Czesc

2001     4|           skoczył ku niej jak do życia i użycia samego, uwikłały
2002     4|               wnet racie między jaskry i słońca promyki, roztańczone
2003     4|               kwiatów, by motyli, pląs i zakłębienie obtańcowuje
2004     4|                do pęcin mu przypina...~I o nimfie znowuż zapominać
2005     4|         ciężkie wino, nie wytrzeźwieję i śmierci godziną!" A wtórują
2006     4|                nikłych stworów ziemi - i wraz, jętek zakłębieniem,
2007     4|      przestawia, klepsydry.~Jak żagiew i płomię tej słonecznej pożogi
2008     4|          pożogi doniosło Fauna w tańcu i pod winnicę samą. Tu przypomniał
2009     4|           nagle przyczynę radości swej i szału. Więc zarył się czym
2010     4|         zaplątał raciami w jego pnącze i wasy. A gdzie ślepą żądzą
2011     4|               w całych naręczach łodyg i listowia przygarnia do się -
2012     4|              mnogość piersi kobiecych.~I zjeżyły się na nim kudły
2013     4|              odyma mu przy tym nozdrza i rozciąga wargi w szerokim
2014     4|         oburącz po jedną z tych piersi i waży oto w łapach źrzałe
2015     4|               kozą, karmicielką swoją. I ssie grono ciężkie. A raz
2016     4|                oślep gdzieś wierzgnie. I niczym to szczenię u wymienia
2017     4|           patrzeć, a spotniał na gębie i zjeżył mu się czub między
2018     4|           sprzecza. Nagle rozwala nogi i ramiona i ku słońcu na zenicie,
2019     4|           Nagle rozwala nogi i ramiona i ku słońcu na zenicie, w
2020     4|              cypryjskiego wina słońcem i purpurą.~Alić i ona opróżniwszy
2021     4|                słońcem i purpurą.~Alić i ona opróżniwszy rychło plenną
2022     4|               w złotych jego blaskach. I ozwała się niebawem strumienia
2023     4|              swoich.~A w tym ściszeniu i zadumie odmieniało się powoli
2024     4|              oczach błyskiem odgadywań i woli: uczłowieczał się zgoła
2025     4|               siłą!~Zaś ta misa słońca i purpury, w której skąpano
2026     4|               jasnowidzeniu ogarnia go i to ostatnie uczucie szczęścia:
2027     4|      zmysłowych szeptaniem składa bogu i człecze dziękczynienie -
2028     4|            nawet podarowane, za śmierć i tak rychły z niej powrót
2029     4|               niej powrót nowym ciałem i radośniejszą duszą: za ziemi
2030     4|           przodowanie:~Za najad pląsem i w bachantek szał!...~I tego
2031     4|          pląsem i w bachantek szał!...~I tego berła szaleństwa wzniesienie
2032     4|               Nie zdrabnian, nie niżon i nie śmiertelny ~niech mi
2033     4|              fletni. Lubują się w nich i panie tej świątnicy białej
2034     4|           nimfy, które u pogan niegdyś i Muzami były.~Więc by bogu
2035     4|              Muzami były.~Więc by bogu i im może wygodzić, przysiadł
2036     4|                w zapamiętałości grania i dmie.~Z nawilgłych, rechotliwie
2037     4|                tonów fletni tchnie ros i rześkości na poły jeszcze
2038     4|               porankowy zew: świtanie!~I nowych świtów zjawą wywołuje
2039     4|         złotych dzwonów idącego ranka. I dodzwaniając ochotę pozłocistych
2040     4|                z wszechradością życia.~I rzeźwiły mu skronie.~ ~Długo
2041     4|               kaptur z głowy ściągnęły i muskają czoło. "Wypogodziła
2042     4|                 upiera się dziewczyna. I przytwierdza mu to na ustach
2043     4|                  to przeze mnie tylko! I przez mój taniec skuteczny."~
2044     4|                 Za kapturem zwleka zeń i szatę klerka. A wyłuskawszy
2045     4|             Wywinął się z tego objęcia i rzucił się opodal gdzieś,
2046     4|                tarzać, w słońcu pławić i swarzyć się śmiechem z myślami
2047     4|         kobiety. Wreszcie doskoczy doń i ogarnąwszy dłońmi tę głowę
2048     4|               uciesz nade wszystko!"~A i przytakiwania temu słyszeć
2049     4|            sobie spod piersi na biodra i uda, powiadając swym głosem
2050     4|             Natarłam się dla cię miętą i tymianem." Jemu i bez tego
2051     4|                miętą i tymianem." Jemu i bez tego drgały już nozdrza.
2052     4|                w tej rozchwiei błysków i migotań południowej pory.
2053     4|                się na kibici jej szyja i główka śród ramion wzniesionych
2054     4|            pierwszych płatów kielicha. I zdawać się mogło, że między
2055     4|          chwiejko, jak gdyby nie łydka i stopa, lecz białe strusie
2056     4|               strusie pióro wiało tam. I już tylko palcami drugiej
2057     4|             trąci, to zda się, sfrunie i porwie za sobą kokosz zaczepna!
2058     4|          zaczepna! Ale łudzi tym tylko i omamia. W rytmy ciałem się
2059     4|         kołysance zwiewa snu podmuchem i snu kaprysem nawraca.~A
2060     4|               się ku niej łapy żądzy a i coś więcej jeszcze prócz
2061     4|        odśmignie rybitwy zerwaniem się i skargą:~"Och!... och!...
