Czesc,  Rozdzial

 8565 II,30    |                     województwa Połockiego, w ukos województwa Wileńskiego,
 8566 II,29    |                    długi i szeroki, przecięty ukośnie szerokim pasem gęstych jezior,
 8567 II,26    |                 niebawem nad rozkoszną ziemią ukrainną. Nieprzerwane pasmo jej
 8568 II,27    |               Dniestrem i Bohem, czyli Podola ukrainnego, utworzono województwo Bracławskie
 8569 II,26    |                       perzynę wszystką ziemię ukraińską, tak, że na całym obszarze,
 8570 II,30    |                 Bracław bowiem jest na Podolu ukraińskiem, a Brasław na Litwie. Senatorów
 8571 II,32    |                      opiekun uciśnionych, aby ukrócić nadużycia po wsiach, wydal
 8572 II,13    |                       zmusić do walki w polu. Ukryci w niedostępnych za jeziorami
 8573 II,13    |                   jest pokonanie orężem ludu, ukrytego w niedostępnych moczarach
 8574 III,2    |                   zbliżenia się do pogaństwa, ukrywającego się w zakałach, osiadali
 8575 II,32    |                     jeszcze do wieku XV i XVI ukrywały się przed światłem wiary
 8576 II,27    |                      krańca Podola, z okolicy Ułanowa, i skierowana Czarnym szlakiem,
 8577 II,21    |                      to wyżej powiedzieliśmy, ułatwił jeszcze Litwie i Jadźwingom
 8578 Wst,10   |                       być przedmurzem Litwy i ułatwiły wielkim książętom moskiewskim
 8579 Wst,11   |                       Dnieprem na rzecz Litwy Ułę, a Połubiński Izborsk.~Po
 8580 II,26    |                       Kijowa z Koroną, musiał uledz zmianie, a chorągiew już
 8581 II,8     |                       Białego), częstym odtąd ulegając przez półtrzecia wieku podziałom,
 8582 III,1    |                     Polsce Łokietka roku 1320 ulegał władzy duchownej biskupów
 8583 Wst,6    |                     obecnych tylko niewielkim uległa zmianom. Granica powyższa
 8584 II,32    |                    połączenie Litwy z Polską, uległaby podobnemu wynarodowieniu,
 8585 III,4    |           benedyktyńsko-polskiej. W roku 1815 uległo zniesieniu opactwo Tynieckie,
 8586 II,3     |                    mianował dożywotnie. Tamże ulokowany był sąd ziemski a także
 8587 Wst,13   |                       przekonania o potrzebie ułożenia się z nami w sposób przyjacielski
 8588 II,32    |                  powiększenie sił krajowych”, ułożone zostały w tymże roku księgi
 8589 II,3     |                      barwy białej i czerwonej ułożonem. Sejmikowało razem z województwem
 8590 Wst,13   |                      Rosyę i Austryę na grunt ulubionego swego zamiaru podziałowego.
 8591 II,26    |                  stepach, w pobliżu szlaków i ułusów tatarskich. Na pograniczu
 8592 III,2    |               Benedyktynach przybył do Polski umacniać wiarę chrześcijańską i szerzyć
 8593 II,27    |                     łącznie z dawną pustynią „Umaniem” stanowiła, nazywa Aleksander
 8594 Wst,4    |                       od mazania, mycia (może umazania smołą) nazwany był uszczypliwie
 8595 II,37    |                  Wyborna gleba leśna i wilgoć umiarkowana wytworzyły w tej puszczy
 8596 II,37    |                     ten „w wyższej kształcony umiejętności przez rozumnych mistrzów,
 8597 II,11    |       charakterystyczne przysłowie: „choć nie umiem czytać ani pisać, ale królem
 8598 Wst,13   |                    lenniczy Rzeczypospolitej, umieszczał jeszcze na monetach kurlandzkich
 8599 III,1    |                  pierwsze stanęły kościoły, a umieszczeni tam duchowni mieli dalej
 8600 II,27    |                      na chorągwi bracławskiej umieszczony był w polu czerwonem krzyż
 8601 II,18    |                   ludu wiejskiego, o ozdobę i umocnienie grodów, najszczodrzej zlewał
 8602 II,21    |                   dotrzymania podpisami swymi umocnili panowie litewscy w Mielniku
 8603 II,31    |                       t. zw. pilokalni, czyli umocnionych wałem i przykopem gór zamkowych,
 8604 II,27    |                    górnej Rosi z drugiej. Dla umorzenia sporów granicznych, Stefan
 8605 Wst,10   |                    prawodawczą całego szeregu umów, rozpoczętych aktem zjazdu
 8606 Wst,10   |                  Królewicz Jan Olbracht, mocą umowy zawartej (r. 1491) z bratem
 8607 II,13    |                  ziemie lechickie i z łupieżą umykały do bezpiecznych swych kryjówek.~
 8608 Wst,13   |                       Zannoniego), pomięszali umyślnie nazwy dwóch rzek: Zbrucz
 8609 II,20    |                     XIX wieku ogniskiem życia umysłowego w narodzie i zapisało imię
 8610 II,20    |              wiekopomnemi głoskami w dziejach umysłowości polskiej. Biblioteka, zgromadzona
 8611 III,1    |                   siedziba. Następca Jordana, Unger (od roku 982 do 1012), jeszcze
 8612 III,1    |                       dotąd całą Polskę, lecz Ungera, biskupa poznańskiego, który
 8613 III,3    |                     Ciechanowski, jako biskup unicki, zasiadł w senacie najprzód
 8614 III,4    |                  mieście seminaryum dla kleru unickiego, fundacyi Grzegorza XIII,
 8615 III,3    |                       za Zygmunta III zostało unickiem; w roku 1795 dostało się
 8616 III,3    |                   ruskich. Pierwszym biskupem unickim w Łucku był Eustachy Maliński,
 8617 Wst,9    |                       doniosłości dla narodu, unikając niebezpiecznych wojen, zawarł
 8618 III,3    |                 kardynalstwo, by tym sposobem uniknąć kolizyi prawa narodowego
 8619 III,3    |           współzawodnikami byli: Małachowski, unita, i Winnicki, dysunita. Gdy
 8620 III,1    |                      pracę. Wszystkie szkoły, uniwersytety, szpitale i instytucye dobroczynne
 8621 III,1    |              pierwiastki oświaty i ludzkości, uobyczajenia, braterstwa i okiełznania
 8622 II,17    |                  takiego państwa, jakie mogli uorganizować Piastowie wśród najludniejszej
 8623 II,17    |               dynastyi, jak piastowska, i nie uorganizował takiego państwa, jakie mogli
 8624 II,19    |                       władcę, zanim Piastowie uorganizowali Lechitów w państwo polskie,
 8625 Wst,5    |                        jako państwo względnie uorganizowane. Jest to zatem pierwsza
 8626 II,26    |                   zaciężnego żołnierza. Próby uorganizowania zbiegających się z Rusi,
 8627 II,25    |                  województwa. Tym sposobem po uorganizowaniu województwa Podolskiego
 8628 II,25    |                     nie mogła utworzyć państw uorganizowanych, więc po jej grody sięgali
 8629 Wst,10   |              Nowogrodzkiej i Pskowskiej. Obie upadając (1471–1479), przestały być
 8630 II,24    |                  przez rozdarowanie ordynacyi upadało. Gdy, pomimo wszelkich przeszkód
