1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-3790
Part
2501 10 | świadomość ukształtowała się w ponadżyciowym zawieszeniu,
2502 10 | najdobitniejsze różnice w tych dwóch stanowiskach.
2503 10 | życie narodowe, wytwarzające w codziennej walce sam materialny
2504 10 | Jednostka może tu czuć i myśleć w rytmie wielkiej całości;
2505 10 | łączność z całością wnika w stany dusz, z których wyrasta
2506 10 | intensywna kultura: duch krąży tu w całym zbiorowym ciele. Jednostka
2507 10 | ciele. Jednostka nie ginie w niwelującym objęciu masy
2508 10 | objęciu masy i nie olbrzymieje w sztucznym, wyjaławiającym
2509 10 | postępowych dochodzi ona w tym ukształtowaniu, jakie
2510 10 | się wyrazić, wypowiedzieć w sposób nie wymagający żadnego
2511 10 | Społeczeństwo trzyma się w przyrodzie mocą nieustannego,
2512 10 | mocą praw, znanych tym, co w swym czynnym życiu stykają
2513 10 | psychiki ludzkiej, wypracowany w walce z żywiołem w sobie
2514 10 | wypracowany w walce z żywiołem w sobie i poza sobą jest wewnętrznym
2515 10 | zwłaszcza popularna odbija w sposób zgoła niewspółmierny
2516 10 | takiej. Członek demokracji, w myśl tego, com powiedział,
2517 10 | od tego, co go właściwie w życiu dźwiga, od swoich
2518 10 | niezależnie od wszystkiego, co w nim jest głęboko osobiste.
2519 10 | wyborczej kartce. Ta wprawiona w stan bezwzględnego wyjałowienia
2520 10 | psychika zaczyna wierzyć w swą wszechmocność, zaczyna
2521 10 | nieustanny proces życia. Francja w swojej historii umysłowej
2522 10 | wspólny rys, że tworzą myśl w środowisku nic wspólnego
2523 10 | pozwala przezwyciężyć żywioł w sobie przede wszystkim milionom
2524 10 | abstrakcje nauki pozostają w bardzo odległym związku
2525 10 | odbijają samo skomplikowane, w walce z żywiołem powstające
2526 10 | Psychika nasza trzyma się w pozaludzkim chaosie mocą
2527 10 | wyłuskać, trzeba było wżyć się w głębokie prądy nowoczesnej
2528 10 | Mickiewicza wolą łączyć w sobie przestarzałe frazesy
2529 10 | coś bardzo głębokiego, co w świecie życia do niczego
2530 10 | niczego nie służy, ale za to w świecie ducha wytwarza niepospolite
2531 10 | wytwarza niepospolite frazesy. W najbliższym czasie postaram
2532 10 | postaram się wykazać, że są w Kursie literatur istotnie
2533 10 | analogiczne stany dusz istnieją i w innych kulturach; miałem
2534 10 | sprawdzianem; i ono nie trwa w próżni, lecz w obcym, sile
2535 10 | nie trwa w próżni, lecz w obcym, sile tylko ustępującym
2536 10 | na jednostki wychowawczo w tym kierunku, uspasabiała
2537 10 | przekuć ją, przetworzyć w danym kierunku, że przeciwnie
2538 10 | każdy element działający w kierunku przeciwnym, każdy
2539 10 | dar mówienia o wszystkim w ten sposób, aby nigdy nie
2540 10 | wiadomo, czy myślą oni coś w danym razie, czy piszą sobie
2541 10 | wschodni pana Górskiego w myśli jego nie oznacza nic
2542 10 | przez zrozumienie swej roli w zbiorowym procesie, lecz
2543 10 | treść psychiczna wtłoczona w nią przez dzieje jest czymś
2544 10 | stwarzający swe życie. I w człowieku Wschodu i w człowieku
2545 10 | I w człowieku Wschodu i w człowieku Zachodu ma miejsce
2546 10 | ich uzdolnić do typowego w każdej z tych kultur stosunku
2547 10 | człowiek Zachodu, i to w znacznej mierze przez sztukę
2548 10 | przez sztukę właśnie, tworzy w sobie psychikę indywidualną,
2549 10 | znaczenie, gdy pozostają w związku z tradycją narodową.
2550 10 | indywidualność musi zawsze pozostawać w związku z tradycją własnego
2551 10 | przetwarza daną narodową tradycję w kierunku zgodnych z wymaganiami,
2552 10 | narodów sprawdzianów, czy też w kierunku wręcz przeciwnym.
2553 10 | Trybuny ludów wyczytać, że jej w próżni bezdziejowej wyrosła,
2554 10 | próżni bezdziejowej wyrosła, w kierunku bezdziejowości
2555 10 | duchowej pracy dokonanej w ciągu ostatniego tylko stulecia
2556 10 | chwytająca powstawanie życia w całym jego bogactwie. A
2557 10 | samym procesem życia, jeżeli w samych sobie nie wydźwigniemy
2558 10 | samych siebie nie przekujemy w członków swobodnego, tragicznego
2559 10 | fikcjami polityki wniknąć w sam żywioł, sam miąższ życia,
2560 10 | dźwigać dusze, sprzymierzać je w tajnym sprzysiężeniu, nie
2561 10 | tajnym sprzysiężeniu, nie w partii, nie w zakonie, lecz
2562 10 | sprzysiężeniu, nie w partii, nie w zakonie, lecz w samym codziennym
2563 10 | partii, nie w zakonie, lecz w samym codziennym mozole -
2564 10 | narodów, zrozumieć Europę w jej głębokości i pięknie.