2062     4|             Tańczy mewy rozżalony lot. I drobi, drobi wstecz na palcach
2063     4|                Rozpieszcza się ramiony i użala szyją, piersią łka,
2064     4|         wiotkim pasie za węża się gnie i wystawia na boki kłęby twarde.
2065     4|                oczaruje koliskowy pląs i nie ośmignie w krąg włosów
2066     4|              to zda się, czeka - wargą i zębami! - na Fauna samego
2067     4|             nagle w zawrotny targaniec i wir...~Bacche!! - dygocą
2068     4|        zapalonych ogników. Ponosił się i on jak w wirze skier i płomieni
2069     4|             się i on jak w wirze skier i płomieni ziemi by tych ruin
2070     4|              Cha! cha! cha! - chaa..."~I wziała mu w piersi wszystkie
2071     4|                wcałowuje warga w wargę i żary ziemi w słońcu całej.
2072     4|               sobie ramion skrzydłami. I żenie - to gdzieś miedzy
2073     4|               spazmowy już pean upojeń i śmierci.~Już cienie długie
2074     4|          długie słały się po rumowisku i czerwieniały kolumn szczyty,
2075     4|                opamiętał się wreszcie. I spostrzega teraz dopiero,
2076     4|               strzaskał, w ziemię wrył i mchami przez wieki znów
2077     4|              swoich.~Ustąpił bez słowa i jął się błąkać śród ruin.
2078     4|         oparzelisk za wodą mgły wyłażą i snują się u brzegów jakby
2079     4|                w siebie Wszystkie żary i żądze ziemi; na kłębiastym
2080     4|       kłębiastym granacie chmur krwawi i dymi zarazem. Dyskiem rozjarzeń
2081     4|                wiekuista tarcz światła i harmonii, która za Apolla
2082     4|            duchu swoim spalił znowuż - i znowuż! - w cielesnym naczyniu
2083     4|              skręca ją wciąż kapryśnie i wystawiać każe piersi -
2084     4|                takich chwilach kobieta i mężczyzna. Że duchowi mierzło
2085     4|                ziemskich!... Rabuśnica i korsarka duszom naszym -
2086     4|                ducha tkliwości, fałszu i mętu.~Zgasły zorze. A w
2087     4|              po raz błyskawicy płomię. I zamruczy powoli grzmot nierychły.
2088     4|                 ściele po głazach: mży i błyska, acz nie jaśnieje.~
2089     4|           myślał:~"Pójdę w świat - owo i bez gęśli już teraz! Ni
2090     4|            rzemiośle. "Owóż Muza panom i mieszczanom dziś najmilsza!" -
2091     4|             bród! A gdy tak po zamkach i grodach nastaje królowanie
2092     4|            królowanie waszych brzuchów i podbrzuszy, nie żałować
2093     4|                votum oddanych. O winie i kobiecie śpiewać można i
2094     4|               i kobiecie śpiewać można i bez gęśli tonu, a głosem
2095     4|                nic mi już wtedy będzie i klerkostwo me całe: na nic
2096     4|              szata oświeconego, na nic i ta ksiąg reszta tam, na
2097     4|           kamrackiej.~Przegram w kości i tę pychę klerka z grzbietu!
2098     4|               cały! Za psałterz, mszał i dewocjonał, smętne resztki
2099     4|               wstążek nakupi. Ja zasię i te kudły swe ostrzygę, łeb
2100     4|              swej narzędzia, pieśniarz i bez gęśli już nawet - poeta
2101     4|           Kościół, nie poradził cesarz i króle ziem wszystkich, nie
2102     4|          wszystkich, nie poradzą ponoć i dominikany! Ale gdy ta człecza
2103     4|              młynach, gdy się z trwogą i grozą w duszach zmiesza,
2104     4|               ciemnościach stanie, gdy i my ostatni łachman swej
2105     4|          łapach, mnichy - biadaż wtedy i życiu samemu!... Pospołu
2106     4|    ciemnościami... Biadaż wtedy duszom i Kościołowi!"~Coś zadudniało
2107     4|             wóz ładowny po kamieniach, i wstrząsło jakby ziemią pod
2108     4|             wicher spod ziemi uderzył. I zawirował lejem kurzawy
2109     4|                 strzyg tysiącem chyba! I kręgiem rudego dymu okolił
2110     4|              rumowiska przeciwiają się i burzowej pogrozie. To lśnienie
2111     4|      granatowego prawie mroku jaśnieje i wyogromnia się widmowo świątnica
2112     4|                 Podrywał mu ten wicher i wydymał poły płaszcza, ledwie
2113     4|                schroniskiem dla siebie i dziewczyny - może pod bluszczu
2114     4|           poległego na brukach grodu - i jego pieśń. Wczoraj to na
2115     4|            wywiało oto z jaru szlochem i zawyciem, pod słyszne w
2116     4|             tak niesamowicie tę pieśń. I targnęła go całym ciałem,
2117     4|           wieku sarkofagu śród kolumn.~I stężał cały w zimnej grozie
2118     4|          piersiach śpiącej dziewczyny. I skrętny w oka mgnieniu ruch
2119     4|            dopiero załamać się w sobie i zbroczyć czarny w swej juchy
2120     4|             Krzyża jawny błysk w górze i ogień przestworów otchłannych -
2121     4|     otchłannych - pod ten suchy trzask i łom nad głową, w światów
2122     4|                na głazy~Popłochem lęku i przynaglaniem świętych zaklęć
2123     4|            mnichy przed gromami burzy.~I przed władzą czarnych mocy
2124     4|              przedziwne sploty mleczów i różańców, tarcz i lilii!...
