Czesc

  1     1|            kościelnego podmurza. Lizały ich wargi kształty mnogie w
  2     1|                starły się te czoła; już ich zbiry ściągać tu nie potrzebowali;
  3     1|                dzień odpustowy ściągnie ich tu niechybnie zza murów,
  4     1|                 na wózku ogłasza gromko ich przybycie.~A ów zgiełk i
  5     1|         tymczasem stroskanym czołem nie ich to wypatrują przez szyby:
  6     1|           żongler spokoju nie zaznał od ich rozpytywań, jako że opowiadacze
  7     1|                 tu panowie niedbale. To ich lekceważenie ku wam i ku
  8     1|               zmysłów młodych. Otaczali ich rojem żebraki i trędowaci
  9     1|                 jeźdźca z koniem, w dół ich miecie i zabiera. Wielki
 10     1|              ludzi, ruszył z miejsca ku ich jaskini. A nie powracał
 11     1|             choć radość została, święto ich minęło: wielkoludów pogromca
 12     1|             mnichy w chórze; zatrzymała ich wymowa starego przeora,
 13     1|            pierwszym doskoku zwarły się ich usta, wtuliły piersi gdy
 14     1|               bez smutnego uśmiechu dla ich szczęścia motyli. A kto
 15     1|              teraz już do panów, choćby ich tu, w piekarni, nie było
 16     1|                 i to mleko sił, ssane z ich piersi kamiennych, za żywą
 17     1|           zdążył opowiedzieć ludziom, a ich szczodrość spod chudej była
 18     1|                Mieszczanie ze śmiechem, ich żonki z nadąsaniem dorzucą
 19     1|       oświeconych. Tymi słowy powitałby ich z ukłonem od proga:~"Wędrowny
 20     1|          nieładne są chyba, bo w oczach ich nie ma tego płomyka wrażliwości,
 21     1|           kobiet, jeszcze nie przygasły ich oczy rozżagwione. Mijał
 22     1|              towarzysze.~Oto na chłodne ich milczenie podejmuje wreszcie
 23     1|              wszystkiego, co nie jest z ich trybu powszedniości. Na
 24     1|              tedy między kobiety, które ich teraz rozchwytywały po wieczernikach.
 25     1|                karty wisiory kaptura. Ą ich krzyków nad głową nie słyszy,
 26     1|                   odgryza się goliard w ich hałasie, - I nie tak za
 27     1|              nagle nie pójdzie! O datki ich nawet nie dba, bo droższy
 28     1|                 których urastali duchem ich ojcowie, i odtrącili je
 29     1|          młodzieniaszków pieczy, zdając ich jedynie baczeniu lampę i
 30     1|                przez straże, a turbować ich mocno za nieposzanowanie
 31     1|               się wszystkie, zostawiono ich na placu - kobietom na wytkliwianie
 32     1|            bezkorzystną."~"Pluń tedy na ich korzyści - i chodź ze mną"~"
 33     1|           powalone w podrożu. Zaś ta na ich licach frasobliwość wieczna -
 34     1|                 czcze drużby rycerskie: ich gawędy puste i swary całkiem
 35     1|               może mieszczanom się dać: ich żonki i córy słowem Muzy
 36     2|           odprzedał. Choć palcami tknąć ich teraz nie śmie, smakuje
 37     2|                 smakuje z daleka dotyki ich miękkie, mlaska językiem
 38     2|            sklepione, w bramę, wywiodła ich droga pod gołą ścianę kościółka.
 39     2|                   I wtórzą temu dzwonki ich torb.~To rojenie się tłumów
 40     2|                 błysnął okiem: która by ich zakosztować rada.~Wysunęła
 41     2|                kobiet, kędy się purpurą ich żył zabarwiły chyba? Lub
 42     2| niebezpieczeństwo nie wiodą. Aliści już ich sidłały żony, uwisając u
 43     2|                serca mężów i miłośników ich... Huu! ~jak się cieszą
 44     2|               czym prędzej przed srogim ich fetorem i widoku obrzydliwością.
