1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-3790
Part
1501 7 | nie pracującego ducha. W każdej głębszej dyskusji
1502 7 | chcieli przekuć swą duszę w świat, jakim go pojmowali.
1503 7 | owa fikcyjna dusza Europy: w niej chcieli ustalić Polskę.
1504 7 | świat ślepemu fatum, potem w dziedzinie przypadkowego
1505 7 | się wierzyć, że ponieważ w dziedzinie marzeń nie ma
1506 7 | duszy swej, stwórz ją sam w sile, skojarz ją z tym,
1507 7 | życia i zdolność zwyciężania w nim. Przezwyciężyć własną
1508 7 | gardzi siłą - nie wierzy w samą siebie, nie wierzy
1509 7 | pozytywnego zwyciężania w niej. Co najwyżej jest świat
1510 7 | z losem, - unosi się ona w dziedzinie bezcielesności.
1511 7 | nadaremnie usiłował wżyć się w tragedię i zawsze był ponad
1512 7 | marzenie. Słowacki wierzy w zwycięstwo, które sprawi,
1513 7 | objawieniem. Ale on wierzy w to zwycięstwo, nie zaś walczy
1514 7 | przeobrazić dzieje Polski w treść duchową - piękną,
1515 7 | będzie ona już ocalona w zachwycie artysty. Mamy
1516 7 | pracy. On pracuje i walczy w tym materiale, jaki dala
1517 7 | wiernym Polsce, ocalić ją w sobie, - znaczyło to dla
1518 7 | dla niego - przetworzyć ją w piękno. Słowacki musiał
1519 7 | jako wizję artystyczną. W dziejach tych nie mogło
1520 7 | bezwzględnie jak piękno w widzeniu artysty. Piękno
1521 7 | uznawaną za niezawodną. W tej formie Słowacki umacniał
1522 7 | Nie wierzył on wprawdzie w ducha zrzekającego się władzy
1523 7 | punkty i linie rozwiązań (w sferze możliwości) całkowicie
1524 7 | heroizmu - gdy się ją rozważa w przeciwstawieniu do różnych
1525 7 | dogmatycznego racjonalizmu - opadała w swych konsekwencjach, stawała
1526 7 | romantyzmu: miała utajony w sobie ferment słabości.~
1527 7 | że duch nasz może siebie w świecie odnaleźć, rozpoznać.
1528 7 | ślepotą lub przemijającą fazą w życiu walczących, lecz absolutnie
1529 7 | mitologizował Słowacki, podobny w tym do Blake'a. Własna twórczość
1530 7 | Ujmował ów problem twórczości w ontologiczny, bytowy, platoński
1531 7 | charakterystyczne: wierzy się w twórczość najczęściej, przestając
1532 7 | zaczynając widzieć istnienie w tym, co mamy stworzyć. Bergson
1533 7 | tworzeniu, trzeba myśleć w kategoriach nie istniejącego,
1534 7 | wiodącą do stworzenia go. W ten sposób myśląc to******,
1535 7(*****) | czynnymi, rzeczywistymi w pełnym znaczeniu stają się
1536 7 | wzywamy się świadomością w naszą głębszą, niż świadomość
1537 7 | naprzód całą naszą istotą w próżnię: zawiśnięcie w sferze
1538 7 | istotą w próżnię: zawiśnięcie w sferze samowoli i dźwignięcie
1539 7 | siebie stwarza. Tak tworzyli w sobie romantycy Polskę mimo
1540 7 | kochali oni ją; żyła ona w nich jako siła czynna, zawiązek
1541 7 | się z światem o utracone w przeszłości posiadanie.
1542 7 | Jedyną siłą ich była wiara w siebie jako dusze czynne,
1543 7 | tworzenia: tę ocalali oni w sobie, tworząc Polskę jako
1544 7 | stwarzający i utrzymujący ją w każdym Polaku.~Nauka i technika -
1545 7 | psychika, co zdolna byłaby ona w sobie wytworzyć. Psychika
1546 7 | się jako trwały fundament w duszy narodowej, co zostanie
1547 7 | wplecione, wpojone raz na zawsze w ten zwycięski typ ludzkiego
1548 7 | czuje się sprawcą świata, w jakim żyje, gdy po podźwignięciu
1549 7 | dokonaniu tego dzieła - kocha w sobie to, co kochało uprzednio.
1550 7 | tego skłębienia wytężeń, w którym człowiek styka się
1551 7 | światem, uderza weń jako siła w siłę - wydobyć się z własną
1552 7 | duszy swej moc, zdolną trwać w tej rzeczywistości. Wydaje
1553 7 | wytrwali. Strzeżcie się widzieć w niej bóstwo, które za was
1554 7 | rzeczywistość i bez was, ale będzie w samej rzeczy obcą wam; to,
1555 7 | właściwe, - nie wniknie w nią, jeżeli nie zdołacie
1556 7 | wprowadzić duszy waszej w to spiżowe ciało: jeżeli
1557 7 | Kto się urodził i wychował w jakimś narodzie, nie zdoła
1558 7 | przeżyć poza nim, albo ocali w nim duszę własną, lub zniknie.
