ROZDZIAL
I
KOSCIOLY
METROPOLITALNE SUI IURIS
Kan.
155.§ 1. Kosciolowi metropolitalnemu sui iuris przewodzi Metropolita
okreslonej stolicy mianowany przez Biskupa Rzymskiego i wspomagany przez Rade
Hierarchow wedlug norm prawa.
§ 2. Jedynie
najwyzsza wladza koscielna moze erygowac Koscioly metropolitalne sui iuris,
przeksztalcac je, znosic oraz okreslac granice ich terytorium.
PA: 303 § 1 n. 1
CS: 159
Kan.
156.§ 1. Metropolita
w terminie trzech miesiecy liczonych od swiecen biskupich albo, jesli juz byl
Biskupem, od intronizacji, zobowiazany jest poprosic Biskupa Rzymskiego o
paliusz, ktory jest znakiem wladzy metropolitalnej i pelnej jednosci Kosciola
metropolitalnego sui iuris z Biskupem Rzymskim.
CS: 321 § 1
§ 2. Przed nalozeniem
paliusza Metropolita nie moze zwolac Rady Hierarchow i swiecic Biskupow.
CS: 321 § 2
Kan.
157.§ 1. Wladza,
ktora Metropolita posiada wedlug prawa nad biskupami i pozostalymi chrzescijanami
Kosciola metropolitalnego, ktoremu przewodzi, jest zwyczajna i wlasna, lecz na
tyle osobista, ze nie moze on ustanowic wikariusza dla calego Kosciola
metropolitalnego sui iuris i swojej wladzy w odniesieniu do wszystkich spraw
nie moze nikomu delegowac.
§ 2. Wladza
Metropolity i Rady Hierarchow jest waznie wykonywana jedynie w granicach
terytorium Kosciola metropolitalnego sui iuris.
§ 3. We
wszystkich sprawach prawnych Kosciola metropolitalnego sui iuris Metropolita
wystepuje w jego imieniu.
Kan.
158.§ 1. Siedziba
Kosciola metropolitalnego sui iuris jest glowne miasto, od ktorego Metropolita,
przewodzacy temu Kosciolowi, posiada tytul.
§ 2. Metropolita w
eparchii sobie powierzonej posiada te same prawa i obowiazki jak Biskup
eparchialny w swojej.
CS: 318
Kan.
159.W Kosciele metropolitalnym sui iuris, ktoremu przewodzi,
Metropolita, oprocz tego, co przyznaje mu prawo wspolne lub partykularne
ustanowione przez Biskupa Rzymskiego, posiada nastepujace kompetencje:
CS: 320 § 1
1) wyswiecac i
intronizowac Biskupow swojego Kosciola w okreslonym czasie;
CS: 320 § 1 n. 4
2) zwolywac
wedlug norm prawa Rade Hierarchow, w dogodny sposob informowac o sprawach do
omowienia, jej przewodniczyc i przenosic, przedluzac, zawieszac i rozwiazywac;
CS: 320 § 2, 347
§ 1 n. 1,
§ 2
3) erygowac
trybunal metropolitalny;
4) czuwac, aby wiara
i dyscyplina koscielna byly dokladnie zachowywane;
CS: 320 § 1 n. 2
5) odbywac
wizytacje kanoniczna w eparchiach, jesli zaniedbuje ja Biskup eparchialny;
CS: 320 § 1 n. 3
6) mianowac
administratora eparchii w przypadku okreslonym w kan. 221 n. 4;
CS: 320 § 1 n. 1
7) osobe prawnie
przedstawiona na urzad lub wybrana, mianowac lub zatwierdzac, jesli Biskup
eparchialny w czasie okreslonym przez prawo nie wykrywszy przeszkody, tego nie
uczynil, mianowac ekonoma eparchialnego, jesli Biskup eparchialny upomniany tej
nominacji zaniedbal;
CS: 320 § 1 n. 4
8) wraz z
Biskupami eparchialnymi i innymi, do ktorych to nalezy, oglaszac akta Biskupa
Rzymskiego, chyba ze Stolica Apostolska bezposrednio to uczynila, i troszczyc
sie, aby rozporzadzenia, ktore sa zawarte w tych aktach, byly wiernie
wypelnione.
