Czesc

1501     4|               chmurze w mglistej otoczy.~W czym ledwie się rozejrzawszy,
1502     4|             runął snadź na tamtą stronę: w przepaść świata i czasów -
1503     4|                cały - wsiąka, rzekniesz, w Empireum samo...~Przedświt
1504     4|                te głosy powszednie. Tam, w klasztorze, na długo przed
1505     4|               przed jutrznią zrywają się w tej chwili bracia franciszkanie,
1506     4|      franciszkanie, wszyscy zatrzepotani w ocknieniu radosnym, jak
1507     4|               wziął i odnosi przeorowi - w stronę grodu o świcie idący.~
1508     4|               tuman nocy: dołem zatulone w bielejące opary, po wieżach
1509     4|             twoja kwestarska - gdzie?! I w czyich rękach?... A za co
1510     4|                  te święte cisze wziętym w siebie zgiełkiem kobiecego
1511     4|            przeklęty, z myślą o kobiecie w świata zgiełk! Za żonglerami
1512     4|                pobożność braci wystawiła w kamieniu, by strzegła od
1513     4|               siostrami Tej oto postaci; w złoto, błękit i purpurę
1514     4|                mu, kto ją ujrzy za życia w glorii niebieskiej. I na
1515     4|           najwyższego piękna! A przecie, w chwili iszczenia się wymodlonego
1516     4|                  oczyma cichość Jej lica w kamieniu i z surowości dziewiczego
1517     4|                  szat najpowłóczystszych w najpiękniejszej glorii złota.~
1518     4|            odpusty, by nieco farb świata w oczy wziął, Tej tu na płaszcze
1519     4|                blaski barwiste przynosił w oczach, w sercu tęsknotę
1520     4|             barwiste przynosił w oczach, w sercu tęsknotę ku Ziemi
1521     4|             tęsknotę ku Ziemi Świętej, a w myślach nieodgonione wspomnienia
1522     4|           pędzlem mnicha przystrajać się w barwiste stroje sukiennic,
1523     4|                 przeor dobry, że grzechu w tym nie masz jeszcze żadnego.
1524     4|                mnich na klęczkach i bije w piersi:~"I oto wziąłem dziś
1525     4|              piersi:~"I oto wziąłem dziś w oczy najpłomienniejszą purpurę
1526     4|      najpłomienniejszą purpurę świata. I w ogień żył swoich. I na usta.
1527     4|            bracie Łukaszu, te kwiaty..."~W ten szelest osypywać się
1528     4|                ich więcej - słyszy dalej w tym poszumie smutnym. -
1529     4|                  by Mi ona zwiastowała!"~W załkaniu gwałtownym przypada
1530     4|                świętych; śluby wierności w przysięgach odmawia.~Alić
1531     4|           opowieści sam!" Uskoczył mnich w tył - zastąpi ono mu drogę "
1532     4|               tak się zwijasz, skręcasz, w habit zatulasz, a ręce przed
1533     4|                Jakżeś ty nędznie poniżył w sobie rycerski grzech pana
1534     4|                 rycerza - wziąłeś na się w pocałunku warg jego... Terazże
1535     4|            grzech pana Lancelota samego, w twoim sercu dziś żywy, zgłaszam
1536     4|        nierychłej śmierci swej małżonki, w trumnie nawet ustąpić się
1537     4|              nawet ustąpić się lubej jak w łożu - i zatulić zbielałymi
1538     4|                  niesie na falach marzeń w okrutny zamęt światowego
1539     4|          pełgania ciałem i duszą: odraza w nim dla kobiety! Tym oto
1540     4|               Lancelotowy miecz i tarczę w rękach dzierż!... W puchach
1541     4|               tarczę w rękach dzierż!... W puchach purpurowego łoża
1542     4|              czeka na cię przebiała pani w złotych włosów chuście.
1543     4|                Płacze noc całą i kaprysi w rozmarzeniu piękności swojej,
1544     4|                 za twym uściskiem wstąpi w wieczność - urodą ciała
1545     4|               rad by jak kret ciałem się w nią wcisnąć.~"W jeństwo
1546     4|               ciałem się w nią wcisnąć.~"W jeństwo wziąć muszę i siłą
1547     4|                usłyszy Głos. I starł się w tej chwili ze szczękiem
1548     4|                chwili ze szczękiem miecz w dłoni brata: nie mnisza
1549     4|                nie swoich sił wszelako. "W szłom!..."~Uderzy Lancelota
1550     4|                   jeszcze ściska krzepko w kułaku - nie rękojeść miecza
1551     4|                   Lecz oto krzyk tryumfu w zwycięstwie nad szatanem
1552     4|                na ustach rozchylonych. I w nagłą jakby niepamięć zapada
1553     4|                 Królowo wszechcudna!..."~W otwartej furcie klasztoru
1554     4|                 brat furtian.~Z posochem w dłoni i torbą przez ramię
1555     4|           Trzęsie się głowa i broda siwa w śniecie pielgrzymiej zadumy.~
1556     4|     rozstawionymi ramiony, a tchu prawie w piersi nie czerpie: taki
1557     4|              odpustowego wczoraj zgiełku w grodzie. Znał pasterz doświadczony
1558     4|                bracie Łukaszu, milczenie w mowie innej nad pędzle i