 8631 III,3    |                     na Rusi. Powstawały one i upadały nieraz, nie wiadomo, kiedy.
 8632 II,25    |                      królewskich i giną z ich upadkiem. W XV wieku obok Kamieńca
 8633 II,5     |                  uwieńczonych koroną.~Łęczyca upamiętniła się pierwszym wielkim zjazdem
 8634 II,20    |                Litwinów, Prusów i Jadźwingów. Upamiętniły się napady pogan w roku
 8635 II,16    |                      na niej strasznej rzezi, upamiętnionej przez dziejopisów. Żądza
 8636 Wst,7    |                 Pomorzanami, trzymającymi się uparcie bałwochwalstwa i gminowładztwa,
 8637 II,26    |               okrywające siecią kraj cały lub upatrzone jego części. Dopiero na
 8638 II,31    |                    Kownie, tylko Upicki nie w Upicie, ale w Poniewieżu. Starostw
 8639 II,31    |                    Grodzieńskie, Kowieńskie i Upickie. Trockie należało do wojewody.~
 8640 II,40    |                  Poswolu na Litwie w powiecie Upickim. Gdy zaś przy pierwszym
 8641 II,32    |                     dolna Niewiaża (od okolic Upity do Niemna). Na południu
 8642 II,21    |                    element kolonizacyjny. Nie upłynęły też dwa wieki (XIV i XV)
 8643 Wst,13   |                  twórca Kazimierz, trzy wieki upłynione opiekunem czczą Augusta”.~
 8644 II,28    |                     uważała za stosowne przed upływem tego czasu tworzyć województwo
 8645 Wst,8    |               połączyli oba zakony w jeden, a upodobawszy sobie Polskę, obrali ją
 8646 Wst,7    |                Szczecina, gdzie się Warcisław upokorzył i chrzest przyjął. W roku
 8647 II,25    |                      to nie przestawała Litwa upominać się u Korony o zwrot Podola,
 8648 Wst,11   |                podniosłej mowie rozbroił ich, upominając słowami: „lepiej w miłości,
 8649 III,1    |                  dworach stawiali świątynie i uposażali przy nich swoich kapelanów.
 8650 II,13    |                    roku 1228 do 1230) oddać w uposażeniu jałmużniczem całej ziemi
 8651 III,3    |                    sześciu kanoników skromnie uposażonych, bo kraj posiadał nader
 8652 II,37    |                     Chrobrego. Dziś byłoby to upośledzeniem dla księcia osadzić go na
 8653 II,35    |                        na króla litewskiego z upoważnienia papieża, Innocentego IV.
 8654 III,3    |                  Dobrogost, biskup poznański, upoważniony został bullą papieską (12.
 8655 II,29    |                      Obie te jednak nazwy nie upowszechniły się nigdy w mowie ludu ziem
 8656 Wst,6    |                 otrzymał lennem prawem „dawno upragnione ziemie”, zapewne miedzy
 8657 II,8     |                       całe rzesze szlacheckie uprawiające własną ręką zagon rodzinny.~
 8658 II,21    |               posiadali tylko po jednym domu, uprawiali zatem ziemię własną ręką.
 8659 II,11    |                      województwie Mazowieckim uprawianą była bez pomocy kmieci,
 8660 II,20    |                      tyle, bo 770, było Janów uprawianych ręką szlachty bezkmieciowej.~
 8661 II,24    |                       Batorego 65. Łanów roli uprawnej w roku 1589 obliczono 8.
 8662 III,3    |                      począwszy od Filipa, aby uprawnić grabież, tytułowało się
 8663 II,20    |                      34, wsi 663, parafij 82. Uprawnych łanów, czyli gospodarstw
 8664 II,11    |           sukiennictwa, z sadów owocowych i z uprawy winogradu na stokach gór
 8665 III,2    |             doglądanie chorych pielgrzymów) i uprosił patryarchę, zastępującego
 8666 II,7     |                  szponów Zakonu krzyżackiego, uprosiło, że mu za herb pozwolił
 8667 III,4    |                      głogowski i świdnicki) i uprosiły, że oddzielił je od prowincyi
 8668 II,20    |               równających wszystko z ziemią i uprowadzających lud w niewolę nad Niemen;
 8669 II,8     |                       na ustawiczne najazdy i uprowadzanie ludu w niewolę przez Jadźwingów
 8670 Wst,9    |                     przed napadami Litwinów i uprowadzaniem ludu rolniczego w niewolę
 8671 Wst,8    |                    pożądanym był zarówno lud, uprowadzany corocznie w niewolę (którego
 8672 II,7     |                zaświadczają kronikarze, Litwa uprowadziła z ziemi Dobrzyńskiej i Kujaw
 8673 Wst,8    |                        Łotyszów, Jadźwingów i uprowadzonych w niewolę tłumów ludu polskiego.
 8674 II,25    |                 pierwszym rozbiorze Austryacy uprzątnęli znaczną część wałów powyższych.~
 8675 Wst,13   |                   podziałowa prusko-rosyjska, uprzedzona wkroczeniem wojsk pruskich
 8676 II,11    |                       zdemokratyzowania klasy uprzywilejowanej i uznania najszerszych praw
 8677 Wst,10   |                      wpływem litewsko-polskim uratować niepodległości rzeczypospolitych:
 8678 Wst,8    |                     Santok i Drezdenko ledwie uratowane zostały przez Polaków. Na
 8679 II,13    |                      na rzecz Torunia. Papież Urban VI szkoły tutejsze obdarzył
 8680 III,4    |                    Trójcy (zatwierdzoną przez Urbana VIII roku 1624). Prawdziwą
 8681 II,40    |                 łacińskich zwany Tarbatum lub urbs Tarbata, w języku miejscowym
 8682 II,16    |                      w osobnem Pomerellisches Urkundenbuch), wykazują taką samą władzę
 8683 Wst,3    |                    małyna, więc i nazwa Wołyń urobiła się w tenże sposób.~2) Żmudź
 8684 II,25    |                     południo-wschodowi leżało urocze „Podole”. W czasach historycznych
 8685 II,31    |                      nad jeziorem Trockiem, w uroczem położeniu, dziś z rozwalinami
 8686 III,1    |                      po poświęconych gajach i uroczyskach, nieraz się zbierały gromady
 8687 II,26    |                którego i nazwę swoją nosił, w uroczysku na wierzchowiskach rzeki
 8688 Wst,11   |               Lauenburga i Bytowa na Pomorzu. Uroczysta ceremonia odbyła się na
 8689 II,4     |             naradzającej się o wyborze króla, uroczyste poselstwo z Węgier od wdowy
 8690 Wst,12   |             Władysławowi IV. Miejscem zaś tej uroczystości był plac przed bramą zamku
 8691 II,24    |                     jest to kraina szeroka, w urodzaje wszelkich zbóż i jarzyn
 8692 II,14    |                       Nogatu leżała, słynna z urodzajności, nizina, zwana Żuławami.
 8693 II,32    |                      i rzeki Szeszupy, słynny urodzajnością gleby.~Aleksander Jagiellończyk
 8694 Wst,5    |                     to Mieszko natychmiast po urodzeniu dziecięcia naznacza mu utrzymanie,
 8695 II,23    |                 Bolesława Trojdenowicza, jako urodzonego z Maryi, córki Jerzego I,
 8696 II,30    |                 inflanckich, t. j. grobem ich uroku i potęgi.~ ~
