TYTUL XII

MNISI I INNI ZAKONNICY

ORAZ CZLONKOWIE INNYCH INSTYTUTOW ZYCIA KONSEKROWANEGO

ROZDZIAL I

MNISI I INNI ZAKONNICY

ARTYKUL I

KANONY OGOLNE

Kan. 410.Stan zakonny to staly sposob zycia wspolnego w jakims instytucie zatwierdzonym przez Kosciol, w ktorym chrzescijanie pod dzialaniem Ducha Swietego, scislej nasladujac Chrystusa, Mistrza i Wzor swietosci, z nowego szczegolnego tytulu zostaja konsekrowani przez zachowywanie publicznych slubow posluszenstwa, czystosci i ubostwa wedlug norm statutow, pod wladza prawowitego przelozonego, wyrzekaja sie swiata i zupelnie poswiecaja sie osiaganiu doskonalej milosci w sluzbie Krolestwa Bozego, dla budowania Kosciola i zbawienia swiata, jako znaki zwiastujace chwale niebieska.

KPK/83: 573 § 1, 2, 574 § 2

KPK/17: 487

PA: 1

Kan. 411Stan zakonny wszyscy powinni szanowac i promowac.

KPK/83: 574 § 1

KPK/17: 487

PA: 2

Kan. 412.§ 1. Wszyscy zakonnicy podlegaja Biskupowi Rzymskiemu jako Najwyzszemu Przelozonemu, ktoremu zobowiazani sa byc posluszni takze na mocy slubu posluszenstwa.

KPK/83: 590 § 2

KPK/17: 499 § 1

PA: 23

§ 2. Dla lepszego zaradzenia potrzebom apostolstwa i ku pozytkowi instytutow, Biskup Rzymski z racji swego prymatu w Kosciele powszechnym, ze wzgledu na pozytek wspolnoty moze wyjac instytuty zycia konsekrowanego spod wladzy Biskupa eparchialnego i podporzadkowac sobie samemu lub innej wladzy koscielnej.

KPK/83: 591

KPK/17: 488 n. 2

PA: 312 § 2 n. 4

Kan. 413.Co sie tyczy wewnetrznych rzadow i karnosci zakonnej, instytuty zakonne, chyba ze inaczej prawem zastrzezono, jesli sa na prawie papieskim, bezposrednio i wylacznie podlegaja Stolicy Apostolskiej; jesli zas sa na prawie patriarszym lub eparchialnym, bezposrednio podlegaja Patriarsze lub Biskupowi eparchialnemu, z zachowaniem kanonu 418 § 2.

KPK/83: 593, 594

PA: 312 § 2 n. 1, 2, 3; 313 § 2 n. 2

Kan. 414.§ 1. Co sie tyczy monasterow i zgromadzen na prawie eparchialnym, do

Biskupa eparchialnego nalezy:

KPK/83: 595 § 1, 2, 628 § 2

KPK/17: 512 § 1

PA: 24 § 1

1° zatwierdzanie typikow monasterow i statutow zgromadzen oraz zmiany wprowadzone w nich zgodnie z prawem, z zachowaniem tych, ktore zatwierdzone zostaly przez wyzszych przelozonych;

KPK/83: 595 § 1

Pa: 18 § 3

2° udzielenie w poszczegolnych wypadkach i per modum actus dyspens od zachowania typikow lub statutow, w odpowiedzi na skierowana do niego zgodna z prawem prosbe, w sprawach, ktore przekraczaja wladze przelozonych zakonnych;

KPK/83: 595 § 2

PA: 26 § 3

3° wizytowanie monasterow, takze zaleznych, oraz poszczegolnych domow zgromadzen na swym terenie, ilekroc przeprowadza tam wizytacje kanoniczna lub ilekroc racje naprawde szczegolne jego zdaniem to doradzaja.

KPK/83: 628 § 2

KPK/17: 512 § 1

PA: 44 § 1

CS: 410 § 1

§ 2. Te same prawa przysluguja Patriarsze odnosnie do zakonow i zgromadzen zalozonych na prawie patriarszym, ktore maja na terenie jego Kosciola dom macierzysty; w pozostalych wypadkach, te same prawa wobec wszystkich zakonow i zgromadzen, ktore nie sa na prawie patriarszym, przysluguja jedynie Stolicy Apostolskiej.