2565 10 | rozumieć to, czego ona sama w sobie nie rozumie, zrosnąć
2566 10 | bowiem będzie działać na nas w naszym duchowym życiu Europa,
2567 10 | dźwignąć ponad nią, ująć ją w jej niejasno stwarzanym
2568 10 | grunt dla naszych dusz, w nie trzeba zapuścić kotwicę
2569 10 | trzeba zapuścić kotwicę woli, w nim ostać się, dla niego
2570 10 | siebie. Co więcej, gdy szuka, w czyim ręku jest ostateczna
2571 10 | życiem, gdy ginie mu ona w oczach, czuje on się opuszczonym,
2572 10 | ludzkości zgubę, bo wiary w to, że człowiek jest tylko
2573 10 | marzył sobie Renan - śnił w chwilach przerażenia Dostojewski.
2574 10 | dialektyki literackiej: w rzeczywistości bowiem rozwiązanie
2575 10 | Człowiek nowoczesny rodzi się w Europie, - choć o tym świat
2576 10 | zmieniających całe życie gatunku w jakąś krwawą krotochwilę
2577 10 | Kultura nowoczesna - choć żyje w pojedynczych głowach - jest
2578 10 | człowieku, kulturze, życiu w kategoriach dramatu, który
2579 10 | dramatu, który rozgrywał się w XIX stuleciu w świadomości
2580 10 | rozgrywał się w XIX stuleciu w świadomości kulturalnej.
2581 10 | Szematycznie da się on przedstawić w następujących trzech fazach:
2582 10 | rzeczywistości i wstępuje z nią w taki lub inny stosunek,
2583 10 | pewnej, obiektywnej podstawy w działaniu ludzi ani w ich
2584 10 | podstawy w działaniu ludzi ani w ich świadomości, ani w ich "
2585 10 | ani w ich świadomości, ani w ich "niezależnej rzeczywistości",
2586 10 | wynik ten bywa odczuwany w sposób niezmiernie różnorodny
2587 10 | naukowej i empiriokrytycyzmu, w sztuce naturalizm, parnasizm,
2588 10 | sztuce naturalizm, parnasizm, w polityce między innymi marksizm
2589 10 | olbrzymiego procesu wytwórczego, w którym nie bierze udziału,
2590 10 | za przeżycie, powstające w pewnych specjalnych warunkach,
2591 10 | przedstawia się dla niej w dwóch zasadniczych grupach:
2592 10 | świadomości kulturalnej w tym jej stadium jest tylko
2593 10 | konsekwencją tego, co zajdzie w pierwszej grupie, w której
2594 10 | zajdzie w pierwszej grupie, w której ona działa i przebywa.
2595 10 | uczucia obcości, wniesionego w życie zbiorowe przez izolowaną
2596 10 | myśli, wykrystalizowane w tępe zadowolenie z siebie
2597 10 | dorobkiewiczom teorii jest w tych postulatach najniedorzeczniejszego
2598 10 | nie iść głębiej i pozostać w granicach "kulturalnej świadomości" -
2599 10 | poznania", świadomość staje się w oczach swych zdolną do działania,
2600 10 | działania biorących udział w życiowym procesie ludzi,
2601 10 | natury społeczeństwa. Mamy tu w formie do gruntu antypatycznej,
2602 10 | własne przeżycia, wierzy w prawzorowość własnych swych
2603 10 | konkluduje Gobineau, prawda w ogóle jest fikcją, istnieją
2604 10 | na tamtą stronę złudzeń w tę dziedzinę, w której jesteśmy
2605 10 | złudzeń w tę dziedzinę, w której jesteśmy nic nie
2606 10 | przekształceń świadomości bezczynnej w najgłębszym znaczeniu, świadomości
2607 10 | rzeczywiste tego tak bogatego w treść XIX wieku.~Atmosfera
2608 10 | scharakteryzowana może być w ten sposób, że na powierzchni
2609 10 | Cały ten dramat odbywa się w granicach świadomości, zamkniętej
2610 10 | swego osamotnienia, wrosnąć w sam proces pracy, rozpławić
2611 10 | intelektualnego posiadania w twardym i trwałym męstwie
2612 10 | nieustannie złudzeniem, że w jej wnętrzu dokonywa się
2613 10 | procesu, który rozstrzyga w jej oczach o wszystkim.