2125     4|              mleczów i różańców, tarcz i lilii!... Lancelota to chyba
2126     4|           żonglerów, organkowe fletnie i palety z pędzlami. A w środkowym
2127     4|                 wzlatujący nad popioły i ognie swego odrodzenia!..."~
2128     4|            ognie swego odrodzenia!..."~I wybłysnął ku niemu przeor
2129     4|             Łukaszu, dary sztuki twej! I nie pędzle farbowe pod palcami
2130     4|               w nagłym wyskoku radości i swobody zakręcił się po
2131     4|            tylko nogi pod kutą zakonną i niczym kukła drewniana sztywno
2132     4|               z jednej stopy na drugą. I kręci się tak w kółko, wymachując
2133     4|            chwycił w objęcia matkę swą i zatańczył z nią przed ołtarzem -
2134     4|               poruszaj grobów spokoju. I tajemnic onej trumny, które
2135     4|                które znam ze spowiedzi i powiadań twoich."~"Żonglerów,
2136     4|             wziął od was prócz grzechu i niedoli? To liche ciało,
2137     4|              Wspomnij, bracie Łukaszu, i swojej doli koleje. Nie
2138     4|               uporem na ścieżki doznań i zysków? Nie groził? nie
2139     4|            zadręczał? A matka?... Może i ta twoja, w chwili postanowień
2140     4|                na progu - przekroczyć! I nie oglądając się na nich,
2141     4|             mnicha ściąga się, z wolna i krzepnie jakoś, by za chwilę
2142     4|            Kamiennego lica, przydługie i sztywne, jak ta śmierć kościana,
2143     4|              kościana, są moje królowe i święte, zakrzepłe w okapującym
2144     4|             oburzyły te słowa przeora. I przejęły go aż lękiem o
2145     4|           niezwykle bo pokornym głosem i słów nawet nie własnym jakby
2146     4|                Mnich tylko się kurczył i zatulał kornie, powiadając
2147     4|              że pióra się rozszczepiły i trzeba wystrugać nowe -
2148     4|          grubością materialnych doznań i widzeń śród dusz prostaczych.~"
2149     4|              Ducha!... Nie mnich lichy i pospolicie w myślach swych
2150     4|              do dnia, powiada Paweł... I to jedyne duszy doznanie,
2151     4|     przestrodze ostatniej:~"Zapamiętaj i to jeszcze, bracie Łukaszu!
2152     4|           wystąpiły za bratem Łukaszem i na słoneczne ścieżki ogrodu.
2153     4|          ścieżkach.~Omierzły mu pędzle i farby własne po ujrzeniu
2154     4|           mnicha. Odpychał nawet myślą i pochwały przeora, dla którego
2155     4|              wielkim spokoju sumienia. I rozterce oddała się sama.~
2156     4|              pomocy bodaj złudnej!..."~I gotów był w tej chwili wzywać
2157     4|              mnicha:~"Ślę ci łzy tylko i rozpacz, i skargę, i ból
2158     4|                ci łzy tylko i rozpacz, i skargę, i ból rozłąki! Ile
2159     4|             tylko i rozpacz, i skargę, i ból rozłąki! Ile żaru, ile
2160     4|          pustelników, który wszak ojca i matkę odepchnąć nakazywał.~
2161     4|             matkę odepchnąć nakazywał.~I zadumał się mnich nad tym,
2162     4|                biło w nim serce chore.~I przywołało do się jakby
2163     4|           przywołało do się jakby zjaw i słowo przeora. (nie raczył
2164     4|                już snadnie rozumieniem i słowem. "Więc i przeciw
2165     4|            rozumieniem i słowem. "Więc i przeciw pracy??... "Bunt!" -
2166     4|            ścieżkę ogrodu; kurczył się i stulał pod habitem jak to
2167     4|               biło tym gwałtowniej, że i przeora zjaw a słowo ułudą
2168     4|                swe ukojenia nierychłe. I poi z pełnego dzbana: krzepi.
2169     4|              mnich przy jej dzbanie. - I hardość! A pierś moja jest
2170     4|      wszystkich rzeczy świata w słońcu i kolorach? Dlaczego wyrzekłeś
2171     4|               jednak doznań wśród nich i czynienia? Dla kogo w ten
2172     4|             duchowi za świecę obiatną.~I wskroś, poprzez splecione
2173     4|                mnich w sercu swoim: że i on się począł od tej świętej
2174     4|               znieobecnienie w czasie. I zostawiwszy chodaki pośrodku
2175     4|                się mdłe łodygi wczoraj i dziś nie podlewanych kwiatów.
2176     4|             pijcie!..." - szemrze wnet i pluska wszystko, jak gdy
2177     4|                sadem. A wonczas liście i kwiaty same ptakami swawoli
2178     4|           trzepotać się zdają w słońcu i deszczu na przemian. Bo
2179     4|               chwilach migotliwość łez i uśmiechów w jaskółcze wręcz
2180     4|               w jaskółcze wręcz poloty i gony, taka radosność słoneczna
2181     4|               kielichu barwy z osobna. I znosić do celi miody najsoczystszych
2182     4|            nasturcji gorące czerwienie i bratków trójbarwne aksamity -
2183     4|         aksamity - na stroje, płaszcze i glorie dla świętych i królowych
2184     4|         płaszcze i glorie dla świętych i królowych w przeora księdze.~
2185     4|       malowanie. Ktoś tu inne ma prawa i łaski u przeora. Święty
2186     4|               ducha. Cieszył się wszak i on najsurowszy z pustelników,
2187     4|             dziewica Eustochium kwiaty i gołębie słała.~A teraz oto,
2188     4|               mnich skończył zraszanie i z rozkoszą ogrodnika jął
2189     4|            niedawne przygnębienie jego i rozterka ustępować jęły
2190     4|            kwiatach, że są chyba tęczą i rozjaśnieniem świata; że
2191     4|          chłonie ziemi rodzimej ciepło i rozsiewa za kwiaty - by
2192     4|            czuwania, smutne są bardzo. I głupie w nich mieszkają
2193     4|          samotnych umiłowaniem kwiatów i troską o nie warowało się
2194     4|              potrzebie pieczołowitości i przywiązania: serca macierzyństwu!