1559 7 | rzeczywistością, musi samą siebie w tej postaci poznać, zrozumieć,
1560 7 | zwycięstwa. Kto nie jest w stanie duszy swojej przekuć
1561 7 | stanie duszy swojej przekuć w jakiś kształt zdolnej trwać
1562 7 | jakiś kształt zdolnej trwać w nowoczesnym świecie i stwarzać
1563 7 | wbrew sile. Kto nie ma w sobie żadnej siły, dla tego
1564 7 | władamy, kto nie miałby w sobie żadnej siły, nie mógłby
1565 7 | tworzeniem siły. Nie ma w ogóle żadnej abstrakcyjnej,
1566 7 | siły prawdzie, zrodziło się w głowach retorów podbitych,
1567 7 | całkiem słusznie ukazuje nam w niemieckim idealizmie pierwszych
1568 7 | instynktu do samego siebie. W postaci idei - konkretne
1569 7 | się kochać same siebie, w tej szkole uczyły się ubóstwiać
1570 7 | jako obelga. Pojmuję go w tym znaczeniu, w jakim rozumiał
1571 7 | Pojmuję go w tym znaczeniu, w jakim rozumiał go Fryderyk
1572 7 | jednym wielkim cynikiem. W ogóle dla wyrażania konkretnych
1573 7 | instynkt powodował Hebbla w jego nieufności do pisarzów
1574 7 | siły.~Siła istnieje dziś w myśli polskiej jako rzecz
1575 7 | niezaprzeczalnie, musi istnieć w polskiej rzeczywistości -
1576 7 | podstawa. Nie chcieć myśleć w kategorii siły, znaczy to
1577 7 | rodzi się ono. Kto nie jest w stanie życia swego tworzyć,
1578 7 | zagadnienie: mocą czego żyjesz, w czym chcesz samą siebie
1579 7 | życia, który by ją miał w sobie a był wobec sił -
1580 7 | istnieje pewna rzeczywistość w pojęciu o ciągłości dziejów
1581 7 | techniczno-ekonomicznego rozwoju, osiągniętego w danym momencie przez człowieka;
1582 7 | życie na tym poziomie - ma w sobie samym ostoję swego
1583 7 | trwania. Instytucje nie w naszym są ręku, jedyną niemal
1584 7 | przynajmniej ona działa w tym kierunku, niech sprawi,
1585 7 | Polakiem znaczyło to: posiadać w swej świadomości maximum
1586 7 | poza prawem, poza udziałem w zwycięskim, twórczym pochodzie,
1587 7 | literatura, jeżeli chce w dzisiejszych warunkach spełnić
1588 7 | zadanie, jakie spełnili swoje, w swoim czasie, romantycy. ~ ~
1589 8 | presją wypadków tylko lub w błyskawicznym, jak prąd
1590 8 | przed chwilą łudziły, nikną w niewytrzymałej, niepłodnej
1591 8 | znaczenie rzucających się w oczy i łudzących pozorami
1592 8 | zmurszałość: zwolna nurtują w niej i zbierają się fermenty
1593 8 | dojrzewa jak najpomyślniej~w cieniu rutynicznego dla
1594 8 | bezpiecznie rozkrzewiać w sobie to wszystko, co czyni
1595 8 | prawdziwego dźwigania jej. W cieniu rutynicznego kultu
1596 8 | zagadnieniem, co się dzieje w nas z siłami psychicznymi,
1597 8 | społeczeństwem- wylęga się w nas swoisty, sielankowy,
1598 8 | myśl polska, odnajdziemy w niej zawsze tajną łączność
1599 8 | łudzić: niewola wyhodowała w nas już całe mnóstwo organicznych
1600 8 | Byłoby obłudą nie wyznać, że w psychologii naszej zanika
1601 8 | chaotyczną naturą zarówno w nas, jak i poza nami, to
1602 8 | organizacją, tą wnikającą w życie jednostek zbiorową
1603 8 | Nowoczesna kultura nawet w takich swych czysto duchowych
1604 8 | nie jest rzeczą jasną, że w dumnych rysach angielskiego
1605 8 | angielskiego indywidualizmu, w straszliwym wprost natężeniu
1606 8 | rozczłonkowaniem żywiołu, który w niej tętni, zasila Ją swą
1607 8 | narodów: nie widzimy, że w ten sposób wyzyskujemy własny
1608 8 | Myślimy jak ludzie zawieszeni w próżni, gdyż myśli nasze
1609 8 | Społeczeństwo nasze musi samo w sobie zachowywać i przestrzegać
1610 8 | znajdują rozpowszechnienie w pewnych kołach kulturalnych,
1611 8 | aparatów potęgi, dostępnych w innej drodze, niż ta, jaką
1612 8 | rozwijanym przez nie zdolnościom w społeczno-ekonomicznym organizmie
1613 8 | organizmie wytwórczym i w biologicznym postępie gatunku.