2614 10 | narodzie, która nie jest w stanie zdać sobie sprawy,
2615 10 | sobie sprawy, jaką rolę w życiu swego narodu spełnia,
2616 10 | życiu swego narodu spełnia, w jaki sposób przyczynia się
2617 10 | zbiorowego narodowego życia w wystarczający sobie organizm,
2618 10 | sobie organizm, nie będzie w stanie zrozumieć nic ani
2619 10 | stanie zrozumieć nic ani w sobie, ani naokoło siebie,
2620 10 | oryginalności. Wszystko, co głębokie w nas, istotne, twórcze, wiąże
2621 10 | twórcze, wiąże nas z grupą, w której wytkane zostało:
2622 10 | Zrozumieć to, wejść duszą całą w tę potężną walkę i pracę,
2623 10 | zrozumieć, że wrastając w to życie, wrastamy w samo
2624 10 | wrastając w to życie, wrastamy w samo twórcze dno duszy naszej:
2625 10 | odciętych od życia, żyjących w fikcyjnych otoczeniach dusz,
2626 10 | zbiorowym trudem, wytworzyć w sobie ogarniającą go świadomość,
2627 10 | Mickiewicza myśli i pracuje w taki sposób? Rzeczywiste,
2628 10 | szablonów europejskich; a w zakątku duszy hoduje się
2629 10 | dzisiejszych zagadnieniach życia w kategoriach narodowego istnienia,
2630 10 | tj. wszystkiego, co jest w Polsce stwarzającą swą podstawę
2631 10 | swobodnego od pracy, wierzącego w siebie. I oto mamy oko w
2632 10 | w siebie. I oto mamy oko w oko dwa zasadnicze fakty
2633 10 | pracy typów nie jest już w stanie, nie będzie już nigdy
2634 10 | stanie, nie będzie już nigdy w stanie wierzyć w swą wartościowość
2635 10 | już nigdy w stanie wierzyć w swą wartościowość i jednocześnie
2636 10 | sobie, o swoim nowym życiu w kategoriach rozkładających
2637 10 | może znaleźć ten proces w istniejących formach tradycji
2638 10 | prawo stać się mogą formami, w których zdoła ująć sam siebie
2639 10 | ośmieli się kto twierdzić, że w tym kierunku została wyzyskana
2640 10 | co ją wyłoniło. Pracując w świecie poza nami lub w
2641 10 | w świecie poza nami lub w sobie, usiłujemy wymóc na
2642 10 | nasze dzieło, usiłujemy w sposób stanowiący właśnie
2643 10 | porozumieć się z nim. I w procesie pracy porozumienie
2644 10 | zasadniczych pojęć o świecie.- W codziennej, wielomilionowej
2645 10 | wytwarza sobie sam świat, w jakim żyje, ten świat przepojony
2646 10 | niego wraca wszystko, co w naszym życiu jest istotne.
2647 10 | nas i dźwiga; wola nasza w nim tylko ma podstawę w
2648 10 | w nim tylko ma podstawę w świecie. Z niego bowiem
2649 10 | życiowego, zespoleniem się w nim całej polskiej myśli,
2650 10(***) | ale absolutnie nie wchodzi w rachubę, jako filozof.~
2651 11 | religijnego życia. Może to w ogóle stanowić interesujące
2652 11 | interesujące zagadnienie, w jakiej mierze katolicyzm
2653 11 | jakiej mierze katolicyzm jest w stanie wytwarzać swoje własne
2654 11 | uczuciowe i wzruszeniowe, w jakiej mierze może on się
2655 11 | starały się zrozumieć ją w tym, co jest dla niej najistotniejsze.
2656 11 | pracy narodów był badany w sposób nie mniej poważny,
2657 11 | rozumie się roli, jaką odgrywa w życiu elity umysłowej francuskiej
2658 11 | się dziś coraz bardziej w intelektualnie rozwiniętych
2659 11 | katolickiej", wyhodowania w sobie katolickiej struktury
2660 11 | konieczniejszym, że katolicyzm zawiera w sobie ten specyficzny "pathos"
2661 11 | że istnieją już podobno w Niemczech "gminy" Kasprowiczowskie.
2662 11 | podziwianych dzieł twórców. W ten sposób odżegnują się
2663 11 | Podziw i uznanie wyłączają w Polsce rozumienie w wyższym
2664 11 | wyłączają w Polsce rozumienie w wyższym chyba jeszcze stopniu,
2665 11 | światy ducha, trzy różne w sobie zamknięte formy samowiednego
2666 11 | właściwie nie można przebywać w światach tych jednocześnie,
2667 11 | Kasprowicza, nie będzie w stanie wżyć się jako w swój
2668 11 | będzie w stanie wżyć się jako w swój świat duszy w twórczość
2669 11 | jako w swój świat duszy w twórczość Żeromskiego, a
2670 11 | zawsze utrwalone, mające w sobie całą grozę tragicznie
2671 11 | z Bogiem, jedynie mową, w której odbywa się wieczny
2672 11 | z jaką rozwija się ona w jego twórczości, gdy się
2673 11 | dostatecznie głęboko i szczerze w świat duchowy poezji Kasprowicza*.
2674 11 | sam żar, który wybuchał w ikonoburczych krucjatach
2675 11 | piagnonów przeradzał się w sztukę i kształt w duszy
2676 11 | przeradzał się w sztukę i kształt w duszy Michała Anioła, był
2677 11 | ożywiającym i trawiącym ogniem w piersi Botticellego. Zdaje
2678 11 | stosunku religii i sztuki tkwi w założeniach psychicznych
2679 11 | towarzyszką, śmiercią. Kto w tych jego kartach nie wyczuje
2680 11 | akcentu, ten akcentu tego w ogóle nie słyszał, nie wie,
2681 11 | słoneczność Ariostowskiego świata w ogniu rozżarzonego sumienia.