2195     4|                to pozdrowienie z cisz. I wyczuwał, przez głuche mury
2196     4|                jędrnym sprężeniu łodyg i liści, a barw krasie niczym
2197     4|           kwiatami taka weselność barw i wejrzenia, że zwabione ku
2198     4|         roziskrzeniem w słońcu. Tańczy i pląsa wszystko. I skrzy
2199     4|               Tańczy i pląsa wszystko. I skrzy się zalotnością oczu
2200     4|                niewidnych. Aż usłyszał i mnich tego tańca muzykę
2201     4|            ławach, spod chust czarnych i czółek bieli wyzierały kwiatów
2202     4|              kwiatów chyba samych lica i oczy jawne.~I zasłuchał
2203     4|              samych lica i oczy jawne.~I zasłuchał się po niewoli
2204     4|              kwiatom bursztynowe pyły. I klejnoty z nich czynią olbrzymie.
2205     4|              złoto kart psałterzowych.~I chylą się w tej światła
2206     4|               w zorzach odwieczerzy...~I gasły zarazem ostatnie błyski
2207     4|               się rzecz każda postacią i duszą swoją. Zadumane zdają
2208     4|                się w tej chwili drzewa i mury. Stworzenie całe spogląda
2209     4|          chwili dobyła się tam z pąka. I choć jeszcze zmieszana,
2210     4|            cisza. Tylko te nagłe świry i gonitwy jaskółek, którym
2211     4|           chwili przed pacierzem. Lecz i one ścichły niebawem; zagnały
2212     4|              matki na noclegi wczesne. I już tylko wilga, w ogrodzie
2213     4|               Boga samego: kielich łez i uśmiechów, które nieba sięgły,
2214     4|          źródło rozradowania świata...~I jawi mu się tą cichą Postacią,
2215     4|            klasztornej.~Nie w purpurze i złota glorii wyjawia się
2216     4|        modrościach niezabudek u strugi i w jaśminowych aż zapachach
2217     4|               matczynego uśmiechu smęt i łagodność błogosławienia.
2218     4|                   Więc się wokół Matki i Syna czyni natłok główek
2219     4|               wyraża się cała ich dola i natura ziemska, w gwałtownym
2220     4|              przed starsze towarzysze. I całują żarliwie popielicową
2221     4|             czyniąc odepchnął kamratów i całą głowę oto zatula w
2222     4|             tam, skąd je był otrzymał. I zda się obliczać w sumieniu
2223     4|              Boga darowanej. Żonglerzy i tu jeszcze, jak na świecie,
2224     4|                giezła się jeno dorobił i o niebieską nie troska się
2225     4|             już gra, już śpiewa; sobie i Dziecinie. Gędziec kładzie
2226     4|                 jasną harmonią lazurów i tęczy grają kolory tu same.~
2227     4|          popisów w ręku; siłacz wielki i gruby jak święty Krzysztof;
2228     4|       przepołowiony w podłuż na kraśną i zieloną połacie człeka;
2229     4|         rybałtki o malowanych twarzach i z niedźwiedziem swoim płowy
2230     4|              za nimi klęczy na obrazie i mnich sam z paletą i pędzlami
2231     4|           obrazie i mnich sam z paletą i pędzlami w wyciągniętych
2232     4|               w doznanym widzeniu oczu i tych dłoni - jak rankiem
2233     4|             przedzie obrazu, w postaci i doskoku capa, skoczek Bakchowy
2234     4|           zatrzymały się myśli mnicha. I zgasło widzenie obrazu.
2235     4|              głuche.~Nazbyt bo dobrze, i zgoła bez wiedzy, a z niesamowitą
2236     4|            capowych czuje w tej chwili i słyszy nieomal much bzykanie
2237     4|          kolebał tłusty zad na skokach i radach kozła; a tak stąpając,
2238     4|     słonecznego roziskrzenia kwietnych i motylich barw, wraz z mnichem
2239     4|          motylich barw, wraz z mnichem i kwiaty same zdały się nasłuchiwać
2240     4|         zamyśliły się na przedwieczerz i kwiaty, gdy wydało się duszy
2241     4|         zatuleń, jak te róże w sadzie, i ku Stworzeniu sprężało ramiona
2242     4|          fletni był to pewnie czar!... I uwodzenie.~Oto nagły w tej
2243     4|             chwili szelest, stuknięcie i plusk w ziemię miękką przerażeniem
2244     4|         słychać drugi - trzeci - szmer i plusk taki... Skokówże to
2245     4|                radość nagle wyskoczy - i pląsa skokami Pana. Istna
2246     4|                elementi~. . .~Kapturem i dłońmi na uszach zagłusza
2247     4|              to elementów zrodziły się i jego obrazy nowel A i Najświętsze
2248     4|              się i jego obrazy nowel A i Najświętsze na nich Oblicze... (
2249     4|     przygrywając sobie!....).~Goliarda i żonglerów duchem, a młodości
2250     4|          obserwancji dnia powszedniego i z zatajonym jakby urągowiskiem
2251     4|             ciało swe tam wśród braci. I baczy z daleka: na tę powagę
2252     4|           wiankiem włosów na ciemieniu i głuche zawieszanie oczu
2253     4|              pacierza, jęczą, zda się, i wzdychają mury klasztoru.~
2254     4|                 dzwonu samego tony!...~I kraczą...~"Krew! krew!...