 45     2|             życiu skrzydeł lekkości! za ich wolne z świata smętem!"~
 46     2|                 nad dolą człeczą owiało ich obu onym czyśćcem ducha:
 47     2|              inaczej, niż było wczoraj. Ich gniewały tylko gawędy gołoty
 48     2|           wszelkiej. A nade wszystko to ich tłoczenie się teraz oto
 49     2|          czerwienie dachów, nad wielkie ich skosy i załamania bezładne -
 50     2|          ułamała je w połowie, wieńcząc ich rozłomy w dwie korony olbrzymie,
 51     2|                 kamieniu człecze. Pełno ich wszędzie. Po krokach błędnych
 52     2|               się kamienie żywe. Że zaś ich kształtu i świętości znaku
 53     2|              murów świętych - z familią ich całą goliardową - aby ład
 54     2|               kość, proszą bełkotem, by ich kto miłosierny zawiódł do
 55     2|               przewody zapłaci! Za nimi ich prawnuczęta chyba, maleństwa
 56     2|             wielkim lamentem dzieci, że ich na procesję nie poniosły
 57     2|                groszem, raduje się przy ich łozach: skacze, tańczy a
 58     2|         wejrzeniem złośników wypatrywać ich będą, aby ich umorzyć, głupiemu
 59     2|                wypatrywać ich będą, aby ich umorzyć, głupiemu na pośmiech
 60     2|               jej, odmachnie się ręką w ich stronę: ostawajcie sami!~
 61     2|                i odmachiwał się ręką od ich sykań natarczywych.~"Jest!..." -
 62     3|                 jeno oglądał, a w twarz ich cielesną, za żywa, pojrzeć
 63     3|            ciemnymi zakamarki, a cieszą ich zarówno dziewcząt śmiechy,
 64     3|               gromadzka uciecha. Bo gdy ich nawet która między rogi
 65     3|             kobiety ku nim, że się same ich psotom nastręczają: za kozią
 66     3|               est quo pereo!...~Wywiódł ich diabeł na przedkościelny
 67     3|          białogłowskich zakrętne pląsy, ich uporu nawrotne śpiewki,
 68     3|                 uporu nawrotne śpiewki, ich rozgwarne ćwierki pustoty,
 69     3|              rozgwarne ćwierki pustoty, ich tkliwienia się rzewne na
 70     3|                 na przeciwtonie fałszu, ich porywów wybuchy rozpętane,
 71     3|              porywów wybuchy rozpętane, ich pychy korowody pawie - i
 72     3|                grosiwem obfitym, a szał ich porwie i poniesie w skokach. "
 73     3|              Satyry, nie rycerze: tylko ich kopyta widziały niewiasty,
 74     3|              się pod ziemię zapadli, by ich który, co się wczoraj kajał,
 75     3|           faunów, panków i satyrów, aby ich polecił królowi betlejemskiemu,
 76     3|                Tak też i nasi czynią. I ich sztuka satyrów zacna, a
 77     3|                 idzie niźli każda inna. Ich by na czoło igry wszelkiej,
 78     3|                 i opatom znaki tarczowe ich przodków wy, kładąc, każdego
 79     3|            herold nie pozwoli. Ogłupili ich przecie do tyla!~"Wiodła
 80     3|                 panów żonglerów. Ledwie ich uspokoił siłacz gruby; ozwał
 81     3|                 w tłumie swymi kukłami. Ich psy mądre poczną się ścigać
 82     3|            rozbłysły tymczasem; smakują ich oczy, aż strapione tym,
 83     3|                z tą ciekawością opadają ich wszak nade wszystko kobiety
 84     3|              snuć dalej chciały. Zaś to ich rozpłomienienie i pęd wnętrzny
 85     3|               Tylko diabeł potrafi cały ich rozpęd w człowieku przetargnąć
 86     3|            chorego, więc po chwili znów ich zaczepia rozmową:~"No jakże,
 87     3|                  szepczą w tłumie.~A te ich szepty w rozgwar podziwu
 88     3|              uśmiechnij się, ręką skiń, ich przymówki konceptem odparuj:
 89     3|                lubią przymizgi takie, w ich oczach lekkości nada to
 90     3|               człeczych wiedzie, a dusz ich odkupieniu z piekieł - tego
 91     3|                 kaznodziei. I spłoszyło ich całkiem. Już nie oczy, a
 92     3|              acedii dziś uleczonych. Na ich czele murarz kościołów,
 93     3|                 wszak budujemy osiadłym ich kościoły! by kościelnych
 94     3|                gromko i weselnie, jakby ich wszystkich do tańca tu prosił:~"
 95     3|                   i dalejże w nogi! Już ich wyprzedzają na schodach
 96     3|              Daremnież to! - zatrzymuje ich płatnerz. - Już dawno zamknięto
 97     3|            waganty.~Baczy lekarz na ten ich gorączkowy niepokój; kiwa
 98     3|           rycerzom. Pochwyci dziewka te ich spojrzenia i ująwszy się
 99     3|                   Przytupnie odpędzając ich od siebie.~Obsiądą posłusznie
100     3|                im gorliwiej pląta się u ich nóg chwalca z gęsią, by
101     3|            sobie tyle ducha i mocy, ile ich robotnik z duszy swej udzieli -
102     3|               zachęty w rzemiośle moim, ich pochwały na ratuszu. Pochwalili
103     3|                Pochwalili mnie, jako ja ich teraz chwalę: cielce i bycy
104     3|            panom od tamtego stołu za to ich nastawanie na rybałtów życie
105     3|               czym tu mówiono. I zaduma ich objęła nad wypitymi czarkami.