 8697 Wst,10   |                       był na zawsze wszelkich uroszczeń do Żmudzi, ale pomimo to
 8698 II,20    |                       na tym sejmie 88 ustaw, urządzających wspólne przywileje obojga
 8699 II,1     |            pozostawało w pewnej zależności od urządzeń sądowych. Tak np. województwo
 8700 Wst,5    |                  Julin) z wybornemi portowemi urządzeniami. Księcia nie mają (Pomorzanie),
 8701 III,3    |              Węgierski, prosił Grzegorza XI o urządzenie hierarchii duchownej. Wówczas
 8702 Wst,11   |                   Wówczas to Batory zajął się urządzeniem Inflant, które podzielił
 8703 III,3    |                 zapowiedział ogromne zmiany w urządzeniu i granicach dyecezyalnych.
 8704 III,4    |            Siedmiogród i Tataryę. W roku 1647 urządzoną została prowincya trzecia
 8705 II,39    |                      1500 zostało ostatecznie urządzone i podzielone na wielkie
 8706 II,17    |                      ci dwaj wielcy Piastowie urzeczywistnili ją w XIV wieku, i nie mieczem
 8707 Wst,13   |            konstytucye i samorząd narodowy. W urzędach i szkołach zaprowadzono
 8708 II,15    |                      nad wszystkimi stanami i urzędami w tym kraju. Odtąd zaczął
 8709 II,20    |                   miejscach bywały, jako to w Urzędowie i Wąwolnicy, ale sejm z
 8710 III,2    |                  Bolesława Chrobrego, a nawet urzędownem wprowadzeniem chrześcijaństwa
 8711 II,20    |                    Łukowskie, niegrodowe zaś: Urzędowskie, Kazimirskie, Parczowskie,
 8712 II,22    |                     się na zachód, do powiatu Urzędowskiego w województwie Lubelskiem.~ ~
 8713 II,12    |                pruskim, jako i na Generałach, urzędowy tytuł prezydującego księcia
 8714 II,34    |            pozostawiona Polsce, sejmikowała w Usaczu, jako środkowym swoim punkcie.
 8715 III,2    |                   nazywały się Klaryskami. Na usilne prośby wymienionych niewiast
 8716 II,29    |                       Schraether, pamięć jego usiłowań w wierszu łacińskim przekazał.~
 8717 II,37    |               pierwszy za Zygmunta Augusta, a uskuteczniane było także za Władysława
 8718 II,26    |                       Zamojski podzielał i co uskuteczniłaby Polska, gdyby nie śmierć
 8719 Wst,3    |               pierwszy (jak twierdzi Długosz) usłyszano w świecie imię Litwinów, „
 8720 Wst,2    |            zawdzięczali Lechici, że mogli się uspołecznić w duchu narodowym i rozwinąć
 8721 Wst,4    |                       wynikiem kilkuwiekowego uspołecznienia rolników, przed przyjęciem
 8722 II,25    |                  podolskich, na zaludnienie i uspołecznienie tych najpiękniejszych i
 8723 II,2     |                       w zamierzchłych czasach uspołecznił się naród Polski. Ziemia
 8724 II,17    |                  gęściej zaludniona i dawniej uspołeczniona dostała nazwę Wielkopolski,
 8725 Wst,4    |                   zaludniony, a więc wcześnie uspołeczniony. Inaczej być nie mogło,
 8726 II,16    |               względem rycerstwa niemieckiego usposobioną, skoro dopuściło się ono
 8727 II,12    |               wschodnim. Tym sposobem musiało ustać istnienie postanowionego
 8728 III,3    |                  władykowie turowscy, ale gdy ustali, Witołd, wielki książę litewski,
 8729 Wst,8    |                królewski i polityczny państwa ustalił. Wyżej wspomniany Wacław
 8730 III,3    |                     nowej wojnie smoleńskiej, ustaliwszy w tamtych stronach granice
 8731 III,3    |                   Potem i biskupstwo halickie ustało, przeniesione do Lwowa.
 8732 II,39    |                  Mińskie, w pewnych granicach ustalone, które jednak dopiero około
 8733 II,24    |                   było na Rusi nigdzie granic ustalonych. Wyprawą w roku 1366 Kazimierz
 8734 Wst,14   |                   Prusami, którego artykuł IX ustanawiał Księstwo Warszawskie pod
 8735 III,1    |               Niemcach, biskupstwo w Lubuszu. Ustanowieniem biskupstwa lubuskiego i
 8736 III,3    |                      czasów Władysława IV, po ustanowieniu województwa Czernihowskiego,
 8737 II,25    |                 między Dnieprem i Dniestrem i ustanowili tam swoich baskaków dla
 8738 III,3    |                    Skorodyńskiego w roku 1805 ustanowiona została grecko-katolicka
 8739 II,35    |                księstwa i ordynacyi Kleckiej, ustanowionej przez trzech braci Radziwiłłów:
 8740 Wst,9    |                     namiestników królewskich, ustanowionych nad prowincjami. Starostowie
 8741 II,20    |              Domańskiego. Za Stefana Batorego ustanowionym został w Lublinie (1578
 8742 II,32    |             dokonaniem nawrócenia, wspólnie z ustanowionymi wójtami w 28 włościach,
 8743 II,7     |                  Krakowa i do króla z tem, że ustąpi mu prawem wieczystem ziemię
 8744 II,20    |                    zapadłych na tym sejmie 88 ustaw, urządzających wspólne przywileje
 8745 II,27    |             wzrastającego zaludnienia stepów, ustawa sejmowa z roku 1791 utworzyła
 8746 Wst,10   |                      do dalszych podbojów nie ustawały, przyszło w r. 1500 do nowej
 8747 II,15    |                 królewskich, i własnemi swemi ustawami. Książę biskup sądził wszystkie
 8748 II,8     |                   leśne, bo długo narażone na ustawiczne najazdy i uprowadzanie ludu
 8749 II,23    |                  książąt ruskich, przechodząc ustawicznie z rąk do rąk, nie wyłączając
 8750 Wst,8    |                    obrony swego kraju przeciw ustawicznym najazdom barbarzyńskich
 8751 II,7     |                    gdy poganie pruscy zaczęli ustawicznymi najazdami trapić pograniczne
 8752 II,22    |     niebezpiecznościom onych krajów folgując, ustawujemy sejmik w Haliczu: aby tam
 8753 Wst,8    |               Krzyżaków, od roku 1254 do 1260 ustępował im kolejno dobra i powiaty
 8754 II,26    |               Kamieńca z Podolem. Pokojem tym ustępowała Polska Rosyi Ukrainę zadnieprską,
 8755 Intro    |                    nasza przedstawia niejedną usterkę, to niech nas wytłumaczy
 8756 II,32    |                    niedługa jest, bo tradycye ustne zagubione a podania kronikarskie
 8757 II,1     |                    Korony, stanowiących pewne ustroje organiczne i tradycyjne,
 8758 III,2    |                zakałach, osiadali w miejscach ustronnych jakby pustelnicy. Zdaje
 8759 III,3    |                      tym sposobem rozdwojenie usunął.~26. Biskupstwo Smoleńskie,
 8760 III,2    |                    też Kinga (córka Beli IV), usunąwszy się po śmierci małżonka (
 8761 III,1    |                      się od Cyryla, który, po usunięciu się Mongołów, obrany był
 8762 Wst,12   |                      Siewierszczyzny, tudzież usuwał wszelkie pretensye caratu