2255     4|            krypty mnichów chór wysoki.~I dudnią organów basy tym
2256     4|            Dziwnie wąskie w tej chwili i sine wargi mnicha dygotały
2257     4|             się jej dziecko cudzołożne i w czas modlitwy naprzykrza,
2258     4|                przychyli ku niej czoła i tym gorliwiej zaszepta się
2259     4|            wykrakawszy swe poruszenie. I znów te kołaty, to mnisze
2260     4|         dreptania chodaków po schodach i korytarzach wszystkich.
2261     4|              kacerza jakby oddaleństwo i nęk.~Tą nagłą omartwicą
2262     4|              znowuż kawki u dzwonnicy. I kraczą...~Jął się brat Łukasz
2263     4|             Łukasz tak dziwnie słaniać i przeginać pośrodku ogrodu,
2264     4|           mnich niczym ptak pod łasicą i runął na wznak- odchylał
2265     4|              przeor jego pędzle, farby i pióra. "Nie zwierzaj swych
2266     4|               ogród, do swych kwiatów. I Bóg z nim!... Nie zwierzaj
2267     4|                czarki własnych "doznań i widzeń" byle pełne po brzegi
2268     4|            szyb rozbłyski co chwila, a i ta okrzepłość powietrza
2269     4|        wszystkiego w celi, jął układać i swe księgi w skrzyni, dzisiaj
2270     4|           najbardziej odmiennego ducha i wszelakiej treści pomieszały
2271     4|           nieskończonym szeregiem cyfr i uwagami dysputacji.~Tę księgę
2272     4|           resztę zatrzasnął w skrzyni. I przygnębieniom myśli na
2273     4|              myśli na przekór, spornie i tym grzmotom burzy, otworzył
2274     4|               błogosławione imię jego!~I zatonął przeor w ciszy wnętrznej -
2275     4|   człowieczeństwa: epoce gniewu Bożego i przymierza w Testamencie
2276     4|      Testamencie Starym, po epoce Syna i Sakramentów Jego, nastanie
2277     4|              to światu Joachim święty. I wtedy - powiada - kierować
2278     4|  człowieczeństwa najbardziej oświeceni i najwolniejsi od pęt własności
2279     4|                wszystkim wspólne było, i że chciwość tylko człecza
2280     4|                króla rękawicę czerwoną i mistrza miecz ład rządny
2281     4|              dzielność, sprawiedliwość i miłość. Wonczas dusza pogodzi
2282     4|             każdego pokolenia z ducha. I oblicza dokładnie pokoleń
2283     4|                na świecie w roku l260!~I oto minął dawno rok ten!
2284     4|         opowiadał wszystkiemu narodowi i pokoleniu..." I przeciw
2285     4|               narodowi i pokoleniu..." I przeciw temu śmieją oto
2286     4|         powstawać synody, uniwersytety i mistrze!~Tak dumał kacerz
2287     4|           rycerze wedle ducha: Toachim i Gerardus (niczym Parsifal
2288     4|              Gerardus (niczym Parsifal i Lancelot na jednym koniu!),
2289     4|               rojeń płonych, sprawując i stamtąd jeszcze tajemnicze
2290     4|       wszystkich wagantów wedle ducha.~I one to zmory księżycowe
2291     4|              cyfr bezlikiem, sprawdzeń i obliczeń nieustannym trudem.~
2292     4|           obliczeń nieustannym trudem.~I teraz oto w burzowym ściemnieniu
2293     4|          zatrzymał się jakby ów konny. I czeka...~A cedru gałąź zaskrzypiała
2294     4|           pióro jego po obrzeżu karty. I pisze.~"Jako żywo omylili
2295     4|               żywo omylili się Joachim i Gerardus w obliczeniach
2296     4|              najwolniejszych wnętrznie i najbardziej oświeconych
2297     4|                oświeconych nad wolnymi i oświeconymi, a czerpanie
2298     4|               szatan z ciemnice swojej i będzie zwodził narody; zbierze
2299     4|             jest jako piasek morski... I rzucon będzie w jezioro
2300     4|          rzucon będzie w jezioro ognia i siarki." I wonczas dopiero... "
2301     4|               jezioro ognia i siarki." I wonczas dopiero... "otrze
2302     4|                te rzeczy przeminęły... I niebo będzie nowe, i ziemia
2303     4|                   I niebo będzie nowe, i ziemia nowa, albowiem pierwsze
2304     4|                albowiem pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeszły!...""~
2305     4|         czarnym skrzydłem melancholii.~I nie mogąc wymotać ducha
2306     4|               przez kręgle niebieskie. I trzasnął... Furtian poczuł
2307     4|       piersiach, w uszach szum okrutny i ten szczypiący z nagła posmak
2308     4|              ojciec z ciszy wnętrznej. I wtedy wreszcie mógł doń
2309     4|               Głośniejsze to od, burzy i piorunów - hałasem dusz
2310     4|  niebezpieczeństwo grożące ich duszom. I nachmurzył się cały. Jakże
2311     4|            swoje, długie snadź dzisiaj i niezwykłe:~"O trumnę igrce