1559     4|                tym cichsze milczenie - i w modlitwie. A kto pracuje,
1560     4|             bułkę. Długo trzyma to mnich w garściach obu, nie spożywając
1561     4|                kwestarska!" - szepnie. I w pałąk pogięty w przygnębieniu,
1562     4|               szepnie. I w pałąk pogięty w przygnębieniu, ku ziemi
1563     4|                miarą tego, coś przyniósł w wnętrznej skarbonce."~Każe
1564     4|                  jakiej to pokusie było: w tak wielkiej pogardliwości
1565     4|                 ukrył się jak najgłębiej w kapturze, a i dłońmi jeszcze
1566     4|                  mnicha do celi, wiedzie w nyżę okna i przywiązuje
1567     4|                czas długi obie te głowy. W wielkiej ciszy słyszał mnich
1568     4|                  gdy się przeor naczytał w księdze, kładzie oto rękę
1569     4|                 jak to brat Łukasz, choć w pętli pracy, jest najwolniejszym
1570     4|               pracy, jest najwolniejszym w tej chwili człowiekiem na
1571     4|               nie Franciszek to może sam w błogosławieństwie glorii?~
1572     4|                  klasztoru wieżę, polecą w górne kręgi. I znów oto
1573     4|         przenikając wpatruje się bacznie w to widzenie dalekie, a czoła
1574     4|                 a czoła uwagą nasłuchuje w ciszy - wnętrznego chyba
1575     4|                  a rozpytywaniem zmylony w toku, zasmuca się bardzo
1576     4|               pomocy jak u poetów - lecz w godzinach łaski. Ileż to
1577     4|          najradośniejszy, kiedy wszystko w nas weseli się i woła z
1578     4|                 wstanę o świtaniu!" Owóż w szeregu ranków błogosławionych
1579     4|   błogosławionych ten poranek ostatni."~"W imię Ojca, Syna i Ducha" -
1580     4|                  źródła gorącościom.~Gdy w tejże chwili przez uchylone
1581     4|             milczenia na ustach, szepcze w alteracji jak ten zausznik
1582     4|             Oburącz odmachnie się przeor w niełasce gwałtownej:~"Niech
1583     4|                  poczerwieniał na twarzy w gniewie - tak nieoczekiwanym
1584     4|                 poruszać serce człecze i w dziele naszym. Na czymżeśmy
1585     4|                  na progu stanął goliard w czarnym płaszczu i kapturze
1586     4|         piersiach, a z gęślą i smyczkiem w kułaku - wydało się mnichowi,
1587     4|               zmora tej nocy dościgła go w celi.~I ze zgorszeniem nieomal
1588     4|                wierszy martwe, bez tonu, w księgi się znów jak u pogan
1589     4|            przechowa beczka księgi. Muza w niej sama jak w trumnie
1590     4|             księgi. Muza w niej sama jak w trumnie leży. Mistrze po
1591     4|                im wyda, że choć niejakie w niej ocknęli tony, biorą
1592     4|                  bracie, o Muzę troskasz w pysze swojej niźli o duszę.
1593     4|            opryskliwe, wyciąga obie ręce w kierunku księgi na stole.~"
1594     4|                 klasztoru. Niech się tu, w ciszy serc waszych, wykrwawi
1595     4|                 do tej pokory ostatniej, w której krzyknę: przeklęte
1596     4|            prędzej, by diabeł, który się w tobie miota, nie zamknął
1597     4|               się ogląda. I ukrywa twarz w dłoniach. Zmaga się a boryka
1598     4|               nie oderwie i nie zatrzyma w swoich.~Mnich zaniepokoił
1599     4|            Omylił się jednak brat Łukasz w pobożności swojej: obu tamtym
1600     4|              potępionymi duszami gadał - w zrojeniach moich, z których
1601     4|             chwili powiada:~"Dopełnienie w duchu, tonie i kolorze na
1602     4|    szlachetniejszej dojrzało jabłoni."~I w starczej nagle krzętności
1603     4|                 ze skrzyni. Nurzając się w niej na kolanach, powiada,
1604     4|                nogami przebiegają skalne w górach pustynie, gdzie i
1605     4|          żebraczych karkach pokory, lecz w piersiach dumnych - i żywym
1606     4|                tylko" - zamruczy goliard w nowym osępieniu.~A że przy
1607     4|              przy tym mnichom po dwakroć w swych słowach urągał, więc
1608     4|                skarb ducha, zagubi potem w pamięci nawet drogę ku niemu -
1609     4|                  na Monsalwacie... Tyżeś w piekle i czyśćcu duchem
1610     4|              Odmładzała ją myśli ożyłość w słowie. (Martwą, bez tonu
1611     4|                jest i mądrość nawet sama w księgach, i klerków samotna
1612     4|        wielomiesięcznej ciszy klasztoru, w obcowaniu z nieoświeconymi
1613     4|                pełnym, organowe zasobnym w ton, wydał się w tej chwili
1614     4|                zasobnym w ton, wydał się w tej chwili bratu Łukaszowi
1615     4|                    Kto ducha oświeceniem w sobie nie wywyższy, oddaleniem
1616     4|          Goliardowi zaokrągliły się oczy w zdumieniu. "I franciszkanin
1617     4|               ten cud, jaki ona dokonywa w waszych sercach, franciszkanie?...
