TYTUL XXIX

USTAWA, ZWYCZAJ, AKTY ADMINISTRACYJNE

ROZDZIAL I

USTAWY KOSCIELNE

Kan. 1488.Ustawy powstaja z chwila ich promulgowania.

KPK/83: 7

KPK/17: 8 § 1

Kan. 1489.§ 1. Ustawy wydane przez Stolice Apostolska sa promulgowane przez zamieszczenie w organie urzedowym Acta Apostolicae Sedis, chyba ze w poszczegolnych przypadkach zostal przepisany inny sposob promulgowania. Uzyskuja moc prawna wylacznie po uplywie trzech miesiecy od dnia, ktorym numer Akt jest oznaczony, chyba ze z natury rzeczy wiaza od razu albo w samej ustawie zostal wyraznie okreslony krotszy lub dluzszy okres nieobowiazywalnosci.

KPK/83: 8 § 1

KPK/17: 9

§ 2. Ustawy wydane przez innych prawodawcow sa promulgowane w sposob okreslony przez tych prawodawcow i zaczynaja obowiazywac od dnia przez nich okreslonego.

KPK/83: 8 § 2

KPK/17: 335 § 2

CS: 399 § 2

Kan. 1490.Ustawom czysto koscielnym podlegaja ochrzczeni w Kosciele katolickim lub do niego przyjeci, ktorzy jednak posiadaja wystarczajace uzywanie rozumu oraz - jesli ustawa czego innego wyraznie nie zastrzega - ukonczyly siodmy rok zycia.

KPK/83: 11

KPK/17: 12

Kan. 1491.§ 1. Ustawom wydanym przez najwyzsza wladze w Kosciele podlegaja na calym swiecie wszyscy, dla ktorych zostaly wydane, chyba ze zostaly wydane dla okreslonego terytorium; pozostale ustawy obowiazuja jedynie na terytorium, na ktorym wladza, ktora promulgowala ustawy, wykonuje swoja wladze rzadzenia, chyba ze inaczej zastrzega prawo lub co innego wynika z natury rzeczy.

KPK/83: 12 § 1

KPK/17: 13 § 1

§ 2. Ustawy wydane dla okreslonego terytorium obowiazuja tych, dla ktorych zostaly wydane i ktorzy posiadaja na nim stale lub tymczasowe zamieszkanie, a rownoczesnie aktualnie na nim przebywaja, z zachowaniem przepisu § 3 n. 1.

KPK/83: 12 § 3

KPK/17: 13 § 2

§ 3. Podrozni:

KPK/83: 13 § 2

KPK/17: 14 § 1

1° nie sa zwiazani ustawami prawa partykularnego swojego terytorium, dopoki przebywaja poza nim, chyba ze ich przekroczenie powoduje szkode na wlasnym terytorium albo ustawy maja charakter personalny;

KPK/83: 13 § 2 n. 1

KPK/17: 14 § 1 n. 1

2° nie sa zwiazani ustawami prawa partykularnego terytorium, na ktorym przebywaja, z wyjatkiem tych, ktore zaradzaja porzadkowi publicznemu albo okreslaja formalnosci aktow, albo dotycza rzeczy nieruchomych, polozonych na tym terytorium;

KPK/83: 13 § 2 n. 2

KPK/17: 14 § 1 n. 2

3° sa zwiazani jednak ustawami prawa wspolnego i ustawami prawa partykularnego wlasnego Kosciola sui iuris, nawet jesli odnosnie do ustaw tegoz prawa partykularnego nie obowiazuja na ich terytorium, nie sa zas zwiazani tymi ustawami, jesli nie obowiazuja one w miejscu przebywania.

KPK/83: 12 § 2

KPK/17: 14 § 1 n. 3

§ 4. Tulacze podlegaja wszystkim ustawom, ktore obowiazuja w miejscu przebywania.

KPK/83: 13 § 3

KPK/17: 14 § 2

Kan. 1492.Ustawy wydane przez najwyzsza wladze Kosciola, w ktorych podmiot bierny wyraznie nie zostal wskazany, odnosza sie do chrzescijan Kosciolow wschodnich jedynie wtedy, gdy dotycza zasad wiary lub obyczajow, albo sa zdeklarowaniem prawa Bozego lub wyraznie jest mowa w tych ustawach o tychze chrzescijanach albo sa na ich korzysc i nie zawieraja niczego przeciwnego obrzadkom wschodnim.

Kan. 1493.§ 1. Termin prawo wspolne w tym Kodeksie obejmuje oprocz ustaw i prawnych zwyczajow Kosciola powszechnego, takze ustawy i prawne zwyczaje wspolne dla wszystkich Kosciolow wschodnich.

§ 2. Termin prawo partykularne dotyczy zas wszystkich ustaw, prawnych zwyczajow, statutow i innych norm prawa, ktore nie sa wspolne dla calego Kosciola powszechnego ani dla wszystkich Kosciolow wschodnich.