CS: 320 § 2 n. 1
Kan.
160.W sprawach nadzwyczajnych lub niosacych ze soba specjalne
trudnosci Biskupi eparchialni nie powinni zaniedbac wysluchania Metropolity, a
Metropolita Biskupow eparchialnych.
CS: 320 § 2 n. 2
Kan.
161.Metropolita wspominany byc powinien po Biskupie Rzymskim przez
wszystkich Biskupow i pozostalych duchownych w Boskiej Liturgii i w nabozenstwach
wedlug przepisow ksiag liturgicznych.
CS: 317
Kan.
162.Metropolita powinien na znak pelnej wspolnoty z Biskupem Rzymskim
wspominac go w Boskiej Liturgii i w nabozenstwach, wedlug przepisow ksiag
liturgicznych i troszczyc sie, aby wiernie to czynili wszyscy Biskupi i inni
duchowni Kosciola metropolitalnego, ktoremu przewodzi.
CS: 166
Kan.
163.Metropolita powinien czesto spotykac sie z Biskupem Rzymskim;
wedlug kan. 208 § 2 co piec lat powinien zas zlozyc wizyte, o ile to mozliwe,
razem ze wszystkimi biskupami Kosciola metropolitalnego, ktoremu przewodzi.
Kan.
164.§ 1. Do Rady
Hierarchow powinni zostac powolani wszyscy wyswieceni Biskupi tego Kosciola
metropolitalnego sui iuris i tylko oni, gdziekolwiek ustanowieni, z wyjatkiem
tych, o ktorych mowa w kan. 953 § 1, lub ukaranych karami kanonicznymi, o
ktorych mowa w kan. 1433 i 1434; Biskupi innych Kosciolow sui iuris moga byc zaproszeni
jedynie jako goscie, jesli wyrazi na to zgode wiekszosc czlonkow Rady
Hierarchow.
CS: 340 § 2, 343
§ 2. Glos
decydujacy w Radzie Hierarchow maja Biskupi eparchialni i Biskupi koadiutorzy;
pozostali zas Biskupi Kosciola metropolitalnego sui iuris moga posiadac ten
glos, jesli wyraznie zostalo to postanowione w prawie partykularnym.
CS: 341 § 1
Kan.
165.§ 1. Wszyscy
biskupi prawnie powolani do Rady Hierarchow maja powazny obowiazek uczestnictwa
w Radzie, z wyjatkiem tych, ktorzy juz zrezygnowali ze swojego urzedu.
CS: 341 § 1
§ 2. Jesli jakis
biskup uzna, ze powstrzymuje go uzasadniona przeszkoda, powinien na pismie
przedstawic swoje racje Radzie Hierarchow; o uznaniu przeszkody decyduja biskupi,
ktorzy posiadaja glos decydujacy i sa obecni na poczatku sesji w miejscu
okreslonym.
CS: 345 § 1 n. 1
§ 3. Nikt sposrod
czlonkow Rady Hierarchow nie moze wyslac na swoje miejsce pelnomocnika, ani tez
nie posiada wiecej glosow.
CS: 345 § 1 n. 1,
§ 2
§ 4. Nikomu z
tych, ktorzy powinni byc obecni nie godzi sie rozwiazac Rady Hierarchow, chyba
ze dla slusznej przyczyny, zatwierdzonej przez przewodniczacego Rady.
CS: 348
Kan.
166.§ 1. Jesli
prawo partykularne nie wymaga wiekszej liczby obecnych, kazda sesja kanoniczna
Rady Hierarchow oraz kazde glosowanie jest wazne, jesli wiekszosc biskupow,
ktorzy maja obowiazek uczestnictwa w Radzie, jest obecna.
CS: 346
§ 2. Rada
Hierarchow podejmuje uchwaly bezwzgledna wiekszoscia glosow tych, ktorzy
posiadaja glos decydujacy i sa obecni.
Kan.
167.§ 1. Z
zachowaniem kanonow, ktore wyraznie mowia o wladzy Rady Hierarchow stanowienia
ustaw i norm, Rada ta moze stanowic takze w tych sprawach, w ktorych prawo
wspolne odsyla do prawa partykularnego Kosciola sui iuris.
