawiła się nawet
 8557 Intro    |                       wsi w wieku XVI i XVII, układanych województwami, ziemiami,
 8558 II,35    |                    wyprawione dla dokończenia układów o tron polski z Jagiełłą,
 8559 Wst,7    |                     przez Władysława Hermana, ukończoną została pomyślnie dla Polski
 8560 III,2    |                     jego, św. Jadwigi. Koszta ukończonej roku 1219 budowy wynosić
 8561 Wst,8    |                       Kujaw i Niemiec. Zakon, ukończywszy w roku 1283 podbój krainy
 8562 Wst,13   |                hołdownika Rzeczypospolitej na ukoronowanego monarchę, który już z powodu
 8563 II,24    |                       bezpośrednią własnością ukoronowanej linii Jagiellonów, czyli
 8564 II,35    |                 podług wyznania rzymskiego, i ukoronowanym został (wraz z żoną Martą)