1618     4|                 myśli swoich, odsuwał je w surową dal przed ciekawością
1619     4|              również u wrót niebieskich. W niebo wiodła mistrza cnotliwa
1620     4|                  Bratu Łukaszowi wypadły w tej chwili pędzle z rąk,
1621     4|                  się zapamiętał, ubłożył w tym zamyśleniu: "Oby między
1622     4|                bracie Łukaszu, milczenie w mowie innej nad pędzle i
1623     4|             odsuną od siebie na skrzyni, w oczy sobie popatrzą: zachwycają
1624     4|                 rumieńce gorączki. Zasię w palcach ma dziwny niepokój,
1625     4|               jest! Nie z dominikany."~I w cichości wywodzi coś jeszcze
1626     4|                  równa mej boleści?...~I w tejże chwili kułak goliarda
1627     4|             goliarda uderzy z całych sił w otwarte karty, aż się księga
1628     4|        żonglerowych to ust spisał, słowo w słowo mistrz twój!"~Na tę
1629     4|           policzkach. Przemógł go jednak w sobie w brodzie ukrył.~I
1630     4|               Przemógł go jednak w sobie w brodzie ukrył.~I klęka starzec
1631     4|                nie słyszeli tego - słowo w słowo - chociaż w innej
1632     4|                  słowo w słowo - chociaż w innej mc wie!... Zasię tamto
1633     4|                nad wspominanie szczęścia w niedoli..." Boetius to pisał
1634     4|             niedoli..." Boetius to pisał w więzieniu, Boetius! Każdy
1635     4|                przeor: miota się goliard w takiej złości, że aż kaptur
1636     4|               dowiesza! - woła i trzęsie w alteracji tą czupryną. -
1637     4|                  nawet za najlepsze wino w karczmie nie oddałbym żadnej
1638     4|          oddałbym żadnej pieśni mojej! I w kości nie przegrałbym do
1639     4|                  przegrałbym!" - zgrzyta w pasji.~"Nie z wędrownych
1640     4|               rynki grodzkie!"~I tak się w nim wszystko burzy, że te
1641     4|             wszystko burzy, że te gniewy w wielki niespodzianie żal
1642     4|             plugawości grzechów twoich."~W nazbyt bo wielkiej pogardliwości
1643     4|               Bratu Łukaszowi wydało się w tej chwili, że słyszy głuche
1644     4|           wędrownego poety, rozwianą oto w tej chwili na skórze i okuciach
1645     4|                  A i myśli odwróciły się w nim od ksiąg i ducha ku
1646     4|                 poszedł, bracie Łukaszu: w światy, do Magdaleny tej
1647     4|              uważałeś? - nie dostał dziś w grodzi ani płaszcza nowego,
1648     4|                mnichowi, że zerwie chyba w tej chwili więzy penitencji
1649     4|                bracie poeto, grzech swój w moje serce mnisze! na moje
1650     4|                 na moje barki pokutnika! w żarliwość moich pacierzy!..."~
1651     4|                  Co miał, to klasztorowi w pobożnej myśli oddał. Sam
1652     4|                  po trzykroć, uderzy się w piersi brat Łukasz.~"W imię
1653     4|               się w piersi brat Łukasz.~"W imię świętego posłuszeństwa
1654     4|                 ludzi z oddalenia ducha; w pobliżu zetknięcia się z
1655     4|             cudzą dolą srogość dla ludzi w smęt nad życiem łacno odmienia
1656     4|             Kajfasze!" - czytać się dało w zadumie starca.~W takich
1657     4|               się dało w zadumie starca.~W takich chwilach rodzi się
1658     4|                takich chwilach rodzi się w sercu starym ogromna potrzeba
1659     4|                Panie! Na to burzenie się w nim ziemskiego tworzywa
1660     4|             głowa przy piersiach starca, w obu dłoniach jego. ~"Ułomiłem
1661     4|                 wagantów, byś wszczepion w klasztor franciszkański,
1662     4|             klasztor franciszkański, jak w to dobre drzewo, stał się
1663     4|                     Ponurą była ta droga w świat, między murem i okopem
1664     4|                murem i okopem klasztoru. W długi zacień tego rozdołu
1665     4|        zatęchlizną cegieł. Stopy grzęzły w omiękłościach drogi: za
1666     4|                 nie zatarty ślad widniał w głębokich na drodze wyciskach;
1667     4|         wyciskach; niegdyś nasączała się w nie chyba woda tego mokradła:
1668     4|                Gdyby czarne i ściągnięte w tej chwili żagle nawy żałobnej
1669     4|                 olbrzymie gałęzie; żaden w nich nie zaświegotał ptak
1670     4|             czerniał się tak ogrom cedru w rozprężnej owisłości konarów -
1671     4|                drzewo dumań Salomonowych w ciszy majestacie.~Nasłuchał
1672     4|                  z ust przeora, naczytał w księgach tyle ducha, że
1673     4|           cichość zakorzeniałego spokoju w rozłożystościach cedru.~
1674     4|         wejrzeniem statku i osiadłości:~"W habicie zakonnika pod konarami
1675     4|                  słowa przeora powiadane w celi?... Pomrukują wszak
1676     4|           objawione!"~I aż się przeraził w tej chwili takim ich wyczekiwaniem.
1677     4|                  plechy odciśnięte ślady w tym pustkowiu. "Diabeł -
1678     4|                 snadź grzech waganctwa i w skrzyni przeorowych ksiąg.