1614 8 | kulturalną. Ta to siła wprawia w ruch rozmaite neo-religijne
1615 8 | zmierzające ku odtworzeniu w sobie prostoty zamierzchłych
1616 8 | prostoty zamierzchłych czasów. W nienawiści do zwycięskiej,
1617 8 | indywidualności renesansu, w sentymentalnym par force
1618 8 | zasadniczą dążność odnajdziemy w różnych formach "etycznego"
1619 8 | usiłującymi przemienić świat w coś takiego, co podlega
1620 8 | Postaramy się to wykazać w zastosowaniu do naszego
1621 8 | moralista i psycholog XIX wieku w swoim źle rozumianym, głębokim
1622 8 | pokojowa, psychika żyjąca w oswojonym świecie, w którym
1623 8 | żyjąca w oswojonym świecie, w którym wszystkie zagadnienia
1624 8 | zaprzeczeniem właściwie tej kultury, w której żyje. Kultura ukazuje
1625 8 | francuskiego myśliciela, artykuł, w którym zbywa on Proudhona
1626 8 | najgłębszych i najbogatszych w treść szkół duchowych, jako
1627 8 | duszy, indywidualność ludzką w najgłębszym znaczeniu tego
1628 8 | niewspółwymiernymi pomiędzy sobą. Ginie w ten sposób pojęcie jedności
1629 8 | Dogmatyczna jedność nauki kryje w sobie zawsze zerwanie z
1630 8 | wykazał między innymi Sorel w swych "Les Illusions du
1631 8 | rozstrzygają o powodzeniu w nauce - ta rzetelność duchowa
1632 8 | przedmiotowi - zostają wypracowane w samem życiu, że logika i
1633 8 | kwintesencją cech, zdobytych w moralnym, codziennym trudzie
1634 8 | pedantów, ale jest całkowicie w zgodzie z wielopłaszczyznowym
1635 8 | wewnętrzne bogactwo, jej męstwo w zrywaniu z dotychczasowymi
1636 8 | jest również niezbędne w nauce. Nauka przestaje być
1637 8 | nauki przedstawiane było w demagogicznych katechizmach "
1638 8 | katechizmach "myśli niepodległej", w traktatach moralnych autotresury
1639 8 | samoistności duchowej, własnego w głębi duszy utajonego poczucia,
1640 8 | łudził nas widmem świata, w którym ryzyko, męstwo stają
1641 8 | etycznej, jako rysie niezbędnym w psychologii prawdziwego
1642 8 | Racjonalizm roztapia nas w jakimś bezosobistym procesie,
1643 8 | żołnierza powinno być zawsze w każdym Polaku, coś bezwzględnego,
1644 8 | hodować i utrzymywać musimy w naszej zbiorowej psyche.~
1645 8 | perfidia mogą dopatrywać się w tym, com powiedział powyżej,
1646 8 | naukę uważane jest u nas w Polsce wszystko to, co może
1647 8 | wszystko to, co może służyć w antyklerykalnej polemice.
1648 8 | właśnie naszą odpowiedzialność w stosunku do intelektualnego
1649 8 | Braki naukowych nawyknień w myśleniu są w istocie rzeczy
1650 8 | nawyknień w myśleniu są w istocie rzeczy brakami moralnymi;
1651 8 | już myśleć, chcieć, czuć w rozległym dziejowym rytmie
1652 8 | Nasza kultura bezwiedności w innym zmierza kierunku:
1653 8 | duchowa, która wypowiada się w postępowym racjonalizmie.
1654 8 | czynu. Tu i tam wsiąka się w moczar nieodpowiedzialności,
1655 8 | stać nas na sam wysiłek w kierunku twardej, niewzruszonej,
1656 8 | apokalipsa zamieniła się w zachodniej psychologii w
1657 8 | w zachodniej psychologii w straszaka na burżuazję,
1658 8 | straszaka na burżuazję, w usprawiedliwienie własnej
1659 8 | europejskich narodów. Że w ich przeżyciach nie znalazło
1660 8 | że ma tylko siebie, że w sobie musi się skupić, zaciąć.
1661 8 | nasza, to liryczne medium, w którym przetwarzają się
1662 8 | którym przetwarzają się w żal, płacz, "marzenie, przewalające
1663 8 | miejscem przejścia wieków, w każdym ja jest dziejowy
1664 8 | posterunek. Każdy Polak w całym swym życiu stoi na
1665 8 | bezwzględnie zamknięta w sobie indywidualność polska
1666 8 | produkt życia historycznego, w którym wszystkie drogi zdają
1667 8 | mare tenebrarum wyrasta w gruncie rzeczy z Polski
1668 8 | absolut korzeniami swymi tkwi w tej właśnie glebie, gruntem,
1669 8 | przypadkowych form, jakie w niej dana treść przybrała.
1670 8 | oddzielne jednostki co najwyżej w kierunku wytworzenia z tego
1671 8 | treść, aby być psychicznie w zgodzie z samym sobą - oto
1672 8 | wpływów. Co najwyżej wchodzi w różne chemiczne związki. -
1673 8 | naszą jest, gdy dokonywa się w nas jakaś jedyna w swoim
1674 8 | dokonywa się w nas jakaś jedyna w swoim rodzaju chemiczna
1675 8 | że prawie niepodobna się w niej nie zaplątać. Z Zachodu
1676 8 | jak instynkt, działających w nas postulatów. Ta to właśnie
1677 8 | słabość kazała nam uwierzyć w surowość rzeczywistą Ibsena.
1678 8 | typem, ku któremu zmierzają w sposób wysoce niedołężny
1679 8 | niedołężny dokonywające się w nas procesy psychologiczne.
1680 8 | psychologiczne. Jerzy Plechanow w swojej rozprawie o Ibsenie
1681 8 | spostrzeżenie to prowadzi nas w innym kierunku. Mamy tu
1682 8 | procesu jest obojętna, jest to w ogóle jakieś zbiorowe życie,
1683 8 | Stosunek ten wyraża się w ten sposób, iż każde świadome
1684 8 | złudzeniem, albo bankructwem. W innej pracy powrócę do rozpatrzenia
1685 8 | Peer Gynt rozprasza się w wielobarwnym. Sprawdzianem
1686 8 | bezwiednemu wspólnictwu w dokonywającym się poza nami
1687 8 | dokonywającym się poza nami i w nas procesie dziejowym.