2312     4|           trumnę igrce u furty proszą. I o ciała kamrackiego pogrzebanie
2313     4|              mistrz?" Doskoczy furtian i przez dłoń w trąbkę szepnie
2314     4|         furtian. A ręce jego splecione i pobożnie zwisła głowa zdają
2315     4|              medytację: "Śmiercią samą i grobem cuchnącym jest każdy
2316     4|              każdej chwili nieustannie i dopiero w konaniu umierać
2317     4|     przytwierdzić rozżaleniom przeora. I kończąc swe nowiny od furty,
2318     4|             zdumieniem ku twarzy ojca. I wtedy przeraził się już
2319     4|                Powalił się na klęczki. I oburącz chwyta się tej nogi
2320     4|              wyobrażenie takich mroków i niskości grzechu!... piersią
2321     4|              na ciele dziewki nagiej - i jak on już martwej - leżał
2322     4|                 On ci to jadem grzechu i krwią rozpusty spętał te
2323     4|               pęcherz siny aż po szyję i twarz... Wąż grzechu w pobok
2324     4|               tam przywlekli, już było i po niej... Ustrzegł Bóg (
2325     4|                kolan się moich garnęli i wypłakiwali swe żale w habit
2326     4|               w habit mój... Biedne to i żałosne plemię! (Może dał
2327     4|              naporem w onej chwili...) I to jeszcze widziałem w łuczywa
2328     4|          przeor mnicha od się precz. A i uszy przysłania przed tym,
2329     4|            habitu chwyta, rąbek całuje i szlocha już wręcz:~"Ojcze
2330     4|              przeor klęczącego mnicha. I trzęsie nim by snopem.~"
2331     4|                gromadami ciemnych biec i po ciemnych gdzieś kątach
2332     4|               lecz zaświaty kusić? lęk i grozę rozczyniać w ponurej
2333     4|     zwidzeniach wszystkie duchy, widma i upiory! A gdy się te błota
2334     4|      obłędliwych - wierę - nawet ogień i siarka buchać poczną! Wonczas -
2335     4|              Wonczas - wierę - nastaną i sabaty... Ale tymczasem
2336     4|             władzę nad duszami świata! I nie dał jej sobie jeszcze
2337     4|                      Jaka dusza, takie i widzenie. Nie inne ponoć
2338     4|               widzenie. Nie inne ponoć i świadczenie. Opowieściom
2339     4|                 może więcej niźli moje i twoje życie!"~Mnich ukrył
2340     4|           Mnich ukrył twarz w dłoniach i poczołgał się na kolanach
2341     4|            ważyć będą na drugiej szali i winy goliarda. Położą na
2342     4|             Położą na nią wszystko!... I tę dziewkę nagą. I te grosze,
2343     4|        wszystko!... I tę dziewkę nagą. I te grosze, jakie mu ona
2344     4|                mu ona wtykała w trzos. I w one j hańbie tę wielką
2345     4|            wielką zawsze pychę klerka. I te jego bluźnienia Rzymowi
2346     4|              za capita cornuta opisał. I te pieśni jego na cześć
2347     4|            pieśni jego na cześć Bakcha i Wenery. I te śpiewki sprośne
2348     4|              na cześć Bakcha i Wenery. I te śpiewki sprośne o wdziękach
2349     4|             sprośne o wdziękach kobiet i dziewcząt. I te najplugawsze:
2350     4|          wdziękach kobiet i dziewcząt. I te najplugawsze: o powabach
2351     4|     najplugawsze: o powabach chłopiąt. I te wszystkie księgi kradzione
2352     4|                przezeń po klasztorach. I wzgardzoną niegdyś sutannę.
2353     4|            wzgardzoną niegdyś sutannę. I szarganą w poniżeniu a hańbie
2354     4|              niechybnie! nie pomogą tu i nasze pacierze... W tej
2355     4|               goliardowi votum jego... I położy na szalę pierwszą
2356     4|              braci naszych ze świata." I wyprowadził mnicha za celi
2357     4|            kościoła ustawili się igrce i żaki wędrowne.~Gdy goliard
2358     4|         kochankiem, postanowili szukać i oni. Pobłąkawszy się po
2359     4|         podniesienie ciała pod kościół i uproszenie mnichów o pogrzebanie
2360     4|               sztuk wszystkich - zbita i zszargana ulewą - żałosny
2361     4|                żałosny obraz waganctwa i poniewierki!~Jeśli mnichy
2362     4|              żywy protest przed Bogiem i światem położą ciało jego
2363     4|      wypchnięcie za ramy społeczności. I co to znaczy na świecie:
2364     4|               wskroś czarnym płaszczem i kapturem klerka rysuje się
2365     4|          trzykroć w odrzwia zamknięte. I w echową głusz wnętrza woła
2366     4|               na jej wieku widać gęśle i smyczek złożone w krzyż.~
2367     4|             spojrzenie trwożne a tępe. I zawisało gnuśne na powierzchni
2368     4|         powierzchni rzeczy każdej. Już i różaniec nawet sam szeregiem
2369     4|                swej zbawienie. Do farb i pędzli poczuł nagle odrazę.