1679     4|                po sobie ślady diabelskie w grzybiej piesze: te jasnoszare
1680     4|               jasnoszare wyciski podkowy w mchów szmaragdzie na pustynnej
1681     4|               nie jednoż to: od kielicha w cyborium szukać Graala czary
1682     4|                  ducha!" - Otrząsnął się w sobie.~I jął się rozglądać
1683     4|                wydostać się czym prędzej w tchnienie świata i życia -
1684     4|               tchnienie świata i życia - w słońce gdzieś wyskoczyć,
1685     4|                 że bezpański.~Rzucił się w bak, między te głogi i ciernie
1686     4|                złego przez oną tu Postać w kamieniu.~Szamoce się i
1687     4|             klasztorem ostro rysował się w tej chwili gród w baszt
1688     4|            rysował się w tej chwili gród w baszt wieńcu pod obłoków
1689     4|            wieńcu pod obłoków przegonem. W dali nad tonią borów wypiętrzały
1690     4|              klasztor jak na przystanie, w których stargał po kolei
1691     4|                  kotwic nadziei. Z gęsią w klasztorze jakby i ster
1692     4|                 Chyba się teraz na wznak w łódź swą bezsterną rzuci
1693     4|                  Spójrz na Nią: stoi tam w kamieniu, pod klasztoru
1694     4|            boleściwej!... Słysz! dzwonią w klasztorze."~A choć się
1695     4|            klasztorze."~A choć się łzami w tej chwili zachłysnął, ponura
1696     4|                myśl ich pojemną i bystrą w pogodzie, niźli się zatruwać
1697     4|                 bluszczu. Ledwie mignęły w popłochu zielonych jaszczurek
1698     4|                 zaczarowana jakby pustka w przejaskrawym słońcu. Między
1699     4|             granicę - jak to zło ruszone w ziemi. Jaszczury się na
1700     4|               gardłowy, rozbija się wnet w pohukiwania dzikie, a wraca
1701     4|                   Coś się tam zatrzepoce w podrywie gwałtownym i dwoistymi
1702     4|              policzki, na oczy, na usta, w tym śmiechu zębów białych:
1703     4|                że nie został, nie został w klasztorze!...~Ledwie poznać
1704     4|                    Ledwie poznać ją może w żałosnych strzępach wczorajszego
1705     4|                  się oto przez jedną noc w kraśne i zbrukane szmaty
1706     4|             gościńce włóczęgi. Wstążkami w podłuż splecione rękawy,
1707     4|              Widząc tę ponurą badawczość w spojrzeniu jego, opowiadać
1708     4|                  sprzeczce z niewiastami w grodzie, gdy z heroldem
1709     4|                  zgorszenie swym strojem w miasto wnosi i że się z
1710     4|          opowiadana była rzecz cała, aby w przypuszczalnym gniewie
1711     4|                najprzykrzejsze.)~On mało w to wszystko wierzy, a jednak
1712     4|             wiedzą już wszystkie kobiety w mieście, wraz z pomstą na
1713     4|                  z pomstą na tamte jędze w grodzie - tak mu się mieszały
1714     4|            grodzie - tak mu się mieszały w gniewie, że diabeł by sam
1715     4|                  że gotów nawrócić tam i w odwecie za jej krzywdę obić
1716     4|            krwawych sińców najcnotliwszą w mieście matronę.~Więc ona
1717     4|           popłacze nieco dla podjudzenia w nim tych pomstliwości. Po
1718     4|                  kamieniu.~"Nie zostałeś w klasztorze?" - pyta o rzecz
1719     4|                całkowita jego ignorancja w rzeczach stroju przejęła
1720     4|                  tymczasem zwiesił głowę w nagłym zamyśleniu.~Zełgane
1721     4|                do podatku i do zapisania w grodzkie księgi nierządu.
1722     4|            grodach - a jego za pomocnika w tym jej rzemiośle... Zaś
1723     4|                  Kto zgadnie, gdzie ryba w wodzie bywała...?~Odpycha
1724     4|                  bezradne.~"Nie zostałeś w klasztorze?" - pyta nie
1725     4|               ramiona oba.~"Bij!" - woła w szlochu dziewczyna.~"Głupiaś!..."~
1726     4|                dziewczyna.~"Głupiaś!..."~W tył ją przegina tym uchwytem,
1727     4|                 głupiej, jaki mi sypiesz w oczy?..."~"Nie mogę bez
1728     4|              ciebie!..." - buczy dziewka w obie swe dłonie u twarzy.~
1729     4|              same nie wiedzą nigdy. Inne w nich dusze.~"I niech je
1730     4|                  sobie sądzi!" - kończył w zniecierpliwieniu.~Ale ta
1731     4|       zniecierpliwieniu.~Ale ta miękkość w myślach i dłoni, niczym
1732     4|              gęśle i smyczek, zapadła mu w piersi. Gdy mu dziewczyna
1733     4|             samego nadmiaru rzetelności, w przystosowaniu się do kobiecych
1734     4|           wynurzaniem się przed kobietą, w którym się wszystko w jedno
1735     4|           kobietą, w którym się wszystko w jedno miesza i na drobne
1736     4|               nie gęśli, lecz organów.~,,W czyśćcu i piekle był za
1737     4|                  jasnowidzącą" - kończył w zamyśleniu.~"Nad czym to
1738     4|               pod kapturem!" - dziwi się w duchu dziewczyna, spoglądając
1739     4|            kolanach jego, zapatrzona weń w tej chwili jak w tęczę:
1740     4|          zapatrzona weń w tej chwili jak w tęczę: że mądry jest i wszystko
1741     4|                rozczarowany: "Złożyłaż i w to nawet swe jaje!" - A
1742     4|              zaduma. Podbródek wtłoczyła w dłonie i patrzy, a raczej
1743     4|                 tam kłębi, coś mota żywo w tej głowie. Więc on podsuwa
1744     4|                nieufnym spojrzała nań. I w tejże chwili obie jej ręce
1745     4|                  takie sztywne siedzenie w przyjaźni, więc się przytuli
1746     4|              cicha jest przecie i uległa w wielkości przytulenia.~,,
1747     4|               opowiadań żadnych było już w tej chwili. Zmąciła się
1748     4|                  tej chwili. Zmąciła się w nim powaga i surowość cała.