1688 8 | krwistego życia - zmienia je w zależny od siebie sen. Być
1689 8 | zależny od siebie sen. Być w zgodzie z własnym ja, ale
1690 8 | życia swobodnego, przeżytego w słońcu. I to jest tragizm
1691 8 | Życie erotyczne, to życie, w którym wchodzimy w grę nie
1692 8 | życie, w którym wchodzimy w grę nie jako psychika, lecz
1693 8 | jest oszustem, że wprowadza w grę pierwiastki fałszywe:
1694 8 | sprzeniewierza się organizmowi w sobie, tej głębokiej prawdzie
1695 8 | umyślnie immoralną formą, w której wyraża się protest
1696 8 | Niechlujstwo to idzie tu w parze niekiedy ze szczerym
1697 8 | męskiej intuicji pisarskiej w Nowaczyńskim, iż wyczuł
1698 8 | rubasznej przeszłości. W pogardzie dla cielesnej
1699 8 | rzeczywistości. Przestrzeń i świat w niej roztoczony jest zawsze
1700 8 | zawsze widzeniem, rzuconym w danym mgnieniu na to, co
1701 8 | rzeczywistość jako przedmiot czynu w momencie możliwego. Ciało
1702 8 | wzrośnie jego znaczenie w przyszłości. Opieram to
1703 8 | o "satyryku bez ideału". W Nowaczyńskim było coś lepszego
1704 8 | przesądów jakiejś koterii). W nim tkwiło jako instynkt
1705 8 | kultury. Nowaczyński ma w głębi duszy ukryte bezwiedne
1706 8 | przetwarzającego silne temperamenty w źródła energii myślowej.
1707 8 | ludziom, tkwiącym bezsilnie w gnuśnym łożysku gnijącej
1708 8 | swoje szlamowate istnienie. W ludziach szuka Nowaczyński
1709 8 | Instynktem czuł on, że kultura, w której żywe siły życia są
1710 8 | wrogiem, jest formą martwoty. W tym poczuciu tkwi siła Nowaczyńskiego,
1711 8 | oszałamiające wprost wstrząśnienie. W świecie upiorów, szarlatanów,
1712 8 | ich fizyczne życie miało w sobie godność i piękno.
1713 8 | erotycznych pierwiastków w kulturze danego narodu jest
1714 8 | danego narodu jest zawsze w związku z zanikiem dziejowego
1715 8 | dziejowe - twórcze wytwarza w samem sobie atmosferę, w
1716 8 | w samem sobie atmosferę, w której istnieje pewien pierwiastek
1717 8 | groźnym: idzie on zawsze w parze z zanikiem rzeczywistej,
1718 8 | odpowiadającej za życie męskości. W współczesnym zobojętnieniu
1719 8 | zobojętnieniu za miłość, w zaniku jej, jako silnej
1720 8 | jako silnej namiętności, w lekceważeniu i banalizowaniu
1721 8 | pojęciem "wolnej miłości"), w histerycznym majaczeniu
1722 8 | jego wartości. Kto nie ceni w sobie czegoś jedynego, wyjątkowego -
1723 8 | gdy ją napotka. Gdy jednak w jakiejś kulturze szczepi
1724 8 | jest to znak nieomylny, iż w kulturze tej przemagają
1725 8 | samych siebie. Niewiara w miłość jest najgłębszą formą
1726 8 | religijnych, głębokich sił w człowieku lub społeczeństwie.
1727 8 | społeczeństwie. Niewiara w miłość, to niewiara w to,
1728 8 | Niewiara w miłość, to niewiara w to, aby życie samo mogło
1729 8 | śmieszności nieodłącznej w naszych oczach od przejęcia
1730 8 | spycha społeczeństwo nasze w coraz głębsze bagniska,
1731 8 | pozostaje coraz bardziej w tyle poza wymaganiami nowoczesnej
1732 8 | jest pęd naszej psychiki w kierunku odosobnienia; mniejsza
1733 8 | o przekucie swych dążeń w jasno określone stanowisko,
1734 8 | definitywne wypowiedzenie się w danej sprawie, nasi indywidualiści
1735 8 | dziejowego: jest to psychika w zasadzie swej bezczynna
1736 8 | nie umiem wyobrazić siebie w roli czynnego, żywego jego
1737 8 | przecież, istnieje moje ja, w nim mam się zamknąć. Świat
1738 8 | nietrudno się o tym przekonać. W momentach, gdy życie żąda
1739 8 | jakaś nieuchwytna granica w samem przejęciu się niemi.
1740 8 | niż ta, jaka obowiązuje w pismach. Literatura wychodzi
1741 8 | jej zaprzeczenia pozostaną w jej własnej sferze. Nie
1742 8 | pisarzowi, ograniczonemu w sposób istotnie typowy.
1743 8 | istotnie typowy. Co znaczy gest w życiu umysłowym ? Znaczy
1744 8 | zużytkowanie treści kulturalnej w sposób, nie mający nic wspólnego
1745 8 | surowych wymagań życia, w którym każda chwila raz
1746 8 | wszystkich innych, wrasta w nie jako ich niezmienna
1747 8 | ona? Gdy zajrzymy głębiej w treść sprawy - przekonamy
1748 8 | płciowe. Panowanie gestu w sztuce, literaturze, myśli -
1749 8 | hegemonia estradowej kokieterii w życiu narodu. Nasz polski
1750 8 | dzisiejszy związany jest w sposób wprost upokarzający
1751 8 | psychologii wrastają głęboko w nasze wnętrze, panują nad
1752 8 | strony tego, co dzieje się w tej zaczarowanej sferze.