PA: 18 § 1, 2; 42

§ 3. Jesli zgromadzenia na prawie eparchialnym przenosi sie na teren innej eparchii, nie mozna niczego w ich statutach waznie zmienic, chyba ze za zgoda Biskupa eparchialnego, na ktorego terenie jest dom macierzysty, jednak po naradzie z Biskupami eparchialnymi, majacymi na swym terenie pozostale domy tych zgromadzen.

KPK/83: 595 § 1

KPK/17: 495 § 2

PA: 18 § 3

Kan. 415.§ 1. Wszyscy zakonnicy podlegaja wladzy Hierarchy miejsca w tym, co nalezy do publicznego sprawowania kultu Bozego, do gloszenia slowa Bozego ludowi, do religijnego i moralnego wychowania chrzescijan, a zwlaszcza dzieci, do ksztalcenia katechetycznego i liturgicznego, do szacunku dla stanu duchownego i do wielu innych dziel odnoszacych sie do apostolstwa.

KPK/83: 678 § 1

KPK/17: 512 § 2 n. 2, 3

PA: 44 § 2 n. 2, 3

§ 2. Prawem i obowiazkiem Biskupa eparchialnego jest wizytowanie na swoim terenie poszczegolnych monasterow i domow zgromadzen, ilekroc przeprowadza tam wizytacje kanoniczna lub ilekroc, jego zdaniem, powazne racje to doradzaja.

KPK/83: 683 § 1

KPK/17: 512 § 2

PA: 44 § 2 n. 2

§ 3. Biskup eparchialny, tylko za zgoda kompetentnych przelozonych moze zakonnikom zlecic dziela apostolskie lub wlasne funkcje eparchialne, z zachowaniem prawa wspolnego i karnosci zakonnej instytutow, wlasnego charakteru i specyficznego celu.

PA: 181 § 1

§ 4. Zakonnicy, ktorzy poza swoim domem popelnili przestepstwo, a ich wlasny przelozony, mimo upomnienia Hierarchy miejsca, nie wymierza kary, moga byc ukarani przez tegoz Hierarche, chociazby zgodnie z prawem z domu wyszli i do niego powrocili.

KPK/17: 616 § 2

PA: 165 § 2

Kan. 416.Patriarchowie i Hierarchowie miejsca powinni troszczyc sie, aby w okreslonych terminach oraz ilekroc wydaje sie to pozyteczne, odbywaly sie zebrania z przelozonymi zakonnymi w celu ustalenia zgodnego postepowania w odniesieniu do dziel apostolskich, wykonywanych przez

zakonnikow.

Kan. 417.Jesli do domow instytutow na prawie patriarszym lub papieskim lub ich kosciolow wkradly sie naduzycia, a przelozony upomniany przez Hierarche miejsca zaniedbal ich usuniecia, tenze Hierarcha zobowiazany jest natychmiast doniesc o sprawie do wladzy, ktorej ten instytut bezposrednio podlega.

KPK/17: 617 § 1

PA: 166 § 1

Kan. 418.§ 1. Przelozonymi wyzszymi sa: prezes konfederacji monastycznej,

przelozony monasteru sui iuris, przelozony generalny zakonu lub zgromadzen przelozony prowincji, ich wikariusze i inni majacy wladze na wzor przelozonych prowincjalnych oraz ci, ktorzy z braku powyzszych, tymczasowo prawnie ich zastepuja w pelnieniu urzedu.

KPK/83: 613 § 2, 620

KPK/17: 488 n. 8

PA: 312 § 5 n. 1

§ 2. Tytul przelozonego mnichow i innych osob zakonnych nie przysluguje Hierarsze miejsca ani Patriarsze, z zachowaniem kanonow, ktore Patriarsze lub Hierarsze miejsca nadaja wladze nad nimi.

PA: 312 § 5 n. 2

Kan. 419.§ 1. Prezes konfederacji monastycznej, przelozony monasteru sui iuris nie bedacego w federacji i przelozony generalny zakonu lub zgromadzenia powinni posylac przelozonym, ktorym bezposrednio podlegaja, relacje ze stanu instytutu, na czele ktorego stoja, przynajmniej co 5 lat, wedlug formularza ustalonego przez te wladze.

KPK/83: 592 § 1

KPK/17: 510

PA: 39 § 1, 40

§ 2. Przelozeni instytutow na prawie eparchialnym lub patriarszym winni posylac egzemplarz tej relacji takze Stolicy Apostolskiej.

