Czesc

1001     3|             jednym krzykiem. I rzucą się ku nim. Bóg łaskaw: w porę
1002     3|           miecza przed piersią, zdał się całkiem pomieszany. I bełkotał
1003     3|              duru lub zazdrości. Byś się oczyściła z tego, coć przed
1004     3|           Wierzę... Inaczej - zwraca się na izbę - z kimeśmy się
1005     3|              się na izbę - z kimeśmy się szkaradzili, kamraty?!"~"
1006     3|                Mea sum!... Nikomu na się nastawać nie dam!" "Odmawiaj!
1007     3|      Odmawiaj! Powiadaj!"~Wyszarpnie się im; a pojmana przez innych,
1008     3|        pojmana przez innych, wytarga się, wyszczypie im z rąk.~"Baczcież
1009     3|          nędzne... wy...!"~I odsadzi się pod komin, by ją wszyscy
1010     3|          wierzę!..."~W izbie wszczął się ryk jeden i zakłębienie
1011     3|           rzeczy ogląda. Herold, zda się, swym baniastym ramieniem
1012     3|       zamroczeniem nagłym. Rozchwiał się po izbie, aż się rękoma
1013     3|           Rozchwiał się po izbie, aż się rękoma beczki w kącie domacał.
1014     3|        domacał. Osłabłe nie uczepiły się jej krągłości - zwalił się
1015     3|           się jej krągłości - zwalił się głową między dzbany, lampę
1016     3|             kurka potrącił i zamotał się cały w jej swędy i dymy.~
1017     3|           runięciu o ziemię zdało mu się, że jakowaś zamieć gwałtowna
1018     3|            całym. Przez komin stacza się coś z łoskotem, spada a
1019     3|          izbę czeluści dymnika zwala się na żużle komina koźlisko
1020     3|      targnięciem przyodziewku obnaży się skoczka całkiem. I dosiędzie
1021     3|             oczy.~Ale już nie ruszał się nawet - rzęził tylko u beczki.~
1022     3|           było szukać daleko, bo gdy się ściemniło i dobrych chorych
1023     3|         chorych nie stało, przeniósł się sprzed kościoła ze swymi
1024     3|            przestąpił, roześmiały mu się oczy do pstrego ludu rybałtów.
1025     3|              a cóż dopiero zjawienie się osoby tak poważnej, poprzednika
1026     3|           wiem - na pamięć umiem, co się między rybałty przytrafić
1027     3|              i ustrzeliło! Diabły mu się przed tym zwidywały? - no!
1028     3|      goliardus sam!... Oo! - pochyla się nad nim - uciekła?!..."~
1029     3|           mruczał w brodę; bardzo mu się nie chciało krajać z wieczora,
1030     3|        ponuro na uboczu i mruczał do się:~"Czym dla mnie lina w powietrzu,
1031     3|              ją z miejsca w pysk, aż się obali, klęcząca.~"Czego
1032     3|          naród rybałtów. Porozłaziło się bractwo po izbie, a w gawędach
1033     3|               który to właściwie tak się na nią wy kosztował?" -
1034     3|          nich pytanie.~I zakotłowało się nagle śród wagantów; poczną
1035     3|      powietrzu.~Niedźwiednik skrobał się frasobliwie w swój lniany
1036     3|        Lekarz przy chorym zaciekawił się bardzo, o czymże to rozgwarzyły
1037     3|              o czymże to rozgwarzyły się tak rybałty. I nagle zamacha
1038     3|           dziewiąty pewnie mężem być się szczyci, a jedenasty wiesza
1039     3|          szczyci, a jedenasty wiesza się z desperacji, że go poniechała
1040     3|             teraz, na ziemi."~Nudził się lekarz przy pulsie chorego,
1041     3|             milsza?... Nie dawajcież się, kuglce, zawsze w tych sprzeczkach
1042     3|         Boskie, dosyć! Baczcież, już się goliard rucha."~"Zaprawdę,
1043     3|       goliard rucha."~"Zaprawdę, już się ruszać poczyna!... Tylko
1044     3|              ja go obwiążę? - Począł się obzierać naokół. - Giezło
1045     3|         zawczas przyniosłaś? No, toć się chwali. Są i poczciwe na
1046     3|           poczciwe na świecie."~Imał się tedy tłumić krew ostrymi
1047     3|           niej gwarzy:~"Przytrafiają się i poczciwe na świecie -
1048     3|            tęskliwości cielesne, tym się z macierzyństwa żądzą żarliwiej
1049     3|             dymnym świetle oliwy zda się twarz goliarda jak śród
1050     3|           jak na katafalku. Gromadzą się znowuż naokół rybałty, włażą
1051     3|            rozgwar podziwu zamieniły się nagle, gdy goliard przysiadłszy
1052     3|            kto po chleb sięga, ziemi się chwyta. Tylko widok potem
1053     3|         jakowąś bez okrasy, a i nuży się co chwila przy tej robocie
1054     3|              kęs z sakwy, proszą, by się dobrą myślą całkiem ozdrowił.
1055     3|           najpoważniejsi, przysiedli się doń na ławie i skrzepiają
1056     3|               Żaki jak mlekiem żywią się nią. Wszystkie gęśle towarzyszy
1057     3|                 Dobra!" - Uśmiechnie się szeroko za Pierwszym zaraz
1058     3|              jakiego, tyle mając dla się oparcia, co tej liny pod
1059     3|          Spójrzże na dół, uśmiechnij się, ręką skiń, ich przymówki
1060     3|            gdy skończysz swoje, pies się o ciebie nie zatroska...