1749     4|              wyczuwana szyją, parzyła go w tej chwili jak pokrzywa
1750     4|                  tej chwili jak pokrzywa w tym przypomnieniu gwałtownym -
1751     4|              niźli zagniewana tą przerwą w pieszczocie.- Któż tobie
1752     4|           powstawszy z ziemi, zawija się w swój płaszcz i mruczy:~"
1753     4|            quomodo? quantum."? A przecie w kochaniu jest rzecz główna
1754     4|           kochaniu jest rzecz główna nie w tym, co się komu przytrafi.
1755     4|                  zatai swoje, wyprze się w żywe oczy, zabałamuci. O,
1756     4|              oburącz, nazbyt już cierpko w tej chwili.~Ta niezazdrość
1757     4|                  znowu zupełna stropi ją w nagłe zamyślenie. A po rozważeniu
1758     4|                 niecierpliwie. A gdy się w tym pośpiechu mówienia nasupła
1759     4|           świecie jest więcej ładu niźli w głowie kobiecej.~Zza cierni
1760     4|              grzbiecie i śmignął co tchu w skokach polotnych. Powiódł
1761     4|       przypadkiem; zamyślił się, zatulił w swą szatę klerka.~"Poucza
1762     4|                  wąż gnuśnie tu przy nas w ukryciu się zaczai, zając
1763     4|          consolationem i żądz opanowania w filozofii szukają.~I że
1764     4|                że on tylko się nachmurzy w tym żywszym przypomnieniu
1765     4|            zamacha.~"Nigdy!"~Z okrągłych w tej chwili warg mignie ku
1766     4|      obrzydliwość czarną i śliską, która w drgawkach spłoszonej gadziny
1767     4|               mak szmatkami sukni: wnosi w tę ciszę barwy bodaj krzyk
1768     4|                  takie milczenie zaległo w słońcu śród ruin, że zamigotaniem
1769     4|         nasłuchiwać mu każe. Zło nie śpi w takich kątach urocznych.
1770     4|                  dziewczyną i szukać jej w milczeniu, by nie nawoływać
1771     4|                głosem - łatwo wywołać co w takim miejscu niedobrym.~
1772     4|             Tylko za jabłko pierś własną w dłoni waży. I wygięta skrętnie,
1773     4|               oto pochyle jakowaś postać w kamieniu o odbitej głowie
1774     4|                  i strzaskanych stopach. W biodrach ma takie właśnie
1775     4|        niesromnej dziewki, zapatrzył się w kamień żywy. Tuż podle,
1776     4|                  na niej dzban zdziałany w marmurze i stopy przyrosłe
1777     4|            cokołu. Poniżej widać zatarte w kamieniu głoski.~Rzuci się
1778     4|             dziewczyna tę żarliwość jego w odczytywaniu starego pisma
1779     4|               lub na głazach wmurowanych w bramę niejednego grodu.~
1780     4|               nasze kobiety, że gotowe i w sprawach ducha współdziałać
1781     4|           niecierpliwością swoją. Że zaś w odczytywaniu pomóc mu nie
1782     4|                Dziewczynie przywarło coś w tej chwili powiew I nim
1783     4|                   dopełniły mu się nagle w oczach aż po one szczęty
1784     4|             słupie. I nakryły się dachem w świątyni, ogrom kolumnowy.
1785     4|               Pośrodku bieli się ołtarz, w bluszczu osnuciach, pod
1786     4|           słychać głos zza ołtarza tego:~W progi Apolla świętego siedliska~
1787     4|               mniszy, z gęślą pod pachą, w czarnej i ciężkiej szacie
1788     4|                  ołtarza stopnie, kończy w duchu modły jakoweś:~[........]~
1789     4|               poety - jak źrenice mnicha w godzinę cudu - zdołały widzieć
1790     4|                  inny.~Oto kłoda marmuru w bruzdach; popatrzysz: opony
1791     4|           kolumny zwalonej wrósł pochyło w ziemię ten tułów z przyrosłym
1792     4|                  ołtarza, który odnalazł w środku tych ruin. I na marmurowej
1793     4|           fugientum amator...~Śmiech był w tym pacierzu pogańskiego
1794     4|                  płomień żywy zataja się w uśmiechu tych źrenic; aż
1795     4|                  powieki. Usta bożyca są w zadumie poważne, gdy rozsiewną
1796     4|                   Odgadł: Bachus to sam, w wieku dojrzałym - Dionizos!~
1797     4|               sobą mowa wlała goliardowi w żyły ogień uniesienia w
1798     4|                  w żyły ogień uniesienia w tyra przypomnieniu nagłym:~
1799     4|               pełen Ciebie, Tobą upojony w szał,~kędyż się rwę? przez
1800     4|                         O, słodka grozo! w Twe ślady, o Boże! o Leneusie!...
1801     4|               się słowa tej pieśni; myśl w bok nagle \ odskoczyła.
1802     4|          własnego życia tajemnicę, która w tej chwili przewiała, zda
1803     4|                 A że tak oczyma i duchem w innych był światach, więc
1804     4|                  i ociężenia: jego łaski w siebie bierze aż do tej
1805     4|         rozchwiejność ciała i oczadzenie w bezwiedny już chyba tan...~
1806     4|                  spod kaptura tęsknienia w klasztory - by corde jucundo
1807     4|                 waganctwo, na włóczęgę - w światy.~Życia radosność
1808     4|           świątnicy dawnej jakby zaklęta w cmentarne jej milczenie.~
1809     4|                 cmentarne jej milczenie.~W żywy kamień, w marmuru wyraz
1810     4|                milczenie.~W żywy kamień, w marmuru wyraz i gest, zastygł
1811     4|              fletni, wytrzeszczył ślepia w zapamiętałości grania -
1812     4|               skoków dziewcząt łowią oto w powietrzu lata nici wszystkobarwne,
1813     4|                  spiekota nuży je rychło w tej pracy i rozkaprysza
1814     4|                  zjędrnieniu, że plecami w tył przechylone, wydają
1815     4|                 dziewcząt śmiech szklany w rozbryzgach dreszczów od
1816     4|                  błyskliwie roześmianego w słońcu i w takie szafiry
1817     4|                  roześmianego w słońcu i w takie szafiry zasnutego
1818     4|                zasnutego po cieniach. To w cień, to w słońce pstrągiem
1819     4|                  cieniach. To w cień, to w słońce pstrągiem wyrzuca
1820     4|                  tak twardo rozrzucanych w poskokach, że się z tych
1821     4|                pochopniejsze niźli usta, w młodej już powadze panieństwa.