2682 11 | on tworzył dumę i tragizm w młodej duszy Michała Anioła,
2683 11 | wszystko dobroć przeradzała się w nieskończoną, niwelującą
2684 11 | Kasprowicza. Sztuka jego jest w nieustannym związku z perypetiami
2685 11 | wewnętrznego odkupienia: w niej oddychają jego chwile
2686 11 | przebaczenia. Niech wiara zgaśnie w sercu - a czystość, dla
2687 11 | jest czyste, zmieni się w spopielała obojętność zużycia
2688 11 | przepłynęły gdzieś, zapadły w podziemia: straszy tylko
2689 11 | popłynęło kędyś, skryło się w czeluściach serca, pozostała
2690 11 | poprzez pierś naszą, czy w samej rzeczy patrzyliśmy
2691 11 | patrzyliśmy śmiertelnymi oczami w bezmiar życia? Stoimy teraz
2692 11 | nikim i niczym: patrzymy w świat pustymi oczami Jorykowej
2693 11 | oczami Jorykowej czaszki, w martwej ciszy rozlega się
2694 11 | to trwa - trwa, gdyż jest w gruncie rzeczy tylko bezużyteczną,
2695 11 | wszystkim, co tworzy on z nami i w nas, obcować jak z wielkim
2696 11 | nas ku szczytom, nurzają w głębinie, trzeba świadomością
2697 11 | samego siebie rozpławić w wielkiej, przez współczucie
2698 11 | koteryjnych haseł. Ja maleje w oczach głęboko żyjącego
2699 11 | wznoszenia. Można brać i nadal w życiu udział nawet własnym
2700 11 | całe znaczenie ich jest w tym głębokim tętnie, które
2701 11 | tylko dusza nasza, pogrążona w nich i cały świat jako jej
2702 11 | wracają ku niemu, niosą go w sobie, rozpławiają, zastygają
2703 11 | rozpławiają, zastygają w nim. Jest tylko dymiące
2704 11 | tęsknoty i szały rozpostarte są w próżni jak struny. Bóg i
2705 11 | to Bóg znikł jak słońce w falach oceanu, dusza wre,
2706 11 | znowu on jeden - jedyny w wiecznej chwale, w niedosiężnym
2707 11 | jedyny w wiecznej chwale, w niedosiężnym majestacie,
2708 11 | płacz dzieci. Dusza wpada w grząskie moczary, blady
2709 11 | niemu ramiona, i jemu zimno w tej strasznej szarudze,
2710 11 | szarudze, jego świetność ginie w liściach drzew, jęk wichrów
2711 11 | ginąca dusza, więc wzbiera w niej żal nad jego straszną
2712 11 | zagłodzone chłopskie dziecię w zapartej chacie, a moczar
2713 11 | rozdeptuje duszę na proch, drga w każdym zmiażdżonym wspomnieniu.
2714 11 | ukojenia, pali gorączką, gna w obłęd.~Umarł Bóg, jest tylko
2715 11 | głębiny płacz. Skąd płacz w spalonej duszy? Szemrzą
2716 11 | drzewo migdału, cały jest w kwieciu i woni, łagodnym
2717 11 | ten Bóg i na klęczkach, w skrusze, pełznie ku niemu
2718 11 | przestwór, bezwinność wstępuje w samo ciało grzechu, w upojenie
2719 11 | wstępuje w samo ciało grzechu, w upojenie rozkoszy, w taniec
2720 11 | grzechu, w upojenie rozkoszy, w taniec Salome - wszystko
2721 11 | Otacza on jak niebo, grzebie w sobie jak ziemia, opasuje,
2722 11 | serce ludzkości żyje tu. Tam w świecie wali w nie praca
2723 11 | żyje tu. Tam w świecie wali w nie praca jak młot, trawi,
2724 11 | przenosi wzruszenie, jest ono w piersi niezmierzonej Boga,
2725 11 | niezmierzonej Boga, to znowu godzi w nią z naszego serca jak
2726 11 | martwy kruszec, ciśnięty w płomienie, mącący jego jasność,
2727 11 | jasność, zarysowujący się w wiecznym ogniu przypadkową,
2728 11 | twórczości - to wyolbrzymione w samotności ludzkie serce,
2729 11 | ludzkie serce, rwące się w kawały gdzieś ponad światem,
2730 11 | ono; jak ono, rwące się w męce i bólu, zacichający
2731 11 | męce i bólu, zacichający w tęsknocie, - sobowtór duszy
2732 11 | towarzysz jej, jej Bóg. A w dole jest świat krzywd,
2733 11 | zapamiętale spychający się w zatracenie, pożerający się
2734 11 | rzeczywiste, takie jakim ono jest w swoim twardym świecie, jest
2735 11 | aby mogła znaleźć sobie w życiu pewne i trwałe stanowisko,
2736 11 | aby nie pociągnęła jej w czym fatalność, która jutro
2737 11 | Życie trwa i wpleciona w nie psychika cierpi jego
2738 11 | Ale jego czyn, życie to, w którym bierze on udział,
2739 11 | bierze on udział, budzi w jego niezwiązanej z żadnym
2740 11 | ludzka, nie znajdująca siebie w stworzonym przez zbiorowy
2741 11 | dziedzina duszy wyzwala się w poezji jak w ponadspołecznym,
2742 11 | wyzwala się w poezji jak w ponadspołecznym, ponadludzkim
2743 11 | przez tysiączne sprzeczności w życiu ludzie jednoczą się
2744 11 | życiu ludzie jednoczą się w wielkim, łkającym ponad
2745 11 | włada ona nami, jesteśmy w nią tak wpleceni, że ulegamy
2746 11 | istnienie. Nie jesteśmy w stanie sprawić, aby te związki
2747 11 | przestały istnieć, wszystko w naszej duszy, wszystko,
2748 11 | duszy, wszystko, co jest w niej konkretne, co może
2749 11 | to należy do tego życia, w którym wszystko jest nieustanną
2750 11 | możemy się od niej uchylić. W niej jest nasze życie, nią
2751 11 | która nie ma ucieczki ani w życiu, ani w śmierci; trwać
2752 11 | ucieczki ani w życiu, ani w śmierci; trwać musi ona
2753 11 | trwać musi ona wszczepiona w ludzkie rojowisko. Sama
2754 11 | ludzkie rojowisko. Sama w sobie jest bezsilna: nie
2755 11 | potrzebuje - skłamie. Muszą w każdym istnieć dziś wybuchy
2756 11 | twierdzić, że człowiek może w ogóle tak samego siebie
2757 11 | jest to moje zdanie. Nawet w walczącym, heroicznym obozowisku
2758 11 | obozowisku musi być moment, w którym ponad dzieło swe
2759 11 | jeszcze. Gdy nie ma już w duszy nic ciekłego, gdy
2760 11 | ciekłego, gdy nie szumią już w niej żadne fale, może ona
2761 11 | jeżeli nie przychodzą już w nich momenty samotnego zatopienia
2762 11 | momenty samotnego zatopienia w sobie, wielkiej ciszy duszy.