106     3|               wypitymi czarkami. Próżno ich lekarz tak wychwalał i sławił,
107     3|              przy spotkaniu poety, o te ich wyśmiechy i wzgardliwości
108     3|            własnych niechęcią jako tako ich zastawią. Ale innych kamratów
109     3|                 po onych łaźniach, kędy ich w piątki jedynie z Żydami
110     3|             wpuszczają. A niech która z ich kobiet - przypominają wreszcie -
111     3|                 w ogóle mało warte, zaś ich dola wagancka jest już całkiem
112     3|                serca w użaleniu się nad ich dolą. A że od mnichów i
113     3|          waganty pod ten miecz. I takie ich opłomienienie duchem przenikło,
114     3|            bezczynnie między kamratami. Ich męska krzętność za orężem -
115     3|                głuche rogi stróżów i te ich balowe nucenia, błogosławiące
116     3|            kominów dalekich. Ale dobrze ich nikt nie rozpatrzył, bo
117     3|             niech będą waganty i sztuki ich wszystkie! Przeklęte niech
118     3|          stągwiami lub ciężkimi kubły - ich dziwacznie pogięte postaci,
119     3|              dalej od grodu nie opatrzy ich jak trzeba. Od barwistości
120     4|              pstry tabor wagantów. A te ich zaszeptania rozrechocą się
121     4|              niechybnie, powiadają. Bóg ich tam wiedzieć raczy!... Żonglerzy
122     4|                dni ciepłem lub tęsknotą ich bodaj.~Od czasu do czasu
123     4|           powiernice młodzieży wypytują ich życzliwie: dokąd też Pan
124     4|         prowadzi? ku czemuż to wyniosło ich dziś z grodu? Więc młódź
125     4|        zamierzają pozostawać, co innego ich nęci. Płonie nad światem
126     4|                 ku zohydzeniu mnichów i ich nauk - bo z mnichami wre
127     4|                 to jedyne junactwo stać ich był od siebie w marszu wagantów:
128     4|             goliardowej "Gaudeamus!"~Aż ich starsza młódź przyciszać
129     4|                 pierwszej chwili nierad ich koło siebie widzi. "Ja nie
130     4|                 i żaru tułaczy. Nie daj ich ukoić u żadnej strugi!...