§ 2. O ustawach i
normach wydanych przez Rade Hierarchow Metropolita jak najszybciej zawiadomi
Stolice Apostolska, a ustawy i normy nie moga byc waznie promulgowane, zanim Metropolita
nie otrzyma na pismie zawiadomienia od Stolicy Apostolskiej o przyjeciu decyzji
Rady; takze o pozostalych dzialaniach Rady Hierarchow Metropolita winien
zawiadomic Stolice Apostolska.
CS: 350 § 1
§ 3. Metropolita
ma obowiazek troszczyc sie o promulgowanie ustaw i publikacje decyzji Rady
Hierarchow.
§ 4. Z
zachowaniem kanonow wyraznie stanowiacych o aktach administracyjnych
Metropolity, ktory przewodzi Kosciolowi metropolitalnemu sui iuris, do niego
nalezy wydawanie takze tych aktow administracyjnych, ktorych wydawanie zostalo
zlecone przez prawo wspolne najwyzszej wladzy administracyjnej Kosciola sui
iuris, za zgoda jednak Rady Hierarchow.
Kan.
168.Co dotyczy nominacji Metropolity i Biskupow, Rada Hierarchow w
kazdym przypadku sporzadza liste trzech przynajmniej kandydatow najbardziej
odpowiednich i nastepnie w tajemnicy przekazuje ja Stolicy Apostolskiej; aby
sporzadzic te liste czlonkowie Rady Hierarchow moga, jesli uznaja to za
pozyteczne, o potrzebach Kosciola i o specjalnych przymiotach kandydatow do
biskupstwa zasiegnac opinii niektorych prezbiterow lub innych chrzescijan o
szczegolnej madrosci.
Kan.
169.Rada Hierarchow powinna sie zatroszczyc o potrzeby pastoralne
chrzescijan, a takze moze stanowic o tych sprawach, ktore wydaja sie korzystne
dla wzrostu wiary, do rozwoju wspolnej dzialalnosci pastoralnej, dla
podniesienia obyczajow, do zachowania wlasnego obrzadku i wspolnej dyscypliny
koscielnej.
CS: 349
Kan.
170.Rada Hierarchow powinna sie zbierac przynajmniej raz w roku oraz
ilekroc wymagaja tego specjalne okolicznosci lub nalezy zalatwic sprawy
zarezerwowane w prawie wspolnym Radzie Hierarchow lub dla przeprowadzenia ktorych
potrzebna jest zgoda tej Rady.
CS: 344
Kan.
171.Rada Hierarchow sporzadza swoj statut, ktory powinien zostac
przeslany do Stolicy Apostolskiej, w ktorym stanowi sie o sekretariacie Rady, o
komisjach przygotowawczych, o procedurze oraz o innych srodkach, majacych pomoc
w zrealizowaniu celow.
Kan.
172.W Kosciolach metropolitalnych sui iuris, zgodnie z kan. 140-145,
powinno istniec zgromadzenie metropolitalne i nalezy je zwolywac przynajmniej
raz na piec lat; zawarte tam postanowienia dotyczace patriarchy odnosza sie do
Metropolity.
Kan.
173.§ 1. W czasie
wakansu stolicy metropolitalnej w Kosciele metropolitalnym sui iuris:
1)
administratorem Kosciola metropolitalnego sui iuris jest Biskup eparchialny
tego Kosciola najstarszy swieceniami biskupimi, ktory powinien jak najszybciej
zawiadomic Biskupa Rzymskiego o zawakowaniu stolicy metropolitalnej;
2) na
administratora Kosciola metropolitalnego sui iuris przechodzi wladza zwyczajna
Metropolity, za wyjatkiem tego wszystkiego, czego nie mozna uczynic bez zgody
Rady Hierarchow;
3) podczas
wakansu stolicy metropolitalnej nie nalezy niczego zmieniac.
§ 2. Podczas
przeszkody w dzialaniu stolicy metropolitalnej w tym Kosciele, powinny byc
zachowane postanowienia kan. 132 § 1 odnosnie do stolicy patriarszej; to, co
mowi sie o Patriarsze, odnosi sie do Metropolity.
§ 3. Odnosnie do
wakansu stolicy eparchialnej Metropolity lub przeszkody w jej dzialaniu powinny
zostac zachowane kan. 221 - 233.
|