2763 11 | nasz - muszą gdzieś być w czasie, gdy trwa nie znające
2764 11 | upaja. Kto nie czuje się w niczym wobec dnia dzisiejszego
2765 11 | bezsilnym, kto nie czuje się w niczym niewolnikiem twardej
2766 11 | życia. Kto całego siebie w swoim dziś poznaje, ten
2767 11 | To wszystko dzisiaj jest w naszej, nie znającej siebie
2768 11 | znającej siebie samotności, w wietrze, który szumi, w
2769 11 | w wietrze, który szumi, w duszy naszej, która z nim
2770 11 | wicher, jak organ bijąca w sklepienia. Liryzm jako
2771 11 | sentymentu, - lecz liryzm-dusza, w której rozpławiły się już
2772 11 | uznaje tu już świata, ma go w sobie; inaczej byłby liryzowaniem
2773 11 | Whitmana. Być może wchodzi tu w grę jakaś moja osobista
2774 11 | ma zawsze kształt, tkwi w dokonanym dziele, które
2775 11 | jednak a la Wiktor Hugo i w ogóle spostrzeże może kiedyś
2776 11 | Wiktorem Hugo i że żyje w nim najsilniej nie to bynajmniej,
2777 11 | nie to bynajmniej, co jest w wielkim poecie największe.
2778 11 | Plastyka Wiktora Hugo miewała w sobie nadmierną wypukłość
2779 11 | ta geograficzna ekstaza; w każdym zaś razie przychodzi
2780 11 | dusza tu utwierdza się w wierze, nie czuje się ona
2781 11 | dźwiga go z siebie, jest cała w jego ucisku, w dźwigającym
2782 11 | jest cała w jego ucisku, w dźwigającym sklepienie wysiłku;
2783 11 | trwała całość, całość wrasta w pojedyncze dusze, zawisa
2784 11 | własnej naszej samotnej drogi, w głębi duszy napotykamy je,
2785 11 | Jest to wielkie zbratanie w dziele. Dusze dźwigają wielki
2786 11 | Dusze dźwigają wielki gmach, w którym żyją, a jednocześnie
2787 11 | uściśnienie rąk, kołacą w nich drżące o siebie nawzajem
2788 11 | nieograniczonego wzrostu. Istnieje w nim obok ustosunkowania
2789 11 | Kasprowicza jest zjednoczeniem w uczuciu poza dziełem, poza
2790 11 | nieustannej walki, utrzymuje ich w stanie rozterki, gorączkowego
2791 11 | niezależnie od tego, co czynią w życiu. Dusza staje się tu
2792 11 | samotność. Wielki żywioł bierze w swą pierś całe ludzkie,
2793 11 | błyskawice, krwawe oblicza migocą w falach; i ponad to wszystko
2794 11 | jest, tym samotnym, bijącym w ślepy przestwór słupem:
2795 11 | ślepy przestwór słupem: w sobie ma wszystko, komuż
2796 11 | samotność Kasprowicza ma w sobie wszystkie twory historii.
2797 11 | Historia została tu wchłonięta w ciemny żywioł ludzkiej woli
2798 11 | żywiołem krwawiącym się w mroku, rozrywającym własną
2799 11 | mało kto tu dochodził. W tej głębinie tworzył Beethoven.
2800 11 | pozahistorycznym: wzięło w siebie słońce kultury, rozpławiło
2801 11 | słońce kultury, rozpławiło je w sobie i tak spotężniałe
2802 11 | tak spotężniałe wróciło aż w samą głąb ludzkiego, pierwotnego
2803 11 | pierwotnego żywiołu. Tu się jest w obecności tych potęg, które
2804 11 | korzeniami swej psychiki w jednej i tej samej dziejowej
2805 11 | odnajdziemy we wszystkim, co jest w danej epoce głębokie, a
2806 11 | Konieczność ta jednak nie zawsze w ten sam sposób załamuje
2807 11 | sam sposób załamuje się w różnych indywidualnościach.