1822     4|              cała, a giętka aż zaczepnie w swych wiotkościach rytmicznych -
1823     4|                zasłuchały się nieufnie i w strumienia samego głos,
1824     4|                   który na nurtu skręcie w nuty dwie, dwa zabełtania
1825     4|             swarzy. Oto ledwie zanurzyły w nim swe stopy lekkie, on
1826     4|               coś im tam prawi i bulgoce w powadze. A prządek piękna
1827     4|                  zapatrzyły się z lękiem w strumienia wody.~Z rozchylonych
1828     4|               skocznymi promykami słońca w cieniu osiny. I zaloty swe
1829     4|            kwiatów i promieni, wyklaskał w grzechotki swych dłoni.
1830     4|                miał nogi nazbyt długie - w kolanach - jak te skoki
1831     4|            dziewcząt wzgardliwy otrzymał w odpowiedzi. Nie stropił
1832     4|               się tym bynajmniej, na nic w tej chwili nie baczący.
1833     4|              rogami klaska i, zasłuchany w te grzechotki swoje, przebiera
1834     4|               już oto sama zaplątała się w jakoweś zwiewne, skoczne
1835     4|            rozedrganiem osinowych liści (w które prządki dziewicze
1836     4|                siostrom, pozostały nieco w tyle. Oneż to chyba?! -
1837     4|                  dwoją: jedna promieniem w bok odbiega, druga wnet
1838     4|               wnet zawiruje, zakłębi się w niepokoju i - leci, łopoce
1839     4|               niej to pewnie Panek pędzi w parskaniu i kopyt tupocie,
1840     4|                ją obskakuje psotnie! Zaś w tych jej pląsach jest taki
1841     4|                  snadź siostra schwyciła w nagłości chwili, ustami
1842     4|              rybitwy, ponoszą się śmigle w dal - w ogromnym nagle niepokoju
1843     4|               ponoszą się śmigle w dal - w ogromnym nagle niepokoju
1844     4|            niepokoju rozedrganych liści, w ich skardze i szemraniu,
1845     4|                 ich skardze i szemraniu, w rozżalonym szumie popłochu...~
1846     4|              buczenia bąków odezwały się w murawie ni to organowych
1847     4|   wielotysięcznych muszek zbrzęki zgodne w ogromnej rozchwiei słonecznych
1848     4|             pierś biała i różowe ramiona w rozwiewnym zasnuciu strzępiastego
1849     4|                  i puszy. Lica nie widać w tym włosów owiewie, rączki
1850     4|                 się zaledwie wino, snadź w krwi młodej więcej słońca
1851     4|                gorącości nie dopalą krwi w żyłach i winnej macicy gron!~
1852     4|                  z fletnią, i ku zadumie w słońcu wiadomo skory, przysiadł
1853     4|               rozkoszy obietnice wetkały w kwiaty, żył swych purpurę
1854     4|                 swych purpurę przelewają w wina i tańczą zdziałane
1855     4|                  dziewczęcych skupieniem w pąk. Gdy spod rzęs wybłyska
1856     4|                 jak żagiew, dymi z chrap w południa plenną spiekotę:~
1857     4|                  Natury samej bachanalią w południe staje się Pan tańczący -
1858     4|                  Pan tańczący - łanom tu w krąg wszystkim na błogosławieństwo
1859     4|                swą żądzą do skonu opiję, w szale Chronosa przestawię
1860     4|              szałem jego porwane' wirują w słońcu wszystkie te bezliki
1861     4|                 jętek zakłębieniem, giną w żądz chaosie. Oto na wody
1862     4|         słonecznej pożogi doniosło Fauna w tańcu i pod winnicę samą.
1863     4|              Więc zarył się czym prędzej w on krzew u skraju, zaplątał
1864     4|                 skraju, zaplątał raciami w jego pnącze i wasy. A gdzie
1865     4|                  ramion sięgnie, stamtąd w całych naręczach łodyg i
1866     4|                 zjeżyły się na nim kudły w grozie tej myśli, że goniąc
1867     4|                prządkę piękną, wpadł oto w objęcia matki - ziemi samej:
1868     4|             objęcia matki - ziemi samej: w polipie ramiona Cybeli wielopierśnej.~
1869     4|                 nozdrza i rozciąga wargi w szerokim aż po uszy uśmiechu.