1753 8 | działalność. Istnieje naprawdę w dziedzinie myśli to, co
1754 8 | męstwo nie jest podobne w niczym do nie obowiązującego,
1755 8 | przepływają, nie zmieniając nic w ich własnej choćby woli.
1756 8 | swobodę. To, co istnieje w nas jako bezwiedne, jest
1757 8 | niesprawdzonym, jako bezwiedne trwa w naszej duszy historia nie
1758 8 | opanowana, ukształtowana w sposób przypadkowy. I jakąż
1759 8 | gdy zniewoleni zostaną w ten lub inny sposób wypowiedzieć
1760 8 | Lekceważąco strąca się w nicość naukę, instytucje
1761 8 | narodowego - musi wyrodnieć w ten sposób. Bogactwo indywidualności
1762 8 | jednak życie?~Ernest Renan w swej historii Izraela, mówiąc
1763 8 | widzi jedną z jego przyczyn w hegemonii literatów, kunsztarzy,
1764 8 | daje się scharakteryzować w ten sposób. Świadomość kulturalna
1765 8 | różne grupy ludzkie, żyjące w warunkach niezmiernie różnych
1766 8 | na każdym kroku spotykamy w obrębie jednej i tej samej
1767 8 | kulturalnej, i można twierdzić, że w poszukiwaniu takiego ideowego,
1768 8 | społeczeństwa pozostaje w związku z bezprzykładną
1769 8 | psychologią. Jednostki są wolne w swej ideologicznej przypadkowości,
1770 8 | zasadniczymi ideami Karola Marksa.- W bardzo ogólnych rysach da
1771 8 | zajmującego nas przedmiotu w ten sposób. Wszechświatowy
1772 8 | sprzyjającą przetworzeniu go w samoistny, utrzymujący się
1773 8 | utrzymujący się o własnych siłach w nowoczesnym millieu wszechświatowym
1774 8 | naszego życia. Praca nasza, w najgłębszym znaczeniu tego
1775 8 | jedynie, czym będzie Polska w tym żelaznym, nieustannie
1776 8 | Francją - mówi Jan Krzysztof w słynnej powieści Romain
1777 8 | dostateczną energię, zmienia w mniej lub więcej rozległym
1778 8 | innych grup. Środowisko, w które wrasta dziś każda
1779 8 | inne nasze postanowienie. I w każdym razie, nawet biernie
1780 8 | rozstrzygamy o czymś, zmieniamy w jakimś nieuchwytnym i często
1781 8 | pragnąca życie swe zamienić w subiektywne, liryczne przeżywanie
1782 8 | wizja tego stanu rzeczy. W miarę, jak potęguje się
1783 8 | wprawiany przez samego człowieka w ruch - mechanizm władzy
1784 8 | mechanizm władzy jego nad sobą, w miarę jak coraz intensywniej
1785 8 | Wiemy, iż przełamuje się ona w jakimś nieskończenie skomplikowanym
1786 8 | nasze daje się zdefiniować w ten sposób: z minuty na
1787 8 | które niweczą się wzajemnie, w dziwny, bajeczny sposób
1788 8 | elektrycznością i ogniem. W skłębieniu ich potwornych
1789 8 | skłębieniu ich potwornych cielsk, w cieniu ich skrzydeł, pod
1790 8 | sprawą z tej strony, wniknąć w nią usiłujemy od strony
1791 8 | jednostek lub grup ich. W głębi dusz nawet, w samem
1792 8 | ich. W głębi dusz nawet, w samem wewnętrznym życiu -
1793 8 | wydaje się jakąś potworną grą w chowanego i jakiś Rabelais
1794 8 | nadludzki sposób życia. Ale w atmosferze kulturalnej rodzenie
1795 8 | odczuwa się dziś głównie w formie, że ktoś czy coś
1796 8 | dusz - oto rzucające się w oczy rzeczywistości psychologiczne
1797 8 | przyszłość i o tyle tylko ma ją w sobie, o ile dokonać zgoła
1798 8 | o ile wykuje i wychowa w sobie tak czującą, tak pragnącą
1799 8 | I ktokolwiek bądź staje w poprzek tego procesu, ktokolwiek
1800 8 | tragiczne natężenie, jest w rogiem klasy robotniczej,
1801 8 | sprzeniewierza się tkwiącemu w niej posłannictwu i zadaniu.
1802 8 | niewątpliwie czuje i myśli dziś w ten sposób pomimo demoralizującego
1803 8 | istota mogła być wyłożona w dostępnych dla każdego terminach
1804 8 | walki człowieka z żywiołem w sobie i poza sobą, ukazuje
1805 8 | stronnictwa były wyrażane zawsze w języku "ekonomicznej konieczności".