2808 11 | wznosi ona i osamotnia w drodze całkiem określonego
2809 11 | znaczenia. Są wypadki jednak, w których sam proces walki
2810 11 | jednak jest coś z prawdy w twierdzeniu, że Staff jest
2811 11 | Kasprowicza. Nie jest on już w żadnym razie synem ziemi;
2812 11 | synem ziemi; żyć zaczął w regionach nadpowietrznej
2813 11 | Staffa jest ten moment, w którym myśl kulturalna zdaje
2814 11 | wymienię tu jeden z rzadkich w Polsce europejskich umysłów -
2815 11 | transfiltracje myśli, wyników kultury w wrażliwość, bezpośrednią,
2816 11 | określoną rzeczywistością w atmosferze eterycznej swobody.
2817 11 | najbardziej samodzielne, w każdym zaś razie - życie
2818 11 | poczuciem, że nie ma formy życia w otaczającej rzeczywistości
2819 11 | stać się nią. Nieobecne w życiu prawo wytwarza ponad
2820 11 | wytwarza ponad życiem pustkę, w której przeciwstawia się
2821 11 | pustka negacji, swobody, w której istnieje tylko myśl,
2822 11 | wytworem dziejowym. Gdy żyjące w niej j a uważa się za wystarczający
2823 11 | wysiłkowi. "Być czymś" jest w świecie Staffa zawsze pomniejszeniem,
2824 11 | wierne odbicie stanu rzeczy, w którym sława jest nieobecna,
2825 11 | rycerskiego charakteru w historii świata, w którym
2826 11 | charakteru w historii świata, w którym honor nie wyrasta
2827 11 | widzieć formy godne życia w utrzymujących się na powierzchni
2828 11 | stało się nie poznającym się w żadnych kształtach, głębszym
2829 11 | jak u Kasprowicza, swobodą w międzyplanetarnej próżni
2830 11 | trafnie określił Jan Sten; w swym powietrznym państwie
2831 11 | sny stają się, wpadłszy w pierś bezsłonecznych wędrowników,
2832 11 | chce swobodne tchnienie w świat, napotyka ono na słonecznym
2833 11 | Czekała ona, by wstąpić w ciało zwycięstwa. Nie jest
2834 11 | kulturalnej współzależności, jest w tym osobista zasługa Staffa.
2835 11 | subiektywizm traktuje on w sposób obiektywny: usiłuje
2836 11 | Pozostawiony sam z sobą w pustce nie zatracił woli;
2837 11 | zdołał wpleść swego życia w wielki plan dziejowy, lecz
2838 11 | mitów", tj. lirycznych w tym znaczeniu, że odpowiadają
2839 11(*) | pewna uwaga: mało jest dzieł w naszej literaturze, które
2840 11(*) | literaturze, które byłyby w takim stopniu przepojone
2841 12 | fizjognomii duchowej nie mamy dziś w literaturze polskiej. Wydaje
2842 12 | Wydaje mi się, że nie ma go i w współczesnym piśmiennictwie
2843 12 | żyć, nie pozostawiając w samym sobie śladu, poza
2844 12 | wiary, przekonań wchodzi w bezpośredni związek z psychofizjologiczną
2845 12 | ciało ukazuje się mistykowi w świetle jego wierzeń jako
2846 12 | opanowana i pojęta jedynie w związku z tą historią. Gdy
2847 12 | życie jest jedyną dziedziną, w której może ten absolutny
2848 12 | muszą zdarzać się momenty, w których treść w ten sposób
2849 12 | momenty, w których treść w ten sposób wyhodowana w
2850 12 | w ten sposób wyhodowana w duszy zlewa się z jakimś
2851 12 | życie płynie. Gdy zaś raz w ten sposób nasze własne
2852 12 | wyrzucone poza nas, tworzy ono w nas coraz głębsze i stalsze
2853 12 | Gdy następnie człowiek, w którym takie przeistoczenie
2854 12 | tę rzeczywistość, która w nim w ten sposób żyje, powstaje
2855 12 | rzeczywistość, która w nim w ten sposób żyje, powstaje
2856 12 | wrażenie, że przeżywa on coś w świecie, o którym inni wiedzą
2857 12 | środkiem, wzbogacającym je w nową treść. Na ogół więc
2858 12 | jej życia, która pozostaje w mniej lub więcej bezpośrednim
2859 12 | własny jej organizm tracą w oczach jednostki swą samodzielność,
2860 12 | życia tej treści, która w ten sposób nad nią panuje.~
2861 12 | intelektualne, znika on w oczach jednostki poza tymi
2862 12 | zindywidualizowane; jest w samej rzeczy bowiem ściśle
2863 12 | określonym przeżyciem, faktem w najściślejszym znaczeniu
2864 12 | świadomości mistycznej. W zasadzie są to zjawiska
2865 12 | poznania. Natura założeń jest w nich różna, niemniej jednak
2866 12 | niemniej jednak istnieją one w obu wypadkach. Istnieje
2867 12 | innych typów. Sądzę nawet, że w utajonej formie istnieje
2868 12 | myśl jednak bywa spychany w dziedzinę podświadomego.