1061     3|           cię zawrót nad tym, na coś się znowu ważył?... Nie śmiesz
1062     3|            Więc poza siebie obejrzyj się czym prędzej, bo kochanie
1063     3|       huragan oklasków! - za to, żeś się zachwiał tak okrutnie, a
1064     3|              Syna i Ducha!... Ni pod się, ni od się, ni poza się,
1065     3|          Ducha!... Ni pod się, ni od się, ni poza się, a tylko przed
1066     3|              się, ni od się, ni poza się, a tylko przed siebie, przed
1067     3|          wytchnienia. Owiało to, zda się, nawet te kury na dymniku.
1068     3|              kury na dymniku. Ocknie się raz po raz któraś z nich,
1069     3|       rozepchnąwszy sąsiadki, usadza się lubo na zadrzemanie otuchy
1070     3|         blanku oliwnicy, rozgwarzyli się ludzie: serdeczne, rzewliwe
1071     3|              jak to przy chorym, gdy się leki w nadzieję obrócą:
1072     3|              stworzenie każde zatula się ufnie w to ciepło życia,
1073     3|    pochlebstwem żaków. Uśmiechały mu się oczki nad siwą brodą i zacierały
1074     3|       jedynie pomyślałaś nad tym, co się należy utrudzonemu. Nalejże
1075     3|              raz. A goliard niech ci się wierszem wywdzięczy: szczęście
1076     3|             matki ziemi, uczłowieczy się tylko młodzieniec i tą się
1077     3|           się tylko młodzieniec i tą się myślą zawczas ustateczni,
1078     3|             ulegają i bez wiedzy dla się. Gdyby wszystkie były jak
1079     3|             gdzieś zażył i rozmnożył się jak ten Abraham."~A wśród
1080     3|             na dziewczynę.~"Darmo ty się za tym gęślarzem wciąż oglądasz -
1081     3|           Nie becz!"~Aż jej głowę do się przytulał. "No, nie rycz,
1082     3|             rycz, sieroto! narodzisz się dosyć w życiu: napłodzisz
1083     3|        pestek."~Na stojący załatwiał się lekarz ze dzbanem. Za każdą
1084     3|           każdą tylko czarką obracał się do najbliższego z rybałtów
1085     3|              po ramieniu. Uśmiechali się doń wszyscy, rozumiejąc,
1086     3|       najdłuższe zdrowie!~Wyświecały się po tych czarkach policzki
1087     3|         ukochania igry swej, ptakiem się poczuje, skrzydeł u ramion
1088     3|            jednym snopie: nie bardzo się tym nacieszy." Koło rozpromienionych
1089     3|             twarzach rybałtów odbiło się nagle skłócenie niepokoju.
1090     3|             słowo: "Muza" - zakłębią się wraz koło lekarza.~Prawdą
1091     3|          piersiach bisiorem dla nich się staje, "nędza" złotogłowiem:
1092     3|          dziś na przykład, gdy rzecz się stała wiadoma, każda tylko
1093     3|                Na tę pochwałę zerwie się nagle niedźwiednik spod
1094     3|          waszą pośród ludzi - zwraca się do rybałtów. - Raz po raz
1095     3|        kramów lub pieców... I dziwić się im, gdyście to sami uczynić
1096     3|              ruchach rybałtów odbiła się ponura niepewność; otwierały
1097     3|         ponura niepewność; otwierały się usta, nie wiedzące, co rzec.
1098     3|        sumień.~A i sam lekarz wgadał się w gorliwość. Choć przycichły
1099     3|              wszystkiemu złu uchylić się pragnie, bierze na się najcięższe
1100     3|       uchylić się pragnie, bierze na się najcięższe jego brzemię:
1101     3|       baczące na ruch jego każdy. Aż się zmieszał stary,~"Podejmcież
1102     3|            gadać zdoła."~Lecz on już się sam podźwignął było w zasłuchaniu -
1103     3|        Niedobrzem czynił narzuciwszy się wonczas na rycerzy. Nie
1104     3|              uważania oszczekiwać mi się było na rynku jak temu psu
1105     3|            ledwie, bo substancji dla się szukała tam!..."~Wyrzucił
1106     3|             swe oczy. A on zbliżając się ku nim, targa na sobie płaszcz
1107     3|            waszych młodych, by przed się nie zakończyły na okwiecie?
1108     3|          oczy, a dusze młode kierują się za goliardem.~Co widząc,
1109     3|            prędzej zlekceważyć stara się go przed nimi. "Chociażeś
1110     3|            może mistrzów spróbuję ja się jednak i z tobą" - myśli.