2370     4|                Jakoż Bóg zmiłował się: i ocknął, wstrząsnął tę duszę -
2371     4|                ale śmierci owo obrazem i zjawą.~Za tym słupem kiru
2372     4|               brat Łukasz krok w krok. I już nic nie widział, co
2373     4|          wyszła z kościoła nawą boczną i z bławym światłem swej pochodni
2374     4|           skowronek u krużganka ścian.~I łkał.~W otchłanną ciemność
2375     4|           tylko grozy przypomnieniem - i szeleszczą, szumią po oddalach
2376     4|              minionej już burzy muzykę i rapsody... Ledwie tu i owdzie
2377     4|          muzykę i rapsody... Ledwie tu i owdzie roztargały się chmury,
2378     4|               jakby nad pioruna śladem i ofiarą, nad gromowego ognia
2379     4|             gromowego ognia zgliszczem i ruiną.~Brat Łukasz szlochał
2380     4|         skierowała się w stronę grodu.~I zdało się mnichowi, że nad
2381     4|                to wędrowaniem ten szum i szelest przebiega po wierzchołkach
2382     4|              jakby nową woń ziemi dała i odnowiła gwiazd rozbłyski
2383     4|            gwiazd rozbłyski na niebie.~I wydało się bratu Łukaszowi,
2384     4|         rozległo się po mieście całym. I że ten i owy, co się do
2385     4|                mieście całym. I że ten i owy, co się do snu już było
2386     4|                wstąpiła w ulice grodu.~I obwołuje spod kiru a krzyża:~"
2387     4|        włóczęgi - za murami, w polu... I karą męki czyśćcowej umierać
2388     4|               tedy, na ulicy złotników i płatnerzy wychyla się z
2389     4|         wychyla się z okna osoba otyła i wszczyna po nocy larum żałobne. "
2390     4|             wychylają z alkierzów oczy i gęby wciąż jeszcze zaokrąglone
2391     4|               ważna, by aż po nocy?...~I jedyna oto w mieście całym
2392     4|                   Człekże to w Salerno i w Paryżu bywały! fizyki
2393     4|                w Paryżu bywały! fizyki i lekarstw u mistrzów nauczony!
2394     4|      Zapewniwszy zmarłemu poecie cześć i pamięć śród ludzi, odbiega
2395     4|                sam w czepcu nocnym jak i ona, przekłada kobiecie
2396     4|          ważniejsze: życie czy śmierć? i kto bardziej szanowny: poeta
2397     4|               Julianowi, ubogiemu - co i mniej rozrzutne będzie,
2398     4|                mniej rozrzutne będzie, i bardziej pomocne duszy czyśćcowej.~
2399     4|               się jęły okna wszystkie.~I gasły światła po wnętrzach.~
2400     4|               szybami światło czerwone i rozjarza się co chwila żywszym
2401     4|            okna: kacerz w nich mieszka i ponocny jak czarodziej pracownik.~"
2402     4|               krzykną. - Nie kusić zła i śmierci, które błąkają się
2403     4|            błąkają się dziś po grodzie i okolicy."~Z trzaskiem otwarło
2404     4|              chrząknął piersią potężną i splunął zbirom na łby.~"
2405     4|           wiechą gospody widziałem go. I wychodzącego nocą z igrcami
2406     4|           przez wywaloną bramę. Czyżby i on ranion był na ulicach?...
2407     4|               dziś będzie przy dzbanie i taki bodaj kmotr ponury.
2408     4|               nocy w samotności mojej. I łeb, i ramię nie do pracy
2409     4|               samotności mojej. I łeb, i ramię nie do pracy dziś:
2410     4|             Śwista w niej jak w miechu i kuje w skroniach jak na
2411     4|           Chodź mi na stypę po poecie, i śmierci bodaj sama!"~Zbiry
2412     4|               klucza chrzęst w bramie. I wytacza się oto z kuźnicy
2413     4|              na bok z kirów szelestem. I zastawia się dłońmi przed
2414     4|          ułapił jak tę dziewkę oporną. I wiedzie we wrota domu swego.
2415     4|                 wielkiego jak chałupa. I mienią się te blaski kuźnicy,
2416     4|               blaski kuźnicy, skrzą tu i owdzie, na żywych spiżach,
2417     4|         poplotu liści, jakoweś półmęże i półtygrysice w objęciach
2418     4|            smoki, dziki, sprośne małpy i rozszalałe lwy... Pogaństwa
2419     4|          piekieł upiory? czy może żądz i szałów człeczych wyobrażenia
2420     4|          koguta widać: ptaka czujności i pokuty. Tym ci bardziej
2421     4|               Zbawiciela u łona Matki. I owo: jelenia u strugi -
2422     4|                mistrza obmyśla, buduje i klepie... Kształtów z gliny
2423     4|                postaci wyższego piękna i okrutniejszej mocy niźli
2424     4|              grodzie, jam cały - duszą i dniami wszystkimi - był
2425     4|                jam nocą już tylko sobą i dawny: Bożego Domu kowal,
2426     4|                 wydmuchał, jak trzeba, i napełnił winem ze dzbana.~"
2427     4|              się, brzękną szklenicami.~I piją pod rozdzwon ten.~Gość
2428     4|            zezem przez kielicha szkło. I postrzega, jak pod uchwytem
2429     4|            kielich swój, kułakiem gębę i wąs przeciera - alić ani
2430     4|                niedobre. (Stąd wiedźmy i wróżki ciemne uprawiają
2431     4|              przy dzbanie nie rozbraja i nie cieszy, jak taka rzetelność
2432     4|              spojrzeniu sprzed chwili. I nalewa czym prędzej po raz
2433     4|        opowieści o Parsifalowej zbroi. I znalazł się przecie taki,
2434     4|           wczoraj ona bitka na ulicach i u grodu bram. Stąd i moje
2435     4|           ulicach i u grodu bram. Stąd i moje dziś guzy i rany na
2436     4|            bram. Stąd i moje dziś guzy i rany na łbie. Nie żałuję...