1806 8 | tylko tekstu nakreślonego w myśl zgoła innych metod.~
1807 8 | dziejowym, nie możemy uzasadniać w sposób szczegółowy naszych
1808 8 | że usiłujemy uwolnić się w ten sposób od postulatów
1809 8 | opieramy my swoją wiarę w przyszłość? Gdy jednak tak
1810 8 | pytanie, spostrzeżemy, że w ten sposób nikt z nami nie
1811 8 | prowadzić dyskusji. Idzie bowiem w tej całej sentymentalnej
1812 8 | wstydem: zużytkowujemy bowiem w nim jako swój przywilej
1813 8 | zjawisk. Nie możemy wżyć się w głęboki' tragizm tej prawdy,
1814 8 | polityczna całość nie bierzemy w nim udziału, że nie uda
1815 8 | jakie pod jego wpływem w nas zachodzą. Myślimy o
1816 8 | społeczeństwa. Nie umiemy w nich wyczuć tej zbiorowej
1817 8 | zbiorowej samoistnej woli, którą w nas zabijają. Przeciwstawiamy
1818 8 | jako wyższości. Utrwalamy w ten sposób i systematyzujemy
1819 8 | coraz szczelniej wciągani w mechanizm ogólnej europejskiej
1820 8 | niechęć natężonej pracy w całkiem niewzruszoną, aksjomatyczną
1821 8 | brak jest właściwie pełnią. W ten sposób powstaje jakieś
1822 8 | uświadomić sobie zmian, które w nas zachodzą i tworzymy
1823 8 | z nami. Istnieją u nas, w każdym kulturalnym Polaku
1824 8 | europejską, wytwarza sobie w niej pewien pozahistoryczny
1825 8 | życia. Nie wstępują one w żaden czynny stosunek, przeciwnie
1826 8 | się psychicznym zaciszem, w którym wypoczywa się po
1827 8 | wymagań kultury - mamy bowiem w głębi duszy zawsze jakąś
1828 8 | rozumieją. l nie widzi się, że w ten sposób coraz bardziej
1829 8 | Życie dokonywające się w społeczeństwie, nieustanne
1830 8 | tylko wyrasta, zamienia go w swoje własne, czysto subiektywne
1831 8 | istoty rzeczy: nie uznajemy w naszym własnym rzetelnym
1832 8 | stworzonym przez warunki, w jakich nasze życie się rozwija.
1833 8 | atmosferę nawyknień, tradycji, w samym języku zamkniętych
1834 8 | całością. Silnie ugruntowane w jednostce jest to, co zrosło
1835 8 | poziomie, uwstecznia się w swym rozwoju. Przoduje tak
1836 8 | procesem swego żyć i a stwarza w swych jednostkach te popędy
1837 8 | metafizykę - lecz o wyrobienie w sobie pewnych uzdolnień,
1838 8 | przetworzenia naszej kultury w atmosferę, sprzyjającą wyrastaniu
1839 8 | musimy pamiętać, że jesteśmy w innym położeniu : nasza
1840 8 | tym, co jest najbardziej w naszej mocy. Jeżeli świadomość
1841 8 | zrośnięci będziemy z sobą w tym, co nas osłabia, nie
1842 8 | co nas osłabia, nie zaś w tym, co jest naszą mocą,
1843 8 | społeczeństwa, wplecionego w wielki dziejowy organizm
1844 8 | przekształcającej się Europy, żyje w epoce. która wprost gnie
1845 8 | coraz nowych zagadnień, w epoce, która jest cała pogrążona
1846 8 | która jest cała pogrążona w jakimś głębokim, chemicznym "
1847 8 | zorientować się chociażby tylko w tym potwornym chaosie. Coś
1848 8 | zostało bezwiednie postawione w ten sposób. Polska jest
1849 8 | l trwa to spalanie dusz w fajerwerki liryzmu, ale
1850 8 | które zmieniły całą Europę w niezrozumiale coś, rozpościerające
1851 8 | wszędzie: widzimy bowiem w zjawiskach kultury to tylko,
1852 8 | je, odrywa od warunków, w których powstały. W ciągu
1853 8 | warunków, w których powstały. W ciągu ostatniego dziesięciolecia
1854 8 | zaś mi nie zaprzeczy, że w tej właśnie formie tkwią
1855 8 | tej właśnie formie tkwią w naszej świadomości kulturalnej
1856 8 | kulturalnej przyswajane w ciągu ostatnich lat zdobycze.
1857 8 | kultura została przetworzona w pozahistoryczne przeżycie,
1858 8 | pozahistoryczne przeżycie, w samopoznanie absolutu. O
1859 8 | pozahistoryczność właśnie. W czym ona już historii, związku
1860 8 | Chimera wprowadzili nas w kontakt z wieloma mało znanymi
1861 8 | dziejowego wykolejenia. Nie było w Polsce człowieka gorzej
1862 8 | kultur niż Miriam, który w sobie niehistoryczność specjalnie
1863 8 | następnie unicestwiała się w jego pozbawionym historycznego
1864 8 | jaźni za repertuar form, w jakich mogła ona wyrazić,
1865 8 | takich postaci i dzieł, w których z tych lub innych
1866 8 | konieczność rozpatrzenia form, w jakich ukazuje się zagadnienie
1867 8 | stosunku życia do sztuki w literaturach Zachodu, zbadania
1868 8 | pozaczasowości i pozadziejowości w literaturze. Uczynimy to
1869 8 | literaturze. Uczynimy to w następnym rozdziale, w którym
1870 8 | to w następnym rozdziale, w którym rozpatrzymy tworzenie
1871 8 | tworzenie się pojęć literackich w nowoczesnej Francji, gdyż
1872 8 | haseł, rozpowszechnionych w dzisiejszych środowiskach
1873 8 | trzeciej republiki. Zwracam w ogóle uwagę młodych naszych
1874 8 | poza rozpowszechnionymi w atmosferze kulturalnej i
1875 8 | kulturalnej i unoszącymi się w niej w formie pozaczasowych
1876 8 | i unoszącymi się w niej w formie pozaczasowych tworów
1877 8 | przeciwstawienie następnie w dalszym rozdziale pewnych
1878 8 | przede wszystkim wchodzącą w rachubę, gdy idzie o twórczość
1879 8 | życie wewnętrzne, nasze ja w stosunku do dziejowego,
1880 8 | dziejowego, zbiorowego życia, w którym bierzemy udział.