 8763 Wst,11   |                     Roku 1580 wzięto Wieliż i Uświat, a 8. września zdobyto Wielkie
 8764 II,18    |                       Przemykowa do Brzezinki Uświca, a dalej lewy jej dopływ.
 8765 III,1    |                 zagrzewał do wielkich czynów, uświęcał rodzinę i pracę. Wszystkie
 8766 II,18    |                   jemu i Wandzie, Lechici nie usypali nikomu. Zresztą pewniejszego
 8767 II,26    |                     Prypecią i jej dopływami: Uszą i Słowieczną, stanowiąc
 8768 III,4    |                   szkoły powiatowe w Mereczu, Uszaczu, Nieświeżu, Nowogródku,
 8769 III,3    |                     przed kardynalstwem i dla uszanowania tej dostojności narodowej
 8770 II,20    |                 została w roku 1831 z pewnymi uszczerbkami przewieziona do Sieniawy,
 8771 Wst,8    |                  Noteci, dziedzinę piastowską uszczuplał. Za jego to sprawą, zabity
 8772 II,26    |                    Kijowskie zostało znacznie uszczuplone, a granice jego od roku
 8773 Wst,4    |                   umazania smołą) nazwany był uszczypliwie przez sąsiednich Lechitów,
 8774 II,14    |                      polskich, uległ znacznym uszkodzeniom w wielkim pożarze 1644 r. ~
 8775 II,25    |                       która miejsce prastarej Uszycy zajęła. Roku 1530 obok Latyczowa
 8776 Wst,4    |                       się potem między ludźmi utarła, że dawne nazwisko (Lechitów)
 8777 Wst,12   |                       warował smutne dla niej uti possidentis w Inflantach.~
 8778 II,14    |                    Wielki Mistrz z Komturami, utkwiła w murze nad kominem, chybiwszy
 8779 Wst,2    |                  wieku potęgą swego oręża nie utorował drogi chrześcijańskiemu
 8780 II,16    |                    Pomorska zachowywała aż do utracenia swej udzielności wszystkie
 8781 Wst,6    |                       jednak w roku następnym utracił. Morawa przez całe panowanie
 8782 Wst,4    |                        że na zachodzie Europy utrwaliła się nazwa Polski, Polonii,
 8783 II,37    |                     Dniepru zaciągnąć. On też utrwaliwszy panowanie swoje w ziemiach
 8784 Wst,13   |                 powiada Korzon: „Z trudnością utrzymała (Rzeczpospolita) Gdańsk
 8785 Wst,3    |               Jadźwingowie i inny barbarzyńcy utrzymali się (1084) w wierności”
 8786 III,4    |                      do kościoła wschodniego. Utrzymały się tylko w Kongresówce,
 8787 II,40    |                 ziemskich. Tak postanowione i utrzymane przy Polsce województwo
 8788 II,27    |                      jest po dwóch z powiatu, utrzymując nominalnie, choć nie faktycznie,
 8789 II,14    |                       zburzyć środkowy filar, utrzymujący sklepienie wielkiej sali,
 8790 Wst,12   |                 wtrącać do spraw wynoszenia i utwierdzania wojewodów czyli „hospodarów”
 8791 III,1    |                    więc nadzwyczaj gorliwie o utwierdzenie i rozwój Kościoła w swych
 8792 III,1    |                        z pierwotnego projektu utworzenia biskupstwa Łukowskiego dla
 8793 II,40    |                    Szwecyi dostały, a później utworzyły gubernię Ryską w posiadaniu
 8794 III,2    |                  Tatarów, dochowała się godna uwagi relacya, tak też obydwom
 8795 II,30    |                      Litwie, nadał przywilej, uwalniający ich od cła w całem państwie.
 8796 Wst,3    |                      których czerpał Długosz, uważały Jadźwingów za współplemieńców
 8797 Wst,13   |                       dowodem jest to, że dla uwiecznienia i na pamiątkę trzechsetnej
 8798 II,40    |                     którego po latach sześciu uwolnieni zostali. Część szlachty
 8799 II,36    |              Witebszczanie zapragną”, tudzież uwolnienie od myt w całem państwie
 8800 III,1    |                Kamieńskie miało przywilej, że uwolnione zostało od opłaty świętopietrza.
 8801 III,3    |           arcybiskupów gnieźnieńskich, prymas uwolniony został przez króla od płacenia
 8802 II,30    |                   wiodąc z sobą radosne tłumy uwolnionych jeńców polskich, wyjeżdżała
 8803 Wst,3    |                wywodzą od litewskich wyrazów: uż i winge lub wingis. Pierwszy
 8804 Wst,4    |                       językowo da się również uzasadnić, jak to przyznał zapytany
 8805 Wst,9    |                   horda Kapczacka, po śmierci Uzbeka (r. 1341), poczęła swą potęgę
 8806 II,13    |                  mieli zwyczaju stawiać czoła uzbrojonemu rycerstwu. Drużyny ich rozbójniczo,
 8807 II,39    |                        w okolicach miasteczka Uzdy, w powiecie Mińskim brał
 8808 II,32    |              Zapuszczański (zwany po litewsku Użgiris) leżał na lewym brzegu Niemna.~
 8809 Wst,9    |               polskiego za zwierzchnika swego uznać. Jakoż poczęli hołd oddawać,
 8810 II,24    |                      majętnościami ordynacyi, uznała konstytucya sejmowa z roku
 8811 Wst,13   |                    tych przyczyn i w tym celu uznaliśmy za rzecz stosowną wziąć
 8812 Wst,7    |                    książąt Rzeszy niemieckiej uznani, dwom panom podlegali, ale
 8813 II,11    |                      klasy uprzywilejowanej i uznania najszerszych praw ludzkich
 8814 Wst,10   |                 papieża i króla polskiego nie uznawać. Biskupstwo chełmińskie
 8815 Wst,9    |                     obierając sobie wojewodę, uznawali tedy zwierzchnictwo książąt
 8816 Wst,9    |                       i skłonił Perekopców do uznawania zwierzchności Litwy. Roku
 8817 Wst,11   |                    ołtarza intonował Te Deum. Uzupełnieniem nowej federacyi było przyłączenie
 8818 II,19    |                      jedną całość, porównano, uzupełniono i ogłoszono pierwszy ogólny
 8819 II,32    |                    Dyrwiany, 12) Berżany, 13) Użwenta, 14) Telsze, 15) Retow,
 8820 Wst,3    |                  oznaczają: kąt, węgieł, stąd uzwingis znaczyłoby to samo, co mieszkaniec
 8821 Intro    |                     opłat skarbowych. Dopiero użycie i porównanie takich źródeł
 8822 Wst,13   |                  Rosyą, zaś 25. września przy użyciu siły zbrojnej, takiż traktat
 8823 III,1    |                   kraju na dyecezye. Gaudenty uzyskał sakrę biskupią i już jako
 8824 II,26    |                      raz pierwszy została ona użytą w 20 lat po wcieleniu Kijowszczyzny
 8825 III,4    |                    swój kościół i klasztor na użytek seminaryum dyecezyalnego,
 8826 Wst,4    |                     tak i plemiona lechickie, używające mowy polskiej, nie nosiły
 8827 II,7     |                     kasztelan bydgoski. Herbu używało tegoż samego co i województwo
 8828 II,35    |                 jednak Słonimski i Wołkowyski używały barw innych.~Północna część
 8829 II,40    |                    po-Tyzenhanzenowskie dobra Veltzen w powiecie Dorpackim. Z