KPK/83: 592 § 1

KPK/17: 510

PA: 39 § 1

Kan. 420.§ 1. Przelozeni wyzsi, ktorych typiki monasteru lub statuty zakonu czy zgromadzenia wyznaczaja do funkcji wizytatora, powinni w czasie przez nie wyznaczonym wizytowac wszystkie domy im podlegle osobiscie albo przez innych, jesli maja zgodna z prawem przeszkode.

KPK/83: 628 § 1

KPK/17: 511

PA: 41 § 1

§ 2. Zakonnicy powinni wobec wizytatora postepowac z ufnoscia; gdy zgodnie z prawem pyta, obowiazani sa odpowiadac mu zgodnie z prawda w milosci, nikomu zas nie wolno w jakikolwiek sposob od tego obowiazku odwodzic zakonnikow lub w inny sposob utrudniac celu wizytacji.

KPK/83: 628 § 3

KPK/17: 513 § 1

PA: 45 § 1

§ 3. Hierarcha miejsca powinien wizytowac wszystkie domy zakonne, jezeli wyzszy przelozony, ktory wedlug prawa powinien odbyc wizytacje w ciagu 5 lat nie odbyl tej wizytacji, i nie uczynil tego po upomnieniu przez Hierarche miejsca.

PA: 44 § 3

Kan. 421.Przelozeni maja powazny obowiazek troszczenia sie, aby zycie powierzonych sobie podwladnych utrzymac w zgodzie z wymogami typikow lub wlasnych statutow. Przelozeni niech wspomagaja podwladnych przykladem i zacheta w osiaganiu celu stanu zakonnego. Niech odpowiednio zadoscuczynia ich potrzebom osobistym, niech troszcza sie o chorych i odwiedzaja ich, niespokojnych karca, malodusznych pocieszaja, a wobec wszystkich niech beda cierpliwi.

KPK/83: 618, 619

PA: 37

Kan. 422.§ 1. Przelozeni powinni posiadac stala rade, ustanowiona w mysl norm typikow lub statutow, z ktorej pracy powinni korzystac przy wypelnianiu swojego urzedu; w przypadkach przewidzianych prawem sa zobowiazani do uzyskania zgody albo zasiegniecia ich rady wedlug kanonu 934.

KPK/83: 627 § 1, 2

KPK/17: 516 § 1

PA: 48 § 1

§ 2. Prawo partykularne powinno ustalic, czy w domach liczacych mniej niz 6 osob jest potrzebna rada, czy tez nie.

PA: 48 § 1, 312 § 3

Kan. 423.Monaster, konfederacja monasterow, zakon, zgromadzenie i ich prowincje oraz domy prawnie erygowane sa osobami prawnymi z mocy samego prawa. Typiki lub statuty moga wykluczac lub ograniczac zdolnosc tychze osob do nabywania, posiadania, zarzadzania i alienacji dobrami doczesnymi.

KPK/83: 634 § 1

KPK/17: 531

PA: 63 § 1, 2

Kan. 424.W typikach lub statutach nalezy ustalic normy dotyczace uzytkowania i administracji dobr w celu wlasciwego zachowania, strzezenia i poglebiania ubostwa.

KPK/83: 635 § 2

Kan. 425.Dobra doczesne instytutow zakonnych rzadza sie kanonami 1007-1054, chyba ze inaczej zastrzezone jest prawem wspolnym lub wynika to z natury rzeczy.

KPK/83: 635 § 1

KPK/17: 532 § 1, 533 § 1

PA: 64 § 1, 65 § 1

Kan. 426.Wszyscy i poszczegolni zakonnicy, zarowno przelozeni, jak i podwladni, nie tylko powinni wiernie i w calosci zachowywac to, co slubowali, lecz takze prowadzic zycie wedlug przepisow typikow i statutow oraz z wiernym zachowaniem zamyslow i wskazan zalozyciela, aby w ten sposob dazyc do doskonalosci swojego stanu.

KPK/83: 578, 598 § 2

KPK/17: 593

PA: 136

Kan. 427.Wszyscy i poszczegolni zakonnicy sa zwiazani obowiazkami, ktore prawo wspolne stanowi dla duchownych, chyba ze co innego zastrzega prawo albo wynika z natury rzeczy.

KPK/83: 672

KPK/17: 592

PA: 135

Kan. 428.

