III

Owóż, tak przychodzili:

Indianin cierpliwy - przez pojęcie grzechu i pokuty - pracę dla pracy.

Egipcjanin - przez religijną Nilu inżynierię.

Fenicjanin - przez pojęcie życia jako używania, handel, przemysł, konstrukcję okrętów. - Stąd na kolonie starożytne.

Hebrajczyk - przez lirykę i chwałę Pana... oczekiwanie... zawieszenie... (na krzyżu!).

Pers - przez pojęcie światła, skąd kolory tkanin perskich sławne.

Babilończyk - przez pojęcie mocy i panowania (pion i cegła).

Grek - przez półboską (tj. bohaterską) heroiczność.

Rzymianin - przez pojęcie ogromu i ogarnięcie (Koloseum).

Chrystianizm - przez przecięcie linii ziemskiej, horyzontalnej, i linii nadziemskiej, prostopadłej - z nieba padłej - czyli przez znalezienie środka +, to jest przez tajemnicę krzyża (środek po polsku znaczy zarazem sposób).

Niderlandczyk praktyczny - przez chemię, to jest przez wynalezienie olejnego malowania (Van Eyck), stąd na Niemcy i narody północne.

Włoch - przez natchnienia ś. Franciszka z Assisi i przez plastyczną muzę Danta, wokoło których cała się sztuka włoska koncentruje¹.

Francuz - przez pojęcie poloru i zewnętrznej cywilizacji kształtowanie stopniowe; moda: po łacinie modus, tryb.