 8830 II,1     |                wyborem. Przy wyborach liberum veto, to jest opozycya jednego,
 8831 II,11    |                       zwane opole, po łacinie vicinia – sąsiedztwo, czyli po dzisiejszemu:
 8832 II,30    |                        Wiłkomierz, po łacinie Vilcomiria, po litewsku Wiłkamergie (
 8833 III,2    |                    opat nazywany abbas centum villarum (stu wsi, posiadanych przez
 8834 II,19    |                  Wisły. O Wiślicy (po łacinie Vislicia) powtarza Długosz podanie,
 8835 II,36    |                Witebskie.~Witebsk (po łacinie Vitebscum), nad Dźwiną przy ujściu
 8836 II,24    |                     księstwa Włodzimirskiego (Vladimiria, przez zepsucie Lodomeria),
 8837 Intro    |                     obszernych dziełach: ~1) „Volumina legum”, 2) „Starożytna Polska”
 8838 Wst,9    |                     Wielkim Mistrzem Konradem von Jungingen, zawarty (12.
 8839 II,15    |                      po niemiecku Wormith lub Vormitha); 12) Mezlak, po niemiecku
 8840 II,1     |               większością głosów (pluralitate votorum). Ubiegający się o mandat
 8841 III,4    |                     jędrzejowski, sulejowski, wąchocki, koprzywnicki, mogilski
 8842 II,7     |                      sobie prawo do Polski po Wacławie, nie wahał się wziąć za
 8843 Wst,1    |             Następstwem tych ogólnych zalet i wad było to, że Słowianie dawali
 8844 II,18    |               Oświęcim, Zator, Żywiec, Kenty, Wadowice i Berwald. Księstwo Siewierskie,
 8845 Wst,5    |                       przez Polaków prowincyi Wag, t. j. Słowacyi, położonej
 8846 II,23    |             Horodelski i ziemię Buską. Teodor Waga, dokładniejszy geograf od
 8847 III,2    |                       przeniesione później do Wągrowca (Wielkopolska), w Sulejowie
 8848 II,7     |                mianowicie późniejsze powiaty: Wągrowiecki, Mogilnicki i Szubiński.
 8849 Wst,9    |                    obwarowaną murem i opasaną wałami. Kraj cały otrzymał administracyę
 8850 Wst,11   |                 przeciw Litwie, postanawiając walczyć „póki konia i miecza stanie”.
 8851 Wst,1    |                       pozostały. Na zachodzie walczyła ona w boju śmiertelnym z
 8852 Wst,9    |                     knowania przeciw Polsce z Waldemarem brandeburskim, którego podmówił
 8853 Wst,9    |                    Krzyżaków na pomoc przeciw Waldemarowi, a ci korzystając z oddalenia
 8854 II,2     |                      poznańskie, wschowskie i wałeckie. Starosta poznański był
 8855 II,1     |                       a najrzadsze w powiecie Wałeckim, bo prawie tylko po jednej
 8856 II,25    |                      wieku prawie bez przerwy waleczne nadstawiała piersi i ginęła
 8857 III,4    |              dziękczynnych opowiadali z ambon waleczność wodzów i rycerstwa. Inni
 8858 II,27    |                      w tej epoce zawdzięczała waleczności i energii stanu rycerskiego
 8859 Wst,10   |                     wdzierstwu Świdrygiełły i walecznością rycerstwa polskiego odnieśli
 8860 Wst,12   |                     Adolf zdobył roku 1621 po walecznym oporze Rygę, Dynamundę,
 8861 II,31    |                  pilokalni, czyli umocnionych wałem i przykopem gór zamkowych,
 8862 Wst,6    |                Niemcach. Straconą roku 1005 w walkach z Sasami ziemię Łużycką
 8863 Wst,7    |                     roku powyższego rozpoczął walkę z Pomorzem zachodniem, nadodrzańskiem,
 8864 Wst,5    |                      986) położyło koniec tym walkom, lub rychłe jej wygnanie
 8865 II,13    |                    wielkiego mistrza, Konrada Wallenroda. Golub, nad Drwęcą, który
 8866 III,2    |                Władysław Łokietek na pamiątkę walnego zwycięstwa, odniesionego
 8867 Wst,14   |                     Witebska i Mohilewska.~Po walnem zwycięstwie Napoleona I
 8868 II,4     |                     XV wieku odbyło się tu 18 walnych sejmów polskich, z liczby
 8869 II,25    |                      uprzątnęli znaczną część wałów powyższych.~Do miejscowości
 8870 Wst,11   |              mieczowych, to jest inflanckich, Waltera Plettenburga wyzwolił go
 8871 Wst,1    |               wykorzeniać. Hunnowie, Gotowie, Wandale, Burgundy, Longobardowie,
 8872 II,18    |                   większych mogił, niż jemu i Wandzie, Lechici nie usypali nikomu.
 8873 Wst,3    |                   Dulabe, a księcia ich zowie Wanisławem (Wieńczysławem). Nestor
 8874 II,24    |                   obfitujących w krzemień gór wapiennych, tem upamiętnił się w XIII
 8875 II,19    |                   kilkomilowe, pokłady kredy, wapna, marmurów, miedzi, a najwięcej
 8876 III,2    |               Brześciu kujawskim roku 1264, w Warce roku 1279, w Toruniu roku
 8877 II,4     |                      Klonowskie, Tuszyńskie i Warckie. Sejmiki odbywały się w
 8878 II,11    |                      Garwolińskim, Grójecki i Warecki; starostwo grodowe Czerskie;
 8879 II,11    |               Czerskie; niegrodowe Grójeckie, Wareckie, Garwolińskie, Latowickie,
 8880 Wst,1    |                Geografia historyczna...nowie (Waregi) i Bulgarzy, organizując
 8881 Wst,3    |                      881 płacili Krywicze dań Waregom, a w roku 906 chodzili z
 8882 II,23    |                       tylko istniały szkoły w Warężu, pod zarządem księży Pijarów.
 8883 II,11    |                znaczniejsze w tej ziemi były: Warka, Grójec, Garwolin i Góra.~
 8884 Wst,3    |                pochodzi od litewskiego wyrazu warmai i znaczyła: trzmiele. Ziemia
 8885 II,15    |                  którego jest, sławny na całą Warmię, kościół z cudownym obrazem
 8886 III,3    |                       pierwszeństwo biskupowi warmińskiemu. Dyecezya nie była wielka,
 8887 II,4     |                   Tutaj także, gdy zginął pod Warną Władysław, oświadczono się
 8888 II,26    |                   dwaj prawnukowie: Władysław Warneńczyk i Kazimierz Jagiellończyk,
 8889 Wst,12   |                  zajęte przez Szwedów Prusy i warował smutne dla niej uti possidentis
 8890 Wst,6    |                    lewym brzegu Buga Gródek i warownia dziś pod wsią Niewiadomą,
 8891 Wst,11   |                  Litwinach Smoleńsk. Starania Warsonofiego, episkopa smoleńskiego,
 8892 Intro    |        spożytkowaliśmy w dalszym ciągu na tym warstacie rozległy materiał geograficzno-historyczny,
 8893 II,8     |                   szlachty mazowieckiej, jako warstwy niezależnej od nikogo w
 8894 Wst,11   |                     kościołem OO. Bernardynów warszawskich.~Brak dostatecznych środków
 8895 II,11    |                       więc w posiadaniu linii warszawsko-czerskiej pozostawała jeszcze, na
 8896 II,11    |                         prowincya mazowiecka, warszawsko-łomżyńsko-czerska, ciągnąca się także z północo-wschodu