2869 12 | gdzie uczony zaczyna wierzyć w naukę, w swą naukę, gdzie
2870 12 | zaczyna wierzyć w naukę, w swą naukę, gdzie występuje
2871 12 | naukę, gdzie występuje on w jej imieniu z życiowymi
2872 12 | jak instrument stworzony w pewnych specjalnych warunkach
2873 12 | myśl wyszkoloną staje się w oczach uczonego siłą samych
2874 12 | rzeczywistości. Wsiąkają w nie wszystkie te uczuciowe
2875 12 | rozwikływania trudności; w ten sposób zmieniają się
2876 12 | zmieniają się te pojęcia w potężne, starsze od człowieka,
2877 12 | polega na głębokich różnicach w charakterze ich wzruszeniowego
2878 12 | stąd i jego filozofia jest w zestawieniu ze Spencerowską -
2879 12 | grecką (z epoki schyłku może) w porównaniu jakby do kwakierskiej
2880 12 | polega zawsze na tym, że w pewnym momencie uczucie
2881 12 | intelektualnej analizy. W ten sposób możemy ogólnie
2882 12 | organicznych i uczuciowych w przęsło naszego intelektualnego
2883 12 | bezpośrednim wtargnięciem "bytu" w życie pozahistorycznej,
2884 12 | którego są one wynikiem, w bezpośrednie obcowanie absolutnej
2885 12 | Naukowością nazywa się bowiem w filozofii brak krytyki i
2886 12 | Mistyk jest człowiekiem, w którego duchowym życiu historia
2887 12 | mistyczna, dążąca do roztopienia w sobie indywidualnych przegród,
2888 12 | erotyczne odgrywały wielką rolę w obu tych strukturach psychicznych.
2889 12 | seciny, - wszystko to należy w równej mierze do tego samego,
2890 12 | racjonalistycznych. Musi istnieć w mistyku i naokoło niego
2891 12 | pozwalająca mu wierzyć w swą prawzorowość, nie dostrzegać
2892 12 | indywidualność przetwarza się w jego oczach w bezosobowe
2893 12 | przetwarza się w jego oczach w bezosobowe światło, które
2894 12 | rozpłynąwszy się najpierw w pewnej historycznej treści,
2895 12 | pewnej historycznej treści, w pewnym "świecie". Nie zdaje
2896 12 | i ryzyka: przeciwnie to, w czym on się rozlał, stopił,
2897 12 | epickim, o którym pisaliśmy w jednym z poprzednich rozdziałów.~
2898 12 | odpowiedzialnym udziale w wielkim heroicznym dziele
2899 12 | przez świadomość prawną jest w granicach ludzkości bezwzględne;
2900 12 | rzeczywistości, przeprowadza w świadomości granicę między
2901 12(*) | przybliżeniem zmiany zachodzące w ciałach przyrodniczych" -
2902 12(*) | społeczny 1907) przedruk w tomie prac moich p.t. Idee.~
2903 12(**) | doświadczenia, które uzasadnia w oczach świadomości pojęcia
2904 12 | nie możemy myśleć o sobie w kategoriach epickich i ta
2905 12 | inna postać mistyki wtarga w nasze życie. I rzecz charakterystyczna:
2906 12 | które jako takie nie zdołało w sobie ujrzeć kształtu prawa,
2907 12 | prawa nie dorósł, wyrasta w swych oczach ponad nie.
2908 12 | poza prawem świadomości.~W otaczającej nas atmosferze
2909 12 | która nie wie, czy jest w ogóle do czegokolwiek bądź
2910 12 | dezerterstwo poza życie w świat absolutnego cienia,
2911 12 | wpływem Mereżkowski, nie są w stanie doprowadzić do form
2912 12 | ciekawych jej polskie chłopięta.~W kulturalnej formie "proteguje"
2913 12 | duszę jednostki, wchłaniała w siebie całą zawartość, nie
2914 12 | życia. Mistyk może nie być w stanie określić za pomocą
2915 12 | on, czym one nie są, ma w sobie miarę wszystkich rzeczy.
2916 12 | zmierzający do rozpławienia go w jakimś "wydaje się", "być
2917 12 | przypuszczasz, niż zakładasz to w swoim czynie". I to wieczne "
2918 12 | nieokreślone, rozpławiające w sobie wszelką konkretność
2919 12 | tajemniczością istnienia. W poezji Tadeusza Micińskiego
2920 12 | właśnie dlatego, że istnieją w tej poezji pierwiastki,
2921 12 | poezji pierwiastki, dążące w kierunku woli, prometeistycznego
2922 12 | oprzeć się na sobie, lecz w momencie, gdy stawała przed
2923 12 | nieprawdziwa legenda. Było w Micińskim poczucie całkowitego
2924 12 | jeszcze jasno zrozumiał, że w każdym okruchu duszy ludzkiej
2925 12 | nad żywiołem, o stworzenie w nim własnej swobody, że
2926 12 | obleganym przez chaos, że w każdym momencie i zawsze
2927 12 | mogłoby znaczyć. Odnaleźć w swym życiu znaczenie, to
2928 12 | znaczenie, to znaczy wejść w pakt z chaosem, rozpłynąć
2929 12 | z chaosem, rozpłynąć się w nim: los odwieczny wszystkich
2930 12 | jedna metafora zawiera tu w sobie całą teorię i teodyceę,
2931 12 | kim jesteś, co czynisz w świecie. Tą zmorą, którą
2932 12 | zmorą, którą usiłuje on w ten sposób odżegnać, jest
2933 12 | perspektyw, odkrywanie gwiazd w każdym pyłku, bezpłodne
2934 12 | panuje nad historią, lecz ona w nim jak gdyby gnije i wyziewami
2935 12 | między myślą, która powstała w duszy poety, a oddźwiękami,
2936 12 | oddźwiękami, jakie budzi ona w coraz to innych labiryntach.