1111     3|       dojdziesz, ledwie pod klasztor się dowleczesz. Moja zaś troska,
1112     3|             gadasz... Baczże: gdy ty się tu z panią śmiercią na ławie
1113     3|          ulicy przed gospodą zebrało się już kilku z acedii dziś
1114     3|            nasz ordo vagorum zbierze się do świtu."~I wmiast kułaka
1115     3|           zło społem - i na wszystko się ważcie lekkością ciała i
1116     3|             w świata tajniki, zwraca się goliardowe słowo: nad wszystko,
1117     3|             we wszystko, na wszystko się ważcie zuchwałością ducha
1118     3|       przerazami. A jeśli na kajanie się przyjdzie, wonczas pieśń
1119     3|       przedsieni - huraganem wdziera się do kościoła i wstrząsa kolumnami
1120     3|      goliardów to wszak gęśli zerwał się ten świata krzyk, który
1121     3|             ten łan młody rozchwiały się żaków głowy pod mocnym podmuchem
1122     3|           murami grodów odgraniczają się od świata, dążymy, waganty,
1123     3|              młodych piersi.~I rzucą się ku temu nauczycielowi, porwą
1124     3|            tym tonieniu, okrzykniemy się Sosnom zawołaniem naszym:
1125     3|           wiwatów młodzieży; obalają się wszędy stołki i ławy pod
1126     3|             tłumem wagantów kołysała się siwa broda i czarny kołpak
1127     3|            po izbie obnoszą, stagnął się w tym zamęcie płaszcz z
1128     3|              gdzieś po kątach, zerwą się nagle spod ław i śmigną
1129     3|         głucho, że aż dziwnym wydało się to w gospodzie. Oto znów
1130     3|           przysiadłe. Tyłem czołgają się na brzuchach ku panom swoim,
1131     3|             lampy oliwnej, wyświetla się u proga przeogromna zbroica -
1132     3|        wypite dziś wino, gdyż porwie się oto z ławy, kilka kroków
1133     3|             kroków postąpi i zatoczy się nagle w tył, aż póki się
1134     3|             się nagle w tył, aż póki się o stół w drugim końcu izby
1135     3|        między ludźmi, jakoby błąkali się dziś po mieście przez nikogo '
1136     3|          Więc co z tego?" - żachnęli się niecierpliwie. "Oczyma bodaj
1137     3|            siedzi." "Ee!" - przerażą się ogromnie mimo nieufności.~"
1138     3|           słowo nasze i kiedy ziścić się może nagle w życiu. Któryż
1139     3|      szanownych pozdrowień. Pokłonią się po raz wtóry głęboko. "Cześć
1140     3|           spiżu teraz dopiero ukazał się rycerz drugi. Ten, zda się,
1141     3|           się rycerz drugi. Ten, zda się, jak to źrebię przy klaczy
1142     3|           wielce, bo niebawem słania się oto i pokłada na niej, wsparty
1143     3|          nanośnik hełmu: broda nurza się w łuskowej naszyjnicy; w
1144     3|         spoczywa miecz srogi. Zbodły się nogi, zhaczyły ostrogami
1145     3|      ostrogami stóp długich. Zasępił się, skobuział cały w zamyśleniu.
1146     3|             cały w zamyśleniu. Ulgła się kolcza zbroja w gibkość
1147     3|           osmętnionego ciała; słania się głowa w szołomie ciężka -
1148     3|    zamierzonego czynu...~I otwierały się żonglerom oczy i gęby w
1149     3|     bohaterów - opowiadanych. Iszczą się snadź w życiu osobliwym
1150     3|            tymczasem tyłem przysiadł się do stołu, rozkrzyżował poza
1151     3|          purpurowego płaszcza. I tak się wagantom przygląda, jakby
1152     3|          Chłopy na schwał!" - zwraca się do towarzysza swego.~I rzuci
1153     3|             Pójdziecie, chłopcy, bić się - za przewodem naszym?"~
1154     3|           przewodem naszym?"~Posiała się w izbie cisza długa i uparta.
1155     3|          uparta. Rumor nagły rozlega się śród niej na schodach.~ ~
1156     3|              Ktoś zstępujący potknął się tam w ciemnościach i stoczył
1157     3|      przekleństw. Na skręcie ukazuje się fartuch skórzany, broda
1158     3|           płatnerza.~"Hop! - czknęło się w nim zuchowato, gdy całym
1159     3|          stęknął z rezonem, obijając się brzuchem o drugą ścianę. -
1160     3|              na wsze strony i opędza się psom. - Pewnie dno tego
1161     3|      odpowiedzieli jemu, więc zwraca się czym prędzej do rycerzy:~"
1162     3|              do rycerzy:~"Nie kwapią się, widzę, do boju?... Osmętnieli
1163     3|       cierpko lekarz z kąta. Stropił się zrazu płatnerz. Po chwili
1164     3|            twarzą jak magowie." "Toć się chwali."~ ~"A przedsię,
1165     3|             przedsię, włokitowie bić się dziś będziecie! - powtórzy
1166     3|            pomogli tym panom przebić się za mury..."~"A jakże! a
1167     3|           przychodzę: na mieście dom się jakiś zapalił! A wiecie,
1168     3|              w społeczności ludzkiej się miele na igrcach zawsze
1169     3|              miele na igrcach zawsze się wszystko skrupia."~"I to
1170     3|              swe sądy dostaną! Niech się zaczną obliczać z wami za
1171     3|            ze snu nagle ocknięty.~Aż się płatnerz zdziwił, na kogo
1172     3|            kogo gniew ten. I obziera się na wsze strony po izbie. "
1173     3|           żaków.~Inny znów przygląda się smętnie jakowymś ciżemkom
1174     3|         twoje: tak gadaj!" - obraził się żak całkiem.~I odrzuca to
1175     3|           pod ławę. Jakoż opróżniają się w ten sposób sakwy niejedne
1176     3|               nie wiecie?! - zdumiał się rozkładając ramionami. -
1177     3|            Ładny kwiat!... Pokumajże się tu z wagantami i pij potem
1178     3|              nich nawarzy. Owo gdzie się kończy wolność wasza, igrce!