 8897 III,1    |             ottonowego przybył do Polski, nad Wartę, pierwszy biskup, Jordan,
 8898 II,15    |                    niemiecku Bischofsburg; 8) Wartenberg; 9) Olsztynek, Holsztyn (
 8899 II,4     |                      królu Ludwiku, Elżbiety, warujące następstwo tronu dla młodszej
 8900 III,1    |                  chrześcijaństwo za konieczny warunek pomyślnego rozwoju państwa,
 8901 II,22    |                       przywrócił mu rządy pod warunkiem przymierza z Polakami. Po
 8902 II,31    |                      przy ujściu Hańczy i wsi Warwiszkach około 4 mile poniżej Grodna.
 8903 Wst,8    |                      bo w rzeczywistości byli wasalami potęgi mongolskiej, której
 8904 Wst,9    |                  księcia płockiego, (r. 1329) wasalem czeskim. Od roku 1329 rozpoczęły
 8905 Wst,11   |                      puszkarzy ogromne wojsko Wasila zdobyło na Litwinach Smoleńsk.
 8906 Wst,10   |                       książę moskiewski, Iwan Wasilewicz, przybrawszy tytuł cara
 8907 Wst,10   |        Jagiellończykiem i Heleną, córką Iwana Wasilewicza. Pomimo jednak tego związku,
 8908 II,28    |                       wojna między Iwanem III Wasilewiczem a Litwą, podczas której,
 8909 II,21    |                       i Białegostoku, tak, że Wasilków w województwie Trockiem,
 8910 II,21    |        Brzozowej-korony, a stąd do miasteczka Wasilkowa i Białegostoku, tak, że
 8911 II,21    |                uczynił starostą tykocińskim i wasilkowskim Łukasza Górnickiego, który
 8912 Wst,5    |                      dolna część rękawów jest wąska. Mają instrument muzyczny
 8913 Wst,10   |                    Kazimierz zawarł traktat z Wasylem Wasylewiczem, wielkim ks.
 8914 II,24    |                       VII, król duński, Wasyl Wasylewicz, Wielki książę moskiewski,
 8915 Wst,10   |                      zawarł traktat z Wasylem Wasylewiczem, wielkim ks. Moskwy, mocą
 8916 Wst,11   |                   zmiana tronu. Po Iwanie III Wasylewiczu, pierwszym carze Moskwy,
 8917 Wst,8    |             Włodzimierzu. Zazdrosny Lew zabił Wasylka (1270 roku) i zagarnął jego
 8918 Wst,8    |                Przemyślu, Mścisław na Łucku a Wasylko na Włodzimierzu. Zazdrosny
 8919 Wst,9    |                      Podobno nikt wówczas nie wątpił, że ostatnia godzina dla
 8920 II,20    |                     Kazimirskie, Parczowskie, Wąwolnickie, Kąkolownickie, Zbuczyńskie
 8921 II,20    |                 bywały, jako to w Urzędowie i Wąwolnicy, ale sejm z roku powyższego
 8922 III,2    |                      gdzie biskup wrocławski, Wawrzyniec, oddał im najprzód kościół
 8923 II,21    |             przecinającą podłużnie sam środek wązkiej a długiej ziemi podlaskiej.~
 8924 Wst,9    |               Kiejstucie należała.~Dla Zakonu ważną była Żmudź ze względu, że
 8925 Wst,9    |                      Polską solidarności, tak ważnej wobec niebezpiecznego sąsiedztwa
 8926 II,24    |                    hetmanów i wojewodów i, co ważniejsza, wielkich ludzi, bohaterów,
 8927 II,5     |                      Łęczycy (roku 1285) inny ważny synod, tym razem duchowieństwa
 8928 Wst,9    |                       Rok 1325 upamiętnił się ważnym w następstwa dziejowe wypadkiem,
 8929 II,13    |                    Bolesław Chrobry roku 1014 wbić słup żelazny w Ossę, jako
 8930 Wst,3    |            odgraniczających Mazowsze od Rusi, wbijał się ku południowi po tym
 8931 Wst,3    |                     także w bałwochwalstwie”.~Wbiwszy się klinem, jak powiedzieliśmy,
 8932 III,3    |                    Zygmunt III smoleńskie, te wchodzą do senatu i zajmują z kolei
 8933 II,16    |                      Mołtawą, dwiema odnogami wchodzącą do Wisły, i Radunią, wpadającą
 8934 II,16    |                    prawnicze, co inne ziemie, wchodzące w skład Polski. Liczne dokumenta,
 8935 II,25    |                     do starej ziemi Halickiej wchodzący, najmniejszy, bo najdawniej
 8936 III,3    |                    epokę. Do senatu polskiego wchodzi biskup warmiński, łucki,
 8937 II,22    |              chełmskim. Gdy jednak książę ten wchodził w ciągłe zmowy przeciw Polsce
 8938 II,16    |                       narodowym i kościelnym. Wchodziła bowiem w skład archidyecezyi
 8939 II,12    |                      Koronnego (od roku 1466) wchodziło 8 senatorów pruskich, a
 8940 Wst,5    |                      skład Rzeszy niemieckiej wchodziły. Na przestrzeni zatem od
 8941 III,3    |                 duchowną Gniezna, za Jagiełły wciąga się znowu niby w jedność
 8942 II,26    |                  Rzeczypospolitej, w widokach wciągnienia Rosyi do aliansu przeciwko
 8943 II,26    |             Biskupszczyzna” i Zwinogrodczyzna wciąż były sporne. Granicę północną
 8944 II,7     |                       po traktacie roku 1466, wcielającym ziemię Dobrzyńską ostatecznie
 8945 Wst,10   |                 Jagiełło obozował), na zawsze wcielał Żmudź do Litwy. Krzyżacy
 8946 II,11    |                    powyższym dzielnica płocka wcielaną została do Korony, król
 8947 II,8     |                      miarę wygasania książąt, wcielane do Korony (w latach 1462,
 8948 II,1     |                    książąt piastowskich. Przy wcielaniu tych dzielnic do Korony,
 8949 Wst,10   |                   mazowieckich, dzielnice ich wcielano do Korony. I tak po śmierci
 8950 Wst,13   |                   Krymem do Rosyi (roku 1782) wcieleni zostali.~O geograficznem
 8951 II,26    |                     od czasu ostatecznego ich wcielenia (r. 1471) do Litwy, nie
 8952 II,10    |                       bo roku 1526, do Korony wcielonem), mianowicie z ziemią jego
 8953 II,26    |                      Polska, gdyby nie śmierć wczesna Batorego, po którym Zygmunt