1881 8 | punktu głębokie rozdarcie w nowoczesnym życiu psychicznym.
1882 8 | znaczenie, te stany dusz zaś, w których wyraża się nasza
1883 8 | dziejami, zdają się posiadać w sobie coś wybitnie i specyficznie
1884 8 | znaczenie naszych przeżyć w ich odczuwaniu, modyfikujemy
1885 8 | odczuwaniu, modyfikujemy je w myśl jakichś abstrakcyjnych
1886 8 | duszę prądowi. Wyraża się w tym ciągle ten sam stan
1887 8 | życie nie jest ujmowane w kategoriach dziejowości.
1888 8 | przeżycie" - grasuje ono w krytyce i teorii literatury,
1889 8 | psychologii itp. Wypowiada się w nim scharakteryzowana powyżej
1890 8 | konstruktywnych sił duszy w drganiach, które nie wiedzą
1891 8 | który tak głęboko wrósł w samo usposobienie chwili,
1892 8 | ściśle z odrębnym i jedynym w swoim rodzaju urokiem twórczości
1893 8 | wmyślcie się następnie w czar poezji Hamsunowskiej.
1894 8 | niezależną od jego treści. W Wiktorze Hugo, Gladstonie,
1895 8 | zasada głębokiej, utajonej w jego dziełach poetyckiej
1896 8 | zawsze ucieczka przed życiem. W każdej chwili bowiem żyjemy
1897 8 | życia, każda chwila zawiera w sobie naszą pełnię. Mieć
1898 8 | samo dążenie wypowiada się w polityczno-społecznych aforyzmach,
1899 8 | zaważenia nie tym, czym się jest,w sobie, ale tym znaczeniem,
1900 8 | Życie samo jest jedyną mocą, w swej, głębszej od planów,
1901 8 | zatopionym, zasłuchanym w przemijających światach
1902 8 | przeżycie tego człowieka ma w sobie samem wartość i poza
1903 8 | będzie zrozumiane, że Hamsun w o wiele wyższym stopniu
1904 8 | nowoczesnego indywidualizmu. W Ibsenie mamy do czynienia
1905 8 | Indywidualista Ibsenowski wierzy w siebie lub musi w siebie
1906 8 | wierzy w siebie lub musi w siebie wierzyć, musi sam
1907 8 | innego krzewi się dzisiaj w Polsce pod mianem przeżycia.
1908 8 | nie uciekają przed niczym w życiu, idą one przed siebie,
1909 8 | one przed siebie, zachodzą w śmierć, w żywioł bezwzględnego
1910 8 | siebie, zachodzą w śmierć, w żywioł bezwzględnego tragizmu
1911 8 | irracjonalne ja, tak jak się umiera w melodramatach za ideę. Nie
1912 8 | rzecz przeżyta być może w rozmaity sposób, przy każdym
1913 8 | można każdą rzecz przeżyć w jakiś sposób i gdy wynikiem
1914 8 | i zmieniamy perspektywę w ten sposób, że nasza miłość
1915 8 | odpowiedzialność za każdy okruch życia, w naszym bezgranicznie indywidualnym
1916 8 | wszystkiego, czego nie umiem ująć w słowie, a co jednak czuję.
1917 8 | życia, na całą tę dziedzinę, w której wydobywa się psychika
1918 8 | wtem jej przejściu właśnie w tym jej rodzeniu się zetknięcia
1919 8 | istnienie zostaje tu wprowadzone w związek z przeżyciem każdej
1920 8 | przeszłość nasza: zanurzając się w samą organiczną głębię rodzącej
1921 8 | umiejscawia się właściwie w pewnej przeszłości indywidualnej,
1922 8 | czynienia z przepojeniem jedyną w swoim rodzaju, przybierającą
1923 8 | nieobecna. Ten marzyciel ma w sobie coś z drapieżcy, jest
1924 8 | drapieżcy, jest coś z piraty w jego beztroskliwości, u
1925 8 | liryzmie: wola zanika nawet w swych intelektualnych postaciach,
1926 8 | staje się tragizmem choćby w znaczeniu tylko umysłowego
1927 8 | jakieś zjawisko życia i czy w ogóle ma znaczenie, gdy
1928 8 | jakieś nieznane nam znaczenie w czymś, w czym my go znaleźć
1929 8 | nieznane nam znaczenie w czymś, w czym my go znaleźć nie umiemy.
1930 8 | pisarskiej, przewodnią zasadą, w myśl której piszą się utwory,
1931 8 | której piszą się utwory, w których coś z kimś się dzieje
1932 8 | tak dalece niewiadome, że w końcu ginie w ogóle sam
1933 8 | niewiadome, że w końcu ginie w ogóle sam ktoś, a nawet
1934 8 | coś jednak znaczyć mogą, a w każdym już razie apelować
1935 8 | stanu rzeczy.~Znajdujemy się w samym punkcie przecięcia
1936 8 | abyśmy zrozumieli, iż nie w tym dumnym wzniesieniu się
1937 8 | tym dumnym wzniesieniu się w sferę tworzenia, a więc
1938 8 | mechanizmu (ten termin obejmuje w mojej intencji całą t. zw.