1179     3|          ciekawość ludzka."~"Stawasz się w końcu takim" - przytwierdził
1180     3|    płatnerzem, że radzi nieradzi bić się dziś będziecie - nie wiedząc
1181     3|              zarzucają na szyje. Tak się zawsze rozruchy wszczyna."~
1182     3|             ich spojrzenia i ująwszy się pod boki, natrząsa się nad
1183     3|       ująwszy się pod boki, natrząsa się nad nimi z daleka:~"Oj,
1184     3|         igrce sztuk wszystkich.~"Bój się Boga, kobieto - woła ku
1185     3|                 Dawaj" - nie uradują się tym razem, lecz westchną.~
1186     3|              boki wciąż ujęta, odyma się ta kwoka. I rada, bardzo
1187     3|              bardzo - w tej trosce o się.~Tylko, którego dziewka
1188     3|         kaptur dzwonkowy, by w niego się przystroić.~"Miejcież, panowie,
1189     3|           siedzą, im gorliwiej pląta się u ich nóg chwalca z gęsią,
1190     3|           Płatnerz tymczasem pochyla się oto nad tym wielkoludem
1191     3|     wielkoludem na ławie.~"Przyległo się coś na długo? Hę?... Chociażeś,
1192     3|         dźwiganie zbroi takiej. Aleś się uparł!"~Począł się przerzucać
1193     3|              Aleś się uparł!"~Począł się przerzucać na boki olbrzym
1194     3|            okrakiem szerokim.~"Tu ci się, panie, żelazo nakolennicy
1195     3|              nad łydką. Nie dziw, że się ruszać nie możesz. Boli?"~,,
1196     3|     grzbiecie sińce chyba wygniatają się widzę, guzami srogimi."~"
1197     3|          ciebie krawiec!" - natrząsa się nad płatnerzem kukła dzwonkowa.~ ~"
1198     3|                 Ale to wszystko wnet się tu poprawi i uładzi jak
1199     3|     czeladnikiem na podręczu. - Imał się pracy: rozcina pierścienne
1200     3|         swoją czyni. A i żywioły dla się popędza: wiatrom dąć, ogniowi
1201     3|       ogniowi buchać każe! I niczego się nie boi. Obraz piekła z
1202     3|             dzieło swe zleci, gdy mu się w części jakowejś twardzi
1203     3|           swej udzieli - hej, zaklną się chyba one i w tę zbroicę -
1204     3|        sierdzistość harną!~Piętrzyła się nad nimi wyniośle ta zbroica
1205     3|         robocie:~"Nie dzierżstwa dla się szukają panowie tacy, gdy
1206     3|             Wonczas to oni zbroję na się kładą, gdy na świecie nazbyt
1207     3|         kładą, gdy na świecie nazbyt się już rozzuchwaliło to tałałajstwo
1208     3|           światy rycerze błędni, aby się to wszystko dawniejsze arcywspaniałe
1209     3|           obiecankach ciągłych ~ aby się to wszystko wreszcie znalazło
1210     3|            między ludźmi!... I starł się na ten koniec smutek z oblicza
1211     3|      klęczkach, gdyż nagle poruszyła się w zniecierpliwieniu ta noga
1212     3|       ramiona na fartuchu, przygląda się z tryumfem dziełu swemu:~"
1213     3|               o jakim zaledwie śniło się żonglerom. Ale czym pieśni,
1214     3|             u nich zawsze, gdy rzecz się zaraz zyskiem nie płaci.
1215     3|             samemu?... Nie obraziłby się Pan Bóg i na kościoły prędsze
1216     3|         każdy przy nich nazwyczaiłby się coraz mniej wymagać od siebie,
1217     3|            zażywnie i lubo!" - takim się stawa zawołanie mieszczan
1218     3|             powiada dalej:~"Przeciwi się temu spornie już tylko to
1219     3|             w onym grodzie pojawiali się pewnie wprzódy tacy dwaj.
1220     3|     ocknienie, ni to ramion prężenie się wszerz, wzwyż... Spójrz
1221     3|       kościół sam. Popatrz. Pierś ci się twoja przed jego piersią,
1222     3|        dozwólcież! nie dozwólcie, by się niżyła natura człecza w
1223     3|                W dłoniach obu ukryła się nagle owa twarz pod dzwonkowym
1224     3|              Sam zaś podwinąwszy pod się nogi, przycupnął pod brodą
1225     3|              ci mam, chłopcze? Gdzie się tacy dwaj - Wskazał znów
1226     3|             gdy po grodach rozlewają się tymczasem trzęsawiska istne: "
1227     3|         rzucenie w ogień!"~Tu zerwał się nagle z ławy.~"Nie wierzysz
1228     3|            zdrowie.~"Mm!..." - odyma się i hardzi przy beczce, pod
1229     3|         Nawet waganty przysłuchiwały się uważnie wszystkiemu, o czym
1230     3|            goliarda o te zmrugiwania się mieszczan przy spotkaniu
1231     3|               choćby goliard zatulał się był pod kapturem w samej
1232     3|                w kapelusz przystroić się zechce na miasto, za kurwę
1233     3|              na ratuszu.~Dziewka tak się zasłuchała w te igrców żale
1234     3|             igrców żale i utyski, że się między nich do stołu przysiadła
1235     3|           kobiecego serca w użaleniu się nad ich dolą. A że od mnichów
1236     3|           mnichów i klerków nauczyli się żacy za dary doczesne płacić
1237     3|              przez kamratów, ustawia się przed nią i wygłasza jej
1238     3|   dobrotliwie po gębie. Żak zmieszał się, zmylił orację i by podzięka
1239     3|             ją z wagantami. Rozkłada się oto na stole gołych ramion
1240     3|          gołych ramion splotem, pcha się w niego twarzą i piersią,
1241     3|             tak rzewnym, że ściszyło się nagle w izbie.~"Wszystko
1242     3|      Wagantom chyba tkliwie uczyniło się w tej chwili, bo ten i owy
1243     3|              z nich, a wtedy pysznić się zwykła natura męska.~Tymczasem
1244     3|           gospody dziwnie naświetlać się poczyna po nocy głębokiej.