2437     4|              nie wskrzesiły go w życiu i poetów gęśle: posąg jeno
2438     4|              budzi przeszłości wielkie i wyprowadza w życie bohatery
2439     4|          bohatery jak z kościoła bram. I rozwala wszystkie mury zniewolenia
2440     4|              potrafimy, żywych kamieni i spiżów mistrze. Bowiem sztuka
2441     4|            ostatnie, bo tak zachrząkał i wstrząsnął się raptownie,
2442     4|               skądciś zawiewem nagłym. I zębami nawet klapnął pod
2443     4|                jakby te oczy zupełnie. I widza się w tej chwili na
2444     4|           takiego kmotra przy dzbanie. I tknie go znienacka, jakby
2445     4|                ludzi rozmownymi czyni. I niech go tam licho!... Na
2446     4|            ruchem odstawił oto kielich i ciężko wsparł głowę na kułaku.
2447     4|               nazbyt u grodu bram... A i bez tego przytrafiały mi
2448     4|            ostatnimi czasy one zaszumy i zawrotności - jakbym się
2449     4|                lekarz na odpuście. No, i ze dzbana! - mówił. Jakimże
2450     4|              kuźnicę wnętrzną? Z serca i ona wszak zapalność do roboty
2451     4|               Że się przepala z czasem i serce człecze - powiadał -
2452     4|        nawałnicy dopływa oto do portu. I wywiesza swą latarnię zaświatów,
2453     4|               w zamki-niewidy odmienia i zagrobowym jakby tchnieniem
2454     4|              oćmie światła tego.~Zbiry i stróże ukryci za węgłem
2455     4|              Od wylotu ulicy złotników i płatnerzy spoziera na tamtych
2456     4|       srebrzystej we wpuklinę wnijścia i uderzyła blaskiem, jak w
2457     4|                tajniami świata, czasów i ducha - aż po nieukojów
2458     4|                po Monsalwatu zamek sam i Graalową w nim czarę!...~
2459     4|               w nagłym znów niepokoju. I zatula szyję kirami swymi,
2460     4|      przytwierdza poczciwie gospodarz.~I zamknąwszy okno, powrócił
2461     4|             powtarza nalewając czarki.~I piją pod rozdzwon zderzonych
2462     4|                  pogaduje gospodarz. - I e h e u!"~Zwieszał głowę
2463     4|       zasiekano mi w przebojach miłość i nadzieję. Tak i w doli mojej...
2464     4|      przebojach miłość i nadzieję. Tak i w doli mojej... W upartych
2465     4|      zacieśnień grodzkich legła miłość i nadzieja moja. Wiara w życie
2466     4|                życie wyższej piękności i mocy tuż znad kościoła progu
2467     4|        odjechała ponoć na księżyc. Tak i w sercu mym kacerskim, które
2468     4|               które w rojeniach poetów i żonglerów więcej szukało
2469     4|             powszechności na bezmiłość i beznadzieję skazało się
2470     4|            zamilkło trubadury pańskie! i ty, goliardzie, któryś owo
2471     4|          goliardzie, któryś owo zmarł! i wy, żonglery, ostatni opowiadacze
2472     4|            ustąpić duchowi grodzian. A i mnie z wami - bo inne już
2473     4|        szklenicami pochylili się obaj.~I uderzył w te głowy wypróżnionych
2474     4|         tupotliwe uganianie się górą - i nagle plusk jak w wodę opadających
2475     4|               spiże.~Chodzi mistrz tam i sam pod tym namiotem ciemności,
2476     4|                nad spichrzową kuźnicą. I z nawyku chyba lub dla myśli
2477     4|            dostępuje czasami do dzbana i czarki. A że puste, więc
2478     4|        pomrukiem kroczy znów po izbie. I już z niechęcią spogląda
2479     4|             gość coś powie. "Niemyś?!"~I rozdrażniony nagle tą larwą
2480     4|          rozwrażliwione ma bardzo oczy i uszy.~Więc ten gest niespodziany
2481     4|             mistrza okiem, na kształty i ruchy zawsze czujnym. I
2482     4|                i ruchy zawsze czujnym. I w tym zdumieniu pomrukuje
2483     4|           odmowie tak przekornie wabny i pieściwy gest zgarnianych
2484     4|             Bierz licho! Schrupie dziś i taką chudziznę, choć pewna,
2485     4|               u kolan.~Ujrzał piszczel i kostkę za łydkę całą, gnat
2486     4|                całą, gnat biały za udo i, pustą aż po krzyże, miednicę
2487     4|           Odrzuciła go groza pod piec. I zatargała własnymi jego
2488     4|            lampę, podejmuje ją wysoko. I patrzy spod dłoni.~Na tapczanie
2489     4|        wieczora, jął mu zalewać czoło. I znów poczerwieniała szyja,
2490     4|            bicie tych pulsów. A gdy mu i garście oto własne rozchylać
2491     4|              się wobec tego z tapczana i zbliża się doń.~Widzi przed
2492     4|                tak śliską na ciemieniu i potylicy, że się odbijał
2493     4|               włos wichrzył nad czołem i przysłaniał dłonią oczy.~
2494     4|         ciemnię tych oczodołów bez dna i tę ohydę nagich, zębiastych
2495     4|               dokończę kościołowi!..."~I widzieli stróże a zbiry
2496     4|             olbrzymie, jak wtula twarz i brodę w jej kolana - jak
2497     4|             chyba podjęła go z klęczek i usadowiła przy stole, na
2498     4|            szklenicę. - Zuch! - Zderza i rozdzwania puchary. - Z
2499     4|              człecze?... Pij! Zuch!... I odęłoż się to serce na życie
2500     4|           odęłoż się to serce na życie i ludzi, ku najsmutniejszej