1870     4|                 z tych piersi i waży oto w łapach źrzałe już grono
1871     4|              tedy objęcia ziemi: poniżył w sobie bożyca ton, zapadł
1872     4|              bożyca ton, zapadł się cały w koźlą swą naturę. Już pod
1873     4|               was wszystkich?... Bo jest w nim wspomnienie najpiękniejszej."~
1874     4|                 najpiękniejszej."~Beknął w bródkę. A z lubością smakowania
1875     4|                  i ku słońcu na zenicie, w spiekotę jego żarów jurną,
1876     4|                strumień przelewający się w złotych jego blaskach. I
1877     4|                 on szał winnego wyskoku, w którym kozioł z Sylenem
1878     4|            którym kozioł z Sylenem razem w człeczą wstępuje naturę:
1879     4|                polipich ramion swoich.~A w tym ściszeniu i zadumie
1880     4|                 grube oblicze kozodoja - w jakowyś półsmęt, połuśmiech
1881     4|                się osnuwało rozjaśniając w oczach błyskiem odgadywań
1882     4|                zerwane, za czarę rżniętą w ognistym rubinie, za boga
1883     4|                ta misa słońca i purpury, w której skąpano niegdyś na
1884     4|                  tajemnicę największą.~A w tym jasnowidzeniu ogarnia
1885     4|               jego przepływa, serce samo w taniec wzywa - Dionizos!~
1886     4|           przodowanie:~Za najad pląsem i w bachantek szał!...~I tego
1887     4|               gędźby kocha się, wiadomo, w słonecznych ukojeniach fletni.
1888     4|            ukojeniach fletni. Lubują się w nich i panie tej świątnicy
1889     4|              fletni, wytrzeszczył ślepia w zapamiętałości grania i
1890     4|                pochodnie dwie, pręży oto w ramionach, wytrząsa z nich
1891     4|                  roś cykady ocknięto, by w wirze ich skrzydeł z płomieni
1892     4|                 gęśle rybałtowe grały mu w piersiach posłowie strunne -
1893     4|                 między wrzosy, by raczej w skwarnych woniach się tarzać,
1894     4|            skwarnych woniach się tarzać, w słońcu pławić i swarzyć
1895     4|                 głowę oporną, szepcze mu w usta nieomal:~"Choćbyś się
1896     4|               przecie! wzięłam, kobieta, w upór rojeń, w krew żył moich!...
1897     4|                   kobieta, w upór rojeń, w krew żył moich!... Że pani
1898     4|                    Nurza się oto stopami w rojnym puchu gołębich skrzydeł.
1899     4|                  tak mu się tylko wydało w tej rozchwiei błysków i
1900     4|       południowej pory. Bo gdy niedawno, w bluszczu ciemnej kaskady
1901     4|            cieleśniejsza barwą od tamtej w kamieniu, tu się tak wyzłaca
1902     4|              ramion wzniesionych jak pąk w rozchyleniu pierwszych płatów
1903     4|                 złudy wszystkobarwne, że w tych ramion kwietnym ku
1904     4|             rozwarciu trzepoce się motyl w kielich zabłąkany.~Gibkością
1905     4|                łudzi tym tylko i omamia. W rytmy ciałem się rzuca jak
1906     4|               rytmy ciałem się rzuca jak w obłoczne puchy; w tańca
1907     4|              rzuca jak w obłoczne puchy; w tańca lotnej kołysance zwiewa
1908     4|                  kaprysem nawraca.~A gdy w tych pląsów labiryncie przewinie
1909     4|                 fala dreszczów nagła tak w tył przegnie plecy jej białe,
1910     4|               och!..." zatulą się piersi w ramiona - jak gdyby z głazu
1911     4|                już tu nie powróci wcale. W tej rzeczki zanurzy się
1912     4|                łka, a mota brzuchem, gdy w wiotkim pasie za węża się
1913     4|             pląsa zwiewną nóżką, aż póki w błędnika tanecznego kłębek
1914     4|            koliskowy pląs i nie ośmignie w krąg włosów mietlica...~
1915     4|          mietlica...~A gdy, tak spętana, w tył się przegnie, na dreszczową
1916     4|                  natychmiast nie poczuła w pasie, więc pantery dziki
1917     4|              dziki skok miotnie ją nagle w zawrotny targaniec i wir...~
1918     4|                 wir...~Bacche!! - dygocą w krąg powietrzne wokół niej
1919     4|              śród rumowiska, gdzie tylko w pogoni za nią uderzyła stopa
1920     4|            ogników. Ponosił się i on jak w wirze skier i płomieni ziemi
1921     4|            sięgał tymczasem - z jej ust, w tył wciąż odchylanych jakby
1922     4|                     chaa..."~I wziała mu w piersi wszystkie skry słonecznej
1923     4|                dojrzenie wcałowuje warga w wargę i żary ziemi w słońcu
1924     4|               warga w wargę i żary ziemi w słońcu całej. Południem
1925     4|                  jak te jętki, jak ważki w słońcu nad strumienia wodą:
1926     4|         sarkofagu, którą czas strzaskał, w ziemię wrył i mchami przez
1927     4|              która minęła, przeciąga się w kaprysach wciąż jeszcze
1928     4|                 czajka nad łęgiem polata w pokrzykach skargi wieczornej
1929     4|       nieboskłonie wchłonęła, rzekniesz, w siebie Wszystkie żary i
1930     4|                ponad ziemią urodzajnioną w Bakcha chaosie wystawiała
1931     4|            Bakcha chaosie wystawiała się w tej chwili na wyży - Bakchowi
1932     4|                  świątnicy nie zdziałały w kamieniu.~Pod purpurę zachodu,
1933     4|             zachodu, czarną swą postacią w kapturze srodze wyrazisty,
1934     4|           pokutny: że owo słoneczną skrę w duchu swoim spalił znowuż -
1935     4|              spalił znowuż - i znowuż! - w cielesnym naczyniu pierzchliwości