1939 8 | determinizmu) filozofii twórczości w całkiem nowym znaczeniu.
1940 8 | Ukazuje się on jako dziedzina, w której człowiek sam siebie
1941 8 | tylko, gdy są one badane w sposób bardzo szczegółowy.
1942 8 | sposób bardzo szczegółowy. W dziedzinie twórczości człowiek
1943 8 | radością, człowieka, który jest w stanie dźwignąć cały ciężar
1944 8 | To jest ideał twórczości w sztuce, tworzenie obrazu
1945 8 | zmienia ich życie z katorgi w swobodne choć twarde zmaganie
1946 8 | Ocalają oni swą tożsamość w ciężkich pracach życia,
1947 8 | że powstaje ta twórczość w jednym skończonym obrazie.
1948 8 | punkt widzenia, który tylko w takim życiu może być osiągnięty -
1949 8 | osiągnięty - tworzy naokoło nas w pewnym stopniu tę. atmosferę
1950 8 | samo-wychowującej się swobody. W tym stopniu bowiem, uczymy
1951 8 | jest stany duszy, mające w samem swym istnieniu swą
1952 8 | złączą mu się one i zleją w niebywałe dotąd dzieło:
1953 8 | jako ten szczytowy punkt, w którym realizują się najdumniejsze
1954 8 | najdumniejsze określenia swobody, w którym dźwiga ona samą siebie
1955 8 | samą siebie rezygnacji. W pięknie poeta zapomina o
1956 8 | stwarza. Ująwszy samego siebie w nim, zaprzecza życiu, które
1957 8 | odrywa się od życia, zamyka w sobie i ze swego zawieszonego
1958 8 | i ze swego zawieszonego w słońcu trwania wyrzeka się
1959 8 | estetyczna kontemplacja zawiera w sobie bezwiednie cały system
1960 8 | zamieniona przez estetów w stan kontemplacji twórczość.
1961 8 | rzeczywistość ta posiada sama w sobie dostatecznie dużo
1962 8 | odgrywa on niewątpliwie w Anglii. Inaczej się mają
1963 8 | e racy i swego istnienia w sztuce, o którym mówiliśmy, -
1964 8 | zagadnieniem pierwszorzędnej wagi. W takim razie bowiem będziemy
1965 8 | wobec życia, odkryć sens w straszliwej walce. Miała
1966 8 | że jedyne znaczenie jest w niej, że dochodzi się do
1967 8 | ze zwycięstwa zamieniona w stan bezbolesnego trwania,
1968 8 | stronie olbrzymią różnicę w wyrobieniu smaku i talencie.~
1969 8 | próżno usiłowaliśmy znaleźć w samym procesie tym jakąś
1970 8 | komplikowaniem się środowiska, w którym narody europejskie
1971 8 | na nie, rozlewającą się w nim jak krew, odpowiedź,
1972 8 | Musi mieć odpowiedź tę w swej atmosferze kulturalnej,
1973 8 | międzynarodowości nauki i sztuki. Jest w tym bardzo wiele złudzeń,
1974 8 | intelektualną warstw kulturalnych w oderwaniu od całego społeczno-biologicznego
1975 8 | wykazałaby zawsze, że nawet w samych metodach naukowych,
1976 8 | samych metodach naukowych, w samem upodobaniu do takich
1977 8 | nie tylko z historią nauki w danym kraju, ale z nawyknieniami
1978 8 | moralnymi rozpowszechnionymi w nim, z całym stylem życia.
1979 8 | odbija bardzo wiernie w danej grupie społecznej
1980 8 | ludzie zajmujący się "nauką" w wulgaryzowanej jej formie
1981 8 | twierdzić wbrew faktom, iż w wewnętrznej strukturze nauki
1982 8 | filozoficzna są momentami w życiu narodu, w którym zostały
1983 8 | momentami w życiu narodu, w którym zostały wytworzone.
1984 8 | Tylko wtedy, gdy wrosną w życie danego narodu, gdy
1985 8 | mu ona tylko, przeżywa je w wyżej scharakteryzowany
1986 8 | stwarzane przez Młodą Polskę w pierwszym Jej rozpędzie
1987 8 | pierwiastki, które zawierały w sobie niejasne wizje wydobywającej
1988 8 | człowieka i społeczeństwa wizji- w indywidualną ucieczkę duchów,
1989 8 | indywidualną ucieczkę duchów, w stan usypiającej samą siebie
1990 8 | zasadniczym była i jest w mojej pracy filozofia. Od
1991 8 | sześciu-siedmiu lat usiłowałem w niej wywalczyć, zrazu dla
1992 8 | zrazu dla siebie, później w miarę sił' i wpływu dla
1993 8 | świadomości kulturalnej. W poszukiwaniu tym ulegałem
1994 8 | Człowiek, który chciałby w Polsce walczyć z samymi
1995 8 | nikogo. Gdy się zaś wchodzi w dziedzinę głębokiej i świadomej
1996 8 | pisze, nie ma się zamiaru w niczym przyczynić się do
1997 8 | nonszalancką pewność siebie, która w dalszym ciągu cechuje u
1998 8 | znaczenie zależnie od tego, w jaki sposób są one skoordynowane
1999 8 | dzisiejsze zagadnienia, wiarę w siebie.~ ~ ~
2000 8(*) | Czytałem np. w Kurierze Warszawskim nowelę
1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-3790 |