 8954 III,2    |                    1241–1242. Są ślady bardzo wczesnej działalności literackiej
 8955 III,1    |                       Nawet w Czechach, które wcześniej, niż Polska, poczęły rozwijać
 8956 II,18    |                       Karpatami są wiadomości wcześniejsze, to czyż byłoby możliwem
 8957 II,11    |               Mazowieckie.~Gdy bezdzietność i wczesny zgon prześladowały książąt
 8958 II,40    |                       poddaństwo Szwecyi; gdy wdanie się cesarza Ferdynanda I
 8959 Wst,13   |                      początkiem roku 1774, za wdaniem się Austryi i Rosyi, cofnęły
 8960 Wst,9    |                sposobem książęta szczecińscy, wdarłszy się w Pomorze wschodnie,
 8961 III,3    |         Rzeczpospolita nic się w te rządy nie wdawała, zostawiając moc władzy
 8962 II,4     |               uroczyste poselstwo z Węgier od wdowy po królu Ludwiku, Elżbiety,
 8963 III,1    |                      dziedzica tronu, któremu wdzięczna potomność w najbliższych
 8964 II,29    |             szkodliwych dla żeglugi, za co mu wdzięczni ziomkowie pomnik kamienny
 8965 II,25    |                    Rzeczpospolita oświadczyła wdzięczność hetmanowi. August II roku
 8966 Wst,10   |                 Krzyżacy jednak nie przestali wdzierać się w granice Polski, bądź
 8967 II,7     |                     który do jej zawładnięcia wdzierał się gwałtem, nigdy prawie
 8968 Wst,5    |                       krain jednoplemiennych. Wdzierali się jednak z poza gór nad
 8969 Wst,13   |                      roku 1775 nastąpiło nowe wdzieranie się Prusaków w granice Wielkopolski.
 8970 Wst,10   |                  Michałem bronili się przeciw wdzierstwu Świdrygiełły i walecznością
 8971 Wst,10   |             przyznawał Krzyżakom Arenswalde i Wedel, a przy Polsce, jak pierwej,
 8972 Wst,2    |                     tyle narażona, co one, na wędrówki i najazdy narodów obcoplemiennych.
 8973 Wst,10   |                    przestawał wichrzyć, chcąc wedrzeć się na tron wielkoksiążęcy
 8974 Wst,3    |                      ostatnie oznaczają: kąt, węgieł, stąd uzwingis znaczyłoby
 8975 III,4    |                      23. lipca położył kamień węgielny pod kościół kapucyński przy
 8976 Wst,5    |                    podbojów. Może zaślubienie Węgierki przez Bolesława (r. 986)
 8977 Wst,10   |                   1108 dał Krzywousty królowi węgierskiemu w dożywotnim tylko posagu
 8978 II,22    |                  Czerwoną do Węgier. Odebrana Węgrom i przywrócona Polsce przez
 8979 Wst,1    |                      jedni tylko Madziarowie (Węgrzy) zdołali zachować swoją
 8980 II,40    |                       Plater, Hilzen, Zyberg, Weissenhof, Tyzenhaus, Grotus, Mohl,
 8981 Wst,12   |               następnego Felin, a we wrześniu Weissenstein. Pozostało jeszcze wyprzeć
 8982 III,3    |                     przeciw Krzyżakom. Marcin Wejher za Zygmunta Augusta był
 8983 II,16    |                 Sambora, księcia Pomorskiego. Wejherowo w ziemi Kaszubskiej; Kościerz
 8984 II,26    |               materyał do budowy Kudaku. Samo wejście Dniepru w „Dzikie pola”
 8985 III,4    |                   Metropolita kijowski, Józef Welamin Rutski, celem naprawy zakonu
 8986 Wst,12   |                     elektorem brandeburskim w Welawie dnia 19. września 1657 roku
 8987 Wst,12   |                malborskiem, które przez ugodę welawską w roku 1657 było dane w
 8988 III,1    |                   Małogość, Rosprza, Łęczyca, Welborz, Żarnow, Skrzynno, Chrząstów
 8989 II,7     |                       leżącą między Notecią i Wełną, a mianowicie późniejsze
 8990 III,2    |              otrzymała z rąk biskupa Prandoty welon zakonny i tu zmarła roku
 8991 II,40    |                    Wende, u polskich niekiedy Wenda, u łotyszów Kieś, po estońsku
 8992 II,40    |                     autorów niemieckich zwane Wende, u polskich niekiedy Wenda,
 8993 III,3    |                       do Polski, nazywało się Wendeńskiem od miasta Wenden, w którem
 8994 III,3    |                      biskupstwo, które nazwał wendeńskim od miasta Wendenu, po łotewsku
 8995 III,3    |                   nazwał wendeńskim od miasta Wendenu, po łotewsku zwanego Kieś,
 8996 III,3    |            szczeciński, pomorski, kaszubski i Wendów, książę Rugii, hrabia Gutzkowa,
 8997 Wst,10   |                   Oleksin, Teszynów, Rosławl, Weniew, Mścisław, Torusy, Oboleńsk,
 8998 II,40    |                    łotyszów Kieś, po estońsku Wenno-lin, leżało o 13 mil od Rygi,
 8999 II,40    |            Benisławscy, Sokołowscy, Kubliccy, Wereszczyńscy i t. d., należała do tych
 9000 II,26    |               polityczna, urzędowa prowincyi. Wereszczyński, biskup kijowski, za Zygmunta
 9001 II,30    |                      na Litwie położenia wieś Werki, letnie mieszkanie biskupów
 9002 II,36    |                      miejskiej była także św. Weronika. Zasługiwali też mieszczanie
 9003 II,36    |                    miejską z wyobrażeniem św. Weroniki na błękitnem polu, a pod
 9004 II,21    |                     do nazywania tego miasta „Wersalem podlaskim”.~W zaludnieniu
 9005 II,10    |                       Krzyże złociste.~Płocko wesołe na lądzie wysokim~Oglądasz,
 9006 II,20    |                 żartobliwie przez towarzystwo wesołej szlachty. Dziedzicem Babina
 9007 II,23    |                    jego źródeł aż do Dubienki wewnątrz tego województwa płynący.
 9008 Wst,7    |               mięszając się czynnie w zatargi wewnętrzne Rusi wołyńskiej, przyszedł
 9009 II,29    |                rozumne te zamysły polepszenia wewnętrznej gospodarki kraju. Dopiero
 9010 III,3    |                 pozabijano czczone przez nich węże i poburzono bałwochwalcze
 9011 Wst,8    |                 wspomniany Wacław III czeski, wezwany przez Wielkopolan na króla,