PA: 317

Kan. 1494.Ustawy odnosza sie do przyszlosci, nie do przeszlosci, chyba

ze zastrzega sie w nich wyraznie o rzeczach przeszlych.

KPK/83: 9

KPK/17: 10

Kan. 1495.Jedynie te ustawy nalezy uznac za uniewazniajace lub uniezdalniajace, ktore wyraznie postanawiaja, ze akt jest niewazny, albo osoba niezdolna.

KPK/83: 10

KPK/17: 11

Kan. 1496.W watpliwosci prawnej, ustawy nie obowiazuja, nawet uniewazniajace i uniezdalniajace. Natomiast w watpliwosci faktycznej, Hierarchowie moga od nich dyspensowac, byleby - gdy idzie o dyspense zastrzezona - zwykla jej udzielac wladza, ktorej jest zarezerwowana.

KPK/83: 14

KPK/17: 15

Kan. 1497.§ 1. Ignorancja lub blad dotyczace ustaw uniewazniajacych lub uniezdalniajacych, nie przeszkadzaja ich skutkom, chyba ze co innego jest wyraznie postanowione.

KPK/83: 15 § 1

KPK/17: 16 § 1

§ 2. Nie domniemywa sie ignorancji lub bledu odnosnie do ustawy, kary, albo odnosnie do faktu wlasnego czy cudzego notorycznego; natomiast domniemywa sie to odnosnie do faktu cudzego nie notorycznego, dopoki cos przeciwnego nie zostanie udowodnione.

KPK/83: 15 § 2

KPK/17: 16 § 2

Kan. 1498.§ 1. W sposob autentyczny ustawy interpretuje prawodawca oraz ten, komu on zlecil wladze autentycznego interpretowania.

KPK/83: 16 § 1

KPK/17: 17 § 1

§ 2. Interpretacja autentyczna, dokonana w formie ustawy posiada taka sama moc co ustawa i wymaga promulgacji; jesli tylko wyjasnia slowa ustawy same w sobie pewne, wtedy dziala wstecz. Gdy ustawe zaweza lub poszerza albo tlumaczy watpliwa, nie dziala wstecz.

KPK/83: 16 § 2

KPK/17: 17 § 2

§ 3. Interpretacja zas dokonana w formie wyroku sadowego lub aktu administracyjnego w poszczegolnej sprawie, nie ma mocy ustawy i wiaze jedynie osoby oraz dotyczy spraw, dla ktorych zostala wydana.

KPK/83: 16 § 3

KPK/17: 17 § 3

Kan. 1499.Ustawy koscielne nalezy rozumiec wedlug wlasnego znaczenia slow, rozwazanego w tekscie i kontekscie. Jesli pozostaje ono watpliwe i niejasne, nalezy uwzglednic miejsca paralelne, gdy takie sa, cel i okolicznosci ustawy oraz mysl prawodawcy.

KPK/83: 17

KPK/17: 18

Kan. 1500.Ustawy, ktore ustanawiaja kary, ograniczaja swobodne wykonywanie uprawnien albo zawieraja wyjatek od ustawy, podlegaja scislej interpretacji.

KPK/83: 18

KPK/17: 19

Kan. 1501.Jesli w okreslonej sprawie brak wyraznej ustawy, sprawa, z wyjatkiem karnej, winna byc rozstrzygnieta wedlug kanonow Synodow i swietych Ojcow, prawnych zwyczajow, ogolnych zasad prawa kanonicznego z zachowaniem slusznosci, jurysprudencji koscielnej oraz powszechnej i stalej doktryny kanonicznej.

KPK/83: 19

KPK/17: 20

Kan. 1502.§ 1. Pozniejsza ustawa uchyla wczesniejsza lub ja zmienia, jesli wyraznie to postanawia albo jest jej wprost przeciwna, albo porzadkuje w calosci przedmiot dawnej ustawy.

KPK/83: 20

KPK/17: 22

§ 2. Jednakze ustawa prawa wspolnego nie zmienia prawa partykularnego, chyba ze inaczej sama ustawa wyraznie zastrzega, ani ustawa prawa partykularnego wydana dla jakiegos Kosciola sui iuris nie zmienia prawa bardziej partykularnego obowiazujacego w tym samym Kosciele.

KPK/83: 20

KPK/17: 22

Kan. 1503.W watpliwosci nie domniemywa sie, ze ustawa poprzednia zostala odwolana, lecz ustawy pozniejsze nalezy odniesc do poprzednich i wedle moznosci z nimi uzgodnic.

KPK/83: 21

KPK/17: 23

Kan. 1504.Prawo swieckie, do ktorego odsyla prawo koscielne, nalezy zachowac w prawie kanonicznym, na ile nie jest przeciwne prawu Bozemu i o ile prawo kanoniczne czego innego nie zastrzega.

KPK/83: 22

PA: 278 § 11

Kan. 1505.Rodzaj meski uzyty w przepisach odnosi sie takze do rodzaju

zenskiego, chyba ze co innego zastrzega prawo lub wynika z

natury rzeczy.

PA: 318