2937 12 | samego zmienia się i rozkłada w ciągu pisania. Zaczyna pisać
2938 12 | z wolna przekształca się w chaldejskiego maga, który
2939 12 | śni o Polsce, mag ginie w jakiejś bardziej jeszcze
2940 12 | znowu wykrystalizowuje się w stan mistyka XI wieku, i
2941 12 | rozpłynęłoby się to wszystko w jakimś żywiole, który nie
2942 12 | jakimś poszukiwaniem duszy, w co się tez ma wcielić. Twórczość
2943 12 | interesującą dzięki istniejącemu w niej, choć coraz bardziej
2944 12 | tajemniczego świata, który śpi w ich głowie. Tajemniczy świat
2945 12 | myśliciela, zapatrzonej w krwawe ślepia sfinksa. I
2946 12 | jakiej taksy nie nałoży. W życiu bowiem tej kochanej
2947 12 | się, biega po zaliczki, a w piękne dni da się oprowadzać
2948 12 | ostatecznym nędzarzem; i w Krakowie są przekonani,
2949 12 | mu sfinks - jeśli miał go w ogóle - zdechł na motylicę.
2950 12 | ogóle - zdechł na motylicę. W porównaniu z takim całkiem
2951 12 | uwierzył, że jego prawda jest w tym osamotnieniu, że nie
2952 12 | sobą waży się wola - wejść w żywy świat wolą własną stwarzającego
2953 12 | stanowienia. Cała historia, cała w ciągu wieków wypracowana
2954 12 | wiedzieć komu opowiadana; baśń, w której gąszczach i zakrętach
2955 12 | niby fantastyczne klejnoty. W każdym z nich grają barwy,
2956 12 | konieczne. Podstawy jego tkwią w samych założeniach kulturalnej,
2957 12 | może to uczynić jedynie w kategoriach jakiegoś systematu
2958 12 | zasadniczy brak stałości w zjawiskach naszego umysłowego
2959 12 | działania, od określonego życia w konkretnym historyczno-społecznym
2960 12 | nie dałoby się uzasadnić w sposób całkowicie logiczny
2961 12 | Mereżkowski skłonny jest widzieć w tym swoim zawieszeniu między
2962 12 | historię bytu. Być niczym w świecie dziejowo-społecznym,
2963 12 | świecie dziejowo-społecznym, w świecie wytwarzania i walki,
2964 12 | i walki, nie czuć prawa w swym rzeczywistym, życiowym
2965 12 | rzeczywistym, życiowym stanowisku, w swym istotnym stosunku żywego
2966 12 | co określone, stanowcze, w określony sposób czynne,
2967 12 | swoje obiera świadomość w świecie, którego jedyną
2968 12 | właściwością jest to, że nie ma w nim stałych zadań, że nic
2969 12 | stałych zadań, że nic nie ma w nim stałej wartości, że
2970 12 | nim stałej wartości, że w każdej chwili wszystko może
2971 12 | poza Polską ludzi, którzy w poważnym traktowaniu Newtona
2972 12 | Nauka i prawo pozostają w bezpośrednim związku. Gdy
2973 12 | Gdy czujemy się bezsilnymi w społeczno-wytwórczym życiu,
2974 12 | Nauka nie jest rzeczywista w tym znaczeniu, że wyraża
2975 12 | jako jedyne utwierdzenie w bycie posiada swą przynależność
2976 12 | myśl jest możliwe jedynie w drodze zrozumienia tego
2977 12 | indywidualności twórczych. Nie jestem w stanie zrozumieć, jak można
2978 12 | zostają tu przetworzone w organy plastycznej, kształcącej
2979 12 | jedynie ustępujący. Trzeszczą w jego uścisku żebra, jak
2980 12 | to, czego jeszcze nie ma w sobie. Tu na szczycie woli
2981 12(***) | stwierdza to ustaloną przez nas w tekście zasadę ogólną: nie
2982 12(***) | dopuszczać do wmieszania się w pasmo badań i rozmyślań -
2983 13 | śpiewaną przez wywiezionych w niewolę rapsodów trojańskich?
2984 13 | sława, duma, wielkość tu w pieśni trwają jeszcze, ale
2985 13 | jeszcze, ale przepadły już w świecie twardych faktów?
2986 13 | wieczystej utraty. Mało istnieje w nowoczesnej sztuce artystów
2987 13 | stronica pism Żeromskiego. w nieskończenie zmiennych,
2988 13 | martwotą zatraconych, dążących w zagładę już tylko chwil
2989 13 | wnika we wszystko, wrasta w każdy szczegół: cały świat
2990 13 | nocach wygnańców budzi. W każdej chwili dusza jest
2991 13 | poeta, który nadaremnie w sobie i naokoło siebie szuka
2992 13 | pogodzić miłość życia z wiarą w jego wartość, namiętne roztopienie
2993 13 | wartość, namiętne roztopienie w nim z twardą, prześwietloną
2994 13 | powieści Żeromskiego, ujrzano w niej społeczną tragedię
2995 13 | społeczną tragedię zarysowaną w samej fabule; nie zdano
2996 13 | najważniejszym. Nie znalazł poeta w całym zakresie czucia i
2997 13 | zakresie czucia i myślenia, w całym zakresie życia naszego,
2998 13 | drgnienia, które nie wiodłyby w zatracenie, które by nie
2999 13 | spychając siebie i innych w nicość. Każdy akt życia
3000 13 | Żeromskiego, dopatrywano się go w pewnych pojedynczych opisach
1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-3790 |