 9012 II,27    |                     województwa Bracławskiego wiadomą granicą od Podola była rzeka
 9013 II,26    |                 wyłączny charakter. Wszystkim wiadomy, był rzadko widomym. Znanym
 9014 III,1    |               mianowicie po roku 1233. Szereg wiadomych władyków tutejszych poczyna
 9015 III,1    |                 udzielne władyctwa. Pierwszym wiadomym władyką włodzimierskim jest
 9016 III,1    |                     władzą Piastów i nową ich wiarą, utrzymać się nie mogło.
 9017 III,1    |                       wzmianek nabiera pewnej wiarogodności wiadomość Kroniki Wielkopolskiej,
 9018 Wst,3    |                      i od niego przezwali się Wiatyczami”. Ten lechicki pierwiastek
 9019 Wst,3    |                     północ przez Radymiczan i Wiatyczan, o których twierdzi Nestor,
 9020 Wst,9    |             zwierzchnika wszystkich kniaziów. Wiążąc swoją rodzinę pokrewieństwem
 9021 III,3    |                Kruświcy, a w podaniach narodu wiążące się z wprowadzeniem chrześcijaństwa
 9022 III,1    |              Poszanowanie tradycyi narodowej, wiążącej pierwotną katedrę kruświcką
 9023 II,24    |                    Polskę, aryanie skwapliwie wiązali się z najezdcami kraju,
 9024 Wst,10   |            Świdrygiełło, który nie przestawał wichrzyć, chcąc wedrzeć się na tron
 9025 III,2    |                     za Olgierda na Litwie. Po Wicie, uczniu św. Jacka, którego
 9026 II,29    |                     jest Niemen, spławny dla „wicin” od Stołpców, a słynny z
 9027 Wst,4    |                      się stromo nad Świdnicą, widna zdaleka, piramidalna, przeszło
 9028 Wst,3    |                   inną dzicz pruskiej ziemi”. Widoczne z tego, że stare źródła
 9029 Wst,13   |                     warunków bytu, stawał się widocznym rozwój sił jej militarnych
 9030 Wst,13   |                  napisy, tylko nieco odmienne widoki Malborga i Torunia. Trzeci,
 9031 II,13    |                      wysokie wieże zdumiewały widokiem swoim przybywających do
 9032 II,26    |                 Wszystkim wiadomy, był rzadko widomym. Znanym był jego ogólny
 9033 Wst,3    |              Jadźwingami ustąpili na zawsze z widowni dziejowej. Byli bowiem,
 9034 Wst,5    |                  występuje po raz pierwszy na widownię świata, jako państwo względnie
 9035 II,32    |                      Wielona, 4) Rosienie, 5) Widukle, 6) Kroże, 7) Tendziagoła,
 9036 II,32    |              Kołtyniański, Knetowski, Kroski, Widuklewski, Rosieński i Ejragolski.
 9037 II,30    |                       jeszcze około Dryświat, Widz i Jezioros, dalej panował
 9038 II,36    |                    Dźwiną przy ujściu do niej Widżby, był jednym ze znaczniejszych
 9039 II,24    |                    nigdy jeszcze przedtem nie widziały. Jagiełło z królową Zofią,
 9040 III,4    |               zwolennicy jak przeciwnicy unii widzieli w Bazylianach najlepsze
 9041 II,40    |               niemiecku Liefland, po łotewsku Widzzemme, obejmował przestrzeń mil
 9042 III,3    |                   metropolitalnej w Haliczu i wie Lwowie zasiadało arcybiskupów
 9043 II,40    |                   tylko do asesoryi koronnej. Wiebierano zato dwóch komisarzów na
 9044 II,5     |               pierwszym wielkim zjazdem czyli wiecem, sejmem prawodawczym narodu
 9045 II,38    |               Mścisław (Mscislavia) nad rzeką Wiechrą, wpadającą do niedalekiej
 9046 Wst,3    |                       a drugi Wiatko (Więtko, Więcko, Wieńczysław), i, przyszedłszy,
 9047 II,16    |                      wojewodach, te same sądy wiecowe, colloquia, te same ciężary
 9048 II,11    |                    Pewna grupa opol, wspólnie wiecująca i sądząca się, powiadamiana
 9049 II,18    |                    Oleśnickiego i darowane na wieczne czasy biskupstwu krakowskiemu,
 9050 Wst,10   |                     aby dożywocie zamienić na wieczność. Nowym sędzią polubownym
 9051 Wst,11   |             prowincyonalny. Dnia 1. lipca pod wieczór zaprzysięgli posłowie i
 9052 Wst,10   |                       biskupstwa krakowskiego wieczyście włączył. Roku 1448 Kazimierz
 9053 II,32    |                  dochodowy pod nazwą: „Ofiara wieczysta prowincyów obojga narodów
 9054 II,21    |                  nadała mu i jego potomkom na wieczyste dziedzictwo starostwo Tykocińskie,
 9055 II,7     |                      tem, że ustąpi mu prawem wieczystem ziemię Dobrzyńską, byle
 9056 Wst,10   |                        października 1466 roku wieczysty pokój, powracający Polsce
 9057 III,4    |                      roku 1683 na wyprawę pod Wiedeń, w otoczeniu rodziny i dostojników
 9058 Wst,3    |                       przed XIII wiekiem mało wiedziano i słyszano. Gdy roku 1205 „
 9059 II,27    |                  pomierzyli, iż co tylko mógł wiedzieć stary kozak, to już lada
 9060 II,13    |                 Książęta polscy ociągali się, wiedzieli bowiem lepiej od innych,
 9061 II,18    |              zamożność kraju, o dobrobyt ludu wiejskiego, o ozdobę i umocnienie grodów,
 9062 II,16    |                      samo stanowisko ludności wiejskiej, takie same podziały majątku
 9063 II,32    |            sumienniejsze postępowanie z ludem wiejskim i nadano stalsze zasady
 9064 Wst,5    |                     władcach Wawelu pozostały wiekopomne mogiły Kraka i Wandy. W
 9065 II,15    |                      której spoczywają zwłoki wiekopomnego Mikołaja Kopernika. Wielki
 9066 II,6     |                       Połowce roku 1331 polem wiekopomnej chwały, na którem osiwiały
 9067 II,20    |                   zapisało imię Czartoryskich wiekopomnemi głoskami w dziejach umysłowości
 9068 II,19    |                  liczby tych zjazdów stał się wiekopomnym zjazd krajowy powszechny,