1245     3|       poczyna po nocy głębokiej. Zda się mrze ją te szyby w ołowiu
1246     3|              zawodzenia.~I zerwawszy się z ławy, żegna się kilkakrotnie,
1247     3|          zerwawszy się z ławy, żegna się kilkakrotnie, jakby na ulgę,
1248     3|        daleko na mieście.~Rozchwiały się rybałty na ławach w poszeptach
1249     3|              Niejeden z nich otrząsa się już w sobie lub biorąc głęboki
1250     3|              oddech w piersi, krzepi się nazbyt widocznie, spozierając
1251     3|              decyzja długo w głowach się smaży. Ale potem rzecz cała
1252     3|         kobiece jurnym już zacięciem się uderzają do głowy wagantom. "
1253     3|       krzepkości serca swego krzepią się wraz i ramion mocą - za
1254     3|        obrysach swych zbroić. I, zda się, już tylko tym gestem dłoni
1255     3|              pancernych powiadają do się, że on popłoch pożaru w
1256     3|            chwilę dobrą na przebicie się przez zbiry a straże i wywalenie
1257     3|            płatnerza roboty - zwraca się wreszcie ku wagantom z otwartą
1258     3|           sobą któregoś tu z was, że się wolnym ptakiem obwołał i
1259     3|         leżąc na ławie, wsłuchiwałem się uważnie w sumienia wasze.
1260     3|           aplauzami na rynku."~Zerwą się na te słowa żonglerzy z
1261     3|             tejże chwili zakotłował, się przed nim wrzaskliwy zamęt
1262     3|          natarciem psy kuglców zerwą się spod ław z ujadaniem wściekłym -
1263     3|         tumultem podjuszony podejmie się na zadnie łapy niedźwiedź
1264     3|            na siebie obruszy.~Podjął się wreszcie z ławy i siłacz
1265     3|            ziem cisnął, a zbliżywszy się wreszcie do rycerza, dłonią
1266     3|              nos wyciąga.~"Miękka ci się widzi ta rączka, panie?
1267     3|             żelazny kowalowi zakuwać się nie dam - co mówiąc ściąga
1268     3|       popatrz sobie z daleka, podziw się. Aplauzów możesz nie dawać."~
1269     3|              topola.~Po czym ustawił się u drugiego boku tamtego
1270     3|              Płatnerz, któremu roiły się wciąż po głowie żywe spiże
1271     3|           ozdobie kościoła, zapatrzy się w te trzy dziwne postaci
1272     3|             obrazie. Radzą, zmawiają się i buntują wzajem: choć nie
1273     3|       tamtych dwóch igrców odmieniły się snadź myśli, czeka spokojnie,
1274     3|           myśli, czeka spokojnie, aż się żaki wykrzyczą. Ułowiwszy
1275     3|               dłoń wznosi i uśmiecha się ku nim - tak że zaszemrzą
1276     3|             oto druhem: po przebiciu się z tego grodu - wyruszyć..."~
1277     3|           nagle jego głos i tok słów się odmienił.~"Ostatni już chyba
1278     3|              i oni czapy, rozchwieją się w naszeptaniu, pochylą łan
1279     3|       natręctwem pobożnych, zastawia się dłonią. I rzecze krótko: ~"
1280     3|        niedostatkiem byśmy nie stali się jak ta trawa, która prędzej
1281     3|              wyrwano."~A żakom widzi się w tej chwili - tam, w nyży
1282     3|             z nagła ruszonych zgarną się waganty pod ten miecz. I
1283     3|       okrzyknąć zapomnieli. Obwołują się właśnie jak te żaki na ochotę:
1284     3|         bestii na krok nigdy oddalić się nie może. I zdało mu się
1285     3|             się nie może. I zdało mu się teraz, że nie on zwierzę,
1286     3|          goliardów sztuka, wydała mu się teraz takim łańcuchem zniewolenia
1287     3|      przydeptuje go potem. Zdawać by się mogło, że człek zrywa z
1288     3|               Nagą wolą ku czemuś tu się zgłasza, sobą - człowiekiem.~"
1289     3|              kapturze wesołka plątał się bezczynnie między kamratami.
1290     3|             te psy kuglców ponoszące się w tej chwili w zawrotnych
1291     3|        kreśli coś ku górze... - kędy się ta droga mleczna z gościńcem
1292     3|          klęczkach rycerza, przytula się do tej jego łydki w kolczudze.
1293     3|            Ale..."~Tu począł odsuwać się od niego po ziemi.~"Ale
1294     3|             głupi, tak hycasz? czego się cieszysz? Że się tu ludzie
1295     3|               czego się cieszysz? Że się tu ludzie lada chwila mordować
1296     3|               już łuna dymami odbija się na ścianach. Słuchaj, na
1297     3|          grodzie całym. I rozpętałoż się diablę rybałtowe na chwilę
1298     3|            robota - czasu mordowania się łudzi."~Za ciemnymi basztami
1299     3|      ciemnymi basztami grodu czernił się pod gwiazdy ogrom kościoła.