1936     4|                 naczynie pierzchliwości. W długim przelewaniu się po
1937     4|                 rosę wieczora. Zanurzona w mroku, wydaje się, w smagłości
1938     4|           Zanurzona w mroku, wydaje się, w smagłości swej, jak z brązu
1939     4|                  gron u skroni. Głaszcze w tej chwili swe ciało, dłońmi
1940     4|                 chwili swe ciało, dłońmi w biodra pluska. Niebawem
1941     4|           głębokim. Tymczasem aż wzdycha w lubości dosytu. A cielesna,
1942     4|            sporne, dwie dusze świata, są w takich chwilach kobieta
1943     4|                   Że duchowi mierzło już w tej chwili rozpusty wspomnienie,
1944     4|                  myśli pogardą.~Z dłońmi w rękawach, z kapturem na
1945     4|                 jak człek oświecony, gdy w chwilach cielesnego przemytu
1946     4|                  i mętu.~Zgasły zorze. A w tym okłębiu ciemnej grozy
1947     4|      zmierzchowej porze: pożółkły ciepło w siności okólnej, snują się
1948     4|                  ruina pogaństwa spętała w sobie słonecznych promieni
1949     4|             żywych kamieni wyświetla się w mrokach gloria bogów pomarłych.~
1950     4|                tą robotą, myślał:~"Pójdę w świat - owo i bez gęśli
1951     4|                    dziewkę swą - z grodu w gród, z czasem pomocnik
1952     4|                  gród, z czasem pomocnik w jej rzemiośle. "Owóż Muza
1953     4|                 Będziecie jej tedy mieli w bród! A gdy tak po zamkach
1954     4|                igry kamrackiej.~Przegram w kości i tę pychę klerka
1955     4|                  mit dem langen Haar!... W pstrych łachmanach gbura
1956     4|                 gdy się z trwogą i grozą w duszach zmiesza, gdy się
1957     4|                  swej godności zostawimy w waszych łapach, mnichy -
1958     4|              Kościołowi!"~Coś zadudniało w dali, niczym wóz ładowny
1959     4|               pieścić nie chce, chwytają w pazury swych chuci miodki
1960     4|         zapatrzona zielonymi oczyma kota w ognie pochodni tanecznych -
1961     4|                 przy opuszczonym młynie. W czerwonym blasku tych żagwi
1962     4|           diabłów czarnych rej. A wiatru w jej włosach poświsty przyniosą
1963     4|           zewsząd ni to zszeptywania się w oddali, m to zaświsty strzyg -
1964     4|                    pod spódnic łopotanie w ciemnościach...~Sabat!..."~
1965     4|                 Przerwały się goliardowi w myślach te obrazy.~Bo kłębowisko
1966     4|                   zda się, przeciąga się w tej chmurze rdzawej, która
1967     4|               zwisła ku ziemi. Pomrukuje w niej głucho, warczy na ziemię
1968     4|                  żaglami nawy zabłąkanej w burzę - borykają się z wichury
1969     4|                 echa klasztornego dzwonu w zaszumy swych gałęzi wplotą,
1970     4|                gędzie to echo sygnaturki w pogańskiego jaru zaszumię
1971     4|          drze-wiej! - czasu bożka Pana, ~w Bakchowej kontynie!...~Eheu!... -
1972     4|                  i zawyciem, pod słyszne w tej chwili gony zamieci...
1973     4|               tej chwili gony zamieci... W pieśni gęślarza Panek tak
1974     4|             Przeczuć to ślepych zatajona w duszach władza przypomniała
1975     4|               śród kolumn.~I stężał cały w zimnej grozie czoła - zdrętwiał
1976     4|                 grozie czoła - zdrętwiał w bezoddechu chwili.~Ujrzał
1977     4|            śpiącej dziewczyny. I skrętny w oka mgnieniu ruch spłoszonego
1978     4|            przeraźliwie, że aż zagłuszył w tej chwili grzmoty dalekie.
1979     4|               chwilę dopiero załamać się w sobie i zbroczyć czarny
1980     4|                  sobie i zbroczyć czarny w swej juchy purpurze jak
1981     4|                 wreszcie na ulgę nieomal w tej niemej pogrozić śmierci.
1982     4|               Potwór bezmiarów zawarczał w chmurze; zagruchotało coś
1983     4|                całym. Krzyża jawny błysk w górze i ogień przestworów
1984     4|                  trzask i łom nad głową, w światów chyba całych załamanie
1985     4|                tę kartę, bracie Łukaszu, w przedziwne sploty mleczów
1986     4|           Przenajświętsza Panna trzymała w ręku, bo promienieje - widzę!...
1987     4|           fletnie i palety z pędzlami. A w środkowym wieńcu tego błamu -
1988     4|                  głowy mniszej, skąd się w niej te rzeczy biorą, głaskał
1989     4|              lecz promienie pora maczane w kwiatach klasztoru."~Ta
1990     4|                  wycałował za podziękę - w trzony pędzli własnych.
1991     4|              wiążącej go do księgi, więc w nagłym wyskoku radości i
1992     4|                na drugą. I kręci się tak w kółko, wymachując w tryumfie
1993     4|                  tak w kółko, wymachując w tryumfie garściami pędzli.~
1994     4|                 Nie powiem ci dokładnie, w którym to mieście cesarstwa
1995     4|             obrządku wyświęcenia chwycił w objęcia matkę swą i zatańczył
1996     4|                 dominikanów, biskup miał w oczach łzy, błogosławiąc
1997     4|             Wyrzuciły się ramiona mnicha w tęskliwości nagle aż upojnej.~"
1998     4|          sprawiły wszystko, co się z nią w życiu stało! Słabe są bardzo
1999     4|                   Grzech czai się zawsze w weselności natury kobiecej."~"
2000     4|                   żeście mnie, nędznego, w nędzę tego życia stworzyli?