131     4|               było po wagantach.~Pochód ich cały runął snadź na tamtą
132     4|                 Weź... I nie przynoś Mi ich więcej - słyszy dalej w
133     4|              krzyż kołatki. Przepuszcza ich brat furtian z palcami na
134     4|          błogosławieństwie glorii?~Póki ich przeor chustą z dala nie
135     4|                 na świecie i że chętnie ich się tu posłucha, gdy piękne.~
136     4|            drogą miłości!" - tymi słowy ich nazywa. Za przechodnią drogę
137     4|               niechże Ona weźmie na się ich strun tony ostatnie; odda
138     4|              ksiąg i ducha ku ludziom i ich dolom: kamieniem leżała
139     4|      franciszkanów co znaczniejszych: o ich wyczekiwaniu nowej Ewangelii,
140     4|            przeraził w tej chwili takim ich wyczekiwaniem. I zapatrzył
141     4|            Żydów serce niepłodne a myśl ich pojemną i bystrą w pogodzie,
142     4|          obrzmiewają na skroniach.~"Nie ich rzecz!"~"Nie ich rzecz" -
143     4|        skroniach.~"Nie ich rzecz!"~"Nie ich rzecz" - powtarza za nim
144     4|            ładne nade wszystko? i czemu ich dzisiaj już nie ma, skoro
145     4|               słońcu gąszcze. Migoce na ich tle czerwonymi jak mak szmatkami
146     4|              białych pod dachem osłania ich to ołtarz może - jak niegdyś
147     4|            ochłody, pełzające wzwyż, ku ich ciał takiemu zjędrnieniu,
148     4|                tryszcze i kaskady wokół ich ciał atłasu, tak błyskliwie
149     4|                dziewcząt ściszenia: gdy ich oczy do śmiechu pochopniejsze
150     4|         niepokoju rozedrganych liści, w ich skardze i szemraniu, w rozżalonym
151     4|              strumienia proszą śniegiem ich białe już mary. A tych pogrzebów
152     4|         olśnionymi słońcem wydarł bogom ich tajemnicę największą.~A
153     4|             cykady ocknięto, by w wirze ich skrzydeł z płomieni pędzić
154     4|                Południem szaleją.~A gdy ich sam nadmiar upojenia od
155     4|             rozłąki tym gwałtowna rzuca ich ku sobie ramion skrzydłami.
156     4|          burzowej pogrozie. To lśnienie ich płomieniste sączy się wciąż
157     4|              słuchaly mnichy.~A niechęć ich rosła; nie tyle za kwiaty
158     4|          możnych, bo choć się podginają ich kolana ku uklęknieniu, każdy
159     4|                 pokorze wyraża się cała ich dola i natura ziemska, w
160     4|            krypty; na to sadowienie się ich po stallach w rozruchu -
161     4|       deszczowych padanie, taka cisza w ich rytmach, że słychać było
162     4|                 rozlegają się szeptania ich radosnej alteracji. Przemówiły
163     4|               niebezpieczeństwo grożące ich duszom. I nachmurzył się
164     4|              cię tam - za granicę - nie ich prośby nawet, lecz własna
165     4|                  Gdy goliard pozostawił ich był na gościńcu, oddaliwszy
166     4|                  Taka ponurość ogarnęła ich myśli. Nie ma bo, wiadomo,
167     4|            kacerstwa może, zatajonego w ich wyobrażeniu? - nie wiedzieć!...~
168     4|                to nie mężczyzna?... Kto ich tam wie - w Misericordii
169     4|              zaglądały do ciebie. A tyś ich szukać nie raczył - z wierności
170     4|              zastraszą świat?... Ów zaś ich krzyk okrutny, który ciebie
171     4|                 organów tony wyciągnęły ich z kruchty na środek kościoła,
172     4|                   obwoływał - spowiadać ich tu zechce, niech się ku
173     4|          pobłażania przytakuje niedbale ich słowom. Wiedział ponoć,
174     4|             przedał czy nie przedał, to ich, żaków, teraz już nic nie
175     4|                dla nich zawsze ten, kto ich rozrzewni i przypochlebi
176     4|               przed oczyma żaków, błaga ich nieomal:~"Zleczcie mi go,
177     4|          Zapalił wraz żaków ten apel do ich władz dusznych - już okrążają
178     4|                Pan!" "Ci!..." - zgromić ich musiał przeor za takie uradowanie
179     4|            Bowiem święty Antoni wywiódł ich z ciemności pogaństwa; sami
180     4|                 Za radosnością ciągnęło ich naturę zawsze. Aż ich dowiodła
181     4|          ciągnęło ich naturę zawsze. Aż ich dowiodła ta tęsknota do
182     4|               trędowatych mu teraz iść, ich rany omywać, wszy z ich
183     4|                 ich rany omywać, wszy z ich łachmanów wygarniać: dobroczynność
184     4|                  Może kto z was widział ich również za młodu?... Ten
185     4|                 obietnice - niechże ten ich duch, odradzający się na