1300     3|              z wieżyc obu rozpostarł się płaszcz nocy i skrajem o
1301     3|          Odpustową bo porą nagęściło się w mieście ludu co niemiara -
1302     3|         jednak tu i owdzie wychylała się z okna głowa bezsenna. Gdzie
1303     3|             niejednym łańcuchem. Rwą się w światy niestatki młode
1304     3|            dróg rozstajnych zbierają się pewnie stare igrce oraz
1305     3|             Tylko nietoperze miotają się wokół tych głów młodziańskich,
1306     3|          wiarę dawał, temu zwidywały się jakoweś wyloty z kominów
1307     3|      rozpatrzył, bo za przeżegnaniem się ginęło to sprzed oczu.~Pod
1308     3|      buchnęła nad dachy i zakołowała się w rudych kłębach pożogi,
1309     3|            ludziom statecznym wydała się i ta ponurość chwili czymś
1310     3|           śród młodzieży, porywaniem się jej na ojców z gębą buntu
1311     3|             buntu pełną, odgrażaniem się jakowymś rozruchem, który
1312     3|              rozruchem, który gotuje się w grodzie.~Zaś te ludzisk
1313     3|         pogięte postaci, wynurzające się z mroków w mruganie czerwonego
1314     3|              mnichów nagłe zarojenie się na ulicach! Niejeden dominicanis
1315     3|           wieże, zaś tum cały wydaje się teraz ni to w górę zaklęty
1316     3|            baldaszkowych nyż - snują się z pacierzem po błędnikach
1317     3|           dom Boży... Tak rozedrgała się górą u murów gęstwa tajemniczych
1318     3|              cieniów tumu; aż ocknie się i zło samo na poniżu: podejmie
1319     3|          Ojca, Syna i Ducha!..."~Tak się żegnał co chwila przede
1320     3|            ustach biczownika bełkoce się jeszcze jakiś szczątek pacierza,
1321     3|            łuk strzemienia wychynęła się łasicą stopka pani a za
1322     3|             spódnicy ukrycia wypręża się z nagła jej łydka śmigła.~
1323     3|        wspomnieniu zaledwie ośmielał się zobaczyć, co wówczas do
1324     3|              wywoływał i odtrącał od się to kuszenie. Aż się targnęły
1325     3|      odtrącał od się to kuszenie. Aż się targnęły oba kułaki mnicha
1326     3|        pessimae!..."~A szatan śmieje się z tych szamotań swego łupu
1327     3|           abscinde illam!"~Poderwało się ramię. A co śmignie sznur
1328     3|              mnich na nim zębami, by się do żywego mięsa dosmagał,
1329     3|            tu wlec do piekieł? Z kim się tu borykać? I o co, duszo
1330     3|             żaba w bagno. A zmaganie się z duszą, z rozdwojoną w
1331     3|       skazanego rycerza - wziąłeś na się w pocałunku warg jego!...
1332     3|            nie wyzwolił grodu. Tyżeś się twarzą od łuny odwrócił: <
1333     3|          siebie wyświećże możesz nie się od odsmagać kobiecie o myśli
1334     3|        blaskiem łuny, który zatłumił się nagle - jakby tam, w oddali,
1335     3|           tam, w oddali, dach zapadł się na ożogę. Po ciemnym grodzie
1336     3|         dzwon kościoła teraz dopiero się odezwał. Kołysany snadź
1337     3|        nieporadnym ramieniem, targał się ciężko - złym pomrukiem
1338     3|              słyszy mnich, wydzwania się najwyraźniej:~Sint... gunt!...~
1339     3|        imieniem normandzkim odzwania się wieża.~Onże to - szatan
1340     3|              go przed chwilą, dorwał się ponoć i do kościelnego dzwonu?!
1341     3|              gaszenie pożaru odezwał się dzwon, lecz jakby tym ptakom
1342     3|         ptakom wędrownym na zerwanie się z grodu.~Tam, w oddali,
1343     3|              cielesny ogarnął, zapal się w nim cały: rozpłomień w
1344     3|          profundis...!"~I roztoczyły się w wachlarz skrzydła łuny
1345     3|           grzmot jakby daleki.~Rzuci się mnich ku niemu z krzyżem
1346     3|              zamieć gwałtowna zerwał się w dali krzyk gromad całych.
1347     3|           wiele: w jakoweś ścierania się zgiełkliwe, w broni wszelakiej
1348     3|               Na Boga - szepcze - co się w mieście dzieje?!"~"To
1349     3|         tułaczych walka!"~Zatrzepoce się mnich nie wiadomo dokąd;
1350     3|        oprzytomnieniu onym, że gdzie się takie nagłości dzieją, tam
1351     3|        pościgu i wrzaskiem uganiania się za kimś:~"Tego tu gęślarza
1352     3|         rozgrzeszania...?"~Zachwiały się nogi pod mnichem; runął
1353     3|           błędnym rycerzem na drodze się wyda, a człek zbrojny na
1354     3|              w kamieniu. Rozmroczyły się i cienie po bokach miesięcznej
1355     3|           Chyłkiem a czujnie wychyla się zza węgła ulicy pstra wataha
1356     3|           szukania. Sztywno trzymają się w kulbakach, prężą nogi
1357     3|            ruchem szyj obu obzierają się za wagantami.~Nie słychać
1358     3|             takiej ciszy uroki sączą się z naświetlonej wnęki kościoła,
1359     3|              miesięcznym uwysmuklają się jeszcze bardziej żywe kamienie
1360     3|            ponurość milczenia czerni się pogrożą wieżyc obu. Bo takie
1361     3|           kruczyska, które wychynęło się całe nad wrąb okapu pozierać,
1362     3|        powalony, głowa młodego nurza się policzkiem w ohydnej biało-krwawej
1363     3|        dzwonkach; szeroko rozrzuciły się na brukach ramiona martwe,
1364     3|           łydki waganta wysztywniają się trupio spod oponki. A w
1365     3|            księżycowego tumanu widzą się te nogi chwilami niczym
1366     3|         każdy w niewidy odmienia zda się ze postacią Panka, gędżca
1367     3|      igrzyskową. pod nogi położył mu się linochód, zasiekany całkiem,
1368     3|             upartym.~Nad nimi trzyma się jeszcze na nogach płatnerz
1369     3|          Tymczasem broda jego nabija się okrzepami posoki sączącej
1370     3|            okrzepami posoki sączącej się z jakiejś rany na głowie,
1371     3|      pośpieszał z gromadą. Odmachuje się im niecierpliwie, by czym
1372     3|           czym prędzej sami wynosili się z grodu.~Jakoż roił się
1373     3|              się z grodu.~Jakoż roił się już na gościńcu wszystek
1374     3|      wędrowny, jaki tej nocy wysypał się było z bramy miasta. Niejeden
1375     3|             Niejeden na zboczu drogi się zamitrężył motając w chusty
1376     3|      barwistości szat rybałtowych aż się mieni gościniec cały. Bokami
1377     3|               które tej nocy porwały się było w światy - vitam explorare!...