Czlonek instytutu zakonnego, od slubow wieczystych, jako duchowny nalezy do niego od swiecen diakonatu; duchowny juz nalezacy do jakiejs eparchii nabywa te przynaleznosc przez profesje wieczysta.

KPK/83: 266 § 2, 268 § 2

KPK/17: 115

CS: 46 § 1, 2

Kan. 429.Listy zakonnikow wysylane do ich przelozonych, do Hierarchy miejsca, Patriarchy, Legata papieskiego i do Stolicy Apostolskiej oraz otrzymywane od wyzej wymienionych nie podlegaja zadnej kontroli.

KPK/17: 611

PA: 158

Kan. 430.Nie wolno nadawac zakonnikom tytulow czysto honorowych, godnosci lub urzedow, chyba ze typiki lub statuty zezwalaja na tytul zwiazany z urzedem wyzszego przelozonego, ktory to urzad zakonnicy juz wykonywali.

KPK/17: 515

PA: 47 § 1

Kan. 431.§ 1. Bez pisemnej zgody wlasnego przelozonego wyzszego zakonnikowi od pierwszej profesji, nie mozna powierzyc godnosci lub urzedu poza wlasnym instytutem, poza przypadkiem tych, ktore sa nadane poprzez wybor dokonany przez Synod Biskupow Kosciola patriarchalnego, z zachowaniem kan. 89 § 2; Po wypelnieniu urzedu powinien wrocic do monasteru, zakonu lub zgromadzenia.

KPK/83: 671

KPK/17: 626 § 1

PA: 175 § 1, 3

§ 2. Zakonnik zostajac Patriarcha, Biskupem lub Egzarcha:

KPK/83: 705

KPK/17: 627 § 1

PA: 176 § 1

1° zostaje nadal zwiazany slubami i innymi obowiazkami wynikajacymi z profesji za wyjatkiem tego, czego wedlug jego roztropnego uznania nie mozna pogodzic z jego godnoscia; pozbawiony jest glosu czynnego i biernego we wlasnym monasterze, zakonie lub zgromadzenia, wyjety jest spod wladzy przelozonych i na mocy slubu posluszenstwa winny jest posluszenstwo tylko papiezowi;

KPK/83: 705

KPK/17: 627 § 1, 2

PA: 176 § 1, 2

2° po wypelnieniu obowiazkow wracajac do monasteru, zakonu lub zgromadzenia, z zachowaniem kan. 62 i 211, moze miec glos czynny i bierny, jesli typiki i statuty na to zezwalaja.

KPK/83: 707 § 1, 2

KPK/17: 629 § 1, 2

PA: 178 § 1, 2, 3

§ 3. Zakonnik zostajac Patriarcha, Biskupem lub Egzarcha:

KPK/83: 706

KPK/17: 628

PA: 177

1° jesli poprzez profesje utracil zdolnosc nabywania prawa wlasnosci dobr, moze uzywac, pobierac pozytki i zarzadzac dobrami, ktore sam uzyskal; prawo wlasnosci zas Patriarcha, Biskup eparchialny i Egzarcha nabywa dla Kosciola patriarchalnego, eparchii, egzarchatu, pozostali dla monasteru lub zakonu;

KPK/83: 706 n. 1

KPK/17: 628 n. 1

PA: 177 n. 1

2° jesli poprzez profesje nie utracil prawa wlasnosci dobr, odzyskuje zdolnosc ich uzywania, pobierania pozytkow i zarzadzania dobrami, ktore posiadal, a te, ktore przypadna mu podczas urzedu nabywa w pelni dla siebie;

KPK/83: 706 n. 2

KPK/17: 628 n. 2

PA: 177 n. 2

3° w obu przypadkach dobrami, ktore uzyskal, nie ze wzgledu na wlasna osobe, powinien rozdysponowac wedlug intencji ofiarodawcow.

KPK/83: 706 n. 3

KPK/17: 628 n. 3

PA: 177 n. 3

Kan. 432.Monaster zalezny, dom lub prowincja instytutu zakonnego kazdego Kosciola sui iuris, rowniez Kosciola lacinskiego, ktory za zgoda Stolicy Apostolskiej przypisany zostaje innemu Kosciolowi sui iuris, powinien zachowywac prawa tego Kosciola, nie naruszajac typikow i statutow, ktore maja na wzgledzie wewnetrzny zarzad tym instytutem oraz przywileje przyznane przez Stolice Apostolska.

PA: 5 § 1, 2