1378     3|   opowiadaczka!...~Krętym wężem pnie się a wybiela na podgórzu droga
1379     3|           księżyca. Widmowo pomykają się ku niej na ostatnim już
1380     3|           wzniesione. Nie zatrzymuje się to widmo na przełęczy -
1381     3|           tarcza miesięczna podejmie się z nimi wyżej - między gwiazdy.~
1382     4|             mu zdołał na szyję. Kiwa się nad tymi wory kołpak i broda
1383     4|              broda starego. Naleczył się dziś ludzi na odpuście,
1384     4|           jak to niejednemu porwaniu się ludzi przodują żywe kamienie
1385     4|     rozjarzone na niebie, dopomniały się w duszach, o swoje horoskopy?...
1386     4|       Empireum samo...?"~Przechylała się głowa w kołpaku, gdy lekarz
1387     4|             tych dumaniach zapatrzył się oto w przepaść gwiezdną
1388     4|       przepaść gwiezdną nad sobą. Aż się koń zatrzymał u dróg rozstaja,
1389     4|      owieczek długoszyich, garnących się pod jego dłoń. Spojrzy lekarz
1390     4|            Jezusa-za-murem i pochyli się na koniu. Milszym nad kościół
1391     4|             w głazie. Więc przechyla się bokiem na siodle z palcem
1392     4|             na siodle z palcem przed się wyciągniętym, by, dojrzeć
1393     4|            wyruszyłem z grodu. Mamże się tego powstydzić przed Tobą?
1394     4|            błędnym rycerstwem porwał się wszak po raz pierwszy z
1395     4|      Franciszek święty; a nie zaparł się przodownictwa tego, aż po
1396     4|             rycerstwa. Więc mamże ja się powstydzić?... Żem człek
1397     4|           lat szanowniejszych wyprze się pewnie onych przewodników
1398     4|            Nazbyt bo roztropny stawa się z wiekiem stęp uczonych
1399     4|            piachowi morza, rozmnażać się pozwalasz, a my ledwie tysiączne
1400     4|         błędnych."~Nieprędko oderwać się dała szkapa od kęp trawy
1401     4|                  Dokąd?..." - swarzy się w myślach kacerz i z najmilszym
1402     4|            kacerz i z najmilszym dla się Bogiem.~Z daleka długą po
1403     4|         długą po gościńcu wstęgą wił się w blasku księżyca pstry
1404     4|           ich zaszeptania rozrechocą się raz po raz w pochodowy rozgwar
1405     4|      poległymi towarzyszami, wyda im się ta cisza jakby poniechaniem
1406     4|              światy.~We krwi spaliło się rozpłomienienie niedawne.
1407     4|       pomogli oto panom do przebicia się z grodu. Panowie hen gdzie
1408     4|              Dymem gryzącym dopaliła się pochodnia zapału. Ostała
1409     4|       posmakiem jakby krwi samej, że się tęgo biło o coś, ku czemuś,
1410     4|           Graal?... Będzie, znajdzie się niechybnie, powiadają. Bóg
1411     4|                duszom na rozprężanie się z powszedniości. Panowie
1412     4|       myślami ku swej doli, kurczyli się ku niej duszami.~Ciągną
1413     4|            krwawą siekierę i chwycił się znowu łańcucha igry: dawał
1414     4|           znowu łańcucha igry: dawał się z powrotem bestii. Kto zaś
1415     4|       powraca, tym żarliwiej oglądać się pocznie za dawnych dni ciepłem
1416     4|            czasu do czasu zatrzymują się towarzysze na gościńcu i
1417     4|      wszystkich.~Alić niedźwiedź tak się szarpnął znienacka, że aż
1418     4|           mgły księżycowej wynurzyła się nagle od strony miasta garstka
1419     4|           żaków. Czyjś płacz rozlega się między nimi. A oni prowadzą
1420     4|            przystanęli pojrzeć, kogo się tu przywiodło z grodu.~Wrzawą,
1421     4|                Niech idzie!" - godzą się wszyscy. Gdzie? po co? nikt
1422     4|              ramiona jej zarzuca, by się tak nie trzęsła w płaczu
1423     4|              i godniej przedstawiała się oczom w swej żałobie. "Sądzono!" -
1424     4|             moiściewy!" - rozrzewnia się tym bardziej dziewczyna.
1425     4|               Kobieta rosła wydawała się całkiem okazale i dorodnie
1426     4|      dorodnie w płaszczu czarnym. Aż się nad nią zastanawiać jęli
1427     4|          gruba?... Schudnie, nie bój się, na chlebie naszym; zwłaszcza
1428     4|           przebiegnie... Ze gęba jej się świeci? Zblednie, odglansuje
1429     4|         świeci? Zblednie, odglansuje się i na policzkach, wybielą
1430     4|             i na policzkach, wybielą się i te ręce czerwone przy
1431     4|            Niech tylko z nami wytrze się nieco po świecie. Najmądrzejsze,
1432     4|           najbardziej szczwane stają się zazwyczaj te, które za młodu
1433     4|              zeszczupleje, uwysmukli się, wypieści i udelikatni rączki,
1434     4|     młodzieńcze niejeden!... A niech się dopiero przyozdobi dumnie
1435     4|      waganckich!... Z jakiej gospody się wywodzi, od jakiej beczki
1436     4|    oszołomione wszystkim, aby dziwić się czemukolwiek. Uskakują tylko
1437     4|      twarzach, które przypatrując im się bacznie, już sobie wybierają
1438     4|            grodu? Więc młódź zwierza się z zamierzeń swoich tym paniom
1439     4|             sztuki wszelakiej: Paryż się zowie. Goliard będzie wiedział
1440     4|              te rzeki młodości.~Więc się tym zamartwiają żaki, czy
1441     4|             oświeconych: uniwersytet się zowie. Zaś w tym to grodzie
1442     4|            na które u nas wypaskudza się mieszczuch gburny i dufny,
1443     4|             i oświeca.~Tak wynurzają się żaczki przed rybałtkami.
1444     4|             chrząkania maciorne.~Tak się skończyła przyjaźń żaczków
1445     4|          iskra pychy klerków zatliła się w urazie żaczków. "Non des
1446     4|            animam tuam" - szepczą do się, zdobywszy osobiście tę
1447     4|          szkoły i kościoły milszą mu się stanie ta po gościńcach
1448     4|      pedestris. Przy niej wykształci się w rzeczach, których z książek
1449     4|           książek nie wyczyta: życia się nauczy, kobiet się nauczy,
1450     4|             życia się nauczy, kobiet się nauczy, rozumu się nauczy.
1451     4|            kobiet się nauczy, rozumu się nauczy. A inne Muzy nie
1452     4|              słyszeć nie przytrafiło się nigdy.~Więc starsi i najmłodsi
1453     4|              najmłodsi hurmem zgarną się do goliarda; otoczą go rzeszą
1454     4|         rzeszą wyznawców; dopraszają się o rosę słowa, o chrzest
1455     4|              w ramię całują. Kotłuje się wokół niego na gościńcu
1456     4|              waganckiego ducha, imał się wreszcie gęśli z tymi słowy
1457     4|           świecie szukam, ~z luźnymi się włóczę.~Ni to ptak w podniebiu, ~
1458     4|          bezsterna ~[.......]~Urwała się nagle pieśń i przycichły
1459     4|             szyje rybałtów wydłużają się po niewoli, jak u tych owiec
1460     4|           pochwalony!" - zatrzepoczą się gromkim chórem na odczytane
1461     4|          odmawiać pacierze, a żegnać się gęsto i w piersi bić. Tak
1462     4|            gęsto i w piersi bić. Tak się namodlą za poległych towarzyszy,
1463     4|             wędrowania.~Nie dźwignął się tylko goliard z klęczek.
1464     4|   zakorzeniałego w murach życia, aby się rozsiewały po świecie ochoczość
1465     4|          owocem rozsiewnym od drzewa się oderwie - kto z nas wiedzieć
1466     4|          chór człowieczeństwa..."~Aż się w tym zadumaniu wmyślił
1467     4|          żarliwość zamodlenia. Kłoni się jeszcze niżej głowa, splatają
1468     4|          żądz i smutków razem: lęgną się, niczym w ciasnocie murów
1469     4|              stronie gościńca pomyka się chyłkiem brat franciszkanin.
1470     4|             w stronę klasztoru wciąż się ogląda, żegna raz po raz
1471     4|       gościńca opylnej bieli wynurza się w pełne światło księżyca
1472     4|            strzyga?!..." - przeraził się mnich. Nie skrzydła to ponoć
1473     4|             u dróg rozstaju. Srebrzą się po księżycu blade ręce i
1474     4|              wrzaskiem odkrzykną jej się zewsząd rybałty.~Witają
1475     4|            nią, na gościńcu, wyłania się nagle przed oczy mnicha
1476     4|         radach; w kudłach głowy wiją się rogi capa. Na przedkościelnym
1477     4|              swoją. Ostatni wynurzył się z grodu, gdy wszystkie już
1478     4|   przyklęknął na jedno kolano, żegna się raz i drugi...~Z nieufnością
1479     4|                Z nieufnością oglądał się mnich na kamienną postać
1480     4|       zabełtania dwoistą nutą ciągle się swarzy. Na organach nocnej
1481     4|        organach nocnej ciszy wygrywa się wciąż ta muzyka sprzeczna:
1482     4|      przeczuciach swych szumi... Tak się gędzie pieśń Pana u każdego
1483     4|            nocach utęsknienia. Czyni się wtedy muzyka zaklęta: mrużą
1484     4|          wtedy muzyka zaklęta: mrużą się - bacz, grają! - gwiazdy
1485     4|            staje, na których wygrywa się gędźba tęsknoty niebieskiej -
1486     4|  zakłębieniem mar czyśćcowych (zdało się mnichowi) zaroił się tam,
1487     4|           zdało się mnichowi) zaroił się tam, w górze - księżyc nie
1488     4|          górze - księżyc nie opierał się o przełęcz, nie zamykał
1489     4|       mglistej otoczy.~W czym ledwie się rozejrzawszy, daremnie mnich
1490     4|              wokół księżyca rysowała się tylko cieniem rogata głowa
1491     4|              wciąż jeszcze, rozwiewa się na widnokrąg cały - wsiąka,
1492     4|            przed świtem, odzywają mu się ze wszystkich stron miasta
1493     4|         długo przed jutrznią zrywają się w tej chwili bracia franciszkanie,
1494     4|             u furty klasztornej imał się brat krzyża kołatki, stężała
1495     4|            odpycha precz:~"Po coś tu się zwlókł, mnichu? Rozwłóczyć
1496     4|            odstąpiwszy od furty, jął się błąkać koło muru, dłonią
1497     4|         zbłąkanych.~Wreszcie powalił się na klęczki gdzieś u węgła
1498     4|         przeorowej księgi zaludniały się jakby smukłymi siostrami
1499     4|      pracowicie pędzel mnicha. Jakże się cieszył przeor każdą taką
1500     4|          Pomnij na onego żaka, który się łaski tego cudu dopraszał: